muziČki izvoĐaČ–violista · 2009-11-30 · obrazovanje se završava stručnim ispitom koji...

OBRAZOVNI PROGRAM

MUZIČKI IZVOĐAČ–VIOLISTA

SADRŽAJ: OPŠTI DIO ..................................................................................................3

1. NAZIV PROGRAMA: MUZIČKI IZVOĐAČ – VIOLISTA...............................................3

2. NASTAVNI PLAN .......................................................................................3

POSEBNI DIO ...............................................................................................5

1. PREDMETNI PROGRAMI ...............................................................................5

1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI.....................................................................5

1.2. STRUČNO-TEORIJSKI PREDMETI..................................................................6

1.2.1. ISTORIJA MUZIKE SA UPOZNAVANJEM MUZIČKE LITERATURE...........................6

1.2.2. TEORIJA MUZIKE SA OSNOVAMA HARMONIJE............................................. 30

1.2.3. HARMONIJA ..................................................................................... 39

1.2.4. POLIFONIJA ..................................................................................... 49

1.2.5. MUZIČKI OBLICI ................................................................................. 59

1.2.6. POZNAVANJE MUZIČKIH INSTRUMENATA.................................................. 71

1.2.7. ETNOMUZIKOLOGIJA .......................................................................... 80

1.2.8. SOLFEĐO......................................................................................... 85

1.2.9. INSTRUMENT – VIOLA.......................................................................... 96

1.2.10. ČITANJE S LISTA ............................................................................ 111

1.2.11. KAMERNA MUZIKA .......................................................................... 117

1.3. IZBORNI PREDMETI ............................................................................. 124

1.3.1. TEORIJA DŽEZA............................................................................... 124

1.3.2 DŽEZ KONTRABAS ............................................................................ 135

1.3.3. MUZIČKA ANIMACIJA ........................................................................ 140

1.3.4. OSNOVI KOMPONOVANJA SA ARANŽIRANJEM .......................................... 147

1.3.5. KOMPJUTERSKI AUDIO I GRAFIČKI PROGRAMI .......................................... 154

1.3.6. POZNAVANJE HARMONSKIH STILOVA .................................................... 161

1.3.7. OSNOVE DIRIGOVANJA ...................................................................... 165

1.3.8. ISTORIJA UMJETNOSTI ...................................................................... 169

1.3.9. STRANI JEZIK II - ITALIJANSKI ............................................................. 180

3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA ................................................ 215

4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA................... 215

5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA ....................... 216

6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH........................ 216

7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA ........................ 216

8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA ............................ 217

8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE .................. 218

9. SLOBODNE AKTIVNOSTI .......................................................................... 220

2

OPŠTI DIO 1. Naziv programa: MUZIČKI IZVOĐAČ - VIOLISTA 2. Nastavni plan

I II III IV Redni broj

Nastavni predmeti- grupe predmeta sed. god sed. god sed. god sed. god

Ukupno

A Opšteobrazovni predmeti

1 Maternji jezik i književnost 3 108 3 108 3 108 3 99 423

2 Matematika - - - - - - - - -

3 Strani jezik 2 72 2 72 2 72 2 66 282

4 Informatika 2 72 - - - 72

5 Fizičko vaspitanje 2 72 2 72 2 72 2 66 282

Društvena grupa predmeta

1 Istorija 2 72 - - - - - - 72

2 Geografija 2 72 - - - - - - 72

3 Filozofija - - 3 108 - - - - 108

Prirodna grupa predmeta 1 Fizika 2 72 - - - - - - 72

UKUPNO A 15 504 10 360 7 252 7 231 1.383 B Stručno - teorijski predmeti sa praktičnom nastavom

1 Istorija muzike sa poznavanjem muzičke literature

2 72 2 72 3 108 3 99 351

2 Teorija muzike sa osnovama harmonije 2 72 - - - - - - 72

3 Harmonija - - 2 72 2 72 2 66 210

4 Polifonija - - 2 72 2 72 - 144

5 Muzički oblici - - 1 36 2 72 2 66 174

6 Poznavanje muzičkih instrumenata - - - - 2 72 - - 72

7 Etnomuzikologija - - - - - - 2 66 66

8 Solfeđo 2 72 2 72 2 72 2 66 282

9 Instrument- viola 3 108 3 108 3 108 3 99 423

10 Čitanje s lista 1 36 1 36 1 36 1 33 141

11 Kamerna muzika 1 36 1 36 2 72 2 66 210

12 Orkestar 2 72 2 72 2 72 2 66 282

13 Uporedni instrument -klavir 1 36 1 36 1 36 1 33 141

UKUPNO B 14 504 17 612 22 792 20 660 2.568

C Slobodne aktivnosti 1 36 1 36 1 36 1 33 141

D Izborna nastava 2 72 2 72 2 72 2 66 282

E Broj časova 31 1.116 30 1.08

0 32 1.152 30 990 4.374

F Broj radnih sedmica 36 36 36 33

Izborna nastava

1 Teorija džeza - - 2 72 2 72 2 66 210

2 Muzička animacija - - - - 2 72 2 66 138

3

I II III IV Redni broj

Nastavni predmeti- grupe predmeta sed. god sed. god sed. god sed.

Ukupno god

3 Osnove komponovanja sa aranžiranjem - - - - 2 72 2 66 138

4 Kompjuterski audio i grafički programi 2 72 2 72 2 72 2 66 282

5 Poznavanje harmonskih stilova - - - - - - 2 66 66

6 Osnove dirigovanja - - - - - - - 2 66 66

7 Istorija umjetnosti 2 72 2 72 2 72 2 66 282

8 Italijanski jezik 2 72 2 72 2 72 2 66 282

3. Ciljevi i zadaci obrazovanja i vaspitanja - ovladavanje tehnikama sviranja na violi; - ovladavanje vještinom umjetničkog izvođenja djela različitih kompozitora; - upoznavanje karakteristika muzičkih stilova kroz njihov istorijski razvoj; - upoznavanje strukture i oblika muzičkih djela; - osposobljavanje za javne nastupe, solističke i u ansamblu. 4. Uslovi za upis - Na konkurs za upis u prvi razred mogu se prijaviti kandidati koji su završili

osnovnu školu. - Uslov za upis stiču kandidati koji polože ispit. PRIJEMNI ISPIT Prijemni ispit obuhvata provjeru znanja iz sviranja na violi. Zahtjevi na prijemnom ispitu: - jedna skala; - jedna etida; - koncert (I stav ili II i III stav); - komad.

5. Trajanje obrazovanja - Srednje stručno obrazovanje u trajanju od četiri godine. 6. Prohodnost U redovnom obrazovanju učenici napreduju u viši razred ako su iz svih predmeta tekuće školske godine postigli prelaznu ocjenu i položili godišnje ispite iz predmeta: - Instrument – viola; - Kamerna muzika; - Čitanje s lista; - Solfeđo. Uslov su i javni nastupi. Obrazovanje se završava stručnim ispitom koji pored ispita iz Maternjeg jezika i književnosti i stranog jezika, obuhvata: - pismenu analizu jedne kompozicije iz ispitnog programa iz predmeta Instrument–

viola (odabrana kompozicija se analizira sa više aspekata: analiza forme, harmonskog jezika i stila, sa posebnim naglaskom na tehničko–izvođački elemenat);

- sviranje iste kompozicije. 7. Obrazovanje koje se stiče Naziv: MUZIČKI IZVOĐAČ - VIOLISTA.

4

POSEBNI DIO 1. PREDMETNI PROGRAMI 1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI 1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIŽEVNOST 1.1.2. STRANI JEZIK 1.1.3. INFORMATIKA 1.1.4. FIZIČKO VASPITANJE 1.1.5. ISTORIJA 1.1.6. GEOGRAFIJA 1.1.7. FILOZOFIJA 1.1.8. FIZIKA

5

1.2. STRUČNO-TEORIJSKI PREDMETI 1.2.1. ISTORIJA MUZIKE SA UPOZNAVANJEM MUZIČKE LITERATURE 1. Naziv predmeta: ISTORIJA MUZIKE SA UPOZNAVANJEM MUZIČKE LITERATURE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Vrste nastave Razred Teorija Vježbe

Ukupno

I 36 36 72 II 36 36 72 III 36 72 108 IV 33 66 99

Ukupno 141 210 351 Vježbe - odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - upoznavanje nastanka i razvoja stilova kroz vjekove do današnjih dana; - upoznavanje društveno-istorijskih prilika u kojima muzička djela nastaju i

korelacije sa drugim umjetnostima i religijom; - upoznavanje tehnike komponovanja kroz različite konstruktivne principe; - upoznavanje tekovina muzičkog nasljeđa na tlu Crne Gore; - upoznavanje tekovina muzičkog nasljeđa na južnoslovenskom području.

6

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI

Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski

ciljevi Preporuke za

izvođenje nastave učenik učenik učenik

Muzika u prvobitnoj društvenoj zajednici - prepoznaje i

razumijeva: izvore za izučavanje, teorije o postanku muzike, formiranje praoblika melodije, ritma, prvih oblika višeglasja, načina izvođenja, sinkretizma, muzičkih instrumenata

Muzika starih vanevropskih civilizacija - Egipat, Kina, Indija,

Japan, Mesopotamija, Palestina

Muzika antičke Grčke - navodi izvore za

izučavanje, periodizaciju, načine izvođenja, izvođačke forme, tragedija, filozofsko tumačenje muzike, muzičke teorije, muzičke instrumente

- obrazlaže teorije o

postanku muzike i istovremeno drugih umjetnosti kroz poznate elemente komparativne etnologije – kroz primjer magijskog rituala, navođenje svih oblika izvođačke prakse

- sluša djelo „Posvećenje proljeća“ Igora Stravinskog – primjer kako je prastari kultni obred starih Slovena oživljen u savremenoj muzici

- analizira tipove melodija, evoluciju preko ambitusa, oblika

- analizira oblike višeglasja

- pronalazi sličnosti i razlike u muzičkoj kulturi starih civilizacija

- izvodi zaključke o novim i zajedničkim elementima i osobinama muzike novog perioda

- analizira epske forme i način izvođenja

- upoređuje sa jevrejskom psalmodijom i našim epskim pjesmama

- uočava novi krug sinkretizma i otkriva prenošenje kulturnih ciklusa

- upoređuje poznate

- razvija

motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija efikasnost, marljivost, preciznost, analitičnost, kritičnost, odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, pozitivna orijentacija prema zanimanju

- prikazivanje video

snimaka jednog primitivnog magijskog obreda

- korišćenje audio snimaka vokalne, instrumentalne, horske heterofonije današnjih plemena sa različitih meridijana

- na osnovu raspoložive literature učenik samostalno formira tzv. hronološke tabele na osnovu kojih ima vremenski i sadržajni pregled događanja i pojava u okviru jedne civilizacije, a na osnovu skupa tabela dolazi do jasnog pregleda na generalnom planu; na taj način je aktiviran da samostalno analizira, donosi zaključke, a stečeno znanje se urezuje u pamćenje kao trajno

- hronološke tabele

evolucije muzičke kulture po periodima antičke Grčke i Rima

7

Informativni ciljevi i sadržaji

Socijalizacijski Preporuke za Formativni ciljevi ciljevi izvođenje nastave učenik učenik učenik

Muzika antičkog Rima

forme horske lirike sa srodnim formama narodne umjetnosti

- obrazlaže: - kako iz jedne forme

horske lirike nastaje tragedija,

- kako horska lirika u cjelini utiče na sadržaj tragedije,

- ko komponuje horske numere za tragediju, kolika je uloga hora, ko priprema hor

- upoređuje i pronalazi sličnosti i razlike između rimske i grčke muzičke kulture na osnovu poznatih elemenata kulture i posebno muzičke kulture Grčke

Muzička kultura u Crnoj Gori od praistorije do pojave hrišćanstva - izvori za izučavanje,

izvođačke forme, muzički instrumenti

Muzička kultura srednjeg vijeka - društveno-istorijske

prilike; opšte stilske karakteristike u umjetnosti i književnosti, likovna umjetnost, muzika

- podjela na tri razvojne faze

Muzika u periodu ranog hrišćanstva - pojava hrišćanstva;

uticaji; vrste obrednog pjevanja; melodijski oblici, načini izvođenja, forme

- upoređuje

crnogorsku muzičku kulturu sa muzičkom kulturom starih civilizacija na osnovu poznatih elemenata

- analizira društveno-

istorijske prilike i religije, kao i prosuđuje na osnovu poznatih elemenata iz religije o uticaju na muzički elemenat crkevnog obreda. Kada? Kako? Odakle?

- razvija motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija usmjerenost na razvoj ličnosti, razumijeva uzročno - posljedične odnose društva, umjetnosti i muzike,

- razvija efikasnost, marljivost, preciznost, analitičnost, kritičnost,

- razvija odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, pozitivna orijentacija prema zanimanju

- izrada hronoloških

tabela poslije svakog stilskog razdoblja


tabela za svaki period muzike srednjeg vijeka

8



Muzika Vizantije - upoznaje

predstavnike vizantijske muzike, izvođačkih oblika, osmoglasnika, liturgije

Gregorijanski koral - razumijeva uticaje,

uloge pape Grgura I, vrste melodija, načina izvođenja, oblika gregorijanskog korala, preuzetih muzičkih oblika kao sastavnih djelova mise

- deformacija gregorijanskog korala

- prepoznaje i razumijeva sekvence, trope, liturgijske drame

Razvoj notacije i teorije - navodi faza,

imenuje značajne teoretičare, razumijeva probleme: starocrkveni modusi, oblici i tehnike

- upoređuje sličnosti i

razlike vizantijske i gregorijanske melodike; objašnjava principe modalnosti u Osmoglasniku; Liturgija i Misa, Opelo i Rekvijem

- sluša i analizira

primjere Gregorijanskog korala

- analizira više

primjera sekvenci, tropa

- uočava sličnosti i razlike

- analizira modalni

ritam koji proističe iz metrike teksta, zasnovanog na šest modusa uzetih iz starogrčke poezije

- poznaje srednjevjekovne tonalne obrazce - moduse; upoređuje sa istoimenim elementima antičke grčke teorije - sličnosti, razlike

- analizira srednjevjekovne tonalne obrazce (moduse);

9



upoređuje sa istoimenim obrascima antičke grčke teorije - sličnost, razlika

Muzička kultura u Crnoj Gori u ranom srednjem vijeku – od pojave hrišćanstva do XII vijeka Rani višeglasni oblici - organum, diskant,

gimel, foburdon, klauzula

Ars Antiqua - upoznaje

karakteristične predstavnike i forme

Ars Nova - upoznaje stil

Francuske, Italije, karakteristične forme, predstavnike

- upoznaje se sa:

primjerima neumtske notacije, radom u skriptorijima, tragovima muzičke kulture kroz spomenike materijalne kulture i u književnim djelima

- upoređuje muzičku kulturu na tlu Crne Gore sa kulturom drugih naroda

- analizira kretanje organuma, diskanta, gimela, foburdona, klauzula – uočavanje sličnosti i razlika

- uočava i obrazlaže pomake od organuma preko klauzule do moteta

- analizira politekstualni motet i upoređuje sa konduktusom, rondelusom

- prosuđuje o tome što je hoketus – forma ili tehnika komponovanja koja inicira imitaciju

- analizira izoritmički motet, pojavu prve komponovane mise

- prosuđuje o muzičkim formama duhovne i svjetovne muzike u Francuskoj i u Italiji (madrigal, balada) – sličnosti i razlike

- motivisanost,

sticanje samopouzdanja, usmjerenost na razvoj ličnosti, razumijevanje uzročno- posljedičnih odnosa društva, umjetnosti i muzike,

- zalaganje i efikasnost, marljivost, preciznost, analitičnost, kritičnost,

- odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, pozitivna orijentacija prema zanimanju

10



Svjetovna jednoglasna muzika u srednjem vijeku - upoznaje faze

razvoja: izvođačke forme, putujuće grupe izvođača (mimi, špilmani, žongleri), viteške umjetnosti, stvaraoce izvođače (truveri, trubaduri, minezengeri, majsterzingeri)

Franko-flamanska škola - razumijeva faze

razvoja, upoznaje predstavnike i karakteristične forme

- uočava pojavu tonskog slikanja kroz oblik kaće ili šasa

- sluša i analizira baladu, rondo, virlu, pastorele, estampide, šansone

- uočava korišćenje jonskog modusa (modus lascivus) koji ima vođicu (tonus diabolus) zabranjenu u crkvenoj muzici

- uočava simetriju forme, modalnu ritmiku, instrumentalnu pratnju

- analizira formu moteta rane faze, srednje–Okegemove faze - uočava složenost kontrapunktsko - matematičke kombinatorike, do zrele de Preove faze sinteze, uravnoteženosti i pojave emocionalnosti i najave renesanse

- nova „viđenja“ mise, kao jednog od centralnih oblika ovog doba

- elementi tonskog slikanja u svjetovnim formama – šansoni

- izrađivanje

hronoloških tabela za sve tri faze franko-flamanskog stila

Renesansa - upoznaje opšte

karakteristike renesanse, bitnih elemenata koji se odnose na društveno- istorijske prilike, slikarstvo,

- iznosi mišljenje o problemu kašnjenja renesanse u muzici u odnosu na druge umjetnosti (Razlozi? Kad se pojavljuju prvi elementi renesanse, da li u

- razvija motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija usmjerenost na razvoj ličnosti, razumijeva uzročno - posljedične odnose društva, umjetnosti

- izrada skupne hronološke tabele za sve tri faze renesanse

11



književnost, muziku – problem periodizacije muzike

Venecijanska škola - upoznaje

predstavnike Rimska škola - Palestrina, Lasso,

Gallus Razvoj madrigala - tri faze razvoja do

Marencija, da Venoze i Monteverdija

Pojava instrumentalne muzike - instrumentalne dionice u vokalnim formama od XIII vijeka - razumijeva

prenošenje vokalnih oblika na instrumentalne forme; Italija, Njemačka, Španija, Engleska

- upoznaje glavne predstavnike

XVI vijeku ili ranije) - analizira

karakteristična djela Andrea i Đovanija Gabrijelija, većeg obima umetanja instrumentalnih dionica, tehnike „kori specati“ i madrigala

- analizira djela Palestrine, Lasa i Galusa, moteta i madrigala

- uočava sličnosti i razlika stila Rimske i Venecijanske škole

- sluša, prati i analizira partiture

- analizira horski madrigal „a capella“, horski madrigal uz pratnju instrumenta, madrigalske komedije ili dramatski madrigal kao uvod u operu

- analizira harmonski jezik


- uočava lagani razvoj instrumentalne muzike, najprije u ulozi zamjene vokalne dionice, zatim, više vokalnih dionica do preuzimanja svih dionica jedne vokalne forme

- uočava dominantnost vokalne muzike sve do sredine XVII vijeka


i muzike, razvija efikasnost, marljivost, preciznost, analitičnost, kritičnost, razvija odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, razvija pozitivnu orijentaciju prema zanimanju

12

Razred: DRUGI Informativni ciljevi i

sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi

Preporuke za izvođenje nastave

učenik učenik učenik Barok - prepoznje stilske

karakteristike u umjetnosti; periodizacija (rani, srednji, zreli barok); pojava monodije, razvoj harmonskog mišljenja, general-bas; žanrovi (vokalno - instrumentalni, instrumentalni); upoznavanje predstavnika

Rani barok - prepoznaje oblike

koji su prethodili pojavi opere (pastorale, dramatski madrigal); razumijeva pojavu opere; upoznaje djelatnosti Firentinske kamerate; karakteristike monodijske opere

- deklamacija koja treba da podsjeti na grčku tragediju; Klaudio Monteverdi

- formiranje operske arhitektonike (libreto, ariozo - arija, rečitativ, ansambli, formiranje orkestra)

Razvoj opere u Italiji, Francuskoj, Njemačkoj i Engleskoj - razumijeva opere s

numerama, opere serije (ozbiljna opera), komične opere (buffo, comique)

- sluša karakteristična

djela iz sve tri faze i promišlja o razvoju stila kroz obogaćenje bitnih konstruktivnih elemenata (orkestarski zvuk, prelazak sa modalne na tonalnu harmoniju, virtuozitet operske arije koji prelazi na instrument itd.)

- analizira, sluša i

prati partituru opere „Orfej“ Monteverdija – libreto, ariozo, pojava arije, rečitativ, ansambli, formiranje orkestra

- analizira, sluša i

prati partiture opere serije i komične opere po elementima

- razvija

motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija usmjerenost na razvoj ličnosti, razumijeva uzročno- posljedične odnose društva, umjetnosti i muzike,




snimaka svuda gdje je riječ o muzičko-scenskim djelima i operi

- izrada hronološkoh

tabela za cijeli period baroka, pretklasike i klasike


tabela za razvoj operske forme od početka do XX vijeka


tabela za razvoj orkestarske i simfonijske muzike

13



Opera u Italiji - (Rim, Venecija,

Napulj) - poznaje italijansku

uvertiru, dekadenciju opere po elementima

Opera u Francuskoj - Lili i Ramo - upoznaje baletsku

predstavu kao preteču opere, francusku uvertiru, ariju, rečitativ, odnos prema libretu kod Lilija i kod Ramoa

- analizira, sluša

italijansku uvertiru i operu po elementima


Lilijeve opere - uočava razlike

između italijanske i francuske uvertire

- analizira i sluša stil Ramoa

Pojava opere u Engleskoj - Henri Persl, muzika

za drame sa baletskim, horskim i instrumentalnim numerama, ballad opera, poluopera (semiopera)

Glukova reforma opere - Informiše se o

bitnim elementima Glukove reforme

Vokalno instrumentalna muzika XVII vijeka - upoznaje

oratorijum, kantatu, pasiju i najznačajnije predstavnike

Srednji barok - rađanje instrumentalnog stila - kamerna muzika -

crkvena sonata, kamerna sonata, trio sonata i najznačajniji

- analizira i sluša prve engleske opere „Didona i Enej“ Henrija Persla – upoređuje ih sa Monteverdijevim „Orfejom“

- analizira i sluša Glukovu operu „Orfej“

- sluša i analizira karakteristična djela i upoređuje ih- uočava razlike i sličnosti


karakteristična djela italijanske, francuske i njemačke muzike

- razvija

motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija usmjerenost na razvoj ličnosti, razumijeva uzročno-posljedične odnose društva, umjetnosti i muzike,


- razvija odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, pozitivna orjentacija prema zanimanju




tabela za cijeli period baroka


tabela za razvoj operske forme od početka do XX vijeka


tabela za razvoj orkestarske i simfonijske muzike

14



predstavnici - orkestarska muzika -

končerto groso, solistički koncert; stari instrumenti koji ulaze u sastav orkestra

- muzika za orgulje i čembalo

Zreli barok - J.S.Bah - vokalno-

instrumentalna muzika, instrumentalna muzika

tog stila i svih navedenih žanrova

- sluša i upoređuje sve karakteristične forme - uočava postojanje general-basa (karakterističan za stil baroka) svuda u orkestarskoj partituri od početka do kraja

- povezuje, promišlja i prati evoluciju konstruktivnih elemenata od rane do zrele faze - definiše karakteristike stila

- sluša i analizira jednu pasiju, jednu kantatu, Misu u h-molu (uočava svjetovne elemente prenesenih iz kantate), končerta grosa, koncerata, muzike za čembalo (klavir) i orgulje

G.F.Hendl - vokalno-

instrumetalna opera, instrumentalna muzika

Pretklasicizam u muzici (rokoko) - upoznaje stilske

karakteristike, škole, forme, predstavnike

- formiranje orkestra Opšte karakteristike klasicizma - prepoznaje opštih

karakteristika stila u književnosti,


jedan od oratorijuma, po mogućnosti opere, orkestarske svite

- iznosi mišljenje o sličnostima i razlikama u muzici Baha, Hendla i Vivaldija

- sluša i analizira rane oblike simfonije – manhajmske škole

- analizira i sluša

karakteristična djela

- razvija

motivisanost, sticanje samopouzdanja, usmjerenost na razvoj ličnosti, razumijevanje uzročno- posljedičnih odnosa društva, umjetnosti i muzike,


- odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada,




tabela za period predklasike i klasike

15



slikarstvu, muzici - prepoznaje

karakteristike svih konstruktivnih elemenata (melodija, ritam, harmonija, faktura, dinamika, orkestracija)

- pojava sonatnog oblika, (dominantne forme)

Jozef Hajdn - tvorac klasičnog stila - periodizacija (tri

faze razvoja) - instrumentalna

muzika: simfonije, sonate, kamerna muzika (gudački kvarteti)

- vokalno-instrumentalna muzika (oratorijumi),

- prožimanje homofonije i polifonije - staro i novo na primjeru oba oratorijuma

Hajdna, Mocarta i Betovena i shvata evoluciju stila kroz više faza

- sluša i analizira simfonije iz sve tri faze i obrazlaže pojave novih elemenata u konstruktivnim elementima


oratorijum „Stvaranje svijeta“

- uočava elemenata novog i elemenata starog

pozitivna orijentacija prema zanimanju

V.A.Mocart - Upoznaje

periodizaciju: - A - vokalno-

instrumentalna djela - opere, Requiem; opere u tri faze razvoja:

- uticaj italijanske opere rane opere do Figarove ženidbe

- uticaj Glukove reforme i njemačkog siengspiela – „Idomeneo“, „Otmica iz Saraja“

- proboj u novo - libreto, muzička


opere iz sve tri faze

- izvodi zaključke o stvarnoj i velikoj reformi opere na osnovu uvida u partiture i slušanja i poređenja sa Glukom i dr.


Rekvijem i iznosi mišljenje o novom u formalnom i sadržajnom smislu u odnosu na Bahovu Misu u h-molu

- motivisanost,

sticanje samopouzdanja, usmjerenost na razvoj ličnosti, razumijevanje uzročno- posljedičnih odnosa društva, umjetnosti i muzike,


- odnos prema suštini kao kvalitetu

- svuda gdje je riječ o

muzičko-scenskim djelima i operi potrebno je prikazati i video snimke

- za period klasike

učenici prave hronološke tabele

16



karakterizacija likova, prožimanje komičnog i ozbilj-nog, odnos vokalnog i instrumentalnog, harmonski jezik - Don Đovani, „Čarobna frula“

- B - instrumentalna muzika – sonate, koncerti, kamerna muzika, simfonije i orkestarska djela

L.van Betoven - razumijeva

karakteristike njegovog stila kroz tri stvaralačke faze, osobenosti stila, razvoj sonatnog ciklusa kroz simfoniju, sonatu, gudački kvartet

- evolucija sonatnog oblika kroz sve stvaralačke faze

- simfonije - prikaz po problemima sa pose-bnim osvrtom na IX simfoniju

- sonate za klavir, sonate za violinu, kamerna muzika, koncerti (klavirski i violinski), vokalno- instrumentalna muzika (opera, Misa Solemnis), ostala orkestarska djela

- analizira i poredi posljednje simfonije i simfonije iz ranog perioda

- sluša značajna djela

iz sve tri faze razvoja i iznosi mišljenje o evoluciji stila

- analizira karakteristična djela iz svake faze

- sluša sve simfonije i

posebno analizira IX simfoniju - iskorak u novo

- analizira Misu

Solemnis i iznosi mišljenje o novom u odnosu na Mocarta i Hajdna

- sluša i uočava nove

elemente orkestracije, sonatnog oblika, motivskog rada itd.

mišljenja i rada, pozitivna orijentacija prema zanimanju

17

Razred: TREĆI Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Opšte karakteristike romantizma - razumijeva

društveno-istorijske prilike, bitne karakteristike književnosti, likovne umjetnosti

- romantizam u užem i širem smislu

- karakteristike stila muzike, faze u razvoju romantizma posmatrane kroz karakteristične oblike i konstruktivne elemente

- nacionalne škole - programska muzika - pojam simfonizacija

tkiva - poznaje

predstavnike po fazama razvoja

Rani romantizam - opšte karakteristike

stila - razvoj simfonije

(Šubert, Šuman, Mendelson)

- razvoj orkestarske muzike (karakteristična djela)

- razvoj i upotreba instrumenata u orkestru sa karakterističnim elementima orkestracije (novine u odnosu na klasiku)

- razvoj klavirske minijature

- razvoj sonate i sonatnog oblika

- razvoj solo pjesme (Šubert, Šuman)

- razvoj kamerne

- sluša primjere

romantičarskih kompozicija, analizira tematiku i izražajna sredstava i poredi sa Betovenovim djelima

- sluša, analizira i

upoređuje simfonije i orkestarska djela Šuberta, Mendelsona i Šumana

- sluša i upoređuje: klavirske minijature, sonate i sonatni ciklus, koncerate i kamernu muziku Šuberta, Šumana, Šopena i Mendelsona

- sluša i analizira najznačajnija djela iz opusa svih navedenih autora

- sluša i analizira solo pjesme Šuberta i Šumana - uočava sličnosti i razlike, formalne obrazce i sl.

- Razvija

motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija usmjerenost na razvoj ličnosti, razumijeva uzročno- posljedične odnose društva, umjetnosti i muzike, razvija efikasnost, marljivost, preciznost, analitičnost, kritičnost,

- Razvija odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada,

- razvija pozitivnu orjentaciju prema zanimanju

- izrada hronoloških tabela za simfonijsku, orkerstarsku, vokalno- instrumentalnu, opersku i klavirsku muziku po fazama razvoja stila

18



muzike - razvoj koncerta - predstavnici Razvoj opere - tipovi opera - opera prve polovine

XIX vijeka - pojava prvih

nacionalnih opera (Njemačka - Veber, Rusija - Glinka, Dargomižski)

- velika francuska opera

- razvoj italijanske opere (Belini, Doniceti, Rosini)

Zreli romantizam - opšte karakteristike - razvoj

karakterističnih formi – sa svim konstruktivnim elementima evolucija od rane do zrele faze

Programska muzika (Berlioz, List) - pojam

programnosti: - Berlioz - idee fixe

(prikaz „Fantastične simfonije“)

- List – monotematizam (sonata h-mol, Faust simfonija, simfonijske poeme)

- Hektor


formalna rješenja opera svih navedenih tipova

- sagledava razlike u tretmanu teksta-libreta, i u kojoj mjeri utiru put budućim stremljenjima (Glinka i Dargomižski)

- upoređuje italijanski belkanto arije sa onima iz velike, nacionalne i verističke opere

- uočava razlike u tretmanu materijala i teksta u verističkoj operi

- sluša karakteristične fragmente svih navedenih tipova opera


bitne forme karakterističnih za ovu fazu, poredeći elemente novog sa onima iz prethodne faze (upoređuje složenost harmonskog jezika, formalna rješenja, razvoj orkestarskog zvuka od orkestra a2 do hipertrofiranog a3 ansambla)


„Fantastičnu simfoniju“ uočava pojavu i

- razvija

motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija usmjerenost na razvoj ličnosti, razumijeva uzročno-posljedične odnose društva, umjetnosti i muzike, razvija efikasnost, marljivost, preciznost, analitičnost, kritičnost,


- izrada hronoloških tabela najznačajnijih operskih djela ranog romantizma

- izrada hronoških

tabela za simfonijska djela Šuberta, Mendelsona, Šumana, Berlioza i Lista

19



Berlioz/Franc List Eduard Hanslik i muzika druge polovine XIX vijeka - poznavanje djela „O

muzički lijepom“ - simptom povratka

na klasični model - prikaz kroz

stvaralaštvo Bramsa, Franka, Bruknera, Regera

Put ka muzici XX vijeka - stvaralaštvo Malera i

R. Štrausa

transformaciju lajt teme, novih boja u orkestraciji

- sluša i analizira Listovu sonatu u h-molu, Faust simfoniju i simfonijske poeme

- sluša Listove klavirske komade i cikluse

- uočava divergencije u Listovom klavirskom stilu


najznačajnija djela simfonijske muzike

- prati evoluciju i složenost forme, tretmana orkestra itd.


karakteristična simfonijska djela Malera i Štrausa

- prati razvoj forme, harmonskog jezika, orkestracije

Solo pjesma druge polovine XIX vijeka - Brams, List, Volf,

Maler, Štraus Ruska muzika druge polovine XIX vijeka - opere, simfonijska

muzika, baleti - predstavnici

Petorice i Čajkovski


poredi formalna rješenja, odnos muzike i teksta, fakturu, harmonski jezik, ulogu klavirske dionice

- iznosi mišljenje o Malerovim ciklusima za glas i orkestar

- sluša i razlikuje

- razvija

motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija usmjerenost na razvoj ličnosti, razumijeva uzročno - posljedične odnose društva, umjetnosti i muzike, razvija efikasnost, marljivost, preciznost, analitičnost,

20



Norveška i Finska muzika - Grig i Sibelius Češka muzika - Smetana i Dvoržak Muzička kultura na južnoslovenskom prostoru do I svjetskog rata - nastojanja u

Sloveniji, Hrvatskoj i Srbiji; najznačajnije pojave, stremljenja

Muzička kultura u Crnoj Gori u XIX vijeku do 1918. godine - upoznaje razvoj

muzičkog života u prijestonici, muzičko obrazovanje kao dio sistema školstva, izvođački oblici, kompozitori, organizatori muzičkog života

Muzička drama - Verdi – Vagner,

različitost pristupa

operska stremljenja Musorgskog, Borodina, Rimskog Korsakova i Čajkovskog

- povezuje sve bitne elemente sa stvaralaštvom Glinke i Dargomižskog

- sluša i poredi simfonijska djela, razvoj orkestracije, sonatnog ciklusa, svih elemenata koji čine nacionalno

- sluša i analizira formu baleta kao cjelovitog muzičko-scenskog djela

- prethodno uočava da baletske numere u operama nijesu samo dekor, već su u službi same radnje

- upoznaje Grigov

klavirski koncert i svitu „Per Gint“

- Sibelijusov violinski koncert

- sluša najznačaja

djela Smetane i Dvoržaka

- uočava sličnosti i

razlike, horska muzika, instrumentalna muzika i pojava opere

- sluša i analizira karakteristična djela

kritičnost, - razvija odnos prema

suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, razvija pozitivnu orijentaciju prema zanimanju

21



ostvarivanju koncepta muzičke drame

- Verdijev opus po fazama razvoja

- Vagnerova ideja reforme i stvaralaštvo

- Štraus – put ka operi XX vijeka

- Veristička opera - uticaj naturalizma (Italija, Francuska)

- prve forme

organizovanog muzičkog života, njihova evolucija, muzičko obrazovanje, kompozitori, muzička reprodukcija

- upoređuje sa ostvarenjima na istom planu na južnoslovenskom području

- sluša i analizira djela crnogorskih kompozitora: M. Petrovića, Ognjenovića, Dionizija de Sarna, Ivaniševića


značajna ostvarenja oba kompozitora – uočava kako se do istog cilja - koncepta muzičke drame dolazi različitim izražajnim sredstvima, jednostavnim (Verdi) i složenim (Vagner)

- prati sve konstruktivne elemente kompozicionog postupka jednog i drugog kompozitora

- objašnjava pojam „beskrajna melodija“ i „harmonija napetosti“

22

Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i

sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Preporuke za izvođenje nastave

učenik učenik učenik Stilske karakteristike impresionizma: - slikarstvo,

književnost, muzika – melodija, ritam, harmonija (poseban osvrt), oblici (klavirska minijatura, orkestarske kompozicije, opera), orkestracija

Klod Debisi - upoznaje klavirsku

muzikeu, solo pjesme, opere i simfonijska djela

Moris Ravel - Ravel između

impresionizma i neoklasicizma

Aleksandar Skrjabin - „Slovenski

impresionizam“ -razumijeva ideje gesamdtkunstwerk i poredi je sa Vagnerovom idejom sveobuhvatnog muzičkog djela

Stilske karakteristike ekspresionizma - društveno-istorijske

prilike, slikarstvo, književnost, muzika–melodija, ritam, harmonija, oblici, orkestracija, odnos prema tekstu (libreto)


najznačajnija djela ovog perioda

- uočava sličnosti i razlika u stilu kompozitora


Debisijeva klavirskiha djela– cikluse

- uočava novi pristup operi, orkestarskim komadima

- uočava nova harmonska sredstava koja imaju kolorističku ulogu


značajna djela iz svih stvaralačkih faza – obraća posebnu pažnju na orkestarske boje i konstrukciju oblika


sonate i druga djela klavirske literature kao i orkestarska djela

- uočava stremljenja

ka novim tonalnim obrascima i novim konceptom sonatnog oblika


djela iz različitih

- razvija



- razvija odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, razvija pozitivnu orjentaciju prema zanimanju


tabela za sva dešavanja u muzici XX vijeka:

- tabela do I svjetskog rata

- tabela između dva rata

- tabela poslije II svjetskog rata

- 4. skupna tabela

23

Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Preporuke za


faza ekspresionizma, različitih žanrova

- prepoznaje različitosti pristupa u tretmanu svih konstruktivnih elemenata – negacije svih „pravila“ prethodnih stilova

Druga bečka škola - Informiše se o djelu

i nastojanjima Šenberga i njegovih učenika Berga i Veberna

- razumijeva konstruktivistički ekspresionizam, princip dodekafonije, punktualizma

- razumijeva ulogu Veberna pod čijim će uticajem poslije nekoliko decenija nastati novi pravac - integralni serijalizam

Folklorni ekspresionizam - razumijeva

osobenosti stila i karakteristika u djelima Stravinskog, Janačeka, Bartoka

Neoklasicizam - razumijeva

osobenosti stila u osnovnim karakteristikama djela Paula


Šenbergova djela iz ekspresionističke faze (III period stvaralaštva) - ciklusa pjesama „Pjero mjesečar“ i djela iz sljedeće faze - dodekafonske: Pet klavirskih komada

- sluša i poredi sa dotadašnjim ostvarenjima u oblasti opere, Bergovu operu „Vocek“ – nova forma, nov odnos prema sadržaju

- sluša i analizira Vebernova orkestarska djela - uočava potpuno nov tretman orkestra, izrazitu ekonomičnost u tretmanu konstruktivnih elemenata - sažetost forme, uočava posebnu ulogu pauza što postaje osnova za punktualizam

- sluša karakteristična

djela baleta

- razvija



- razvija odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, razvija pozitivnu orijentaciju prema zanimanju

- izrada hronoliških





- 4. skupna tabela

24



Hindemita, Šostakoviča, Prokofjeva, Stravinskog, Bartoka, Britna

- uočava različite stvaralačke faze kod svih kompozitora

- informiše se o različitim stvaralačkim fazama kompozitora

(„Petruška“, „Posvećenje proljeća“), koreografsku kantatu („Svadbica“), operu („Jenufa“), klavirska djela („Alegro barbaro“) Stravinskog, Janačeka i Bartoka


simfonije, balete, koncerte

- sluša karakteristična djela Hindemita, Šostakoviča, Prokofjeva, Stravinskog, Bartoka, Britna

- uočava različite faze muzičkog izraza u stvaralačkom vijeku kompozitora

- nakon izrade hronološke tabele uočava da Stravinski prvi čini iznenadne zaokrete

Muzika u Rusiji - Sovjetskom Savezu u XX vijeku - Stravinski,

Prokofjev, Šostakovič, Hačaturjan, Skrjabin, Rahmanjinov (stilski anahronizam svog vremena)

- objašnjava pojam socrealizma

- poznaje istorijat ruskog baleta u izvođačkom smislu - proslavljene svjetske trupe Đagiljeva

- poznaje najbitnija


upoređuje najbitnija ostvarenja navedenih kompozitora

- razvija

motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija usmjerenost na razvoj ličnosti, razumijeva uzročno - posljedične odnose društva, umjetnosti i muzike,


- razvija odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, razvija pozitivnu orjentaciju prema






- 4. skupna tabela

25



stilska usmjerenja i predstavnike perioda poslije II svjetskog rata

Muzika na južnoslovenskom području u XX vijeku - najznačajnija

stremljenja i najznačajniji predstavnici Srbije, Slovenije, Hrvatske

Muzička kultura u Crnoj Gori između dva svjetska rata i poslije 1945. - uočava stremljenja,

puteva reprodukcije Muzika u Francuskoj, Italiji i Njema čkoj prije i poslije II svjetskog rata - informiše e o djelu i

nastojanjima Erika Satija i grupi Francuske šestorke, Žolivea, Buleza

- informiše se o nastojanjima Respigija, Picetija, Malipjerija i Kazele da restauriraju stare forme italijanske muzike, a potom Dalapikole, Petrasija, Menotija i Luiđi Nona, Hindemita, Kšeneka, Orfa, Štokhauzena, Ligetija, Kagela

- sluša, analizira,

upoređuje i svrstava najznačajnija djela u odnosu na savremena evropska stremljenja

- upoređuje razvojne

etape i tumači procese razvoja na osnovu poznatih činjenica

- sluša i analizira djela crnogorskih kompozitora


karakterističnih djela navedenih kompozitora

zanimanju

Češka moderna - Informiše se o

karakteristikama stila Novaka, Suka, Leoša Janačeka, Martinua, Habe - tvorca četvrttonske


karakteristična djela navedenih kompozitora

- razvija

motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija usmjerenost na razvoj ličnosti, razumijeva uzročno-




26



muzike Integralni serijalizam i Mesijan - Informiše se o

karakteristikama pravca i djelatnosti Mesijena

Aleatorika - (Bulez – Štokhauzen) - Informiše se o

karakteristikama pravca, uočava novu notaciju

Poljska škola - (Lutoslavsk-

Penderecki) Elektronska muzika - Upoznaje vrijeme i

mjesta pojavljivanja glavnih predstavnika (Pariz - P. Šefer, Keln - H. Ajmert)

- predstavnici: Lutoslavski, Penderecki, Ligeti

Tendencija razvoja muzike u drugoj polovini XX vijeka u Evropi i Americi - informiše se o

stremljenjima u muzici

- pravi repetitorijum po pravcima, a ne po sredinama odakle potiču

- upoznaje stremljenja Amerikanaca: Geršvina i upotrebe elemenata džeza u klasičnoj muzici- u tom smislu, prisjeća


karakteristična djela - sluša i analizira

karakteristična djela - sluša, analizira i

upoređuje simfonijska i vokalno-instrumentalna djela ova dva kompozitora sa drugim savremenicima

- uočava kvalitet,

stilska stremljenja, zaoštrenost i jednostavnost izraza

- sluša i analizira karakterištična djela Lutoslavskog, Pendereckija, Ligetija

- sluša i upoređuje sa

drugim savremenim stremljenjima

- sluša i upoređuje

posljedične odnosa društva, umjetnosti i muzike,


- razvija odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, razvija pozitivnu orjentaciju prema zanimanju



- 4. skupna tabela

27



se na predstavnike francuske šestorice: Mijoa, Stravinskog i drugih, Džona Kejdža i Čarlsa Ajvsa

- minimalizam i tzv.„nova jednostavnost“

Džez muzika - upoznaje istorijski

razvoj i glavne predstavnike, stvaraoce i izvođače

najznačajnija djela različitih pravaca


prati evoluciju formalno- harmonskih rješenja, podstilova i pravaca

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Sonja Marinković: Istorija muzike za II i III razred srednje muzičke škole; Istorija

muzike za III i IV razred srednje muzičke škole, Zavod za izdavanje udžbenika i nastavna sredstva, Beograd, 2003.

- Josip Andreis: Povijest glazbe 1, 2, 3, 4, Mladost, Zagreb, 1976. - Dejan Despić: Muzički stilovi, Zavod za izadavanje udžbenika i nastavna sredstva,

Srpsko Sarajevo, 2004. - Džerald Abraham: Oksfordska istorija muzike 1,Clio, Beograd, 2001. - Džerald Abraham: Oksfordska istorija muzike 2,Clio, Beograd, 2002. - Džerald Abraham: Oksfordska istorija muzike 3, Clio, Beograd, 2004. - Norton Antology of Western Music (svi karakteristični notni primjeri od najranijeg

doba do XX vijeka) - Arnold Schering: Geschighte der Musik in Beispielen (karakteristini primjeri od

najranijeg perioda) - Manja Radulović-Vulić: Drevne muzičke kulture Crne Gore 1, 2, Muzička

akademija, Cetinje, 2002. - Sonja Marinković: Istorija srpske muzike, Zavod za izdavanje udžbenika i nastavna

sredstva, Beograd, 2000. - Roger Kamien: Music an appreciation, McGaw-Hill Companiies, 1998. - Arnold Hauzer: Socijalna istorija književnosti i umjetnosti - Miloš Đurić: Istorija Helenske književosti (važno za grčku muziku); Zavod za

izdavanje udžbenika i nastavna sredstva, Beograd, 1988. - Marko Višić: Plutarh o muzici, Prosvjeta, Niš; Sfajros, Beograd 1997. - Đina Piskel: Opšta istorija umjetnosti 1, 2, 3, Vuk Karadžić, Beograd, 1974. - Muzička enciklopedija 1, 2, 3, Jugoslovenski leksikografski zavod, 1971. - Leksikon jugoslovenske muzike 1, 2, Jugoslovenski leksikografski zavod, 1984. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - CD player sa hi-fi pojačalom i zvučnicima; - DVD player; - video snimci i odgovarajuća aparatura - partiture.

28

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - izrada svih predviđenih hronoloških tabela uz usmeno obrazloženje svih

elemenata u njoj – potrebno je da učenik povezuje, upoređuje, uočava i zaključuje;

- najmanje jedna usmena provjera u toku klasifikacionog perioda. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih

provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda; - izrada svih hronoloških tabela. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani muzikolog; - diplomirani kompozitor; - diplomirani dirigent; - diplomirani etnomuzikolog; - diplomirani muzičar. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - individualna nastava; - nivo povećanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola je u obavezi da obezbijediti posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa

ovakvim učenicima . 11. Povezanost predmeta

Povezanost sa predmetom Znanja

Predmet Znanja Istorijski razvoj muzičkih oblika kroz epohe.

Muzički oblici Poznavanje istorijata muzičkih oblika.

Istorijski razvoj polifone tehnike i formi.

Polifonija Prepoznavanje, razlikovanje, analiziranje manjih polifonih formi.

Istorijski razvoj muzičkih instrumenata.

Poznavanje muzičkih instrumenata


Razvoj muzičke kulture u Crnoj Gori.

Etnomuzikologija Uticaj i razvoj muzičkog folklora na umjetničku muziku u Crnoj Gori.

Poznavanje, definisanje, analiziranje karakteristika različitih muzičkih stilova.

Instrument - klavir Sviranje muzičkih djela različitih stilova.


Kamerna muzika Sviranje muzičkih djela različitih stilova.


Horsko pjevanje Pjevanje muzičkih djela različitih stilova.

29

1.2.2. TEORIJA MUZIKE SA OSNOVAMA HARMONIJE 1. Naziv predmeta: TEORIJA MUZIKE SA OSNOVAMA HARMONIJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave


Ukupno

I 35 37 72 II III IV

Ukupno 35 37 72 Teorijska nastava - odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika Vježbe – odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - analitičko sagledavanje elemenata muzičke teorije u vezi sa drugim muzičkim

disciplinama (harmonija, polifonija, muzički oblici...); - upoznavanje zakonitosti osnova homofonog kompozicionog stila strogog i

slobodnog stava.

30





- nabraja, imenuje, opisuje, povezuje i razumijeva međusobne odnose elemenata koji čine muzički tok, odnosno, muzičko djelo

- rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

1.Ritmika - upoznaje pojmove: - ravnomjerni i

neravnomjerni ritam

- ritam kao

karakteristična osnova melodije

- izoritmija i

poliritmija (homofonija)

- komplementarni

ritam (polifonija)

- definiše i

prepoznaje ravnomjerni, odnosno neravnomjerni ritam u notnim primjerima

- definiše značaj

ritmizacije za uobličenje melodije; uočava i definiše tipične ritmičke srazmjere u brzom tempu; primjena kratkih notnih vrijednosti u brzom tempu; moguće ritmičke vrijednosti i odnosi u uslovima sporog tempa; nervozni ritam i neobični odnosi u novijoj muzici

- prepoznaje i

definiše ritmičke odnose i njihove elemenate u višeglasnom stavu

- definiše i

prepoznaje izoritmiju i poliritmiju u notnom tekstu

- definiše i

prepoznaje

- Razvija sposobnost

upoređivanja - Razvija analitičko

razmišljanje - Razvija sposobnost

snalaženja u složenim situacijama

- rad u manjim

grupama i individualno (kombinovano)

31

Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski Preporuke za

ciljevi izvođenje nastave učenik učenik učenik

- ritmički naglasak

komplemetarni ritam u notnom tekstu; dopisuje komplementarni ritam na zadatu ritmičku liniju

- definiše i

prepoznaje ritmički naglasak u notnim primjerima i definiše njegov odnos sa melodijskim, odnosno metričkim naglaskom

2.Metrika - upoznaje pojmove: - muzički metar - metrički naglasci - relativni naglasci - metrička jedinica i

jedinica brojanja - melodijski i

motivski naglasak - polimetrija i

ametrija

- prepoznaje i obilježava metričke naglaske u notnom tekstu

- prepoznaje i obilježava relativne naglaske u notnom tekstu

- definiše jedinicu brojanja u odnosu na naznačeni tempo na primjerima iz literature

- definiše razlike između metričke jedinice i jedinice brojanja u primjerima iz literature

- prepoznaje i definiše odnos melodijskog i metričkog naglaska u notnim primjerima

- prepoznaje i definiše elemente polimetrije i ametrije u notnom tekstu

- razvija sposobnost upoređivanja

- razvija analitičko razmišljanje

- razvija sposobnost snalaženja u složenim situacijama


3. Ljestvice - nabraja i imenuje

vrste ljestvica: - dijatonske durske i

- upoređuje i

pronalazi sličnost i razlike kod

- razvija sposobnost

upoređivanja - razvija sposobnost

- rad u manjim

grupama i individualno

32



molske ljestvice sa povisilicama i snizilicama; kvintni krug

- nazivi i hijerarhija ljestvičnih stupnjeva u duru i molu

- starocrkvene ljestvice (modusi)- vrsta i građa; novi modusi

- pentatonika - cjelostepena

ljestvica - umanjena ljestvica - hromatska ljestvica - neke osobine

ljestvice folklornog izvorišta (balkanski mol, ciganski mol, lidijski mol, ciganski dur, orijentalna ljestvica)

- enharmonske ljestvice

različitih ljestvičnih nizova i određuje njihove specifičnosti

- prepoznje i definiše ljestvičnu osnovu melodije

- sagledava ljestvičnu osnovu melodije u odnosu na muzički stil, kroz analizu primjera iz literature

analitičkog razmišljanja


(kombinovano)

4. Intervali - povezuje odnos

veličine i vrste intervala

- upoznaje pojmove:konsonantni i disonantni intervali;

- nabraja i imenuje

konsonantne i disonantne intervale

- upoznaje razvoj odnosa konsonantnih i disonantnih intervala kroz istoriju

- upoznaje razrješenje disonantnih intervala, melodijski i

- prepoznaje i

definiše odnos veličine i vrste intervala

- prepoznaje i definiše intervale u notnom tekstu

- prepoznaje i definiše odnos konsonantnih i disonantnih intervala u notnom tekstu u odnosu na muzički stil

- definiše,

prepoznaje i piše razrješenja disonantnih intervala, melodijski i harmonski

- definiše i


- razvijasposobnost analitičkog razmišljanja



33



harmonski upoznaje pojmove: - obrtaj intervala - inverzija intervala - intervali kao činioci

melodije

prepoznaje obrtaje intervala

- analizira primjere obrtajnog kontrapunkta

- definiše i prepoznaje inverziju intervala u notnom tekstu

- prepoznaje intervalsku osnovu melodije u djelima različih stilova

5. Razni izrazi, skraćenice i oznake za tempo agogiku, dinamiku i artikulaciju - nabraja, imenuje i

opisuje 6. Ornamentika - upoznavanje pojma

i uloge - ornamenti od jedne

note (kratki predudari, različiti dugi predudari)

- ornamenti od dvije note (praltriler, mordent, šlajfer)

- grupeto - triler

- prepoznaje i

definiše razne izraze i druge oznake u notnom tekstu

- uočava značaja raznih izraza, skraćenica i oznaka za tempo, agogiku, dinamiku i artikulaciju u bližem određenju karaktera muzičkog djela koje se analizira, odnosno izvodi

- poznaje pravilnu

interpretaciju - prepoznaje i

definiše ornamente u notnom tekstu

- upoređuje i pronalazi sličnosti i razlike

- poznaje pravilnu interpretaciju ornamenata u zavisnosti od vrste ornamenata i njihove pripadnosti određenom muzičkom stilu

- piše način izvođenja ornamenata





- rad u manjim


34



7. Akordi - nabraja i imenje

akorde tercne građe, dijatonskog i hromatskog tipa:

- a)kvintakordi/ obrtaji kvintakorada/ljestvični kvintakordi)

- b)septakordi/obrtaji septakorada

- c)nonakordi - nabrajanje i

imenovanje akorada drugih gradivnih intervala:

- sekundni akordi - klasteri

- kvartni akordi - dvostruki i

višestruki akordi - upoznaje postavku

akorada i njegove pojavne oblike u praksi

- prepoznaje i

definiše vrste i oblike akorada u notnom tekstu; upoređuje i pronalazi sličnosti i razlike

- prepoznaje i definiše odnos konsonantnih i disonantnih akorada u notnom tekstu, u odnosu na muzički stil

- definiše upotrebu

različitih tipova akorada u odnosu na muzički stil





- rad u manjim


8. Osnove harmonije - upoznaje pojmove:

"tonalnost" i "tonalitet" (pojmovi i razlika); atonalnost

- upoznaje teorijske osnove tonaliteta

- upoznaje način ispoljavanja tonaliteta u melodiji

- upoznaje pojam harmonije kao stilskog i izražajnog elementa u muzici

- upoznaje način ispoljavanja tonaliteta u harmoniji

- nabraja i imenuje harmonske funkcije i njihove predstavnike

- harmonski obrti i

- prepoznaje i

definiše odnos između ljestvice i tonaliteta; upoređuje i pronalazi sličnosti i razlike

- uočava i prepoznaje elemenate tonaliteta u melodiji

- uočava i prepoznaje elemente tonaliteta u harmoniji

- definiše pripadnost ljestvičnih akorada određenim harmonskim funkcijama

- prepoznaje i definiše autentični, potpuno autentični


upoređivanja - razvija analitičko

razmišljanje - razvija sposobnost


- rad u manjim


35



kadence kao izraz tonaliteta

- nabraja, opisuje i

imenuje: - vanakordske

tonove - vantonalne akorade - navodi, nabraja i

objašnjava načine promjene tonaliteta

- opisuje i

razumijeva slobodnii strogi harmonski stav

i plagalni obrt u notnim primjerima

- prepoznaje i definiše savršene, nesavršene kadence i polukadence u notnim primjerima

- prepoznje i definiše vanakordske tonove u melodiji

- prepoznaje vantonalne akorade i uočava njihovu ulogu u tonalitetu

- defniše vrste i načine promjene tonaliteta kroz analizu muzičkih primjera

- analizira strogi i slobodni harmonski stav (sličnosti, razlike)

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Dejan Despić: Teorija muzike, Zavod za izdavanje udžbenika i nastavnih

sredstava, Beograd, 1997. - Dejan Despić: Harmonska analiza, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1987. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - klavir kao osnovno sredstvo; - notni i zvučni primjeri autora različitih muzičkih stilova; - CD player. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - pismena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i

pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani muzičar; - diplomirani kompozitor; - diplomirani dirigent; - diplomirani muzikolog; - diplomirani etnomuzikolog.

36

10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - individualna nastava; - nivo povećanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola je u obavezi da obezbijediti posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa



Predmet Znanja

Poznavanje, imenovanje ljestvica, intervala, akorada. Prepoznavanje i definisanje tonalne osnove u notnom tekstu. Poznavanje pojmova: muzički metar, metrička jedinica, jedinica brojanja, polimetrija, ametrija. Poznavanje pojmova: ravnomjerni i neravnomjerni ritam, izoritmija, poliritmija, komplementarni ritam.

Solfeđo

Prepoznavanje ljestvica, intervala i akorada. Prepoznavanje i definisanje tonalne osnove notnog teksta koji se pjeva, odnosno svira. Zapisivanje, pjevanje i čitanje notnog teksta u različitim metričkim i ritmičkim vrstama i različitim tempima.

Poznavanje teorijske osnove tonaliteta, ispoljavanje tonaliteta u melodiji i u harmoniji. Prepoznavanje i definisanje funkcionalnih odnosa akorada u klasičnoj harmoniji. Ispoljavanje akorada u strogom i slobodnom stavu.

Harmonija

Poznavanje teorijske osnove tonaliteta, ispoljavanje tonaliteta u melodiji i u harmoniji. Prepoznavanje funkcionalnih odnosa akorada u klasičnoj harmoniji. Ispoljavanje akorada u strogom i slobodnom stavu.

Poznavanje durskih, molskih i hromatskih ljestvica. Poznavanje akorada. Poznavanje ornamentike i raznih izraza i skraćenica vezanih za tempo, dinamiku, artikulaciju i agogiku.

Instrument- klavir

Sviranje durskih, molskih i hromatskih ljestvica. Sviranje akorada. Poznavanje načina izvođenja različitih ornamenata. Prepoznavanje raznih izraza i skraćenica vezanih za tempo, dinamiku, artikulaciju i agogiku i njihovo odgovarajuće izvođenje.

Evidencija osnovnih pojmova Teorije muzike ima direktan upliv u domen determinisanja ukupnog korpusa osnovnog tumačenja muzičkog jezika uopšte. Ona predstavlja početni pojmovnik koji je u stvari početni kurs, u kome se sagledava obim i koncept

Osnovi komponovanja sa aranžiranjem

Evidencija osnovnih pojmova Kompozicije uopšte.

Opis pojmova.

37


Predmet Znanja sveukupne muzičke umjetnosti. Veći broj pojmova se detaljnije prezentuje u domenu Kompozicije. Opis pojmova iz oblasti Teorije muzike izučava samo najosnovnije kategorije pojmova bez značajnije obrade istih, za razliku od predmeta Osnovi komponovanja sa aranžiranjem.

38

1.2.3. HARMONIJA

1. Naziv predmeta: HARMONIJA

2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave


Ukupno

I II 24 48 72 III 24 48 72 IV 22 44 66

Ukupno 70 140 210 Teorijska nastava - odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika Vježbe - odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - upoznavanje homofonog kompozicionog stila u muzici; - ovladavanje postavkom i vezivanjem akorada u strogom stavu po načelima

standardnog, klasičnog harmonskog jezika; - upoznavanje sredstava proširenja tonaliteta, vidova promjene tonaliteta i svih

vrsta modulacija; - osposobljavanje za praktično korišćenje stečenih znanja iz harmonije.

39

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: DRUGI




Ispoljavanje akorada u muzičkom stavu - upoznaje i analizira

način ispoljavanja akorada u strogom stavu

- upoznaje i analizira način ispoljavanja akorada u slobodnom stavu

- upoznaje način postavke akorada u strogom stavu uz ilustrovanje i demonstraciju

- prepoznaje fakturu strogog i slobodnog stava na primjerima iz literature

- uočava razliku između strogog i slobodnog stava na primjerima iz literature

- prepoznaje akordske oblike u strogom i slobodnom stavu na primjerima iz literature

- razvija pozitivan

odnos prema predmetu

- rad u manjim


Trozvuci - Kvintakordi glavnih

stupnjeva i njihovi obrtaji

- upoznaje i demonstrira način vezivanja kvintno srodnih i nesrodnih kvintakorada (stroga, slobodna i poluslobodna veza)

- kvintakoradi glavnih stupnjeva (T, S, D)

- obrtaji kvintakorada glavnih stupnjeva:

- sekstakordi glavnih stupnjeva (T6, S6, D6)

- kvartsekstakordi glavnih stupnjeva

- kvintakordi sporednih stupnjeva i njihovi obrtaji

- upoznavaje i demonstrira načine vezivanja tercno srodnih kvintakorada

- upoznaje ulogu i mjesto

- rješava šifrovani i nešifrovani bas uz poštovanje pravila vezivanja i vođenja glasova

- analizira intervalske skokove u melodiji pri različitom vezivanju akorada

- priprema se za harmonizaciju melodije u sopranu: analiza tonalnu osnovu melodije, oblik melodije, intervalska kretanja

- upoređuje različita rješenja istog zadatka

- razvija kritički odnos prema mogućim rješenjima

- identifikuje probleme:uočava zabranjena kretanja u melodiji i harmoniji

- ispravlja greške - priprema se za

- razvija analitičnost

i preciznost u ispunjavanju radnih zadataka

- razvija sposobnost predviđanja situacija i mogućih rješenja


40



kvintakorada sporednih stupnjeva (VI, II, VII, III) i njihovih obrtaja u harmonskim obrtima i demonstrira način vezivanja

- upoznavanje i demonstrira načina harmonizacije moldura, prirodnog i melodijskog mola

višeglasno pjevanje i sviranje zadataka

- svira harmonske obrte i kadence

- svira general-bas - direktno

harmonizuje na klaviru jednostavnijih melodijskih kretanja

Vanakordski tonovi - nabraja i definiše

vanakordske tonove (jednostruke i višestruke) uz ilustrovanje i demonstraciju:

- zadržica - prolaznica - skretnica - anticipacija - pedalnog tona

- prepoznaje vanakordskih tonova u primjerima iz literature i u zadacima šifrovanog basa

- rješava šifrovani i nešifrovani bas

- priprema se za harmonizaciju melodije u sopranu: analiza melodijska kretanja i određuje vanakordske tonove prema logičnim funkcionalnim odnosima


- razvija kritičkiodnosa prema mogućim rješenjima


i preciznost u ispunjavanju radnih zadataka



- rad u manjim


Četvorozvuci - klasifikuje

septakorde na glavne i sporedne

- septakordi glavnih stupnjeva i njihovi obrtaji

- nabraja i definiše glavne septakorde i njegove obrtaje:

- prepoznje septakorde i obrtaje u primjerima iz literature

- poštuje pravila razrješavanja kritičnih tonova kod septakorada, odnosno njihovih

41



- D7, II7, VII7 - upoznaje i

demonstrira način postavke septakorada i njihovih obrtaja

- upoznaje mjesto i ulogu glavnih septakorada u harmonskim obrtima

- definiše kritične tonove i demonstrira načine njihovog razrješavanja

- septakordi sporednih stupnjeva i njihovi obrtaji

- nabraja i definiše sporedne septakorde i njihove obrtaje (T7, III7, S7, VI7)

- poznaje mjesto i ulogu sporednih septakorada u harmonskim obrtima

- definiše kritične tonove i demonstrira načine njihovog razrješavanja

Petozvuci - dominantni

nonakord i njegovi obrtaji

- upoznaje i demonstrira način postavke dominantnog nonakorda i njegovih obrtaja

- definiše kritične tonove i načine njihovog razrješavanja uz demonstraciju

obrtaja u karakterističnim vezama

- rješava šifrovani i nešifrovani bas

- primjenjuje septakorde, odnosno njihove obrtaje u harmonizaciji melodije u sopranu

- identifikuje probleme, i ispravlja greške

- prepoznaje

nonakorde u primjerima iz literature

- rješava šifrovani i nešifrovni bas

- primjenjuje D9, i njegovih obrtaja u harmonizaciji soprana

42




učenik učenik učenik Alterovani akordi - upoznaje se sa

klasifikacijom alterovanih akorada na akorde dijatonskog i akorde hromatskog tipa

- nabraja i definiše alterovane akorde dijatonskog i hromatskog tipa,

- nabraja i definiše funkcije alterovanih akorada sa tonalno stabilnim alteracijama:

- sa alteracijom IV naviše (u duru i molu)

- sa alteracijom II naviše (u duru)

- sa alteracijom II naniže (u duru i molu)

- sa alteracijom IV naniže (u molu)

- višestruke alteracije

- nabraja i definiše alterovane akorde sa tonalno labilnim alteracijama:

- vantonalne D i vantonalni VII (varljiva i eliptična rješenja)

- vantonalne S i vantonalni II

- varijantni III, varijantni VI i polarni akordi

- definiše mjesto i ulogu alterovanih akorada u harmonskim obrtima

- upoznaje i demonstrira načine

- prepoznaje

alterovane akorde dijatonskog i hromatskog tipa u primjerima iz literature i u zadacima šifrovanog basa

- razrješava alterovane tonove u alterovanim akordima dijatonskog i hromatskog tipa kroz izradu šifrovanog i nešifrovanog basa

- priprema se za harmonizaciju melodije u sopranu: analizira tonalnu osnovu i oblik melodije, uočava intervalska kretanja i alterovane tonove i određuje alterovane akorde za harmonizaciju


- razvija kritički odnos prema mogućim rješenjima

- identifikuje probleme

- ispravlja greške - svira general-bas - svira jednostavne

primjere dijatonske modulacije

- razvija

analitičnost i preciznost u rješavanju problema



- rad u manjim


43



razrješenja alterovanih akorada dijatonskog i hromatskog tipa

Vidovi promjene tonaliteta - nabraja i analizira

vidove promjene tonaliteta

- upoznaje pojam i

vrstu modulacije - upoznaje princip

dijatonske modulacije

- upoznaje sredstava i način izvođenja dijatonske modulacije

- definiše zajedničke akorde u odnosu na srodnost tonaliteta

- tonaliteti I grupe - tonaliteti II grupe - tonaliteti III grupe - tonaliteti IV grupe

- prepoznaje

dijatonsku modulaciju, mjesto, sredstva i način njenog izvođenja u primjerima iz literature i u zadacima šifrovanog basa

- vježba i demonstrira načine izvođenja dijatonske modulacije u zadacima šifrovanog i nešifrovanog basa

- priprema se za harmonizaciju melodije u sopranu: analizira tonalnu osnovu i oblik melodije, uočava modulacioni prelaz u melodiji, definiše novi tonalitet na osnovu melodijskog kretanja, novih predznaka i kadence; prepoznaje pogodno mjesto i akord za preznačenje

- identifikuje problem i ispravlja greške

- svira general- bas - svira jednostavne

primjere dijatonske modulacije


i preciznost u rješavanju problema



- rad u manjim


44




učenik učenik učenik Hromatska modulacija - upoznaje princip

hromatske modulacije

- upoznaje sredstava i načine izvođenja hromatske modulacije:

- promjena sklopa trozvuka dijatonskog tipa

- promjena sklopa četvorozvuka dijatonskog i hromatskog tipa

- preznačenje alterovanih akorada dijatonskog tipa

- preznačenje alterovanih akorada hromatskog tipa

- tercna srodnost

- prepoznaje mjesto,

sredstva i načine izvođenja hromatske modulacije u primjerima iz literature i u zadacima šifrovanog basa

- poznaje, vježba i demonstrira izvođenje različitih načina hromatske modulacije u zadacima šifrovanog i nešifrovanog basa

- upoređuje sve vrste hromatske modulacije

- upoređuje dijatonsku modulaciju sa hromatskom modulacijom izvedenom pomoću preznačenja alterovanih akorada

- priprema se za harmonizaciju melodije: analiza tonalnu osnovu i oblik melodije, uočava modulacioni prelaz u melodiji, definiše novi tonalitet na osnovu melodijskog kretanja, novih predznaka i kadence; prepoznaje adekvatno mjesto i sredstva hromatske modulacije






- rad u manjim

grupama i individualni (kombinovano)

45



- razvija kritički odnos prema mogućim rješenjima jednog zadatka

- identifikuje problem, ispravlja greške

- svirae general-bas - svira jednostavne

primjere hromatske modulacije

Enharmonska modulacija - upoznaje princip

enharmonske modulacije

- upoznaje sredstava i načine izvođenja enharmonske modulacije:

- enharmonizam umanjenog septakorda

- enharmonizam prekomjernog trozvuka

- enharmonizam male septime (D7 i tvrdo umanjeni septakord)

- prepoznaje mjesto,

sredstva i načine enharmonske modulacije kroz analizu primjera iz literature i u zadacima šifrovanog basa

- poznaje, vježba i demonstrira različite načine enharmonske modulacije u zadacima šifrovanog i nešifrovanog basa

- priprema se za harmonizaciju melodije soprana: analizira tonalnu osnovu i oblik melodije, uočava modulacioni prelaz u melodiji i definiše novi tonalitet na osnovu melodijskog kretanja, novih predznaka i kadence

- prepoznaje adekvatno mjesto i sredstvo enharmonske modulacije i njeno izvođenje

- upoređuje različita





- rad u manjim


46




rješenja istog zadatka

- razvija kritički odnos prema mogućim rješenjima jednog zadatka

- identifikuje problem, ispravlja greške

- svirageneral-bas - svira jednostavne

primjere enharmonske modulacije

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Dejan Despić: Harmonija sa harmonskom analizom, Zavod za izdavanje udžbenika

i nastavna sredstva, Beograd, 2002. - Dejan Despić: Harmonska analiza, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1987. - Mirjana Živković: Harmonija za i II razred srednje škole, Zavod za izdavanje

udžbenika i nastavna sredstva, Beograd, 2004. - Mirjana Živković: Harmonija za III i IV razred srednje škole, Zavod za izdavanje

udžbenika i nastavna sredstva, Beograd, 2004. - Vlastimir Peričić: Harmonija (skripta I i II), Zajednica muzičkih i baletskih škola

Srbije, Beograd, 2004. - Marko Tajčević: Harmonija, udžbenik za muzičke škole, Zavod za udžbenike i

nastavna sredstva, Beograd, 1972. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Klavir kao osnovno sredstvo. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - pismena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i

pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda.

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani kompozitor; - diplomirani muzikolog; - diplomirani etnomuzikolog; - diplomirani dirigent; - diplomirani muzičar. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - individualna nastava; - nivo povećanih zahtjeva od 30%-100% u zavisnosti od procjene nastavnika;

47

- škola je u obavezi da obezbijediti posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa ovakvim učenicima .

11. Povezanost predmeta


Predmet Znanja Poznavanje teorijske osnove tonaliteta. Ispoljavanje tonaliteta u melodiji i harmoniji. Prepoznavanje i definisanje funkcionalnih odnosa akorada u klasičnoj harmoniji. Ispoljavanje akorada u strogom i slobodnom stavu.

Teorija muzike sa osnovama harmonije

Poznavanje teorijske osnove tonaliteta. Ispoljavanje tonaliteta u melodiji i harmoniji. Prepoznavanje i definisanje funkcionalnih odnosa u klasičnoj harmoniji. Ispoljavanje akorada u strogom i slobodnom stavu.

Sviranje harmonskih obrta na klaviru. Solfeđo

Prepoznavanje harmonskih obrta po zvuku.

Harmonizovanje melodije u obliku rečenice i perioda. Muzički oblici

Definisanje i analiziranje građe rečenice i perioda. Uloga harmonije u muzičkom obliku.

Prepoznavanje funkcije akorada u tonalitetu, mjesta i sredstava promjene tonaliteta.

Poznavanje harmonskih stilova

Poznavanje, uočavanje i identifikacija harmonskih sredstava karakterističnih za različite stilske epohe.

Harmonski parametar u dvodjelnoj strukturi muzičko-formalne cjeline kao osnovne male muzičke forme podrazumijeva jednostavni koncept harmonskih obrta, i oni defacto predstavljaju model u kome se harmonski parametar identifikuje kao nosilac kreiranja muzičke ideje. Iz predmeta Harmonija preuzimaju se znanja iz domena funkcionalnih značenja harmonskih struktura, karakteristike njihovih veza (obrta) i specifične odlike i pojedini izuzeci koji iskoračuju iz okvita dursko-molskog tonalnog sistema.


Melodijsko-harmonsko- ritmički parametri u dvodjelnoj strukturi.

48

1.2.4. POLIFONIJA

1. Naziv predmeta: POLIFONIJA



Ukupno

I II 25 47 72 III 36 36 72 IV

Ukupno 61 83 144 Teorijska nastava - odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika Vježbe – odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - poznavanje tehničko-stilskih osobenosti vokalne i instrumentalne polifone tehnike

komponovanja; - osposobljavanje učenika za komponovanje jednostavnijih polifonih formi; - osposobljavanje učenika za analizu i interpretaciju jednostavnih polifonih formi.

49




1.Osnovi vokalnog kontrapunkta - polifonija/kontrapu

nkt - (poznaje pojam i

obrazlože ga) - polifonija–

homofonija (povezuje i upoređuje dvije tehnike komponovanja ilustrovanjem)

- istorijski razvoj polifone tehnike od prvobitne zajednice do renesanse (opisuje i povezuje elemente, načine polifone tehnike i forme koje se javljaju u ovom periodu)

- madrigal/misa/motet (upoznaje forme, razumijeva zakonitosti i specifičnosti)

- osnovne karakteristike vokalne polifonije (poznaje i povezuje elemente)

- modusi - (imenuje, povezuje

i obrazlaže) - kontrapunktska

melodija (opisuje, ilustruje, pojašnjava, demonstrira)

- prepoznaje i

razlikuje različite kompozicione tehnike (zvučno i analitički)

- prepoznaje, razlikuje, analizira, oblikuje jednostavne vokalne polifone forme iz ovog perioda ili njihove elemente

- analizira forme sa

uočavanjem i definisanjem polifonih elemenata i uočavanjem specifičnosti;

- prepoznaje i

razlikuje osnovne zakonitosti vokalne polifone tehnike komponovanja (analitički)

- prepoznaje moduse

(zvučno i iz notnog primjera)

- analizira; komponuje stilske melodije na modalnoj osnovi





- razvija kreativnost - poštuje pravila

- rad u manjim


2.Dvoglasni kontrapunkt - razumijeva,

pojašnjava zakonitosti formiranja vokalnog polifonog

- izradjuje sve

navedene elemente dvoglasnog stava u formi jednostavnijih vježbi, a po pravilima polifone





- rad u manjim


50


Preporuke za Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi izvođenje nastave učenik učenik učenik

dvoglasnog stava i demonstrira elemente:

- a)odnos glasova - b)početak i kadenca - c)tretman sazvučja - d)tretman

zabranjenih kretanja

- e)slobodni dvoglasni stav

3.Imitacija - poznaje,

pojašnjava, obrazlagaže i demonstrira imitacione tehnike u polifonom kompozicionom stilu

4.Tretman teksta - povezuje tekst i

melodiju (forme)

tehnike komponovanja

- prepoznaje elemente, definiše i upoređuje u primjerima iz literature

- uočava specifičnosti polifone tehnike kroz interpretiranje

- izradjuje razne vrste imitacionih tehnika u dvoglasnom stavu u formi jednostavnijih vježbi, a po pravilima polifone tehnike komponovanja

- prepoznaje imitacione tehnike u primjerima iz literature

- upoređuje imitacione tehnike na primjerima iz literature

- uočava značaj teksta u polifonim vokalnim formama

- izrađuje dvoglasni imitacioni stav sa tekstom u formi jednostavnijih vježbi, a po pravilima polifone tehnike komponovanja;

- analizira tretman teksta u primjerima iz literature; uočava vezu između teksta i forme

- primjenjuje sve navedene elemente troglasnog stava u formi jednostavnijih vježbi, a po pravilima polifone tehnike



51



5.Višeglasni vokalni polifoni stav - razumijeva,

povezuje elemente, pojašnjava zakonitosti formiranja višeglasnog stava (početak, tretman sazvučja proisteklih iz kretanja glasova, kadenca, imitacione tehnike)

- prepoznaje elemente višeglasnog vokalnog polifonog stava u primjerima iz literature

- definiše i upoređuje elemente troglasnog stava na primjerima iz literature

- interpretira višeglasne forme

- uočava specifičnosti polifone tehnike u višeglasnom stavu

52

Razred: ТREĆI Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik 1. Osnovi instrumentalnog kontrapunkta

- stilsko–istorijske razlike između vokalne i instrumentalne polifone tehnike komponovanja/ istorijski pregled/osnovne karakteristike instrumentalne polifonije (opisuje, povezuje elemente i načine polifone tehnike, i forme koje se javljaju u ovom periodu)

- prelazak sa modalne

na tonalnu harmoniju/ harmonska sredstva barokne muzike (povezuje, imenuje, obrazlaže)

- muzičke polifone

forme baroka: Ričerkar/Kanon/Invencija /Fuga (poznaje forme, razumijeva zakonitosti i specifičnosti

- dvoglasna invencija

– oblik i tonalni plan (poznaje, razumijeva i pojašnjava forme sa aspekta oblika i tonalnog plana)

- melodijske i

ritmičko– metričke osobine instrumentalne

- prepoznaje i

razlikuje osnovne zakonitosti instrumentalne polifone tehnike komponovanja (analitički)

- prepoznaje, razlikuje i upoređuje vokalne i instrumentalne polifone tehnike komponovanja

- uočava sličnosti i razlike kroz analize karakterističnih formi

- prepoznaje (zvučno i iz notnog primjera)

- prepoznaje i

razlikuje različite instrumentalne polifone forme

- analizira forme sa uočavanjem i definisanjem polifonih elemenata i uočavanjem specifičnosti;

- analizira formu sa uočavanjem i definisanjem polifonih elemenata i uočavanjem specifičnosti

- analizira kontrapunktsku melodiju u primjerima iz literature

- izrađuje stilske melodije po pravilima instrumentalne polifone tehnike komponovanja






- rad u manjim


53



kontrapunktske melodije i tretman disonance (ilustruje, opisuje, dem-onstrira, pojašnjava)

2. Dvoglasni instrumentalni stav

- razumijeva i pojašnjava zakonitosti formiranja dvoglasnog polifonog instrumentalnog stava, razumijeva, pojašnjava i demonstrira (ilustrovanje) elemente:

- predstavlja akorde u

dvoglasnom stavu - tretman disonance - imitacione tehnike - sekvenca - obrtajni

kontrapunkt

- izrađuje sve

navedene elemente dvoglasnog stava u formi jednostavnijih vježbi, a po pravilima polifone tehnike komponovanja

- prepoznaje elemente u primjerima iz literature, definiše i upoređuje elemente na primjerima iz literature

- uočava značaj imitacionih tehnika, sekventnog rada i obrtajnog kontrapunkta u polifonim instrumentalnim formama


upoređivanja - razvija sposbnost


- srazvija sposobnost snalaženja u složenim situacijama


- rad u manjim


3. Invencija - poznaje,

razumijeva, pojašnjava, ilustruje, obrazlagaže zakonitosti oblikovanja forme invencije: a)dvoglasne b)troglasne

- analizira formu sa

uočavanjem i definisanjem polifonih elemenata i uočavanjem specifičnosti; interpretiranje

- izrađuje jednostavnije forme dvoglasne invencije po predviđenim pravilima






- rad u manjim

grupama i inidvidualno (kombinovano)

4. Višeglasni instrumentalni stav

- razumijeva, ilustruje, pojašnjava zakonitosti formiranja višeglasnog

- prepoznaje

elemente u primjerima iz literature, definiše i upoređuje njihov značaj i međusobne





- rad u manjim


54



polifonog instrumentalnog stava i demonstrira elemente: - imitacione tehnike

u višeglasju - kontrapunkt - višeglasna

sekvenca

odnose na primjerima iz literature

- interpretira višeglasne forme

- izrađuje sve navedene elemente troglasnog stava u formi jednostavnijih vježbi, a po pravilima polifone tehnike komponovanja



5. Fuga - razumijeva,

ilustruje, pojašnjava, poznaje, povezuje elemente, obrazlaže zakonitosti oblikovanja forme fuge; demonstrira elemente:

- oblik i tonalni plan - tema fuge - odgovor,

kontrasubjekt - ekspozicija fuge:

obična, proširena, dvostruka

- medjustav - sprovodni i završni

dio fuge; streta, pedal

- fuga sa dvije ili više tema

- primjena fuge, fugato

- analizira formu uz

uočavanje i definisanje polifonih i formalnih elemenata i uočavanje njihovih specifičnosti;

- izrađuje jednostavnije forme ekspozicije i međustava troglasne fuge po predviđenim pravilima

- uočava specifičnosti polifone tehnike u višeglasnom stavu






- rad u manjim


6. Primjena instrumentalne polifone tehnike

- preludijum, koralni preludijum

- tokata, fantazija - barokna svita - polifone varijacije

(poznaje, povezuje, ilustruje, pojašnjava)

- uočava načine

primjene instrumentalne polifone tehnike u navedenim formama


upoređivanja - razvija sposbnost


- razvija sposbnost snalaženja u složenim situacijama



55

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Vlastimir Peričić: Osnovi kontrapunkta (skripta), Univerzitet umetnosti, Beograd,

1985. - Vlastimir Peričić: Instumentalni i vokalno–instumentalni kontrapunkt, Univerzitet

umetnosti, Beograd,1987. - Vlastimir Peričić: Vokalni kontrapunkt za 3. i 4. razred srednje muzičke škole,

Zavod za izdavanje udžbenika, Beograd, Muzičko izdavačko preduzeće „Nota“ Knjaževac, Zavod za izdavanje udžbenika, Novi Sad, 1991.

- Mirjana Živković: Instrumentalni kontrapunkt za 4. razred srednje muzičke škole, Zavod za izdavanje udžbenika i nastavna sredstva, Beograd , Muzičko izdavačko preduzeće „Nota“ Knjaževac, Zavod za izdavanje udžbenika, Novi Sad, 1991.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - klavir kao osnovno sredstvo; - zvučni i notni primjeri; - CD player.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - pismena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i

pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani kompozitor; - diplomirani dirigent; - diplomirani muzikolog; - diplomirani etnomuzikolog; - diplomirani muzičar. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - individualna nastava; - nivo povećanih zahtjeva od 30%-100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola je u obavezi da obezbijediti posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa

ovakvim učenicima .

56



Predmet Znanja

Prepoznavanje, razlikovanje i analiziranje karakterističnih polifonih formi (vokalnih i instrumentalnih).

Istorija muzike sa poznavanjem muzičke literature

Istorijski razvoj polifone tehnike i polifonih formi (vokalnih i instrumentalnih).

Analiziranje stilske melodije na modalnoj i tonalnoj osnovi. Tretman konsonantnih i disonantnih sazvučja u dvoglasnom i višeglasnom polifonom stavu.


Starocrkvene ljestvice/modusi (vrste i građa). Dijatonske durske i molske ljestvice sa povisilicama i snizilicama (vrste i građa). Intervali (odnos vrste i veličine intervala; konsonantni i disonantni intervali; obrtaj intervala - inverzija). Akordi tercne građe.

Analiziranje i interpretiranje višeglasnih vokalnih polifonih formi (kanon, motet, madrigal).

Horsko pjevanje Interpretacija polifonih horskih djela (motet, madrigal, kanon).

Analiziranje instrumentalnih polifonih formi (invencija, fuga, kanon).

Instrument – klavir Interpretacija instrumentalnih polifonih formi (invencija, fuga, kanon).

Prelaz sa modalne na tonalnu harmoniju. Tonalna osnova (dursko- molski tonalni sistem). Harmonska sredstva barokne muzike.

Harmonija Funkcionalni odnosi akorada u tonalitetima dura i mola. Primjena klasičnih harmonskih sredstava.

Prepoznavanje primijenjene polifone tehnike u instrumentalnim formama od baroka do savremene muzike.

Muzički oblici Poznavanje i analiziranje muzičkih formi sa elementima polifone tehnike.

Analiziranje stilske melodije na modalnoj i tonalnoj osnovi. Prepoznavanje i analiziranje dvoglasnog polifonog stava sa i bez imitacije.

Solfeđo Pjevanje modalne i tonalne melodike. Interpretiranje dvoglasnog polifonog stava sa i bez imitacije. Zapisivanje diktata polifone teksture.

Izrađivanje instrumentalnih polifonih formi za instrumente s dirkama.


Poznavanje tehnike, tona i notacije kod baroknih instrumenata s dirkama.

Melodija u muzičkoj umjetnosti je lider u domenu


Melodijsko-harmonsko-ritmički parametri u

57


Predmet Znanja

svih relevantnih parametara i razumije se, ima dominantnu ulogu u gradnji muzičke cjeline. Predmet Osnovi komponovanja sa aranžiranjem preuzima osnovne definicije koje se obrađuju u predmetu Polifonija. One se prije svega odnose na pojedinosti tipa: odnosa izgradnje same melodijske strukture u osnovnim modelima, zatim međusobnih odnosa istovremenog zvučanja (dvoglas, troglas i četvoroglas) sa elementima starih kontrapunktskih tehnika i koordinacije melodijskih i harmonskih parametara (horizontalno i vertikalno prožimanje).

dvodjelnoj strukturi.

58

1.2.5. MUZIČKI OBLICI 1. Naziv predmeta: MUZIČKI OBLICI



Ukupno

I II 16 20 36 III 32 40 72 IV 29 37 66

Ukupno 77 97 174 Teorijska nastava - odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika Vježbe – odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - upoznavanje istorijata nastanka i razvoja muzičkih oblika kroz vjekove do

današnjih dana; - samostalno analiziranje muzičkog djela i definisanje elemenata muzičkog oblika.

59





- Upoznaje elemente oblika

Motiv - definiše motiv - sadržaj motiva - metrička struktura

motiva, jamb, trohej, amfibrah

- trajanje motiva Figura i pasaž - harmonska figuracija - melodijska figuracija - pasaž Rad s motivom - apsolutne i relativne

izmjene u motivu - posebne vrste rada s

motivom: ponavljanje (doslovno, izmijenjeno, sekventno, imitaciono)

- variranje - proširenje - dijeljenje - sažimanje Dvotakt - definiše dvotakt - sadržaj dvotakta - uloga metra u

izgradnji dvotakta - tematski sadržaj

dvotakta - jednotakt i četvorotakt u ulozi osnovne metričko-formalne cjeline, odnosno dvotakta

- korespodentni dvotakti

- analizira i definiše

elemente oblika na primjerima iz muzičke literature perioda klasike i ranog romantizma (Hajdn, Mocart) i rani Betoven: do opusa 26 i op. 49 br.1 i 2)

- analizira, uočava i

definiše različite vrste dvotakta na primjerima iz literature

- uočava i analizira

različite strukture rečenica na primjerima iz literature

- uočava princip da ponavljanje ne čini cjelinu višeg reda, pa primjenjuje na primjerima iz literature (Hajdn,

- razvija analitičnost,

kritičnost i marljivost

- rad u manjim


60



Rečenica - definiše rečenicu - konstruktivni faktori

koji oblikuju rečenicu: ritam, melodija, metar i harmonija pravilne rečenice: mala (četiri takta) i velika (osam taktova)

- struktura malih i velikih rečenica

- tematski sadžaj rečenica

Period - definiše period - navodi i obrazlaže

vrste perioda: mali i veliki

- poznaje i obrazlaže minimum sličnosti i minimum razlike u rečenicama koje čine period

- harmonski odnosi završetaka rečenica u periodu

- dvoperiod - poznaje razlike

između perioda, niza rečenica i ponovljene rečenice

- period kao sastavni dio veće cjeline, ali i kao samostalna cjelina

Tipovi izlaganja - funkcija odsjeka

unutar cjeline - izlaganje teme - prelazni odsjek - središnji odsjek - repriza - uvod - zaključak

Mocart, Betoven, Šuman: Dječije scene)

- sagledava razliku između ponovljenog dvotakta i male rečenice strukture 2+2, kao i uloge ponovljenog dvotakta u izgradnji velike rečenice strukture 2+2+4

- definiše, analizira i

uočava različitih vrsta perioda u primjerima iz literature

- uočava i definiše razlike između perioda, niza rečenica i ponovljene rečenice

- analizira period kao sastavni dio veće cjeline, ali i kao samostalnog oblika (Hajdn, Mocart, Betoven, kao samostalan oblik, Šopenovi preludijumi e-moll, h-moll, A-dur, c-moll)

- razvija kritičko mišljenje i donosi sud na osnovu analize o odnosu elemenata u obliku

- usvajanjem teorijskih znanja (Informativni ciljevi i sadržaji) i njihovom primjenom kroz praktični rad (formativni ciljevi), osposobljava se da odredi o kom se obliku radi

- u toku procesa analiziranja stiče

61



Uloga pojedinih komponenti muzike u obliku - metar - ritam i melodija - harmonija - dinamika - agogika - tempo

vještinu predviđanja rješenja, odnosno na višem nivou, predviđanja rješenja u okviru istog oblika, ali različitih kompozitora, ili istog oblika, ali sagledanog kroz različite epohe

- upoznaje oblik male pjesme, prvenstveno sagledan kroz primjere iz instrumentalnih djela:

Dvodjelna pjesma šema: - II:a :II: b: II - a II:b: II Prelazni oblik između dvodjelne i trodjelne pjesme šema: - II:a a:II: b a: II - a a II: b a: II Trodjelna pjesma šema: - II: a: II: b a: II - II: a: II b a - a II:b a: II Složena trodjelna pjesma šema: - A B A - a b a c d c a b a - A B A - a b c d a b Rjeđi i netipični oblici pjesme - lagani stavovi u

obliku pjesme - prividno petodjelni

oblik pjesme - petodjelni oblik

pjesme Mali komadi u obliku pjesme - Pjesma bez riječi - Nokturno

- analizira i definiše

parametre koji učestvuju u izgradnji jednog oblika: tematika, struktura i harmonija

- uočava razlike u određivanju repeticije i repriza

- analizira, sagledava i uočava različite tipove pjesama

- razvija kritičko mišljenje i donosi sud na osnovu analiza o odnosu elemenata u obliku

- usvajanjem teorijskih znanja(Informativni ciljevi i sadržaji) i njihovom primjenom kroz praktični rad (formativni ciljevi), učenik se osposobljava da odredi o kojem se obliku radi

- u toku procesa analiziranja stiče vještinu predviđanja rješenja, odnosno na višem nivou,



- rad u manjim


62



- Barkarola - Etida - Preludijum - Menuet - Skerco

predviđa rješenja u okviru istog oblika ali različitih kompozitora, ili istog oblika ali sagledanog kroz različite epohe

63




učenik učenik učenik Rondo - poznaje istorijat

ronda, njegovog nastanka i vrste

Kuprenov rondo: R C1 R C2.......R Klasični rondo: 1.rondo s jednom temom (rondo s epizodama) A E1 A E2 ... A + Coda 2.rondo sa dvije teme A B A B A + Coda 3.rondo sa tri teme i prošireni oblik ronda sa tri teme A B A C A + Coda A B A C A B A + Coda izuzeci u obliku ronda: a) reduciranje šeme ronda b) rondo u laganom tempu c) pojava osnovne teme (A) u drugim tonalitetima Tema s varijacijama - poznaje istorijat

varijacija, princip variranja, organizacije varijacionog toka, broj varijacija i završetak varijacija

- poznaje podjelu

varijacija prema načinu variranja na:

a)ornamentalne varijacije

- analizira i upoređuje

različite vrste ronda na primjerima iz literature (Hajdn, Mocart i Betoven)

- analizira, definiše,

povezuje elemente oblika i prepoznaje usvojene oblike na novim primjerima



- rad u manjim


64



b)karakterne varijacije c)kontrapunktske varijacije d)slobodnije varijacione oblike - primjena varijacija Svita - svita kao ciklični

oblik - poznaje istorijat

svite, podjele na baroknu i noviju svitu

- tip Barokne-Bahove svite: Njemačka svita, Francuska svita, Engleska svita

- obavezni stavovi u Bahovom tipu svite: Alemanda, Kuranta, Sarabanda i Žiga

- oblik igara iz barokne svite: barokni dvodjelni oblik, pregled baroknih igara, novija svita

Sonatni oblik: - karakteristike

sonatnog oblika od baroknog dvodjela do klasičnog sonatnog oblika

- klasični sonatni oblik Ekspozicija: I tema – tematika, struktura, harmonija, most II tema završna grupa Razvojni dio: harmonska nestabilnost, struktura razvojnog dijela,

- analizira, definiše

različite tipove svita, a zatim samostalno pristupa analitičkom procesu (Bah: Francuske svite, Engleske svite, solo svite za violončelo, Partite)

- analizira primjere

Skarlatijevih sonata - analizira primjere

barokne sonate Korelija, Vivaldija

- analizira, definiše i upoređuje sonate sa tri ili sa četri stava u stvaralaštvu Mocarta, Betovena i Šuberta

- analizira primjere pravilnih sonatnih oblika (Hajdn, Mocart i sonate iz prvog Betovenovog perioda

- analizira, definiše, povezuje elemente sonatnog oblika i prepoznaje usvojene oblike na novim primjerima

- razvija kritičko razumijevanjem odnosa elemenata u obliku, preciznosti u donošenju zaključaka o kojem se obliku radi, traženjem novih odgovora i

65



izbor tematskog materijala Repriza I tema - most II tema završna grupa

predviđanjem rješenja u okviru jednog muzičkog stila određene epohe

- sve usvojene oblike kroz poznavanje i analiziranje učenik u saradnji sa profesorom treba da primijeni i na literaturi koju svira (time se vrši povezivanje nastave oblika sa individualnom nastavom i razvija kod učenika proces promišljanja o djelu koje svira)

66




učenik učenik učenik Sonatni rondo: A B A C A B A T D T S T T T - izuzeci u sonatnom

rondu: A B A razvojni dio A B A

- poznaje sonatni oblik u sonatama Ludviga van Betovena do op.101 i u sonatama romantizma (Šubert)

Ciklični oblici - višestavačne

instrumentalne forme, sonatni ciklus: sonata, simfonija, koncert, kamerna djela

Barokni tipovi sonate: - crkvena sonata,

kamerna sonata Klasični sonatni ciklus - pregled rasporeda

stavova u sonatnom ciklusu sa tri i sa četri stava

Poznavanje istorijata koncerta - barokni koncert -

solistički i končerto grosso

- klasični koncert - koncert u

romantizmu

- analizira i upoređuje

različite vrste ronda na primjerima iz literature

- analizira, definiše i

upoređuje sonate sa tri ili četiri stava u stvaralaštvu Mocarta, Betovena i Šuberta

- analizira koncerte A.

Korelija, A. Vivaldija - definiše odnos

končertina i končerto grossa i prati razvojnu liniju od Korelija (kao tvorca končerta grossa) do Baha i Hendla

- analizira solističke

koncerte A. Vivaldija (kao tvorca solističkog koncerta)

- analizira koncert u

periodu klasike i ranog romantizma od makro ka mikro formi (broj stavova, oblik prvog stava, definisanje orkestarske i solističke ekspozicije, uočavanje primjene i uloge kadence u koncertu)

- razvija kritičkog razumijevanja odnosa elemenata u obliku, preciznost u donošenju zaključaka o kojem


kritičnost, marljivost i preciznost

- rad u manjim


67



se obliku radi, traženjem novih odgovora i predviđanjem rješenja u okviru jednog muzičkog stila određene epohe

Međusobno povezivanje stavova u ciklusu: - spajanje stavova

(attacca), spajanje stavova prelazima, primjena principa reminiscencije, pojava teme kao lajt motiva, primjena monotematizma, primjena cikličnog principa, sonata u jednom stavu

Instrumentalni oblici: - uvertira Slobodni oblici: - fantazija - rapsodija - balada Specifičnosti vokalne muzike: - solo pjesma - strofična pjesma - varirana strofična

pjesma - prokomponovana

strofična pjesma - rečitativ - seko rečitativ - praćeni rečitativ - ariozo - arija Vokalno–instrumentalni oblici - opera, muzička

drama, balet - oratorijum - pasija

- analizira i

primjenjuje princip povezivanja stavova u ciklusu, u sonatama, kamernim djelima i simfonijama Mocarta, Betovena, Šuberta, Šumana, Lista, Barmsa, Franka

- razvija kritičko razumijevanje odnosa elemenata u obliku, preciznost u donošenju zaključaka o kojem se obliku radi, traženjem novih odgovora i predviđanjem rješenja u okviru jednog muzičkog stila određene epohe

- analizira pjesme Šuberta, Šumana i definiše različite oblike

- analizira različite tipove rečitativa u operi sa numerama od baroka do romantizma

- definiše ariozo i uočava razliku u odnosu na ariju

- analizira različite tipove opere i baleta

- analizira i definiše različite vokalno–instrumentalne


marljivost, preciznost

- rad u manjim


68



- kantata - misa - rekvijem - liturgija - opelo

oblike, posebno poredeći i definišući sličnosti i razlike između mise i liturgije

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Milan Mihajlović: Muzički oblici za 3. i 4. razred srednje muzičke škole, Zavod za

izdavanje udžbenika i nastavna sredstva, Beograd,1998. - Vlastimir Peričić, Dušan Skovran: Nauka o muzičkim vrstama, Univerzitet

umetnosti, Beograd,1991. - Berislav Popović: Muzička forma ili smisao o muzici,Clio, 1998. - Roger Kamien: Music an appreciation, McGaw-Hill Companies, 1998. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - CD player sa H i- Fi pojačalom i zvučnicima; - CD ploče; - partiture. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - pismena provjera znanja u formi analitičkih zadataka (najmanje jedan put u

klasifikacionom periodu); - usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i

pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani muzikolog; - diplomirani dirigent; - diplomirani kompozitor; - diplomirani etnomuzikolog; - diplomirani muzičar. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - individualna nastava; - nivo povećanih zahtjeva od 30%-100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola je u obavezi da obezbijediti posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa


69



Predmet Znanja

Poznavanje, definisanje i analiza građe rečenice, perioda, dvodjelne i trodjelne pjesme

Solfeđo Pjevanje muzičkih tekstova u formi rečenice, perioda, male dvodjelne i trodjelne pjesme

Analiziranje i poznavanje muzičkih formi sa elementima polifone tehnike

Polifonija Prepoznavanje primijenjene polifone tehnike u instrumentalnim formama od baroka do današnjih dana

Istorijski pregled razvoja muzičkih oblika


Istorijski pregled razvoja muzičkih oblika

Uloga harmonije u muzičkom obliku

Harmonija Prepoznavanje harmonskih sredstava u muzičkom obliku

Poznavanje, definisanje i analiziranje različitih muzičkih formi

Instrument- klavir Sviranje različitih muzičkih formi

Poznavanje, definisanje i analiziranje različitih muzičkih formi

Kamerna muzika Sviranje različitih muzičkih formi

Muzički oblici su jedina disciplina koja se analitički bavi problemom muzičke forme u programu koji je zastupljen na ovom nivou obrazovanja. Osnova izučavanja forme leži u činjenici da su male i složene forme dvodjelnog i trodjelnog tipa polazni modeli koji su osnova za kasnija znanja iz ove oblasti. Podudarnost pojedinih znanja nije slučajna i ona se dopunjuju, sa napomenom da se znanja iz ove grupe u složenijim konstelacijama izučavaju u predmetu Osnovi komponovanja sa aranžiranjem.


Uočavanje osnovnih principa izgradnje dvodjelnih i trodjelnih formalnih struktura

70

1.2.6. POZNAVANJE MUZIČKIH INSTRUMENATA

1. Naziv predmeta: POZNAVANJE MUZIČKIH INSTRUMENATA



Ukupno

I II III 29 43 72 IV

Ukupno 29 43 72 Vježbe - odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - poznavanje boje, građe, tehnike, tonskog opsega i načina notacije svih

instrumenata; - upoznavanje uloge instrumenata u različitim stilskim epohama; - ovladavanje principima transkripcije; - upoznavanje muzičke literature za različite instrumente u oblasti solističke,

kamerne i orkestarske muzike.

71

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: TREĆI



Zvuk - navodi osnovne

pojmove i zakonitosti akustike

- definiše pojam zvuka i tona

- navodi i obrazlaže činioce zvuka

- navodi i obrazlaže osobine tona

- nabraja redom tonove alikvotnog niza i obrazlaže njihovu primjenu

- imenuje vrste muzičkih instrumenata

Žičani instrumenti - imenuje žičane

instrumente i obrazlaže podjelu na gudačke, trzačke i udaračke žičane intrumente

- nabraja gudačke instrumente

- navodi građu svakog gudačkog instrumenta

- razlikuje žice i štimovanje gudačkih instrumenata

- opisuje poteze i pozicije na violini, violi, violončelu i kontrabasu

- navodi i opisuje specifične oblike izvođenja

- navodi primjenu prirodnih i vještačkih flazoleta

- upoređuje,

pronalazi sličnosti i razlike među muzičkim instrumentima

- obrazlaže osobine instrumenata

- oblikuje i obrazlaže klasifikaciju instrumenata

- analizira ton

gudačkih instrumenata (uz slušni primjer)

- pronalazi sličnosti i razlike gudačkih instrumenata

- razlikuje osobine tona svakog gudačkog instrumenta

- prepoznaje svaki gudački instrument posebno, na slušnom primjeru

- razlikuje flažolete od punih tonova na slušnom primjeru

- analizira notaciju za svaki gudački instrument (uz slušni primjer)

- koriguje zadati notni tekst za zadati

- razvija sposbonost analitičkog razmišljanja i slušanja



72



u gudačkoj literaturi - navodi intrumenate

koji su prethodili današnjem obliku Vl. , Vla., Vcl., Cb

gudački instrument

Trzački instrumenti - imenuje i nabraja

trzačke instrumente - navodi građu harfe,

gitare, čembala, mandoline, tambure

- opisuje način dobijanja tona na trzačkim instrumentima

- navodi instrumente koji su prethodili sadašnjem obliku harfe, gitare, čembala

Klavir - opisuje klavir kao

udarni žičani instrument

- navodi i opisuje građu klavira

- opisuje način dobijanja tona kao i uobičajenog sviranja

- analizira ton

trzačkih instrumenata i pronalazi sličnosti i razlike među instrumentima ove grupe

- razlikuje osobine tona svakog trzačkog instrumenta posebno

- na slušnom (audio) primjeru raspoznaje svakog trzačkog instrumenta

- analizira notaciju svakog trzačkog instrumenta posebno (uz slušni primjer)

- identifikuje zadati problem u zadatku (izvođački ili tehnički), koriguje i planira rješenje problema

- koriguje zadati notni tekst za određeni (zadati) trzački instrument

- analizira klavirsku notaciju

- analizira mogućnosti klavira za izvođenje različitih (horskih, orkestarskih) partitura


analitičkog razmišljanja i slušanja


- rad u manjim


Duvački instrumenti - imenuje duvačke

instrumente i obrazlaže podjelu na drvene, limene i duvačke s mijehom

- analizira ton drvenih duvača na audio primjeru i pronalazi sličnosti i razlike među instrumentima ove grupe

- razvija sposbnost



- rad u manjim


73



- imenuje drvene duvačke instrumente

- navodi i opisuje građu flaute (pikola), oboe (engleskog roga), klarineta (bas klarineta), fagota (kontrafagota), saksofona

- opisuje način dobijanja tona na flauti, klarinetu, oboi, fagotu, saksofonu

- obrazlaže sistem preduvavanja

- obrazlaže transpoziciju na klarinetu

- obrazlaže registarske varijante klarineta

- navodi instrumente koji su prethodili današnjem obliku flaute, klarineta, oboe, fagota i saksofona

- slušno raspoznaje svakog instrumenta iz grupe drvenih duvača

- razlikuje osobine tona svakog drvenog duvača

- analizira notaciju svakog drvenog duvačkog instrumenta i njegovih varijanti (pikolo, engleski rog, bas klarinet, kontrafagot) uz audio snimak

- identifikuje zadati problema (izvođački ili tehnički) u zadatku, koriguje i predlaže mogućnosti rješenja problema

- prerađuje zadati notni tekst za zadatu registarsku varijantu klarineta ili za neki od instrumenata iz grupe drvenih duvača

upoređivanja

- imenuje limene duvačke instrumente

- navodi i opisuje građu horne, trube, trombona i tube

- opisuje način dobijanja tona na horni, trubi, trombonu i tubi

- opisuje, obrazlaže sistem ventila i preduvavanja kod limenih duvača

- opisuje i obrazlaže registarske varijante (štimovanje) kod limenih duvača

- opisuje nastanak i razvoj limenih

- analizira ton limenih duvača uz audio primjer i pronalaženje sličnosti i razlika među instrumentima ove grupe

- slušno raspoznaje svaki instrument iz grupe limenih duvača

- razlikuje osobine tona svakog limenog duvača

- analizira notaciju svakog limenog duvača (uz audio snimak)

- identifikuje zadati problem (izvođački,

- razvija spsobnost analitičkog razmišljanja i slušanja



74



duvačkih instrumenata

tehnički) u zadatku, koriguje i predlaže mogućnosti rješenja problema

- imenuje duvačke instrumente s mijehom

- navodi i opisuje

građu orgulja, harmonijuma, harmonike

- opisuje način dobijanja tona na orguljama, harmonijumu i harmonici

- opisuje nastanak i razvoj instrumenata s mijehom

- analizira ton duvačkih instrumenata s mijehom uz audio primjer i pronalazi sličnosti i razlike među instrumentima ove grupe

- slušno raspoznaje svaki instrument iz grupe duvačkih instrumenata s mijehom

- razlikuje osobine tona orgulja, harmonijuma i harmonike

- analizira notaciju orgulja, harmonijuma i harmonike (uz slušni primjer)


Udaraljke - imenuje udaraljke i

obrazlaže podjelu na udaraljke sa određenom visinom tona i udaraljke sa neodređenenom visinom tona

- razlikuje i nabraja udaraljke sa određenom visinom tona

- navodi i opisuje građu timpana, zvona, zvončića, čeleste, vibrafone, ksilofona

- opisuje način dobijanja tona na ovim instrumentima

- opisuje nastanak i razvoj udaraljki sa određenom visinom tona

- analizira ton i boju

timpana, zvona, zvončića, čeleste, vibrafona, ksilofona, uz audio primjer

- slušno raspoznaje svaki instrumenta iz grupe udaraljki sa određenom visinom tona

- analizira notaciju svakog od instrumenata iz grupe udaraljki sa određenom visinom tona (uz slušni primjer)

- uočava primjenu svakog instrumenta iz grupe udaraljki sa određenom visinom tona u orkestru (uz audio snimak)




- rad u manjim


75



- razlikuje i nabraja udaraljke sa neodređenenom visinom tona

- navodi i opisuje građu bubnjeva, tamburina, bongo i konga, triangla, ganga, tam-tama, praporaca, drvenog doboša, kastanjeta, latino-američkih udaraljki

- analizira boju udaraljki sa neodređenenom visinom tona (uz audio primjer)

- slušno raspoznaje svaki instrument iz grupe udaraljki sa neodređenenom visinom tona

- analizira notaciju svakog instrumenta iz ove grupe (uz slušni primjer)

Elektronski instrumenti - razlikuje

elektronske instrumente namijenjene za izvođenje uživo i za laboratorijski snimak

- imenuje instrumente namijenjenih živom izvođenju (tetlaharmonijum, teremin, marteoovi talasi, trautonijum, hemond orgulje)

- imenuje laboratorijske instrumente (generator zvuka, instrument za vještačku reverbaciju, filter zvuka, modulator zvuka, pretvarač zvuka, elektronski prekidač, magnetofofni, zvučnici, režijski sto, mikrofon)

- opisue načine dobijanja zvuka na tetlaharmonijumu, tereminu, martenoovim

- analizira zvuk

elektronskih instrumenata uz audio primjer i pronalazi sličnosti i razlike

- analizira partiture elektronskih instrumenata (uz audio snimak)




- rad u manjim


76



talasima, trautonijumu, hemond orguljama

Vrste ansambala - navodi i opisuje

male instrumentalne ansamble (klasične i neklasične)

- imenuje i opisuje klasične kamerne sastave

- razlikuje i imenuje klasične kamerne sastave od melodijskih instrumenata (gudački kvartet, duvački kvintet, gudački trio, gudački kvintet, gudački sekstet)

- razlikujei imenuje klasične kamerne sastave sa jednim harmonskim instrumentom (klavirski duo, klavirski trio, klavirski kvintet i klavirski kvartet)

- razlikuje ansamble neklasičnog sastava (džez ansambli, bleh ansambli i druge instrumentalne kombinacije)

- povezuje i uočava nastanak klasičnih i neklasičnih sastava kroz istorijski razvoj

- navodi i opisuje vrste i sastav orkestra

- imenuje instrumente gudačkog orkestra

- imenuje instrumente duvačkog orkestra

- imenuje

- slušno ranspoznaje

klasične kamerne sastave i neklasične kamerne sastave

- analizira partiture kamernih sastava (uz audio snimak)

- uočava primjenu pojedinačnih instrumenata u kamernom ansamblu (uz audio snimak)

- slušno raspoznaje gudački, duvački, simfonijski orkestar (mali, srednji i veliki )

- analizira orkestarske partiture (uz audio snimak)

- uočava primjenu grupe instrumenata i pojedinačnih instrumenata u orkestru (uz audio snimak i partituru)



- razvija sposobnost sposobnost upoređivanja

- rad u manjim


77



instrumente simfonijskog orkestra (malog, srednjeg i velikog)

- povezuje i uočava broj i vrste instrumenata u orkestru kroz istorijski razvoj

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Dejan Despić: Muzički instrumenti za 1. razred srednje muzičke škole, Zavod za

izdavanje udžbenika i nastavna sredstva, Beograd - Dejan Despić: Muzički instrumenti, Univerzitet umetnosti, Beograd, 2002. - Aleksandar Obradović: Elektronska muzika i elektronski instrumenti, Univerzitet

umetnosti, Beograd, 1978. - Dejan Despić: Višeglasni aranžmani, Univerzitet umetnosti, Beograd - Roger Camien: Music an appretiatio, McGaw-Hill Companies, 1998. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - muzički uređaj CD player; - partiture; - klavir; - TV i video rekorder. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - pismena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i

pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani kompozitor; - diplomirani dirigent; - diplomirani muzikolog; - diplomirani etnomuzikolog; - diplomirani muzičar. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - individualna nastava; - nivo povećanih zahtjeva od 30%-100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola je u obavezi da obezbijediti posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa


78



Predmet Znanja




Podjela i istorijat muzičkih instrumenata.

Etnomuzikologija Tradicionalni muzički instrumenti.

Poznavanje tehnike, tona i načina bilježenja muzičkih instrumenata.

Osnovi dirigovanja Praćenje i čitanje orkestarske partiture.

Poznavanje muzičkih instrumenata ima za cilj pored spoznaje tehničko-tehnološkog momenta i njihovo pravilno razumijevanje u kontekstu muzičke primjene s jedne strane, i njihovu jasnu distinkciju u smislu konačnog estetsko-istorijskog definisanja. Analiza instrumentalnih dvodjelnih oblika sa specifične strane izučava aspekt muzičkih instrumenata i njihovu primjenu i ulogu u datoj konstelaciji.


Analiza vokalnih i instrumentalnih dvodjelnih oblika.

79

1.2.7. ETNOMUZIKOLOGIJA 1. Naziv predmeta: ETNOMUZIKOLOGIJA


Vrtse nastave Razred Teorija Vježbe

Ukupno

I II III IV 29 37 66

Ukupno 29 37 66 Vježbe – odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - upoznavanje osnovnih karakteristika tradicionalne muzike; - upoznavanje pojmova: etnomuzikologija, etnologija, etnokoreologija; - upoznavanje karakteristika vokalne muzike; - upoznavanje osnovnih karakteristika melopoetske analize; - upoznavanje narodnih muzičkih instrumenata i njihove klasifikacije ; - upoznavanje značaja narodnog muzičkog stvaralaštva i njihove uloge u društvu.

80

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: ČETVRTI




Osnovi etnomuzikologije - upoznaje

pojamove: - etnomuzikologija,

etnologija, etnokoreologija

- osnovi etnomuzikologije

- upoznaje osnovne karakteristike etnomuzikologije

- upoznaje razvoj etnomuzikologije u svijetu i kod nas

- upoznaje melografe i njihove zbirke u Crnoj Gori i Srbiji

- upoznaje melografska, tonometrijska i terenska istraživanja

- upoznaje uputstva za terensko istraživanje (izbor i formulacija teme, priprema terena, kontakt sa kazivačem, arhiviranje građe)

- kritički procjenjuje

značaj etnomuzikologije

- razvrstava muzičko- folklornu građu

- obrazlaže osnove etnomuzikologije

- definiše osnovne karakteristike etnomuzikologije

- razlikuje

melografska, tonometrijska i terenska istraživanja

- suočava raznovrsne argumente i razvrstava ih prema značenju

- sluša i upoređuje tradicionalnu muziku različitih naroda

- razvija

analitičnost, marljivost i preciznost

- razvija pozitivnu orjentaciju prema predmetu

- rad u manjim


Vokalna tradicija - upoznaje pojam:

"narodna pjesma", njen nastanak i varijante

- pojašnjava opštu klasifikaciju narodnih pjesama:

- pjesme i običaji godišnjeg ciklusa (zima, proljeće, ljeto, jesen)

- pjesme i običaji životnog ciklusa (rođenje, svadba i smrt)

- klasifikuje

- razvrstava narodne

pjesme - određuje osobine

vokalne tradicije - pronalazi sličnosti i

razlike između narodnih pjesama

- definiše osnovne

elemente višeglasnih oblika

- prepoznaje i

- razvija

analitičnost, motivisanost, marljivost i preciznost

- razvija pozitivnu orjentaciju prema predmetu

- rad u manjim


81



višeglasne oblike prema sazvučnim karakteristikama

- upoznaje vokalne višeglasne oblike u Crnoj Gori i Srbiji

- upoznaje višeglasne oblike balkanskih naroda

- upoznaje višeglasne oblicike evropskih naroda i drugih interesantnih neevropskih naroda

analizira višeglasne oblike drugih naroda

- sluša i prepoznaje

primjere vokalne muzike, kako balkanskih, tako i drugih evropskih i neevropskih naroda

Melopoetska analiza - upoznaje osnovne

karakteristike melopoetske analize

- definiše osnovne

simbole i značenja melopoetske analize

- upoznaje se sa

analizom vokalnih oblika

- upoznaje ljestvice i

tonske strukture drugih naroda

- razlikuje osnovne

segmente melopoetske analize

- označava simbole u analizi melopoetskih oblika

- analizira vokalne oblike

- prepoznaje kadence i ritam u analizi melopoetskih oblika

- analizira i melografiše narodne napjeve

- analizira melopoetske zapise napjeva

- prepoznaje različite vokalne oblike

- pjeva tradicionalne napjeve

- prepoznaje ljestvice tonske strukture drugih naroda

- razvija

analitičnost, preciznost i marljivost

- razvija pozitivnu

orjentaciju prema predmetu

- rad u manjim


Narodni muzički instrumenti - klasifikuje narodne

muzičke instrumente:

- razvrstava narodne muzičke instrumente

- prepoznaje grupe instrumenata po

- razvija analitičnost, preciznost i marljivost

- razvija pozitivnu


82



- aerofoni instrumenti (nabraja i opisuje)

- kordofoni instrumenti (nabraja i opisuje)

- idiofoni instrumenti

- (nabraja i opisuje) - membranofoni

instrumenti (nabraja i opisuje)

- upoznaje narodne muzičke instrumente rasprostranjenim na području Crne Gore

klasifikaciji, kao i pojedinačnih instrumenata

- razlikuje srodne instrumente

- raspoznaje po zvuku različite instrumente i instrumentalne sastave

- identifikuje narodne muzičke instrumente rasprostranjene na području Crne Gore

orjentaciju prema predmetu

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Dragoslav Dević: Etnomuzikologija, I i II dio, Fakultet muzičke umetnosti,

Beograd, 1981. - Dragoslav Dević: Narodni muzički instrumenti, Fakultet muzičke umetnosti,

Beograd, 1977. - Dimitrije Golemović: Narodna muzika Jugoslavije, Muzička omladina, Beograd,

1997. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - CD Player sa zvučnicima; - TV i video rekorder; - DVD. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - pismena provjera znanja - jedan zadatak iz melopoetske analize u drugom

polugodištu. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i

pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani etnomuzikolog; - diplomirani kompozitor; - diplomirani muzikolog. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - individualna nastava; - nivo povećanih zahtjeva od 30%-100% u zavisnosti od procjene nastavnika;

83




Predmet Znanja Uticaj i razvoj muzičkog folklora na umjetničku muziku u Crnoj Gori.

Istorija muzike sa upoznavanjem muzičke literature

Istorijat razvoja muzičke kulture u Crnoj Gori.

Tradicionalni muzički instrumenti.


Istorijat razvoja muzičkih instrumenata.

Melografisanje narodnih napjeva. Solfeđo Zapisivanje melodijskog

diktata. Izučavanje izvornog muzičkog materijala sa aspekta lokalnog ili svjetskog stanovišta jedna je od osnovnih tačaka u konačnom razumijevanju cjelokupne umjetnosti o muzici. Ona generiše istorijski aspekt sa modernim saznanjima o datoj umjetnosti. Bez tog saznanja ne možemo računati na sveukupno definisanje značenja i funkciju muzike danas. Traženje odgovora o ulozi parametara u muzici kao što su: melodija, harmonija, ritam, metrika, boja itd, nije moguće bez relevantne analize sa aspekta Muzičkog folklora. Oni se u Osnovama kompozicije sa aranžiranjem posmatraju i iz ovog ugla, jer tradicionalna muzička umjetnost predstavlja bazični koncept iz koga se nastavljaju i razvijaju novi koncepti, sve do zapadno-evropskog modernog modela.


Definisanje svih relevantnih muzičkih parametara i njihova uloga u muzičkom dijelu: melodija, harmonija, ritam, metrika, boja, faktura, struktura, itd.

84

1.2.8. SOLFEĐO 1. Naziv predmeta: SOLFEĐO 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave


Ukupno

I 72 72 II 72 72 III 72 72 IV 66 66

Ukupno 282 282 Vježbe – odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - osposobljavanje učenika za čitanje muzičkih tekstova u svim ključevima,

različitim ritmičkim i metričkim vrstama uz taktiranje; - osposobljavanje učenika za pjevanje melodija u jednoglasnom i višeglasnom

stavu u okviru tonalne, modalne i atonalne melodike; - osposobljavanje učenika za zapisivanje melodijskih i harmonskih kretanja u

homofonom i polifonom muzičkom stavu; - praktično korišćenje stečenih znanja iz solfeđa u drugim muzičkim disciplinama.

85





Note i ključevi - upoznaje položaj

nota u linijskom sistemu, violinskom, bas i C ključevima

Ritam - definiše ritmičke

vrste uz zvučnu ilustraciju (dvodjelni, trodjelni, mješoviti ritam)

- definiše metričke vrste u odnosu na ritmičke vrste

- definiše načine taktiranja u odnosu na metričku vrstu i u uslovima umjerenog tempa

- definiše ritmičke figure u odnosu na ritmičku, odnosno metričku vrstu

- demonstrira način izvođenja pravilnih i nepravilnih ritmičkih podjela jedinice brojanja (dvodjelne i trodjelne) i ritmičkih figura

- definiše jedinicu

brojanja i način taktiranja u uslovima promjene mjere

- ravnomjerno čita

note u violinskom, bas ključu (pojedinačno i naizmjenično) i C ključevima (pojedinačno)

- čita, prepoznaje i zapisuje muzičke primjere u različitim metričkim i ritmičkim vrstama, uz taktiranje

- čita i zapisuje pravilne i nepravilne dvodjelne, trodjelne, četvorodjelne i šestodjelne podjele jedinice brojanja (duola, triola, kvartola, sekstola) sa ritmizacijama

- uočava sličnosti i razlike u izvođenju i bilježenju istih podjela u različitim i jednakim ritmičkim vrstama, odnosno, različitim metričkim vrstama

- poštuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje u čitanju notnog teksta

- čita notni tekst sa promjenom mjere i ritmičke vrste: izjednačavanje dvodjelne i trodjelne jedinice brojanja

- razvija analitičko

razmišljanje i slušanje, tačnost, preciznost i marljivost

- razvija sposobnost snalaženja u složenijim situacijama

- rad u manjim


86



Melodika - tonalna melodika - dijatonske

polustepenske skretnice (gornje i donje) i hromatske prolaznice

- mutacija (promjena tonskog sloga bez promjene tonalnog centra)

- modulacija (promjena tonalnog centra) u paralelni i dominantni tonalitet

- analizira muzički primjer i priprema se za njegovo izvođenje

- definiše tonalnu osnovu notnog teksta, uočava tonove koji izazivaju mutaciju, odnosno modulaciju

Intervali i akordi - prosti intervali - trozvuci

dijatonskog tipa Akordski oblici - kvintakord - sekstakord - kvartsekstakord - četvorozvuk - mali durski

septakord Harmonske veze - harmonski obrti

ljestvičnih trozvuka i D7

- pjeva i zapisuje

muzičke primjere u tonalitetima dura i mola

- pjeva i zapisuje muzičke primjere sa primjenom alteracija u formi dijatonkih skretnica i hromatskih prolaznica

- pjeva i zapisuje muzičke primjere sa primjenom mutacije

- pjeva i zapisuje muzičke primjere sa primjenom modulacije u paralelni i dominantni tonalitet

- analizira muzički primjer koji se pjeva, odnosno zapisuje

- poštuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje pri pjevanju (u jednoglasnom, odnosno dvoglasnom stavu)

- zapisuje jednoglasni i dvoglasni diktat

- identifikuje problem i rješava ga

- prepoznaje po zvuku, razlikuje, intonira i zapisuje intervale i trozvuke

- prepoznaje po zvuku, intonira i zapisuje harmonske obrte


razmišljanje - razvija sposobnost


87




učenik učenik učenik Note i ključevi - upoznaje položaj

nota u linijskom sistemu u violinskom, bas i C ključevima

Ritam - analizira ritmičku

liniju muzičkog teksta

- definiše jedinicu brojanja u odnosu na metričkiu vrstu i zadati tempo izvođenja

- definiše način taktiranja u odnosu na metričku vrstu i tempo izvođenja

- demonstrira način

izvođenja ritmičkih podjela djelova dvodjelnih, odnosno trodjelnih jedinica brojanja (trodjelnih i četvorodjelnih sa ritmizacijama)

- definiše jedinicu brojanja i način taktiranja u uslovima promjene mjere

- ravnomjerno čita

note u violinskom, bas ključu (pojedinačno i naizmjenično) i C ključevima (pojedinačno)

- čita muzičke primjere u odnosu na zadati tempo uz taktiranje.

- određuje jedinicu brojanja u odnosu na metričku vrstu i zadati tempo i određuje način taktiranja (sažimanje dvije, odnosno tri ritmičke jedinice u jedno trajanje - jedan potez pri taktiranju u brzom tempu i dijeljenje dvodjelnih, odnosno trodjelnih jedinica u sporom tempu - taktiranje s pododjelama) - uočava odnos između jedinice brojanja i metričke jedinice u odnosu na zadati tempo

- čita, prepoznaje i zapisuje ritmičke podjele djelova dvodjelnih, odnosno trodjelnih jedinica brojanja (trodjelne i četvorodjelne podjele sa ritmizacijama)

- čita notne tekstove sa promjenom mjere i ritmičke vrste gdje se izjednačavaju


razmišljanje - razvijanja tačnost,

preciznost i marljivost


- rad u manjim


- rad u manjim


88



djelovi dvodjelne i trodjelne jedinice brojanja

- poštuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje prilikom čitanja muzičkih tekstova uz taktiranje

Melodika - Tonalna melodika Modulacija u tonalitete prve kvintne srodnosti Alteracije Tonalno stabilne alteracije: - povišen IV stupanj - snižen II stupanj - analizira muzički

primjer i priprema se za njegovo izvođenje: definiše tonalnu osnovu notnog teksta, odnosno tonaliteta, analizira melodijsko kretanje, uočava alterovane tonove, uočava promjene tonaliteta

- pjeva i zapisuje

muzičke primjere u tonalitetima dura i mola

- pjeva i zapisuje muzičke primjere sa modulacijama u tonalitete prve kvintne srodnosti

- pjeva i zapisuje muzičke primjere sa alteracijama

- poštuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje prilikom pjevanja (u jednoglasnom, odnosno, dvoglasnom stavu)


- identifikuje probleme i rješava ih


analitičnog razmišljanja


Modalna melodika - analizira muzički

primjer i priprema se za njegovo izvođenje

- definiše modus, analizira melodijsko kretanje, uočava alteracije

- pjeva, prepoznaje

i razlikuje moduse od istog i od različitih početnih tonova (finalis)

- pjeva, odnosno zapisuje jednu melodiju u različitim modusima, upoređuje ih i


analitičnog razmišljanja i slušanja


- rad u manjim


89



uočava međusobne sličnosti i razlike

- uočava sličnosti i razlike u odnosu na dur i mol

- razvrstava moduse po sličnostima

- pjeva i zapisuje modalne melodije u jednoglasnom i dvoglasnom stavu

Intervali i akordi - složeni intervali Trozvuci dijatonskog tipa Akordski oblici: - kvintakordi - sekstakordi - kvartsekstakordi

- prepoznaje složene

intervale po zvuku - upoređuje složene

sa prostim intervalima

- prepoznje po zvuku sve vrste trozvuka u svim vrstama u uskom i širokom slogu

- pjeva, imenuje i zapisuje sve vrste trozvuka


analitičnog razmišljanja i slušanja


Četvorozvuci: - mali durski

septakord i njegovi obrtaji u uskom i širokom slogu

- prepoznaje po

zvuku, pjeva, imenuje i zapisuje


upoređivanja

Ostali septakordi sa malom septimom - mali molski i

poluumanjeni

- prepoznaje po

zvuku,pjeva, imenuje i zapisuje


upoređivanja

Harmonske veze - harmonski obrti

ljestvičnih trozvuka sa septakordima na V, VII i II stupnju u duru i molu

- prepoznaje po

zvuku pjeva, imenuje i zapisuje


upoređivanja

90




učenik učenik učenik Note i ključevi - upoznaje položaj

nota u linijskom sistemu u violinskom, bas i C ključevima

Ritam - demonstrira način

izvođenja nepravilnih ritmičkih figura: kvintola, septola, novemola

- upoznaje, obrazlaže principe izvođenja poliritmije uz demonstriranje

- analizira ritmičku liniju muzičkog teksta u odnosu na metričku vrstu, tempo izvođenja, jedinice brojanja i načina taktiranja


Melodika Tonalna melodika Alteracije: - tonalno stabilne - (povišen II, snižen

IV) - tonalno labilne - modulacija u

udaljenije tonalitete

- analizira muzički primjer i priprema se za njegovo izvođenje -prepoznaje tonalnu osnovu notnog teksta, odnosno tonaliteta

- analizira melodijsko

- ravnomjerno čita

note u violinskom, bas i C ključevima (pojedinačno i naizmjenično)

- čita veće nepravilne ritmičke podjele jedinice brojanja, odnosno ritmičke figure: kvintolu, septolu, novemolu

- izvodi poliritmiju - čita notni tekst sa

promjenom mjere i tempa sa ili bez promjene ritmičke vrste

- identifikuje i rješava probleme

- pjeva, odnosno

zapisuje muzičke primjere u tonalitetima dura i mola

- pjeva i zapisuje muzičke primjere sa alteracijama

- pjeva i zapisuje muzičke primjere sa modulacijama

- poštuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje prilikom pjevanja (u jednoglasnom, odnosno dvoglasnom stavu)

- zapisuje jednoglasni i dvoglasni diktati

- identifikuje probleme i rješava ih

- razvija

analitičnost, preciznost i marljivost


- rad u manjim


91



kretanje, uočava alterovane tonove, uočava promjene tonaliteta

Akordi - septakordi sa

velikom septimom (veliki durski, veliki molski, prekomjerni)

- prepoznaje (po

zvuku) i intonira septakorde sa velikom septimom, međusobno ih upoređuje i upoređuje ih sa septakordima sa malom septimom - uočava sličnosti i razlike


upoređivanja

Harmonske veze - harmonski obrti

ljestvičnih trozvuka i četvorozvuka u duru, molu i molduru, sa vantonalnim dominantama i eliptičnim razrješenjima

- prepoznaje po

zvuku, intonira i zapisuje harmonske obrte


upoređivanja

92




učenik učenik učenik Note i ključevi - upoznaje

položaj nota u linijskom sistemu u violinskom, bas i C ključevima

Ritam - analizira ritmičku

liniju muzičkog teksta u odnosu na metričku vrstu, tempo izvođenja, jedinicu brojanja i načina taktiranja


- definiše jedinicu brojanja u ametričnim muzičkim primjerima

Melodika - tonalna melodika

sa alteracijama i modulacijama (sve vrste)

- analizira muzički primjer i priprema se za njegovo izvođenje: prepoznaje tonalnu osnovu notnog teksta, odnosno tonaliteta -analizira melodijsko kretanje, uočava alterovane tonove, uočavae promjene tonaliteta

Atonalna melodika

- ravnomjerno čita

note u violinskom, bas i C ključevima (pojedinačno i naizmjenično)

- izvodi polimetriju,

poliritmiju i ametriju

- pjeva i zapisuje

primjere u tonalitetima dura i mola, sa primjenom alteracija (tonalno stabilnih, tonalno labilnih) i modulacija (dijatonskih, hromatskih i enharmonskih)

- poštuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje prilikom pjevanja (u jednoglasnom, odnosno dvoglasnom stavu)


- pjeva i zapisuje atonalnu melodiku

- identifikje probleme i rješavanje ih

- razvija preciznost

i marljivost - razvija sposobnost

snalaženja u složenijim situacijama

- rad u manjim


93



Harmonske veze - harmonski obrti sa

modulacijom i alterovanim akordima dijatonskog i hromatskog tipa

- prepoznaje po zvuku, razlikuje, intonira i zapisuje harmonske obrte sa alterovanim akordima dijatonskog i hromatskog tipa i modulacijom

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Zorislava M. Vasiljević, Ivana Drobni, Gordana Karan, Mirjana Ćalić:

Solfeđo (sa teorijom muzike) za I razred srednje muzičke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003; Solfeđo sa teorijom muzike za II razred srednje muzičke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003; Solfeđo sa teorijom muzike za III razred srednje muzičke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003; Solfeđo sa teorijom muzike za IV razred srednje muzičke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.

- Dorina Radičeva: Jednoglasni diktat, Univerzitet umetnosti, Beograd - Dorina Radičeva: Dvoglasni diktat,Univerzitet umetnosti, Beograd - Ana Olujić: Razvoj harmonskog sluha, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1990. - Jean Clement Jollet: Melimelodies (vol 3-6), Gerard Billaudot, Paris - (izbor melodija za pjevanje od XI- XX vijeka) - Jean Clement Jollet: Livre de melodies (vol 3-6), Gerard Billaudot, Paris - (izbor melodija za pjevanje od XI- XX vijeka) - Jean Clement Jollet: Dictee musicales (vol. 1-4), Gerard Billaudot, Paris; - Michel Vergnault: Cours de formation musicale pour enseignement du solfege

(moyen fin etudes), Gerard Billaudot, Paris - Lucas M.L., Fantapie H.C.,Succari D.: - Cours de formation musicale (moyen fin etudes), Gerard Billaudot, Paris 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - klavir kao osnovno sredstvo; - CD player. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - usmena provjera - čitanje nota (melodijski i harmonski), čitanje ritma, pjevanje,

prepoznavanje (intervala i akorada) - najmanje jedan put u klasifikacionom periodu;

- pismena provjera u formi pismenih zadataka (melodijski, ritmički i harmonski diktat) - najmanje jednom u klasifikacionom periodu.

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i

pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda i na godišnjem ispitu. - Godišnji ispit iz Solfeđa sastoji se iz pismenog i usmenog dijela. - Zahtjevi na pismenom dijelu: jednoglasni diktat; dvoglasni diktat; ritmički diktat;

harmonski diktat.

94

- Zahtjevi na usmenom dijelu ispita: čitnje nota, čitanje ritma; pjevanje; prepoznavanje intervala i akorada.

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Visoka stručna sprema: diplomirani muzičar. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - individualna nastava; - nivo povećanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola je u obavezi da obezbijediti posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa



Predmet Znanja Opažanje, prepoznavanje ljestvica, intervala, akorada. Prepoznavanje i definisanje tonalne osnove notnog teksta koji se pjeva, odnosno zapisuje. Zapisivanje, pjevanje i čitanje notnog teksta u različitim metričkim i ritmičkim vrstama.


Izgradnja ljestvica, intervala, akorada. Prepoznavanje i definisanje tonalne osnove u notnom tekstu. Poznavanje pojmova: muzički metar, metrička jedinica, jedinica brojanja, polimetrija, ametrija. Poznavanje pojmova: ravnomjerni i neravnomjerni ritam, izoritmija, poliritmija, komplementarni ritam.

Taktiranje muzičkih tekstova u različitim metričkim i ritmičkim vrstama, prema naznačenom tempu.

Dirigovanje Dirigovanje muzičkih tekstova u različitim metričkim i ritmičkim vrstama, prema naznačenom tempu.

Pjevanje melodija u obliku rečenice, perioda, dvodjelne i trodjelne pjesme. Zapisivanje diktata po dvotaktima, frazama, odnosno rečenicama.

Muzički oblici Poznavanje, definisanje i analiziranje građe rečenice i perioda.

Pjevanje modalne i tonalne melodike. Pjevanje i zapisivanje po diktatu dvoglasnog polifonog stava sa i bez imitacije.

Polifonija Komponovanje stilske melodije na modalnoj i tonalnoj osnovi. Komponovanje dvoglasnog polifonog stava sa i bez imitacije.

Prepoznavanje harmonskih obrta po zvuku.

Harmonija Sviranje harmonskih obrta na klaviru.

Zapisivanje melodijskog diktata.

Etnomuzikologija Melografisanje narodnih napjeva.

95

1.2.9. INSTRUMENT – VIOLA 1.Naziv predmeta: INSTRUMENT-VIOLA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave


Ukupno

I 108 108 II 108 108 III 108 108 IV 99 99

Ukupno 423 423 Vježbe- individualna nastava i nastava sa korepetitorom 3. Opsti ciljevi nastave - sticanje vještine za savladavanje svih elemenata tehnike sviranja na violi; - sticanje vještine za umjetničko izvođenje različitih muzičkih stilova; - sagledavanje muzičkog djela sa istorijskog, formalnog, strukturalnog i stilskog

aspekta; - razvijanje sposobnosti za solističke nastupe; - osposobljavanje za dalje školovanje.

96

4. Sadrzaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI




Skale demonstriranje

- sviranje durskih i istoimenih molskih skala kroz tri oktave

- vezano od 2 - 21 Arpeđa demonstriranje

- sviranje trozvuka i četvorozvuka

- vezano 1, 2, i 3 oktave

Dvozvuci demonstriranje

- sviranje dvozvuka: terce, sekste i oktave

Tehničke vježbe: demonstriranje - Šradik - Vaksman: Vježbe i

skale za violu - Grinberg - Bezrukov-

Oznobiščev

- ovladavanje različitim tehnikama za lijevu i desnu ruku i njihova sinhronizacija

- razvijanje strpljivosti, upornosti i marljivosti

- razvijanje spretnosti i sposobnosti snalaženja u složenim situacijama

- sposobnost prilagođavnja

- individualna nastava

Etide: analiziranje muzičkog teksta i demonstriranje: - Bruni:Škola

sviranja na violi - Dont op.37 - Kampanjoli op.22 - Krojcer - Palaško - Terian: 6 Etida - Hofman op 86

- primjena tehnike sviranja na instruktivne kompozicije ( Etide) kao zaokružene cjeline


Djela krupne forme analiziranje muzičkog teksta i demonstriranje: Koncerti - Vanhal: G-dur - Hajdn: G-dur - Teleman: G-dur. - Mocart: D-dur Sonate - A.Ariosti - A.Vivaldi: g-mol i

D-dur - Hendl: br.3, 6 i

Sonata za violu de gambu

- sticanje

psihofizičke forme za izvođenje cikličnih kompozicija uz pratnju klavira

- sposobnost analitičkog mišljenja

- razvijanje tačnosti - razvijanje

kreativnosti - sposobnost za

javne nastupe - osposobljavanje za

zajednički rad - osposobljavanje za

samostalan rad

- individualna nastava i nastava sa korepetitorom

- nastupi na internim, javnim časovima i koncertima škole

- javni nastupi

97



- Teleman: a-mol - B.Marčelo: D-dur - H.Ekles: E-dur - C.Ditersdorf: Es-

dur Djela male forme analiziranje muzičkog teksta i demonstriranje: (Komadi) -N.Aladov: Humoreska -A.Arenjski:Barkarola -N.Baklanova: Perpetumobile i Etida u ritmu Tarantele -Bah:Tri Preludijuma -S.Vasilenko: Serenada -F.Gosek: Gavota -C.Kjui: Perpetumobile -Ž.Lekler: Alegro -P.Lokateli: Aria -F.Medlson: Pjesma bez riječi

-K.Mostras: Uspavanka -M.Paradiz: Sicilijana -K.Sen Sans: Labud -A.Janšinov: Preslica -M.Miletić: Male kompozicije

-S.Grgic: Kompozicije jugoslovenskih autora

- ovladavanje i

primjena tehnike za izvođenje laganih minijatura kao i virtuoznih kompozicija uz poštovanje različitih stilskih karakteristika



- javni nastupi

98


sadržaji Formativini ciljevi Socijalizacijski ciljevi


učenik učenik učenik Skale demonstriranje


- vezano od 2- 21 Arpeđa demonstriranje


- vezano 1, 2 i 3 oktave



Tehnicke vjezbe: demonstriranje - Bezrukov - Grinberg - Ševcik op.1, 2, 7,

8, 9 - Šradik



- razvijanje sposobnosti za savladavanje problema


- sposobnost prilagođavanja


Etide: analiziranje muzičkog teksta i demonstriranje: - Dont op. 37 - Kampanjoli op. 22 - Krojcer - Moravec - Palasko op. 77 - Fiorilo

- primjena tehnike sviranja na instruktivne kompozicije (Etide) kao zaokružene cjeline


Djela krupne forme analiziranje muzičkog teksta i demonstriranje: - K.F.E.Bah:Koncert

D-dur - Hofmajster:Koncert

D-dur - K.Stamic:Koncert

G-dur - -B.Marcelo:Sonata

g-mol - P.Nardini:Sonata D-

dur - H.Ekle:Sonata g-

mol - Hendl:Izbor Sonata - Handoskin:Koncert

- sticanje psihofizičke forme za izvođenje cikličnih kompozicija uz pratnju klavira






samostalan rad

- individualna

nastava i nastava sa korepetitorom


- javni nastupi - individualna

nastava i nastava sa korepetitorom

- nastupi na

99

Informativni ciljevi i sadržaji Formativini ciljevi Socijalizacijski Preporuke za


Djela male forme analiziranje muzičkog teksta i demonstriranje: - Arenjski: Serenada - Veračini: Largo - Vivaldi: Adadjo - Gluk: Melodija - Fioko: Alegro - Čajkovski: Pjesma

bez riječi - Janšinov: Preslica - domaci autori

- ovladavanje i primjena tehnike za izvođenje laganih minijatura kao i virtuoznih kompozicija uz poštovanje različitih stilskih karakteristika

internim, javnim časovima i koncertima škole

- javni nastupi

100

Razred: TREĆI Informativni ciljevi





- vezano od 2-21 Arpeđa demonstriranje


- vezano 1 ,2 i 3 oktave



- razvijanje

strpljivosti, upornosti i marljivosti


- -razvijanje spretnosti i sposobnosti snalaženja u složenim situacijama


- Individualna nastava

Tehničke vježbe demonstriranje - Ševčik - Gavamijan - Šradik - Berber - Fleš - Štajner - Vaksman



Etide analiziranje muzičkog teksta i demonstriranje: - Baklanova - Hofmajster - Dont op 37 - Krojcer - Kampanjoli op 22 - Fiorilo - Terijan op.1



Djela krupne forme analiziranje muzičkog teksta i demonstriranje Koncerti - Stamis: D-dur I I II

stav - Vanhal: - Ditersdorf: F-dur I

stav - Mocart: Koncert za

klarinet (obrada Strahova)

- sposobnot analitičkog mišljenja





samostalan rad



- javni nastupi

101

Informativni ciljevi sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski Preporuke za


- Šubert: C-dur Sonate -F.E..Bah: D-dur -Hendl: br. 4 -Nardini: f-mol Djela male forme analiziranje muzičkog teksta i demonstriranje: - Arenjski: Serenada

op.30 br. 2 - Bartok: Bagatela

op.6 br. 2 - Mendelson: Pjesma

bez riječi - Mocart:Tema s

varijacijama - Freskobaldi: Tokata - Čajkovski:

Nokturno op.19 br. 4

- Šubert: Pčelica - Glinka: Mazurka - N.Devčić:

Mikromelodija - A.Marković: Muzika

za violu - S.Grgić:

Kompozicije jugoslovenskih autora za violu i klavir (I I II sveska)



- javni nastupi

102






- vezano od 2-21 Arpeđa demonstriranje


- vezano 1, 2 i 3 oktave



Tehničke vježbe demonstriranje - Ševčik - Gavamijan - Šradik - Berber - Fleš - Štajner - Vaksman







Etide analiziranje muzičkog teksta i demonstriranje: - Baklanova - Hofmajster - Dont op.37 - Rode: 24 Etide - Terian: 6 Etida - Dankla - Paganini: 24

Kaprisa



Djela krupne forme analiziranje muzičkog teksta i demonstriranje: - David: Koncert za

violu - J.Ch.Bah: Koncert

c-mol - Hajdn: Koncert C –

dur (obrada za violu)

- Miletić: Koncert za violu

- Stojanović: Koncert za violu

- Šulek: Koncert za violu

- sticanje psihofizičke forme za izvođenje cikličnih kompozicija uz pratnju klavira


- razvijanje tačnosti - sposobnost za



samostalan rad



- javni nastupi

103




- Bokerini: Sonate c-mol I d-mol

- Mendelson: Sonata C-dur

- Brams: Sonata op.120/1

- Honeger: Sonata - Ristić: Sonata - Papandopulo:

Sonata Djela male forme analiziranje muzičkog teksta i demonstriranje: - Arenjski: Valcer - Glinka : Barkarola - Rahmanjiov:

Vokaliza - Rimski Korsakov:

Bumbarov let - Svensen: Romansa - Fore: Nokturno - Veber: Andante i

Rondo ungareze - Bruh: Romansa - P.Ramovš: Komadi - S.Grgić:Kompozicij

e jugoslovenskih autora (I I II sveska)

- ovladavanje i

primjena tehnike za izvođenje laganih minijatura kao i virtuoznih kompozicija uz poštovanje različitih stilskih karakteristika



- javni nastupi

5.Okvirni spisak literature i drugih izvora I razred Tehničke vježbe - Šradik: Škola violinske tehnike - Vaksman: Vježbe i skale za violu - Grinberg: Skale i vježbe - Bezrukov-Oznobiščev: Skale i arpeđa za violu Etide - A.Bruni: Škola sviranja na violi - J.Dont: Etide op.37 - B.Kampanjoli: Etide za violu - R.Krojcer: Etide - N.Palaško: 24 melodične etide srednje težine op. 77 - M.Terian: 6 Etida za violu - R.Hofman: Etide op. 86

104

Djela krupne forme Koncerti - Vanhal: G-dur - Hajdn: G-dur - Teleman: G-dur - Mocart: D-dur Sonate: - A.Ariosti - A.Vivaldi: g-mol i D-dur - Hendl: br.3, 6 i Sonata g-mol za violu de gambu - Teleman: a-mol - B.Marčelo: D-dur - H.Ekles: E-dur - C.Ditersdorf: Es –dur Djela male forme - N.Aladov: Humoreska - A.Arenjski: Barkarola - N.Baklanova: Perpetumobile i Etida u ritmu Tarantele - Bah:Tri Preludijuma - S.Vasilenko: Serenada - F.Gosek: Gavota - C.Kjui: Perpetumobile - Z.Lekler: Alegro - P.Lokateli: Aria - F.Mendelson: Pjesma bez riječi - K.Mostras: Uspavanka - M.Paradiz: Sicilijana - K.Sen Sans: Labud - A.Janšinov: Preslica - M.Miletić: Male kompozicije - S.Grgić: Kompozicije jugoslovenskih autora II razred Tehničke vježbe - Sistem skala - Bezrukov, Grinberg, Vaksman - Ševcik op.1,2,7,8,9 - Šradik Etide - J.Dont op. 37 - B.Kampanjoli op. 22 - Krojcer - K.Moravec - J.Palaško op. 77 - Fiorilo Djela krupne forme Koncerti - K.F.E.Bah: D-dur - Hofmajster: D-dur

105

- K.Štamic: G-dur - Handoškin Sonate - B.Marčelo: g-mol - P.Nardini: D-dur - H.Ekle: g-mol - Hendl: Izbor Sonata Djela male fome - Arenjski: Serenada - Veračini: Largo - Vivaldi: Adadjo - Gliuk: Melodija - Fioko: Alegro - Čajkovski: Pjesma bez riječi - Janšinov: Preslica - Domaći autori III razred Tehničke vježbe - Ševčik - Galamijan - Šradik - Berber - Fleš - Štajner: I sveska - Vaksman Etide - N.Baklanova - F.Hofmajster - J.Dont op. 37 - Krojcer - Kampanjoli op. 22 - Fiorilo - Terijan op.1 Kompozicije krupne forme Koncerti - Štamis: D-dur I i II stav - Vanhal - Ditersdorf: F-dur (I stav) - Mocart: Koncert za clarinet (obrada Strahova) - Šubert: C-dur Sonate - F.E.Bah: D-dur - Hendl: br. 4 - Nardini: f-mol

106

Djela male forme - Arenjski: Serenada op. 30 br. 2 - Bartok: Bagatela op. 6 br. 2 - Mendelson: Pjesma bez rijeci - Mocart: Tema s varijacijama - Fraskobaldi: Tokata - Čajkovski: Nokturno op.19 br. 4 - Šubert: Pčelica - Glinka: Mazurka - N.Devčić: Mikromelodija - A.Marković: Muzika za violu - S.Grgić: Kompozicije jugoslovenskih autora za violu I klavir (I I II sveska) IV razred Tehnicke vjezbe - Ševcčk - Šradik Etide - N.Baklanova - Hofmajter - J.Dont op.37 - P.Rode: 24 Etide - M.Terian: 6 Etida - Dankla Djela krupne forme Koncerti - David - J.Ch.Bah: c-mol - Hajdn: C-dur (obrada za violu) - Miletić - Stojanović - Šulek Sonate - Bokerini: c-mol I d-mol - Mendelson: C-dur - Brams op.120 - Honeger - Ristić - Papandopulo Djela male forme - Arenjski: Valcer - Glinka: Barkarola - Rahmanjinov: Vokaliza - Rimski Korsakov: Bumbarov let - Svensen: Romansa - Fore : Nokturno - Veber: Andante i Rondo ungareze - Bruh: Romansa - P.Ramovs: Komadi

107

- S.Grgić: Kompozicije jugoslovenskih autora (I I II sveska). 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave -viola kao osnovno sredstvo; -klavir kao pomoćno sredstvo za korepeticiju; -uređaji za reprodukciju različitih nosača zvuka. 7. Obavezni način provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Tri provjere znanja (po jedan u svakom klasifikacionom periodu) i godišnji ispit. Prva provjera: a) jedna skala b) jedna etida Druga provjera: a) jedna skala b) dva stava barokne sonate Treća provjera: a) jedna skala b) djelo male forme Napomena: treća provjera znanja u završnom (četvrtom) razredu obuhvata pored skale, jednu etidu, sonatu i djelo domaćeg autora. Ispitni zahtjevi: I razred a) dvije skale b) dvije etide različtog karaktera c) koncert (I ili II I III stav) ili dva stava iz sonate II razred a) dvije skale b) dvije etide različitog karaktera c) koncert (I ili II I III stav) ili dva stava iz sonate d) komad male forme III razred a) dvije trooktavne skale sa arpeđima i dvozvucima b) etida (poželjno u dvozvucima) c) 1-2 stava iz svita za violončelo solo (Bah) d) koncert (I ili II i III stav) ili sonata u cjelosti e) djelo male forme IV razred a) jedna etida b) Bah: dva stava iz svite za violoncello ili Sonate ili Partite za violinu solo c) koncert (u cjelini) d) djelo male forme

108

8.Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - pređen minimum programa, pozitivna ocjena na kraju godine na oba kolokvijuma

i godišnjeg ispita. Programski minimum za prvi razred: a) 5-6 trooktavnih skala sa arpeđima, tercama, sekstama i oktavama b) 10-12 etida c) 2-3 kompozicije male forme d) 1-2 kompozicije velike forme Programski minimum za drugi razred: a) 5-6 trooktavnih skala b) 10-12 etida c) dvije kompozicije velike forme d) 3-4 kompozicije male forme Programski minimum za treći razred: a) 6-8 skala b) 8-10 etida c ) 2-3 stava iz svita za violoncello solo (J.S.Baha) d) dva djela krupne forme e) 4-5 djela male forme Programski minimum za četvrti razred: a) sve skale b) 6-8 etida c) dva stava iz Svita za violoncello solo (J.S.Bah) d) dva djela krupne forme u cjelini e) 4-5 djela male forme od kojih je jedno domaćeg autora 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani violista. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehičke uslove za rad sa

ovakvim učenicima.

109

11. Povezanost predmeta Povezanost sa predmetom Znanja

Predmet Znanja Sviranje muzičkih djela različitih stilova.

Istorija muzike sa upoznavanjem muzičke literature

Poznavanje karakteristika različitih muzičkih stilova.

Sviranje različitih muzičkih oblika.

Muzicki oblici Poznavanje,definisanje i analiziranje različtih muzičkih oblika.

Sviranje djela kamerne muzike polifonog stila.

Polifonija Poznavanje, definisanje i analiziranje djela polifonog stila.

Sviranje muzičkih djela za violu uz pratnju klavira.

Kamerna muzika

Sviranje djela kamerne muzike za kamerni duo viola-klavir.

Sviranje muzičkih djela za violu.

Čitanje s lista Čitanje s lista odlomaka iz djela solističke muzike.

110

1.2.10. ČITANJE S LISTA

1. Naziv predmeta: ČITANJE S LISTA



Ukupno

I 36 36 II 36 36 III 36 36 IV 33 33

Ukupno 141 141 Vježbe- individualna nastava 3. Opšti ciljevi nastave - Osposobljavanje za čitanje s lista.

111





- upoznavanje sa tehnikom čitanja s lista odlomaka iz djela solističke, kamerne i orkestarske muzike:

- A.Koreli: 12 končerta grosa Op.6

- G.F.Hendel: 12 končerta grosa Op.6

- A.Vivaldi: 12 koncerata Op.3 „Lestro armonico“

- A.Vivaldi: Godišnja doba – 4 koncerta Op.8

- G.F.Teleman: Svite, Uvertire

- L.Sorkočević: Simfonije

- H.Persl: Uvertire, Plesovi

- J.S.Bah: Brandenburški koncerti

- druga djela iz perioda Baroka

- čitanje s lista odlomaka iz djela solističke kamerne i orkestarske muzike

- razvijanje strpljivosti i upornosti

- sposobnost snalaženja u složenim situacijama


112




učenik učenik učenik - upoznavanje sa

tehnikom čitanja s lista odlomaka iz djela solističke, kamerne i orkestarske muzike:

- J.Hajdn: Simfonije, Uvertire

- W.A.Mocart: Simfonije, Uvertire, Koncerti

- K.Štamic: Orkestarski kvarteti, Simfonije

- Orkestarske studije raznih autora

- druga djela iz perioda klasike

- čitanje s lista odlomaka iz djela solističke kamerne i orkestarske muzike




113






- L.van Betoven: Simfonije, Uvertire, Koncerti i Serenada za gudače

- F.Šubert: Simfonije - F.Mendelson:

Simfonije, Uvertire, Koncerti

- K.M.Veber: Uvertire, Koncerti


- druga djela iz perioda romantizma

- čitanje s lista odlomaka iz djela solističke, kamerne i orkestarske muzike

- razvijanje strpljivosti i upornosti u radu



114






- P.I.Čajkovski: Simfonije, Uvertire, Koncerti i Serenada za gudače

- A.Dvoržak: Simfonije, „Slovenske igre“, Serenada za gudače

- B.Britn: Jednostavna simfonija

- E.Elgar: Serenada za gudače Op.20

- B.Tamindžić: Rapsodija, Igra

- B.Zenović: Orkestarska djela

- Ž.Mirković: Djela za gudače

- S.Gačević: „Tevba“ - M.Božović: Djela za

gudače - V.Mokranjac:

Divertimento za gudače


- druga djela iz XIX i XX vijeka

- čitanje s lista odlomaka iz djela solističke, kamerne i orkestarske muzike




5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Djela solističke, kamerne i orkestarske muzike - Petar Ivanović: Orkestarske studije - Viland: Orkestarske studije od Baha do Stravinskog (I, II i III sveska) - Vagner: Orkestarske studije - Štraus: Orkestarske studije - Altman: Studije kamerne muzike od Mocarta do Čajkovskog - Riter: Studije sola iz orkestarske literature 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - instrument-viola,

115

- uređaj za reprodukciju zvuka. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja na kraju svakog klasifikacionog perioda. - Zaključna ocjena izvodi se iz zbira ocjena sa klasifikacionih perioda. - Praktični rad: ispit na kraju školske godine 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na godišnjem ispitu. - Zahtjevi na godišnjem ispitu- čitanje s lista odlomka iz jednog djela solističke ili

kamerne ili orkestarske muzike. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani violista. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola je u obavezi da obezbijedi posebne matrijalno-tehničke uslove za rad sa

ovakvim učenicima. 11. Povezanost predmeta

Povezanost sa predmetom Znanja Predmet Znanja

Čitanje s lista odlomaka iz djela orkestarske muzike.

Orkestar

Sviranje orkestarske muzike.

Čitanje s lista odlomaka iz djela kamerne muzike.

Kamerna muzika Sviranje djela kamerne muzike.

Čitanje s lista odlomaka iz djela solističke muzike.

Instrument - viola Sviranje muzičkih djela za violu.

Čitanje s lista. Solfeđo Čitanje s lista.

116

1.2.11. KAMERNA MUZIKA 1. Naziv predmeta: KAMERNA MUZIKA



Ukupno

I 36 36 II 36 36 III 72 72 IV 66 66

Ukupno 210 210 Vježbe- odjeljenje se dijeli na grupe od 2 do 4 učenika

3. Opšti ciljevi nastave - upoznavanje sa osnovnim zakonitostima sviranja u kamernom ansamblu; - ovladavanje specifičnim zahtjevima sviranja u kamernom ansamblu, u domenu

ritmičke, agogičke i tonske problematike; - razvijanje kolektivne odgovornosti; - osposobljavanje za timski rad.

117


Informativni ciljevi i sadrzaji Formativini ciljevi Socijalizacijski



- upoznavanje sa djelima kamerne muzike

- analiziranje muzičkog teksta i demonstriranje

- kamerni sastavi: kamerni duo: viola-klavir violina-viola

Gudački trio Gudački kvartet Nestandardni sastavi

- sviranje djela kamerne muzike iz perioda baroka, pretklasike i klasike

- sposobnost za timski rad

- razvijanje kreativnosti


- spremnost na pomoć


- izvođenje nastave sa dva do četiri učenika u ansamblu

- (kod nestandardnih sastava ovaj broj može biti veći)

- -nastupi na internim javnim časovima i koncertima škole

- javni nastupi

118


sadržaji Formativini ciljevi Socijalizacijski ciljevi



djelima kamerne muzike


- kamerni sastavi: kamerni duo: viola-klavir violina–viola

Gudacki trio Gudački kvartet Nestandardni Sastavi

- sviranje djela kamerne muzike iz perioda baroka, pretklasike i klasike









- javni nastupi

119







- kamerni sastavi: kamerni duo: viola-klavir

Gudački trio

Gudački kvartet Nestandarni sastavi

- sviranje djela kamerne muzike iz perioda klasike,romantizma i XX vijeka



- sposobnot prilagođavanja






- javni nastupi

120







- kamerni sastavi: kamerni duo: viola-klavir

Gudački trio Gudački kvartet Nestandardni sastavi

- sviranje djela kamerne muzike iz perioda klasike,romantizma i XX vijeka


- razvijanje kolektivne i individualne kreativnosti




- zvođenje nastave sa dva do četiri učenika u ansamblu

- kod nestandardnih sastava ovaj broj može biti veći


- javni nastupi

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora Razred : Prvi i Drugi Viola-Klavir - G.F.Teleman: Sonata a-mol - H.Ekle: Sonata g-mol - A.Vivaldi: Sonate g-mol i d-mol - G.F.Hendl: Sonate br.3 i br. 6 i Sonata za viola da gambu g-mol - B.Marčelo: Sonata D-dur i F-dur - F.Džeminiani: Sonata d-mol Violina- Viola - Mocart: Dua; Sinfonija končertante - Hendl-Halforsen: Pasakalja - Transkripcije Gudački trio - L.Bokerini: Trija - J.Hajdn:Trija i Divertimenta - K.D.von Ditersdorf: Divertimento D-dur -F.Šubert: Prvi trio Es-dur Gudački kvartet - P.Nardini: Šest kvarteta - L.Bokerini: Lake igre za gudački kvartet - J.Hajdn: Gudački kvarteti - izbor Razred: Treći i Četvrti Viola-klavir - K.Štamic: Sonata B-dur - F.Mendelson: Sonata C-dur - David: Sonata

121

- J.Brams: Sonata op. 120 - D.Šostakovič: Sonata za violu i klavir op. 147 - Glinka: Nedovršena Sonata - D.Mijo: Sonata br. 1 - B.Papandopulo: Sonata Gudački trio - Dohnanzi: Trio Es-dur; Serenada - Betoven: Serenada - Dvoržak: Tercet Gudački kvartet - Mocart: Gudački kvarteti - Dvoržak - izbor - Mendelson - izbor Nestandardni sastavi Barok i Pretklasika - A.Toreli: Koncert u d-molu za solo violinu, gudački kvartet i gitaru; Koncert, A-

dur za solo violinu, gudački kvartet i gitaru (Doblinger) - A.Vivaldi: Koncert D-dur za gitaru i gudački kvartet (Doblinger) - Bah: 15 two part invetion za violončelo, kontrabas ili violu i kontrabas Klasika - J.Hajdn: Kvartet u G-duru op.5/4 (flauta, violina, viola, gitara) (Doblinger) -W.A.Mocart: Kvarteti za flautu i gudački trio (Peters) - Betoven: Trio br. 1, 2, 3 (E, D, i C-dur) za violinu, violu i kontrabas - Hajdn: Tri tria za violinu, violu i kontrabas - Vanhal: Divertimento za kontrabas, violinu, violu i dvije harfe

Romantizam - K.M.Veber: Menuet s triom A-dur, za flautu, violu (violinu) i gitaru (Doblinger) - Grig: Trio Kobold za violu, violončelo i kontrabas XX vijek - Hofmann: Trio op. 1/1 za violu, violončelo i kontrabas - Shulhoff: Končertino za flautu, violu i kontrabas - Kiel: Valcer op. 73 za dvije violine, violu, violončelo i kontrabas - Aeschbacher: Trio op. 72 za flautu, violu i kontrabas - Barkauskas: Sextet +piano za dvije violine, violu, violončelo i kontrabas 6 Materijalni uslovi za izvođenje nastave - prostorija primjerena veličini ansambla; - odgovarajući broj stolica i pulteva shodno brojnosti ansambla; - audio i video uređaj za snimanje i reprodukciju. 7. Obavezni način provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - dva javna nastupa u toku školske godine (po jedan u svakom polugodištu); - ispit na kraju školske godine. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - dva javna nastupa u toku školske godine; - pozitivna ocjena na godišnjem ispitu.

122

Zahtjevi na godišnjem ispitu Razred: Prvi i Drugi Dvije kompozicije iz različitih epoha. Razred: Treći i Četvrti -Jedna ciklična kompozicija u cjelini. -Jedna kompozicija ili jedan stav ciklične kompozicije. Napomena:Dva djela koja se sviraju na godišnjem ispitu treba da budu iz različitih stilskih epoha. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani violinista; - diplomirani violista; - diplomirani violončelista; - diplomirani kontrabasista; - diplomirani klavirista; - specijalista kamerne muzike. Napomena: Izbor između ponuđenih profila zavisi od sastava kamernog ansambla. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izrazito nadarene učenike. - nivo povećanih zahtjeva od 30% pa do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa

ovakvim učenicima. 11. Povezanost predmeta

Povezanost sa predmetom Znanja Predmet Znanja

Sviranje djela kamerne muzike različitih stilova.


Poznavanje,definisanje i analiziranje različitih muzičkih stilova.

Sviranje djela kamerne muzike različitih formi.

Muzički oblici Poznavanje,definisanje i analiziranje različitih muzičkih formi.

Sviranje djela kamerne muzike polifonog stila.

Polifonija Poznavanje, definisanje i analiziranje djela polifonog stila.

Sviranje djela za kamerni duo- viola-klavir.

Instrument-viola

Sviranje muzičkih djela za violu uz pratnju klavira.

Sviranje djela kamerne muzike za brojnije sastave od kvinteta.

Orkestar

Sviranje u orkestru.

Sviranje djela kamerne muzike.

Čitanje s lista Čitanje s lista odlomaka iz djela kamerne muzike.

123

1.3. IZBORNI PREDMETI 1.3.1. TEORIJA DŽEZA 1. Nazivpredmeta: TEORIJA DŽEZA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave


Ukupno

I II 72 72 III 72 72 IV 66 66

Ukupno 210 210 Teorijska nastava- odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika

3. Opšti ciljevi nastave - poznavanje istorije i teorije džez muzike; - povezivanje teorije džez muzike sa drugim muzičkim disciplinama: harmonijom,

muzičkim vrstama, naukom o muzičkim instrumentima.

124





- upoznavanje Istorije džeza I dio

- Prethodnici džeza - Afrički korijeni - Američko

presađivanje (stapanje afričke i evropske muzičke tradicije na tlu SAD)

- Klasični bluz (Lemon Džeferson, Ledbeli, Big Bil Brunzi i drugi)

- Skot Džoplin - regtajm

- Nju Orleans – rađanje klasičnog stila

- Prvi zvuci – Kreolska subkultura; prvi ulični orkestri

- Rasad iz Nju Orleansa – Oridžinel Diksilend Džez Bend, Kriol Džez Bend, Džozef King Oliver, Sidni Beše, Džimi Nun, Džoni i Bejbi Dodz, Kid Ori i drugi

- Veliki Džeri Lord – Džeri Lord Morton i »Red Hot Pepers«, Besi Smit i novi bluz – Besi Smit, Klara Smit i Ma Rekni

- Bijela pritoka - Nju Orleans Ritam Kings

- Prvi genije – Luj Armstrong

- Era svinga – sazrijevanje džez muzike

- Pojava velikog orkestra – Flečer Henderson, Džin Goldket, Red Alen, Luis Rasel i drugi

- Afirmacija klavira –

- slušanje i analiziranje kompozicija karakterističnih predstavnika po pravcima i stilovima džeza

- prepoznavanje džez

stilova - slušanje i

analiziranje kompozicija karakterističnih predstavnika po pravcima i stilovima džeza


stilova

- razvijanje kritičkog odnosa prema nauci i umjetnosti

- razvijanje analitičnosti, marljivosti, kvaliteta rada i ispunjavanja radnih obaveza

- razvijanje kritičkog

odnosa prema nauci i umjetnosti


125



Strajd klaviristi: Fets Voler, Erl Hajns, Džejms P. Džonson, bugi vugi...

- Dominacija saksofona – Kolman Hokins, Lester Jang, Ben Vebster, Ad Džonson, Don Bajas i drugi

- Djuk Elington – razni orkestri, period od 1923. do 1973. god. sa značajnim solistima

- Sving orkestri – Beni Gudman, Tomi i Džimi Dorsi, Beni Moten, Kaunt Bejzi, Arti Šo, Glen Miler i drugi

- Preporod diksilenda – Bank Džonson, Vajld Bil Dejvidson, Bobi Heket, Maks Kaminski, Bili Baterfild, Magsi Spenijer i drugi

- Mali sving orkestri i vokalni džez – Roj Eldridž, Beni Karter, Bili Holidej, Sara Von, Ela Fitdžerald i drugi

- Džez u Evropi – Đango Rajnhart i drugi

- Moderno doba džeza 1.

- Bi bap pobuna – opšti dio

- Čarli Parker- njegov uticaj; razni ansambli

- Dizi Gilespi – mali sastavi i big bend

- Tejtum i Pauel prekrajaju klavir – Art Tejtum, Bad

- primjena

nomenklature, terminologije, tonaliteta

- konstruisanje durske skale, stupnjeva

- primjena modusa

durske skale - opažanje i

intoniranje intervala, prostih/složenih, klasifikacije šifri, stepena

- primjena sistema pamćenja intervala

- upotrebljavanje krugova intervala, kvintntnog kruga, dva kruga velikih sekundi, tri kruga malih terci, četiri kruga velikih terci (kvartnog kruga)

- primjena akorada

tercnih struktura- dijatonskih trozvuka u duru sa simbolima i obilježavanja stupnjeva, odnosa trozvuka i skale, obrtaja trozvuka, naziva i simbola, zadržičnog trozvuka sus4 sa obrtajima i

126



Pauel, Telonijus Monk, Oskar Piterson, Erol Garner, Bil Evans i drugi

- Čarlijevi i Dizijevi sljedbenici – Kliford Braun, Fets Navaro, Soni Stit, Džej Džej Džonson i drugi

- Majls Dejvis – razni ansambli

- Modern Džez Kvartet - Pokušaj sinteze –

„Third stearn“ (Treća struja) u džezu – Džon Luis, Ginter Šuler, Gil Evans, Majls Dejvis i drugi

- upoznavanje nomenklature, terminologije, tonaliteta

- upoznavanje dijatonskog sistema, konstrukcija durske skale, stupnjeva

- upoznavanje modusa durske skale

- upoznavanje intervala, prosti - složeni, klasifikacija, šifre, stepeni

- upoznavanje sistema pamćenja intervala

- upoznavanje krugova intervala, kvintni krug, dva kruga velikih sekundi, tri kruga malih terci, četiri kruga velikih terci, (kvartnog kruga)

- upoznavanje akorada tercnih struktura - dijatonski trozvuci u

simbolima - primjena

funkcionalnih harmonija

- primjena dijatonskih

trozvuka - primjena akordskih

progresija - primjena kadenci -

autentične i plagalne

- konstrukcije prirodnog (paralelnog) mola i njegovih dijatonskih trozvuka

- primjena harmonskog i melodijskog mola

- konstrukcija četiri

osnovna kvaliteta trozvuka i njihova primjena

- primjena akordske progresije u molu

- primjena kadenci u molu- autentične i plagalne

127



duru sa simbolima i obelježavanjem stupnjeva, odnosi trozvuka i skale, obrtaja trozvuka, naziva i simbola, zadržičnog trozvuka sus4 sa obrtajima i simbolima

- upoznavanje istorijata funkcionalne harmonije

- klasifikovanje dijatonskih trozvuka

- poznavanje akordskih progresija - definicija i tipovi, funkcionalna analiza akordskih progresija u duru

- upoznavanje kadenci - autentična i plagalna

- upoznavanje konstrukcije prirodnog (paralelnog) mola i njegovih dijatonskih trozvuka sa simbolima

- upoznavanje harmonskog i melodijskog mola i njihovi dijatonski trozvuci sa simbolima

- upoznavanje četiri osnovna kvaliteta trozvuka

- upoznavanje akordske progresije u molu

- upoznavanje kadenci u molu - autentična i plagalna

- funkcionalna analiza akordskih progresija u molu

128




učenik učenik učenik - upoznavanje Istorije

džeza II dio - Moderno doba Džeza

2 - Hard bap i fanki

džez – Horas Silver, Čarls Mangas, Art Blejki, Soni Rolins, Atr Farmer, Beni Golson i drugi

- Fri džez – Sesil Tejlor, Ornet Kolmen i drugi

- Džez – Mejsija – Džon Koltejn – razni ansambli

- Gitara u džezu – od Čarlija Kristijana do danas

- Klavir u džezu poslije 1970. godine– Keit Džeret, Herbi Hеnkоk, Čik Koria, Mekoj Tarner i drugi

- Big Bend poslije 1970. godine – Gil Evans, San Ra, Teds Džons, - Mel Luis, Don Elis, Badi Rič i drugi

- Razni pravci poslije 1970. god. – soul džez, bosa nova, ritam i bluz, salsa, rok džez i drugi

- Džez i ostale umjetnosti – Džez na filmu, pozorištu, TV, džez i književnost i slikarstvo

- uvod u improvizaciju

- konstrukcija četvorozvuka- septakorada, simbola i obrtaja

- upoznavanje dijatonskih



stilova - uvodjenje u

improvizaciju - konstrukcija četvorozvuka - septakorada


septakorada u duru, septakorada i skala, zadržičnog dominantnog septakorda (7sus4)


septakorada u sve tri vrste mola, simbola i obrtaja, zadržičnih septakorada (sus4)

- primjena šest

osnovnih kvaliteta septakorda

- opažanje osnovnih

funkcija dijatonskih septakorada u akordskim progresijama u duru i molu sa zamjenama

- primjena

alterovanih i supstitucionih



129



- upoznavanje dijatonskih septakorda u sve tri vrste mola, simbola i obrtaja, zadržičnih septakorda (sus4)

- upoznavanje šest osnovnih kvaliteta septakorda

- upoznavanje osnovnih funkcija dijatonskih septakorada u akordskim progresijama u duru i molu sa zamjenama

- -upoznavanje alterovanih i supstitucionih akorada, sekundarne dominante

- upoznavanje tritonusne supstitucije i supstitucije po umanjenim serijama

- upoznavanje nonakorda sa simbolima- alterovana nona

- upoznavanje netercne akordske strukture: kvartne, kvintne, sekundne, akorada sa horizontalnom crtom– polikordi i akorada sa kosom crtom– akordi sa specifičnim basom

akorada, sekundarne dominante

- primjena tritonusne

supstitucije i supstitucije po umanjenim serijama

- primjena

nonakorada - primjena netercnih

akordskih struktura: kvartnih, kvintnih, sekundnih, akorada sa horizontalnom crtom – polikorda i akorada sa kosom crtom – akorada sa specifičnim basom

130




učenik učenik učenik - upoznavanje Istorije

džeza III dio - doprinosi razvoju

džeza - ostali kontinenti–

Azija, Afrika, Australija, Južna Amerika

- Latin Džez– Kuba - značaj evropskog

džeza– Francuska, Njemačka, Velika Britanija, Italija, Švedska, Poljska, Austrija, Mađarska, Čehoslovačka, SSSR

- džez u Jugoslaviji do 1990. godine

- najznačajniji centri: Ljubljana– džez orkestar RTLj sa dirigentima i solistima, Zagreb– džez orkestar RTZ sa dirigentima i solistima, Beograd– džez orkestar RTB sa dirigentima i solistima

- ostali centri: Novi Sad, Sarajevo, Skoplje

- Upoznavanje konstrukcije durske skale, modusa i dijatonskih četvorozvuka sa simbolima i obrtajima

- upoznavanje odnosa akorada i akordskih skala, modusa u duru

- upoznavanje modusa uzlaznog harmonskog mola

- upoznavanje lidijske prekomjerne skale

- upoznavanje skala


- konstrukcija durske skale, modusa i dijatonskih četvorozvuka sa simbolima i obrtajima

- primjena akorada i akordskih skala, modusa u duru

- primjena modusa uzlaznog harmonskog mola

- primjena lidijske prekomjerne skale

- primjena harmonskog mola

- primjena umanjene skale

- primjena cjelostrepene skale

- primjena prekomjerne skale

- primjena bebop skale

- primjena pentatonske skale

- primjena blues skale - primjena sintetičkih

skala - primjena elemenata

melodije - primjena razvoja

melodije i principa improvizacije

- primjena septakorada i njihovih zamjena u duru i sve tri vrste mola

- primjena tritonusne supstitucije i supstitucije po



- rad sa grupom od sedam do 10 učenika

131



- harmonski mol - umanjena skala - cjelostrepena skala - prekomjerna skala - bebop skala - pentatonska skala - blues skala - sintetičke skale - elementi melodije - analiza i razvoj

melodije, rad sa melodijom i principi improvizacije- tipovi

- -upoznavanje funkcije septakorada i njihovih zamjena u duru i sve tri vrste mola

- upoznavanje tritonusne supstitucije i supstitucije po umanjenim serijama

- upoznavanje varljive- deceptivne kadence

- upoznavanje akordske progresije II- V - I

- upoznavanje povratne progresije- turnaround

- upoznavanje akordskih obrazaca i principa akordskih progresija

- modulacija– upoznavanje pojma, tipova, funkcionalne analize- harmonskog ritma

- upoznavanje kontrapunktske obrade statične harmonije

- upoznavanje hromatizma u improvizaciji

umanjenim serijama - primjena varljive-

deceptivne kadence - primjena akordske

progresije II - V - I - primjena povratne

progresije- turnaround

- primjena akordskih obrazaca i principa akordskih progresija

- primjena modulacija - primjena

kontrapunktske obrade statične harmonije

- primjena hromatizma u improvizaciji

132

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Džejms Linkoln Kolijer: Istorija Džeza, Nolit, Beograd, 1989. - Miloš Krstić: Vek džeza, Beograd 2003. - Igor Bril: Praktični kurs džez improvizacije

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - CD player sa zvučnicima; - video rikorder i TV.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - pismena provjera znanja (najmanje jedan put u klasifikacionom periodu); - usmena provjera znanja (najmanje jedan put u klasifikacionom periodu). 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i


9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani džez muzičar; - diplomirani muzičar sa dokumentovanim radom u oblasti džez muzike.


ovakvim učenicima.

133

11. Povezanost predmeta Povezanost sa predmetom

Znanja Predmet Znanja

Džez klavir Bluz forma i rhytm changes. Improvizacija. Modusi. Džez simboli i šifre. Intervali i akordi sa obrtajima. Akordske progresije u džez improvizaciji. Transpozicija. Džez skale u improvizaciji. Džez standardi.

Solfeđo Intoniranje intervala i akorada sa obrtajima. Melodijsko-ritmički diktati (pismeni i usmeni). Melodijske i ritmičke vježbe. Harmonske veze (funkcije).

Harmonija Horski četvoroglasni stav. Muzički oblici Dvodjelna i trodjelna pjesma

(vrste).

Nomenklatura, terminologija, tonalitet. Dur-mol sistem. Durske i molske skale. Modusi. Intervali, akordi i njihovi obrtaji. Kvintni i kvartni krug. Kadence. Princip improvizacije. Akordske šifre. Vrste skala. Modulacije. Hromatika. Akordske progresije. Džez simboli i šifre.

Polifonija Starocrkvene ljestvice– modusi.

134

1.3.2 DŽEZ KONTRABAS 1. Nazivpredmeta: DŽEZ KONTRABAS 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave


Ukupno

I II 36 36 III 36 36 IV 33 33

Ukupno 105 105 Vježbe- individualna nastava 3. Opšti ciljevi nastave - ovladavanje vještinom sviranja džeza na kontrabasu i praktična primjena teorije

džez muzike na instrumentu; - osposobljavanje za sviranje džez formi na kontrabasu.

135





Skale - upoznavanje sa

sviranjem skala i demonstriranje -upoznavanje sa alterovanim skalama

- demonstriranje sviranja intervalskih skokova kvarte, kvinte, umanjene kvinte, oktave i terce

- upoznavanje sa sviranjem takozvane „walk“, šetajuće linije basa, koristeći durski bluz i molski bluz

Bluz forma i rhytm changes - upoznavanje bluz

forme i rhytm changes

Džez standardi - upoznavanje sa

džez standardima koji će se svirati u malim ansamblima

- upoznavanje ritmičkih figura za bas (latin, rok itd.)

- sviranje skala - primjena

alterovanih skala - sviranje

intervalskih skokova kvarte, kvinte, umanjene kvinte, oktave i terce

- sviranje takozvane

„walk“, šetajuće linije basa, koristeći durski bluz i molski bluz

- sviranje bluz forme

i rythm changes - sviranje džez

standarda koji će se svirati u malim ansamblima

- primjena ritmičkih figura za bas (latin, rok itd.)

- razvijanje marljivosti, kvaliteta rada i ispunjavanja radnih obaveza



- razvijanje kritičkog odnosa prema umjetnosti


- workshop

(radionica koju vode profesori– gosti)

- (Džez standarde

koji se sviraju u malim ansamblima treba raditi u dogovoru sa profesorima drugih džez instrumenata.

- Ovi standardi se rade uz klavirsku pratnju profesora.

- Koristiti i audio zapise „Minus One, vol 1“, kao individualno vježbanje.

- Nastavu raditi paralelno picikato i sa gudalom.)

136




učenik učenik učenik Triolski filing - upoznavanje sa

pojmom triolski filing

- upoznavanje sa tehnikom sviranja razloženih akorada

- upoznavanje sa primjenom vođica za akorde koji slijede

- upoznavanje sa tehnikom sviranja trilera i predudara za bazične akordske tonove i demonstriranje

- upoznavanje sa različitim muzičkim periodima preko načina pratnje i bas linije i demonstriranje

- upoznavanje sa džez standardima koji će se svirati u malim ansamblima

- upoznavanje sa blue tonovima

- upoznavanje i demonstriranje bluz forme

- upoznavanje i demonstriranje sviranja bluza iz nekoliko tonaliteta

- upoznavanje sa proširenim formama bluza

- upoznavanje i demonstriranje džez standarda

- upoznavanje sa osnovama improvizacije

- analiziranje sola značajnih kontrabasista

- vježbanje sa nizom nealterovanih tonova

- sviranje razloženih

akorada - primjena vođica za

akorde koji slijede - sviranje trilera i

predudara za bazične akordske tonove

- primjena različitih

načina pratnje i bas linije u zavisnosti od muzičkog perioda i stila

- sviranje džez

standarda koji će se svirati u malim ansamblima

- sviranje blue

tonova - sviranje bluza - sviranje bluza iz

nekoliko tonaliteta - sviranje proširenih

formi bluza - sviranje džez

standarda iz različitih tonaliteta






- workshop (radionica koju vode profesori– gosti)

- (Džez standarde

koji se sviraju u malim ansamblima treba raditi u dogovoru sa profesorima drugih džez instrumenata. Ovi standardi se rade uz klavirsku pratnju profesora.



137



Spečifični oblici izvođenja


formom balade - upoznavanje,

analiziranje i demonstriranje atonalnih i alterovanih sola i improvizacija

- analiziranje sola značajnih kontrabasista

- upoznavanje sa transpozicijom džez standarda

- upoznavanje i demonstriranje akordske pratnje na kontrabasu (od dva do četiri tona u akordu)

- upoznavanje sa paternima drugih muzičkih žanrova, od revijalne muzike do roka

- upoznavanje i demonstriranje tremolo tehnike

- upoznavanje sa kompozicijama za male ansamble i veliki džez orkestar

- sviranje balada - sviranje atonalnih i

alterovanih sola i improvizacija

- sviranje sola i

improvizacija gudalom i picikato

- vježbanje sola u palčevoj poziciji

- transponovanje

džez standarda - sviranje akordske

pratnje na kontrabasu (od dva do četiri tona u akordu)

- sviranje paterna

drugih muzičkih žanrova od revijalne muzike do roka

- sviranje tremola - sviranje

kompozicija za male ansamble i veliki džez orkestar






- workshop (radionica koju vode profesori– gosti)

- (Džez standarde

koji se sviraju u malim ansamblima treba raditi u dogovoru sa profesorima drugih džez instrumenata. Ovi standardi se rade uz klavirsku pratnju profesora.



5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Mihailo Blam: Moji prvi bluzevi – br. 1 - Male džez etide i skale - Prvi osnovi improvizacije za kontrabas - Rufus Rid:The Evolving Bassist - Clar Flea (Dragiša Buha):557 džez standarda - A.Duplančić: Brazil – 200Songs, vol 1 - M. Blami M Šprodanović i M. Karlović: Minus One, vol 1 – audio kaseta - Rej Braun: Exercise - Pol Čembers (Paul Chambers): Blues – Solos - Tod Kolman: The Bass Tradition - Odgovarajuća literatura drugih autora 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - kontrabas kao osnovno sredstvo; - klavir kao pomoćno sredstvo;

138

- CD ovi iz Minus One kolekcije (Blam, Prodanović i Karlović i kolkcija ABERSLOD); - CD player sa zvučnicima. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - praktični rad: dva javna nastupa u toku školske godine; - godišnji ispit. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - dva javna nastupa u toku školske godine; - pozitivna ocjena na godišnjem ispitu. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani džez kontrabasista; - diplomirani kontrabasista sa dokumentovanim radom u oblasti džez muzike. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - individualna nastava; - nivo povećanih zahtjeva od 30% - 100%, u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola je u obavezi da obezbijediti materijalno–tehničke uslove za rad sa ovakvim

učenicima. 11. Povezanost predmeta

Znanja Povezanost sa predmetom Predmet Znanja

Teorija džeza Nomenklatura, terminologija, tonalitet. Dur-mol sistem. Durske i molske skale. Modusi. Intervali, akordi i njihovi obrtaji. Kvintni i kvartni krug. Kadence. Princip improvizacije. Akordske šifre. Vrste skala. Modulacije. Hromatika. Akordske progresije. Džez simboli i šifre.

Solfeđo Intoniranje intervala i akorada sa obrtajima. Melodijski i ritmički diktati. Melodijske i ritmičke vježbe. Harmonske veze (funkcije).

Muzički oblici Dvodjelna i trodjelna pjesma (vrste).

Bluz forma i rytm changes. Improvizacija. Modusi. Džez simboli i šifre. Intervali i akordi sa obrtajima. Transpozicija. Džez standardi.

Polifonija Starocrkvene ljestvice – modusi.

139

1.3.3. MUZIČKA ANIMACIJA 1. Naziv predmeta: MUZIČKA ANIMACIJA


Vrste nastave Razred

Teorija Vježbe Ukupno

I II III 30 42 72 IV 20 46 66

Ukupno 50 88 134 Vježbe – odjeljenje se dijeli na grupe od 2 do 4 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - upoznavanje osnovnih ciljeva animacije u širem, kao i muzičke animacije u užem

smislu; - sagledavanje osnovnih smjernica animacije kroz organizivanje, kreiranje i

planiranje muzičkog života; - osposobljavanje za samostalno sprovođenje akcija organizovanja muzičkog života

kroz raznovrsna predavanja, muzičke priredbe, radio emisije, časopis.

140





Animacija - upoznaje pojam

animacije - animacija kao

neophodan oblik posredovanja između ljudi i umjetnosti

- animacija kao obrazovno-kulturna aktivnost 1) samoobrazovanje 2) rad s publikom 3) razvijanje

komunikacije, socijabilnosti

- upoznaje područja djelovanja muzičkog animatora (organizacija muzičke omladine, organizacija muzičkog života u školama)

- upoznaje faze procesa animacije:

- proces otkrivanja problema (sociokulturološko istraživanje)

- proces stvaranja grupe, uspostavljanja komunikacije

- stvaralački proces (rad na jednom kolektivnom ostvarenju)

- dalji život ostvarenja animacija putem tog dijela

- precizira jasne

odrednice za realizaciju umjetničkog programa koji je osmišljen

- razvija snalažljivost

i efikasnost - razvija kreativnost - razvija spremnost i

sposobnost za saradnju

- razvija spremnost za timski rad

- razvija preciznost, odgovornost i pozitivnu identifikaciju sa predmetom

- (Projekat treba

izvesti na terenu, izvan učionice radi postizanja samostalnosti, ali u slučaju objektivnih poteškoća koje mogu da se jave u finalnoj realizaciji projekta sprovesti diskusiju sa kritičkim osvrtom na rad grupe.)

Oblici kulturne animacije

- upoznaje i navodi oblike kulturne animacije:

- animacija-

- primjenjuje oblike

kulturne animacije - planira program i

unaprijed određuje

141



priprema, preanimacija

- edukativna animacija

- stvaralačka animacija

- svečarska animacija - lanac oblika

animacije Metod animacije - upoznavanje i

navođenje metoda animacije: - paternalistički - direktivni - učesnički

- stvaralačke radionice

ciljne grupe kojima je koncert namijenjen

Priprema projekta u kulturi

- upoznaje i uočava probleme u muzičkom životu sredine, proces stvaranja grupe i uspostavljanje komunikacije sa potencijalnim konzumentima

- upoznaje procesa vođenja muzičkih priredbi

- upoznaje način popularisanja projekta u medijima

- upoznaje posao novinara- saradnika

- osmišljava projekat

u svojoj školi, mjestu stanovanja, a zatim formira grupu koja će realizovati projekat namijenjen određenoj ciljnoj grupi

- vodi muzičke priredbe

- piše najave koncerta, osvrta, prikaza i intervjua

- upoznaje proces oblikovanja umjetničkog projekta u okviru grupe, precizirajući jasne odrednice za realizaciju

- kreira umjetnički projekat u okviru grupe i njegovo realizovanje

- upoznaje i navodi različite tipove animacije muzičke priredbe, kao i načina vođenja programa

- primjenjuje različite tipove animacije muzičke priredbe

- kombinuje i upotrebljava

142



različite mogućnosti vođenja koncerta sa ili bez mikrofona, u školskoj sredini ili u manjim domovima kulture

- vodi program, primjenjujući korekcije u intenzitetu glasa, brzini govora, kontaktu sa publikom, stavu i načinu improvizacije

143




učenik učenik učenik Animacija u medijima - upoznaje animaciju

u medijima: - animator na radiju

- animator muzički saradnik

- animator na televiziji (kao voditelj i kao urednik)

- upoznaje i

demonstrira vještine pisane animacije: odgovara na šest pitanja: ko? šta? kada? gdje? zašto? kako?

- upoznaje stilove i

forme pisane animacije

- naslov i podnaslov - sadržaj teksta - stil i forma - imenuje, povezuje i

demostrirau pripremu teksta za štampanje

- objašnjava šlajfnu - objašnjava pojam

pune stranice - pravi špigl - priprema teksta za

prelom - štampanje

- preispituje,

modelira, kreira i ostvaruje animaciju na radiju i televiziji

- pronalazi sličnosti i

razlike u pristupima animaciji u medijima, kao i u pisanoj animaciji te se kritički određuje prema istim

- razvrstava, analizira

i pristupa izradi pisane animacije

- priprema tekst za

štampanje

- razvija snalažljivost

i efikasnost - razvija kreativnost - razvija spremnost i

sposobnost za saradnju

- razvija spremnost za timski rad

- razvija preciznost, odgovornost i pozitivnu identifikaciju sa predmetom

- (Projekat treba da

se izvede na terenu, izvan učionice, radi postizanja samostalnosti, ali u slučaju objektivnih teškoća na času sprovesti diskusiju sa kritičkim osvrtom na samostalni i timski rad.)

Marketing i menadžment u kulturi

- upoznaje marketing i menadžment u kulturi:

- istražuje i poznaje kulturne potrebe i kulturne navike

- modeli projekta u kulturi:

- primjenjuje

različite tehnike menadžmenta i marketinga u kulturi, primjenjujući različite tehnike istraživanja tržišta putem: opažanja,

144



- osnovni oblici - kompleksni oblici - mas-medijski

projekti u kulturi - novi oblici difuzije

kulture

uporedjivanja, analiziranja povezivanja i prognoziranja

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Milena Dragićević–Šešić i Branimir Stojković: Kultura, menadžment, animacija,

marketing,Clio, Beograd, 2003. - Marina Marković: Poslovna komunikacija, Clio,Beograd, 2003. - Dejvid Reg: Odnosi s medijima,Clio, Beograd,1996. - Kit Digl: Marketing umetnosti, Clio, Beograd,1998. - Alison Baverstok: Marketing u izdavaštvu, Clio, Beograd, 2001. - Tijana Mandić: Komunikologija, Clio, Beograd, 2003. - Snežana Nikolajević: Muzika kao dogadjaj, Clio, Beograd, 1994. - Ana Kotevska, Jasmina Zec, Jasminka Dokmanović, Bojana Žižić: Kontakt, Čigoja

Štampa, 1998.

Dodatna literatura: - Martin Šingler, Sindin Viringa: Radio, Clio, Beograd, 2000. - Dejvid Mek Kvin: Televizija, Clio, Beograd, 2000. - Đovani Gocini: Istorija novinarstva, Clio, Beograd, 2001. - Endrju Bojd: Novinarstvo u elektronskim medijima, Clio, Beograd, 2002. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - mogućnost izvođenja radio emisija (mala radio stanica), kompjuteri za štampanje časopisa, mikrofoni za vježbe vođenja programa.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - pismena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - praktična vježba (najmanje jednom u polugodistu); - seminarski rad (najmanje jednom u polugodistu); - godišnji ispit. - (Ispit se sastoji iz pismenog i usmenog dijela, kao i prikaza jednog timskog rada.) 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - urađeni seminarski radovi i jedan timski rad; - pozitivna ocjena na godišnjem ispitu. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani muzičar svih usmjerenja, završen kurs iz medija, iskustvo u radu u

medijima i organizaciji muzičkog života.

10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - individualna nastava; - nivo povećanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika;

145




Predmet Znanja Istorija muzike sa upoznavanjem muzičke literature

Poznavanje karakteristika muzičkih stilova i njihovih glavnih predstavnika.

Muzički oblici Poznavanje istorijata muzičkih oblika, žanrova, kao i analize muzičkog djela.

Polifonija Razvoj najznačajnijih polifonih oblika i njihovih tehnika.

Pojam animacije kao neophodan oblik posredovanja između ljudi i umjetnosti. Poznavanje područja djelovanja muzičkog animatora, proces vođenja muzičkih priredbi, popularisanje projekta u medijima. Pisanje najava, osvrta i prikaza koncerata. Poznavanje animacije u različitim medijima i primjenjivanje kroz projekat koji treba da se izvede na terenu, izvan učionice.


Razvoj muzičkih instrumenata i njihovih karakteristika. Primjena instrumenata, kako u različitim kamernim sastavima, tako i u orkestru.

146

1.3.4. OSNOVI KOMPONOVANJA SA ARANŽIRANJEM 1. Naziv predmeta: OSNOVI KOMPONOVANJA SA ARANŽIRANJEM




I II III 36 36 72 IV 33 33 66

Ukupno 69 69 138

Teorijska nastava - odjeljenje se dijeli na grupe od 2 do 4 učenika Vježbe – odjeljenje se dijeli na grupe od 2 do 4 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - sticanje osnovnih znanja u domenu stvaranja jednostavnih muzičko-formalnih

struktura; - upoznavanje tehničko-tehnološkog pristupa rješavanju standardnih oblika (prije

svega male formalne cjeline), kao i otvorenih i nestandardnih oblika koji predstavljaju slobodno kreirane cjeline.

147





Osnovni pojmovi kompozicije - evidentira osnovne

pojmove kompozicije uopšte

- sluša i razumijeva

različite vrste muzike

- razvija motivaciju

(kategorija personalnog razvoja)

- rad u manjim

grupama i individualni rad (kombinovano)

- opisuje pojmove - ispituje, razvrstava i analizaira različite vrste muzike (globalno i u osnovnim podjelama)

- razvija kvalitetni i savjesni odnos prema radu

Istorijsko lociranje - analizira pojmove

posmatrane kroz istorijski parametar

- ispituje tehničko–

tehnološki faktor jednostavnih muzičko- formalnih cjelina

Dvodjelne forme - analizira dvodjelne

forme - osnovne vrednosne

ocjene sa stanovišta primjerenih estetskih kategorija (na osnovu praktičnog iskustva)

- uočava osnovne principe izgradnje dvodjelnih i trodjelnih formi

- savladava postupke izgradnje dvodjelnih formalnih struktura:

- melodijsko-harmonsko-ritmički parametri u dvodjelnoj strukturi

- analizira: vokalne i instrumentalne dvodjelne oblike

- tehnike komponovanja

148




učenik učenik učenik Trodjelne forme - analiziratrodjelnu

formu

- ovladava

tehnologijom trodjelnog oblika (mala i velika trodjelna pjesma)

- ovladava modelima izgradnje male trodjelne pjesme i njenim najosnovnijim karakteristikama

- ovladava malom trodjelnom formom

- razvija

samopouzdanje - razvija sposobnost

komunikacije (razmjena iskustava i polemika o dostignutim dometima)

- razvija produktivnost (racionalno iskorišćeno vrijeme na obradi pojedinih parametara i procjena njihove upotrebljivosti u muzičkoj formi)


- prezentacija ostvarenih projekata (javno i uživo ili u demo varijanti)

Ostale formalne strukture

- opisuje ostale formalne strukture (sonata, simfonija, fantazija, koncert, kantata, opera, balet itd.)

- kritički procjenjuje trodjelne formalne strukture iz ugla istorijskog naslijeđa, a posebno sa stanovišta modernog valorizovanja djela (jednostavnim podkategorijama)

- definiše sve relevantne muzičke parametrei njihovu ulogu u muzičkom djelu: melodija, harmonija, ritam, metrika, boja, faktura, struktura, itd.

- raznovrsni sastavi

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - C. Kohoutek: Tehnika komponovanja u muzici XX veka, Univerzitet umetnosti,

Beograd, 1984. - D. Despić: Muzički instrumenti, Univerzitet umetnosti, Beograd, 2002. - A. Obradović: Orkestracija, Univerzitet umetnosti, Beograd.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - kompjuteri (određene konfiguracije); - Hardver: Procesor P4 (2, 4 Ghz) RAM 512 MB, zvučna kartica: 24 bit (audiodigit 2 -

5.1) i digidisain pro tools;

149

- Softver: Finale 2003 (coda music) SF 6.0 Stainberg Reason 2.5 Giga studio Pro tools.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - usmeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - pismeno (izrada projekta- najmanje jednom u polugodištu). 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - pozitivna ocjena na kraju školske godine; - pismeni zahtjevi: izrada male dvodjelne forme (III godina) i izrada male trodjelne

forme (IV godina). 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Visoka stručna sprema: diplomirani kompozitor. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - individualna nastava; - nivo povećanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola je u obavezi da obezbijediti posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa



Predmet Znanja

Evidencija osnovnih pojmova Kompozicije uopšte. Opis pojmova.


Evidencija osnovnih pojmova Teorije muzike ima direktno upliva u domen determinisanja ukupnog korpusa osnovnog tumačenja muzičkog jezika uopšte. Ona predstavlja početni pojmovnik koji je u stvari početni kurs u kome se sagledava obim i koncept sveukupne muzičke umjetnosti. Veći broj pojmova se detaljnije prezentuje u domenu Kompozicije. Opis pojmova iz oblasti Teorije muzike izučava samo najosnovnije kategorije pojmova bez značajnije obrade istih, za razliku od predmeta Kompozicija sa aranžiranjem.

Melodijsko-harmonsko- ritmički parametri u dvodjelnoj strukturi.

Harmonija Harmonski parametar u dvodjelnoj strukturi muzičko formalne cjeline kao osnovne male muzičke forme podrazumijeva jednostavni

150


Predmet Znanja

koncept harmonskih obrta i oni, defacto, predstavljaju model u kome se harmonski parametr identifikuje kao nosilac kreiranja muzičke ideje. Iz predmeta Harmonija preuzimaju se znanja iz domena funkcionalnih značenja harmonskih struktura, karakteristike njihovih veza (obrta) i specifične odlike i pojedini izuzeci koji iskoračuju iz okvira dursko-molskog tonalnog sistema.

Melodijsko-harmonsko-ritmički parametri u dvodelnoj strukturi.

Polifonija Melodija u muzičkoj umjetnosti je lider u domenu svih relevantnih parametara i razumije se, ima dominantnu ulogu u gradnji muzičke cjeline. Predmet Osnovi komponovanja sa aranžiranjem preuzima osnovne definicije koje se obrađuju u predmetu Polifonija. One se prije svega odnose na pojedinosti tipa: odnosa izgradnje same melodijske strukture u osnovnim modelima, zatim međusobnih odnosa istovremenog zvučanja (dvoglas, troglas i četvoroglas) sa elementima starih kontrapunktskih tehnika i koordinacije melodijskih i harmonskih parametara (horizontalno i vertikalno prožimanje).

Uočavanje osnovnih principa izgradnje dvodjelnih i trodjelnih formalnih struktura.

Muzički oblici Muzički oblik je jedina disciplina koja se analitički bavi problemom muzičke forme u programu koji je zastupljen na ovom nivou obrazovanja. Osnova izučavanja forme leži u činjenici da su male i složene forme dvodjelnog i trodjelnog tipa polazni

151


Predmet Znanja

modeli koji su osnova za kasnija znanja iz ove oblasti. Podudarnost pojedinih znanja nijesu slučajna i ona se dopunjuju, sa napomenom da se znanja iz ove grupe u složenijim konstelacijama izučavaju u predmetu Osnovi komponovanja sa aranžiranjem.

Analiza vokalnih i instrumentalnih dvodjelnih oblika.


Poznavanje muzičkih instrumenata ima za cilj pored spoznaje tehničko-tehnološkog momenta i njihovo pravilno razumijevanje u kontekstu muzičke primjene s jedne strane, i njihovu jasnu dinstikciju u smislu konačnog estetsko-istorijskog definisanja. Analiza instrumentalnih dvodjelnih oblika sa specifične strane izučava aspekt muzičkih instrumenata i njihovu primjenu i ulogu u datoj konstelaciji.

Definisanje svih relevantnih muzičkih parametara i njihova uloga u muzičkom dijelu: melodija, harmonija, ritam, metrika, boja, faktura, struktura, itd.

Etnomuzikologija Izučavanje izvornog muzičkog materijala sa aspekta lokalnog ili svjetskog stanovišta je jedna od osnovnih tačaka u konačnom razumijevanju cjelokupne nauke o muzici. Ona generiše istorijski aspekt sa modernim saznanjima o datoj umjetnosti. Bez tog saznanja ne možemo računati na sveukupno definisanje značenja i funkciju muzike danas. Traženje odgovora na pitanje o ulozi parametara u muzici kao što su: melodija, harmonija, ritam, metrika, boja itd, ne mogu se iznaći bez relevantne analize sa aspekta Muzičkog folklora. Oni se u Osnovama kompozicije sa aranžiranjem posmatraju i iz ovog ugla, jer

152


Predmet Znanja

tradicionalna muzička umjetnost predstavlja bazični koncept iz koga se nastavljaju i razvijaju novi koncepti, sve do zapadno-evropskog modernog modela.

153

1.3.5. KOMPJUTERSKI AUDIO I GRAFIČKI PROGRAMI 1. Naziv predmeta: KOMPJUTERSKI AUDIO I GRAFIČKI PROGRAMI


Vrste nastave

Razred Teorija Vježbe

Ukupno

I - 72 72

II - 72 72

III - 72 72

IV - 66 66

Ukupno - 282 282 Vježbe – odjeljenje se dijeli na grupe od 2 do 4 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - upoznavanje sistema funkcionisanja kompjuterskih audio i grafičkih programa u

najosnovnijim parametrima, a posebno sa stanovišta muzičkog idioma i njegove fundamentalne primjene u ovoj oblasti;

- ovladavanje najbitnijim aplikacijama koje omogućavaju grafičku (u muzičkom smislu), tj. pisanu muziku u notnim simbolima, midi komunikaciju unutar kompjuterskog sistema (softversko-hardverska) i van njega (externo hardversko-softverska);

- ovladavanje osnovnim audio relacijama; - dizajniranje jednostavnih zvučnih struktura.

154

4. Sadržaji/ Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI




- upoznaje osnovne pojmove i funkcionisanje kompjuterskih sistema

- principi i funkcije programa– Finale

- razvija snalažljivost u datim složenim zadacima, kao i razumijevanje postavljene problematike

- rad u manjim grupama i individualni rad (kombinovano)

- evidentira pojmove grafičkog notnog programa

- osnovni alati, njihove opcije i konkretna primjena grafičkih simbola u skladu sa opštim notografskim pravilima

- razvija sposobnost nalaženja dodatnih rješenja i alternativnih opcija

- opisuje osnovne funkcija u programu Finale (coda music)

- organizuje jednostavne dokumente sa više linija i uobličava ih sa svim funkcionalnim opcijama

155




učenik učenik učenik - upoznaje pojmove

muzičkog digitalnog povezivanja parametara

- funkcionisanje Midi-ja u programu Finale, kako u povezivanju internih, tako i eksternih parametara



- opisuje osnovne Midi funkcije

- interni i eksterni ton generatori- sintetizatori i sempleri i njihova Midi komunikacija sa softverom Finale

- razvija preciznost

- evidentira interne i eksterne opcije

- automatizacija artikulacionog paketa i interaktivna kontrola

- automatizacija artikulacionog paketa i interaktivna kontrola

- mogućnost višeslojnog upravljanja svim parametrima perko Finala

156




učenik učenik učenik - opisuje funkcije

ostalih muzičkih sekvencera (Steinberg, Reason i dr.)

- upravljačke funkcije ostalih sekvencera

- istovjetni principi sa programom Finale

- razvija inicijativu i prilagodljivost prema mnogobrojnim mogućnostima mogućih rješenja

- individualni rad

- specifikacija audio opcija Sound Forge 6.0

- dekodovanje i mnogobrojni standardi Midi fajlova

- transponovanje Midi podataka u Audio standarde

- procesiranje vitalnih alata u Audio režimu

- Sound Forge i njegove mnogobrojne funkcije

157


sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski Preporuke za ciljevi izvođenje nastave

učenik učenik učenik - evidentira pojmove

multichanel recording audio paketa Pro Tools

- obrada Pro Tools parametara

- funkcionisanje višekanalnog rekordera

- naslojavanje, montiranje i editovanje audio sekvenci

- odnos osnovnog audio signala i mnogobrojnih parametara Efekt Procesora

- Master audio snimak i njegovo lagerovanje

- razvija efikasnost i produktivnost u radu

- razvija preciznost u radu

- razvija kritički odnos prema mogućim greškama

- individualni rad - prezentacija

ostvarenih projekata (javno i uživo ili u demo varijanti)

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Korišćenje Help menia pomenutih softvera. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - kompjuteri (određene konfiguracije); - Hardver: Procesor P4 (2, 4Gz) RAM 512 MB, zvučna kartica: 24 bit (audiodigi 2-

5.1) i digidisain Pro Tools; - Softver: Finale 2003 (coda music) SF 6.0 Stainberg Reason 2.5 Giga studio Pro

Tools 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - pismeno- izrada projekata (najmanje jednom u polugodištu); - praktično- demonstracija projekata (najmanje jednom u polugodištu). 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - izrada partiture (I godina); - izrada kompletne Midi postavke interne i eksterne komunikacije (II god.) - Midi podaci transportovani u Audio Codecs (III god.) - višekanalne audio sekvence svedene na dvokanalni Master zapis (IV god.) 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani kompozitor. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - individualna nastava; - nivo povećanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - Škola je u obavezi da obezbijediti posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa


158



Predmet Znanja

Osnovni alati, njihove opcije i konkretna primjena grafičkih simbola u skladu sa opštim notografskim pravilima. Organizovanje jednostavnih dokumenata sa više linija i njihovo uobličavanje sa svim funkcionalnim opcijama.


Notografski arsenal predstavlja skup svih mogućih notnih i grafičkih oznaka koji su upotrebni znaci raspoznavanja posebnog muzičkog govora. Od klasičnih do modernih oblika pisana komunikacija je jedini neposredni oblik arhiviranja kreiranog muzičkog djela, izuzimajući moderni video- audio-digitalno-kodirani znak koji predstavlja još sigurniji arhivski podatak. Kompozicija definiše cjelokupnu paletu znakovnih mogućnosti i svrstava ih u kategorije njihovih značenja i funkcija. Cilj je jednostavan: prepoznati znak, odrediti njegovu funkciju u sistemu komunikacije i adekvatna upotreba istog.

Procesiranje vitalnih alata u Audio režimu. Naslojavanje, montiranje i editovanje audio sekvenci. Odnos osnovnog audio signala i mnogobrojnih parametara EFEKT PROCESORA

Fizika Ažuriranje audio signala i njegovo procesiranje u današnjem značenju tog pojma, znači jednu kompleksnu i višeslojnu operaciju, koja se ne može zamisliti bez osnovnog znanja iz domena akustike i elektro-akustike. Zakonitosti proizilaze iz prirodnih konstelacija koje se prenose na nivo digitalizovanog automatizovanog procesiranja zvuka. Efekti tipa: reverberacije, dileya, chorusa, phazer, flanger ili parametri kao što su equilazeri, modulatori, ditheri, SPL de-esseri, compressori, generatori itd, bazirani su na prepoznatljivim akustičkim zakonitostima. Njihova uloga u modernom dizajniranju

159


Predmet Znanja

zvuka je nezaobilazna kategorija. Mnogobrojne savremene tehnološke inovacije koje su stekle svoje mjesto u domenu jednog novog oblikovanja zvuka daju potpuno novu dimenziju i u kreiranju novog estetskog pogleda na muziku danas. Ta činjenica se nikako ne smije zapostaviti, ukoliko se želi držati korak sa savremenim svijetom. Mladi muzičari se moraju opremiti u tom smislu novim znanjima, koja bi u sadejstvu sa pretpostavljenim talentom dala rezultate na nivou opšteg evropskog i svjetskog standarda.

160

1.3.6. POZNAVANJE HARMONSKIH STILOVA 1. Naziv predmeta: POZNAVANJE HARMONSKIH STILOVA





Ukupno 22 44 66 Vježbe – odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - upoznavanje harmonskih stilova muzičkih epoha (od modalnog višeglasja do

savremenih pravaca XX vijeka); - upoznavanje karakteristika muzičkog jezika različitih muzičkih pravaca.

161





Harmonsko mišljenje modalnog višeglasja (srednjevjekovno i renesansno višeglasje)

- navodi i opisuje oblike višeglasja uz ilustrovanje i analiziranje

- obrazlaže prve

nagovještaje funkcionalnih odnosa (kadence-klauzule) uz ilustrovanje

Harmonski stil baroka:

- rani barok - pozni barok - obrazlaže proces

pretapanja modusa u dursko –molski sistem

- navodi harmonska

sredstva ranog baroka

- navodi harmonska sredstava poznog baroka

- obrazlaže principe modulacionog plana

- upoznaje teoriju harmonije do baroka

Harmonski stil klasike:

- rana klasika - razvijeni klasični stil - bečki klasičari - navodi harmonska

sredstva klasike po fazama razvoja

- obrazlaže principe

- prepoznaje oblike

višeglasja i definiše njihove osobenosti

- upoređuje, uočava sličnosti i razlike među raličitim vrstama višeglasja

- prepoznaje i definiše začetak funkcionalnih odnosa u modalnom višeglasju renesanse

- uočava, definiše

harmonska sredstva i identifikuje ih u notnom tekstu

- definiše uobičajene

alterovane akorde - definiše principe

modulaciono plana - analizira smjer i

način tonalnih promjena

- analizira barokni homofoni slog i harmonsku polifoniju

- uočava sličnosti i

razlike u harmonskom jeziku u različitim fazama razvoja klasičnog stila

- upoređuje harmonska sredstva klasičnog i baroknog stila

- razvija pozitivni

odnos prema predmetu

- razvija sposobnost analitičkog razmišljanja


- rad u manjim


162



modulacionog plana Harmonski stil romantike

- harmonija ranih romantičara

- harmonija zrelog i poznog romantizma

- navodi harmonska sredstva romantike po fazama razvoja

- upoznaje teorije harmonije u XIX vijeku Harmonske osobenosti nacionalnih škola - Rusija - Češka - muzika nordijskih zemalja

- Mađarska - Srbija -Crna Gora

Harmonski jezik impresionizma

- navodi harmonska sredstva impresionizma

- obrazlaže promjene funkcionalnog značenja harmonskih sklopova i veza Stilski smjerovi XX vijeka

- navodi, opisuje, analizira stilske smjerove u muzici XX vijeka:

- proširena koncepcija tonalnosti

- atonalnost dodekafonija

- upoznaje savremene harmonske teorije

- uočava, definiše i

identifikuje harmonska sredstva u notnom tekstu

- definiše sistem vantonalnih akorada i uočava sredstva proširenog tonaliteta

- uočava sličnosti i razlike harmonskog jezika ranog, zrelog i poznog romantizma

- upoređuje harmonska sredstva klasike i romantike

- uočava i definiše - osobenosti

harmonskog jezika nacionalnih škola

- uočavai definiše nova sazvučja i odnosa među akordima u impresionizmu

- uočava i definiše različite vidove kompozicione tehnike u XX vijeku

- definiše osobenosti stilova XX vijeka (atonalnost, bitonalnost, politonalnost)

- uočava nova sazvučja i slaganje akorada

163

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Vlastimir Peričić: Kratak pregled razvitka harmonskih stilova (skripta), Izdanje

autora, Beograd, 1972. - Dejan Despić: Harmonija sa harmonskom analizom, Zavod za izdavanje udžbenika

i nastavna sredstva, Beograd, 2002. - Dejan Despić: Harmonska analiza, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1987. - Pol Hindemit: Tehnika tonskog sloga, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1983. - Ctirad Kohoutek: Tehnika komponovanja u muzici XX vijeka, Univerzitet

umetnosti, Beograd 1984. - Dragutin Čolić: Razvoj teorija harmonskog mišljenja, Univerzitet umetnosti,

Beograd, 1976. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - klavir kao osnovno sredstvo; - partiture.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - usmena provjera, najmanje jednom u klasifikacionom periodu; - pismena provjera znanja u formi analitičkih zadataka (analize kraćih kompozicija

i odlomaka iz literature), najmanje jednom u klasifikacionom periodu). 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i

pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani kompozitor; - diplomirani muzikolog; - diplomirani dirigent; - diplomirani muzičar. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - individualna nastava; - nivo povećanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola je u obavezi da obezbijediti posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa



Predmet Znanja Upotreba harmonskih sredstava u različitim stilskim epohama.

Harmonija Harmonska sredstva klasične harmonije.

Upotreba harmonskih sredstava u različitim stilskim epohama.


Poznavanje, razumijevanje karakteristika različitih muzičkih stilova kroz epohe.

164

1.3.7. OSNOVE DIRIGOVANJA 1. Naziv predmeta: OSNOVE DIRIGOVANJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave




Ukupno 22 44 66 Teorijska nastava - odjeljenje se dijeli na grupe od 4do 6 učenika Vježbe – odjeljenje se dijeli na grupe od 4 do 6 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - upoznavanje osnovnih elemenata tehnike dirigovanja; - upoznavanje osnova horskog dirigovanja; - upoznavanje osnova orkestarskog dirigovanja; - osposobljavanje za čitanje i sviranje horskih i orkestarskih partitura; - osposobljavanje za dirigovanje jednostavnijih djela horske i orkestarske muzike.

165





Istorijski pregled dirigovanja - upozanaje istorijski

razvoj dirigovanja (heironomija; Lully; Janovka; C. M. Weber; C.W. Gluck)

Tehnika dirigovanja - upoznaje stav

dirigenta, držanje tijela, položaj i pokrete ruku i izraz lica

- obrazlaže i demonstrira manuelnu tehniku: pripremni pokret, taktiranje prostih i složenih taktova, karakterističnih ritmičkih figura, sinkopa, kontrtana, punktiranih ritmova

- taktira u zavisnosti od metra i tempa izvođenja (sažimanje više jedinica na jedan potez- battutta, i dijeljenje jedinice brojanja-pododjela; korona na svim taktovim djelovima; predtakt i uzmah; završni pokret)

- ovladava pravilnim

stavom, držanjem tijela i položajem ruku, izrazom lica

- primjenjuje manuelnu tehniku: (pripremni pokret, taktiranje prostih i složenih taktova, karakterističnih ritmičkih figura, sinkopa, kontrtana, punktiranih ritmova; taktiranje u zavisnosti od metra i tempa izvođenja (sažimanje više jedinica na jedan potez - battutta, i dijeljenje jedinice brojanja -pododjela; korona na svim taktovim djelovima; predtakt i uzmah; završni pokret)

- primjenjuje odgovarajuću manuelnu tehniku na primjerima iz literature

- poštuje sve zahtjeve koje postavlja određeni muzički tekst

- razvija preciznost,

analitičnost i strpljivost u radu

- razvija sposobnost za timski rad i saradnju

- stiče sigurnost i samopouzdanje

- rad u manjim


Pristup dirigenta horskoj kompoziciji - upoznaje principe čitanja i sviranja horske partiture;

- analizira horske partiture

- upoznaje principe rada sa horskim ansamblom

- analizira horske

kompozicije sa aspekta dirigenta, definiše i uočava liniju dirigentskog glasa;

- čita, prati i diriguje horska djela, svira horske partiture

- analizira orkestarske kompozicije sa

166



Pristup dirigenta orkestarskoj kompoziciji - upoznaje princip čitanja i sviranja orkestarske partiture

-analizira orkestarske partiture

- upoznaje način rada sa instrumentalnim ansamblom

aspekta dirigenta, definiše i uočava liniju dirigentskog glasa;

- čita, prati i diriguje orkestarska djela svira orkestarske partiture;

- identifikuje probleme tehničke i izvođačke prirode

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Lambra Dimitrijević: Zbirka kanona i pjesmica - Mirko Hadnađe: Od audicije do koncerta, Kulturni centar, Novi Sad, 1971. Literatura za orkestarsko dirigovanje - A. Corelli: Kvintet za gudače d mol - J. S. Bah: Svita za flautu i gudače h mol - A. Vivaldi: Koncert za dvije violine i kamerni sastav a mol - L. Sorkočević: Šest simfonija za dvije oboe, dvije horne i gudački orkestar - Ž. Brkanović: Končertino za gudače - B. Tamindžić: Igre iz Crnogorske svite za gudački sastav 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - klavir kao osnovno sredstvo; - horske i orkestarske partiture; - CD player. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Praktični rad: dirigovanje i sviranje partitura (najmanje jednom u klasifikacionom

periodu). 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa provjera

tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani dirigent; - diplomirani muzičar.

167




Predmet Znanja Čitanje, praćenje orkestarskih i horskih partitura.

Solfeđo Čitanje muzičkih tekstova, pjevanje u jednoglasnom i višeglasnom stavu.

Čitanje, praćenje i razumijevanje orkestarske partiture.


Poznavanje tehnike, tona i načina bilježenja muzičkih instrumenata.

Dirigovanje različitih muzičkih formi.

Muzički oblici Poznavanje, definisanje i analiziranje muzičkih formi.

Dirigovanje polifonih muzičkih formi.

Polifonija Poznavanje i analiziranje polifonih muzičkih formi.

Dirigovanje kompozicija pisanih za horski ansambl.

Horsko pjevanje Pjevanje kompozicija različitih stilova i muzičkih formi.

168

1.3.8. ISTORIJA UMJETNOSTI

1. Naziv predmeta: ISTORIJA UMJETNOSTI 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Vrste nastave

Razred Teorija Vežbe

Ukupno

I 72 - 72 II 72 - 72 III 72 - 72 IV 66 - 66

Ukupno 282 - 282

3. Opšti ciljevi nastave - sposobnost zapažanja vrijednosti umjetničkog djela i njegovo kritičko

prosuđivanje; - izgrađivanje pozitivnog odnosa prema umjetnosti i kulturi; - poznavanje podjele istorije umjetnosti; - upoređivanje karakteristika pravaca i stilova; - poznavanje uslova za nastanak pojedinih civilizacija; - upoznavanje istorijskih faktora koji su doveli do različitih umjetničkih pojava; - upoznavanje stilskih karakteristika; - upoznavanje estetskih, filozofskih i etičkih problema koji su doveli do stvaranja

oblikovnog izraza; - upoznavanje kanona u arhitekturi, skulpturi i slikarstvu, imajući u vidu društvene

trendove toga doba; - upoređivanje umjetničkih djela, upoznavanje anatomske i geometrijske

karakteristike figura; - upoznavanje zakonitosti boja koje preovladavaju u određenom stilu; - upoznavanje stilova i stvaranje mogućnosti za eksperimentisanje.

169





Praistorija - nabraja, opisuje,

ilustruje i analizira umjetnosti: paleolita, mezolita, neolita i metalnog doba u Evropi i kod nas

- razlikuje na primjerima

- podjelu praistorije (Lasko, Altamira)

- pećinsko slikarstvo - dolmeni, menhiri,

kromlesi - grnčarstvo,

vajarstvo - nabraja praistorijska

nalazišta kod nas - oruđa, oružja, nakit

Umjetnost starog vijeka - nabraja, opisuje,

ilustruje, upoređuje i analizira umjetnosti Mesopotamije, Sumera, Asirije i Persije

- razlikuje arhitekture, vajarstva, primijenjenu umjetnost, slikarstvo, reljef, pečat, pismo Mesopotamskog naroda

Umjetnost starog Egipta - opisuje, ilustruje i

analizira umjetnosti: Starog carstva, Srednjeg carstva, Novog carstva, Saiskog perioda civilizacije i uslove za nastanak egipatske umjetnosti

- interpretira na primjerima, pronalazi sličnosti i razlike sa susjednim civilizacijama na djelima:

- arhitekture (mastabe, piramide, egipatski stub, hramovi, grobnice)

- skulpture (reljefi, sfinge)

- slikarstva - pisma - primjenjene

umjetnosti (sarkofazi, zlatarstvo, posuđe, nakit)

- razvija

motivisanost, zalaganje i efikasnost marljivost, analitičnost, pozitivnu orijentaciju prema zanimanju

- posjeta likovnim

galerijama i muzejima, istraživanje preko interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje udžbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija

Antička umjetnost - nabraja, opisuje,

ilustruje i analizira egejske umjetnosti: kikladske, minojske i mikenske

- razlikuje i interpretira umjetnost Egeja: - arhitektura - vajarstvo - slikarstvo - grnčarija - primijenjena

- razvija

motivisanost, zalaganje i efikasnost

- razvija marljivost, analitičnost, pozitivnu

- posjeta likovnim

galerijama i muzejima, istraživanje preko interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i

170



umjetnost - upoređivanje literarnih izvora i arheoloških otkrića (Ilijada, Odiseja, Troja)

Antička Grčka umjetnost - opisuje, ilustruje i

analizira djela Antičke Grčke umjetnosti kroz tri perioda: - arhajski - klasični - helenistički

- predstavlja stilove u arhitekturi: - dorski - jonski - korintski

- opisuje važno slikarstvo: - geometrijskog stila

- crno-figuralnog stila

- crveno-figuralnog stila

- analizira

arhitektonske stilove, definiše karakteristike i međusobno ih upoređuje

- definiše

karakteristike važnog slikarstva

orjentaciju prema zanimanju

korišćenje literature, korišćenje udzbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija

Etrurska umjetnost - opisuje, ilustruje i

analizira djela etrurske arhitekture i urbanizma: - vajarstvo - slikarstvo - primijenjena umjetnost

- upoređuje sa grčkim elemente etrurske arhitekture i urbanizma (hramovi, grobnice, putevi), povezuje sličnosti u vajarstvu i slikarstvu (skulptura, sarkofazi, urne), obrazlaganje simbolike

Umjetnost starog Rima - opisuje, ilustruje i

analizira djela rimske arhitekture i urbanizma: - slikarstvo - vajarstvo

- rimska umjetnost kod nas

- upoređuje elemente

rimske arhitekture i urbanizma, slikarstva i vajarstva sa grčkim i etrurskim, analiziranje i pronalazi sličnosti i razlike

- razvija snalažljivost,

prilagodljivost, motivisanost, zalaganje i efikasnost

- razvija marljivost, pozitivnu orjentaciju prema zanimanju

- posjeta likovnim


171




učenik učenik učenik Ranohrišćanska umjetnost - predstavlja osnove

hrišćanstva, veze između kasnoantičke i ranohrišćanske umjetnosti

- opisuje, ilustruje i analizira djela: - arhitekture - slikarstva - vajarstva - simbolike

- definiše elemente:

- arhitekture (katakombe, hramovi)

- slikarstva (fresaka i mozaika)

- ikonografije i simbolike

Vizantijska umjetnost - opisuje, ilustruje i

analizira djela vizantijske umjetnosti: - arhitekture (kupola)

- slikarstva - informiše o:

-Raveni kao središtu vizantijske umjetnosti na zapadu

- zlatnom Justinijanovom dobu

- drugom zlatnom dobu

- uticaju Vizantije kod nas

- ikonoklazmi - ikonama

- definiše

karakteristike vizantijske arhitekture, upoređuje sa ranohrišćanskom i pronalazi razlike

- razvija


- razvija marljivost, analitičnost, pozitivnu orjentaciju prema zanimanju

- posjeta likovnim

galerijama i muzejima, istraživanje preko interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje udzbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija

Islamska umjetnost - upoznaje osnove

religije - opisuje, ilustruje i

analizira: - arhitekturu - iluminaciju - minijaturu - slikarstvo - sitnu plastiku - primijenjenu

- identifikuje

karakteristike islamske: - arhitekture - iluminacije - minijature - slikarstva - sitne plastike - primijenjene umjetnosti

- razvija

motivisanost, spremnost na saradnju, zalaganje i efikasnost


- posjeta likovnim

galerijama i muzejima, istraživanje preko interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje

172



umjetnost - islamsku umjetnost kod nas

Romanika - informiše o

predromaničkom periodu, seobi naroda i karolinškoj renesansi

- opisuje, ilustruje i analizira arhitekturu (svodovi) i skulpturu romanike kod nas


arhitekture ranohrišćanske sa romaničkom umjetnosti, povezanost arhitekture i skulpture

udžbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija

Gotika - upoznaje gotiku u

Francuskoj, Njemačkoj, Engleskoj,Italiji

- opisuje, ilustruje i analizira djela: - arhitekture (prelomljeni luk, kontrafore)

- vitraža - slikarstva - skulpture - ilustracije gotike kod nas


gotičke i romaničke arhitekture i vajarstva i uočava razloge nastanka vitraža

Srednjevjekovna umjetnost na Balkanu - upoznaje kratku

istoriju Balkanskih naroda

- nabraja, analizira i ilustruje djela nastalih nakon seobe južnoslovenskih naroda

- opisuje, ilustruje i analizira stilove u: - arhitekturi - slikarstvu - ikonopisu - minijaturi

- analizira djela

srednjevjekovne umjetnosti na području Balkana

- prepoznaje karakteristike Raške, Srpsko-Vizantijske i Moravske škole u arhitekturi

- pronalazi uticaj Vizantije na slikarstvo-ikonopis

- razvija



- posjeta likovnim


Renesansa - renasansa u Italiji i

Holandiji

- određuje osobine

rano-renesansne

- razvija

motivisanost,

- posjeta likovnim

galerijama i

173



- opisuje i obrazlaže pojave renesanse, definiše pojmove humanizma i renesanse

- opisuje, ilustruje i analizira djela i njihove autore

umjetnosti i upoređuje sa osobinama prethodnih perioda

- razlikuje autore, određuje osobine njihovih djela

Visoka Renesansa u Italiji i Njemačkoj - upoznaje osnove

visoke renesanse kroz arhitekturu, slikarstvo i vajarstvo

- upoznaje djela renesanse kod nas

- određuje osobine i utemeljuje na primjeru arhitekture, slikarstva, skulpture

- razlikuje autore i analizira njihova djela

- preispituje uticaje evropske renesanse na umjetnost kod nas

Manirizam - upoznaje osobenosti

manirizma kroz arhitekturu, slikarstvo i vajarstvo

- poznaje karakteristike manirizma

zalaganje i efikasnost


muzejima, istraživanje preko interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje udžbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija

174




učenik učenik učenik Barok - upoznaje osobenosti

i terminologiju baroka

- upoređuje barok u: Italiji, Španiji, Flandriji, Holandiji, Francuskoj i Engleskoj kroz djela slikarstva, vajarstva, arhitekture i njihovih autora

- upoznaje barok kod nas

- uočava razlike i

obrazlaže na konkretnim primjerima različite pristupe u interpretaciji barokne umjetnosti

- pronalazi primjere barokne umjetnosti kod nas

- posjeta likovnim


Rokoko - opisuje nastanak

rokokoa

- određuje osobine

ovog pravca u Francuskoj i Italiji i navodi sličnosti i razlike

- razlikuje autore i analizira njihova djela


snalaženja - razvija

prilagodljivost, motivisanost, zalaganje i efikasnost

- razvija marljivost, pozitivnu orjentaciju prema zanimanju

Neoklasicizam - opisuje pravce kroz

analizu djela arhitekture, slikarstva i vajarstva

- pronalazi

neoklasicističke osnove u antičkoj umjetnosti

Romantizam - opisuje romantičku

senzibilnost i autonomiju duha slikarstva 19. vijeka

- obrazlaže povezanost književnosti i slikarstva

- upoznaje romantizam kod nas

- na osnovu

konkretnih primjera određuje osobenosti i karakteristike autora i njihovih djela u slikarstvu

Realizam - upoznaje pojavu

realizma i uslove za nastanak kartikature, kritike i plakata

- upoznaje sa

- određuje osobine

djela i autora na osnovu upoređivanja sa djelima iz prethodnih perioda

- razvija



- posjeta likovnim


175



pojavom realizma kod nas

Impresionizam - definiše pojam

impresionizma - imenuje i analizira

autore i njihova djela u svijetu i kod nas

- na osnovu

konkretnih primjera određuje osobine impresionističkog slikarstva i prepoznaje autore i karakteristike njihovih djela

Postimresionizam - navodi uslove za

nastanak, ukazuje na reakciju protiv impresionizma

- ukazuje na značaj i uticaj postimpresionizma na razvoj umjetnosti u svijetu i kod nas

- analizira elemente

slikarstva i vajarstva i razlikuje autore i njihova djela

- razvija



- posjeta likovnim


176




učenik učenik učenik Art Nova - prikazuje doba u

kome je nastao pravac art nova

- opisuje umjetničke pokrete

- određuje osobine

stila, razlikuje autore i osobine njihovih djela

Moderna arhitektura - povezuje modernu

arhitekturu prije prvog svjetskog rata sa arhitekturom poslije drugog svjetskog rata, internacionalnim stilom, postmodernizmom, dekonstruktivizmom

- informiše o modernoj arhitekturi kod nas

- upoznaje : - bauhaus, modernu

školu za arhitekturu i oblikovanje i ukazuje na njen uticaj na savremene tokove u umjetnosti

- čikašku školu konstruktivizma

- futurizam - češki kubizam - nacional i real

socijalizam

- nabrajanje i

razlikovanje stilova moderne arhitekture u svijetu i njihovih predstavnika

- razvija


- razvija marljivost, analitičnost, pozitivnu orijentaciju prema zanimanju

- posjeta likovnim


Umjetnost dvadesetog vijeka - opisuje, ilustruje i

analizira slikarstvo i vajarstvo: - fovizma - ekspresionizma - kubizma - futurizma - dadaizma - metafizičke škole - nadrealizma - apstraktne umjetnosti

- upoznaje grupe u okviru pravca,

- upoređuje pravce u

slikarstvu i vajarstvu, grupe, prestavnike i njihova djela

- razvija



- posjeta likovnim

galerijama i muzejima, istraživanje preko interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje udzbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija

177



predstavnicike i njihova djela u svijetu i kod nas Umjetnost nakon drugog svjetskog rata

- upoznaje osnove umjetničkih pokreta koji su nastali u drugoj polovini dvadesetog vijeka u svijetu i kod nas i njihove predstavnike

- nabraja umjetničke

pokrete koji su nastali nakon drugog svjetskog rata, njihove prestavnike i osnovne karakteristike

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Jenson: Istorija umjetnosti, Prosvjeta, Beograd - Dj.Piskeli: Opsta istorija umjetnosti, Vuk Karadžić, Beograd 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - prostorija koja se može po potrebi zamračiti, episok, epidijaskop, grafoskop,

slajdovi, projektor, reprodukcije, adekvatna biblioteka, TV, video, računar, CD- rom.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - usmeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - pismeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - izrada seminarskih radova. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i


9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani istoričar umjetnosti; - diplomirani slikar; - diplomirani grafičar; - diplomirani vajar. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - individualna nastava; - nivo povećanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola je u obavezi da obezbijediti posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa

ovakvim učenicima.

178



Predmet Znanja

Istorijski razvoj umjetnosti, slikarstva, vajarstva, arhitekture i primijene umjetnosti. Karakteristike i razlikovanje umjetničkih stilova i poznavanje svaralaštva najznačajnijih predstavnika stilskih pravaca.


Istorijski razvoj muzičke umjetnosti. Karakteristike i razlikovanje muzičkih stilova, poznavanje stvaralaštva najznačajnih predstavnika stilskih pravaca.

179

1.3.9. STRANI JEZIK II - ITALIJANSKI 1. Naziv predmeta: STRANI JEZIK II - ITALIJANSKI


Vrsta nastave Razred


I 72 72 II 72 72 III 72 72 IV 66 66

Ukupno 282 282 3. Opšti ciljevi nastave Realizuju se kroz usvajanje predviđenih sadržaja i razvijanje: - jezičkog znanja i kompetencije; - socio-lingvističke kompetencije; - govorne kompetencije; - strateške kompetencije; - društveno-kulturne kompetencije; - ovladavanje stručnom terminologijom; - razumijevanje stručnih tekstova; - lakše ovladavanje ostalim stručnim predmetima; - na bazi stručne terminologije na italijanskom jeziku lakše razumijevanje operskih

tekstova – libreta; - pjevanje italijanskih tekstova/arija iz opera s razumijevanjem, te time i bolja

interpretacija; - bolje razumjievanje društvene klime u Italiji u kojima su nastala slavna muzička

djela; - kvalitetna komunikacija u okviru muzičkih krugova u svijetu; - razumijevanje određenih postavki i zahtjeva u okviru stručnih predmeta i stručne

literature; - svijest o nepostojanju granica zahvaljujući umjetnosti – s posebnim akcentom na

muziku.

180





Izgovor i pravopis: upoznaje: - italijansku abecedu

(alfabeto), spelovanje

- pravila pisanja i izgovora (upotreba slova H)

- pravopisni znaci (akcenti, apostrof)

- upotreba velikog slova

- podjela glasova (suglasnici, samoglasnici, polusuglasnici)

Član (jednina / množina) - upoznaje jezičke

forme i strukture koje ne postoje u maternjem jeziku

- upoznaje i navodi: - određeni (m.r.: il,

l', lo; ž. r. La, l' i množine oba roda);

- neodređeni; sažeti (nivo prepoznavanja)

- pronalazi sličnosti i

uočava razlike u izgovoru glasova i glasovnih skupova italijanskog jezika u odnosu na maternji jezik

- analizira i usvaja izgovor riječi s adekvatnim akcentom (e - è, a - à)

- upotrebljava spelovanja

- vlada upotrebom velikog slova

- pravilno izgovara i piše

- poredi italijansku abecedu sa istim oznakama u muzičkim ljestvicama

- precizno izgovara italijanske termine koji se koriste u muzici

------------------------- - uočava razlike

između italijanskog i maternjeg jezika

- poredi sa rodom u maternjem jeziku:

- u italijanskom jeziku ima samo dva roda (ne postoji srednji rod)

- rod promjenjivih riječi u maternjem jeziku ne korespondira uvijek sa rodom u italijanskom jeziku (knjiga – ž. rod;

- il libro – m. rod) - poznaje i pravilno

koristi adekvatan član (rod i broj) uz

- razvijanje sposobnosti pravilnog izražavanja i pisanja

- samopouzdanje - prevazilaženje

problema i eventualnih nejasnoća u komunikaciji

- preuzimanje

odgovornosti - prevazilaženje

problema i eventualnih nejasnoća u komunikaciji

- grupni rad učenika, frontalni i u parovima

- slušanje audio

zapisa (dijalozi, priče, pjesme)

181



Zamjenice: objašnjava i navodi: - lične zamjenice

(oba roda i broja; naglašene/nenaglašene)

- presiranje (lei) - upitne zamjenice

(chi, che, che cosa, quale, quanto)

- pokazne zamjenice (questo, quello)

- priloška zamjenica CI

- neodređene zamjenice (niente, nulla,nessuno qualcosa...)

Pridjevi: - upoznaje i

obrazlaže način tvorbe i navodi forme:

- opisni (muški i

imenice i pridjeve - obrazlaže forme

sažetog člana - prosuđije o

melodičnosti italijanskog jezika;

------------------------- - poznaje osnove

funkcionisanja i upotrebe zamjenica u italijanskom jeziku, uz uočavanje sličnosti i razlika sa maternjim jezikom

- vlada pravilnim persiranjem

- vlada pravilnim korišćenjem upitne i pokazne zamjenice i njihovom kombinacijom u kontekstu Che cosa c'è? C'è... Che cos'è? È... Questo è un bambino.

- vlada upotrebom priloške zamjenice CI, koristeći je na novim primjerima i u novim situacijama

------------------------- - ilustrije primjerima

i adekvatno koristi forme navedenih pridjeva uz imenice u cilju opisivanja i kvalifikacije željenih pojmova (Il treno è grande)

- opis osoba Il ragazzo è grande / piccolo/ bello / buono La ragazza è buona ... )

- poznaje i vlada

- primjereno

obraćanje i oslovljavanje sagovornika

- upoređivanje

kulturoloških modela rodbinskih veza

- samostalnost - slobodno

- questionnario - vero o falso

182



ženski rod, jednina, množina)

- prisvojni (muški i ženski rod, jednina, množina)

- izostavljanje/upotreba člana uz prisvojne pridjeve

Imenice: - upoznaje i

obrazlaže način tvorbe i navodi njihove forme:

- ženski i muški rod imenica jednina/množina imenica nazivi zanimanja (sa glagolima essere i fare)

- prepoznaje,

razumije razlikuje i imenuje termine

pridjevima koji izražavaju osnovne boje (I vagoni sono rossi. La matita è gialla.)

- zna da pita koje je boje neki predmet

- Di che colore è? Di che colore sono?

- pravilno upotrebljava prisvojne pridjeve sa članom ili bez (la tua casa; tua madre; il tuo papà)

- kroz adekvatnu upotrebu pridjeva stiče svijest o melodičnosti italijanskog jezika

------------------------- - razlikuje rod

imenica i poredi ga sa rodom ostalih promjenjivih riječi

- poznaje forme imenica i adekvatno ih slaže s pridjevima u rodu i broju

- obogaćuje leksički fond

- pravilno upotrebljava glagol (essere ili fare) uz termin koji označava zanimanje

- ilustruje primjerima i pravilno upotrebljava termine koji označavaju muzičke instrumente

- (i povezuje ih sa instrumentima na slikama i sa onima koji se nalaze u učionici) i uočava

izražavanje različitih stavova, mišljenja

- imenovanje stvari

pravim imenom - radne navike - stvaranje pozitivne

orjentacije prema zanimanju

- bolja i preciznija

- praktično-muzički

izražajni oblici: - jezičke strukture i

muzika - pjesme - recitacije - zagonetke, brzalice

i poslovice

183



koji označavaju muzičke instrumente

- podjela instrumenata (strumenti a corda, strumenti a fiato, strumenti a percussione)

Brojevi: - upoznaje i

obrazlaže način građenja i navodi forme sljedećih sadržaja:

- osnovni brojevi i redni brojevi

- redni brojevi u muzici

specifičnosti pojedinih riječi

- vlada podjelom instrumenata na italijanskom jeziku (strumenti a corda, strumenti a fiato, strumenti a percussione)

- interpretira koji instrument svira on sam ili njegovi drugovi

------------------------- - vlada pisanjem i

izgovorom osnovnih i rednih brojeva u italijanskom jeziku

- poredi i analizira

razliku u upotrebi osnovnih i rednih brojeva u italijanskom jeziku

- poredi i analizira pridjeve i redne brojeve u italijanskom jeziku

- pravilno kombinuje redne brojeve s imenicom i pridjevom

- i slaže ih u rodu i broju

- brojčano izražava željenu količinu

- primjenjuje

poznavanje rednih brojeva na stručne predmete iz muzičke oblasti, kombinuje ih i upotrebljava na novim primjerima (prima vista; intervali: quarta, quinta...)

komunikacija - sposobnost

prevazilaženja problema u razumijevanju, predusretljivost, spremnost na saradnju

- zajedničke

aktivnosti, uspostavljanje društvenih kontakata, komunikativnost

- muzičke ljestvice

(abeceda) projektni zadaci: - izrada plakata,

postera - slušanje tonskih

zapisa i/ili izvođenja samih

184



Glagoli: - upoznaje i

obrazlaže način tvorbe i navodi forme glagola

- navodi osnovna pravila o upotrebi indikativa: prezenta i bliskog prošlog vremena (uključujući i particip prošli) *indikativ

- prezent glagola avere i essere

- prezent pravilnih

glagola po konjugacijama ( -are, -ere, -ire)

- prezent nepravilnih

glagola (stare, andare, venire, fare, dire, dare, bere, uscire, rimanere)

- modalni glagoli –

prezent (volere, dovere, potere)

- povratni glagoli

chiamarsi i mettersi u prezentu

- passato prossimo

(sa avere ili essere); pravilni i nepravilni participi; slaganje participa uz pomoćni essere

- upotrebljava na primjerima i pravilno koristi prezent pravilnih i nepravilnih glagola; analizira i međusobno poredi navedene glagole; pronalazi sličnosti i razlike u njihovoj formi i upotrebi

- pravilno koristi i kombinuje particip prošli

- uočava greške u upotrebi pomoćnog glagola

- koristi adekvatni pomoćni glagol uz glagole koje je do tada naučio (u pisanoj formi)

- pronalazi sličnosti i razlike u formi i upotrebi blisko prošlog vremena u italijanskom i u maternjem jeziku

- govori o dnevnim i prethodnim

- aktivnostima - pravilno

upotrebljava modalne glagole; koristi ih u novoj situaciji, na adekvatan način ih kombinuje sa infinitivom (dobbiamo scappare); poredi upotrebu istih i sličnih glagola u maternjem jeziku

- prepoznaje i izražava imperativ u okviru tematskih područja na nivou razumijevanja i mehaničke upotrebe 2. lice

- svijest o brisanju

granica kroz muziku

- sigurnost prilikom

odlučivanja za ili protiv nekog prijedloga

- sloboda u

izražavanju ličnog stava i osjećanja

- spremnost za

slušanje, razumijevanje i uvažavanje drugih

- obogaćivanje lične

kulture

učenika na različitim instrumentima, uz neposredno korišćenje adekvatnih termina

- muzika: sviranje i

pjevanje - izražajni oblici: - igra uloga, - dramatizacija

dijaloga

- pjevanje pjesmica

na italijanskom jeziku (tipične pjesme koje se koriste prilikom različitih proslava)

- vizuleni pregled

nota za različite kompozicije u cilju pronalaženja i usvajanja navedenih stručnih termina, uz eventualno slušanje i/ili izvođenje odgovarajućih komada

185



- zapovjedni način - imperativ u okviru

tematskih područja na nivou razumijevanja i mehaničke upotrebe

- scusi, scusa - mogući način

(Condizionale semplice) na nivou prepoznavanja

- povezuje i

obrazlaže upotrebu glagola koji označavaju: želju, potrebu, slaganje, neslaganje, dopadanje

- upoznaje i navodi

osnovne glagole koji se koriste u stručnoj terminologiji

jednine i 2. lice množine (Scusa!

- Rispondi alla domanda!;

- Scrivete il compito!)

- razumije i adekvatno koristi glagole chiamarsi mettersi primjereno situaciji (mi metto le scarpe)

i

- razumije i pravilno koristi neke forme kondicionala u cilju izražavanja želje i kulturnog obraćanja, pravilno ih kombinuje i poredi njihovu upotrebu u maternjem jeziku

- (Io vorrei...; - Che cosa vorrebbe

Lei, Signore?) - pravilno izražava

želju, potrebu, slaganje, neslaganje, dopadanje

- analizira situaciju u kojoj se nalazi i pravilno koristi navedene glagole na novim primjerima i u novim situacijama

- učenik zna da

izrazi koji instrument svira on sam ili njegovi drugovi, profesori... (suono il violino; ho suonato il violino al concerto...);

- pravilno upotrebljava

186



Odrični oblici: - upoznaje i

objašnjava negaciju:

- No - Non - Non ... mai - Non... niente (nulla) - Non ... nessuno Postavljanje pitanja: - upitnim riječima

(Chi? Che? Come? Dove? Quanto? Perché..? Quando?...)

- intonacijom - inverzijom - navedene sadržaje

pronalazi u tekstu, prepoznaje u govoru, obrazlaže njihovu upotrebu na primjerima

naučene termine na novim primjerima i u novim situacijama

------------------------- - ovlada osnovnim

principima negacije u italijanskom jeziku

- pravi razliku u upotrebi No i Non; poredi njihovu upotrebu

- pravilno koristi odrične forme glagola

- koristi negaciju za analiziranje pojava, ljudi ili situacija

- pravilno koristi negaciju za izražavanje ličnog stava

------------------------- - pronalazi sličnosti

u načinu postavljanja pitanja u italijanskom i maternjem jeziku (upitne riječi, intonacija)

- pronalazi razlike u načinu postavljanja pitanja u italijanskom i maternjem jeziku (inverzija)

- razumije i odgovara na jednostavna pitanja u okviru obrađenih tematskih sadržaja

- vlada navedenim načinima postavljanja pitanja u italijanskom jeziku

- postavlja pitanja u

187



- objašnjava značaj

intonacije na primjeru iz oblasti muzike uz korišćenje adekvatnog materijala

Prijedlozi: - upoznaje i navodi

osnovne prijedloge: - prijedlozi u funkciji

padežnih značenja i u funkciji relacija u prostoru

- di, a, da, in, su, con, per;

- a destra, a sinistra, dritto...

- prijedlozi + me, te…

okviru usvojenih jezičnih uzoraka

- učestvuje u kraćim dramatizacijama prema zadatom predlošku

- uočava i analizira značaj intonacije, traži i poredi elemente intonacije u jeziku sa elementima intonacije u muzici

------------------------- - poznaje i analizira

forme prijedloga - obrazlaže upotrebu

prijedloga u funkciji padežnih značenja i u funkciji relacija u prostoru

- poredi padeže u maternjem jeziku sa padežnim značenjima u italijanskom jeziku

- pronalazi razlike u izražavanju padežnih značenja u maternjem i u italijanskom jeziku - analizira i uočava značaj prijedloga za realizaciju padežnih značenja u italijanskom jeziku (la casa di Maria; telefono a un amico; vieni con noi?)

- poznaje osnovna značenja najfrekfentnijih prijedloga i pravilno ih upotrebljava

- pravilno određuje mjesto ili položaj nečega ili nekoga u prostoru

188



Prilozi: - upoznaje i navodi

osnovne priloge: - prilozi za vrijeme

(za izražavanje sadašnjosti i prošlosti): (adesso, ora, ieri, due giorni fa, il mese scorso...)

- učestali prilozi za mjesto

Strukture: - upoznaje i

objašnjava sljedeće sadržaje:

- dani u sedmici, mjeseci, godišnja doba

- Che giorno è? È lunedì…

- Che stagione è? È primavera…

- određivanje - atmosferskih prilika - Che tempo fa? Fa

bel tempo - lični osjećaj

hladnoće, toplote: Ho freddo / caldo

- Che ora è? Che ore sono?

- È l'una. Sono le due...

- prevozna sredstva u gradu in autobus, a piedi, in bicicletta

- raspored dana, određivanje vremena la mattina, il pomeriggio, la sera, la serata...

- proslava rođendana: Buon

- pravilno upotrebljava naglašene zamjenice u poziciji poslije prijedloga

------------------------- - poznaje forme

priloga - razlikuje priloge za

vrijeme za prošlost i sadašnjost

- vlada adekvatnom upotrebom najfrekventnijih priloga za vrijeme

- razlikuje i pravilno koristi učestale priloge za mjesto (qui –qua, lì - là)

---------------------- - poznaje navedene

jezičke konstrukcije

- vlada jezičkim konstrukcijama u cilju pravilnog izražavanja i pisanja

- pravilno koristi termine koji izražavaju dane u sedmici, kao i mjesece i godišnja doba

- izražava atmosferske prilike, kao i lični osjećaj hladnoće, toplote

- vlada formama čestitanja u zavisnosti od situacije

- izražava lične potrebe za hranom i pićem

- zna da pita koliko je sati i shvata odgovor

- pravilno koristi

189



compleanno! - pisanje pozivnica, - čestitanje: Auguri!

Congratulazioni! - pokloni, hrana i

piće Ho fame. Prendo...Ho sete. Prendo...

- praznici i svetkovine Karneval Buone feste! Felice Anno Nuovo!

- italijanske maske

termine koji izražavaju prevozna sredstva

- razlikuje različite faze dana u okviru 24 časa i pravilno ih koristi

- pravilno izražava kuda ide i odakle dolazi

- pravilno koristi konstrukcije za izražavanje nečijeg zanimanja

- služi se jezičkim mehanizmima da naglasi ili istakne ono što želi

- adekvatno koristi jezičke konstrukcije da iskaže osjećanja, želje i aktivnosti kojima se bavi

- saopštava podatke o vremenu, godišnjim dobima, danima u nedelji

- povezuje tekst prigodnih pjesama sa proslavama svetkovina i praznika

Slušanje - sluša kratke tekstove tipa pjesme, dijaloga, razgovora, intervjua, kratke priče; - razumije i izdvaja osnovne informacije i bitne detalje iz navedenih audio zapisa; - nasluti i prepozna značenje nepoznatih riječi u tematski poznatom kontekstu; - razumije kratka i jednostavna uputstva. Govor

- predstavljanje, osnovni klišei prilikom susreta; - informacije o sebi, članovima uže porodice i prijateljima (ko su, čime se bave); - odgovara na jednostavna pitanja; - ukratko opisuje i upoređuje predmete i stvari; - opis događaja; - izražavanje želje,potrebe, slaganja, neslaganja, dopadanja - (Mi piace... / Non mi piace...perché, Adoro...Amo...Oddio ... Preferisco...Sono

/non sono d’accordo); - izražava godine, cijene, sate korišćenjem brojeva; - povezuje redne brojeve sa specifičnom upotrebom u stručnoj terminologiji.

190

Čitanje - pronalazi poznata imena, riječi i rečenične obrte u kratkim tekstovima na

poznate teme; - razlikuje tip teksta (pismo, novinski članak, oglas, reklamu, pjesma); - jasno razumije kratka uputstva ili poruke iz svakodnevnog života; - nalazi pojedine informacije; - nasluti i sam odredi značenje nepoznatih riječi u tematski poznatom kontekstu; Pisanje - ortografski tačno piše kratke tekstove prema diktatu; - sastavlja jednostavne tekstove o sebi ili svojim prijateljima i rođacima; - piše kratka pisma, poruke i saopštenja (npr. pozivnicu za proslavu,

razglednicu...); - opisuje ljude i događaje; - unosi lične podatke u formulare i ankete; - piše zamišljene ili istinite kratke intervjue; - sastavlja kratke tekstove koji se tiču kulture i muzike neke zemlje.

191



Preporuke za izvođenja nastave

učenik učenik učenik Partitivni član - upoznaje i navodi

forme i objašnjava upotrebu sljedećih sadržaja:

- di kad je količina na bilo koji način određena

- složeni član (del, dello...) za izražavanje neodređene količine

Zamjenice - upoznaje i navodi

forme i objašnjava upotrebu sljedećih sadržaja

- zamjenice u funkciji direktnog objekta

- (Complemento oggetto) naglašene i nenaglašene

- zamjenice u funkciji indirektnog objekta (Complemento di termine) naglašene i nenaglašene

- slaganje participa u složenim

vremenima

- uočava partitivni član i pravilno ga koristi

- vlada formama složenog partitivnog člana

- pravilno koristi - forme složenog

partitivnog člana - razlikuje

izražavanje određene i neodređene količine

- analizira i poredi upotrebu člana u funkciji određene i neodređene količine

-------------------------- - razumije u tekstu i

u govornom iskazu forme zamjenica u funkciji kako direktnog tako indirektnog objekta

- pronalazi sličnosti i razlike kod zamjenica u funkciji direktnog i indirektnog objekta

- razlikuje funkcije direktnog i indirektnog objekta

- analizira i poredi upotrebu direktnog i indirektnog objekta

- poznaje i pravilno koristi poziciju neneglašenih formi u odnosu na glagol

- adekvatno koristi complemento oggetto (lo, la...) na novim primjerima i u novim situacijama

- pravilno slaže

- prevazilaženje

problema u komunikaciji

- osjećanje

zajedništva - komunikativnost - stiče svijest o

postojanju velikog broja termina koji pokazuju veliku sličnost u maternjem i u stranom jeziku, uključujući stručne termine- na taj način otkriva globalnu povezanost u svijetu

- kultura lijepog

ponašanja

- grupni rad učenika,

frontalni i u parovima

- slušanje audio


- questionnario - vero o falso

192


ciljevi izvođenja nastave učenik učenik učenik

Pridjevi - upoznaje i navodi

forme i objašnjava upotrebu sljedećih sadržaja

particip u rodu i broju sa direktnom nenaglašenom zamjenicom

- prevazilazi razlike u rodu imenica u italijanskom i maternjem jeziku, te na bazi toga koristi pravilne forme direktnih zamjenica

- adekvatno koristi Complemento di termine (Gli, le) na novim primjerima i u novim situacijama

- razlikuje upotrebnu vrijednost formi koje su iste i za Complemento oggetto i za Complemento di termine (mi,ti, ci, vi)

- razumije u tekstu i u govornom iskazu funkciju naglašene zamjenice

- vlada pravilnom upotrebom naglašenih zamjenica

-------------------------- - koristi prethodno

stečena znanja, te vlada pravilnom upotrebom pridjeva različitih formi za muški i ženski rod

- uočava pridjeve koji su istog oblika za oba roda, tipa grande, gentile, poznaje ih, analizira i vlada njihovom upotrebom

- poznaje i pravilno

- osjećaj za tačnost i - poštovanje obaveza - osjećaj za značaj

života u porodici i društvu

- osjećaj za zdrav

stil života - svijest o

povezivanju različitih kultura

- ekološka svijest

- praktično-muzički


muzika - pjesme - recitacije - zagonetke, brzalice

i poslovice - muzičke ljestvice

(abeceda) projektni zadaci: - izrada plakata i


zapisa i/ili

193



- jednina i množina muškog i ženskog roda opisnih pridjeva, sa akcentom na pridjeve koji važe za oba roda

- pokazni pridjevi u jednini i množini (questo, quello)

- neodređeni pridjevi: nepromjenjivi (ogni, qualsiasi, qualche...) i oni koji razlikuju rod i broj (certo, poco, molto, tutto...)

- upitni pridjevi (che? quale?)

- komparacija pridjeva (pravilne forme): komparativ, superlativ, apsolutni superlativ

Stručni termini - termini za

izražavanje dinamike i tempa (lagana, brza, umjerena)

koristi pridjeve bello i quello u poziciji ispred imenice i analizira njihovu formu,

- poredi forme ovih pridjeva sa formama određenog člana, uočava sličnosti i razlike

- poznaje i pravilno koristi upitne i neodređene pridjeve, obrazlaže njihovu upotrebu

- razumije u tekstu i u govornom iskazu pravilne forme komparacije pridjeva, kao i apsolutni superlativ

- uočava sličnosti i razlike u formama komparacije pridjeva u italijanskom i maternjem jeziku

- razumije u tekstu i u govornom iskazu

- pridjeve koji se koriste u oblasti muzike, uključujući forme apsolutnog superlativa

- vlada navedenim terminima i pravilno ih primjenjuje prilikom izvođenja muzičkog djela

- tempo: andante, moderato, allegro, allegretto, lento, adaggio, largo, andante...)

- dinamika: piano, forte, mezzo piano, mezzo forte, pianissimofortissim

- preciznost u

izražavanju - sposobnost da

sluša, razumije i uvaži druge

- osjećaj za

pozitivne uzore

izvođenja samih učenika na različitim instrumentima, uz neposredno korišćenje adekvatnih termina


pjevanje izražajni oblici: - igra uloga, - dramatizacija

dijaloga projektni zadaci: - izrada plakata i

postera

194



- komparacija pridjeva npr. u varijacijama u tempu (meno mosso, più allegro), ili u dinamici (più che pianissimo, fortissimo)

Imenice - upoznaje i

obrazlaže način građenja i navodi:

- imenice specifičnih i nepravilnih formi tipa: la tesi, il programma, la città,lo sport, il dramma, il pianista, l’orchestra, la radio, il dio...

- imenice koje se koriste u oblasti muzike, a izražavaju muzičke forme i različite muzičke izvođače

o, crescendo, decrescendo...


u govornom iskazu, poznaje, pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, pravilno koristi i kombinuje:

- imenice specifičnih i nepravilnih formi

- termine koji označavaju različite muzičke forme (sonata, sonatina, concerto, etida, menuet, simfonia, opera lirica...)

- termine koji označavaju različite muzičke izvođače (pianista, violinista...)


u govornom iskazu, poznaje, pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, pravilno koristi i kombinuje:* futur

- (futuro semplice) u različitim funkcijama (izražavanje radnje u budućnosti, kao i pretpostavke i naredbe )

- futur II (futuro composto)

- imperfekat (imperfetto)

- opis radnje u prošlosti, radnje koja je trajala ili se ponavljala u prošlosti

- upotreba gl. volere u

- timski rad i

spremnost na pomoć

- potencira planove

u realizaciji želja i obaveza, uči se saradnji u okviru tima, kao i preuzimanju odgovornosti

- izražava lične

stavove - sigurnost u

prostornim relacijama

- slušanje tonskih zapisa i/ili izvođenja samih učenika na različitim instrumentima,

- uz neposredno korišćenje adekvatnih termina

- vizuleni pregled

nota za različite kompozicije u cilju pronalaženja i usvajanja navedenih stručnih termina, uz eventualno slušanje i/ili izvođenje odgovarajućih komada

195



Glagoli - upoznaje i

obrazlaže način građenja i navodi forme glagola

- navodi osnovna pravila o upotrebi sljedećih glagolskih načina i vremena:

- indikativ - futur (forme i

upotreba): futuro semplice (pravilne i nepravilne forme), futuro composto (upotreba uz: quando, dopo che, appena), kao i odnos futuro semplice/ futuro composto

- imperfekat (imperfetto)

- sve forme i upotreba, kao i odnos passato prossimo/imperfetto

- povratni glagoli (forme i upotreba)

- zapovjedni način –

imperativ (imperativo) (forme i upotreba)

- negacija sa akcentom na nessuno, mai...u različitim pozicijama u rečenici

imperfektu - odnos passato

prossimo/ imperfetto

- povratne glagole, gdje pravi razliku između povratne zamjenice u maternjem jeziku (ista za sva lica i oba broja) i povratnih zamjenica koje variraju u italijanskom jeziku u zavisnosti od lica i broja

- imperativ (sva lica) - negaciju uz sve

obrađene glagolske načine i vremena, kao i nessuno, mai...u različitim pozicijama u rečenici

- stručne termine: glagole koji se koriste u muzici, uključujući i specifična značenja određenih glagola u toj oblasti

- vlada svim

određenim članovima i obrađenim prijedlozima i pravilno ih koristi

- poznaje, pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na novim

196



stručni termini: - glagoli koji se

koriste u muzici, uključujući i specifična značenja određenih glagola u toj oblasti, tipa: cantare, comporre, suonare, ballare, dirigere, redigere, scrivere, leggere, ascoltare, sentire, ripetere, svolgere...

Prijedlozi upoznaje i navodi: - združene forme

(prijedlog + član) (preposizioni articolate)

- pravilo spajanja prijedloga s određenim članom

Prilozi navodi: - mjesto priloga u

rečenici - prilozi : spesso,

mai sempre, qualche volta...

- bene ≠ male - poco ≠ molto

primjerima/u novim situacijama:

- učestale prijedloge u ustaljenim izrazima

- združene oblike prijedloga u cilju:

– preciznijeg i pravilnijeg korišćenja prijedloga u funkciji padežnih značenja

– boljeg situiranja u prostoru i vremenu

-------------------------- - poznaje, pronalazi

sličnosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima/u novim situacijama i

- vlada njihovom pozicijom u rečenici:

- sve prethodno obrađene priloge

- priloge spesso, mai sempre, qualche volta...

- razlikuje značenje priloga bene ≠ male, poco ≠ molto

- logično se izražava na određenu temu

- precizno izražava frekventnost vršenja neke radnje

Slušanje - sluša različite vrste tekstova (pjesme, intervjue, razgovore, priče); - prepoznaje okolnosti sporazumijevanja govornika; - razumije suštinu izlaganja govornika; - prati i razumije razgovore iz svakodnevnog života; - izdvaja informacije bitne za snalaženje u jednostavnim situacijama; - prepoznaje stavove, emocije i raspoloženje govornika/sagovornika.

197

Govor - jednostavnim govornim sredstvima postavlja pitanja, odgovara, potvrđuje,

negira, objašnjava, savjetuje, preporučuje; - izvještava o svojim aktivnostima; - učestvuje u prikladnim dijalozima; - izražava potrebu, namjeru, žaljenje, obavezu, zabranu, uzrok, posljedicu; - daje kratke opise na zadatu temu, kako korišćenjem govornog jezika, tako iz

stručne oblasti; - pravi kratke intervjue, realne ili zamišljene (npr. sa kompozitorom, operskim

pjevačem, muzičkim izvođačem); - recituje i pjeva. Čitanje - pronalazi bitne informacije u brošurama, oglasima, časopisima; - razumije suštinu teksta nakon prvog čitanja; - prati zaplet neke priče i izdvaja bitne događaje; - čita poznate i nepoznate jednostavne tekstove, kako iz govornog jezika, tako iz

stručne literature; - odgovara na pitanja iz teksta. Pisanje - u pisanoj formi se zahvaljuje ili izvinjava; - piše kratke, jednostavne svakodnevne vijesti i saopštenja; - opisuje ljude, događaje, mjesta i pismeno izražava osjećanja; - koristi određene fraze i izraze, kako iz govornog jezika, tako iz stručne literature; - jednostavnim riječima i izrazima opisuje svoj budući profesionalni angažman.

198




učenik učenik učenik Zamjenice upoznaje i navodi forme sljedećih sadržaja: - partitivna

zamjenica »ne« - spajanje

nenaglašenih objekatskih zamjenica, kao i partitivnog »ne«, sa infinitivom, imperativom, gerundivom, sa »ecco«

- združene forme (forme accoppiate) (Complemento di termine + Complemento oggetto)

- nenaglašene objekatske zamjenice i partitivno »ne« uz modalne glagole

- slaganje nenaglašenih objekatskih zamjenica, kao i partitivnog »ne«, sa participom prošlim,

- naglašene forme zamjenica

- razumije u tekstu i u govornom iskazu forme navedenih zamjenica

- razlikuje funkcije - poznaje i pronalazi

sličnosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima/u novim situacijama:

- nenaglašene i naglašene zamjenice (lične, povratne, objekatske – direktne i indirektne, partitivno »ne«)

- združene forme (Complemento di termine + Complemento oggetto ili partitivno »ne«): ti presto il libro; TE LO presto domani

- nenaglašene objekatske zamjenice uz imperativ (rispondimi; mi risponda)

- nenaglašene zamjenice, partitivno »ne«, kao i združene forme sa

- infinitivom, imperativom, gerundivom, sa »ecco« SpiegaMI la lezione! SpiegandoME LA..., uz modalne glagole (puoi darCE LA? CE LA puoi dare?) i u složenim

- osjećanje

zajedništva - podsticanje

samopouzdanja, motivisanosti i ekonomičnosti

- komunikativnost - kultura lijepog

ponašanja



- slušanje audio


- questionnario - vero o falso - praktično-muzički


muzika - pjesme - recitacije

199



Pridjevi upoznaje i navodi: - pridjeve čija je

forma identična sa participom prošlim (lingua parlata)

- komparacija pridjeva: nepravilne forme (buono, cattivo, alto, basso, grande, piccolo)

Stručna terminologija - neke forme

nepravilne komparacije koje se koriste u stručnoj terminologiji (dur: maggiore ; mol: minore... ), skale, intervali

- upotreba pridjeva čija je forma identična sa participom prošlim

glagolskim vremenima

- naglašene forme zamjenica

- vježbanjem i usvajanjem pravilnog naglašavanja navedenih zamjenica, učenik stiče svijest o njegovom značaju, zbog moguće konfuznosti u značenju

-------------------------- - poznaje, pronalazi

sličnosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima/u novim situacijama:

- particip prošli u funkciji pridjeva

- komparaciju pridjeva (pravilne i nepravilne forme)

- neke forme komparacije koristi u stručnoj terminologiji (C- maggiore, B- minore); scale maggiori – scale minori; intervalli maggiori- intervalli minori;

- uočava osnovna značenja određenih pridjeva i poredi ih sa njihovim značenjima u okviru stručne terminologije (legato, staccato...)

-------------------------- - analizira upotrebu

ranije usvojenih

- osjećaj za tačnost i

poštovanje obaveza - stiče svijest o

upotrebi velikog broja stručnih termina iz

- zagonetke, brzalice i poslovice

- muzičke ljestvice

(abeceda) * projektni zadaci: - izrada plakata i


zapisa i/ili izvođenja samih učenika na različitim instrumentima, uz neposredno korišćenje adekvatnih termina

200



u stručnoj terminologiji (legato, staccato...)

Imenice upoznaje i objašnjava: - znake i simbole u

muzici - podjelu

instrumenata, uz podvrste i preciziranje instrumenata po pripadnosti (strumenti a corda, strumenti a fiato, strumenti a percussione

imenica i pronalazi sličnosti u novim formama i primjerima

- razumije u tekstu i u govornom iskazu, poznaje, pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, pravilno koristi na novim primjerima/u novim situacijama:

- termine koji na italijanskom jeziku označavaju znake i simbole (SEGNI E SIMBOLI: rigo, chiave di do, pausa, indicazione della tonalità...)

- termine koji označavaju različite instrumente:

- strumenti a corda: la famiglia del violino (il violino, la viola, il violoncello, il contrabasso); strumenti a corde pizzicate (l'arpa,il clavicembalo, la chitarra), strumenti a corde percosse (il pianoforte)

- strumenti a fiato in legno (il flauto, l'ottavino=il flauto poccolo) ed ad ancia (l'oboe); strumenti traspositori(il corno inglese, il clarinetto, il fagotto, il contrafagotto); ottoni

italijanskog jezika u oblasti muzike

- osjećaj za

pozitivne uzore - osjećaj za

pravilnije i preciznije izražavanje

- postizanje veće

ekonomičnosti u izražavanju

- preciznost u

izražavanju


pjevanje - izražajni oblici:

igra uloga, dramatizacija dijaloga

- pjevanje pjesmica

na italijanskom jeziku

201



Brojevi navodi i pojašnjava forme sljedećih sadržaja: - termini koji

označavaju vokalne ili instrumentalne ansamble

- redni brojevi u stručnoj terminologiji

Glagolski oblici i vremena

(il corno, la tromba, il trombone, la tuba)

- strumenti a percussione timpani, la grancassa, il tamburo militare, il tamburello,i piatti, il triangolo)

-------------------------- - uočava posebna

značenja brojeva u stručnoj terminologiji

- primjenjuje poznavanje rednih brojeva na stručne predmete iz muzičke oblasti, kombinuje ih i upotrebljava na novim primjerima

- poznaje, pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima/u novim situacijama:

- termine koji označavaju vokalne ili instrumentalne sastave: duetto, quartetto, quintetto...


u govornom iskazu, poznaje: - trapassato

prossimo *gerundio

- partricipio presente

- condizioinale presente i vlada njihovim formama i upotrebom

- uočava i analizira

- timski rad i

spremnost na pomoć

- pro et contra - vizuleni pregled

nota za različite kompozicije u cilju pronalaženja i usvajanja navedenih stručnih termina, uz eventualno slušanje i/ ili izvođenje odgovarajućih komada

- sastavljanje kraćih

tekstova uz pravilno korišćenje naučenih formi


tekstova na zadate stručne teme

202



upoznaje i obrazlaže način građenja i navodi forme sljedećih glagolskih načina i vremena: - indikativ

trapassato prossimo

- gerundiv (gerundio – semplice/ composto) glagol stare u prezentu i imperfektu + gerundiv

- mogući način (condizioinale presente) pravilne i nepravilne forme

- particip prezenta (partricipio presente)

- stručna

terminologija iz oblasti muzike zasnovana na gerundivu

- navodi osnovna

pravila o upotrebi sljedećih prošlih vremena: passato prossimo / imperfetto / trapassato prossimo

razliku u upotrebi triju obrađenih prošlih vremena: passato prossimo/ imperfetto/ trapassato prossimo

- pronalazi sličnosti i razlike u korišćenju prošlih vremena u italijanskom i u maternjem jeziku

- pravilno koristi na novim primjerima navedena glagolska vremena, tako da zna da ispriča neku radnju u prošlosti, uz adekvatno korišćenje sva tri prošla vremena

- izražava uzrok, uslov, istovremenost dešavanja radnje

- pravilno koristi mogući način (condizionale presente) i koristi ga za izražavanje želje i mogućnosti, kao i u kulturnom ophođenju

- poredi i analizira upotrebu gerundiva i participa prezenta u svakodnevnom jeziku sa njegovom upotrebom u muzici (stručni termini) (crescendo/ decrescendo, andante...)

-------------------------- - poredi i analizira

upotrebu prijedloga u različitim kontekstima, gdje

203



Prijedlozi navodi forme sljedećih prijedloga: (sopra, sotto, davanti, dietro, dentro, fuori, entro, vicino a, lontano da, verso, fra, tra...) Sintaksičke konstrukcije upoznaje sljedeće konstrukcije i obrazlaže način njihove tvorbe: - glagol+di+infinitiv

(dimenticare di, finire di, smettere di...)

- glagol+ a+infinitiv (cominciare a, mettersi a, invitare a…)

pronalazi sličnosti i razlike

- izvodi zaključke o upotrebi prijedloga i pravilno upotrebljava već usvojene prijedloge na novim primjerima i u novim situacijama

- uočava način upotrebe novih prijedloga, pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno ih koristi na novim primjerima/u novim situacijama

-------------------------- - poredi i analizira

upotrebu poznatih glagola u novim sintaksičkim konstrukcijama, gdje uočava greške, pronalazi sličnosti i razlike

- utvrđuje upotrebu prijedloga

- koristi na novim primjerima i u novim situacijama odgovarajuće sintaksičke konstrukcije (comincio a capire; La ringrazio; li vuoi aiutare? Devi smettere di fumare

- izražava stanja i potrebe

- pronalazi sličnosti i razlike sa adekvatnim konstrukcijama u maternjem jeziku

-------------------------- - uočava razlike

204



- glagolski izrazi sa avere tipa: aver ragione, aver freddo, aver bisogno) i sa fare (far presto, fare la colazione, fare il regalo, far fare)

- glagoli koji zahtijevaju različite konstrukcije od ekvivalentnih glagola u maternjem jeziku: chiedere A qcn, domandare A qcn, ringraziare QCN, aiutare QCN

Prilozi objašnjava i navodi: - priloge za način

(- mente) - posebne priloge

tipa gentilmente, difficilmente

- forme komparacije priloga (pravilna i nepravilna)

između već poznatih priloga i priloga na

- mente - razumije u tekstu i

u govornom iskazu navedene priloge

- pravilno gradi, poznaje, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima/u novim situacijama:

- priloge za način, - nepravilne forme

komparacije priloga bene i male,

- apsolutni superlativ - upotrebljava prilog

za način u adekvatnoj poziciji u rečenici

Slušanje: - sluša različite tekstove (razgovor, intervju, opis, oglas, reklama, priča, pjesma); - izdvaja najvažnije informacije kratkog tonskog snimka; - izdvaja bitne informacije iz oglasa i kratkih poruka, kao i iz stručne literature; - prepoznaje opisanu ličnost ili događaj; - razumije izlaganje u kome se poznati jezik javlja u novom kontekstu; - u kontekstu određuje značenje nepoznatih riječi; - razumije suštinu sadržaja i forme nekog složenijeg teksta, kako iz govornog

jezika, tako iz stručne literature. Govor: - odgovara na pitanja po datim temama; - verbalno izražava želju, vjerovatnoću, (ne)mogućnost, pretpostavku; - govori o sopstvenom iskustvu; - komunicira uz neznatno oklijevanje; - daje kratke izvještaje i informacije o poznatim događajima i temama kako iz

svakodnevnog života, tako iz stručne literature; - recituje i pjeva.

205

Čitanje: - čita i razumije jednostavne tekstove u sferi njegovog interesovanja, kao i stručne

tekstove; - razumije određene izraze i fraze; - razumije pojedinosti, veze između djelova teksta; - prati zaplet neke priče i izdvaja najvažnije događaje. Pisanje: - piše i uobličava kratki tekst, uz jasno povezivanje ideja, kako na temu iz

svakodnevnog života, tako iz stručne oblasti; - pismeno izražava obaveze i dužnosti; - piše o budućem pozivu; - opisuje svoje aktivnosti iz svakodnevnog života, kao i iz prošlosti; - sastavlja kratke izvještaje vezane za određene informacije iz svakodnevnog

života i iz stručne oblasti; - piše lična pisma.

206




učenik učenik učenik Zamjenice - utvrđuje stečeno

poznavanje prijedloga i upotrebe glagolskih vremena i dopunjuje ga

- upoznaje i navodi forme sljedećih sadržaja:

- relativne zamjenice pronomi relativi (che, quale, cui)

- neodređene zamjenice: ognuno, ciascuno, qualcuno, chiunque

Imenice navodi: - imenice koje

označavaju zvanje ili zanimanje tipa: studente – studentessa attore –attrice

- imenice koje imaju jedan oblik za oba roda, tipa: il nipote – la nipote

- imenice potpuno različitih oblika za muški i ženski rod, tipa: padre – madre, maschio – femmina

- imenice ženskog roda koje se u jednini završavaju

- obrazlaže način tvorbe složenih zamjenica

- poznaje relativne zamjenice, poredi i analizira njihove forme i upotrebu, pronalazeći sličnosti i razlike u upotrebi

- pravilno upotrebljava na novim primjerima/u novim situacijama relativne zamjenice, uz adekvatno korišćenje glagolskih vremena

- izražava padežne odnose korišćenjem odnosnih zamjenica cui i quale (del quale – di cui; alla quale – a cui...)

- pravi razliku u značenju relativne zamjenice che koja se odnosi na vršioca radnje i one koja se odnosi na direktni objekat u rečenici

- tvori složene rečenice

- obrazlaže način

tvorbe navedenih sadržaja (imenice)

- poznaje imenice iz sadržaja, poredi i analizira njihove forme i upotrebu, pronalazeći sličnosti i razlike

- pravilno upotrebljava na novim

- komunikativnost - osjećaj za tačnost i

poštovanje obaveza - osjećaj za značaj

života u porodici i društvu

- osjećaj za zdrav

stil života



- slušanje audio


- questionnario - vero o falso - praktično-muzički


muzika - pjesme

207



na – o, (la mano, l'auto, la radio)

- deminutiv, augmentativ, pejorativ

Stručna terminologija navodi i objašnjava : - podjelu na muzičke

oblike i na muzičke vrste

- kamerni sastavi - sonatni oblik - instrumentalne

vrste i sastav simfonijskog orkestra

- vrste muzičkih djela (simfonija, koncert, svita, simfonijska pjesma)

- glas (la voce umana): coro (uključujući vrste horova) soprano, contralto, tenore, basso

- specifična terminologija: koncertna sala - sala di concerto, pozorište –teatro, balet – baletto, muzički festival – festival di musica, takmičenje – concorso,

primjerima/u novim situacijama: deminutiv

- (cavallo - cavallino; vino- vinello; giovane- giovanetto; casa - casuccia ); augmentativ (libro - librone; uomo - uomone; ) pejorativ (lavoro – lavoraccio)

- pravi razliku u značenju/upotrebi augmentativa i pejorativa

- poredi forme i način upotrebe sa adekvatnim imenicama u maternjem jeziku

- sistematizuje, utvrđuje i obogaćuje prethodno naučene termine koji označavaju zanimanja i porodične odnose

- pravilno i adekvatno koristi forme deminutiva u stručnoj terminologiji (sonatina, libretto)

- na osnovu već stečenih znanja i osjećaja za melodiju i ritam izražava sve veću sposobnost da italijanski jezik osjeća i razumije

- na italijanskom jeziku poznaje, izražava, analizira, primjenjuje u novim situacijama:

- muzičke oblike i muzičke vrste

- svijest o

povezivanju različitih kultura

- kultura lijepog

ponašanja - osjećanje

zajedništva

- recitacije - zagonetke, brzalice

i poslovice - muzičke ljestvice

(abeceda) - projektni zadaci: - izrada plakata i


zapisa i/ili izvođenja samih učenika na različitim instrumentima, uz neposredno korišćenje adekvatnih termina


pjevanje - izražajni oblici:

igra uloga, dramatizacija dijaloga

- pjevanje pjesama

na italijanskom jeziku

208



stipendija - borsa di studio uključujući svu propratnu terminologiju

- najveći predstavnici muzike u Italiji

Italijanski glagolski sistem objašnjava: - iskazivanje

trajanja ili svršenosti radnje kroz različite glagolske konstrukcije:

- početak radnje: mettersi a, cominciare a, prendere a

- spremnost da se otpočne neka radnja: stare per+infinitiv

- trajanje radnje koje se izražava u svim vremenima, upotrebom sljedećih konstrukcija: andare+gerundio, stare+gerundio, stare a + infinitiv

- završetak radnje: finire di, smettere di, finire col + infinitiv

- bezlični glagoli: piovere, nevicare, accadere, succedere, bastare, bisognare, parere, sembrare

- kamerne sastave - sonatni oblik - sastav simfonijskog

orkestra - specifičnu

terminologiju vezanu za: koncertnu sala - sala di concerto, pozorište –teatro, balet – baletto, muzički festival – festival di musica, takmičenje – concorso, stipendiju - borsa di studio

- piše molbu za učešće na festivalu – takmičenju, kao i molbu za stipendiju

- koristi stručne termine iz pojedinačnih oblasti -glas (LA VOCE UMANA: soprano, contralto, tenore, basso

- analizira upotrebu usvojenih glagolskih oblika i pronalazi sličnosti u novim sintaksičkim obrtima i primjerima

- poznaje značenja novih sintaksičkih oblika, pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima / u novim situacijama:

- glagolske konstrukcije / izraze koji izražavaju trajanje, početak i

- stvara pozitivnu

orjentaciju prema zanimanju

- ekološka svijest - stiče osjećaj

odmjerenosti u komunikaciji

- vizuleni pregled

nota za različite kompozicije u cilju pronalaženja i usvajanja navedenih stručnih termina, uz eventualno slušanje i /ili izvođenje odgovarajućih komada


tekstova uz pravilno korišćenje naučenih formi


tekstova na zadate stručne teme

209



- bezlično si (u 3. licu jedn. svih vremena)

- slaganje vremena (indikativ)

Glagolski oblici i vremena objašnjava: - indikativ: - pasiv (passivo) - pasiv sa glagolom

essere i venire - mogući način:

Condizionale composto

upoznaje: - passato remoto - konjunktiv

congiuntivo presente / passato/ imperfetto /trapassato

svršetaki radnje tipa: mettersi a, cominciare a, prendere a, stare per+infinitiv, andare+gerundio, stare+gerundio, stare a + infinitiv, finire di, smettere di, finire

- bezlične glagole, kao i bezlično SI

- analizira upotrebu slaganja vremena

- poznaje slaganje vremena, pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, pravilno ga koristi na novim primjerima / u novim situacijama, pravi razliku u značenju i upotrebi vremena u realnom vremenu i u prošlosti

- analizira upotrebu usvojenih glagolskih načina i oblika i pronalazi sličnosti u novim

- pravilno gradi pasiv i Condizionale composto

- pravi razliku u značenju i upotrebi formi pasiva koji se grade sa glagolom essere i venire

- poznaje, kombinuje i adekvatno koristi na novim primjerima / u novim situacijama

- pasivnu konstrukciju i Condizionale composto (izražava

210



Prilozi: objašnjava i navodi: - pridjevske forme u

funkciji priloga (poco, molto, facile, difficile, obbligatorio, bello...) – mjesto u rečenici i upotreba

želju ili mogućnosti u prošlosti);

- pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku

- razumije u tekstu i govoru:

- passato remoto - congiuntivo

presente / passato/ imperfetto /trapassato

- pravi razliku u značenju i upotrebi navedenih formi u funkciji pridjeva i priloga

- poredi i analizira sa adekvatnim formama u maternjem jeziku

- navedene pridjevske forme s priloškim značenjem kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima / u novim situacijama, uz upotrebu odgovarajuće glagolske konstrukcije (Per lei tutto è facile; E' bello sciare!; Lavorano molto)

- razumije u tekstu i govoru forme konjunktiva uslovljene izrazima: è facile che...; è bello che...)

211

Slušanje: - izdvaja potrebne informacije u nešto dužem izlaganju/dijalogu; - razumije izlaganje/razgovor u kojem se poznate jezičke pojave javljaju u novom

kontekstu, kako na teme iz svakodnevnog života, tako iz stručne oblasti; - prati tok događaja; - razumije suštinu sadržaja, kao i pojedinosti nekog složenijeg teksta, uključujući

stručne tekstove. Govor: - recituje i pjeva; - nabraja, rezimira, donosi zaključke; - govori o sopstvenom iskustvu i stvarima koje poznaje iz svakodnevnog života i iz

stručne oblasti; - kritikuje, savjetuje, ulaže žalbu i daje primjedbe; - priprema kratko izlaganje na zadatu temu (npr. o životu i opusu poznatog

kompozitora, violiniste..., kao i o nekom muzičkom djelu); - preuzima inicijativu u toku nekog razgovora; - vodi razgovor o bliskim temama bez pripreme; - govori o sopstvenim planovima na profesionalnom polju; - učestvuje u razgovoru o nekom muzičkom djelu, kompozitoru, dirigentu,

koncertu... Čitanje: - brzo pređe složeniji, duži tekst (npr.kratka biografija, kritika nekog muzičkog

djela, anegdota, odlomak iz književnog djela...); - razumije ideje i objašnjenja iz teksta uz pomoć rječnika; - razumije poruku teksta iz svakodnevnog života i iz stručne oblasti; - pronalazi u dužem tekstu tražene informacije i objedinjuje ih kako bi ispunio

zadatak; - razumije jezik struke. Pisanje: - sastavlja kratku biografiju; - piše molbu (za upis na Konzervatorijum, za dodjelu stipendije, za učešće na

takmičenju, za profesionalni angažman...); - vrši sintezu elemenata prikupljenih iz razlilčitih izvora; - opisuje radnju nekog djela (muzičko–scenskog, filma ili knjige) i iznosi svoje

mišljenje; - piše izvještaj, referat, rezime na temu iz stručne oblasti i iznosi svoje mišljenje; - sastavlja tekst o nekom muzičkom djelu, kompozitoru, dirigentu ili koncertu.

212

Opšte teme koje se mogu obrađivati kroz sva četiri razreda: vokalni ili instrumentalni sastavi: duetto, quartetto, quintetto... TEME: - svakodnevni život (u gradu, na selu), škola, porodica, prijatelji, jela i pića,

stanovanje, hobi, zanimanja, moda, tradicija, kultura i običaji, zabava, druženje, sport, slobodno vrijeme, mediji, društvo, život mladih, odmor i putovanja, druge zemlje, poznate ličnosti, životna sredina i ekologija;

- muzički instrumenti; - muzički izvođači (pianista, violinista...); - podjela instrumenata (strumenti a corda, strumenti a fiato, strumenti a

percussione ); - tempo: andante, moderato, allegro, allegretto, lento, adaggio, largo,

andante...); - dinamika: piano, forte, mezzo piano, mezzo forte, pianissimo, fortissimo,

crescendo, decrescendo; - različite muzičke forme (sonata, sonatina, concerto, etida, menuet, simfonia,

opera lirica...); - upotreba stručne terminologije u tekstu - glagoli tipa: cantare, comporre,

suonare, ballare, dirigere, redigere, scrivere, leggere, ascoltare, sentire, ripetere, svolgere; -izvedene riječi;

- SEGNI E SIMBOLI: rigo, chiave di do, pausa, indicazione della tonalità; - muzički oblici i muzičke vrste; - kamerni sastavi; - sonatni oblik; - sastav simfonijskog orkestra; - koncertna sala - sala di concerto, pozorište –teatro, balet – baletto, muzički

festival – festival di musica, takmičenje – concorso, stipendija - borsa di studio; - glas (LA VOCE UMANA: soprano, contralto, tenore, basso) - različite epohe i pravci u muzici; - kompozitori, izvođači, dirigenti... Preporučuje se obrada stručnih termina/tekstova u sljedećoj razmjeri: Prvi razred: 10% od ukupnog fonda časova; Drugi razred: 15% od ukupnog fonda časova; Treći razred: 25% od ukupnog fonda časova; Četvrti razred: 30 % od ukupnog fonda časova. 5. Okvirni spisak literature i drugih izvora OPŠTI DIO: - udžbenik stranog jezika, sa dodatkom za samostalne vježbe učenika (po

mogućnosti stranog izdavača): - preporučuje se i udžbenik CANTA CHE TI PASSA (C.M. Naddeo – G. Trama, editore

Alma, 2002) koji se može koristiti kao dopuna baznog udžbenika. STRUČNI DIO: - poseban udžbenik za muzičke škole (po mogućnosti stranog izdavača, uz dopunu

udžbenikom ITALIJANSKI JEZIK za III i IV razred Srednje muzičke škole (Draga Ziherl, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd, 1997.);

- autentični dokumenti i/ili prilagođene verzije: note za kompozicije; adekvatni tekstovi o muzičkim solistima i orkestrima, dirigentima, kompozitorima, piscima libreta; adekvatni tekstovi o muzičkim žanrovima i pravcima; prospekti o

213

održavanju koncerata, opera, baleta, različitih pozorišnih predstava; prospekti o održavanju muzičkih festivala i takmčenja sa uslovima učešća na njima; prospekti o različitim Muzičkim školama i Muzičkim akademijama; prospekti o konkursima za stipendije; audio i vizuelni zapisi; tekstovi iz štampe i sa interneta.

Didaktička literatura: T. Taechner: Insegnare la lingua straniera, Bologna II Mulino, 1986. A. Giacalone Ramat (a cura di): L’italiano tra le altre lingue, strategie di acquisizione, Bologna II Mulino, 1988.

Gramatike: - Josip Jernej, Konverzacijska italijanska gramatika, Zagreb, 1982. - M. Dardano/P. Trifone, Grammatica italiana con nozioni di linguistica, Firenze,

1988. - Salvatore Battaglia– Vincenzo Pernicone, Grammatica italiana, Torino, 1986. - Silvia Fogliato – Maria Carla Testa, Italiano: l'uso e la grammatica, Milano, 2000. - Luciano Satta, La prima scienza, grammatica italiana, Firenze, 1986.

Rječnici: - M. Dejanović – J. Jernej, Hrvatsko ili srpsko-italijanski rječnik, Zagreb - M. Dejanović – J. Jernej, Talijansko-hrvatski ili srpski rječnik, Zagreb - Ivan Klajn, Italijansko-srpski rječnik, Nolit, Beograd, 2003. - DIZIONARIO GARZANTI, 2006. - Emidio De Felice – Aldo Duro, Dizionario della lingua e della civiltà italiana

contemporanea, Firenze, 1976. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - kabinet stranog jezika sa fono i video opremom + kompjuter sa priključkom za

internet; - muzički instrumenti; - kasete i CD (muzički audio-zapisi); - video kasete sa kraćim sekvencama. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjeravaju se i ocjenjuju: usmeni odgovori, pisanje, govor i pismeni radovi. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u

klasifikacionom periodu. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. - Zaključna ocjena izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim

periodima. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani profesor stranog jezika- italijanski jezik. 10. Povezanost predmeta: maternji jezik (morfologija, sintaksa; opšta književnost), prvi strani jezik (morfologija, sintaksa), solfeđo, harmonija, istorija muzike, muzički oblici, poznavanje muzičke literature, instrument i hor.

214

3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA

R. br. Naziv predmeta Obavezni načini provjeravanja znanja

1. Istorija muzike sa upoznavanjem muzičke literature usmeno, praktični rad

2. Teorija muzike sa osnovama harmonije usmeno, pismeno

3. Harmonija usmeno, pismeno

4. Polifonija usmeno, pismeno

5. Muzički oblici usmeno, pismeno

6. Poznavanje muzičkih instrumenata usmeno, pismeno

7. Etnomuzikologija usmeno, pismeno

8. Solfeđo usmeno, pismeno

9. Instrument - Viola praktični rad

10. Čitanje s lista praktični rad

11. Kamerna muzika praktični rad

12. Orkestar praktični rad

13. Uporedni instrument - klavir praktični rad

14. Teorija džeza usmeno, pismeno

15. Muzička animacija usmeno, pismeno i praktični rad

16. Osnovi komponovanja sa aranžiranjem usmeno, pismeno

17. Kompjuterski audio i grafički programi pismeno i praktični rad

18. Poznavanje harmonskih stilova usmeno, pismeno

19. Osnove dirigovanja praktični rad

20. Istorija umjetnosti usmeno, pismeno i praktični rad

21. Italijanski jezik usmeno, pismeno

4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA Obrazovanje se završava stručnim ispitom, koji pored ispita iz Maternjeg jezika i kniževnosti i stranog jezika, obuhvata: - pismenu analizu jedne kompozicije iz ispitnog programa iz predmeta Instrument–

viola (odabrana kompozicija se analizira sa više aspekata: analiza forme, harmonskog jezika i stila, sa posebnim naglaskom na tehničko–izvođački elemenat);

- sviranje iste kompozicije.

215

5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA U skladu sa Zakonom o usmjeravanju djece sa posebnim potrebama škola izrađuje nacrt individualnog programa uzimajući u obzir odluku o usmjerenju. Individualni program omogućava izvođenje nastave koja je prilagođena tako da učenici mogu dostići propisani stručni standard u svim predmetima. 6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH Programi stručnog obrazovanja koji su pripremljeni za mlade izvode se i za odrasle u skladu sa polaznim osnovama za prilagođavanje izvođenja obrazovnih programa obrazovanju odraslih, tako da: - iz nastavnog plana izostavljaju se predmeti Fizičko vaspitanje i Slobodne

aktivnosti, koji time prestaju biti uslov za završetak obrazovanja, a škola je obavezna da odraslima ponudi sportske aktivnosti kojima se oni mogu dobrovoljno priključiti;

- za odrasle ne vrijede uslovi za napredovanje koji su određeni u programima, nego uslovi koje utvrdi škola u nacrtu izvođenja odrazovnog programa za odrasle;

- provjeravanje znanja izvodi se putem ispita, pri čemu se uzimaju u obzir načini provjeravanja znanja (usmeno, pismeno, vježbe, praktični rad), određeni obrazovnim programom.

7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA

Red. broj Predmeti Profil stručne spreme nastavnika i stručnih

saradnika

1. Istorija muzike sa upoznavanjem muzičke literature

- Diplomirani muzikolog - Diplomirani kompozitor - Diplomirani dirigent - Diplomirani etnomuzikolog - Diplomirani muzičar

2. Teorija muzike sa osnovama harmonije

- Diplomirani muzičar - Diplomirani kompozitor - Diplomirani dirigent - Diplomirani muzikolog - Diplomirani etnomuzikolog

3. Harmonija

- Diplomirani kompozitor - Diplomirani dirigent - Diplomirani muzikolog - Diplomirani etnomuzikolog - Diplomirani muzičar

4. Polifonija

- Diplomirani kompozitor - Diplomirani dirigent - Diplomirani muzikolog - Diplomirani etnomuzikolog - Diplomirani muzičar

5. Muzički oblici

- Diplomirani muzikolog - Diplomirani etnomuzikolog - Diplomirani kompozitor - Diplomirani dirigent - Diplomirani muzičar

6. Poznavanje muzičkih instrumenata

- Diplomirani kompozitor - Diplomirani dirigent - Diplomirani muzikolog - Diplomirani etnomuzikolog

216

Red. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih Predmeti broj saradnika - Diplomirani muzičar

7. Etnomuzikologija - Diplomirani etnomuzikolog - Diplomirani muzikolog - Diplomirani kompozitor

8. Solfeđo - Diplomirani muzičar 9. Instrument – Viola - Diplomirani violista 10. Čitanje s lista - Diplomirani muzičar–violista

11. Kamerna muzika - Diplomirani muzičar: - sva izvođačka usmjerenja

12. Orkestar - Diplomirani dirigent 13. Uporedni instrument – klavir - Diplomirani klavirista

14. Teorija džeza - Diplomirani džez muzičar - Diplomirani muzičar sa dokumentovanim radom u oblasti džez muzike

15. Muzička animacija - Diplomirani muzičar svih usmjerenja, završen kurs iz medija, iskustvo u radu u medijima i organizaciji muzičkog života

16. Osnovi komponovanja sa aranžiranjem

- Diplomirani kompozitor

17. Kompjuterski audio i grafički programi

- Diplomirani kompozitor

18. Poznavanje harmonskih stilova

- Diplomirani kompozitor - Diplomirani muzikolog - Diplomirani dirigent - Diplomirani muzičar

19. Osnove dirigovanja - Diplomirani dirigent - Diplomirani muzičar

20. Istorija umjetnosti

-Diplomirani istoričar umjetnosti -Diplomirani slikar -Diplomirani grafičar -Diplomirani vajar

21. Italijanski jezik -Profesor italijanskog jezika 8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA - Školski oblik.

217

8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE

Vrste nastave Broj časova kod kojih se odjeljenje dijeli na grupe Redni

br. Naziv predmeta Razred Ukupno časova

T V P T V PI 72 36 36 do 10 učenika

II 72 36 36 do 10 učenika III 108 36 72 do 10 učenika 1.

Istorija muzike sa poznavanjem

muzičke literature

IV 99 33 66 do 10 učenika

2. Teorija muzike sa osnovama harmonije

I 72 35 37 do 10 učenika do 10 učenika

II 72 24 48 do 10 učenika do 10 učenika

III 72 24 48 do 10 učenika do 10 učenika 3.

Harmonija IV 66 22 44 do 10

učenika do 10 učenika


4. Polifonija

III 72 36 36 do 10



III 72 32 40 do 10 učenika do 10 učenika 5.

Muzički oblici IV 66 29 37 do 10


6. Poznavanje muzičkih

instrumenata III 72 29 43 do 10 učenika

7. Etnomuzikologija IV 66 29 37 do 10 učenika

I 72 72 do 10 učenika II 72 72 do 10 učenika III 72 72 do 10 učenika 8.

Solfeđo

IV 66 66 do 10 učenika

I 108 108

individualne vježbe sa

korepetitorom

9.

Instrument – viola

II 108 108

individualne vježbe sa

korepetitorom

III 108 108 individualne

218

vježbe sa korepetitorom

IV 99 99 individualne

vježbe sa korepetitorom

I 36 36 individualne vježbe

II 36 36 individualne vježbe

III 36 36 individualne vježbe

10.

Čitanje s lista

IV 33 33 individualne vježbe

I 36 36 do četiri učenika

II 36 36 do četiri učenika

III 72 72 do četiri učenika

11.

Kamerna muzika

IV 66 66 do četiri učenika

I 72 72 svi učenici

II 72 72 svi učenici

III 72 72 svi učenici 12.

Orkestar

IV 66 66 svi učenici

I 36 36 individualna nastava

II 36 36 individualna nastava 13.

Uporedni instrument-

klavir

III 36 36 individualna nastava

IV 33 33 individualna nastava

Izborna nastava

II 72 72 do 10 učenika

III 72 72 do 10 učenika 1.

Teorija džeza

IV 66 66 do 10 učenika

III 72 30 42 do četiri učenika

2.

Muzička animacija

IV 66 20 46 do četiri učenika

3. Osnove

komponovanja sa aranžiranjem

III 72 36 36 do četiri učenika

219

IV 66 33 33 do četiri učenika

I 72 72 do četiri učenika

II 72 72 do četiri učenika

III 72 72 do četiri učenika

4.

Kompjuterski audio i grafički

programi

IV 66 66 do četiri učenika

5. Poznavanje harmonskih

stilova II 66 22 44 do 10 učenika

6. Osnove dirigovanja II 66 22 44 do šest

učenika do šest učenika

I 72 72

II 72 72

III 72 72 7.

Istorija umjetnosti

IV 66 66

I 72 72

II 72 72

III 72 72 8.

Italijanski jezik

IV 66 66

9. SLOBODNE AKTIVNOSTI Slobodne aktivnosti učenika su sastavni dio nastavnog plana i obrazovnog programa. Koncepcija slobodnih aktivnosti zasniva se na tome da sa jedne strane doprinose rekreaciji i opštekulturnom uzdizanju učenika i upotpunjavanju stručnog znanja s druge. Slobodne aktivnosti sadrže obavezne sadržaje i sadržaje po izboru učenika. Program slobodnih aktivnosti radi škola, polazeći od utvrđenog broja časova u nastavnom planu (u I, II i III razredu po 36 časova, a u IV - 33 časa godišnje). Program slobodnih aktivnosti je sastavni dio godišnjeg plana rada škole, a sastoji se iz tri cjeline: obavezni sadržaji vezani za opšteobrazovno područje: - dani sporta; - ekološke aktivnosti; - filmske, pozorišne, muzičke predstave i likovne izložbe; - posjeta istorijskim spomenicima, muzejima, koncertima, sajmu knjiga i dr. obavezni sadržaji vezani za stručno-teorijsko područje: - posjete institucijama i preduzećima koje su stručno vezane sa obrazovnim

programom koji se realizuje; - posjete sajmovima informatike, tehnike i nastavne tehnologije; - učešće na stručnim predavanjima i takmičenjima u poznavanju određenih oblasti.

220

sadržaji po izboru učenika: - učešće u raznim sekcijama (sportska, dramska, literarna, muzička, likovna,

informatička, prva pomoć, saobraćajni propisi, tehnički i Internet klub i dr.); - socijalni rad učenika; - organizovanje dopunske i dodatne nastave i dr. Uspješnost učenika na slobodnim aktivnostima se ne ocjenjuje, ali su obavezni realizovati sadržaje slobodnih aktivnosti jer je to uslov za napredovanje iz jednog u sljedeći razred, kao i za završetak obrazovnog programa.

221

muziČki izvoĐaČ–violista · 2009-11-30 · obrazovanje se završava stručnim ispitom koji...

Documents