ODRE IVANJE MJESTA KVARA NA VODOVIMAPostoje tri kategorije kvarova, koje e biti analizirane u ovom poglavlju, a to su: dodir provodnika sa zemljom (zemljospoj); kratak spoj izme u dva provodnika; prekid provodnika. U praksi, kod vazdunih vodova, kvarovi mogu biti stalni i privremeni. Privremeni kvarovi traju kratko i obino su prolazni. U tu vrstu kvarova mogu se ubrajati povremeni kontakti drvea i provodnika, pojava kondenzacije vlage na dijelovima mree, aktivnostiveih ptica i slino. Stalni kvarovi obustavljaju rad mree za dui period, a nastaju zbog zamora materijala, atmosferskih prenapona i slino. Podzemni vodovi (kablovi) nisu toliko podloni kvarovima, a uzroci mogu biti kako spoljnji (slijeganje tla, uticaj saobraajnica, korozija i slino), tako i unutranji (slaba izolacija i slino). U daljem tekstu date su pojednostavljene metode kako za odre ivanje vrste kvarova, tako i za odre ivanje provodnika u vodu koji je u kvaru, itd. Ako se radi o zemljospoju koristi se megaommetar, prema shemi na slici 1. Crtkano je prikazana vjerovatnoa zatvaranja srujnog kola kada se provodnik, koji je u zemljo spoju, spoji sa megaommetrom.

M

Slika 1. Shema za utvr ivanje zemljospoja

Na slici se vidi da je jedan prikljuak megaommetra vezan za masu (uzemljenje), a drugi je vezan za provodnik u kablu koja je spojena sa

zemljom. Tada instrument pokazuje vrijednost nula. Ako se drugi prikljuak megaommetra spoji sa krajevima jednog od druga dva provodnika u kablu instrument pokazuje beskonaan otpor. Ako se radi o kratkom spoju (kontakt dva provodnika istog kabla) koristi se isti instrument (megaommetar), s tim to se njegov drugi prikljuak ne spaja na uzemljenje nego se, praktino, mjeri naizmjenino otpor izme u dva provodnika kabla, kao na slici 2.

MSlika 2. Utvr ivanje kratkog spoja megaommetrom.

Kao to se vidi na slici 2 megaommetar se redosljedom spaja izme u dva provodnika, te izme u koja dva provodnika se pokae otpor blizu nule oni se nalaze u kratkom spoju. Ako se radi o prekidu u jednog od dva provodnika koristi se sljedea shema.

Slika 3. Utvr ivanje prekida ile kabela.

Jedan od prikljuana ommetar se spaja na uzemljenje, a drugi na ulaze u provodnike kabla. Kod kojeg provodnika ommetar pokae maksimalnu (beskonanu) vrijednost otpora taj provodnik je u prekidu.

1. KLASINE METODE ZA ODRE IVANJE LOKACIJE KVARAImajui u vidu trend koritenja kablovske instalacije sasvim je logino to su se ove metode poele razvijati sa poecima polaganja kabelskih instalacija. Metode, koje su nastale u tom periodu, obzirom da koriste klasine mosne sheme, zovu se klasinim. U posljednje vrijeme, sa sve otrijim zahtjevima tanosti mjerenja, uglavnom se primjenjuju ''metode radara'' koje se temelje na principu refleksije elektrinih impulsa od mjesta kvara. Kod nekih od ovih metoda nije neophodno poznavanje tane trase kablovske instalacije.

1.1. Mosne metode za odre ivanje lokacije kvaraSve ove ''klasin'' metode temelje se na teoriji mjernih mostova i podrazumijevaju da postoji jo najmanje jedan ispravan provodnik itavom duinom neispravnog kabla, ili itavog kabla.

a) Marejeva metodaMarejeva (John Murry) metoda predstavlja, u stvari, shemu Vitstonovog mosta. Postoje dvije varijante ove metode u ovisnosti od toga da li se radi o mjestu zemljospoja ili se radi o sluaju kratkog spoja. Marejeva metoda, ako se radi o odre ivanju lokacije zemljospoja, data je na sljedeoj shemi.BR1N

RP RXD

C

A

RP RX RK

KS

D'l lX

R0

R2

lXl

E

Slika 4. Marejeva metoda sa jednim pomonim provodnikom pri odre ivanju lokacije zemljospoja.

Ekvivalentna shema Marejeve metode data je na slici 5.R1 RP

B

AR2

N

D RP RX

RX

E

Slika 5 Ekvivalentna shema koja se koristi kod Marejeve metode (sluaj zemljospoja).

Kao to se vidi na osnovnoj i ekvivalentnoj shemi prve dvije grane ine otpori R1 i R2, treu granu mosta ini pomoni provodnik otpora Rp i dio provodnika Rp-Rx. Osnovna ulazna pretpostavka ove metode je da su provodnici na slobodnom kraju kratko spojeni, te da su i provodnik na kome se desio zemljospoj i pomoni provodnik istih karakteristika (specifini elektrini otpor, presjek i sl.), pa se moe pisati da je:

RX =

l lX l lX ; RP = ; RP RX = . S S S

( 1.)

Uslov ravnotee mosta moe se napisati kao:R2 RX , = R1 R P + R P R X

odnosno:RX = R2 2R P . R1 + R 2

( 2.)

Ako se odnosi iz jednaine ( 1.) uvrste u ( 2.) dobie se :lX = R2 2l R1 + R 2

( 3.)

U sluaju kratkog spoja izme u dva provodnika istog kabla Marejeva metoda izgleda kao na slici 6.BR1N

RP RX

C

A

KSDRK RP RX

D'

R0

R2lXl

E

l lX

Slika 6. Marejeva metoda u sluaju kratkog spoja izme u dva provodnika.

Kao to se sa slike moe vidjeti uslov ravnotee se uspostavlja kada je ispunjen sljedei uslov:R2 RX , = R 1 2R P R X

( 4.)

odakle se moe pisati da je:l X = 2l R1 . R1 + R 2

( 5.)

Ako se radi o energetskim kablovima i kada, osim provodnika sa zemljospojem, postoje jo dva pomona provodnika, koja su ispravna, koristi se shema sa slike 7. Na slici 7. promjenom otpora R1 i R2 postie se ravnotea mosta, pa je:R1 + R P R P R X , = R2 RX

( 6.)

odakle je:

RX =

R PR 2 . R1 + R 2 + R P

( 7.)

Za energetske kabele, koji imaju velike presjeke, moe se smatrati da vai odnos:R P