Esat A. DURGUTI Viti akademik 2014/2015 Ligjeratat e autorizuara: Esat A. DURGUTI Literatura bazë: Menaxhimi Financiar- Prof.dr. Isa MUSTAFA

Menaxhimi Financiar i Korporatave

Ligjerata nr.8: Kostoja dhe Struktura e Kapitalit

Përmbajtja e ligjeratës nr.8: Kostoja dhe Struktura e Kapitalit

Planifikimi Financiar - Përmbajtja e ligjeratës së shtatë: (Menaxhimi

Financiar Prof. Isa Mustafa: - f.q: 249 deri në 274)

• Faktorët të cilët ndikojnë në koston e kapitalit • Ndikimi i burimeve të financimit në koston e kapitalit • Kostoja individuale dhe e ponderuar e kapitalit • Llogarritja e kostove, varësisht nga burimet e financimit

o Kostoja e borxhit o Kostoja e aksionit të zakonshëm o Kostoja e aksionit të preferuar

• Modeli i rritjes së dividendit • Llogarritja e kostos së kapitalit me mesataren e ponderuar të kapitalit

WACC • Kostoja margjinale e kapitalit dhe vendimet investive • Struktura, dhe përcaktimi i saj

1. Faktorët të Cilët Ndikojnë në Koston e Kapitalit

Bazuar në metodat e matjes për vlerësimin e projekteve investime, është konstatuar se Nomra mestare e kthimit nga investimet është metoda kryesore e tërheqjes së investimeve.

Shtrohet pyetja: A është norma e pritur e kthimit çështje identike me koston e kapitalit?

Janë dy dalime kryesore ndërmjet këtyre dy nocioneve:

a. Së pari janë tatimet (zvoglimi i fitimit para tatimit) b. Së dyti është kostoja e transakcionit (emetimi i LV - kosto themelore)

Metoda më e mirë për llogaritjen e kostos së kapitalit është

Metoda e kostos së mesatarës së ponderuar të kapitalit (WACC) që në fakët

është mesatarja e ponderuar e fondeve

WACC- Weighted Average Cost of Capital

1. Faktorët të Cilët Ndikojnë në Koston e Kapitalit (…1)

Kostoja e kapitalit ndikohet nga shumë faktor dhe atë:

Faktorët të cilët janë jashtë kontrollit të kompanisë:

Niveli i normave të interesit dhe

Normat tatimore

Faktorët të cilët i kontrollon kompania:

Politika financiare e kompanisë

Politika e strukturës së kapitalit

Politika e dividentës dhe

Politika e investimeve

1.1. Ndikimi i burimeve të financimit në koston e kapitalit

Borxhi financiar apo leva financiare rezulton në atë kur organizata përdor

financimin me anë të borxhit.

Mënyra se si përdorimi i borxhit financiar mund të rrisë në mënyrë të

ndjeshme normën e fitimit mbi kapitalin aksionar nga pasqyra e më

poshtme:

Pasqyra: Burimet dhe kostoja e financimit në (000 EUR)

Struktura e financimit - leva

Raporti i borxhit 0% 20% 50% 70% 90%

Shuma e borxhit - 20.00 50.00 70.00 90.00 Kapitali aksionar 100.00 80.00 50.00 30.00 10.00

Shitjet 200.00 200.00 200.00 200.00 200.00 Kostot 165.00 170.00 172.00 176.00 180.00

Fitimi para interesit dhe tatimit 35.00 30.00 28.00 24.00 20.00 Shpenzimet e interesit, norma 5% - 1.00 2.50 3.50 4.50 Të ardhurat e tatueshme 35.00 29.00 25.50 20.50 15.50

Tatimi në të ardhura 10% 3.50 2.90 2.55 2.05 1.55 Fitimi neto 31.50 26.10 22.95 18.45 13.95

Kthimi ne Kapital ROE 31.50% 32.63% 45.90% 61.50% 139.50%

1.2 Supozimet për koston mesatare të ponderuar të kapitalit

Janë tri supozime të cilat duhet të merren parasysh gjatë llogaritjes së kostos mesatare të ponderuar të kapitalit:

1. Risku konstant i biznesit,(nëse niveli i riskut është i ndryshëm atëherë

edhe norma e kërkuar e kthimit do të ndryshoj, e kjo do të ndikoj në ndryshimin e kostos së kapitalit dhe anasjelltas)

2. Risku konstant financiar, (nëse rritet përqindja e borxhit në strukturën e kapitalit do të zvoglohet gjasa se korporata do të jetë në gjendje të paguaj interesin dhe principalin nga fitimi) dhe

3. Politika e pa ndryshuar e dividentës, (politikat e dividentës nisen nga supozimi se dividenti i korporatës rritet kur keni një rritje konstante të fitimit të korporatës dhe atë për një periudhë të caktuar kohore)

Pra menaxherët duhet të përdorin kombinimet egzistuese gjatë

kalkulimit të kostos së kapitalit

1.3 Përcaktuesit e kostos individuale të kapitalit

Kompanitë vazhdimisht kanë zgjeruar instrumentet e financimit, duke u përpjekur të tërheqin investitorët. Në vazhdim do të analizojm koston e disa burimeve të financimit dhe atë:

Kostoja e borxhit, Kostoja e aksionet e preferuara dhe Kostoja e aksioneve të zakonshme

Kostoja e borxhit pas tatimit:

Kostoja e borxhit pas tatimit është e lidhur me normën e interesit, normën e tatimeve mbi të ardhurat ë korporatës dhe riskut.

Atëherë mund të shprehet nëpërmjet formulës: Kd=i(1-T)

Shembull: Le të supozojm kur norma e interesit do të ishte 11%, ndërsa ajo e

tatimit në të ardhura 10%, atëherë kostoja e borxhit do të jetë: Kd=0.11(1-

0.10) =9.9%

1.3 Përcaktuesit e kostos individuale të kapitalit(…1)

Kostoja e aksioneve të preferuara Ndryshimi themelor ndërmjet financimit me borxh dhe financimit

me akcione të preferuara është se dividenta e këtyre akcioneve nuk konsiderohet detyrim e as shpenzim që zbritet nga tatimi – më pak risk se borxhi

Kostoja e aksioneve të preferuara (Kp) varet nga dividenti i aksioneve (Dp), çmimi (Pp) që investitorët janë të gatshëm të paguajnë dhe shpenzimet e emitimit – shitjes (F)

Shembull: Le të supozojm se dividenti vjetor i aksioneve të preferuara është 13 EUR, çmimi i aksioneve të preferura është 120 EUR dhe kostoja e emitimit dhe shitjes së aksionit është 5.2 EUR.

1.3 Përcaktuesit e kostos individuale të kapitalit(…2)

Kostoja e aksioneve të zakonshme

Kjo kosto është shumë vështirë të kalkulohet dhe atë për këto arsye:

1. Norma e kthimit nuk mund të përcaktohet më parë

2. Pronarët e aksioneve janë edhe pronar të kompanisë dhe kthimi i tyre është i barabart me atë që ka mbetur

3. Kapitali aksionar dhe fitimi i pashpërndarë janë të dy përbërës të njejtit burim të financimit

Nga e gjithë kjo mund të thuhet se egzistojnë dy modele për

vlerësimin e kostos së kapitalit dhe atë: 1. Modeli i rritjes së dividentit, dhe

2. Modeli i vlerësimit të aktiveve të kapitalit

1.3.1 Modeli i rritjes së dividentit

Kostoja e kapitalit aksionar përfshin financimin me aksione te zakonshme dhe me fitim të pashpërndar.

Kur kompania pret të paguajë divident konstante atëherë kjo

llogaritet:

Ku: Po: - është çmimi i tregut për aksionet të ex-dividentit D: - është dividenti i pritur vjetor për aksione në të ardhmen Ke: - kostoja e kapitalit aksionar (norma e pritur e kthimit)

Kur pritet se dividenta do të rritet në mënyrë konstante me normën

(g) e ku (g) është më e vogël sesa norma e pritur e kthimit, (ke) është vlera e aksioneve të zakonshme, në këtë rast (Po) llogaritet si:

Ndërsa norma e kthimit ke

1.3.1 Modeli i rritjes së dividentit(…1)

Nëse kompania emiton aksione te reja për ta rritë kapitalin vetanak atëherë ajo do te ketë shpenzime të emitimit, prandaj norma e kthimit duke marr parasysh koston e emitimit, pra fluksi neto i aksioneve (NPo), për cmimin e aksioneve (Po) llogaritet si vijon: pret të paguajë divident konstante atëherë kjo logaritet:

Emitimi i aksioneve të reja:

Nëse kompania emiton aksione te reja për ta rritur kapitalin e saj, atëherë ajo do te ketë shpenzime të emitimit. Në këtë rast duhet përshtatur në mënyrë që çmimi (Pe), të zëvendësohet me shumën neto të përfituar nga emitimi i ri (Pnet ) duke u bazuar në këtë, kostoja e aksionit të ri është:

1.3.1 Modeli i rritjes së dividentit(…2) shembull

Shembull: Korporata “E & M” do të përfitoj divident në vitin e ardhshëm me 4.10 € për një aksion. Në fakt, kjo korporat vitin e kaluar ka pranuar dividentin prej 3.00 € dhe tani pret rritje prej 10%. Çmimi i tregtimit të këtyre aksioneve është 70.00€: o Llogarisni normën e kthimit të investimeve, dhe o Normën e fitimit të pashpërndarë

Nëse kompania emiton aksione të reja atëherë shpenzimet e emitimit janë 10.50€ ose 15% nga cmimi egzistues i aksioneve. Kostoja e kapitalit të ri do të jetë :

1.3.2 Modeli i vlerësimit të aktiveve kapitale CAMP

Modeli i vlerësimit të aktiviteve kapitale supozon se letrat mevlerë shiten në një treg perfekt kapitali. Modeli varet nga këto kushte:

Nga risku i padëshiruar krf

Risku sistematik i kthimit të aksioneve të zakonshme lidhet me tregun, pra

me koeficientin beta të letrave me vlerë β

Premia e riskut të tregut, e cila është e barabart me diferencën e normës së pritur të kthimit (km-krf)

Modeli nuk ka kosto transakcionesh dhe tatimet

Të gjithë investitorët mund të marrin ose japin hua çfarëdo shume parash

1.3.3 Llogaritja e kostos mesatare të ponderuar të kapitalit WACC

Kjo metod përdoret me qllim të krahasimit të normës së kthimit dhe kostos së kapitalit

Për të llogaritur koston mesatare të kapitalit ne duhet të dim: Koston e çdo burimi të kapitalit Strukturën e kapitalit të kompanisë

Struktura e kapitalit mund të jetë:

Struktura e thjeshtë – përdorin burime të kufizuar Struktura komplekse – përdoren më shumë burime (obligacione,

aksione të zakonshme e të preferuara, kredi etj) Nëse struktura e kapitalit e përbëjën borxhi pas tatimit dhe aksionet e

zakonshme dhe ato të preferuara , atëherë MPKK llogaritet:

1.3.3 Llogaritja e kostos mesatare të ponderuar të kapitalit WACC- shembull

Shembull: Supozojm se një investim prej 100,000€ do të financohet me një strukturë; 40% borxhi, 10% aksione të preferuara dhe 50% aksione të zakonshme nga fitimi i pashpërndar.

Kostoja mesatare e ponderuar e kapitalit

Struktura e kapitalit Pjesëmarrja

Kostoja individuale

Kostoja e ponderuar

(1)

(2) (3= 1*2)

Borxhi (ke)

0.40

9.90

3.96

Aksione të preferuara (kp)

0.10

11.32

1.13

Aksione të zakonshme (ke)

0.50

11.69

5.85 Kostoja mesatare e ponderuar e kapitalit ëACC

10.94

1.3.4 Kostoja margjinale e kapitalit dhe vendimet e investimeve

Gjithnjë duhet bëhen përpjekje që burimet plotsuese të financimit ta ruajnë strukturën optimale të kapitalit.

Gjithmonë duhet bërë përpjekje që të ruhet struktura e kapitalit.

Investimet shtesë apo margjinale financohen nga fondet shtesë

Për të ruajtur strukturën optimale të kapitalit, kostoja e financimit shtesë duhet

të jetë e njejtë me mesataren e ponderuar të kostos së kapitalit nga i cili financohet kapitali egzistues.

Gjatë vendosjës për investime MPKK ka ndikim kyç:

Rrespektimi i kostos egzistuese, - atëherë korporata do të marr vetem aso

vendimesh investive për të cilat kthimi i pritshëm është më i madh sesa kostoja mesatare

Kombinimi më i mirë i financimit mesë borxhit, aksioneve të preferuara dhe aksioneve të zakonshme konsiderohet si struktur optimale e kapitalit.

Kjo struktur minimizon koston e kapitalit

1.3.5 Struktura e kapitalit

Kostoja e kapitalit është në lidhje të ngusht me strukturën e kapitalit

Menaxherët financiar duhet të jenë në gjendje të vlersojn strukturën e kapitalit dhe të kuptoj lidhjen e saj me riskun, me fitimin dhe vlerën.

Kapitali i korporatave ka prejardhje nga dy burime: 1. Kapitalin borxh – përfshinë të gjitha huamarrjet afatgjata të firmës. 2. Kapitali i vet – përbëhet nga burimet afatgjata të siguruara përmes

aksioneve të preferuara , aksionet e zakonshme, dhe fitimi i pashpërndar

Struktura e kapitalit duhet të krijoj një bilanc ndërmjet riskut dhe kthimit dhe ta maksimalizoj cmimin e aksioneve të korporatës.

Egzistojn dy qasje të strukturës së kapitalit:

1. Qasja tradicionale, - vlera e firmës maksimalizohet kur kostoja e kapitalit minimizohet. dhe

2. Qasja e Modiglianit dhe Millerit, vlera e përgjithshme investive e një korporate varet nga profitabiliteti i saj dhe risku

FUNDI I LIGJERATES NR.8

PYETJE

DISKUTIME

KOMENTE

SYGJERIME

URIME FESTAT E FUND

VITIT