mÜslÜman ’in 365 gÜnÜ · 2019. 9. 15. · mÜslÜman ’in 365 gÜnÜ . atillâ muratoĞlu ....

MÜSLÜMAN’IN 365 GÜNÜ

Atillâ MURATOĞLU

KONYA-2019

Para ile Satılmaz

Atillâ MURATOĞLU

İrtibat Büyükkovanağzı Mah. Altınkılıç Sk.

No: 12 Meram / KONYA Gsm: 0530 608 71 77

ISBN 978-605-83532-9-9

Baskı - Cilt Anka Promosyon Matbaa Mlz. Ltd. Şti.

Fevziçakmak Mh. Hacıbayram Cd. No:45 Karatay / KONYA Tlf: 0332 342 42 05

Sertifika No: 43150 / B.T.: Şubat 2019

MÜSLÜMAN’IN 365 GÜNÜ

Atillâ MURATOĞLU

KAYNAKLARIN KISALTLMALARI

r : Ramuz El- Ehadis c. f : Cem’ul- Fevaid te : Tergib ve Terhib b : Sahih-i Buhari m : Sahih-i Müslim k.s. : Kütüb-i Sitte tc : Tac Tercemesi c. s : Câmi'us-Sagîr m. ş : Müsned-i Şihap r. b : Ruhul Beyan Tefsiri r. b. e.y: Ruhul Beyan Tefsiri Erkam Yayınları r. s : Riyazüs Salihin İh : İhya-u Ulumiddin Ma : Marifetname Mz : Mecma’uz- Zevaid Pk : Peygamber Külliyatı Tr : Tirmizî Ns : İmam Nesai Bl. m. : Bulügu’l- Meram Şerhi. h. i. : Hadislerle İslam d.is.i. : Diyanet İslam İlmihali

MÜSLÜMAN’IN 365 GÜNÜ |5

İçindekiler ÖNSÖZ .................................................................................................................... 13 SÜNNETE UYMANIN EHEMMİYETİ ................................................................ 15

İşe Başlarken Besmele Çekme ve Salat-ü Selam Getirme: ............... 15 Peygamber (s.a.v.)’e Salat-ü Selamın Allah’ın Rızasına Vesile Olacağı ............................................................................................................... 21

EVE GİRİŞ ADABI .................................................................................................. 26 EVLERE YAKLAŞMA............................................................................................. 29 YEMEK, İÇMEK HUSUSU .................................................................................... 30

Yemeğe Önce Büyüklerle Başlanması .................................................... 30 Yemeğe Besmele İle Başlama .................................................................... 30 Yemeğin Toplu Halde Yenmesi ................................................................ 32 Yemeğin Sıcak Yenmemesi ........................................................................ 32 Yemeğin Tabağın Kenarından Yenilmesi .............................................. 33 Düşen Lokmanın Alınıp Yenilmesi ........................................................... 34 Süzerek İçme ................................................................................................... 34 Yiyip de Şükredenin Ecri .............................................................................. 36 Verilen Nimete Şükredilmemesi ............................................................... 37 Sağ El İle Yiyip İçme ....................................................................................... 37 Yemeği Az Yeme ............................................................................................ 38 Yemeği Zikir ve Namazla Eritme ............................................................... 40 Ayakta Yemek Yemek ................................................................................... 40 Altın ve Gümüş Kaplardan Yemek İçmek .............................................. 41 Meyve Yerken Seçme Yapılabileceği ...................................................... 41 Yemek Duaları ................................................................................................. 42 İftar Ederken Okunacak Dua ...................................................................... 42 İftarı Acele Yapmak ....................................................................................... 42 Başkasında İftar Ederken Yapılacak Dua ................................................ 43 Yemekten Evvel ve Sonra Ellerin Yıkanması ......................................... 43 Turfanda Meyve Getirildiğinde ................................................................. 44 Yemek İçmekle İlgili Bazı Hadis-i Şerifler ............................................... 44 Yemek İçmek Adabının Kısa Özeti ........................................................... 45

MÜBAREK GÜNLER VE GECELER .................................................................... 46 Cuma Günü ...................................................................................................... 46 Cuma Günü Sabah Namazı......................................................................... 47

6 |ATİLLÂ MURATOĞLU

Cuma Namazı .................................................................................................. 47 Cuma Günü Yapılması Mekruh Olan Şeyler .......................................... 48 Cuma Namazının Peşinden Yapılacak İbadetler ................................. 49 Cuma Günü ve Gecesi Yapılacak İbadetler ........................................... 49 Üç Aylar .............................................................................................................. 50 Recep Ayı........................................................................................................... 51 Regaib Gecesi .................................................................................................. 52 İsra ve Mirac Gecesi ....................................................................................... 52 Şaban Ayı .......................................................................................................... 58 Berat Gecesi ...................................................................................................... 58 Ramazan Ayı..................................................................................................... 62

Oruç ......................................................................................................................... 63 Oruç Çeşitleri ................................................................................................... 63 Oruçlu iken Dilini ve Diğer Organları Yasaklardan, Kötülüklerden Korumak ............................................................................................................ 65 Sahur ve İftarın Fazileti ................................................................................. 65 Oruçla İlgili Meseleler ................................................................................... 66 NAFİLE ORUÇ TUTMAK ................................................................................. 67 Pazartesi ve Perşembe Günleri Oruç Tutmak ....................................... 67 Her Aydan Üç gün Oruç Tutmak ............................................................... 68 Şevval Ayında Oruç Tutmak ....................................................................... 68 Kışın Oruç Tutmak .......................................................................................... 68 Terviye Günü Oruç Tutmak........................................................................ 69 Arefe Günü Oruç Tutmak ............................................................................ 69 Aşure Günü ve Orucu .................................................................................. 69 Çarşamba,Perşembe ve Cuma Günleri Oruç Tutmak ........................ 71 Cuma Günü Oruç Tutmak ........................................................................... 71 Cumartesi ve Pazar Günü Orucu ............................................................... 72 Haram Aylarda Oruç Tutmak...................................................................... 72 En Değerli Oruç ............................................................................................... 74 Allah İçin Bir gün Oruç Tutmak ................................................................. 74 Oruç’luya İftar Ettirmek ................................................................................ 74 Oruçlu Olan Kişinin Karşısında Yemek Yenilebileceği ....................... 75 Cennette Oruçluların Gireceği Kapı ......................................................... 75 Sene Sonu ve Sene Başı Oruçları .............................................................. 75 Oruçla İlgili Birkaç Hadisi Şerif ................................................................... 76


İ’TİKAF ..................................................................................................................... 78 İ’tikaf Çeşitleri .................................................................................................. 78 İtikafın Şartları ................................................................................................. 80 İtikafın Adabı ................................................................................................... 82 İTİKAFA DAİR BAZI MESELELER ................................................................. 82 İTİKAFI BOZUP BOZMAYAN ŞEYLER ........................................................ 83 Teravih Namazı ............................................................................................... 86 Mukabele Okunması ve Kur’an’ı Kerim’in Hatmedilmesi ................ 87 Kadir Gecesi ..................................................................................................... 88 Bayramlarımız ................................................................................................. 92 Ramazan Bayramı .......................................................................................... 92 Kurban Bayramı .............................................................................................. 93 Zilhiccenin İlk On Günü ............................................................................... 94 Mevlid Gecesi .................................................................................................. 95

HELAYA GİRİP ÇIKMA HUSUSU ...................................................................... 97 Giriş Adabı ........................................................................................................ 97 Tuvalet İçerisinde ........................................................................................... 97 Ayakta Bevl Etmek ......................................................................................... 98 Ayakta Bevletmenin Kabirdeki Durumu ................................................ 99 Tuvaletten Çıkınca ...................................................................................... 100

ABDEST VE EZAN DUALARI .......................................................................... 101 Abdest ............................................................................................................. 101 Abdeste Başlarken Okunacak Dua ........................................................ 102 Abdestin Fazileti .......................................................................................... 102 Abdest Duaları ............................................................................................. 104 İlk Hesabın Abdestten Olduğu ............................................................... 105 Abdest Üzerine Abdest Almak ............................................................... 105 Abdestten Sonra Su İçmek ...................................................................... 105 Devamlı Abdestli Olmak ........................................................................... 105 Abdestsiz Yapılmayan İşler ...................................................................... 106

Ezan ...................................................................................................................... 107 EZAN OKUMANIN FAZİLETİ ..................................................................... 107 EZAN OKUNURKEN ŞEYTANIN DURUMU ........................................... 108 Ezan Okunurken Söylenecek Dua ......................................................... 109 Ezan Bitince Yapılacak Dua...................................................................... 110 EZANLA KAMET ARASINDA DUA ........................................................... 111


MİSVAK KULLANMA ........................................................................................ 112 Dişlerin Misvakla Temizlenmesi ............................................................. 112 Tırnak Kesmek .............................................................................................. 118 Tırnakları Kesmede Tertip ........................................................................ 119

EV İÇİNDEKİ BAZI DAVRANIŞLAR ................................................................ 121 Ev Halkına Karşı Mülayim ve Geçimli Olma ........................................ 121 Kişinin Ailesi İle Ünsiyeti ........................................................................... 121 Evin Temiz olması, Evde Resim, Heykel Gibi Şeylerin Bulunmaması ........................................................................................................................... 121 HER NAMAZDAN SONRA YAPILACAK İBADET .................................. 122 Akşam Namazından Sonra Yapılacak İbadetler ve Kılınacak Namazlar ........................................................................................................ 125

SABAHLEYİN YAPILACAK İBADETLER (İmsak Kesilince) .............. 129 Sabah Namazının Sünneti ile Farzı arasında Yapılacak İbadetler ........................................................................................................................... 131 SABAH NAMAZINDAN SONRA YAPILACAK İBADETLER ................. 132

İŞRAK NAMAZI ................................................................................................... 134 DUHA (KUŞLUK) NAMAZI .............................................................................. 136 UYKUYA YATMA HALİ ..................................................................................... 138

Yatmadan Evvel Namaz Kılmak .............................................................. 138 GECE NAMAZI ............................................................................................... 138 Abdestli Olarak Yatma ............................................................................... 138 Yatarken Okunacak Sureler ve Tesbihatlar ........................................ 139 Gece Uykudan Uyanınca Okunacak Dualar ....................................... 142 Rüya Görme ................................................................................................... 143 Peygamber (s.a.v.)’i Rüyada Görme ...................................................... 144

GECE İBADETİ VE TEHECCÜD ....................................................................... 145 TEHECCÜDE KALKINCA YAPILACAK İBADET ..................................... 145 Gece Teheccüd Namazı Kılma ................................................................ 145 Gece Namazını İnsanın Ailesi İle Kılması ............................................. 149

GİYİNME HUSUSU ............................................................................................ 150 Elbise Giyerken ............................................................................................. 150 Elbise Çıkarırken Besmele Çekmek ....................................................... 151 Elbise giyerken Okunacak Dua ............................................................... 152 Yeni Bir Elbise Giyenin Okuyacağı Dua................................................ 152 Ayakkabı Giymek-Çıkarmak..................................................................... 152


Yeni Elbisenin Cuma Günü Giyilmesi ve Duası: ................................ 152 Bıyık, Sakal Tıraşı .......................................................................................... 153

EVDEN ÇIKIŞ ....................................................................................................... 154 Evden Çıkınca Okunacak Dua ................................................................. 154

YOLDA YURÜME ............................................................................................... 155 Yürürken İtidal Üzere Olunması ............................................................. 155 Yürürken Yorulunca Adımların Nasıl Atılacağı ................................. 155 Resulullah (s.a.v.)’in Yürüyüş Tarzları ................................................... 155

SELAMLAŞMA, MUSAFAHA VEMUANAKA .............................................. 156 Selamlaşmak ................................................................................................. 156 Selamın Tanımı ............................................................................................ 157 Selamın Önemi ............................................................................................ 158 İlk Defa Verilen Selam ................................................................................ 160 Selam Alıp Verme Adabı ........................................................................... 161 Çok Selam Verilmesi................................................................................... 162 Selam Alıp Vermenin Sevap Derecesi .................................................. 163 Sünnete Göre Selamlaşma Şekli ............................................................ 164 Selamdan Önce Söze Başlamama ......................................................... 164 Selamı Önce Verme .................................................................................... 164 Aileye Selam Verme ................................................................................... 164 Selamın İnsanı Cennete Götürüşü ........................................................ 165 Musafaha (El Sıkışma, Tokalaşma) ve Muanaka (Kucaklaşma) .... 165 İçinde Kimsenin Olmadığı Boş Bir Eve Girince Nasıl Selam Verilmelidir? .................................................................................................. 167 Din Kardeşine Bakış .................................................................................... 167 Müslümanın Müslüman Üzerindeki Hakkı ......................................... 168 Yabancı Kadınlara Selam Vermek ......................................................... 168 Topluluklara Selam Verme....................................................................... 169 Selam Her Yerde ve Her Zaman Yüksek Sesle mi Verilmeli?........ 170 Kabirdekilere Selam Verme ..................................................................... 170 Telefonla Selamlaşma ............................................................................... 172 Uzaktaki İnsanlarla İşaretle Selamlaşma ............................................. 172

AKSIRMA VE ESNEME ...................................................................................... 173 Esnerken Ağzın Kapatılması .................................................................... 174 Sağ elin içi veya sol elin üzeri ağza kapatılır. ..................................... 174 Kulağın Çınlaması ....................................................................................... 174


Ortaklıkta Sadakat ....................................................................................... 174 Çarşıya İlk Giren ve Son Çıkan Olmamak ............................................ 174 Dünyada Çalışma Tarzı .............................................................................. 175

MESCİDLERE GİRİŞ ........................................................................................... 176 Camiye Girerken ve çıkarken Okunacak Dualar ............................... 176 Namazda Omuzdan Hiza Alınması ve Safların Sıklaştırılması ...... 177 Cemaatla Kılınan Namazın Fazileti ........................................................ 177 Cemaate Gitmemek ................................................................................... 179

Meclislere Girme ve Oturma Adabı ........................................................... 182 Meclislerin Zineti ......................................................................................... 183 Bir Meclisten Kalkarken Okunacak Dua ............................................... 183 Misafire İkram ............................................................................................... 184 İkrama Ekabirden Başlayıp Onun Sağını Takip Etme ...................... 184 Akraba Ziyareti ............................................................................................. 186

HASTA ZİYARETİ ............................................................................................... 188 Hastalıkların Sebebi .................................................................................... 188 Hasta Yoklamanın Zamanı ....................................................................... 188 Hasta Yoklamanın Adabı .......................................................................... 188 Hasta Yoklamadaki Kazanç ...................................................................... 190 Ziyaret Yapılmayacak Hastalar ............................................................... 190 Peygamber (s.a.v.)’in Kabrini Ziyaret .................................................... 191

KABİR ZİYARETİ ................................................................................................. 192 Kabir Ziyaretinin Adabı ............................................................................. 193 Anne ve Baba Kabirlerini Ziyaret Etmek.............................................. 194 Kabir Ziyaretinin Faydaları ....................................................................... 195 Davete İcabet Etmek .................................................................................. 196 Misafirin Önüne Konan Yemeği Beğenmemesinin Olmayacağı 196 Misafirin Ev Sahibine Bereketle Dua etmesi ...................................... 196

SAİLİN (isteyenin) BOŞ ÇEVRİLMEMESİ ..................................................... 197 Müslüman Kardeşinin Hacetini Görme ............................................... 198 Fazilet Sahibi Kimseleri Ziyaret Etmek Onlarla Oturup Sohbet Etmek, Hizmetlerinde Bulunmak, Dualarını İstemek ...................... 199

YOLCULUK ADABI ............................................................................................ 201 Yalnız Başına Gece Yolculuğuna Çıkılmaması ................................... 201 Sefere Çıkarken Vedalaşma ..................................................................... 201 Bineğe Binerken Okunacak Dua ............................................................ 202


Seferde Birinin Emir Yapılması ............................................................... 203 Seferde ve Hazer’de İnsanın Yanında Bulunduracağı Beş şey .... 203 Sefere (Yolculuğa) Çıkarken Okunacak Dualar ................................. 203 Yolculukta Dua Etmek ............................................................................... 204 Yolculuktan Dönünce Okunacak Dua ................................................. 204 Seferde ve Hazerde Cemaatle Bulunma ............................................. 205 Yolculukta Eve Gündüz Dönme ............................................................. 205 Yolculukta İşini Bitirdikten Sonra Ailesinin Yanına Dönmekte Acele Edilmesi .............................................................................................. 205 Seferden Dönen Kimsenin Evine Bir Hediye İle Dönmesi............. 205 Çarşılarda Okunacak Okunacak Dualar ............................................... 206 Size Bir iyilikte Bulunana Söylenecek Söz........................................... 206 Musibet ve Keder Halinde Söyenecek Sözler .................................... 207 Müslüman Kardeşinle Alış Veriş yapmak ............................................ 209 BULUNTU EŞYA (LUKATA) ....................................................................... 211 Buluntu Eşyayı Alan Kimsenin Yapacağı İşler ................................... 212 Allah İçin (Sevişme) Kardeş Olma .......................................................... 213 Takdire Razı Olma ....................................................................................... 216 Amellerin En Dürüstü ................................................................................ 217 Ameli Kıymetlendiren Üç Hal.................................................................. 218 İnsanlar İçin Çizilen Yol ve Tavsiyeler ................................................... 218 Dünya ve Ahiret Adamı Olmanın Kıyaslanması ............................... 219

VASİYET ETME ................................................................................................... 220 BİBLİYOĞRAFYA................................................................................................ 223 YAYINLANMIŞ ESERLERİ ................................................................................ 224

ÖNSÖZ Hamd Alemlerin Rabbi olan Allah’a ve binlerce Salatü selam da

Efda-lü’l-beşer olan Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)’e ve onun Ali Ashabına...

Bir insanın özellikle bir Müslümanın dünya ve ahiret saadetini el-de etmesi için, Peygamber (s.a.v.)’in yolunu, yani sünnetini takip etmekten daha doğru, daha hayırlı ve tabii ne olabilir?

Nitekim Allah Teala Kur’an-ı Kerim’in pek çok ayetinde Resulullah (s.a.v.)’i, biz insanlara hatta cinlere örnek olarak göstermiş ve ona uymayı emretmiş bulunmaktadır.

Zariyat suresinin 56. ayetinde: “ Ben cinleri ve insanları, ancak bana kulluk etsinler diye yarattım”.

Haşr suresinin 7. ayetinde: “ Peygamber size ne verdiyse onu alın, size ne yasakladı ise ondan sakının”.


Nisa suresinin 80. ayetinde: “Kim Peygambere itaat ederse Allah’a itaat etmiş olur.” buyrulmakta olup Peygamber (s.a.v.)’de hadisi şe-riflerinde şu hususu ehemmiyetle belirtmişlerdir.

Enes b. Malik (r.a.)’den rivayet edilen hadisi şerifte Resulullah (s.a.v.) Efendimiz: Canımı elinde tutan Allah’a yemin ederim ki, hiç biriniz beni kendi canından, ana, babasından ve çoluk çocuğundan daha çok sevmedikçe iman etmiş olmaz. (b.15).

Peygamber (s.a.v.)’in yolunu takip etmeyen onun söz ve fiillerine uymaya çalışmayan bir kimse, Efendimiz (s.a.v.)’e karşı nasıl bir sev-giden söz edebilir. Şu husus unutulmamalıdır ki sünnete uygun olarak şuurla yapılan her hareket, söylenen her söz, Peygamber (s.a.v.)’e bir bağlılık, rabıta ve sevgi meselesi olduğu kadar, kendile-rinin de bizleri sevmesine bir vesile olacaktır.

Bu çalışmada, gündelik bazı hareketlerimizin sünnete uygun ola-rak nasıl yapılması icap ettiği hadisi şeriflere dayanılarak anlatılmaya çalışılmış, fazla söz ve izahattan kaçınılmıştır.

Şu hususun da belirtilmesi yerinde olacaktır ki, insanı her anında ve istikbalde büyük imtihanlar ve görevler beklemektedir. Bunlara hazırlanmak ve onları layıkı ile karşılayabilmek, ancak Allah’ın emir-lerine uymak ve Efendimiz (s.a.v.)’in sünnetine sarılmakla mümkün olacaktır. Bu sebeple her an uyanık, şuurlu ve istikamet üzere bu-lunmak icap eder. Ebu Hureyre (r.a.)’ın rivayet ettiği hadisi şerif de: Resulullah (s.a.v.): “İlimden istediğiniz kadar öğrenin. İlim öğrenmek-le ecir kazanamazsınız Vallahi onunla amel etmedikçe” (r. 254. 2. ).

İnşaallah Yüce Rabbim (c.c.) bütün okuyucuların bu eseri okuyup, okudukları ile amel etmelerini nasip eyler ve inşallah bizlere de affını lütfeder.

Çalışmak bizden tevfik Allah’tan...

Atilla MURATOĞLU

Konya, 2019

SÜNNETE UYMANIN EHEMMİYETİ

İşe Başlarken Besmele Çekme ve Salat-ü Selam Getirme:

Ebu Cafer (r.a.)’den rivayetle Resululah (s.a.v.) Efendimiz: “Bismillahir-rahmanirrahim“ her kitabın anahtarıdır.” (r.241. 17)

Ebu Hureyre (r.a.)’den rivayetle Resulullah (s.a.v.) Efendimiz: “Hangi söz ki onda Allah zikri bulunmaz ve bana salat-ü selam getirilmeden başlanır, o bereketten mahrumdur ve onun hayrı noksandır.” (r. 341. 4)

İrbat b. Sariye’den (r.a.) der ki:

“Resulullah (s.a.v.) bize öylesine bir vaaz etti ki ondan dolayı kalpler ürperdi, gözlerden yaşlar aktı. Dedik ki:

“Ey Allah’ın Rasülü! Bu, veda eden kişinin öğüdüne benzi-yor.

Bizlere vasiyette bulunsan!” dedik, şöyle buyurdu:

Sizlere Allah Teala’ya karşı takva sahibi olmanızı, başınıza bir köle bile emir tayin edilmiş olsa dinleyip itaat etmenizi tavsiye ederim. Benden sonra yaşayanlarınız gerçekten pek çok ihtilaf görecek. (Bu ihtilaflar karşısında) siz benim sünnetime ve hida-yet rehberi olan raşid (Hakkı tanıyan ve ona tabi olan) halifele-rimin sünnetine uyun; buna azı dişlerinizle sımsıkı sarılın! Son-radan çıkma bid’at işlerden kaçının. Çünkü her bid’at sapıklıktır. (r.507.5.cs.2915.h.i.2.281)


Resululah (s.a.v.) Efendimiz’in gösterdiği yol, tavsiye ettiği ve yaşadığı hayat, kısa ifadesiyle sünnet-i seniyye, Allah’ın razı olduğu bir hayat tarzı, dünya ve ahiret saadeti arayan herkes için model olabilecek örneklerle dolu, dikensiz, çakılsız düm-düz bir yoldur. Bu yolu Kur’an-ı Kerim “sırat-ı müstakim“ olarak ifade eder.

Her meselesi açık, içinde hiçbir şüphe bulunmayan; hak, doğru, gerçek, ifrat ve tefritten uzak bir yoldur sırat-ı müsta-kim. Duyguların ifrat ve tefritinden uzak bir yoldur. Hadisteki ifadesiyle gecesi gündüzünden farksız apaydınlık bir yoldur, tabi ki bu yoldan ancak helak olan kimse ayrılır.

Hadis-i şerif ayrıca ömrü olanın birçok ihtilaf göreceğini bil-dirmektedir. Peki böyle bir ihtilaf anında ne yapmalıdır ki insan şaşırmasın, doğruyu, istikameti bulabilsin? Bunun çaresi de hadis-i şerifte anlatılmaktadır. “sünnet-i seniyyeye ve hülefa-i raşidinin sünnetine bağlılık”

Çünkü gerek Efendimiz (s.a.v.) gerekse onun yolunu devam ettiren dört halife Kur’an’a birer ayna olmuş, sırat-ı müstakimi göstermişlerdir. Bu yol, insan fıtratına uygun bir yoldur. Akıl, ruh, kalp ve hissiyatın zikzak yapmaksızın doğru istikamet üze-re yürüdüğü bir yoldur.

Onların koyduğu hayat modeline uyulduğu takdirde ihtilaf çıkmaz. Kişilerin hataları sebebiyle çıkmış olsa bile ihtilaflar devam edip gitmez.

Çünkü sünnet-i seniyye, her şeyden önce ırk, renk, sınıf, soy sop farkı gözetmeksizin bütün inananların kardeş olduğunu belirtmekte, kardeşce yaşamayı tavsiye etmekte, mü’minlerin bir binanın kenetlenmiş taşları gibi olduklarını, bir vücudun


azaları gibi birbirlerine yardımcı olacaklarını bildirmektedir. Vücuttaki herhangi bir organın diğerine, mesela elin ayağa, gözün kulağa, aklın ruha muhalefet ettiği görülmüş müdür? Vücut ancak uyum ve ahenkle, anlaşma ve yardımlaşmayla hayatiyetini sürdürebilir. Vücutta ihtilafa sebep olan anarşist bir kanser hücresi, yerine göre insanın hayatına mal olabilmek-tedir. Müslümanlar arasındaki itilafların da nelere mal olabile-ceğine bu örnekle bakabiliriz.

Sünnet-i seniyye her derde devadır. Bir ihtilaf anında onda-ki esaslara sarılmak, kardeşlik duyguları içerisinde hareket et-mek, af ve bağışlama yolunu tercih etmek, hislerle hareket etmemek, değişik duygu ve davranışlar içerisine girmemek problemi çözmeye yeter de artar bile. Rehber olabilecek bu esaslardan iki tanesini buraya alalım.

Yüce Allah, Al-i İmran suresinin 99. ayetinde: “Allah’ın dini-ne ve Kur’an-a sımsıkı sarılın; ayrılığa düşüp dağılmayın” bu-yurmaktadır.

Buhari ve Müslim’in rivayet ettiği bir hadisi şerifte de; Resu-lullah (s.a.v.) Efendimiz: “Birbirinizi kıskanmayın. Birbirinize buğz etmeyin. Birbirinize sırt çevirmeyin. Ey Allah’ın kulları, kardeş olun.” buyurmuştur. (Buhari Edeb.27-Müslim Birr.23-28, Müsned.4.270-C.Sağir.3852 Tirmizi Birr 24)

Ebu Hureyre (r.a.) rivayetle, Resulullah (s.a.v.) Efendimiz: “Aranızda iki şey bırakıyorum. Onlara sımsıkı sarılırsanız, yol-dan sapmazsınız. Biri Allah’ın kitabı, diğeri de benim sünne-timdir. Bunlar, Kevser Havuzuna varıncaya kadar birbirinden ayrılmazlar”. (cs. 2058)

Amr bin Avf (r.a) rivayet ediyor, Resulullah (s.a.v.) Efendimiz: Ey Bilal! Şunu bil! Kim ki benden sonra unutulmuş bir sünne-timi ihya ederse onunla amel edenlerin sevabından hiçbir şey


eksilmemek üzere bir mislini kazanır. Onların sevabından da hiçbir şey eksilmez.

Kim ki, Allah ve Resülünün razı olmadığı bir sapıklığı dine sokarsa, onunla amel edenlerin günahının bir mislini kazanır. Bu, onların günahından hiçbir şey eksiltmez. (Tirmiz’i ilim.16-İbni Mace Mukaddime.15-c.s. 689)

Hz.Ali (r.a)’den rivayetle Resululah (s.a.v.) Efendimiz: Allah’ım, benden sonra gelip hadislerimi ve sünnetimi başkala-rına nakleden ve onları insanlara öğreten halifelerime merha-met eyle. (Taberani Evsaf .1544-cs. 910)

Hz. Aişe (r.a.)’den rivayetle: “Resulullah (s.a.v.) Efendimiz: İki sarhoşluk sizi saracaktır”: Dünya sevgisi sarhoşluğu ve cehalet sevgisi sarhoşluğu. Böyle bir zamanda artık iyiliği emretmez, kötülükten de sakındırmazsınız. O zamanda Kur’an ve sünneti ayakta tutanlar muhacir ve ensarın sevapta ileri olan ilkleri gi-bidirler. (cs.2778)

Ebu Said (r.a.)’den rivayetle Resulullah (s.a.v.) Efendimiz: Kim helal yer, sünnet çerçevesinde amel eder ve insanlar da onun şerrinden emin olursa, cennete girer buyurur. (Tirmizi Kıyame 60-cs.3597)

Hz. Aişe (r.a)’nin rivayetinde Resulullah (s.a.v.) Efendimiz: Sünnete sarılan cennete girer buyurmuştur. (cs.3622)

Ömer (r.a) rivayet ediyor; Resulullah (s.a.v.) Efendimiz: Sün-netimi tutan bendendir. Sünnetimden yüz çeviren benden değildir. (İbni Asakir.8357-cs. 3540)

Enes (r.a.) rivayetle, Resulullah (s.a.v.) Efendimiz: Sünnetimi yaşatan beni sevmiştir. Beni seven cennette benimle beraber-dir. (cs. 3536)


İbni Abbas (r.a.)’ın rivayetinde Resululah (s.a.v.) Efendimiz: Bir kimse ümmetime ya bir sünnet ifası veya bir bid’atın izalesi için bir hadis ulaştırırsa onun makamı cennettir buyurmuştur. (r. 398. 13. cs. 3542)

İbn Mes’ud (r.a.)’un rivayetinde Resululah (s.a.v.) Efendimiz: “Beni yolcunun su kabı gibi yapmayın. Yolcu su kabını su ile doldurur, ihtiyacı olursa onu içer, ihtiyacı olmazsa içmez döker. Beni sözünüzün başında, ortasında ve sonunda anın.” (r. 467. 13)

Muhammed İbn Aclan (r.a.)’dan rivayetle, Resulullah (s.a.v.) Efendimiz: “Ümmetimin fesadı zamanında benim sünnetimi ayakta tutan bir kimseye bir şehit sevabı vardır”. (r. 226. 18)

Ebu Hureyre (r.a.)’nin rivayetinde; Resulullah (s.a.v.) Efendi-miz: “Sünnet hududunda yapılan az amel, bid’at dairesinde yapılan çok amelden hayırlıdır.” (r. 319. 13)

Hüzeyfe (r.a.)’nin rivayetinde; Resulullah (s.a.v.) Efendi-miz: “Üzerinize öyle bir zaman gelecek ki o vakitte üç şeyden daha hayırlı bir şey olmayacak: helal para, kendisi ile ülfet edi-len bir din kardeşi, amel edilen bir sünnet”. (r. 300. 13. cs. 2373)

Hasan (r.a.)’dan rivayetle, Resulullah (s.a.v.) Efendimiz: “Al-lah benim hulefama rahmet eylesin. Denildi ki: ‘Senin halifele-rin kimlerdir Ya Resulallah?’ Buyurdu ki: Benim sünnetimi ihya edenler ve onu insanlara öğretenlerdir.” (r. 291. 1.)

Ebu Hureyre (r.a)’den rivayetle Resulullah (s.a.v.) Efendimiz: “Bir cemaat gelir, sünneti öldürürler ve dine telbis’i, yani halis-liğini bozacak şeyleri sokarlar. Allah’ın, lanet edicilerin, melek-lerin ve bütün halkın laneti onların üzerine olsun. “(r. 507. 5)


Ebu Hureyle (r.a.)’nin rivayetinde; Resulullah (s.a.v.) Efendi-miz: “Allah (c.c)doyduğundan fazla yiyeni, taatten (ibadetten) gafil olanı, sünneti terk edeni, Peygamberin aline buğz edeni, komşusuna eza edeni ve zımmilere zulmedeni sevmez.” (r. 92. 12) (Zımmi: Bir İslam ülkesinde yaşayan gayri müslimler.)

Ebu Hureyre (r.a)’nin rivayetinde;Resululah (s.a.v.) Efendi-miz: “Bütün ümmetim cennete girerler; yalnız istemeyenler müstesna.”

“Ya Resulullah kim istemez.” denildi.

Bana itaat eden cennete girer; dinlemeyen cenneti isteme-miş demektir.“ buyurdu. (r. 344. 8)

İbni Amr (r.a.)’dan rivayetle Resulullah (s.a.v.) şöyle buyur-muştur: “Her işin bir gayret dönemi vardır. Her gayret dönemi-nin de bir gevşeme devri vardır. Kimin gevşeme dönemi be-nim sünnetim ölçüsünde olursa, o hidayete ermiştir. Kimin ki böyle değilse helak olmuştur.” (cs. 1352)

Efendimiz (s.a.v.)’in bu hadis-i şerifi insan psikolojisini en güzel bir şekilde apaçık ortaya koymuştur. İnsan her zaman aynı olmayabilir. Günü gününe, saati saatine uymayabilir. İç aleminde bazen bahar havası sürebilir, bazen de kış fırtınası eser. Bazen o kadar gayretle, şevkli olur ki yorulmayacak, bık-mayacak, usanmayacak sanırsın. Bazen de öyle bir sönüklük, donukluk, gevşeklik içerisine girer ki sanki daha önce böyle davranan bu insan değildir.

İnsanın bu halet-i ruhiyesi dikkate alınmadan onun hakkın-da teşhis koymak güç olur. İşte Resulullah (s.a.v.) Efendimiz insanoğlunda ki bu değişikliği nazara alıp ona göre ölçü koy-makta, şaşırmaması, yanılmaması ve aldanmaması için bizlere


yol göstermektedir. O halde insan gevşeme döneminde hak ve adaletten, doğru yoldan ayrılma yerine sünnet-i seniyyeyi kendisine rehber edinirse doğru yoldan sapmaz, şaşırmaz ve doğru olanı yapmış olur. Aksi halde o gevşeklik nefse esir olur da doğru yoldan saparsa, şeytanın isteklerine boyun eğerek onun yolunda gitmeye de devam ederse o kimseyi helak ol-maktan kimse kurtaramaz.

Meseleyi bir örnekle açıklamak gerekirse; mesela bir kimse kendisini öylesine ibadete veriyor ki gecesini, gündüzünü na-mazla, oruçla değişik ibadetlerle geçiriyor veya olağanüstü denebilecek bir aşk ve şevkle hayır hasenat işlerini yapmaya koşuyor. Şu var ki aynı hızı aynı gayreti bütün ömrü boyunca devam ettirmesi mümkün olmaz ve olamazda. İşte o zaman bir gevşeme dönemine giriyor. Eski aşkı şevki, gayreti kalmı-yor. İşte böyle bir anda ona yakışan tefrite düşmeden farzları terk etmeden haramlara dalmadan, çalışma grafiğini muhafa-za etmek ve sünnetin çizdiği çerçevenin dışına taşmamaktır.

Peygamber (s.a.v.)’e Salat-ü Selamın Allah’ın Rızasına Vesile Olacağı

Yüce Allah Ahzab suresinin 56. ayetinde: “Şüphesiz Allah ve melekleri Peygamberi överler. Ey iman edenler! Sizde onu övün. O’na çokça salavat getirin ve kendiniz (O’nun rehberliği-ne) tam bir teslimiyetle teslim olun. ”Allah’ın salavatı, rahmet etmek ve kulunun şanını yüceltmektir. Meleklerin salavatı, Peygamber’in şanını yüceltmek, müminlere bağış dilemek an-lamındadır. Müminlerin salatı ise, dua anlamına gelmektedir. Yüce Allah bütün müminlere, peygamberlerine salat ve selam getirmelerini emretmekte ve ona saygı göstermelerini iste-mektedir. ”Allahümme salli ala Muhammedin“ demek sa-lat,” Esselamü aleyke eyyü-he’n-nebiyyü” demek selamdır.


Peygamber (s.a.v.) Efendimize çok salat ve selam getirmek, Peygamber (s.a.v.) Efendimiz’in sevgisini celbeder, şefaatine sebep olur.

Aişe (r.a.)’den rivayetle, Resulullah (s.a.v.) “Kim yarın Allah’a (c.c) kendisinden razı olarak mülaki olmak isterse bana çok salat-ü selam getirsin “ (r. 424. 3)

Cabir (r.a.)’den rivayetle, Resulullah (s.a.v.) Efendimiz: Bir kimse günde yüz kere bana salat getirirse, Allah onun yüz türlü hacetini görür. Yetmişi ahiret için, otuzu da dünya içindir. (r. 427. 12)

Ebu Hureyre (r.a.)’dan rivayetle, Resulullah (s.a.v.) Efendimiz: Şu adamın burnu yere sürtsün ki (hor olsun) yanında ben anı-layım da bana salavat getirmesin. Şu adamın burnu yere sürt-sün ki, Ramazana erişsin de sonra mağfiret olmadan çıksın. Şu adamın burnu yere sürtsün ki, annesi ve babası yanında ihti-yarlamış olsun da cenneti kazanamasın. (r. 291. 5)

Ebu Hureyre (r.a.)’den rivayet edildiğine göre Peygamber (s.a.v.) Efendimiz şöyle buyurmuştur: Allah’a hamd ve bana salavat ile başlanmayan her önemli iş, hayırlı sonuç vermez, neticesizdir ve her bereketten mahrumdur. (cs. 3004)

Ebu Hureyre (r.a)’den rivayetle, Resulullah (s.a.v.) Efendimiz şöyle buyurmuştur: Herhangi bir topluluk bir mecliste oturur, orada uzun süre bekler; sonra da Allah’ı anmadan veya pey-gamberine salavat getirmeden dağılırlarsa Allah’a karşı bir kusur işlemiş olurlar. Allah dilerse onlara azap eder, dilerse onları bağışlar. (cs. 1615)

Ebu Mes’ud (r.a.)’dan rivayetle Resulullah (s.a.v.) şöyle bu-yurmuştur: Cuma günü bana çok salatı selam getirin kim bana salavat getirirse o bana arz olunur. (r. 80. 12)


Enes (r.a.)‘den rivayetle, Resulullah (s.a.v.) Efendimiz: Pey-gambere salavat getirilinceye kadar her dua kabul edilmeden bekletilir. (cs. 3011)

Hz. Ali (r.a)’den rivayetle, Resulullah (s.a.v.) şöyle buyurmuş-tur: Dua ile Allah’u Teala arasında perde vardır. Bunu ancak Hz. Muhammed’e ve aline salat-ü selam kaldırır. (r. 207. 11. cs. 2195)

Ebu Rafi (r.a)’den rivayetle Resulullah (s.a.v.) şöyle buyur-muştur: Biriniz kulağı çınladığı zaman beni ansın ve bana sala-vat getirsin ve beni hayırla anan kişiyi Yüce Allah’da hayırla ansın desin. (cf. 8. 9433. cs. 1. 403.)

Amir bin Rebia (r.a.)’dan rivayetle Resulullah (s.a.v.) Efendi-miz: Bir kul bana salavat getirdiği sürece melekler de onun için istiğfar ederler, artık kul bunu ister az yapsın ister çok. (cs. 3448)

Ebu’d Derda (r.a.)’den rivayetle Resulullah (s.a.v.) Efendimiz şöyle buyurmuştur: Kim sabah akşam bana on defa salavat getirirse kıyamet günü şefaatim ona ulaşır. (cs. 3676)

Ebu Hureyre (r.a)’den rivayetle Resulullah (s.a.v.) Efendimiz: Kabrimin yanında bana salavat getirenin sesini işitirim. Uzakta bana salavat getirenin salavatı bana ulaştırılır. (cs. 3677)

İbn-i Mes’ud (r.a.)’dan rivayetle Resulullah (s.a.v.) Şöyle bu-yurmuştur: Şüphesiz Allah’ın yer yüzünde dolaşan melekleri vardır. Ümmetimden gelen selamları bana ulaştırırlar. (cs. 1316)

Hasan (r.a)’dan rivayetle Resulullah (s.a.v.) Efendimiz şöyle buyurmuştur: Bana çok salavat getirin. Çünkü bana getirece-ğiniz salavatlar, bağışlanma vesilesidir. Benim için dereceve vesileyi isteyiniz. Çünkü bana verilecek olan Vesile, Rabbim katında sizin için şefaat sebebidir. (cs. 821)


Enes (r.a.)’den rivayetle Resulullah (s.a.v.) Efendimiz: Cuma günü ve gecesi bana salavat getirin. Çünkü bunu yapana kı-yamet günü lehinde şahitlikte bulunur ve şefaat ederim. (cs. 820)

Ebu Hureyre (r.a)’den rivayetle Resulullah (s.a.v.) Efendimiz şöyle buyurmuştur: Perşembe günü olunca Allah’u Teala me-leklerini beraberlerinde gümüşten sahifeler ve altından kalem-ler olduğu halde gönderir. Onlar perşembe günü ve cuma ge-cesi bana salatu selamı çok getiren insanları kaydederler (r. 61. 7.)

Resulullah (s.a.v.): Ya Ammar (r.a.) Allah (zc. hz)’nın bir me-leği vardır ki, ona bütün mahlukatın söylediğini dinleme kabi-liyetini vermiştir. Ben ölünce kıyamete kadar o kabrimde durur ve ümmetimden bir kimse bana ne zaman salat getirirse onu ismi ve baba ismi ile bana bildirir ve der ki: Ya Muhammed (s.a.v.): falan sana şöyle şöyle salat eyledi. Bunun üzerine Rab, bu adama her bir salatına karşılık on salat eder. (r. 499. 4.)

Netice: Allah’ı (c.c.) seviyoruz demek yeterli değildir. Bunun bir belirtisi olmalıdır. O da, gönderdiği ve görev-lendirdiği son Peygamber Efendimiz Hz.Muhammed (s.a.v.)’e uymaktır. Onun izinden gitmek ve güzel ahlakı ile ahlaklanmaktır. Bu aynı zamanda Yüce Allah’ın emirlerine uyup, yasaklarından da sakınmak demektir.

Bu konuda Yüce Allah (c.c.) Ali İmran suresinin 31. aye-tinde şöyle buyurmaktadır: “(Resülüm!) de ki: Eğer Allah’ı seviyorsanız bana uyunuz ki, Allah da sizi sevsin ve günah-larınızı bağışlasın. Allah son derece bağışlayıcı ve esirgeyi-cidir.

Demek ki,insanın, sadece Allah’ı seviyorum demesi ye-terli değildir. Allah’ı sevmek demek, O’nun peygamberini


de sevmek demektir. Peygamberini sevmek ise, her işinde onu örnek almak ve sünnetine uymaktır.

Çünkü insan, ancak bildiğini ve tanıdığını sever. Bir in-sanın da sevdiğini sık sık anması ve O’nun memnun olaca-ğı davranışlarda bulunması kadar tabii ne olabilir.

EVE GİRİŞ ADABI Herhangi bir yere girmek veya oradan çıkmak için ilgili kişi-den izin talep edilir. İslam dini, Müslümanların kendi aralarındaki sosyal davra-nışlarını belli kurallara bağlamıştır. İslam inancına göre, kapı çalmanın bir eve bir makama veya belli bir topluluğun içine girmenin de mutlaka belli bir kuralları vardır. Yüce Allah Nur suresinin 61. ayetinde: “Ey iman edenler! Kendi evinizden başka evlere, geldiğinizi fark ettirip (izin alıp) ev halkına selam vermedikçe girmeyin. Bu sizin için daha iyi-dir, her halde (bunu) düşünüp anlarsınız”.

Buradaki izinden maksat ev halkından izin verme yetkisine sahip olan kişiden izin alınacak ve bir de eve girmek isteyen kimse izin isteme anında, ”Esselamü aleyküm” dedikten sonra üç kere “girebilir miyim?” diye sorar, kendisine izin verildiği takdirde girer ve ikinci kez selam verir, izin verilmemesi halin-de ise geri döner. Ebu Musa E-Eşari (r.a.)’nin rivayet ettiği hadisi şerifte; Resu-lullah (s.a.v.) Efendimiz: “Üç defa kapıyı çalın, izin verilirse gi-rin, aksi halde dönün” buyurmuştur. (rs. 874. cs. 2. 1649) Ebu Hureyre (r.a.)’nin rivayet ettiği hadisi şerifte, Resulullah (s.a.v.) Efendimiz: ”İzin üç defa istenir. Birincisi işitmeniz için, ikincisi sağa sola çeki düzen vermeniz için, üçüncüsü ise izin vermeniz veya geri çevirmeniz içindir” buyuruyor. (cs. 2. 1650)

Netice olarak: Yukarıdaki ayet ve hadislerde, başka bir kimsenin evine kesinlikle izinsiz olarak girilemeyeceği bildi-


rilmektedir. Yabancı bir eve girdiğinizde önce üç kez kapı vu-rulacak veya zil çalınacak ses gelmezse veya izin verilmezse geri dönüp gidecek ve ev sahibini zor durumda bırakmaya-caktır. Şunu da belirtelim ki kapı zili peş peşe hiç aralık verilmeden çalınmayacaktır, alimler önce zile basılıp bir müddet bekledik-ten sonra (iki rek’at namaz kılacak) kadar. Sonra cevap gel-mezse ikinci defa zile basılacak ve aynı durum üçüncüde de tekrarlanacaktır. Eve girerken besmele ile, sağ ayakla gireceğiz ve önce sol ayakkabımızı çıkaracağız, içeridekilere selam verip kapıyı yine besmeleyle kapatacağız. Şayet içeride kimse yoksa, içi boş bir ev ise bu konuda Abdullah İbni Ömer (r.a) şöyle dedi: Bir kim-se meskün olmayan (içi boş bir eve) girdiği zaman: “Es-Selamü aleyna ve ala ibadillahi’s-salihin “yani selam bize ve Allah’ın salih kullarına olsun” demelidir. Çünkü melekler selamına kar-şılık verirler. (r. b. tef. er. ya. 4. 165) Ebu Malik El-Eş’ari (r.a)’den rivayetle Resulullah (s.a.v.) Efendimiz: Adam evine girince şöyle desin: “Allah’ım ben sen-den hayırlı giriş ve çıkış dilerim. Allah’ın adıyla girdik ve Al-lah’ın adıyla çıktık ve ancak Rabbimiz olan Allah’a tevekkül ettik.” Sonra nefsine selam versin. (r. 66. 11) Ebu Hureyre (r.a)’den Resulullah (s.a.v.)’in şöyle buyurdu-ğunu bildiriyor: “Sizden biri ayakkabısını giyerken sağı ile baş-lasın, çıkarırken de soldan başlasın ki giyerken sağ ayak birinci, çıkarırken de sonuncu olsun.“(r. 36. 6) Cabir (r.a)’den rivayetle Resulullah (s.a.v.) Efendimiz: “Bir kimse evine girerken ve yemeğe başlarken Allah’ın ismini zik-rederse şeytan (yardımcılarına) ‘Sizin için burada gecelemek de yok, yemek de yok’ der. Fakat eve girerken Allah’ın adını anmazsa, şeytan “geceleyecek yere de yemeğe de kavuştu-nuz“ der. (r.44.4.rs.731.mz. 5465)


Ebu Umame (r.a) Resululah (s.a.v.)’in şöyle buyurduğunu bildiriyor: “Evine girerken selam veren kişi Allah’ın himayesi ve garantisi altındadır.” (cs.2.1882) Cabir (r.a) Resululah (s.a.v.)’in şöyle buyurduğunu bildiriyor: “Kapını besmele ile kapadın mı şeytandan korunursun. Kandi-lini de besmele ile ört; kabını da besmele ile ört, bir çubukla da olsa.” (r.73.13.) Cabir (r.a)’den rivayetleResulullah (s.a.v.) Efendimiz: “Evlere girerken kapının tam karşısından gelmeyin, lakin onlara yan-dan gelin ve izin isteyin. Size izin verilirse içeri girin, yoksa dö-nün.” (r. 464. 4) Sehl b. Sa’d (r.a)’dan rivayetle Resulullah (s.a.v.) şöyle bu-yurmuştur: “İzin almak ancak göz içindir (yani evin ayıplarının görülmemesi içindir)” (rs. 873, Buhari İsti’zan 11, Müslim Edep 41, Tirmizi İsti’zan 17)

EVLERE YAKLAŞMA Bir yere girmek için izin isteyene “Kim o?” denildiğinde, ka-

pıyı çalanın bilindiği isim ve şöhretiyle Ben filanım.” demesinin sünnet. “Aç” veya “Benim” gibi kelimelerle cevap vermesi ise mekruhtur.

Enes (r.a)’den rivayet edildiğine göre, meşhur mi’raç hadi-sesinde, Resulullah (s.a.v.) şöyle buyurdu: “Cebrail beni birinci kat göğe çıkarıp oraya girmek için kapının açılmasını istedi-ğinde, ”Kim o?” denildi. “Ben Cebrail’im” dedi. “Yanında ki, kim?” denildiğinde “Muhammed” cevabını verdi. İkinci, üçün-cü ve dördüncü… diğer gök katlarında da aynı suretle muha-bere geçti.” buyurdu. (rs. 878)

Ebu zer (r.a.) şöyle dedi: Bir gece dışarı çıkmıştım. Bir de ne göreyim, Resulullah

(s.a.v.) tek başına yürüyor. Ben de ay ışığında yürümeye başla-dım. Resulullah başını çevirdi ve beni gördü.

“Kim o?” diye seslendi. Ben: Ebu Zer dedim. (rs. 877) Cabir (r.a) şöyle dedi: “Bir gün Resululah (s.a.v.)’e gelip kapısını çaldım. Resulullah

(s.a.v.): “Kim o?” dedi. Benim, diye cevap verdim. Hz. Peygamber: “Benim, benim! Benim demek de ne demek?” diye tekrar et-

ti. Sanki bu cevaptan hoşlanmamıştı. (rs. 879)

YEMEK, İÇMEK HUSUSU

Yemeğe Önce Büyüklerle Başlanması

İbn-i Abbas (r.a.)’dan rivayetle Resulullah (s.a.v.): “Büyükleri-nizle başlayın, zira bereket büyüklerinizle beraberdir.” Buyur-muştur. (r. 6. 10)

Yemeğe Besmele İle Başlama

Ömer b. Ebu Seleme (r.a.): Ben Resulullah (s.a.v.)’in himaye-sinde yetişen bir çocuktum. Yemek yerken, elim yemek taba-ğının her yanına giderdi de bunun üzerine bana şöyle buyu-rurdu: “Evladım! Yemeğe başlarken besmele çek sağ elinle ye Hep önünden ye! (r. s. 729. cf. 5475 Buhari Et’ime 2.3-Müslim Eşribe, 108-Tirmizi Et’ime 47)

Aişe (r.a), Resulullah (s.a.v.)’in şöyle buyurduğunu rivayet ediyor: “Biriniz bir şey yiyeceği zaman. ”Bismillah” diyerek Allah’ın adını ansın. Eğer yemeğe başlarken besmele çekmeyi unutursa, hatırladığında, “Bismillahi evvelehu ve ahirah! (Ba-şında da sonunda da Allah’ın adıyla desin.” (r. 34. 12. rs. 730. cf. 5461- Tirmizi Et’ime 47)

Selman (r.a)’ın rivayetinde; Resulullah (s.a.v.) Efendimiz: Bir kimse yemekte, gündüz uyurken veya gecelerken şeytanın kendi yanında (evinde) barınmamasından hoşlanırsa evine girerken selam versin ve yemeği besmele ile yesin (r. 423. 11)

Ümeyye b. Mahşi (r.a.) şöyle dedi:


Resulullah (s.a.v.)’ın yanında bir adam yemek yiyordu. Adam son lokmasına kadar besmele çekmedi. Son lokmasını ağzına götürürken “Bismillahi evvelehü ve ahirehü (Başında da so-nunda da Allah’ın adıyla!”) dedi. Bunun üzerine Rusulullah (s.a.v.) güldü ve şöyle buyurdu: “Şeytan onunla birlikte yemek yiyordu. Adam besmele çekince, şeytan yediklerini kustu.” (r. 455. 6-cs. 733. cf. 5464)

Aişe (r.a) rivayet ediyor: Resulullah (s.a.v.) ashabından altı ki-şiyle yemek yiyordu. Bu sırada bir bedevi geldi ve yemeği iki lokmada bitiriverdi. Bunun üzerine Resulullah (s.a.v.) şöyle bu-yurdu:

“Şayet o besmele çekseydi, yemek hepimize yeterdi”(r.82.2. rs.734.cf.5462)

Huzeyfe (r.a.) rivayet ediyor: Resulullah (s.a.v.) ile birlikte yemek yiyeceğimiz zaman o, yemeğe dokunmadan elimizi yemeğe sürmezdik. Yine bir gün onunla birlikte yemek yiye-cektik. O sırada arkasından kovalanır gibi bir hızla bir cariye çıkageldi. Hemen elini yemeğe uzattı, fakat Resulullah (s.a.v.) onun elini tuttu. Daha sonra bir bedevi geldi o da arkasından kovalanıyormuş gibiydi. Resulullah (s.a.v.) onun da elini tuttu ve sonra şöyle buyurdu: “Şeytan besmele çekilmeden başla-nan bir yemeğe katılmayı kendisine helal kılmak ister. O, şu yemeğe katılmak için bu cariyeyi getirdi. Fakat ben elini tut-tum. Bu bedevi sayesinde yemeğe katılmak için onu alıp getir-di onun da elini tuttum. Canımı kudret elinde bulunduran Al-lah’a yemin ederim ki şeytanın eli, onların eliyle birlikte avucumdaydı.”

Sonra Peygamber (s.a.v.) besmele çekip yemeğe başladı. (rs. 732)


Yemeğin Toplu Halde Yenmesi

Vahşi (r.a.)’nin dedesinden rivayetle Resulullah (s.a.v.)’ın şöyle buyurduğunu rivayet ediyor: “Yemeğinizi toplu halde yiyiniz ve başlarken Allah’ın ismini zikrediniz. Bu takdirde sizin için onda bereket olur.” (r. 15. 15. cf. 5462) Cabir İbni Abdullah (r.a)’dan rivayetle Resulullah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: “Allah’a en sevimli yemek, çok elin uzan-dığı yemektir.” (r. 17. 1. cf. 5552) Vahşi b. Harb (r.a.)’dan bir gün Peygamber (s.a.v.) Efendi-miz’in ashabı ‘ Ya Resulullah yiyoruz da karnımız doymuyor dediler.! “İhtimal ki ayrı ayrı yiyorsunuz.” Deyince “Evet “dedi-ler. Peygamber (s.a.v.)’de “Bir arada yiyiniz, besmele çekiniz, taamınız bereketli olur.” buyurdular. (rs. 744) Ebu Hureyre (r.a.)’nin rivayetinde; Resulullah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: “İki kişilik yemek üç kişiye, üç kişilik yemekte dört kişiye yeter” (rs. 756)

Cabir bin Abdullah (r.a) ben Resulullah (s.a.v.)’i: “Bir kişinin yiyeceği iki kişiye, iki kişinin yiyeceği dört kişiye, dört kişinin yiyeceği de sekiz kişiye yeter.” buyurduğunu işit-tim. (rs. 757.r.123.9.)

Yemeğin Sıcak Yenmemesi

Esma binti Ebubekir (r.a.) Resulullah (s.a.v.) Efendimiz’in şöy-le buyurduğunu rivayet ediyor: “Yemeği soğutunuz. Zira so-ğumanın bereketi daha büyüktür “(r. 6-12. cf. 5551)

Hattab İbni Muhammed (r.a)’den rivayetle Resululah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: Yemeği sıcak yemekten sakının. Zira o ye-meğin bereketini giderir. Size soğuğu tavsiye ederim. Zira onun yenmesi daha afiyetli ve bereketi de daha büyüktür. (r. 175. 5.)


İbni Abbas (r.a.)’dan rivayetle Resulullah (s.a.v.) Efendimiz şöyle buyurmuştur: “Yemeğin hayırlısı soğuk ve tatlı olanı, içeceğinizin hayırlısı da gene soğuk ve tatlı olanıdır.” (r. 281. 9)

Not: Alimler tabağa dökülen yemekten buhar çıkıyorsa sı-cak, buhar çıkmazsa soğuktur diyorlar.

Ayrıca günümüzde tıbbi olarak ispatlanmıştır ki; sıcak ye-mek,içmek yemek borusu kanserinin nedenleri arasında-dır.Hatta en büyük etkenidir denilmektedir.

Yemeğin Tabağın Kenarından Yenilmesi

İbni Abbas (r.a)’dan rivayetle Resulullah (s.a.v.) Efendimiz: “Bereket yemeğin ortasına iner. Onun için kenarından yiyin, ortasından yemeyin” buyuruyor. (r. 194. 13-rs. 745. cf. 5477)

İbni Ömer (r.a)’den rivayetle Resulullah (s.a.v.) şöyle bu-yurmuştur: “Sofra kurulduğunda kişi önünden yesin. Arkada-şının önünden veya tabağın tepesinden yemesin. Zira bereket yukarıdan gelir.Sofra kaldırılmadan da kalkmasın. Bütün insan-lar elini çekmedikçe doysa bile elini yemekten çekmesin ve etrafını gözetsin. Zira olabilir ki henüz yemeğe ihtiyacı olan bir kimse utanır da elini yemekten çeker.” (r. 62. 12.)

Enes (r.a.)’den rivayetle Nebi (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: “Bir kimse yemek yediği kabı yalayarak güzelce sünnetlerse, o kap onun için mağfiret talebinde bulunur ve şöyle der ; “Ey Allah’ım, bu kimse beni şeytandan kurtardığı gibi, sende bunu ateşten kurtar.”(r.62.3.cf.5489)


Düşen Lokmanın Alınıp Yenilmesi

Enes (r.a.) Resulullah (s.a.v.) Efendimiz’in şöyle buyurduğu-nu rivayet ediyor: Herhangi birinizin lokması yere düştüğü zaman onu alsın; üzerine yapışan şeyleri temizledikten sonra da yesin; onu şeytana bırakmasın. (r.35.5-rs.754.cf.5488)

Hudabe İbn Habr (r.a.)’dan rivayetle Resulullah (s.a.v.) Efen-dimiz: “Bir kimse sofra altına düşeni yerse, fakirlikten emin olur.” buyurmuştur (r.408.15)

Haccac İbn Allat (r.a) Resulullah (s.a.v.) Efendimizin şöyle buyurduğunu rivayet ediyor: “Sofradan düşeni yiyen zengin-likte devam eder ayrıca çocukları ve torunları ahmaklıktan kurtulur “(r.408. 15)

Süzerek İçme

Bilindiği gibi; bir mazeret yoksa su, oturularak içilir ayakta içilmez. Bir toplulukta, salonun ortasında suyu ayakta içen bir insanın görüntüsü hiç de zarif değildir.Çevresini hep ölçülü ve zarif davranışlara yatkınlık kazandıracak şekilde terbiye edip eğiten Rasulullah (s.a.v.) Efendimiz, muaşeret kuralları konu-sunda son derece titizdir. İşte bu husustaki talimatlarından:

Ebu Hureyre (r.a.) rivayet ettiği bir hadisi şerifte: Resulullah (s.a.v.): Sakın sizden biri ayakta su içmesin. Kim unutarak ayak-ta su içerse derhal kussun buyurmuşlardır. (m. 1324. cf. 5. 5570. mz. 8242. cf. 5511)

Hadis kitaplarında, Peygamber (s.a.v.)’in oturarak su içtiği-ne dair bir rivayet yoktur, ayakta su içtiğine dair ise rivayetler bulunmaktadır. Bu kaynakların dış görünüşüne bakarak: Pey-gamber (s.a.v.) ”Efendimiz suyu ayakta içmiştir. Şu halde bu


bir fiili sünnettir. Öyle ise suyu ayakta içmek sünnettir“ şeklin-de bir mantık yürütmek mümkünse de durum hiç de öyle değildir. Zira bu konuda ki kaynakların hepsi Hz.Peygamber (s.a.v.)’in “istisnai“ davranışlarını tespit etmektedir. İstisnai davranışlardan genel kural çıkarılmadığı da bilinmektedir. O takdirde bu türden kaynaklar, Hz. Peygamber (s.a.v.), yerine göre böyle de yapmıştır; şu halde öyle de yapabilir.” tarzında değerlendirilmelidir.

Kaynaklarda, Resulullah (s.a.v.) Efendimizin ayakta iken su içtiğine dair görgü şahitlerinin verdiği bilgiler bulunmaktadır. Bunları da üç grupta toplamak mümkündür. 1-) Zemzem su-yundan 2-) Abdest aldığı suyun artanından 3-) Duvarda asılı bulunan bir su kabından.

Burada her üç durumun ortak bir yönü vardır. O da otura-rak içmenin mümkün olmayışı halidir. Bilindiği gibi zemzem suyu, Kabe-i Muazzama’nın yanındaki Zemzem kuyusundan çıkar. O zaman kuyu açıktadır ve çevresi de haliyle kalabalıktır; oturarak içilmesi de mümkün değildir.

Aişe (r.a)’nin rivayetinde Resulullah (s.a.v.) Efendimiz: “Siz bir şey içtiğiniz zaman üç nefeste içiniz: Birincisi içmenin şük-rüdür, ikincisi insanın içine şifadır, üçüncüsü de şeytanın ko-vulmasıdır. Zira böyle içilmesi en iyi akışı sağlar ve ihtiyacı ko-laylık ve afiyetle gidermiş olur “(r. 51. 6)

İbn Ebu Hüseyin (r.a)’den rivayetle Resulullah (s.a.v.) Efen-dimiz şöyle buyurmuştur: Sizden biri bir şey içtiğinde süzerek içsin. Bir yudumda, nefes almadan içmesin. Zira böyle içmesi karaciğer hastalığına sebep olur. (r. 51. 3)


Abdullah İbn Katade (r.a.)’den rivayetle Resulullah (s.a.v.) Efendimiz şöyle buyurmuştur: Sizden biri bir şey içtiğinde ka-bın içine teneffüs etmesin.” buyurmuştur. (r. 51. 4. rs762)

Ebu Said El Hudri (r.a)’den rivayetle Resulullah (s.a.v.) Bize ağzı kırık kaplardan su içmeyi yasakladı. (rs. 763)

Nevfel İbni Muaviye (r.a): “Resulullah (s.a.v.) Efendimiz: İçi-lecek şeyi üç seferde içer, başlarken besmele çeker, bitince “Elhamdülillah” derdi. (r. 555. 18)

Yiyip de Şükredenin Ecri

Ebu Hureyre (r.a.)’den rivayetle Resulullah (s.a.v.) Efendimiz “Yiyip de şükreden için, oruç tutup da sabreden gibi ecir var-dır.” buyuruyor. (r. 351. 2)

Cabir (r.a)’den rivayetleResulullah (s.a.v.) Efendimiz şöyle buyurmuşlardır: Allah bir kula bir nimet verir de, o kul da “El-hamdülillah” derse, nimetin şükrünü eda etmiş olur. Eğer ikin-ci defa söylerse sevabı tazelenir. Üçüncü defa söylerse Allah onun günahlarını mağfiret eder” (r. 372. 7.)

Enes (r.a.)’den rivayetle, Resulullah (s.a.v.) Efendimiz şöyle buyurmuşlardır: “Sofraya oturduğunda bismillah, sofradan kalktığında da elhamdülillah diyen kişinin önünden henüz sofra kalkmadan günahları bağışlanır.” (cs. 1. 1134)


Verilen Nimete Şükredilmemesi

Enes (r.a) “Kıyamet gününde nimetler hasene ve seyyie ile getirilir. Allah Teala nimetlerden bir nimete şöyle buyurur; “Ku-lumun hasenatından hakkını al” o zaman da adamda bir tek hasene kalmaz o nimet de gider.” (r.505. 6.)

Muhammed bin El-Münkedir (r.a.)’den rivayetle Resulullah (s.a.v.): Şüphesiz ben sizin günah işlemenizden daha çok ni-metlere şükretmemenizden korkuyorum. Dikkat edin! Şükre-dilmeyen nimetler öldürücü ve yok edicidir. (c.s.3.3194)

Sağ El İle Yiyip İçme

Ebu Hureyre (r.a) ’den rivayetle Resulullah (s.a.v.) Efendimiz şöyle buyurmuştur: “Sizden biri bir şey yediğinde sağ eli ile yesin, sağ eli ile içsin, sağ eli ile alsın, sağ eli ile versin. Zira şey-tan solu ile yer, solu ile içer, solu ile verir, solu ile alır” (r.35.4.cf.5473)

Seleme b. Ekva (r.a)’dan Resulullah (s.a.v.) Efendimiz’in şöy-

le dediği rivayet edilmiştir: Adamın biri Resulullah (s.a.v.)’in

yanında sol eli ile yemek yedi. Resül-i Ekrem ona:

“Sağ elinle ye” buyurdu.

Adam: Yapamıyorum, diye cevap verdi.

Resulullah (s.a.v.) o adama:

“Yapamaz ol.” diye beddua etti.

Seleme’nin dediğine göre adam kibirinden dolayı böyle söylemişti. Resulullah’ın bedduası üzerine elini ağzına götü-remez oldu. (rs. 742 – Müslim Eşribe 107)


Yemeği Az Yeme

Ebu Hureyre (r.a.) Resulullah (s.a.v.)’ın şöyle buyurduğunu rivayet ediyor: “İnsan yemesini azalttığı zaman içi nur dolar.“ (r. 33. 10)

İbni Abbas (r.a.) ’den rivayetle Resulullah (s.a.v.) efendimiz: “Sizin Allah Teala’ya en sevimli olanınız yemesi en az ve bede-nen en hafif olanınızdır. (r. 17. 7)

Enes (r.a.) rivayetinde Resulullah (s.a.v.) Efendimiz şöyle bu-yurmuştur: “Her hastalığın başı karnı (mideyi) fazla doldur-maktır.”(r.72.10.cs.1.625)

Burada kısaca bir açıklama yapma gereği duyuyoruz:

Hz.Adem (a.s.) ilk defa yaratıldığında şeytanla arasında herhangi bir düşmanlık yoktu. Şeytan onu incelediğinde mi-desini görmüş ve insanın bu zaaf noktası hemen dikkatini çekmişti. Aralarında düşmanlık başladığında da bundan fay-dalanmaya çalışmıştır.

Şeytanın birinci vazifesi insanları haktan, hakikatten sap-tırmaktır. Bunun için elinden gelen her türlü gayreti sarf eder, kaleye hücum eden düşmanın zayıf noktaları seçmesi, oradan girmeye çalışması gibi şeytan da insanın zaaf noktalarını çok iyi bilmekte ve o noktalardan hücum etmektedir. İşte şeytanın insanda tespit ettiği zaaf noktalardan biri de midesi, daha açıkçası midesine olan düşkünlüğüdür.

Mideye düşkünlük yeme içme noktasında olabileceği gibi maddeye olan düşkünlük olarak da düşünülebilir.

Mide, Cenab-ı Hakkın kullarına ihsan ettiği büyük nimetler-den biridir. Ebu Hureyre (r.a.)’nin rivayet ettiği bir hadisi şerifte Resulullah (s.a.v.): “Mide vücudun havuzudur. Damarlar ona


gelirler. Mide sağlıklı olduğu zaman damarlar da sağlıklı olur-lar. Mide sağlıksız olduğu zaman, damarlar da hasta olurlar buyurmuştur. (mz. 8291)

İslam; aklı, nesli ve sıhhati korumayı hedef alır. Çünkü hayati vazifelerin sağlıklı olarak yapılabilmesi buna bağlıdır.

Bu hadis-i şerifte Resulullah (s.a.v.) Efendimiz sağlığı tehdit edici bir davranıştan bahsetmekte ve bunun da en önemli se-beplerden birisini de hadisi şerifte buyurdukları gibi karnı fazla doldurmakta yani çok yemek yemekte olduğunu bildirmişler-dir.

Mikdam b. Ma’dikerb (r.a.)’in rivayet ettiği diğer bir hadisi şerifte Resulullah (s.a.v.) Efendimiz şöyle buyurmuşlardır: “Ademoğlu midesinden daha kötü bir kabı tıka basa doldur-muş değildir.Ademoğluna belini doğrultacak birkaç lokma yeterlidir. Daha fazla yiyecekse; midesinin üçte birini yemek, üçte birini içecek, üçte birini de nefes için ayırsın.” (cs.3461.cf. 5502-Tirmizi Zühd 47-Müsned 4.132)

Resulullah (s.a.v.) Efendimiz “Acıkmadan yememeyi, yenil-diğinde de çok yenilmemesini öğütlerdi. İranlı bir doktor gün-lerce kaldığı halde kendisine hiç hasta gelmeyince Medine’den ayrılmak mecburiyetinde kaldı ve bu durum dikkatini çekince Efendimiz (s.a.v.)’e sordu. Resululah (s.a.v.) Efendimiz “Benim ümmetim iyice acıkmadan yemek yemezler. Yedikleri zaman da tıka basa değil, daha iştahları varken kalkarlar.” buyurdu. Doktor “İşte sağlığın şartı budur.”dedi.

Ayrıca tıp otoriteleri de aşırı yiyip içmenin sağlığa büyük tahribat yaptığını üzerine basa basa anlatırlar.


Oysa bu konuda Resulullah (s.a.v.)’in verdiği ölçüye uyulsa, acıkmayınca yenilmese, yenildiğinde tıka basa yenmese üçte birlik ölçüye riayet edilse yani midesinin üçte birini yemek, üçte birini su, üçte birini de nefes için boş bırakma yoluna gi-dilse bir çok problemin önü alınmış olur. O zaman şeytanın herhangi bir tuzak kurması da söz konusu olamaz.

Bu ölçülere uyulmaz, mide için yaşanıp onun için koşulup onun uğruna her şey feda edilirse, şeytan birçok yönden mak-sadına ulaşmış olur, çünkü midesine düşkün insanlar az sayıda değildir. Bunu çok iyi bilen şeytan birçoğumuzu bu noktalar-dan avlamakta, emellerine alet edebilmektedir.

Kısaca mideye düşkünlük şeytanı da sevindirmekle kalma-makta, maddeten ve manen birçok felaketleri de beraberinde getirmektedir.

Yemeği Zikir ve Namazla Eritme

Aişe (r.a)’den rivayetle Resulullah (s.a.v.) Efendimiz: “Yeme-ğinizi Allah’ın zikri ve namazla eritin. Yemek üzerine uyumayın yoksa kalpleriniz katılaşır.” (r. 67. 10)

Ayakta Yemek Yemek

Enes (r.a.)’in rivayetine göre Resül-i Ekrem (s.a.v.) bir kimse-nin ayakta su içmesini yasaklamıştır.

Ravi Katade şöyle dedi:

Biz Enes’e, ya ayakta yemek nasıldır, diye sorduk. Enes:

Ayakta yemek daha beter veya daha çirkindir, dedi. (rs. 772.cf.5555-Müslim Eşribe 113-Tirmizi Eşribe11)

Ebi Cuheyfe (r.a.)’den rivayet edildiğine göre Resulullah (s.a.v.)


şöyle buyurdu: “Ben bir yere dayanarak yemek yemem.” (rs. 747)

Yemek yerken yaslanmadan yemesi mümkün olmayanların dayanmalarına müsaade vardır. Yemek yerken müstehap olan dizleri üzerine oturmaktır. Yahut sağ dizi dikip sol dizin üzeri-ne oturmaktır. (t. ş. 125)

Altın ve Gümüş Kaplardan Yemek İçmek

Huzeyfe (r.a) şöyle dedi:

Resül-i Ekrem (s.a.v.) bize ipek ve atlas kumaştan elbise giymeyi, altın ve gümüş kaplarla su içmeyi yasakladı ve şöyle buyurdu:

“Bunlar dünyada kafirlerin, ahirette de sizin olacaktır.” (rs. 778-Buhari Eşribe 28-Müslim Libas 3-4)

Ümmü Seleme (r.a.)’den rivayet edildiğine göre Resulullah (s.a.v.) şöyle buyurdu: “Gümüş veya altın kaplarla su içen kim-se, karnına cehennem ateşi doldurmuş olur.” (rs.779)

Enes b. Şirin şöyle dedi: Ben, Enes b. Malik (r.a) ile birlikte Mecusilerden bir grubun yanında idim. Gümüş bir tabak için-de pelte tatlısı getirildi; Enes onu yemedi. Getiren kişiye, onu başka bir kaba aktarması söylenildi o da tahta bir kaba aktarıp getirdi, Enes’de ondan yedi. (rs. 1801)

Meyve Yerken Seçme Yapılabileceği

Ebu Hureyre (r.a.)’den rivayetle Resulullah (s.a.v.): Kendileri-ne bir yemek getirildiğinde, “Bu hediye mi sadaka mı?” diye sorarlardı. “Sadakadır” denildiğinde kendileri yemez, ashabına “siz yiyiniz“ buyururlardı. ”hediyedir” denilirse, elini uzatır ve onlarla beraber yerlerdi. (r.522.11)


Hz. Aişe (r.a.)’den rivayetle Resulullah (s.a.v.): Bir yemek geti-rildiğinde önünden yer.Hurma getirildiğinde veya (meyvede) eli cevelan ederdi. (r. 522. 14)

Cevelan: Elini gezdirme, istediğini alıp yeme, dolaştırma.

Yemek Duaları

Ebu Said (r.a.)’den rivayetle Resulullah (s.a.v.): Yemekten sonra şu duayı okurlardı: “Elhamdülillahillezi et’amena ve sekana ve cealena minel müslimin.” (r. 538. 1)

(Bizi doyuran, içecekleriyle kandıran ve bizi Müslümanlar-dan eyleyen Allah’a sonsuz hamdolsun.)

Beni Süleym’den bir şahıs şöyle demiştir; Resulullah (s.a.v.) yemeği bitirdikten sonra şu duayı ederlerdi: “Allah’ım hamd sana mahsustur. Yedirdin içirdin, doyurdun, suya kandırdın. Nimetine nankörlük edilmeksizin ve nimetin terkedilmeksizin ve senin nimetinden müstağni kılınmaksızın hamd ancak sana mahsustur. (r. 538. 3)

İftar Ederken Okunacak Dua

“Allahümme leke sumtü ve bike âmentü ve aleyke te-vekkeltü ve alâ rızkıke eftarü ve savmel’ğadi min şehri Ramazane neveytü, feğfirli ma kaddemtü ve mâ ahhartü.” Anlamı: “Allah’ım! Senin rızan için oruç tuttum, sana inandım ve sana güvendim. Senin rızkınla orucumu açtım ve Ramazan ayının yarınki orucunu da niyet ettim. Benim geçmiş ve gele-cek günahlarımı bağışla!” (Ramuz 57.17-d.is.il. 263)

İftarı Acele Yapmak

Ebu Hüreyre (r.a.)’den rivayet edildiğine göre Rasullullah (s.a.v.) buyurdu ki; “Yüce Allah şöyle buyurdu; Benim katımda en sevgili kul, oruç açmakta en acele davranandır.” (Tirmizi


Savm 13, r.s. 1238) Sehl b. Sad (r.a.) rivayetinde; Rasullullah (s.a.v.) şöyle bu-yurmuştur: “İnsanlar iftarı acele yapmaya devam ettikleri müddetçe devamlı hayır üzerinde olurlar.” (m.783) Ebu Hüreyre (r.a.) rivayetinde: Rasullullah (s.a.v.) şöyle bu-yurmuştur: “İftarı acele sahuru geç yapmak teşehhüdde par-mağını kaldırmak Peygamber’in yetmiş cüzünden bir cüzdür.” (r.271-1)

Başkasında İftar Ederken Yapılacak Dua

İbn Zübeyr (r.a)’den Resulullah (s.a.v.): Bir cemaat sofrasın-da iftar ettiklerinde şöyle buyururlardı: “Oruçlular sofranızda iftar etsin. Melekler sizin için istiğfarda bulunsun.” (r. 527. 3)

Yemekten Evvel ve Sonra Ellerin Yıkanması

Enes (r.a)’dan rivayetleResulullah (s.a.v.) Efendimiz: “Kim ki Allah (c.c.)’dan evinin hayrını çok etmesini isterse, yemeğe otururken ve kalkınca elini, ağzını yıkasın.” buyurmuştur. (r.396. 9)

İbrahim İbn Hasan (r.a)’dan rivayetle Resululah (s.a.v.) Efen-dimiz şöyle buyurmuştur: “Ağızlarınızı temizleyin. Zira ağız içi kirameyn katiplerinin meskenleridir. Dilinizi kalem, tükürüğü-nüzü mürekkep edinirler. Onlar için ağızdaki yemek artıkların-dan daha kötü bir şey yoktur.” (r.84.14)

İmran İbni Husayn (r.a)’dan; Resulullah (s.a.v.) şöyle buyur-muştur: “Yemeğin akabinde hilallenin ve ağzınızı çalkalayın, bu sivri dişler ve azı dişleri için sıhhat vericidir.” (r. 249. 10)

(Hilallenme : Parmakla dişlerin temizlenmesi demek.) Hatta doktorlardan alınan bilgiye göre yemek artıkları mikroplar için en iyi besin kaynaklarıdır. Ağzımızın içinde pek çok mikrop


bulunmaktadır. Haliyle bu mikroplarda değişik hastalıkların sebebidir denilmektedir.)

Abdullah İbn Beşir (r.a.)’den rivayetle Resululah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: “Tırnaklarınızı kesin ve onları gömün. Parmak aralarını temizleyin. Ağzınızı yemek artıklarından temizleyin ve misvaklayın. Benim yanıma dişi sarı ve ağzı kokar girmeyi-niz.”(r. 335. 4)

İbn Abbas (r.a)’dan rivayetle Resululah (s.a.v.) şöyle buyur-muştur: Cuma günü tırnak kesmek şifa getirir ve derdi giderir. Yemekten evvel ve sonra el yıkamak da zenginlik getirir ve fakirliği giderir. (r. 198. 7)

Turfanda Meyve Getirildiğinde

Enes (r.a) dedi ki: Resulullah (s.a.v.) turfanda hurma (meyve) getirildiğinde gözlerine ve dudaklarına kor ve “Ya Rabbi bize evvelini gösterdiğin gibi onun sonunu da göster“ buyurur, sonra onu yanında bulunan çocuklara verirlerdi”. (r. 522. 15)

Yemek İçmekle İlgili Bazı Hadis-i Şerifler

Enes (r.a.)’den rivayetle Resulullah (s.a.v.): “Her istediğini yemek israftan sayılır “ buyurmuştur. (r. 131. 10)

Şuheyp (r.a.)’den rivayetle Resulullah (s.a.v.) şöyle buyur-muştur: “Dünya ve ahirette içeceklerin seyyidi su, gene dünya ve ahirette yemeklerin seyidi ise et ve pirinçtir”. (r. 302. 2)

Ebu İdris el Hevlani (r.a)’dan rivayetle Resulullah (s.a.v.): Sof-ra kurulduğunda önce idareci, sonra sofranın sahibi, sonra da o topluluğun en hayırlı bilineni otursun (cs. 1. 500)

Enes (r.a)’den Nebi (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: “Müslüman kardeşini evinde ziyaret edip yemeğinden yiyen kimse kendi-sine yemek yediren o kardeşinden daha üstün derecededir“ (cs. 2312)


Cabir (r.a.)’den rivayetle Nebi (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: “Akşam yemeğini bırakma, bir avuç hurma da olsa. Zira onu terk etmek insanı çabuk kocatır”. (r. 470. 13.)

Yemek İçmek Adabının Kısa Özeti

Yemeğe; eller yıkandıktan sonra besmele ile başlanmalı, sağ el ile önünden ve toplu halde yemeli, yemek çok sıcak olma-malı, herkes sofradan kalkmadıkça kalkmamalı, kendisi toksa yer gibi görünmeli, düşen lokma olursa temizlenip yenmelidir.

İçecekler bir nefeste değil, üç yudumda içilmeli. Ayakta bir şey yiyip içilmemelidir.

Yemeğin sonunda Allah’a hamd edip dua edilmeli. Eller yı-kanmalı, ağızlar misvaklanmalıdır.

MÜBAREK GÜNLER VE GECELER

Cuma Günü

Enes (r.a.) bildiriyor: Resulullah (s.a.v.) cuma gecesi geldi-ğinde şöyle derlerdi: “Bu gece Mes’ud bir gece ve nurlu bir gündür.” (r.532.10.)

Yüce Allah cennette mü’min kullarına cuma günü tecelli ederek büyük lütuflarda bulunacaktır.

Cuma günü Mübarek bir gündür. Ebu Bekir (r.a.)’in rivayet ettiği hadisi şerifte, Resulullah (s.a.v.): Allah (zc.hz.) indinde cuma gecesi ve gününe muadil bir gün yoktur buyurmuş-tur.(r.364.8.)

Hz.Ali (r.a.)’den rivayetle Resululah (s.a.v) Efendimiz: “Cuma günü olduğunda kuş kuşa,vahşi hayvanlar vahşi hayvanlara yırtıcılarda yırtıcılara “Selamün aleyküm bu gün Cuma günü derler.” (r.60.11)

Haftalık ibadetimiz olan Cuma namazı bu güne tahsis edil-miştir. Enes (r.a.)’in rivayet ettiği hadisi şerifte, Resululah (s.a.v.) Efendimiz: “Ümmetimin bayramları içinde cumadan efdal bay-ram yoktur. O gün ki kılınan iki rek’at namaz Cuma günü dışın-da ki bin rek’attan efdaldir buyuruyor.(r.365.7)

Ebu Hureyre (r.a.)’nin rivayet ettiği hadisi şerifte, Resulullah (s.a.v.) şöyle buyurmuşlardır: “Üzerine güneşin doğduğu en hayırlı gün cuma günüdür. Hz.Adem o gün yaratıldı. Vazifeli olarak cennetten o gün indirildi.Tevbesi o gün kabul edildi.


Ruhu o gün alındı. Kıyamet o gün kopacaktır. Yeryüzünde in-sanoğlundan başka hiçbir canlı yoktur ki, kıyamet gününün korkusundan cuma günü dikkatle bekleyerek sabahlamasın.” (cs.2128.mz.3002)

Cuma Günü Sabah Namazı

İbni Ömer (r.a)’den rivayetle Resulullah (s.a.v): ”Allah katın-da en üstün namaz cuma günü cemaatle kılınan sabah nama-zıdır” (cs.1.745)

Cuma Namazı

Farz olan bu namaz büyük önem taşır. Yüce Allah Cuma su-resinin 9.ayetinde şöyle buyurmuştur: “Ey iman edenler! Cuma günü namaza çağırıldığı (ezan okunduğu) zaman, hemen Allah’ı anmaya koşun ve alışverişi bırakın. Eğer bilmiş olsanız, elbette bu, sizin için daha hayırlıdır.

İbni Ömer (r.a.)’in naklettiğine göre Hz.Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmuştur: “Kim cuma günü yıkanır, sonra en güzel kokusundan sürünür, en güzel elbisesini giyinir, sonra (nama-za) gider, kendisi yerinden kalkmadıkça iki kişinin arasını ayır-maz ve imam hutbesini bitirinceye kadar sessizce durur, na-mazını kılarsa iki cuma arasındaki günahları üç gün de fazlasıyla bağışlanır.” (mz.3065.)

Peygamber (s.a.v.) Efendimiz cuma namazına gitmeyenler-ler ile ilgili olarak da Ebu Katade (r.a.)’ın rivayet ettiği hadisi şerifte de şöyle buyurmuşlardır: “Kim zaruret olmaksızın arka arkaya üç cumayı terk ederse, Allah onun kalbini mühür-ler.”(r.412.11.Ebu Davut,Salat 1052)

Cuma günü cuma namazından önce şu hususların yapılma-sı sünnettir:


1-Boy abdesti almak. Büreyde (r.a.)’den Resulullah (s.a.v): Kim cuma namazına gelecekse yıkansın buyurmuştur. (mz.3049.rs.1153)

2-Bıyıkları kısaltmak, tırnak kesmek ve benzeri temizlikleri yapmak. Ebu Hureyre (r.a.)’den rivayetle Resulullah (s.a.v.) Efendimiz: Cuma namazına gitmeden önce, tırnaklarını keser, bıyıklarını kısaltırlardı. (r.559.20.mz.3036)

3-Misvak veya fırça ile dişleri temizlemek. Sehl b.Huneyf (r.a.) naklettiğine göre Resulullah (s.a.v.): “Misvak kullanmak ve yıkanmak, Cuma gününün hukukundandır, buyurmuşlardır.” (mz.3056)

4-Güzel ve temiz elbise giyinmek. Hz.Aişe (r.anha): Resulul-lah (s.a.v.)’ın iki elbisesi vardı. Bunları cuma günü giyerdi. Na-mazdan dönünce, onları diğer cumaya kadar katlardık. (mz.3074)

5-Güzel koku sürünmek. Resulullah (s.a.v.) Hz.Ali (r.a.)’ye hi-taben: Ya Ali cuma günü kokulanır ve yeni elbise giyersin. (r.499.3)

6-Camiye erken gitmek.Ebu Hureyre (r.a.)’den rivayet edil-diğine göre Resulullah (s.a.v) şöyle buyurdu: “Cumaya erken giden kimse deve kurban etmiş gibi sevap kazanır, onu taki-ben gelen sığır kurban eden gibidir, onu takiben gelen koç kurban eden gibidir. Daha sonra gelen tavuk sadaka vermiş gibi olur. Ondan sonra gelen yumurta sadaka vermiş gibi olur. İmam mimbere oturduğunda defter kapanır. Melekler hutbeyi dinlemeye otururlar.(cs.1.447-rs.1157).

Cuma Günü Yapılması Mekruh Olan Şeyler

İmamın hutbeyi okumaya başlamasından itibaren namaz kılınıncaya kadar alışveriş ve benzeri dünya işleriyle meşgul olmak ve cuma günü namaz vakti girdikten sonra namazı kıl-


madan yolculuğu çıkmak. Vakit girmeden önce çıkmakta bir sakınca yoktur.

Cuma Namazının Peşinden Yapılacak İbadetler

İbni Abbas (r.a.) Resullah (s.a.v.)’in şöyle buyurduğunu riva-yet etmiştir: “Bir kimse cuma namazından sonra yerinden kalkmadan evvel otururken yüz defa ‘Subhanallahi vebiham-dihi Subhanallahil azim’ vebi hamdihi estağfirullah” derse kendisinin yüz bin, ebeveyninin de yirmi dört bin günahı af olunur.” (r.432.9)

Hz.Aişe (r.a)’den rivayetle Resulullah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: “Bir kimse cuma namazından sonra yedişer kere kulhüvallahu ehad, felak ve nas surelerini okursa Allah o sebeple onu diğer cumaya kadar zarar ve kötülüklerden korur.” (r.439.1-cs.3734)

Cuma Günü ve Gecesi Yapılacak İbadetler

Ebu Hureyre (r.a.)’den rivayetle Resulullah (s.av.): Perşembe günü olunca, Allah’u Teala meleklerini beraberlerinde gümüş-ten sahifeler ve altından kalemler olduğu halde gönderir. On-lar, perşembe günü ve cuma gecesi bana salat’ü selamı çok getiren insanları kaydederler. (r.61.7)

Ebu Hureyre (r.a.) Resulullah (s.a.v.)’ın şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: “Cuma günü gusül etmek cünüplükten guslün vacip oluşu gibi vaciptir.” (r.320.11)

Ebu Hureyre (r.a) Resululah (s.a.v.)’in şöyle buyurduğunu ri-vayet etmiştir: “Cuma akşamı Duhan suresini okuyan kimsenin küçük günahları bağışlanır” (cs.3730).

Taberani ve Esbahani’nin diğer rivayetleri şöyledir: “Kim cuma gecesi veya Cuma günü Ha mim Duhan suresini okursa Allah (c.c.) ona cennette bir köşk yapar” (t.2.179, c.s.3730)


Enes (r.a.) Resulullah (s.a.v.)’in şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: “Bir kimse Cuma gecesi iki rekat namaz kılar ve onda her rekatta Fatiha ve on beş kere İza zülzilet’i okursa, Allah onu kabir azabı ve kıyamet tehlikelerinden emin kılar.”(r.427.9)

Ebu Hureyre (r.a.)’den rivayetle Resulullah (s.a.v.) şöyle bu-yurmuştur: “Kim cuma gecesi Yasin suresini okursa bağışlanır.“ (t.2.178)

İbni Abbas (r.a.) rivayetle Resulullah (s.a.v.) şöyle buyurmuş-tur: “Kim Cuma günü Ali İmran suresini okursa güneş batınca-ya kadar ona, Allah (c.c.) ve rahmet melekleri dua eder-ler.”(t.2.179)

İbni Ömer (r.a) Resululah (s.a.v.)’in şöyle buyurduğunu riva-yet etti: “Kim cuma günü Kehf suresini okursa onun için ayağı-nın altından gökteki bulutlara kadar bir nur parlar. Kıyamet gününde onu aydınlatır ve iki cuma arasında işlenmiş günah-ları bağışlanır.” (t.2.177)

Ebu Said (r.a.)’in rivayetinde Resulullah (s.a.v.) şöyle buyur-muştur: “Cuma günü Kehf suresini okuyan kimse için iki cuma arası nurlandırılır.” (cs.3726)

Çokça dua etmek ve Peygamberimize salat-ü selam getir-mek. Mes’ud (r.a.)’un rivayetinde Resulullah (s.a.v.): “Cuma gü-nü bana çok salatı selam getirin. Kim bana salavat getirirse o bana arz olunur. (r.80.12.rs.1160)

Üç Aylar

Üç aylar,kameri aylardan Recep, Şaban ve Ramazan ayları-dır. Müslümanların manevi hayatında bu ayların seçkin bir yeri vardır. Çünkü bu aylar mübarek gecelerle doludur.

Bu aylarla ilgili olarak Hasan (r.a.)’ın rivayet ettiği hadisi şerif de Resulullah (s.a.v.): Recep Allah’ın, Şaban benim, Ramazan da ümmetimin ayıdır buyurmuştur. (r.289.2.)


Recep Ayı

Ebu Said (r.a.) rivayet ettiği hadisi şerifte; Resulullah (s.a.v.) Efendimiz: “Recep haram aylardandır ve onun günleri altıncı semanın kapıları üzerinde yazılıdır.Bir kimse onda bir gün oruç tutar ve bu orucunu Allah’ın takvası içinde ikmal ederse,o kapı ve günler dile gelerek şöyle derler: Ya Rabbi onu mağfiret et.Şayet orucunu takva üzere tamamlamazsa istiğfar etmezler ve nefsin sana oyun etti derler.” (r.289.1.)

Said İbni Ebu Raşid (r.a.)’ın rivayetinde Resulullah (s.a.v.) şöyle buyurmuşlardır: “Recep büyük bir aydır.Allah bu ayda hasenatı kat kat eder. Kim Recepten bir gün oruç tutarsa,sanki bir sene oruç tutmuş gibi olur. Kim ondan yedi gün oruç tutar-sa, ona cehennem kapıları kapanır. Kim ondan sekiz gün oruç tutarsa, ona Cennetin sekiz kapısı açılır. Kim ondan on gün oruç tutarsa, Allah ona istediğini verir. Kim ondan on beş gün oruç tutarsa, semadan bir münadi şöyle seslenir: “Geçmişin affolundu. Amellere yeniden başla.” Kim artırırsa Allah da onu artırır. Recep ayında Allah Teala Nuh (a.s.)’ı gemiye bindirdi ve o, Recep ayını oruçlu geçirdi. Yanındakilere de oruç tutmalarını emretti. Onlarla gemi altı ay seyretti. Bunun sonu aşure günü-dür. Ve gemi “Cudi” dağına indirildi. O gün de Nuh (a.s.), ya-nındaki insanlar ve hayvanlar hepsi, Aziz ve Celil olan Allah için, şükür olarak oruçlu idiler. Allah denizi, beni İsrail için, aşu-re gününde yardı. Ve yine aşure gününde Allah (z.c.hz.) Adem (a.s.)’ın tövbesini ve Yunus (a.s.)’ın şehrinin halkının tövbesini de kabul etti. İbrahim (a.s.)‘da o gün doğdu. (r.288.13.mz.5153)

Enes (r.a) rivayatinde Resulullah (s.a.v.) Efendimiz şöyle dua ederdi diyor: “Allah’ım Recep ve Şaban’ı bizler için mübarek kıl ve bizi Ramazan’a eriştir.” (r.532.10)


Regaib Gecesi

Regaib gecesi Recep ayının ilk cuma gecesidir. Çok bağış ve iyilik demektir. Bu gece mü’minlere Allah’ın rahmeti, lutuf ve ihsanının bol bol verildiği bir gecedir.

Bu gecede yapılacak ibadet; bol bol kaza ve nafile namaz kılmak, Kur’an okumak, tövbe ve istiğfar ederek Yüce Allah’dan af ve mağfiret dilemektir. Ve onun rızasını kazanacak ameller yapmaktır.

İsra ve Mirac Gecesi

Meşhur olan görüşe göre bu gece, Recep ayının 27 inci gü-nü olan pazartesi gecesidir. Yaygın olan bu görüşe dayanarak insanlar Peygamberimiz (s.a.v.)’in pazartesi günü doğduğunu, pazartesi günü peygamberlikle görevlendirildiğini, İsra olayı-nın pazartesi günü gerçekleştiğini, Mekke’den hicret için pa-zartesi günü çıktığını, Medine’ye pazartesi günü geldiğini ve yine bu günde yani pazartesi günü vefat ettiğini söylemişler-dir. İsra: Gece yürüyüşüne denir. Miraç da merdiven, asansör demektir.

İsra ve Mirac’ın asıl manası, Peygamberimizin bir gece seya-hati ve yüce makamlara yükselmesidir.

Yüce Allah’a yakınlığın en üstün derecesi olan Miraç, beşer anlayışı çizgisinin ötesinde bir

mÜslÜman ’in 365 gÜnÜ · 2019. 9. 15. · mÜslÜman ’in 365 gÜnÜ . atillâ muratoĞlu ....

Documents