1. Motorički sistem

1.1 Građa motoričkog sistema

Svi pokreti tijela nastaju kontrakcijama poprečno prugastih mišića. Motorika služi za promjenu i održavanje položaja tijela i njegovih dijelova, posebno udova. Dio centralnog i perifernog nervnog sistema koji kontroliše sve motoričke radnje naziva se motorički sistem.Dijelovi motoričkog sistema su: - Periferni (donji) motoneuron

- Spinalna organizacija motorike

- Ekstrapiramidalni sistem

- Cerebralni sistem

- Piramidni sistem (gornji motoneuron)

1

Motorne zone mozga

1.2 Vrste pokreta

Pokreti mogu biti: - Refleksni (najjednostavniji nastaju u kičmenoj moždini, složeni u mozgu) - Automatski ili poluautomatski (nastaju u ekstrapiramidalnom sistemu) - Voljni (nastaju u piramidalnom sistemu)

1.3 Motorna kontrola

Motorna kontrola je proces u kojem pojedinac koristi svoj neuro-mišićni sistem da bi aktivirao i koordinirao mišiće i udove. Motorna kontrola pojedinca se razvija od samog rođenja, te je neophodna za interakciju sa sredinom. Za normalan razvoj motorne kontrole i koordinacije potrebno je dosta fizičke aktivnosti i usavršavanja „komunikacije“ između mozga i tijela. Jedna od najboljih disciplina za usavršavanje motorne kontrole je gimnastika.

2

3

2. Gimnastika

2.1 Historija gimnastike

Gimnastika je razvijena na tradiciji vojnih vježbi iz doba stare Grčke te dijelom na tradiciji cirkuskih predstava. U ranom 19. st. su stvorene vježbe za dječake i mlade muškarce na spravama koje su na kraju dovedene do toga šta mi danas smatramo modernom gimnastikom.Međunarodna gimnastička federacija je osnovana 1821. u Belgiji. Do 1954. su standardizirane sprave i discipline za muškarce i žene.

2.2 Muške discipline

2.2.1 Parter

Dimenzije partera su 12x12 metara, sa zaštitom 1 metar sa svake strane.Vježbe na parteru uključuju pokrete koji moraju da demonstriraju: snagu, fleksibilnost, ravnotežu, gracioznost, skokove itd. Tokom vježbe se mora iskoristiti cijela površina partera, koja traje maksimalno 90 sekundi. Za visoke ocjene iz ove discipline potrebna je maksimalna koncentracija i perfektno izvršenje vježbi.

2.2.2 Konj s hvataljkama

Visina iznosi 105 centimetara od vrha strunjače ili od tla 115 centimetara. Dužina na vrhu je 160 centimetara, dok razmak između hvataljki se kreće u zavisnosti od vježbača je 40 do 45 centimetara. Vježbe na konju s hvataljkama moraju se izvoditi dinamično, kontinuirano i precizno bez elemenata snage i izdržajnosti. Vježba se sastoji većinom od kružnih elemenata.

4

2.2.3 Karike

Visina krugova od vrha strunjače iznosi najmanje 260 centimetara. Vježbe na krugovima se moraju sastojati od različitih pokreta demonstrirajući snagu, izdržajnost i zamahe. Ovi se elementi izvode u visu, do ili kroz upor ili do ili kroz stoj na rukama, a trebaju se izvesti sa pruženim rukama. Gimnastičar mora izvesti seriju okreta i izdržaja sa prednjim i zadnjim elementima a kraj vježbe ili saskok se mora izvesti akrobatskom saskokom. Znati kako da se naprave kombinacije vježbi statike i dinamike a da se pojavljuju, jednostavno i tečno; naročito izražavanje stvarne i umjetničke motorne aktivnosti.

5

2.2.4 Preskok

Visina preskoka iznosi 135 centimetara. Dužina preskoka iznosi 120 centimetara, a širina je 95 centimetara. Svaki preskok započinje zaletom sa staze koja maksimalno može biti duga 25 metara. Naskok na dasku se izvodi sunožnim odrazom, s odskočne daske i skupljenim nogama te se izvodi kratkim odgurivanjem objema rukama od konja. Preskok se mora demonstrirati čist i snažan pokret kombiniran sa visinom i dužinom sa jednom ili više rotacija, te završiti sa kontroliranim doskokom.

2.2.5 Razboj

Visina sprave od vrha strunjače iznosi 180 centimetara. Razmak između pritki se kreće od 42 do 52 centimetra zavisno od vježbača. Kao i krugovi paralelne šipke razboja zahtjevaju od vježbača da kombinira okrete i momente naglašene snagom, visove, elemente izdržljivosti, upore.Gimnastičar mora izvoditi vježbu cijelom dužinom razboja ispod i iznad pritki. Vježbama moraju dominirati okreti oko uzdužne i poprečne ose. Kontrola tijela i vladanje izvedbi pokreta ujedinjuju sve to u nježne i prirodne pokrete, tako što sve navedene elemente ujedinjuju u skladnu cjelinu koja se mora završiti saskokom sa sprave i kontroliranim doskokom.

6

2.2.6 Vratilo

Visina vratila od vrha strunjače iznosi 260 centimetara a dužina pritka vratila je 240 centimetara. Gimnastičar mora izvoditi kontinuirane pokrete i ne smije dodirivati šipku od vratila svojim tijelom. Gimnastičar je zadužen da demonstrira promjenu hvatova, rotirajuće pokrete naprijed i nazad plus puštanje sprave i ponovno hvatanje za pritku vratila. Otpuštanje sprave je izuzetno važan dio vježbe na vratilu jer je posebno čini spektakularnom radi akrobatskih elemenata. Dužina leta i spektakularna izvedba zadivljuje svakog, s tim što dokazuje ili potvrđuje da čovjek može preći svoje granice unapređujući ih svakom izvedbom sve više i više.

7

2.3 Ženske discipline

2.3.1 Preskok

Visina preskoka iznosi za žene iznosi 125 centimetara. Dužina preskoka iznosi 120 centimetara a širina je 95 centimetara. Svaki preskok započinje zaletom sa staze koja maksimalno može biti duga 25 metara. Naskok na dasku se izvodi sunožnim odrazom (sa ili bez rondata), s odskočne daske i skupljenim nogama te se izvodi kratkim odgurivanjem objema rukama od konja.

2.3.2 Dvovisinski razboj

Dvovisinski razboj je jedna od najspektakularnijih sprava u ženskoj sportskoj gimnastici. Ova sprava zahtjeva snagu, koordinaciju, hrabrost sa bezbrojnim izmjenama hvatova i rotacija. Optimalna vježba je okarakterizirana sa orginalnim kombinacijama različitih elemenata kao npr. elementi koji imaju fazu puštanja i hvatanja sprave, pokreti iznad, između i ispod pritki. Niža pritka je 165 centimetara a viša je 245 centimetara, razmak između pritki može da iznosi do 180 centimetara. Vježba takmičarke završa sigurnim doskokom sa sprave.

8

2.3.3 Greda

Visina grede od vrha strunjače iznosi 125 centimetara. Greda je duga 5 metara i široka samo 10 centimetara, te je obložena mekanim materijalom. Vježba na gredi mora sadržavati umjetničke kombinacije, raznolike akrobatske elemente, gimnastičke skokove, okrete, korake, elemente ravnoteže tokom stajanja, sjedećeg i ležećeg položaja. Gimnastičarka mora koristiti čitavu dužinu grede demonstrirajući elegantnost, gracioznost, fleksibilnost, ritam, tempo, sampopouzdanje, kontrolu i dr. Maksimalno vrijeme za izvedbu vježbe iznosi 90 sekundi.

9

2.3.4 Parter

Vježbe na parteru se izvode uz muzičku pratnju (samo za žene), kombinirane sa plesnim pokretima i dijelovima koji sadrže različite okrete i akrobatske elemente. Individualnost, orginalnost, zrelost, vladanje i umjetnički dojam su ključni ili sastavni dijelovi za dobar rezultat. Vježba mora trajati između 70 i 90 sekundi.

Izvori:

1. http://bs.wikipedia.org/wiki/Gimnastika2. http://en.wikipedia.org/wiki/Gymnastics3. http://en.wikipedia.org/wiki/Motor_control4. http://en.wikipedia.org/wiki/Motor_system5. http://medicinabih.info/2010/12/19/motorika

10