meester magazine

84
Mr . MAGAZINE VOOR JURISTEN Mr. 7/8 2014 jrg. 10 10304628 WWW.MR-ONLINE.NL €12,50 TRANSFER: MARCEL JANSSEN NAAR BAKER & MCKENZIE 42 DEALMAKER: JAN WILLEM DE BOER (LINKLATERS) 58 BUITENLANDSE ZAKEN: LINDE BREMMER (AKD) IN BRUSSEL 69 OUD-MINISTER ERNST HIRSCH BALLIN: ‘JURIDISCHE REALITEIT KAN POLITIEKE RETORIEK HET HOOFD BIEDEN’ BOMENRECHT: EEN WOUD AAN REGELS VAKGENOTEN PERSONEN– EN FAMILIERECHT DE NIEUWE PARTNER

Upload: walter-wijnhoven

Post on 01-Apr-2016

319 views

Category:

Documents


15 download

DESCRIPTION

Bijdrage geleverd aan Mr. magazine, het onafhankelijke vakblad voor juristen (oplage 28.000). Welke bijdrage dat is moet ik als ghostwriter helaas in het midden laten...

TRANSCRIPT

Page 1: Meester magazine

Mr.MAGAZINE VOOR JURISTEN

Mr. 7/8 2014 jrg. 10 10304628

WWW.MR-ONLINE.NL €12,50

TRANSFER:

MARCEL JANSSEN

NAAR BAKER &

MCKENZIE

42

DEALMAKER:

JAN WILLEM

DE BOER

(LINKLATERS)

58

BUITENLANDSE

ZAKEN:

LINDE BREMMER

(AKD) IN BRUSSEL

69

OUD-MINISTER ERNST HIRSCH BALLIN:

‘JURIDISCHE REALITEIT KAN POLITIEKE RETORIEK HET HOOFD BIEDEN’

BOMENRECHT: EEN WOUD AAN REGELS

VAKGENOTENPERSONEN– EN FAMILIERECHT

DE NIEUWE PARTNER

Page 2: Meester magazine

“OBSTAKELS ZIJN ER OM TE OVERWINNEN.”

David Kuyper,Advocaat-stagiair Corporate M&A, Hogan Lovells

“Obstakels kom je overal tegen: op je racefiets en in de advocatuur. Obstakels

zijn er om te overwinnen. Ik stap dus niet af maar ga door. Juist dat prikkelt mij

om tot het uiterste te gaan. Dat doe ik ook bij Hogan Lovells, een internationaal

advocatenkantoor met een wereldwijd netwerk, voortreffelijke opleidings-

mogelijkheden, een collegiale sfeer en uitdagende zaken. Voor mij dé plek om

het maximale uit mezelf te halen!”

Ben jij ook uiterst gedreven en wil je samen tot het uiterste gaan?

Kies dan voor Hogan Lovells, aan de Keizersgracht in hartje Amsterdam.

www.werkenbijhoganlovells.nl

Hogan Lovells International LLP, advocaten, notarissen en belastingadviseurs

UITERSTGEDREVEN

Page 3: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 3

MICHIEL VAN KLEEF

HOOFDREDACTEUR

TWITTER @MICHIELVANKLEEF

Nu de zomer alweer vordert, is het ook komkommertijd voor juridisch Nederland. Anders

dan dat kan ik de opschudding niet verklaren na de bekendmaking van de Haagse recht-

bank dat zij overweegt mannen te gaan voortrekken bij sollicitaties. Reden: de alsmaar op-

rukkende de feminisering.

Beide zaken zijn niet nieuw: het is al veel langer bekend dat bij ongewijzigd beleid over vijf-

tien jaar verreweg de meeste rechters vrouwen zullen zijn. En het is ook geen nieuws dat

de rechtspraak nadenkt hoe hier iets aan te doen. Al in december 2010 verklaarde Simone

Roos van de Raad voor de rechtspraak in een interview in dit blad dat serieus overwogen

wordt om met streefcijfers te gaan werken om deze trend te stuiten. Wettelijke regels ston-

den en staan een dergelijk beleid nog steeds in de weg.

Wel nieuw deze keer was de discussie die losbarstte over de vraag of vrouwen nu wel of niet

anders straffen dan mannen. Strafpleiter Gerard Spong ontpopte zich als een waar kenner

en toverde de ene na de andere studie uit zijn hoge hoed, waarna hij een dag later weer om

de oren werd geslagen door een andere columnist die hem betichtte van selectief citeren en

ander onheuse debattechnieken.

Ik denk dat het in alle opwinding goed is nog even terug te gaan naar waar het in deze dis-

cussie over zou moeten gaan, namelijk het streven de rechterlijke macht zoveel mogelijk

een afspiegeling te laten zijn van de samenleving. In 2010 was de aanleiding tot het inter-

view met Roos de vrijwel totale afwezigheid van allochtonen, eufemistisch biculturelen ge-

noemd, in de rechtspraak. Want dat lijkt me een veel groter probleem. Ik ken geen recen-

tere cijfers dan toen, maar ik vrees dat bijvoorbeeld de afschaffing van de raio-opleiding die

instroom niet heeft doen toenemen.

Dus over de feminisering moeten we maar even ophouden. Ik zeg niet dat het geen weten-

schappelijk interessante discussie is of vrouwen anders straffen dan mannen, alleen er zijn

belangrijker zaken. Dus: eerst waren er witte mannen en tegenwoordig zijn er witte vrou-

wen. Maar waar het nu om gaat is dat we meer zwarte mannen en vrouwen moeten heb-

ben in de rechtszaal.

ZWART-WIT Mr. is hét onafhankelijk magazine voor juristen.

Het bericht, belicht en becommentarieert actuele

zaken in de juridische wereld. Mr. bereikt ruim

28.000 actieve juristen in Nederland. De uitgever

wordt door een Raad van Advies geadviseerd over

het te voeren beleid.

Informatie over abonnementen zie onderaan dit

colofon

Redactieadres: Van Kleef Media

Parklaan 125, 2011 KT Haarlem

Tel. 023-576 21 87, mail: [email protected]

Redactie: Michiel van Kleef (hoofdredacteur),

mr. Karen Rijlaarsdam (eindredacteur),

mr. Annelieke Fenstra, Myrna van Lente

Medewerkers: mr. Lex van Almelo, mr. Inge van

Beulen (Jonge-Baliepagina), Mireille Bosman

(Bijgewoond), mr. Jurjen Boorsma (Arrest van de

maand), mr. Alieke Bruins, mr. Roel Joosen (Jonge-

Baliepagina), mr. drs. Michel Knapen, mr. Peter

Louwerse, drs. Michiel Rohlof (Dealmakers), mr.

drs. Miek Smilde, mr. Henriette van Wermeskerken

Columnisten: prof. mr. Maurits Barendrecht, Harm

Cammel, prof. dr. W.J.M. Voermans

Fotografie: Chantal Ariëns, Chris van Houts, Geert

Snoeijer

Website: www.mr-online.nl

Webmeester: Bart Pronk ([email protected])

Raad van Advies (deze adviseert de uitgever van

Mr. bij het vaststellen van het uitgeefbeleid):

Baker & McKenzie: Chantal Rademaker de Ridder,

Boekel De Nerée: Frederieke Leeflang, Brunel

Nederland: Maarten Bokhoven, Houthoff Buruma:

Jaap Bosman, Ricoh: Paul Aantjes, USG Legal

Professionals: Eelco Stuut, Voxius: Hielke Bruin

Uitgeverij:

Kluwer

Postbus 23, 7400 GA Deventer

Tel. 0570-67 35 55

Uitgever: Tom Schoute

Media advies: Maarten Schuttél

Advertentiedeelname:

Capital Media Services B.V.

Staringstraat 11, 6521 AE Nijmegen

Tel. 024-360 77 10, [email protected]

Basisontwerp: Houdbaar, Deventer

Vormgeving: Colorscan BV, Voorhout

Druk: Senefelder Misset, Doetinchem

Abonnementen en adreswijzigingen:

Abonnementsprijs € 125,- per jaar.

Losse nummers € 12,50, te bestellen

via www.kluwershop.nl of

0570-67 35 55. Alle prijzen zijn inclusief

verzendkosten en btw. Juristen die als zodanig

werkzaam zijn ontvangen Mr. kosteloos.

Bij wijziging tenaamstelling en/of adres verzoeken

wij u de huidige en de gewijzigde gegevens op

te sturen naar:

Kluwer Klantenservice,

Postbus 23, 7400 GA Deventer.

Tel. 0570 - 67 35 55, fax 0570 - 69 15 55,

www.kluwer.nl/klantenservice

Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande

schriftelijke toestemming van de uitgever

openbaar worden gemaakt of verveelvuldigd.

ISSN 1388-3372 – Copyright Kluwer 2014

Page 4: Meester magazine

Juridische dienstverlening is volop in ontwikkeling. Mensen vormen de kern, maar doordachte werkprocessen en juridische software leveren steeds meer voordeel op. Legadex is marktleider in innovatieve bedrijfsjuridische en paralegal diensten. Voor flexibele inzet én met de oplossingen om uw bedrijfsjuridische afdeling structureel naar een hoger plan te tillen. Benieuwd wat wij voor u kunnen betekenen? Bel met Hans-Martijn Roos of Luc van Daele via (020) 820 83 96. legadex.com

Page 5: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 5

INHOUD Mr. 7/8 2014

VAKGENOTEN VAN HAAT EN DESTRUCTIE NAAR OPLOSSING

ACTUEEL

15 SNELRECHT

In de rubriek Snelrecht belichten vooraanstaande juristen periodiek de

ontwikkelingen op hun rechtsgebied. Deze keer komen maar liefst negen gebieden

aan de orde: van staatsrecht tot aansprakelijkheidsrecht en van financieel recht en

Europees recht.

INTERVIEW ERNST HIRSCH BALLIN

22 HET RECHT ALS BEMIDDELAAR TUSSEN WET EN WERKELIJKHEID

Veel liever dan over zijn tijd in de politiek praat oud-minister van Justitie Ernst

Hirsch Ballin over het recht. Dat ziet hij als een dynamisch instrument dat aan oude

woorden nieuwe betekenissen hecht en kan bemiddelen tussen wet en werkelijkheid.

“De juridische realiteit is in staat om de politieke retoriek het hoofd te bieden.”

DE NIEUWE PARTNER

46 HET VERANDERENDE JURIDISCHE LANDSCHAP

Toenemende concurrentie van nieuwe toetreders, de noodzaak je te onderscheiden

door een betere profilering, opdrachtgevers die steeds meer voor hun geld willen, de

wenselijkheid van een flexibele schil, ontwikkelingen op ICT-gebied die dwingen tot

ingrijpende keuzes. Het zijn maar enkele van de veranderingen in het landschap van

de juridische professional. Wat staat er allemaal voor de deur en hoe moet hier op

ingespeeld worden? Hoe ziet de ‘nieuwe partner’ er uit en wat maakt iemand tot een

echt ondernemende jurist? Een kleine greep.

BUITENNICHIG

62 EEN WOUD AAN REGELS

Een handvol juristen heeft dagelijks te maken met bomen. Overhangende takken,

schade aan bomen, bomen te dicht op de erfgrens, kapvergunningen. Advocaat Jilles

van Zinderen (Manz Legal) leest, schrijft, adviseert en procedeert over bomen en

geniet intussen van het buitenleven – maar noemt zich geen ‘bomenredder’. “Bomen,

dat zijn emoties.”

32

22

62

Er wordt nogal eens neergekeken op het familierecht. Ten onrechte, vindt familierechtadvocaat Louis Zonnenberg (Banning).

Hij meent dat het familierecht ingewikkelder is dan veel andere rechtsgebieden. Hij en zijn collega Geeske van Campen (Holla)

bespreken de ontwikkelingen op hun vakgebied, waarin het bepaald niet alleen om kennis gaat. “Je moet niet denken: ‘ik

ben jurist en ik ga niet over emoties’. Dat krijg je uiteindelijk als een boemerang terug.”

Page 6: Meester magazine
Page 7: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 7

INHOUD Mr. 7/8 2014

NIEUWS

8 MET ONDER MEER TECHNOLOGIE STEEDS

BELANGRIJKER VOOR ADVOCATUUR, RAAD VAN STATE

KRITISCH OVER MEDIATIONVOORSTEL, WK VOETBAL

VOOR ADVOCATEN, E-KANTONRECHTER,

BIJGEWOOND, MEESTERS VAN DE WEEK EN

WEBLOGS

COLUMNS

21 WIM VOERMANS MINDER ONTZAG VOOR DE

PRAKTIJK

30 MAURITS BARENDRECHT PRIJZENSLAG

RUBRIEKEN

52 BEDRIJFSJURISTENNIEUWS COLUMN, OVERSTAP

EN MEER

57 DEALMAKERS DE BELANGRIJKSTE DEALS VAN

DE AFGELOPEN MAAND

60 FINANCIEEL VERZEKERINGEN, WAARDERING EN

PENSIOEN

69 BUITENLANDSE ZAKEN SINGAPORE EN

BRUSSEL

71 MURAAL GREENBERG TRAURIG

SUBSIDIAIR

74 JONGE BALIE BALIE IN BEELD EN DAGBOEK VAN

EEN STAGIAIRE

76 RIJDEN PETER DEEN (ARAG) IN DE INFINITY Q50

79 NACHTKASTJE WAT LEEST CAROLINE DE MAAT

(FIKKERS NOTARISSEN)?

81 LEZERSACTIE MR. RALLY

83 NETWERKEN ONDERNEMINGSRECHTDINER

41 BETER WERKKATERN OVER JURIST EN ARBEIDSMARKT

42 NIEUWS MET ONDER MEER BAKER

MCKENZIE WINT AWARD, NEDERLANDSE

VESTIGING OSBORNE CLARKE,

STRAFRECHTQUIZ-APP, CONGRES

PLASBOSSINADE EN PERSONALIA

44 ARBEIDSTHERMOMETER JOYCE TOESET

(ROBERT WALTERS)

79

8

71

81

Page 8: Meester magazine

8 / Mr. 7/8 2014

NIEUWS

Ook burgers kunnen sinds begin juni online een rechtszaak

bij de eKantonrechter starten, voeren en volgen. Verzeke-

raars en advocaten hadden die mogelijkheid al. De eKanton-

rechter behandelt relatief eenvoudige geschillen op het gebied

van wonen, werken en winkelen. De procedure verloopt digi-

taal, wel blijft de mondelinge behandeling tijdens de zitting

gehandhaafd. Partijen leggen samen online een geschil voor;

de rechter beoordeelt de geschiktheid voor deze procedure. De

eKantonrechter doet binnen acht weken uitspraak. Zaken kun-

nen vanuit het hele land digitaal worden ingediend; ze worden

behandeld door de rechtbanken Rotterdam en Oost-Brabant.

Advocatenkantoren die investeren in ICT hebben de beste

kansen in de concurrentiestrijd in de juridische dienstver-

lening, zo concludeert het ING Economisch Bureau in de

half juni verschenen Sectorvisie Advocatenkantoren.

Uit een enquête van ING samen met informatiedienstverlener

Wolters Kluwer blijkt dat driekwart van de advocatenkanto-

ren de afgelopen drie jaar in nieuwe technologie heeft geïnves-

teerd. Van de 136 ondervraagde kantoren geeft 86% aan dat de

investeringsbeslissing niet zonder obstakels verloopt. Naast een

gebrek aan kennis over de mogelijkheden zijn het vooral de

hoogte van de investeringen en het onvoldoende rendabel zijn

daarvan, die als grootste belemmering worden gezien.

Kantoren die goed gebruik maken van de technologische moge-

lijkheden kunnen efficiënter werken. Daarnaast kunnen ze

technologie gebruiken om de relatie met klanten te versterken,

waardoor hun concurrentiepositie verbetert.

In de Sectorvisie wordt een beeld geschetst van een sector die in

toenemende mate te lijden heeft onder druk van binnen en bui-

ten de branche. Binnen de branche zijn dat met name de ni-

chekantoren en toetredende Angelsaksische kantoren. Daar-

naast zijn er de accountantskantoren die de juridische markt

betreden. Ook is het aantal juridische bureaus dat zich richt op

procesmatige juridische diensten, zoals contractmanagement,

corporate housekeeping en juridische datahuishouding, ge-

groeid. Bovendien is het aantal juridisch adviserende zzp’ers

fors gestegen.

De Sectorvisie richt zich op technologie als belangrijke moge-

lijkheid voor de bestaande kantoren om aan die bedreigingen

het hoofd te bieden. Het tempo van verandering ligt in de advo-

catuur lager dan in andere sectoren, waar technologie al langer

noodzakelijk is om werk nog rendabel uit te voeren. Desalniet-

temin zal het onvoldoende benutten van technologie ook in de

advocatuur het verdienmodel verder onder druk zetten.

De kantoren die al investeren beschikken met name over soft-

ware gericht op efficiënter werken, en dan vooral over adminis-

tratieve programma’s als urenregistratie en kantoormanage-

mentsoftware. Technologie om digitaal en plaatsonafhankelijk

te werken is veel minder populair. Dat geldt eveneens voor soft-

ware die met name op commerciële ontwikkeling gericht is.

Minder dan de helft van de kantoren werkt met dergelijke tech-

nologie.

E-KANTONRECHTER

ING: TECHNOLOGIE STEEDS BELANGRIJKER VOOR ADVOCATUUR

SECTORVISIE

(advertentie)

[email protected]

Industrieweg 51

Tel.: 010 245 07 66

zaterdag op afspraak

www.toga-atelierschout.nl

Kwaliteit met oog voor detailCool Wool ultra lichtgewicht

Page 9: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 9

Het aantal tuchtklachten tegen advocaten is

de afgelopen vijf jaar met 55% gestegen, zo

blijkt uit het half juni gepubliceerde jaarver-

slag van het Hof en de Raden van Discipline.

Vorig jaar kwamen 1584 klachten binnen bij

de tuchtrechter. Dat is maar liefst 55% meer

dan in 2009, en 13% meer dan in 2012. Het aantal

gegrondverklaringen daarentegen is wel ge-

daald, van 39% in 2012 naar 32% in 2013.

De raden legden 193 waarschuwingen, 93 beris-

pingen, 32 voorwaardelijke schorsingen en 23

onvoorwaardelijke schorsingen op. Zes advoca-

ten werden door een raad van het tableau ge-

schrapt. De scherpe daling naar 23 onvoorwaar-

delijke schorsingen is opmerkelijk, na een

gestage stijging van 32 in 2009 tot 60 in 2012.

Ook het aantal geschrapte advocaten is gedaald

ten opzichte van de dertien uit 2012, maar dit

aantal fluctueert elk jaar; in 2010 waren het er

bijvoorbeeld ook zes. Statistisch-technisch gaat

het bij de schrappingen om zulke kleine aantal-

len, dat er geen conclusies over trends aan kun-

nen worden verbonden. Dat geldt ook voor de

spoedschorsingen en praktische ordemaatrege-

len (zoals onderbewindstelling), die van twaalf

in 2012 naar drie in 2013 gingen. Al met al kreeg

zo’n twee procent van alle 17.298 advocaten te

maken met een veroordeling of andere voorzie-

ning. Dat was vorige jaren niet anders.

Er werd dus meer geklaagd, maar er kwamen

niet meer misstanden aan het licht. Er werden

immers minder klachten gegrond verklaard en

er werden ook veel minder zware maatregelen

opgelegd. Het lijkt er dus niet op dat advocaten

in toenemende mate slechter zijn gaan preste-

ren. Waarom werd er dan zo veel geklaagd?

Waarschijnlijk doordat de tuchtrechtspraak be-

kender is geworden en door het intensievere de-

kentoezicht, zo vermoeden Britta Böhler (hoog-

leraar advocatuur aan de Universiteit van

Amsterdam) en Bas Martens (voorzitter van het

dekenberaad/deken in Den Haag) in de in het

jaarverslag opgenomen interviews.

FORSE STIJGING VAN HET AANTAL TUCHTKLACHTEN TEGEN ADVOCATEN

HOGERE STRAFFEN COMPUTERCRIMINALITEIT

Het kabinet wil computercriminali-

teit hard aanpakken door hogere

straffen in te voeren.

Dit blijkt uit een wetsvoorstel van

minister Opstelten van Veiligheid

en Justitie waarmee de minister-

raad heeft ingestemd en dat een

Europese richtlijn omzet in Neder-

lands recht. Nederland voldoet al

grotendeels aan de regels waar-

toe de richtlijn verplicht.

Criminelen die computergege-

vens vernielen, computersystemen

ontoegankelijk maken door aan

wachtwoorden te sleutelen of com-

puters bestoken met spam zodat

de boel vastloopt, kunnen straks

een gevangenisstraf van maximaal

twee jaar tegemoet zien. Nu is dat

één jaar. Wanneer ze deze delicten

plegen met behulp van een zoge-

heten ‘botnet’ wordt de maximum-

straf drie jaar. Brengt een compu-

terdelict ernstige schade toe of

richt het zich tegen een vitale in-

frastructuur - bijvoorbeeld een

overheidsnetwerk of energiecen-

trale - dan wordt de maximum ge-

vangenisstraf vijf jaar.

TUCHTRECHT COMPUTERCRIMINALITEIT

De Afdeling advisering van de Raad van State adviseert om de initiatiefwetsvoorstellen om-

trent mediation van Tweede Kamerlid Ard van der Steur (VVD) te heroverwegen.

De Afdeling advisering ondersteunt de gedachte dat burgers en bedrijven in beginsel zelf verant-

woordelijk zijn voor het oplossen van conflicten. “Een oplossing getroffen tussen partijen, eventu-

eel met behulp van een onafhankelijke derde, heeft in veel gevallen de voorkeur boven een gang naar

de rechter. De voorstellen zullen naar verwachting echter leiden tot het tegenovergestelde van wat de

initiatiefnemer kennelijk beoogt; zij zullen leiden tot een aanzienlijke juridisering en in de gevallen

waarin mediation geen resultaat heeft tot onnodige vertraging en substantiële kostenverhoging. De

kans op mislukking is te meer aanwezig nu het de bedoeling is om druk uit te oefenen op partijen om

aan mediation deel te nemen, in bepaalde gevallen niet of niet geheel vrijwillig. De voorstellen drei-

gen daarmee hun doel voorbij te schieten.”

De Afdeling advisering mist in de toelichting een grondige en evenwichtige afweging van de voor- en

nadelen van overheidsregulering van mediation. Daarbij zou volgens de Afdeling ook meer aandacht

moeten worden besteed aan de nu al bestaande wettelijke regels en zelfregulering door de mediation-

branche. In de toelichting bij de wetsvoorstellen wordt onvoldoende gemotiveerd waarom de bestaan-

de regels te kort schieten, aldus de Afdeling advisering. Daar komt bij dat de wetsvoorstellen de toe-

gang tot de rechter kunnen beperken. Omdat de noodzaak en effectiviteit van de wetsvoorstellen niet

toereikend worden gemotiveerd ziet de Afdeling advisering voor deze beperking vooralsnog onvoldoen-

de grond. Zij adviseert daarom de wetsvoorstellen te heroverwegen.

RAAD VAN STATE KRITISCH OVER MEDIATIONWETSVOORSTELLEN

GA VOOR ACTUEEL JURIDISCH NIEUWS EN UITGEBREIDERE VERSIES VAN DEZE BERICHTEN NAAR WWW.MR-ONLINE.NL

Page 10: Meester magazine

10 / Mr. 7/8 2014

NIEUWS

Het businessmodel binnen de advocatuur staat investeringen

in de weg. Daardoor vernieuwt de branche niet snel genoeg,

en krijgen nieuwe spelers kansen op deze markt. Dat was een

van de conclusies tijdens het NRC Carrière Café dat 11 juni werd

georganiseerd in samenwerking met Legal People.

Volgens Arnold Croiset van Uchelen, managing partner Allen &

Overy Amsterdam, is het probleem van investeringen inherent

aan advocatuur: “Investeringen zijn voor de langere termijn. En

dat is eigenlijk strijdig met de gedachte dat je aan het eind van

het jaar de winst met je compagnons wilt verdelen. Want waar-

om zou je een stuk van die winst inleveren, waar alleen je op-

volgers van gaan profiteren?” Frans Stibbe, voormalig DLA Piper

en nu managing partner van Deloitte Legal, beaamde dit: “Wij

hebben de ambitie een grote speler te worden. Mondiaal heb-

ben we al 1300 juristen in dienst. Als het leveren van meer dien-

sten op dat terrein een speerpunt wordt, en dat gepaard met de

nodige investeringen, dan kan het hard gaan. Het inbedden

van juridisch advies in een totaalpakket zal volgens ons een

voor het bedrijfsleven zeer aantrekkelijke propositie worden.”

Frank Vrancken Peeters, CEO van Wolters Kluwer Nederland

maakte onderscheid tussen de practice of law en de business of law:

“Ik opereer in een internationaal concern en kan goed vergelij-

ken hoe het elders gaat. In Nederland is men erg bezig met de

inhoud van het werk en minder met het optimaliseren van de

business. En dus lopen ook wij aan tegen grote aarzelingen te

investeren.”

NRC CARRIÈRE CAFÉ

VOETBALBIJGEWOOND

(advertentie)

WK VOOR ADVOCATEN

Het Nederlandse advocatenvoetbalteam is bij de beste zestien

geëindigd op het WK Voetbal voor Advocaten (de Mundiavo-

cat). Dat werd eind mei gehouden in Budapest. Maar liefst 74

teams streden om de beker, die uiteindelijk naar de ploeg van

Turkije ging.

De Nederlanders werden tweede in de poulefase, maar verloren

de achtste finale van het team uit Rio de Janeiro. Ook de strijd

om de negende plek tegen Canada werd verloren. “Toch waren

we beter”, aldus Mike Niekoop (Clifford Chance), die een niet

van humor en relativering gespeend weblog over het WK bij-

hield op www.mr-online.nl.

JMS staat klaar voor de start!

juridisch vertaalbureauTextserviceJMS

Mgr. C. Veermanlaan 58 1131 KJ Volendam T 0299-351851 F 0299-351751 E [email protected] W www.jmstext.nl

Kijk opjuridischebrochure.nl

voor meer info

Uw deadline, onze zorg!Scan en check onze korte

video-impressie op YouTube:

Elk projecttijdig geleverd

Ervaren juridischvertalers

Alle talen Vaste, scherpe

tarieven Persoonlijk

contact

Geeft u het startschot, dan zorgen wij dat de vertaling van uw juridische documenten gelijk in gang wordt gezet. Hierdoor maken we optimaal gebruik van de tijd tussen

opdrachtverstrekking en deadline, en wordt onnodig tijdverlies voorkomen. Het resultaat is een juridisch correcte vertaling die altijd binnen de gewenste termijn wordt geleverd.

Bel 0299 351 851 of mail naar [email protected] en binnen een uur doen we u een scherpe off erte.

Bij spoedvertalingen kunnen we de gewenste deadline gelijk

telefonisch bevestigen.

Page 11: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 11

MEESTERS VAN DE WEEK

KENT U OOK EEN POTENTIËLE MR. VAN DE WEEK? MAIL ONS! [email protected]

ROLAND NOTERMANS

Roland Notermans (De Compliance

Academie) zal tijdens het congres

Independent Legal Professional

2014 een aantal workshops geven

over compliance.

Kunt u alvast een tipje van de

sluier oplichten? Wat gaat u de

deelnemers vertellen?

“Dat compliance leuk en inspi-

rerend kan zijn; succesvol als

je het samen doet, op basis van

goede analyses, keuzes en vi-

sie vanuit je eigen bedrijf; maar

ook op basis van good practi-

ces, tips en valkuilen van ande-

ren; en dat compliance weliswaar

een grote uitdaging is, maar als

je ons pragmatische 7-stappen-

plan volgt die uitdaging haalbaar

blijkt. En ten slotte: dat complian-

ce nooit meer van het bureau van

juristen verdwijnt.”

Wat is volgens u de grootste fout

die juristen (kunnen) maken?

“Ik roep al ruim twintig jaar: weet

wat jouw eigen beperkingen zijn

en durf om hulp en advies te vra-

gen. Dat is mijns inziens geen te-

ken van zwakte. En op de tweede

plek: begrijp jouw klant; weet hoe

jouw bijdrage optimaal bijdraagt

aan de bedrijfsdoelstellingen. Hoe

jouw boodschap beklijft. Behandel

jouw klant zoals jij behandeld zou

willen worden. Bedrijfsjuristen be-

horen verder te kijken dan alleen

het juridische en altijd hun effec-

tiviteit in het oog te houden.”

MARC HERTOGH

Hoogleraar rechtssociologie Marc

Hertogh (Rijksuniversiteit Gronin-

gen) gaf een lezing tijdens een de-

batavond over ‘Boze burgers en de

rechtspraak’.

De kloof tussen rechtspraak en

samenleving kan volgens u wor-

den verkleind als kritische bur-

gers serieus worden genomen en

worden uitgenodigd om zelf ver-

beteringen aan te dragen. Dus u

vindt dat de Rechtspraak kriti-

sche burgers niet serieus neemt?

“Er wordt wel veel over maar niet

veel met burgers gepraat. De

Rechtspraak verwijst weliswaar

regelmatig naar enquêtes over

het vertrouwen in de rechtspraak,

maar we weten nog maar heel

weinig over de achterliggende

ideeën van kritische burgers. Het

valt mij bovendien op dat wanneer

het gaat over de ‘gewone’ burger,

het bijna nooit gaat over betrok-

ken en goed geïnformeerde bur-

gers die oprechte kritiek hebben

op de rechtspraak, maar om ste-

reotiepe ‘boze burgers’ waarbij

vooral wordt benadrukt dat rech-

ters afstand moeten nemen van

de vox populi.”

JET HOOGENDIJK

Jet Hoogendijk is per 1 juni hoofd-

officier van justitie van het parket

Zeeland-West Brabant.

In Zeeland-West-Brabant werd

vorig jaar als eerste duidelijk dat

de herziening van de gerechtelijke

kaart heel wat problemen

veroorzaakt(e) bij het Openbaar

Ministerie. Hoe is het nu?

“Wat je zag is dat de logistie-

ke processen verschillend wa-

ren in Breda en Middelburg en dat

de centralisatie van het proces tijd

nodig heeft gehad om ingeregeld

te worden. Dit leidde in aanvang

tot met name meer nietige dag-

vaardingen. Er is een verbeter-

plan opgesteld tussen rechtbank

en parket. Daar is men vol energie

mee aan de slag gegaan. De pro-

blemen die er destijds waren, zijn

grotendeels opgelost. Dat zegt niet

dat alles perfect loopt. In ons werk

zijn er altijd processen te verbe-

teren. Het is goed je te realise-

ren dat hierbij ook een belangrijke

rol speelde dat Zeeland als provin-

cie, meerdere overheidsdiensten

zag verhuizen. De onrust als ge-

volg van de herziening moet ook in

deze context bezien worden.”

ls u minister van Veiligheid en

Justitie was dan…?

“Dan zou ik graag willen bijdragen

aan het doel dat we in Neder-

land ook over vijftig of honderd

jaar nog altijd een rechtssysteem

hebben waarbij bevoegdheden en

waarborgen elkaar in evenwicht

houden. Het klinkt misschien wat

weinig spannend, maar het is wel

heel erg belangrijk als je naar een

aantal andere landen in de wereld

kijkt. (...)”

Dit is een selectie van de

uitspraken die de meesters van

de week de afgelopen maand

deden op de site van Mr. Wie

een wekelijks overzicht van de

meesters van de week wil

ontvangen, kan zich abonneren

op de Mr.-nieuwsbrief via

www.mr-online.nl

JEROEN TEN VOORDE

Jeroen ten Voorde (Universiteit Lei-

den/Rijksuniversiteit Groningen)

was een van de sprekers op de

Landelijke Strafrechtsdag.

Het kabinet is voornemens het

Wetboek van Strafvordering grondig

te moderniseren. Een goed plan?

“In ieder geval begrijpelijk. Het

rapport van de Algemene Reken-

kamer geeft een vrij onthutsend

beeld van het functioneren van de

strafrechtsketen. Geen bewinds-

persoon had naar aanleiding hier-

van kunnen blijven stilzitten. Som-

mige van de naar aanleiding van

het rapport ingezette en aange-

kondigde projecten hebben inder-

daad tot doel de prestaties van de

strafrechtsketen te verbeteren (...).

Het streven om de regeling van de

dwangmiddelen en opsporingsbe-

voegdheden te wijzigen begrijp ik

ook. Die is nu veel te complex.

Aanpassing van onderdelen van

het wetboek is op sommige ter-

reinen dus gewenst. Wat ik ech-

ter mis is een beschouwing over

de rollen van de verschillende pro-

cesdeelnemers. Wijziging van het

Wetboek van Strafvordering zal

ook leiden tot verandering in de rol

van de rechter, de officier van jus-

titie, de verdachte en het slacht-

offer. De bewindslieden doen het

voorkomen alsof op dat punt niets

verandert. Dat geloof ik niet en ik

vrees dat de implementatie van

het gemoderniseerde wetboek veel

lastiger zal worden dan wordt ver-

ondersteld, juist omdat men zich

niet voldoende realiseert wat som-

mige wijzigingen concreet zullen

betekenen.”

12

219

26

MEI

JUNI

MEI

MEI

Page 12: Meester magazine

12 / Mr. 7/8 2014

BLOGS

MEER BLOGS OP WWW.MR-ONLINE.NL

De eKantonrechter is sinds 2 juni

online voor burgers. Rechter

DORY REILING (Rechtbank Amster-

dam), lid van het team dat eKan-

ton ontwikkelde, vertelt over het totstandko-

mingsproces. Burgers kunnen een geschil met

een digitaal formulier voorleggen aan de eKan-

tonrechter. Het formulier moest makkelijk in

te vullen zijn, en voor de rechter relevante in-

formatie opleveren. Lees hoe het team dat, met

hulp van een testpanel van de Consumenten-

bond, voor elkaar heeft gekregen.

Docent en coach RÜNA HONIG legt

ons uit hoe verwachtingen van

gezaghebbende mensen, zoals

ouders, leraren, leidinggeven-

den, onze prestaties beïnvloeden. Het komt

erop neer dat hoe hoger hun verwachting is

van iemand, hoe beter diegene zal presteren

en omgekeerd, ook al is die verwachting op

niets gebaseerd. “We gaan onszelf vormen

naar het beeld dat er van ons heerst. Dat noe-

men we ‘het Pygmalion-effect’.”

“Hoe absurd en logisch het ook klinkt, het is

altijd goed zich rekenschap te geven van de

beperktheid van iemands kennis, vooral bij

het oversteken van de grens”,

blogt JAN WILLEM DE HAAN, aan-

gesloten bij de Dutch Business

Lawyers Abroad en sinds 1992 als

advocaat werkzaam in Spanje. “Ik gebruik

deze uitspraak vaak om mijn (Nederlandse)

opdrachtgevers bewust te maken van het feit

dat zaken doen in een ander land niet alleen

JURIDISCHE DUIDELIJKHEID VERSUS ROMANTIEK

het aantal ‘known unknowns’ doet toenemen

maar vooral het aantal ‘unknown unknowns.”

Na ‘liefde’ schijnen Nederlan-

ders ‘vakantie’ het mooiste

woord te vinden. Toch is vakan-

tie vaak ook gerelateerd aan

stress. Veel professionals moeten zich drie sla-

gen in de rondte werken voordat ze vertrekken

en vijf slagen als ze weer terug zijn. Advocaat

en coach ANNE NEIJZEN geeft het advies vaker

op vakantie te gaan in plaats van langer. “Dat

schijnt de beste manier te zijn om vakantie-

stress te vermijden.” Zelf heeft ze de ideale

combinatie gevonden: ze haalt de verplichte

studiepunten in het buitenland. Zo gaat ze in

oktober naar Istanbul, waar haar kantoorge-

noot Ali Ontas een cursus organiseert. “Genie-

ten van cultuur en eten, leuke collega’s, een

goed verzorgde cursus en tot slot zestien stu-

diepunten. Een heel ontspannen manier om

werk en vakantie te combineren.”

Strafrechtadvocaat WILLEM JAN

AUSMA blogt over resocialisatie na

vrijlating. “Daar sta je dan met je

blauwe vuilniszak buiten de

poort van de bajes. Blij de vrijheid tegemoet.

Maar vaak begint dan de ellende pas. Het voor-

deel van ‘zitten’ is dat je niks hoeft. Geen zor-

gen over onderdak en eten, altijd mensen om

je heen. Onlangs sprak ik een cliënt die rede-

lijk onverwacht het verdere vervolg van zijn

proces in vrijheid mag afwachten. Hij heeft

ruim drie jaar vastgezeten en zijn hoger beroep

loopt nog. Tijdens zijn detentie is hij getrouwd

en hij werd door zijn vrouw met open armen

ontvangen. Eindelijk een echte huwelijks-

nacht. Het prille huwelijksgeluk was echter

van korte duur omdat de problemen niet meer

te overzien zijn. Cliënt, optimistisch van aard,

is ten einde raad. Hij voelt zich meer gevangen

dan voorheen, maar nu door de bureaucratise-

ring van onze maatschappij.”

“De hang naar juridische duide-

lijkheid kan soms letterlijk de

romantiek uit het leven halen”,

ontdekte jurist EMMA DE BOER

(Certa Legal). “Wie weet bijvoorbeeld precies

waartoe je je verbindt als je gaat trouwen?

Omdat ik er niet van uitging dat mijn aan-

staande zich zou inlezen, heb ik trouw mijn

BW erbij gepakt. Wie kan mij namelijk garan-

deren dat ik geen informatieplicht heb wan-

neer ik deze verbintenis aanga met een ‘leek’?

Mij krijgen ze niet, dus ik heb hem kort en

bondig uitgelegd waar hij straks precies voor

gaat tekenen. En dat is nog best veel.”

Rechtsfilosoof HENDRIK KAPTEIN

is niet blij met oud-ANWB-baas

Van Woerkom als ombudsman.

Wie afgeeft op Marokkanen is

ongeschikt en niet geloofwaardig als ‘rest-

rechter’ in zaken van gelijke behandeling.

Stel dat nabestaanden gaan klagen over fataal

gebrek aan bescherming van bedreigde crimi-

nelen met een kleurtje, wat krijg je dan met

zo’n ombudsman? Opgeruimd staat netjes?

“Dat gaat natuurlijk niet en dus moet Van

Woerkom (alsnog) iets anders gaan doen: deze

stap van auto’s naar mensen is echt te groot.”

“Nog altijd weten we weinig

raad met verwarde mensen die

niet geholpen willen worden”,

aldus juridisch journalist LEX

VAN ALMELO. In 1985 had hij een bipolaire bo-

venbuurman, die mensen in de buurt verbaal

bedreigde. Nu woont zijn dochter op een stu-

dentenflat met een jongen die lijdt onder ang-

sten en wanen en die huisgenoten bedreigt.

In tussentijd is de Wet Bijzondere Opneming

Psychiatrische Ziekenhuizen ingevoerd en is

de samenleving vele huiselijke tragedies ver-

der. “Kan de wetgever hier niets op verzinnen,

terwijl wij wachten tot het goed fout gaat?”

(advertentie)

WWW.TOGAMAKERIJRHEBERGEN.NLAMSTELDIJK 18E AMSTERDAM TEL. 020-6629514 06 41981758

AMBACHTELIJK GEMAAKTE TOGA’S VOOR:ADVOCAAT - GRIFFIER - RECHTER-PREDIKANT - HOOGLERAAR

Togamakerij G. J. Rhebergen

Togaspecialisten sinds 1894

Amsterdam

Page 13: Meester magazine
Page 14: Meester magazine

Dé juridische opleider voor het versterken van uw kennis en vaardigheden.

• Leergangen voor verdere specialisatie• PO cursussen in vele rechtsgebieden• VSO/PO ‘oude stijl’• Zie ons najaarsprogramma

www.vula.nl

VU LAWACADEMY

Page 15: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 15

Snel op de hoogte zijn van actuele ontwikkelingen in

het recht? Ook daarvoor kunt u in Mr. terecht. In de

rubriek Snelrecht belichten vooraanstaande juristen

periodiek de ontwikkelingen op hun rechtsgebied.

STEMFIE: MUCH ADO ABOUT SOMETHING

De ‘stemfie’ – een onnodig blije foto van jezelf met je inge-

vulde stembiljet – heeft voor nogal wat consternatie ge-

zorgd. En dat is terecht. De laatste jaren waren we net

gewend geraakt aan beelden van stemlokalen met meer BOA’s

dan kiezers om te verzekeren dat er maar één kiezer in het

stemhokje stond. Het zag er misschien intimiderend uit, zo

werd ons voorgehouden, maar het diende een hoger doel. Uit-

gesloten moest worden dat een twaalfjarige zoon doet alsof hij

zijn analfabete moeder helpt terwijl hij

eigenlijk de instructies van zijn vader

staat te handhaven. Het pure bestaan

van de mogelijkheid van stemdwang bij

family voting was al voldoende om in zijn

algemeenheid kinderen in het stemhok-

je te verbieden.

Voor een stemfie geldt eigenlijk hetzelf-

de. Ook daarvan kan misbruik worden

gemaakt, bijvoorbeeld door de echtgenoot die het niet meer

lukt om zijn vrouw te laten controleren via zijn minderjarige

zoon. Maar desondanks werd het verschijnsel niet tegenge-

gaan. Het groeide zelfs uit tot een hip dingetje voor kosmopoli-

tische bakfietsen. Minister Plasterk vond het voor de opkomst

‘niet onaardig’ om stemfies te maken.

De Stichting Bescherming Burgerrechten hield het hoofd koel

en vorderde in kort geding dat de minister zijn uitspraak zou

terugnemen en wel zou optreden tegen de stemfies. Zo ver ging

voorzieningenrechter Hofhuis (Rechtbank Den Haag) niet. Hoe-

wel ook hij vond dat de nadelen zwaarder wegen dan de voorde-

len, constateerde hij dat er geen ‘burgers bindende verbodsbe-

paling’ bestond. En wat de wet niet verbiedt, hoeft de minister

niet onmogelijk te maken, concludeerde Hofhuis.

Strikt genomen is een expliciete verbodsbepaling niet nodig.

Zo’n regel is er bij family voting ook niet. Dat wordt gewoon te-

gengegaan via de algemene bepalingen en de bevoegdheid om

de orde in het stemlokaal te handhaven. Zoiets had ook hier ge-

kund. Maar het is eerst aan de Kiesraad om de minister hierop

te wijzen.

Geerten Boogaard is universitair docent staats- en bestuursrecht

aan de Universiteit Leiden.

MODERNISERING WETBOEK VAN STRAFVORDERING

Het zijn spannende tijden voor de strafrechtjurist. Enige

tijd geleden kondigden de bewindslieden van Veiligheid

en Justitie aan dat de komende jaren wordt gewerkt aan

een ingrijpende modernisering van het bestaande Wetboek van

Strafvordering. Waar het wetboek het afgelopen decennium al

ingrijpend is verspijkerd – denk aan de Wet OM-afdoening, de

Wet versterking positie van het slachtoffer in het strafproces,

de Wet versterking positie rechter-commissaris, de Wet herzie-

ning regeling processtukken in strafzaken en nog vele andere

– lijkt het departement nu voor een grondige verbouwing van

het wetboek te kiezen.

Hoe deze verbouwing er inhoudelijk zal uitzien, is op moment

van schrijven nog goeddeels onbekend, maar uit het program-

ma van het congres dat het ministerie op 19 juni in Amersfoort

hield rond de voorgenomen modernisering van het wetboek,

kon worden opgemaakt dat vrijwel geen enkel onderwerp op

voorhand taboe is. En uit de Kamerstukken komt naar voren dat

in ieder geval de regeling van het opsporingsonderzoek stevig

op de schop zal worden genomen. Zo wordt onder meer ingezet

op een flinke vereenvoudiging van de

huidige, complexe regeling van de bij-

zondere opsporingsbevoegdheden. Daar-

mee is ook meteen de belangrijkste doel-

stelling van de wetgevingsoperatie

gegeven: het stroomlijnen van de straf-

rechtsketen en (daarmee) het verhogen

van de efficiëntie van het strafproces.

Hieraan bestaat volgens de bewindslie-

den dringend behoefte, nu in verschillende rapporten van de Al-

gemene Rekenkamer en het WODC uit 2012 werd geconstateerd

dat de huidige strafrechtsketen ongeoorloofd veel uitval kent.

Om deze problemen het hoofd te bieden is het ministerie al eni-

ge jaren geleden aan de slag gegaan met het zogenoemde VPS-

programma (Versterking Prestaties Strafrechtketen). In eerste

instantie zag dit programma met name op het stroomlijnen van

werkprocessen (ZSM, digitalisering, et cetera), maar inmiddels

is dus duidelijk dat ook het wetboek niet ongemoeid blijft. We

wachten met spanning af welke wijzigingen de wetgever in

petto heeft.

Jan Crijns is hoogleraar straf- en strafprocesrecht aan de Univer-

siteit Leiden.

STAATSRECHTSTRAF(PROCES)RECHT

Page 16: Meester magazine

16 / Mr. 7/8 2014

AFFECTIESCHADE EN VERZORGINGSKOSTEN

Nadat in 2010 het wetsvoorstel affectieschade in de Eerste

Kamer kort nadat onderzoek had uitgewezen dat naasten

en nabestaanden behoefte hebben aan vergoeding is ge-

strand, doet de regering nu een nieuwe poging. De contouren

zijn dezelfde: zowel bij ernstig en blijvend letsel als bij overlijden

is de aansprakelijke persoon smartengeld verschuldigd aan een

nauwe kring van gerechtigden. Achterliggende gedachte blijft

erkenning en genoegdoening. Vooralsnog

denkt de regering aan bedragen variërend

van 12.500 tot 20.000 euro. De MvT geeft

aan dat er langs drie lijnen differentiatie

wordt beoogd: de vraag of het om ernstig

en blijvend letsel gaat dan wel om overlij-

den (in dat geval: 2500 euro meer), de

aard van de relatie (zo krijgt een ouder

van een meerderjarig kind 2.500 euro

meer als het thuis woont) en de aard van de gebeurtenis: bij een

geweldsmisdrijf is de vergoeding ook weer 2.500 euro hoger dan

bijvoorbeeld bij een verkeersongeval of medische fout.

De regering wil ook de mogelijkheden voor vergoeding van ver-

zorgingskosten verduidelijken. Daartoe krijgt de gekwetste in

art. 6:96 BW recht op vergoeding van redelijke kosten gemaakt

voor een redelijke verzorging, verpleging, begeleiding en huis-

houdelijke hulp. De MvT is hier belangrijker dan de wettekst:

pas in de toelichting blijkt dat hier geen recht op adequate zorg

is bedoeld maar eerder een recht op een hoog zorgniveau. Voor-

komen moet worden dat de benadeelde, zoals in het huidige

recht niet uitgesloten zou zijn, om financiële redenen gedwon-

gen wordt zich buiten zijn gezin bijvoorbeeld in een verpleeg-

huis te laten verzorgen. Het slachtoffer zou, binnen het redelij-

ke, bijvoorbeeld juist moeten kunnen kiezen voor verzorging in

de eigen omgeving door naasten die daarvoor eventueel minder

gaan werken. Ook op dit punt wil de MvT helderheid verschaf-

fen: waar naasten in het huidige recht, of ze nu vrije tijd, va-

kantiedagen of inkomen inleveren voor de verzorging, onder de

noemer van verplaatste schade niet meer krijgen dan de be-

spaarde kosten van een professional, komt nu ook een eventu-

eel hoger inkomensverlies voor vergoeding in aanmerking.

Het recht op vergoeding van affectieschade zal er wel komen, zij

het niet zonder discussie over de bedragen. Er zit iets kunstma-

tigs in de steeds, namelijk op ieder van de drie genoemde diffe-

rentiatiegronden, toegepaste verhogingsfactor van 2.500 euro.

Bij het onderdeel verzorgingskosten gaat zich wreken dat de in

de MvT uitgeschreven goede bedoelingen maar moeilijk uit de

voorgestelde wettekst kunnen worden afgeleid. Dat is niet han-

dig in een veld waarin ‘halen’ en ‘betalen’ bepaald niet in een

harmoniemodel verkeren.

Ton Hartlief is hoogleraar privaatrecht aan de Universiteit

Maastricht.

DE KEUZEVRIJHEID VAN DE KOPER

Het grote praktijkbelang van de klachtplicht staat garant

voor een gestage stroom rechtspraak. Ook op 9 mei

jongstleden wees de Hoge Raad een arrest over deze ma-

terie. Daarin oordeelt hij dat een koper zelf mag bepalen op wel-

ke gebreken in het gekochte hij zich beklaagt (HR 9 mei 2014,

ECLI:NL:HR:2014:1077, (ABN AMRO/Botersloot)).

Verkoper Fortis (inmiddels ABN AMRO) garandeert aan koper

Botersloot dat het verkochte kantoorpand vrij is van asbest. Als

achteraf toch hechtgebonden asbest (de relatief ongevaarlijke

variant) wordt ontdekt, wordt daarover niet geklaagd. Dat ge-

beurt wel, als enige tijd later ook losgebonden asbest (de gevaar-

lijke variant) wordt ontdekt en het gebouw nog diezelfde dag

voor langere tijd wordt ontruimd.

Wanneer Botersloot haar schade vanwege

losgebonden asbest wil verhalen, meent

Fortis dat zij daarmee te laat is: Boter-

sloot heeft immers eerder ontdekte as-

bestgebreken niet aan de orde gesteld,

zodat een beroep op non-conformiteit in-

middels niet meer binnen bekwame tijd

is gedaan (vgl. art. 7:23 lid 1 BW).

De Hoge Raad geeft kopers echter de vrijheid om selectief te

zijn. Een koper hoeft niet over een gebrek in het gekochte bij de

verkoper te klagen, als hij dat gebrek om wat voor reden dan

ook voor lief wil nemen. De rechter hoeft dan ook niet onafhan-

kelijk van het partijdebat te beoordelen of een gekochte zaak in

objectieve zin non-conform is. Hij mag voor de vraag of tijdig

aan de klachtplicht is voldaan, aanknopen bij het specifieke ge-

brek waarop de koper zich beroept.

Deze keuzevrijheid brengt voor de koper ook risico’s mee: blijkt

een gebrek later ernstiger dan gedacht, of was er aanleiding om

nader onderzoek te doen, dan is de koper mogelijk alsnog zijn

rechten kwijt. Voor Botersloot loopt het goed af, nu de aanwe-

zigheid van hechtgebonden asbest haar niet bedacht hoefde te

maken op losgebonden asbest. Bij twijfel verdient tijdig klagen

(en nader onderzoek) echter de voorkeur.

Jan van Nass is advocaat bij BarentsKrans.

AANSPRAKELIJKHEIDS-RECHT

CONTRACTENRECHT

Page 17: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 17

HUURRECHTVASTSTELLING MARKTHUURPRIJS: BENOEMING VAN DESKUNDIGEN

Op grond van art. 7:303 BW kan zowel de huurder als de

verhuurder van zogenaamde 290-bedrijfsruimte op gezet-

te tijden om nadere vaststelling van de huurprijs verzoe-

ken. Deze wettelijke mogelijkheid geldt niet bij de huur van

230a-ruimte (kantoorruimte, opslagruimte). In huurovereen-

komsten met betrekking tot 230a-ruimte is regelmatig voorzien

in de mogelijkheid tot markthuurprijsaanpassing. Daarbij is

veelal opgenomen dat indien partijen niet tot overeenstemming

kunnen komen over de aanpassing van de huurprijs, de huur-

prijs wordt vastgesteld door een of meer deskundigen, waarvan

ten minste één deskundige onafhankelijk is en (indien partijen

hierover – ook – geen overeenstemming bereiken) door de voor-

zitter van de Kamer van Koophandel wordt benoemd.

Tot 1 januari 2014 was het (inderdaad) mogelijk de voorzitter

van de Kamer van Koophandel te verzoeken deskundigen of ar-

biters te benoemen. Vanwege een reorganisatie bij de Kamers

van Koophandel is dit sindsdien niet meer mogelijk. In een

persbericht van de Kamer van Koophan-

del adviseert

zij ondernemers in nieuwe overeenkom-

sten of bij aanpassing van bestaande

overeenkomsten hier rekening mee te

houden.

Een alternatief is bijvoorbeeld om te be-

palen dat, indien partijen het in der

minne niet eens worden over de benoe-

ming van een of meer deskundigen, de kantonrechter zal wor-

den verzocht om, op grond van art. 96 Wetboek van Burgerlijke

Rechtsvordering, een of meer (onafhankelijke) deskundigen te

benoemen. Op grond van dit artikel kunnen partijen zich na-

melijk tot de kantonrechter van hun keuze wenden met zaken

die rechtsgevolgen betreffen die (zoals de benoeming van des-

kundigen) slechts ter vrije bepaling van partijen staan.

Nathalie Eeken is advocaat-counsel bij Houthoff Buruma.

FIDE 2020!

Eind mei voltrok zich in Kopenhagen het tweejaarlijkse

congres van de Fédération Internationale pour le Droit Européen

(FIDE). Dit grootschalige meerdaagse congres toert sinds

1961 door Europa. Het eerste FIDE-congres werd gehouden in

Brussel. Het bracht juristen uit de EEG van zes lidstaten bijeen

om te reflecteren op actuele ontwikkelingen van het Europees

recht. Het tweede FIDE-congres werd in 1963 in Den Haag geor-

ganiseerd. Daar werden de gevolgen van het in datzelfde jaar

gewezen baanbrekende arrest Van Gend & Loos besproken, het

arrest waarin de Europese rechtsorde en de directe werking van

Europees recht werden geproclameerd.

De FIDE-congressen bieden een uitgelezen mogelijkheid om de

‘temperatuur’ onder juristen te meten, de meningen te peilen

en eigen visies te relativeren of juist te versterken. In Kopenha-

gen bleek het debat over Europese rechtsontwikkeling anno

2014 springlevend. Op het terrein van de eurocrisis en de econo-

mische en monetaire unie, het Europees burgerschap en Euro-

pees aanbestedingsrecht verkenden lan-

denrapporten de situatie in verschillende

lidstaten. Daarbij voorziet, traditioneel,

een algemeen rapporteur in een question-

naire en een synthese en draagt ook stee-

vast een institutioneel rapporteur van

een Europese instelling bij. Juristen uit

rechtspraktijk en wetenschap uit de hele

Europese Unie zijn aanwezig. De rappor-

tages zijn een bron voor rechtsvergelijking en geven inzicht in

de doorwerking van Europees recht. Dit leidt tot fascinerende

open discussies over de deelthema’s. Algemene sessies voeden

de gedachtewisseling over bijvoorbeeld de wisselwerking tussen

internationaal, Europees en nationaal recht en de wijze waarop

nationale en supranationale rechtscolleges daarmee omsprin-

gen in een tijdperk van juridisch pluralisme. Het is een ware

meeting of the minds en biedt een ideale mogelijkheid tot juridische

éducation permanente.

Net als een WK of EK vormt de organisatie van zo’n congres een

proces van lange adem. Na Denemarken staan Hongarije (2016)

en Portugal (2018) al vast. Na intensief lobbywerk en geduchte

concurrentie is de Nederlandse Vereniging voor Europees Recht

er in Kopenhagen in geslaagd FIDE weer naar Nederland te

brengen. Na 36 jaar afwezigheid komt FIDE naar de ‘legal capital

of the world’, in het Europa van 2020. Dat is goed voor Nederland,

want ‘zichtbaarheid is invloed’ in Europese kwesties zoals Marc

Chavannes het onlangs in NRC Handelsblad treffend omschreef.

Ik beloof u, dit gaat nog eens heel groot worden. Mogen we u

tegen die tijd verwelkomen?

Herman van Harten is gespecialiseerd in EU-recht en verbonden

aan het Montaigne Centrum en RENFORCE van de Universiteit

Utrecht.

EUROPEES RECHT

Page 18: Meester magazine

18 / Mr. 7/8 2014

MEDEDINGINGSRECHTACM EN BETROUWBAARHEID CLEMENTIEVERKLARINGEN

Ondernemingen die deel uitmaken van een kartel kunnen

gebruik maken van de zogeheten ‘clementieregeling’. In

ruil voor het vrijwillig opbiechten van een kartel bij me-

dedingingswaakhond ACM kunnen zij een boetekorting krijgen

of zelfs volledige immuniteit indien zij als eerste een kartel

aanmelden terwijl naar dat kartel nog geen onderzoek was ge-

start. Deze ‘klikregeling’ is in de praktijk

zeer succesvol. Steeds meer kartels die

worden opgerold komen aan het licht

door informatie die vrijwillig door spijt-

optanten is aangeleverd.

Maar er is ook kritiek op deze klikrege-

ling. Een soms gehoorde klacht is dat de

klikregeling ondernemingen en hun ad-

viseurs aanspoort om te overdrijven en

de feiten zwaarder aan te zetten dan gerechtvaardigd is. In dit

verband is van belang dat ondernemingen die niet als eerste

klikken alleen maar een boetekorting kunnen krijgen indien zij

belangrijke aanvullende informatie verstrekken. Hoe meer

schadelijke feiten zij aandragen, hoe meer korting zij krijgen.

Daarnaast dienen zij volledig mee te werken aan het onder-

zoek. Het gevaar ligt hiermee op de loer dat klikkers harde fei-

ten niet meer goed onderscheiden van vermoedens van ACM en

dat clementieverklaringen aan betrouwbaarheid inboeten,

vooral als die verklaringen belastend zijn voor concurrenten

van de klikkers.

In een recente uitspraak inzake een kartel van isolerend dubbel-

glas is dit gevaar onderkend. De rechtbank oordeelde dat het op

de weg van ACM had gelegen de betrouwbaarheid van clemen-

tieverklaringen kritisch te onderzoeken, met name gelet op het

eigen belang dat clementieverzoekers kunnen hebben als zij ge-

bruik maken van de klikregeling. Vooral indien zij uitspraken

doen die belastend zijn voor concurrenten.

Deze uitspraak zal de discussie over de opzet van de huidige

klikregeling van ACM verder aanwakkeren. Hopelijk leidt die

discussie er toe dat ooit concurrenten van clementieverzoekers

zelf de kans krijgen de betrokken klikkers aan de tand te voelen.

Advocaat Kees Schillemans is partner bij Allen & Overy.

ONDERNEMENDE JURISTEN

Geïnteresseerd?

www.resultadr.com.

Page 19: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 19

BELASTINGRECHTSLECHTE BELASTINGWETGEVING: LAWS AND SAUSAGES

Aan Otto von Bismarck wordt – hoogstwaarschijnlijk ten

onrechte – de uitspraak toegeschreven: “The man who

wishes to keep his respect for sausages and laws should

not see how either is made.” Hieraan is door Claudius O. John-

son toegevoegd: “With reference to the laws, a knowledge of

how they are made may increase our respect for them and their

makers; and if it does not, we are at least able to express our

dissatisfaction in an intelligent manner.”

Expressions of dissatisfaction aangaande belastingwetgeving zijn

niet nieuw, maar komen wel steeds vaker voor, zo signaleert

E.J.W. Heithuis terecht in WFR 2014/544. Er is een tendens

waarbij belastingplichtigen ‘onrechtvaardige belastingmaatre-

gelen’ met een beroep op het EVRM proberen te bestrijden.

Vooral een beroep op art. 1 EP EVRM is favoriet. Op 7 mei 2014

verschenen maar liefst zeven uitspraken van de Haagse recht-

bank over de ‘crisisheffing hoge lonen’. De rechtbank besliste

onder meer dat (i) de crisisheffing niet in strijd komt met het

eigendomsrecht (art. 1 EP EVRM) en (ii) evenmin een schending

inhoudt van het verdragsrechtelijke gelijkheidsbeginsel (art. 14

EVRM). Op hun beurt hebben ook de uit-

spraken tot kritiek geleid.

Naast de ophef over de crisisheffing is

ook ongenoegen geuit over het forfaitair

rendement van box 3, de bedrijfsopvol-

gingsfaciliteit in de Successiewet en de

verhuurderheffing. In al deze gevallen is

de essentie van het ongenoegen: ‘kwali-

tatief ondermaatse’ belastingwetgeving.

De gebrekkige kwaliteit komt tot uitdrukking in zaken als (ma-

terieel) terugwerkende kracht, ‘onrealistische’ wetgeving en

het afwentelen van budgettaire lasten op een beperkte groep

belastingplichtigen. De belastingrechter is echter zeer terug-

houdend bij een beroep op het EVRM; hij gaat niet op de stoel

van de wetgever zitten. Terecht! Het is de wetgever die kwalita-

tief goede belastingwetgeving moet leveren. Hij mag niet de

indruk wekken dat het hem een worst zal wezen.

Koos Boer is hoogleraar algemeen belastingrecht aan de Univer-

siteit Leiden en eigenaar van Lubbers & Boer B.V.

DE BANK DE KLOS BIJ FRAUDERENDE REKENINGHOUDER?

De beleggingsfraudezaak van René vn den Berg uit Hilver-

sum oogt eenvoudig. Particulieren werden verleid grote

bedragen in te leggen met de belofte daarover hoge (vaak

gegarandeerde) rentes te betalen. De inleg zou belegd worden,

maar dat gebeurde niet. Het geld werden gebruikt om rende-

menten uit te keren aan andere beleggers of inleg terug te beta-

len. Een klassieke Ponzi-zwendel dus.

Juridisch Nederland wordt al jaren bezig-

gehouden door deze kwestie. Tegen Van

der Berg zelf: een faillissement in 2005

(met allerlei procedures tegen mensen

die geprofiteerd hadden van de fraude),

een strafrechtelijke veroordeling in 2006.

Maar ook rond Van den Berg zijn (aan-

sprakelijkheids)procedures gevoerd: één

tegen een tussenpersoon én één tegen

Fortis Bank, bij wie Van den Berg bankierde en over wiens reke-

ningen het omvangrijke betalingsverkeer liep. Op 18 maart jl.

leidde die laatste procedure tot een interessant arrest van het

Gerechtshof Den Haag. Centrale vraag daar was of de bank te-

kort was geschoten in haar zorgplicht.

Het hof raakt een aantal heel interessante punten. In de eerste

plaats dat de zorgplicht van de bank zich niet per se uitstrekt tot

de kring van beleggers bij wie de benadeling via een van de re-

keningen bij de bank is verlopen. Ook bijvoorbeeld beleggers die

contant of via rekeningen van andere banken geld hebben inge-

legd zouden een beroep kunnen doen op de bijzondere zorg-

plicht van Fortis als die wist of moest weten van de fraude. En

dat laatste is meteen een tweede interessant punt: ging het in

eerdere jurisprudentie (Safe Haven / Fortis Bank) nog om werke-

lijke wetenschap van fraude, het hof meent in deze zaak dat zo-

dra Fortis wist dat het betalingsverkeer ongebruikelijk was, on-

derzocht moest worden of er in strijd werd gehandeld met de

(toezichts)regelgeving. Bewijsvermoedens brengen het hof tot

het oordeel dat die wetenschap er was. Nu mag Fortis tegenbe-

wijs leveren…

Advocaat William Schonewille is partner bij BarentsKrans.

FINANCIEEL RECHT

Page 20: Meester magazine

AFTER WORK DRINKS

WERKENBIJBAKER.NL

Page 21: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 21

REAGEER VIA [email protected]

MINDER ONTZAG VOOR DE PRAKTIJK

Moet je een tijdje zelf rat, resusaap of konijn geweest

zijn om een goede bioloog te kunnen zijn? Ik heb dat

nooit iemand serieus horen beweren. Maar dat je ei-

genlijk praktijkervaring nodig hebt om in de rechtswetenschap

iets voor te stellen, dat weet iedere jurist. Toch?

Dat heilige ontzag voor de praktijk in de rechtswetenschap

heeft me altijd verbaasd. ‘Om het recht te begrijpen moet je

een tijdje in de praktijk meedraaien om te zien wat er leeft’,

heet het. Maar wat zou je dan meer zien? Snapt de beroemde

primatenonderzoeker Frans de Waal nog steeds de bonobo niet

omdat hij er nooit zelf een is geweest? Ik zou denken dat je om

goed waar te kunnen nemen beter een beetje afstand kunt

houden van je onderzoeksobject. Afstand is juist goed voor be-

studering, onafhankelijkheid een must. Ik maak me eerder zor-

gen over de grote vervlechting tussen rechtswetenschap en

praktijk dan dat ik die waardeer. Heel veel hoogleraren in de

rechtswetenschap zijn ook rechter, advocaat, belastingadvi-

seur en dergelijke. Al wordt dan in alle toonaarden beweerd

dat de meesten de functies wel weten te scheiden, dat ze daar-

van netjes verslag doen bij hun wetenschappelijke werk en dat

studenten het zo fijn vinden les te krijgen van

iemand ‘uit de praktijk’, volgens mij overtreffen

de risico’s vele malen de voordelen.

Ten eerste zijn er het directe risico van belangen-

verstrengeling en de onafhankelijkheid die in de

combinatie wetenschapper-praktizijn onder

druk kan komen te staan. Dat vind ik zelf nog

niet eens het grootste risico. Wat me meer zor-

gen baart is het vertrouwen dat de buitenwereld

nog kan hebben in de wetenschappelijke produc-

ten die afkomstig zijn van een organisatie die

volloopt met mensen waarvan je zou kunnen

vermoeden dat ze voor bepaalde belangen staan.

Laten we zeggen dat de schijn van afhankelijk-

heid en partijdigheid bij veelvoorkomende combi’s rechtswe-

tenschap-praktijk op zijn minst wordt gewekt.

OPINOLOGIE

Een ander indirect, maar erg hinderlijk effect is dat de aanwezig-

heid van veel praktijkmensen in de rechtswetenschap een zelf

aanjagend effect heeft op de waardering van het belang van de

praktijk. Laten we wel wezen, de rechtsontwikkeling in het

recht verloopt grotendeels via wetgeving; ik schat zo’n 95%. Toch

is dat niet wat er bij voorrang wordt bestudeerd en aangeleerd in

de juridische faculteit. Daar zijn de rollen juist omgekeerd, met

– wederom – een beroep op het grote belang van de praktijk. Zo’n

70% van de juridische curricula aan de meeste universiteiten is

gewijd aan het bestuderen van jurisprudentie. Op de een of an-

dere bijzondere manier gaat dus de bulk van de aandacht naar

een relatief onbelangrijk onderdeel van het recht. Zo ook in de

rechtswetenschap. Daar wordt verontwaardigd gereageerd op de

wetenschappelijke afwaardering van de annotatie. Terwijl dat

toch heel terecht is. Wetenschappelijk inzicht wordt namelijk

veelal niet vooruit geholpen doordat een annotator nog eens uit-

legt hoe de uitspraak wel of niet in het leerstuk

past en wat hij/zij van de uitspraak ‘vindt’. Heel

veel annotaties zijn eerder oefeningen in de ‘opi-

nologie’ dan in de rechtswetenschap. Als je onaf-

hankelijk invloed op jurisprudentielijnen uit wilt

oefenen kun je maar beter advocaat-generaal wor-

den. Achterhoedegevechten om annoteren en

(losbladige) commentaren toch vooral als weten-

schap te blijven bestempelen, omdat dat nu een-

maal onze traditie is, helpen daarom ook hele-

maal niet. Wat wel helpt is een beetje minder

praktijk in de wetenschap.

COLUMNWIM VOERMANS

PROF. DR. WIM VOERMANS IS HOOGLERAAR STAATS- EN BESTUURSRECHT AAN DE UNIVERSITEIT LEIDEN.

HIJ ZAL VANAF NU REGELMATIG EEN COLUMN VOOR MR. SCHRIJVEN.

Page 22: Meester magazine

22 / Mr. 7/8 2014

Page 23: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 23

O p zijn werkkamer in Tilburg hangt een reproductie

van een lithografie van Escher. Het is De waterval

die Escher in 1961 voltooide. De ruimtes op de

prent lopen allemaal in elkaar over, maar schijn bedriegt.

Het water dat valt, stroomt naar boven. Al-

les is met alles verbonden, niets is wat het

lijkt.

Ernst Hirsch Ballin, hoogleraar in Tilburg

en Amsterdam, oud-minister van Justitie in

de kabinetten Lubbers III en Balkenende III

en IV, oud-lid van de Tweede en Eerste Ka-

mer én de Raad van State, wijst naar de re-

productie als ik hem vraag of het zijn ambi-

tie is geweest om minister te worden of dat

het toevallig zo is gelopen. “Het een sluit het

ander niet uit”, zegt hij. “Ik was al heel lang

betrokken bij beleidsvorming, al sinds ik in 1981 hoogle-

raar in Tilburg was geworden. De relatie tussen publiek-

recht en beleid was ook het onderwerp van mijn disserta-

tie. In 1987 vroeg Frits Korthals Altes mij om

regeringscommissaris voor de toetsing van wetgeving te

worden. In combinatie met mijn hoogleraarschap was dat

mij voldoende. Ik was op dat moment niet voorbereid op

een ministerspost. Toen Ruud Lubbers mij twee jaar later

vroeg om minister van Justitie te worden, hield ik zijn

verzoek in eerste instantie af. Maar zo makkelijk kom je

niet weg na zo’n vraag.”

Hirsch Ballin werd in 1989 minister en hield dat bijna een

hele kabinetsperiode (tot medio 1994) vol. Hij loodste de

invoering van het Nieuw Burgerlijk Wetboek door het par-

lement, boog zich over controversiële me-

disch-ethische onderwerpen als euthanasie

en kreeg als gevolg van de Joegoslavische

burgeroorlog te maken met een ongekende

stroom vluchtelingen. In 1994 vroeg een re-

cordaantal van 52.600 vluchtelingen asiel

aan in Nederland, vorig jaar waren dat er

14.400.

Hirsch Ballin wordt echter vooral herinnerd

als de minister die het veld moest ruimen

vanwege de zogeheten IRT-affaire. Het In-

terregionaal Rechercheteam (IRT) Noord

Holland/Utrecht bleek verantwoordelijk te zijn geweest

voor het gecontroleerd doorlaten van drugs, wat uiteinde-

lijk leidde tot de parlementaire enquêtecommissie opspo-

ringsmethoden onder leiding van PvdA-kamerlid Maarten

van Traa. “Ik moet ervoor waken dat de vier-en-een-half

jaar van mijn eerste ambtstermijn uitsluitend wordt ge-

identificeerd met het laatste half jaar ervan”, stelt Hirsch

Ballin onderkoeld vast. “Dat laat onverlet dat de strijd te-

gen de georganiseerde criminaliteit wel een belangrijk

onderwerp was tijdens die regeerperiode. Het was voor

Veel liever dan over zijn tijd in de politiek praat oud-minister van Justitie Ernst Hirsch Ballin over het recht. Dat ziet hij als een dynamisch instrument dat aan oude woorden nieuwe betekenissen hecht en kan bemiddelen tussen wet en werkelijkheid. “De juridische realiteit is in staat om de politieke retoriek het hoofd te bieden.”

DOOR MIEK SMILDE FOTO’S CHRIS VAN HOUTS

“MIJN EERSTE

AMBTSTERMIJN

WORDT VAAK

UITSLUITEND

GEÏDENTIFICEERD

MET HET LAATSTE

HALF JAAR ERVAN”

HET RECHT ALS LEVEND ORGANISME

INTERVIEW

Page 24: Meester magazine

Dat is wijsheid

(beginnend) medewerker Mededinging & Gereguleerde Markten

De sectie Mededinging & Gereguleerde Markten adviseert ondernemingen en overheidsinstellingen

over alle aspecten op het gebied van (Europees) mededingingsrecht, aanbestedingsrecht en

gereguleerde markten. En worden ondernemingen geconfronteerd met onderzoeken of sancties

van toezichthouders, dan dragen onze specialisten er voor zorg dat de belangen van deze

ondernemingen veilig worden gesteld.

Ben jij een gevorderd advocaat met aantoonbare ervaring op het gebied van het mededingingsrecht?

En heb je ook ervaring met een of meerdere gereguleerde markten? Ben je daarnaast pragmatisch,

gedreven, flexibel, betrokken en ondernemend? Wil je zowel adviseren als procederen? En zoek

je een kantoor dat de juiste mix biedt tussen specialisatie en een gezonde dosis algemeen

ondernemingsrecht? Dan is Van Iersel Luchtman Advocaten misschien wel het kantoor voor jou.

Meer weten?

Neem dan contact op met Natascha Linssen, partner Mededinging & Gereguleerde Markten,

[email protected] | tel. 088 90 80 558.

Solliciteren?

> Van Iersel Luchtman Advocaten | Sylvia Paul, secretaris Dagelijks Bestuur

[email protected] | (088) 90 80 999 | postbus 4810, 4803 EV Breda.

Voor onze vestiging in ‘s-Hertogenbosch of Uden zoeken wij een:

Vacature (beginnend) medewerker

Wilt u meer weten over Van Iersel Luchtman Advocaten? Bel (088) 90 80 800 of kijk op www.vil.nl

Volg ons op: @VILAdvocaten

Page 25: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 25

“SOMMIGE POLITICI

HEBBEN DE NEIGING

OM HUN

OPVATTINGEN AAN

TE PASSEN AAN

OPINIEPEILINGEN”

INTERVIEW

het eerst dat de politiek zich zo intensief met het onder-

werp ging bezighouden. Mede door het wegvallen van de

Europese binnengrenzen – in 1985 was het zogeheten

Schengen-akkoord ondertekend – en de val van het com-

munisme veranderde de criminaliteit razendsnel. Er kwa-

men georganiseerde, internationaal opererende groepen

met vertakkingen naar de bovenwereld. Politie, justitie

en politiek moesten zich daartoe leren verhouden. Veel

politici vonden het moeilijk om nationale verworvenhe-

den op te geven en grensoverschrijdende opsporing en

justitiële samenwerking kwamen daardoor moeizaam tot

stand. Vergis je niet, als iemand uit Aken 25 jaar geleden

een overval in Maastricht had gepleegd, moest een rechts-

hulpverzoek via het hofparket in Den Bosch naar Den

Haag, om via Bonn en Düsseldorf terug naar Aken te

gaan. Dat was echt de dagelijkse realiteit.”

FLOATING POLITICIANS

Zowel de aanpak van de georganiseerde criminaliteit als

de vluchtelingenproblematiek staan twintig

jaar later weer prominent op de politieke

agenda. Europese samenwerking is actueler

dan ooit. Hirsch Ballin heeft de politiek zien

veranderen in de afgelopen decennia. Van

politieke stabiliteit is geen sprake meer, oor-

deelt hij. “En dat is niet alleen een kwestie

van floating voters, maar ook van floating politici-

ans. Sommige politici hebben de neiging om

hun opvattingen aan te passen aan opinie-

peilingen en ontberen het vermogen om lei-

ding te geven aan gedachteontwikkeling. Dat betreur ik.

Bepaalde beelden zijn hardnekkig en het vergt leider-

schap om daar tegen in te gaan. Onze gevangenissen zijn

geen hotels, onze straffen zijn niet extreem laag en niet

iedereen kan veilig terug naar zijn land van herkomst als

hij daar niet onmiddellijk wordt vervolgd. Maar dat soort

opvattingen bestaan nou eenmaal en zeker op het mo-

ment dat mensen het op hun manier moeilijk hebben, is

het lastig om te vertellen hoe het echt zit. We zitten in

een economisch kwetsbare situatie en er zijn gebieden in

ons land die heel ontmoedigend zijn, om te wonen, om te

werken. Groeiende werkloosheid en verminderde financi-

ele vooruitzichten creëren een context waarin het inge-

wikkeld is om aandacht te vragen voor andere mensen die

op grotere afstand lijken te staan, maar met wie in de

rechtsorde desalniettemin rekening moet worden gehou-

den, zoals gedetineerden en migranten.”

DYNAMISCH INSTRUMENT

Hij formuleert omzichtig, want hij wil zijn politieke erf-

opvolgers niet voor de voeten lopen. Om die reden doet

hij ook geen uitspraken over de wenselijkheid om twin-

tig jaar na de IRT-affaire de criminele burgerinfiltrant

alsnog een wettelijke basis te geven, zoals staatssecreta-

ris Teeven beoogt. Liever heeft Hirsch Ballin het over het

recht als het dynamische instrument dat aan oude woor-

den nieuwe betekenissen hecht. Hij spreekt gepassio-

neerd over de veerkracht waarover rechtsbe-

grippen als rechtvaardigheid, solidariteit,

subsidiariteit en billijkheid beschikken in

een voortdurend veranderende realiteit.

Neem de Grondwet. Al tweehonderd jaar

oud en tegelijk voortdurend in beweging.

Aan die dynamische rechtsontwikkeling

wijdt Hirsch Ballin momenteel zijn beste

krachten. Dat doet hij onder meer op de

website www.nederlandrechtsstaat.nl, ‘een

online platform voor constitutionele dia-

loog’. Op de site worden de grondwetsartikelen stuk voor

stuk in hun historische context geplaatst en voorzien van

hedendaags commentaar. Hirsch Ballin spreekt in dit

verband over ‘itération’, een begrip dat hij ontleent aan de

Franse filosoof Derrida. Itération betekent zoveel als de

‘herhaling’ van dezelfde woorden in een andere context.

“Ook al blijven de teksten in een wet vaak hetzelfde, de

werkelijkheid waarin die wet functioneert verandert

WIE IS ERNST HIRSCH BALLIN? Ernst Hirsch Ballin (1950) studeerde rechten aan de

Universiteit van Amsterdam en promoveerde in 1979

cum laude op de dissertatie Publiekrecht en beleid. Vanaf

1977 werkte hij als hoofdambtenaar staats- en straf-

recht op het ministerie van Justitie om vervolgens in

1981 hoogleraar staats- en bestuursrecht in Tilburg te

worden. Tussen 1987 en 1989 was hij regeringscommis-

saris wetgeving.

In 1989 werd Hirsch Ballin minister van Justitie in het

derde kabinet-Lubbers. Na zijn gedwongen vertrek

naar aanleiding van de IRT-affaire zat hij nog enige tijd

in de Tweede Kamer om aansluitend lid van de Eerste

Kamer te worden. Intussen was hij benoemd tot hoog-

leraar internationaal recht in Tilburg. Tussen 2000 en

2006 was hij lid van de Raad van State.

In de kabinetten Balkenende III en IV (2006-2010) was

Hirsch Ballin opnieuw minister. Aansluitend werd hij

benoemd tot hoogleraar mensenrechten aan de Univer-

siteit van Amsterdam en hoogleraar Nederlands en Eu-

ropees constitutioneel recht aan Tilburg University.

Page 26: Meester magazine

26 / Mr. 7/8 2014

INTERVIEW

voortdurend”, legt de hoogleraar uit. “Sinds de eerste

Grondwet uit 1814 is de economische, de politieke, de

maatschappelijke en sociale realiteit ingrijpend veran-

derd. Daardoor verandert ook de uitleg van de wet. Het

recht is geen statisch gegeven dat bestaande belangen be-

schermt. Iemand die blijft hunkeren naar het rustige

verleden van gesloten gemeenschappen is niet in staat

om fundamentele rechtsbegrippen dynamisch in te vul-

len. Terwijl het daar wel over gaat.”

EUROPESE FRAUDE-AANPAK

In de ogen van Hirsch Ballin is het recht dus een levend

organisme dat niet gebaat is bij conservatieve krachten

die sociale ontwikkelingen zoals migratie en Europese in-

tegratie koste wat het kost proberen tegen te gaan. De re-

cente triomf van het nationalisme bij de Europese verkie-

zingen is hem wat dat betreft ook uit juridisch oogpunt

een doorn in het oog. De Europese regelgeving mag dan

hier en daar te gedetailleerd zijn, de reële

belangen die erachter schuil gaan kunnen

niet anders worden behartigd dan door Eu-

ropa dat nu eenmaal de realiteit is, zegt hij.

“Neem het Europese Openbaar Ministerie.

Daarover is een bepaling opgenomen in het

Verdrag van Lissabon om fraude met Europe-

se gelden effectief te kunnen bestrijden. De

Europese Commissie is vervolgens met een

voorstel gekomen, de Tweede Kamer en een

aantal andere nationale parlementen heb-

ben de gele kaart getrokken, de Commissie

heeft daarop gereageerd en vervolgens is er weer irritatie

ontstaan. Het hele proces leidt vooralsnog dus niet tot een

constructieve dialoog, laat staan een bruikbaar resultaat.

Maar iedereen vergeet op dit moment waarom die bepaling

destijds is opgenomen, namelijk om fraude met Europese

subsidies tegen te kunnen gaan. Nu verschilt die aanpak

van lidstaat tot lidstaat. Er zijn culturen die fraude tegen

de openbare middelen minder afkeuren dan andere cultu-

ren. Er zijn landen die niet optreden tegen acties die de

financiële middelen van de Europese Unie schaden, om-

dat zij er zelf, als land, baat bij hebben. Het gemeen-

schappelijke Europese belang is dat overal in de Unie op

dezelfde manier wordt opgetreden tegen frauduleuze

praktijken jegens middelen van diezelfde Unie. Daartoe

dient een Europees OM. Maar de lidstaten zeggen vervol-

gens: in het strafrecht moeten de nationale prioriteiten

gewaarborgd zijn en daar past een Europees OM niet bij.

Dat is dus het hele probleem: nationale prioriteiten kun-

nen ertoe leiden dat Europese fraude niet wordt aange-

pakt.”

Hetzelfde geldt voor het bankentoezicht of het sluiten van

een vrijhandelsverdrag met de VS. Zonder gelijke waar-

borgen in de Europese wetgeving heeft dat allemaal geen

zin, zegt Hirsch Ballin. “Vrijhandel is alleen aanvaard-

baar als het niet afdoet aan de normering van producten

en diensten. Het vrijhandelsverdrag met de VS moet voor-

al een waarborg van kwaliteit en sociale rechtvaardigheid

zijn, en geen bedreiging ervan.”

MARINE LE PEN

Toch was het juist dit vrijhandelsverdrag waartegen Ma-

rine le Pen, voorvrouw van het Franse Front National, tij-

dens de laatste campagne fel van leer trok en met succes:

een kwart van de Franse kiezers keerde zich tegen Europa

en koos voor het protectionisme dat Le Pen predikt.

Hirsch Ballin gruwt van dergelijk politiek opportunisme.

Dat liet hij eerder, op het partijcongres van het CDA in

2010, ook al duidelijk weten. “Doe dit de mensen in ons

land niet aan. Doe dit onze partij niet aan”, riep hij emo-

tioneel toen de christen-democraten besloten om met de

PVV van Geert Wilders in zee te gaan. Hirsch

Ballin houdt er niet van als politici eenvou-

dige oplossingen suggereren voor complexe

problemen. “Het woord oplossingen wordt

veel te vaak gebruikt in het politieke dis-

cours”, zegt hij. “Het woord suggereert een

beheersbaarheid die irreëel is, omdat de pro-

blemen daarvoor veel te veranderlijk zijn.

Bovendien zijn onze rechtstatelijke moge-

lijkheden beperkt.” Met dit laatste doelt de

hoogleraar op de fundamentele waarden die

aan de democratische rechtsstaat ten grond-

slag liggen zoals vrijheid, gelijkwaardigheid, solidariteit.

Liberté, égalité, fraternité, de beginselen van de Franse revolu-

tie waarvan toch ook Marine le Pen een volle dochter is.

BURGERRECHTEN

Het zijn burgerrechten als deze die Hirsch Ballin centraal

zet in zijn denken over rechtstaat en democratie. “In de

Déclaration des droits de l’homme et du citoyen van 1789 zijn bur-

gerrechten geformuleerd als de rechten die iemand heeft

omdat hij mens is”, legt de hoogleraar uit. “Alle mensen

die een inkomen of een eigendom in Frankrijk hadden,

of met een Française waren getrouwd, werden be-

schouwd als volwaardige burgers. Dus niet alleen de ge-

boren en getogen Fransen, maar ook vreemdelingen kre-

gen op die manier een plaats en een stem in de

democratische gemeenschap. Vanaf de tweede helft van

de negentiende eeuw werden die burgerrechten geleide-

lijk aan omgeturnd tot iets dat mensen niet alleen in-

sloot, maar ook potentieel uitsloot van het democratische

proces. Er werden steeds meer eisen aan mensen gesteld

alvorens zij als staatsburger werden erkend. Het nationa-

lisme werkte dat idee van burgerschap vervolgens nog

“HET

STAATSBURGERSCHAP

IS GEEN GUNST

VAN EEN OF ANDERE

OVERHEID, HET IS

EEN

MENSENRECHT”

Page 27: Meester magazine

Unique Exposure Portal (UXP)

Bezoek www.mr-online.nlMeer info: Capital Media Services 024 - 360 77 10

Face-Map

Direct contact met onderstaande professionals?Gebruik het persoonlijke e-mailadres of bel en ga in gesprek.

Mr. Jeroen Missaar | [email protected] | www.nevoa.nlNieuwegein | 030 - 656 60 56

NEVOA is de beroepsorganisatie voor bedrijfsjuridisch adviseurs. Zij spant zich voor haar leden in op het gebied van opleidingen en vaktechniek, en biedt een platform voor haar leden door het delen van kennis en ervaring op bedrijfsjuridisch terrein met name gericht op het MKB.

Zie mr-online.nl

Mr. Mike Jansen | Baker & McKenzie Amsterdam [email protected] | Amsterdam | 020 - 551 71 64

Mike is sinds 2001 partner van Baker & McKenzie en sinds 2013 Managing Partner. Zijn specialisme is vennootschaps- en ondernemingsrecht en hij heeft ruime ervaring in het begeleiden van transacties op het gebied van fusies en overnames, private equity en venture capital.

Zie pagina 57

Mr. Marcel Janssen | Baker & McKenzie Amsterdam [email protected]| Amsterdam | 020 - 551 75 55

Marcel verbindt zich per 1 juli 2014 als partner aan Baker & McKenzie Amsterdam. Hier zal hij werkzaam zijn binnen de Banking & Finance praktijk. Marcel heeft uitgebreide ervaring op het gebied van bedrijfs-, project-, overname- en handelsfinancieringen.

Zie pagina 42

0485 - 32 50 78 | 06 - 41 87 68 44

Rob Ermers is gespecialiseerd in kwesties rond migranten uit het Midden-Oosten. Via zijn bedrijf Novalitica verzorgt hij trainingen en analyseert hij complexe casuïstiek, bijvoorbeeld inzake aan eer gerelateerd geweld.

Zie pagina 66

Mr. Jilles van Zinderen | MANZ [email protected] | www.manzlegal.nlUtrecht | 030 - 271 88 44

Zie pagina 62 t/m 67

Jilles van Zinderen van MANZ Legal is een van de weinige advocaten in Nederland die zich specialist op het gebied van bomen mag noemen. Denk hierbij aan burengeschillen, aansprakelijkheid voor schade door of aan bomen en kapvergunningen.

Page 28: Meester magazine

Personen- en familierecht Groots pakket voor klein budget

Ga naar www.sdu.nl/pfr-voordeel en pak die korting!

Voor de producten in dit voordeelpakket geldt een jaar abonnement. Kijk voor onze abonnements voorwaarden op www.sdu.nl/service

Deze pakketaanbieding is voor één gebruiker. Wilt u deze producten bestellen voor meerdere gebruikers? Neem dan contact op met onze accountmanager via [email protected]

“De basis voor ieder kantoor dat zich bezighoudt

met personen- enfamilierecht.”

€ 489=

-50%

“Ideaal voor de advocaat die zich

specialiseert in personen- enfamilierecht .”

€ 589=

-50%

“Volledigheid op het gebied van personen- en

familierecht én gemakkelijk alimentatie-

berekeningen maken.” € 749

=-53%

Ruim 50% kortingJurisprudentie, commentaar en praktijkinformatie voor de advocaat

Personen- en familierechtBASIS

Personen- en familierechtPLUS

Personen- en familierechtPREMIUM

Sdu Commentaar Relatierecht

JPF – Tijdschrift Jurisprudentie

Personen- en Familierecht

Kleine Kantoren Dag

Sdu Commentaar Relatierecht

JPF – Tijdschrift Jurisprudentie

Personen- en Familierecht

REP – Tijdschrift Relatierecht

en Praktijk

Kleine Kantoren Dag

Sdu Commentaar Relatierecht

JPF – Tijdschrift Jurisprudentie

Personen- en Familierecht

REP – Tijdschrift Relatierecht

en Praktijk

Kleine Kantoren Dag

AlimentatieRekendisk

Page 29: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 29

INTERVIEW

verder uit tot huiveringwekkende pro-

porties, waardoor hele groepen van

burgers konden worden uitgesloten. “

Een dergelijke enge benadering van

burgerrechten staat haaks op de ma-

nier waarop Hirsch Ballin als weten-

schapper het begrip benadert. Hij stelt

de burger centraal, ongeacht diens af-

komst of nationaliteit. “Als mensen

langdurig deel uit maken van een sa-

menleving, maar desondanks juridisch

worden uitgesloten, dan schort er iets

aan die samenleving”, zei hij eerder in

een interview in De Groene Amsterdammer.

“Dan worden talenten van mensen on-

benut gelaten en worden ze tot tweede-

rangsburgers gemaakt, met alle geva-

ren van dien.”

Hirsch Ballin vindt dat verbondenheid

met de samenleving het beste criteri-

um is om iemands rechten als burger

te erkennen. Naast het ius soli (de plaats

van geboorte) en het ius sanguinis (de af-

stamming) zou er een ius nexus moeten

komen, een burgerschap op basis van

verbondenheid. “Nexus, verbonden-

heid, is een veel zinvoller criterium om

iemand burgerrechten te geven dan de

plaats waar hij geboren is of wie zijn

ouders zijn. Maar eigenlijk gebruik ik

nu een verkeerd woord; het gaat niet

om het geven van burgerrechten, het

gaat om de erkenning ervan. Het

staatsburgerschap is geen gunst van

een of andere overheid, het is een

mensenrecht.”

DE VEERKRACHT VAN HET RECHT

De huidige Europese politiek lijkt een

dergelijke interpretatie van het begrip

burger niet te onderschrijven. Overal

in Europa worden vreemdelingen als

tweederangs behandeld, ook al zijn zij

al jaren verbonden met de samenleving waarin zij functi-

oneren. Precies om die reden hecht Hirsch Ballin zoveel

waarde aan “het recht als bemiddelaar tussen wet en wer-

kelijkheid”. De juridische realiteit is in staat om de poli-

tieke retoriek het hoofd te bieden, zegt hij. De ontwikke-

ling van de Europese jurisprudentie stemt hem daarbij

hoopvol. “Het Europese Hof van Justitie houdt steeds

meer rekening met mensenrechten zoals geformuleerd in

het Europese Handvest. De uitspraken van het Hof over

dataprotectie (waaronder het zogeheten Google-arrest)

zijn wat dat betreft echt vernieuwend en laten de veer-

kracht zien van het juridische denken. Of neem de rech-

ten van het kind. Jeugdigen worden de laatste tien, vijf-

tien jaar steeds meer gezien als dragers van eigen rechten

en niet alleen meer als subjecten van het ouderlijk gezag.

Dat is een teken van de veerkracht van het recht dat reke-

ning houdt met de werkelijkheid van deze kinderen en

hun toekomst. En daarmee de toekomst van Europa.”

Page 30: Meester magazine

30 / Mr. 7/8 2014

COLUMNMAURITS BARENDRECHT

PROF. MR. MAURITS BARENDRECHT IS HOOGLERAAR IN TILBURG EN RESEARCH DIRECTOR BIJ HIIL. HIJ LEIDDE EEN TEAM DAT

WERELDWIJD ERVARINGEN VAN INNOVATOREN IN DE JURIDISCHE SECTOR VERZAMELDE VOOR HET BOEK ‘INNOVATING JUSTICE’.

REAGEER VIA [email protected]

PRIJZENSLAG

Wat zijn de eerste hits op Google als je ‘echtscheiding’

intikt, of ‘oprichten bv’? Allerlei advertenties waarin je

het voor prijzen rond de 400 euro kunt krijgen. De ‘no-

taris’ vertoont zich niet als ambt, maar als de goedkoopstenota-

ris.nl. Na ‘rechtszaak’ verschijnt een overheidssite over de kos-

ten van procederen hoog in de ranking. Een ‘arbeidscontract’ is

zelfs gratis.

De klant is kennelijk uit op lage prijzen. Ook de politiek speelt

daarop in. De wereld is te klein als griffierechten een paar tientjes

omhoog gaan. Op het eerste gezicht is dit goed nieuws voor de

toegang tot het recht. Aanbieders die tegen lage kosten kunnen

werken, concurreren achterhaalde bedrijfsmodellen uit de markt.

Maar dan moet de consument ook de kwaliteit kunnen beoorde-

len. In de juridische markt blijft dat een groot probleem. Als je

een structuur voor een onderneming bestelt, wat gaat er dan

goed werken in je bedrijf? Wat vermijd je met dat arrangement

voor echtscheiding en wat gaat er beter als je zoiets aanschaft?

Op de websites van de meeste juridische dienstverleners lees je

dat niet. De meeste juristen verkopen nog vooral zichzelf. Ze

zijn primair advocaat, notaris, met misschien nog een specia-

lisme er achteraan. De klant zoekt intussen steeds meer naar

een duidelijke afgebakende dienst of product, zeker nu de prij-

zen wel ‘per stuk’ lijken te gaan.

Ja, de persoon die helpt, is nog steeds belangrijk.

Maar is dat nu echt heel veel anders dan in een

restaurant of een ziekenhuis? Daar draait het om

het menu of de voorgestelde medische behande-

ling. Dat willen we weten en daar willen we de

kwaliteit van kunnen beoordelen. Op het inter-

net vinden we hoe een medische behandeling

werkt en zo nodig zelfs de precieze protocollen

waarmee artsen hun kwaliteit op een steeds ho-

ger niveau brengen. Voor die kwaliteit willen we

kunnen kiezen en daar willen we een informed con-

sent op kunnen geven. De leukste bediening en

de vaardigste specialist komen daarna.

Als juristen hun aanbod niet beter weten te formuleren, ziet de

klant alleen maar een prijs en een aardig gezicht. De econoom

Amerikaanse George Akerlof liet ooit overtuigend zien dat dit

niet alleen een probleem is voor de consument. De markt wordt

ermee vernield. Want betere kwaliteit kost over het algemeen

meer geld en als kwaliteitsverschillen niet toetsbaar zijn, dan

kiest de klant eerder voor het goedkoopste in plaats van het bes-

te. Klanten zijn bang om te worden bedrogen door degenen die

goede kwaliteit suggereren maar het niet waarmaken. Het re-

sultaat is dat het betere aanbod van de markt verdwijnt.

Een goed functionerende markt ervaar je als je een nieuwe tele-

foon gaat zoeken, een nieuwe auto of een nieuw huis. Je kijkt

naar combinaties van prijzen en heel precieze specificaties.

Constant word je verleid om voor een extra functie of een extra

badkamer te kiezen. Tegelijkertijd voel je de druk van je porte-

monnee om te onderscheiden tussen wat je nodig hebt en wat

voor jou luxe is. Het zou mooi zijn als juristen ook preciezer

aangeven wat ze leveren. Wat is de altijd gegarandeerde kern en

wat zijn de extra’s die je erbij krijgt? Gaat het de klant in een

bouwzaak om die vijf knappe procedurele verweren of is de crux

een goed werkbare oplossing rond dat nieuwe bouwwerk? En

wat zijn daar dan de elementen van waarvoor de klant best iets

extra’s wil betalen? Dan moeten juristen zich

echt verdiepen in wat het belangrijkste voor hun

klanten is en dat expliciet proberen te maken.

Alleen daardoor kan de kwaliteit met sprongen

omhoog gaan.

Beroepsorganisaties zouden hier een leidende rol

in kunnen nemen. Want het zijn ook hun regule-

ringsmodellen die de kwaliteit van juridische

diensten verhullen in weinig zeggende beroeps-

aanduidingen als advocaat en notaris. Indirect

dragen zij zo bij aan een prijzenslag die de markt

voor hun beroepsbeoefenaren dreigt te vernielen.

Page 31: Meester magazine

Rotterdam

Ingezonden Mededeling

Direct naar kantoor/specialist?Bezoek www.mr-online.nl/specialisme

Op deze plaats een overzicht van advocaten enpartners/kantoren die gespecialiseerd zijn in personen- en familierecht.

Personen- en familierecht. Dé specialisten.

Van Gestel & Van der Schraaf Familierecht

Mr. Sabine van Gestel, familierechtadvocaat/mediator

echtscheiding naar het geheel blijven kijken en niet verdwalen in details of

mensen uit de media bij.

Van Gestel & Van der Schraaf Familierecht

Mr. Eveline van der Schraaf, familierecht- en erfrechtspecialist

Eveline is een ervaren advocaat en mediator, die oplossingsgericht werkt

aandacht en maatwerk, ook op het gebied van het erfrecht.

LenaertsVoorvaart Advocaten

Mr. Ruud Voorvaart, advocaat/mediator

commitment aandacht resultaat

LenaertsVoorvaart Advocaten

Mr. Milly Voorvaart-Kuik, advocaat

kwaliteit keuzes oplossingen

Mr. Cory van Eerdenburg, advocaat/mediator

Een scheiding kan heel ingewikkeld zijn.

voor de lange termijn, met oog voor de belangen van alle betrokkenen. Kundig en toegankelijk.

Advocatenkantoor Rikken

Mr. Mirjam Rikken, advocaat

Uw specialist op het gebied van personen- en familierecht.

Page 32: Meester magazine

32 / Mr. 7/8 2014

Page 33: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 33

VAKGENOTENIn de rubriek Vakgenoten gaan een doorgewinterde

jurist en een jong(er) talent met elkaar in gesprek

over hun specialisme en de ontwikkelingen in hun

vak. Ook is er aandacht voor hun persoon.

H et familierecht wordt nog weleens onderschat”,

zegt Louis Zonnenberg, familierechtadvocaat en

scheidingsmediator bij BANNING. “Maar het is

echt een specialisme. Familierecht doe je er niet ‘gewoon

even bij’. Dat is een absolute misvatting.”

Al bijna 35 jaar zit hij in het vak en al die tijd bij hetzelfde

kantoor. Zonnenberg wist al vrij snel dat hij advocaat wil-

de worden. In 1980, een jaar na het afronden van zijn

rechtenstudie, werd hij bij BANNING aangenomen voor

de bestuursrechtpraktijk. Zijn hart ging in het bijzonder

uit naar ruimtelijke ordening. Maar al snel kreeg hij veel

meer op zijn bordje. “Zoals dat bij iedere stagiaire gebeur-

de, kreeg ik er van alles bij. Zo deed ik ook faillissemen-

ten, strafzaken en familierecht. In tegenstelling tot alle

andere stagiaires vond ik familierecht ontzettend leuk.

Daarin ben ik mij toen verder gaan verdiepen. Familie-

recht gaat over mensen. De psychologische kant is mach-

tig interessant, maar het is ook juridisch uitdagend. Ik

durf zelfs te beweren dat het ingewikkelder is dan vele an-

dere rechtsgebieden. Gedegen kennis van het hele burger-

lijk recht is vereist. Van goederenrecht tot erfrecht. En

ook van fiscaliteit moet je behoorlijk wat weten.”

Naast zijn dagelijkse praktijk geeft Zonnenberg les aan

diverse postdoctorale (specialisatie)opleidingen, promo-

veerde hij en is hij raadsheer-plaatsvervanger in de fami-

liekamers van de Gerechtshoven Amsterdam en Den

Haag. Verder treedt hij regelmatig op als bindend advi-

seur en arbiter.

NAAR BINNEN GEBLUFT

Geeske van Campen kreeg les van Zonnenberg bij de spe-

cialisatieopleiding van de Vereniging van Familierecht

Advocaten Scheidingsmediators (vFAS). Aanvankelijk zag

ze de advocatuur helemaal niet zitten. “Mijn vader was

advocaat en hij was altijd zo gestrest. Dat leek me niets.

Ik was vastbesloten geneeskunde te gaan studeren, maar

op de een of andere manier deed ik ineens rechten! Ik kan

me niet herinneren hoe dat eigenlijk zo gekomen is.” Ze

was 22 toen ze afstudeerde in het strafrecht. Daarna

maakte ze een rondreis door Zuid-Amerika. Ze vond zich-

zelf te jong om meteen te werken. Maar na een tijdje was

het geld op en moest ze wel. “Mijn ouders adviseerden mij

om de beroepsopleiding te volgen. Dat heb ik toen maar

gedaan.” In 2006 solliciteerde ze bij Holla en werd daar

aangenomen. “Eerlijk gezegd heb ik me een beetje naar

binnen gebluft. Ik zag mezelf niet als advocaat en wilde

het ook niet per se worden. Maar kennelijk kwam ik heel

overtuigend en enthousiast over. Ja, dit weten ze hoor!

Haha. Geestig toch?” Tot haar verbazing bleek ze de advo-

Er wordt nogal eens neergekeken op het familierecht. Ten onrechte, vindt familierechtadvocaat Louis Zonnenberg (Banning). Hij meent dat het familierecht ingewikkelder is dan veel andere rechtsgebieden. Hij en zijn collega Geeske van Campen (Holla Advocaten) bespreken de ontwikkelingen op hun vakgebied, waarin het bepaald niet alleen om kennis gaat. “Je moet niet denken: ‘ik ben jurist en ik ga niet over emoties’. Dat krijg je uiteindelijk als een boemerang terug.”

DOOR ANNELIEKE FENSTRA FOTO’S CHRIS VAN HOUTS

VAN HAAT EN DESTRUCTIE NAAR OPLOSSING

VAKGENOTEN

Page 34: Meester magazine

Rotterdam

Ingezonden Mededeling

Direct naar kantoor/specialist?Bezoek www.mr-online.nl/specialisme

Op deze plaats een overzicht van advocaten enpartners/kantoren die gespecialiseerd zijn in personen- en familierecht.

Personen- en familierecht. Dé specialisten.

HabetsKremers Advocaten B.V.

Mr. Marjon Habets, advocaat

Marjon is gespecialiseerd in familierecht voor m.n. (scheidende) ondernemers. Haar benadering is doortastend en gericht op respectvolle oplossingen, waarmee u weer grip op uw zaak krijgt.

KockVanGrondelle Advocaten

Mr. Edith van Grondelle,

De focus van Edith ligt bij de ondernemer

aspecten. Bij Edith kunt u ook terecht

opinion.

Kessels Hanssen t’Sas Advocaten

Mr. Mirelle van Berckel-van der Rijken, advocaat

zaak. Betrokkenheid en professionaliteit staan hoog in haar vaandel.

OJW | Advocaten

Mr. Anouk Dekkers-de Jong, advocaat en scheidingsmediator

Anouk is advocaat personen- en

(aangesloten bij het NMI) en tevens specialist erfrecht.

KemmersRoet Advocaten

Mr. Mieke Kemmers, advocaat

oplossingsgerichte advocaat met oog voor haar cliënt. Zij procedeert en bemiddelt tegen een faire tarief.

Van Damme advocaten

Mr. Nanne van Damme, advocaat

Nederland. Hij is tevens als docent voor de leergang ‘Kinderen en Echtscheiding’ verbonden aan De Nederlandse Academie

te Amsterdam.

Page 35: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 35

LOUIS ZONNENBERG IN JAARTALLEN-

-

Monografie Scheidingsmediation

EB, Tijdschrift voor Schei-

dingsrecht

Rechtspraak Familierecht (RFR)

-

“SCHEIDEN IS

EEN PROCES.

OP HET JUISTE

MOMENT

MOET ER

GEPRAAT WORDEN”

VAKGENOTEN

-

-

-

-

VERPLICHTE MEDIATION

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

SPIEGEL

-

-

-

Page 36: Meester magazine

36 / Mr. 7/8 2014

VAKGENOTEN

die hun cliënt niet willen kwijtraken en hem dus maar

naar de mond praten. In ons vakgebied help je daar de cli-

ent niet mee. Soms help je iemand beter door hem te con-

fronteren met zijn houding of gedrag. Je moet niet den-

ken ‘ik ben jurist en ik ga niet over emoties’. Dat krijg je

uiteindelijk als een boemerang terug.” Zonnenberg voegt

daaraan toe: “Een van de belangrijkste taken van een fa-

milierechtadvocaat is het ombuigen van gevoelens van

haat en destructie naar een houding die is gericht op het

bereiken van een oplossing. Al is dat zeker niet altijd even

makkelijk.”

In de rechtszaal zouden emoties ook meer aandacht moe-

ten krijgen. Emoties worden nu door de meeste rechters

onterecht buiten de zaak gehouden. Zij moeten daar veel

actiever mee aan de slag. Althans, dat zei fa-

milierechter Kees van Leuven vorige maand

in Trouw. Zonnenberg reageert hier verbaasd

op: “Sinds maart is Van Leuven raadsheer bij

het hof hier in Den Bosch. Ik ken hem al ja-

ren goed. Van Leuven kan dit niet in alle za-

ken, die het nodig hebben, in de praktijk

brengen. Daarvoor ontbreekt gewoon de

tijd. Dat geldt zowel voor de rechtbank als

op hofniveau.”Volgens Van Campen is het

belangrijk dat rechters zich goed inleven in

de partijen, proberen te begrijpen waarom zij bepaalde

standpunten innemen en daarover doorvragen. “Ik merk

weleens dat rechters partijen proberen te pushen tot me-

diation. Dat kan ontzettend storend zijn. Als ik een zaak

voor de rechter breng, heb ik er al alles aan gedaan om

het geschil buitengerechtelijk op te lossen. Dat moet een

rechter aanvoelen.”

ROTTE APPELS

Toch lijkt die ‘opdringerige’ houding van rechters goed

verklaarbaar. Er zouden namelijk behoorlijk wat slechte

familierechtadvocaten zijn die alsmaar kansloze procedu-

res starten over allerlei echtscheidingsgerelateerde onder-

werpen zoals alimentatie. Waarom? Omdat het nu een-

maal loont. Ook Van Campen en Zonnenberg hebben

regelmatig last van die – wat zij noemen – ‘minder geëqui-

peerde’ advocaten. Van Campen: “Sommige advocaten

handelen per definitie vanuit een vechtmodus om proce-

dures uit te lokken. Dat draait dan uit op een ordinaire

vechtscheiding. Dat is niet in het belang van mijn cliënt

en al helemaal niet in dat van de eventueel betrokken kin-

deren.”

Zonnenberg is van mening dat dit soort ‘boeven’, uit de

specialisatievereniging geweerd moeten worden. Zij die

alleen maar uit zijn op strijd, zijn het volgens hem niet

waard lid te zijn. “Natuurlijk zitten er overal rotte appels,

maar voor een goed verloop van een familierechtelijke

procedure zijn ze desastreus.” De vereniging

is er wel alert op, maar het blijkt ingewik-

keld om hiervoor een algemeen beleid te

ontwikkelen. Een fikse proceskostenveroor-

deling is volgens de advocaten een goed mid-

del om dit soort praktijken af te straffen.

Maar rechters wijzen die zelden toe. Er is

een theorie dat zo’n kostenveroordeling de

relatie tussen de echtelieden helemaal kapot

zou maken. Rechters zijn daar daarom te-

rughoudend mee. Van Campen begrijpt dat

op zich wel, maar tegelijkertijd zegt ze dat rechters gren-

zen moeten durven stellen. “Als een procedure apert onre-

delijk is, moet dat bestraft worden. Dan wordt het wel af-

geleerd. Nu is er buiten de kosten geen enkele drempel

om te procederen.”

GEVAARLIJK BEZUINIGEN

Als het aan het kabinet ligt, kunnen echtparen – als zij

het onderling eens zijn en geen minderjarige kinderen

hebben – hun echtscheiding straks zelf regelen via de

ambtenaar van de burgerlijke stand. Zonder tussenkomst

van de rechter dus. Volgens de Memorie van Toelichting

van het betreffende wetsvoorstel zou scheiden daardoor

eenvoudiger, goedkoper en overzichtelijker worden. In

een advies heeft de Raad voor de rechtspraak hierover

zijn twijfels geuit. Zonnenberg heeft er al helemaal geen

goed woord voor over. Hij noemt scheiden zonder rechter

een ‘gevaarlijke bezuinigingsmaatregel’. “Onder het

mom van ‘eigen verantwoordelijkheid’ biedt Teeven bur-

gers de mogelijkheid te kiezen voor een slechte en onver-

antwoorde afwikkeling van scheidingen. Scheiden is een

ingewikkeld proces, niet alleen uit psychologisch of ge-

woon menselijk oogpunt, maar ook juridisch. De ambte-

naar van de burgerlijke stand kan de scheiding wel rege-

len, maar niet allerlei bijkomende vraagstukken over

bijvoorbeeld de boedelverdeling, alimentatie of pensi-

oen. In vele gevallen zullen de partijen alsnog een advo-

caat of notaris moeten raadplegen. En dat zullen ze dan

“SOMS PROBEREN

RECHTERS PARTIJEN

TE PUSHEN TOT

MEDIATION. DAT

KAN ONTZETTEND

STOREND ZIJN”

GEESKE VAN CAMPEN IN JAARTALLEN2001 - 2005: Nederlands recht Universiteit Utrecht,

afstudeerrichting forensische psychiatrie en psy-

chologie. Onderzoeksstage bij NIFP (Nederlands

Instituut voor forensische psychiatrie en psycholo-

gie)

2006 - heden: advocaat Holla Advocaten in Den

Bosch

2012 - 2013: juridische specialisatieopleiding vFAS

(cum laude)

2013 - 2014: basisopleiding scheidingsmediation

2013 - heden: lid juridische werkgroep vFAS

Page 37: Meester magazine

Rotterdam

Ingezonden Mededeling

Direct naar kantoor/specialist?Bezoek www.mr-online.nl/specialisme

Op deze plaats een overzicht van advocaten enpartners/kantoren die gespecialiseerd zijn in personen- en familierecht.

Personen- en familierecht. Dé specialisten.

Klazinga Advocaat & Mediator

Mr. Annemiek Klazinga, advocaat/mediator

Advocaat of mediator in het familierecht nodig? Voor beide kun je terecht bij

LMR Advocaten

Mr. H.A.M. (Leny) Goijer-Janssen,

acceptabele oplossing.

[email protected]

advocaat

beslissingen nemen. Met deskundige aandacht begeleid ik u dat respectvol jegens elkaar af te wikkelen.

Durdu cs Advocaten

advocaat

Moene Vukovic Advocaten Mediators

Mr. Marija Vukovic, advocaat/mediator

zaak. Persoonlijk, betrokken, doortastend en zoekt naar werkbare oplossingen. Meer info? Kijk op onze website.

F&G Advocaten

Mr. Floor Frederiks, advocaat

In scheidingszaken is een goede regeling voor uw toekomst belangrijk.

tot een snellere en betere regeling.

Page 38: Meester magazine

Rotterdam

Ingezonden Mededeling

Direct naar kantoor/specialist?Bezoek www.mr-online.nl/specialisme

Op deze plaats een overzicht van advocaten enpartners/kantoren die gespecialiseerd zijn in personen- en familierecht.

Personen- en familierecht. Dé specialisten.

Chambers Advocaten

Mr. Emma Geleijns, advocaat/mediator

varende aanpak zonder dat zij de

Emma beschikt over ervaring op alle gebieden van het scheidingsproces, zowel

Huisman Rawee en Van der Salm Advocaten

Mr. Henk Rawee, advocaat

op het gebied van het familierecht in Amersfoort.

Chambers Advocaten

Mr. Manon van Voorst tot Voorst, advocaat/mediatorChambers Advocaten

advocaat/mediator

Zij is grondlegger van de Vereniging Overlegscheiden. Als overlegscheidings- advocaat biedt zij

maatwerk.

Chambers Advocaten

Mr. Marion Drielsma, advocaat/mediator

Marion staat bekend om haar vermogen

met het voeren van gesprekken met kinderen van scheidende

echtscheidingszaken alsook in aspecten

terrein van ondernemers, onder wie de vrije beroepers.

Page 39: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 39

VAKGENOTEN

zelf moeten betalen. Immers, als zij al ge-

scheiden zijn maar toch nog problemen

blijken te hebben, is het maar zeer de vraag

of daarvoor gefinancierde rechtsbijstand

openstaat. Dit plan heeft maar één doel en

dat is bezuinigen. Over de hoofden van de

burgers.”

Van Campen sluit zich daarbij aan. Al be-

grijpt zij de gedachte achter het plan wel.

“Teeven probeert met dit plan de roep uit de

samenleving te beantwoorden, dat alles goedkoper moet

worden. Net zoals die zogeheten ‘echtscheidingsmake-

laars’ dat doen. Er is een wildgroei aan dat soort bureau-

tjes. Die maken echtscheidingsconvenanten waar de

honden geen brood van lusten. De uitwerking ervan is

vaak zo waardeloos dat de ex-echtgenoten alsnog jaren

aan het procederen zijn. Dan kunnen wij weer de troep

opruimen. Een goede echtscheiding hoeft helemaal niet

duur te zijn. Partijen hebben daar zelf invloed op. Zij

moeten de hand in eigen boezem steken.”

Het zijn niet alleen de dubieuze scheidingsbureaus die

werk van de familierechtadvocaten proberen weg te snoe-

pen. Ook notarissen begeven zich steeds meer op hun ter-

rein. Ze adviseren rond echtscheidingen en passen medi-

ation toe om geschillen voorkomen en beslechten. Van

Campen is niet bang om werk kwijt te raken aan het no-

tariaat, al zegt zij wel: “Schoenmaker blijf bij je leest.”

Zonnenberg vindt het prima dat de werkgebieden verva-

gen. Als het maar specialisten zijn. Bovendien werkt het

ook de andere kant op, stelt hij. “Er is niets op tegen dat

advocaten huwelijkse voorwaarden opstellen. Sterker, ik

denk dat zij daarin beter zijn, omdat zij zien welke pro-

blemen uit huwelijkse voorwaarden voortvloeien. In die

zin mogen de grenzen open.”

RIGOUREUZE AANPAK

Een deel van de scheidingsproblemen zou kunnen wor-

den voorkomen als echtparen trouwen onder (goede) hu-

welijkse voorwaarden, maar dat is niet de regel in Neder-

land. Trouwen in gemeenschap van goederen is de norm.

De politiek heeft al verschillende keren geprobeerd dit

stelsel meer van deze tijd te maken. Maar dat is tot op he-

den mislukt. In 2003 diende de regering een wetsvoorstel

in tot beperking van de gemeenschap van goederen door

onder meer voorhuwelijks vermogen, erfenissen en

schenkingen buiten de gemeenschap te houden. Maar de

ChristenUnie wist dit te torpederen. Vier jaar geleden

kwam D66 met het plan om het stelsel als het ware ‘om

te draaien’. Dit werd verworpen. Nu wordt opnieuw ge-

werkt aan een initiatiefwetsvoorstel om de gemeenschap

van goederen te beperken. Dat stemt Van Campen tevre-

den. “In mijn praktijk zie ik regelmatig dat

gedoe ontstaat over schenkingen en erfenis-

sen. Nu kan door een uitsluitingsclausule

worden voorkomen dat een schenking of

nalatenschap in de gemeenschap valt, maar

daaraan wordt niet altijd gedacht. Het is

beter als uitsluiting het uitgangspunt

wordt.”

Ook Zonnenberg is positief, maar hij voelt

meer voor een rigoureuzere aanpak. Wat

hem betreft worden alle regels die betrek-

king hebben op de juridische gevolgen van het huwelijk

afgeschaft. Daarvoor in de plaats moet dan een algeme-

ne regeling komen voor iedereen, die relationeel sa-

menleeft. Dan zijn er ook geen discussies meer over de

verschillende regels zoals de alimentatieverplichting

die wel geldt voor gehuwden maar niet voor samenwo-

nenden. “Maar een dergelijke systeemverandering zal

er vermoedelijk nooit komen. Daar willen politici niet

aan en juristen evenmin. Zij zijn over het algemeen

niet in voor rigoureuze veranderingen, die juridisch

Nederland op z’n kop zetten en politiek weinig stem-

men opleveren.”

“DIE BUREAUTJES

MAKEN

ECHTSCHEIDINGSCON-

VENANTEN WAAR

DE HONDEN GEEN

BROOD VAN LUSTEN”

Page 40: Meester magazine

www.dpalegal.nl

www.dpalegalservices.nl

Bedrijfsjurist

Advocaat

Contract Manager

General Counsel

Paralegal

Junior Contract Manager

Junior Legal Counsel

Interim

Interim

Werving & Selectie

Werving & Selectie

Detachering

Detachering

Deta-Vast

Deta-Vast

Flexibiliteit

Flexibiliteit

Page 41: Meester magazine

BE

TE

R W

ER

KB

ED

RIJ

FS

JUR

ISTE

N

Mr. 7/8 2014 / 41

NIEUWS42 MET ONDER MEER PLASBOSSINADE ORGANISEERT JURIDISCH CONGRES, OSBORNE CLARKE OPENT KANTOOR IN

AMSTERDAM, NIEUW: OPLEIDING SLACHTOFFERADVOCATUUR, AWARD VOOR BAKER & MCKENZIE, STRAFRECHTQUIZ-APP EN

NATUURLIJK PERSONALIA

RUBRIEKEN44 ARBEIDSTHERMOMETER JOYCE TOESET (ROBERT WALTERS)

REPORTAGE48 HET VERANDERENDE JURIDISCHE LANDSCHAP

KATERN BEDRIJFSJURISTEN52 ALS IK BEDRIJFSJURIST WAS MARCO WALLART (C-LEGAL)

53 NIEUWS COLUMN DIKKIE ENGELEN (HUMANCAPITALCARE), OVERSTAP EN NGB-NIEUWS

VACATURES JUNI-AUGUSTUS 2014

BAKER & MCKENZIE 20

DLA PIPER 6

DPA LEGAL 40

HOGAN LOVELLS COVER 2

NYSINGH ADVOCATEN-NOTARISSEN 13

RESULT ADR 18

USG LEGAL PROFESSIONALS 51

VAN IERSEL LUCHTMAN ADVOCATEN 24

VOXIUS COVER 4

Page 42: Meester magazine

42 / Mr. 7/8 2014

BEVESTIGT EXPERTISEPERSONALIA

Op 1 mei is Ruby Samad gestart een eigen kan-

toor gestart: ArbeidsrechtLab Advocatuur te

Amsterdam. Samad voert een algemene arbeidsrecht-

praktijk, waarin zij zowel ondernemingen, particulie-

ren als zelfstandigen vertegenwoordigt.

Met ingang van 1 juni hebben Vincent van Oijen en Wouter den Har-

der hun praktijk voortgezet bij Stijl advocaten in Amsterdam. Van

Oijen houdt zich bezig met onder meer bouwrecht, koop/verkoop

van onroerend goed, huur en aansprakelijkheidsrecht. Hij was eer-

der werkzaam bij Stibbe en Lexence. Den Harder is werkzaam in de

civiele vastgoedpraktijk met bijzondere aandacht voor bouwrecht,

verbintenissenrecht en goederenrecht. Eerder was hij werkzaam bij

ProRail, Rijkswaterstaat en de gemeente Haarlemmermeer.

Marcel Janssen treedt per 1 juli als partner toe

tot de praktijkgroep Banking & Finance van Ba-

ker & McKenzie en zal zich vooral richten op bedrijfs-,

project-, overname- en handelsfinancieringen. Jans-

sen werkte hiervoor bij Norton Rose Fulbright.

Op 1 juni is Marja Oude Luttikhuis als advocaat-part-

ner toegetreden tot Langstraat Advocaten in Waal-

wijk. Zij heeft meer dan 25 jaar ervaring in het perso-

nen- en familierecht. Haar specialisatie is het bijstaan

van ondernemers die te maken krijgen met een echtscheiding.

Corporate partner Heimon Smits is toegetreden tot Norton Rose Ful-

bright in Amsterdam. Smits is gespecialiseerd in fusies en overna-

mes, private equity, joint ventures, complexe cross border transac-

ties, corporate governance en herstructureringen.

Marc Elshof is per 1 juli benoemd tot senior counsel bij

Boekel De Nerée. Hij is gespecialiseerd in privacy en IT-

kwesties. Elshof adviseert zijn cliënten over de nale-

ving van de lokale privacywetgeving en grensover-

schrijdende doorgifte van persoonsgegevens (in het bijzonder naar de

VS) en over het opstellen van hun internationale privacystrategie.

Ook Jurjan Geertsma is per 1 juli benoemd tot senior

counsel bij Boekel De Nerée. Hij houdt zich bezig met

fraudezaken, compliance en tuchtrecht. Geertsma

staat ondernemingen, bestuurders en professionals

bij die geconfronteerd worden met straf- en/of tuchtrechtelijke on-

derzoeken. Ook adviseert hij over compliance vraagstukken en re-

putatiemanagement.

De partners van het Amsterdamse Bousie advocaten hebben beslo-

ten hun kantoor niet langer met z’n drieën voort te zetten. Per 1 juli

sluiten Hans Bousie en zijn team zich aan bij bureau Brandeis.

Sander Dikhoff en Rob van Dongen en hun team gaan ver-

der onder de naam Dikhoff Van Dongen Advocaten. Zij zijn

gespecialiseerd in IE, privacy, ICT-recht en ondernemingsrecht.

AKD heeft per 1 juni Martin Hemmer benoemd tot salary

partner. Hemmer is advocaat binnen de praktijkgroep

Intellectual Property & Technology. Hij is bij AKD het

aanspreekpunt voor zaken op het gebied van innova-

tieve IP en ICT, media & privacy.

Sinds juni is Robert Boekhorst partner ICT & Privacy

bij Van Benthem & Keulen. Boekhorst wordt door

Chambers & Partners al jaren gerekend tot de top van

de Nederlandse IT-advocatuur. Hij komt van Baker &

McKenzie, waar hij partner was, en stapt samen met Elze ’t Hart

over naar Van Benthem & Keulen.

Nieske Nijkamp, sinds 2002 verbonden aan Poelmann

van den Broek advocaten, wordt met ingang van 1 juli

aandeelhouder van Poelmann van den Broek advocaten.

AKD heeft per 1 juni Bart Hessel aangetrokken als ad-

viseur voor de praktijkgroepen Overheid & Onderneming en Euro-

pees en Mededingingsrecht in Brussel. Hessel is hoogleraar Euro-

pees recht en decentrale overheden aan de Universiteit Utrecht.

Sinds mei is Nico Jacobs advocaat /partner bij Griph

law & tax in Amsterdam. Hij gaat zich met name rich-

ten op de commerciële advies- en procespraktijk, met

een bijzondere focus op vastgoed. Jacobs werkte hier-

voor als general counsel bij hotelgroep Accor en als hoofd juridische

zaken bij vastgoedontwikkelaar Multi Corporation.

Jan Maarten Gerretsen is per 1 juni bij Lexence ge-

start. Hij zal daar het vastgoedteam verder gaan ver-

sterken. Gerretsen is afkomstig van Loyens & Loeff,

waar hij partner was.

Clifford Chance heeft met

ingang van 1 mei drie nieu-

we counsels benoemd. Het

betreft de senior associates

Joep Bertrams, Erwin Bos en Han Teerink, allen werkzaam op de

Amsterdamse vestiging van het advocatenkantoor. De drie nieuwe

counsels zijn actief in respectievelijk de fiscale, de procesrecht- en

de ondernemingsrechtpraktijk van het kantoor.

Met ingang van 1 mei is Eddy Bauw benoemd tot hoogleraar

aansprakelijkheidsrecht en rechtspleging bij de faculteit

Recht, Economie, Bestuur en Organisatie van de Universiteit

Utrecht. Hij zal deze functie bekleden naast zijn werkzaamhe-

den voor de Raad van de Rechtspraak als hoofd van de afdeling

Strategie.

Per 1 juni is Monieke Linck overgestapt van NautaDutilh naar Holla

Advocaten. Zij zal daar de Banking & Finance sector verder ontwik-

kelen (zie ook bij de overstappers op de pagina hiernaast).

Arjan ten Vergert is op 21 mei benoemd als (toegevoegd) notaris in

Enschede. Hij is sinds 2006 werkzaam bij KienhuisHoving in de

praktijkgroep Onroerendgoedrecht. Ten Vergert houdt zich met

name bezig met het commercieel vastgoed en projectontwikkeling

en via de German Desk met Grundstück und Immobilienrecht.

Daarnaast leidt hij de veilingpraktijk.

Tessa van Roomen is 15 mei in dienst getreden bij

Houthoff Buruma. Zij versterkt het Corporate Crimi-

nal Law team versterken. Van Roomen is gespeciali-

seerd in het strafrecht met een focus op het financieel

en economisch strafrecht, milieustrafrecht en fraudezaken. Daar-

Zie pagina 27 en 75

(advertentie)

Page 43: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 43

BE

TE

R W

ER

K

naast adviseert zij op het gebied van interne onderzoeken

en compliance. Zij komt van Simmons & Simmons.

MR. OVERSTAPPERS

In de rubriek Overstap van de week op www.mr-online.nl

komt elke week een jurist aan het woord die onlangs is begon-

nen in een andere baan. Hieronder enkele uitspraken van de

overstappers. De volledige interviews zijn te vinden op www.

mr-online.nl/Mrs. van de week/Overstapmr. van de week.

Rob Hendriks is 1 mei begonnen bij Simmons &

Simmons, waar hij partner in de Corporate / M&A

groep is. Hij komt van Banning en heeft ruim 20

jaar ervaring in het ondernemingsrecht; hij advi-

seert op het gebied van M&A, private equity, vennootschapsrecht

en herstructureringen. “Ik heb een verleden als muzikant (drum-

mer) dus hoop bij S&S nog eens betrokken te raken bij een drie-

hoekfusie via een Nederlandse holding van de platenmaatschap-

pijen waar Van Halen en AC/DC onder contract staan.”

Huub de Jong is begin mei overgestapt van Bird &

Bird naar Louwers IP|Technology Advocaten in

Eindhoven, waar hij partner is. Vroeger had hij de

ambitie een eigen discotheek te beginnen. “In mijn

studententijd ben ik samen met mijn beste vriend een drive-in

discotheek begonnen. We hebben op de meest uiteenlopende

plekken mooie feesten georganiseerd. We hadden toen het plan

om een grote discotheek te beginnen. In de loop der jaren is dit

plan wel wat afgezwakt, maar de wens om ooit een café te begin-

nen is nog steeds aanwezig. Misschien richten we bij Louwers

IP|Technology Advocaten wel een mooie bar in.”

Eric Beele is per 1 mei overgestapt van Banning Advoca-

ten naar NeXT advocaten in Tilburg, als partner in de

bouw- en vastgoedpraktijk. “Als je na zoveel jaar aan

een kantoor verbonden te zijn geweest vertrekt, dan

liggen daar meerdere oorzaken aan ten grondslag. Kort samengevat:

ook in de advocatuur geldt het principe: you can be a wild goose but

you have to fly formation. Dat laatste veronderstelt dan wel dat ieder-

een binnen kantoor ongeveer even hard vliegt en bij voorkeur ook in

dezelfde richting. Als blijkt dat dat niet meer het geval is en ook niet

meer kan worden bijgestuurd, moet je overstappen.”

Monieke Linck is per 1 juni overgestapt van NautaDu-

tilh naar Holla Advocaten. Linck wordt verantwoor-

delijk voor het uitbouwen en verder ontwikkelen van

de banking & finance sector binnen Holla Advocaten.

“De kans om vanuit mijn expertise samen met Holla iets nieuws

op te bouwen binnen de bestaande infrastructuur van Holla is ge-

weldig! Het is fantastisch dat ik daarvoor de volledige ruimte

(maar ook de verantwoordelijkheid) krijg. Dat we daarover concre-

te plannen kunnen maken is natuurlijk uniek!”

Kandidaat-notaris Frans ten Veen is 1 juni begonnen

bij Vink en Partners in Amsterdam. Hij komt van

Klein Binnenkade. Ten Veen is met name werkzaam

binnen de vastgoedpraktijk. “Naast een aantal fijne

collega’s ga ik vooral de informele sfeer bij Klein Binnenkade mis-

sen, waar overleg met collega’s altijd mogelijk was. Ook zal ik vrij-

dagmiddag borrels in de eigen Peppi & Kokki-bar of in de Blauwe

Engel missen. Gelukkig hoef ik een aantal vaste cliënten niet te

missen, die hebben aangegeven mij te volgen.”

NIEUWE APP

SCRIPTIEPRIJSOp 6 mei is de Jo Maes/ Capra scriptieprijs 2013 uitgereikt.

Deze prijs, waaraan een bedrag van 2.500 euro is

verbonden, werd gewonnen door de aan de Tilburgse

universiteit afgestudeerde mr. drs. Luc Janssen. Zijn

scriptie is getiteld ‘Op weg naar een nieuwe ambtelijke

status.’ Janssen ontving de prijs uit handen van de

naamgever, mr. Jo Maes. Naast Maes bestond de jury uit

prof. mr. Frits Stroink en mr. Cees Goorden.

De prijs is bedoeld ter bevordering van het enthousiasme

voor het ambtenarenrecht, arbeidsrecht en algemeen

bestuursrecht, rechtsgebieden waar Capra Advocaten zich

mee bezighoudt. Het juryrapport is te vinden op de site

van het kantoor: www.capra.nl.

STRAFRECHTQUIZ-APPHet Haagse advocatenkantoor Bezuidenhout heeft een

quizapp ontwikkeld met vragen over

strafrecht. De app Ino Strafrecht is

ontwikkeld om op een competitieve

manier kennis van het straf-

recht te verbeteren en ver-

groten. De app bevat 1000

vragen over strafrecht en

strafvordering, waarmee

de professional en de

student zijn parate

kennis kan testen en

verbeteren. Na iedere

vraag volgt niet al-

leen het goede

antwoord, maar

ook een duide-

lijke toelichting,

waarbij de rele-

vante wetsartikelen

worden vermeld. De score van

de quiz kan via social media worden ge-

deeld. De app is voor iedereen gratis te downloaden op

de website van Advocatenkantoor Bezuidenhout, via

Google Play en in de App Store.

Page 44: Meester magazine

ARBEIDSTHERMOMETER

1 2Meest gevraagde specialismen afgelopen maand

Deze rubriek komt tot stand m.m.v. Brunel,

DPA Legal, Robert Walters, USG Legal

Professionals en Voxius.

3

44 / Mr. 7/8 2014

AWARDOPLEIDING

AR

BE

IDS

RE

CH

T

CO

NTR

AC

TE

NR

EC

HT

ICT-

RE

CH

T

DOORGROEIMOGELIJKHEIDJoyce Toeset: “Het

zal geen jurist,

HR-manager of

recruiter ontgaan

zijn, het aantal

juridische vaca-

tures stijgt signi-

ficant. Nu de arbeidsmarkt verbetert

durven van nature risicomijdende juris-

ten van baan te wisselen. Na een stil-

stand van enkele jaren, in salaris maar

vooral in functieniveau en verantwoor-

delijkheden, is het tijd voor een vol-

gende stap. Het toverwoord lijkt ‘door-

groeimogelijkheid’ te zijn.

Voor organisaties is het tijd om te

gaan nadenken over hun Human Ca-

pital en het beleid om goede werkne-

mers en kennis voor hun organisatie

te behouden. Het bedrijfsleven en de

accountantskantoren lijken hun zin-

nen te hebben gezet op ervaren pro-

fessionals om hun juridische afdelin-

gen sterk te laten groeien. Het is dan

ook een kwestie van tijd dat general

counsel, advocaten en senior juristen

een overstap zullen maken. Het is te

hopen dat het gevoerde beleid ter be-

houd van talentvolle en trouwe mede-

werkers zijn vruchten heeft afgewor-

pen en er nog interne medewerkers

zijn die kúnnen doorgroeien naar de

vrijkomen posities.”

JOYCE TOESET IS SENIOR CONSUL-

TANT BIJ ROBERT WALTERS (WWW.RO-

BERTWALTERS.NL).

INTERNATIONALE AWARD VOOR BAKER & MCKENZIE

De fiscale praktijk van Baker & McKenzie Amsterdam is voor de

zesde keer door International Tax Review (ITR) benoemd tot The Ne-

therlands Transfer Pricing Firm of the Year 2014.

De Amsterdamse fiscale praktijk heeft de award mede verkregen

door de waardering van cliënten voor de grensoverschrijdende en

innovatieve advisering door het team. De fiscalisten werken ge-

integreerd samen met advocaten, notarissen en transfer pricing

specialisten

“Wij zijn bijzonder trots op het feit dat wij wederom zijn verko-

zen tot Transfer Pricing Firm of the Year”, zegt Antonio Russo,

hoofd van Baker & McKenzie’s Transfer Pricing team in Amster-

dam. “Deze award onderschrijft de waardering van cliënten voor

onze dienstverlening. Een mooier compliment is er niet!”

JURIDISCH CONGRES PLASBOSSINADE

Op 2 oktober organiseert PlasBossinade advocaten en notarissen

voor relaties en geïnteresseerden PlasBossinade Legal Updates

2014, hét juridisch congres voor Noord-Nederland. De juridische

dienstverlener geeft een verfrissende kijk op actuele juridische

vraagstukken die binnen veel organisaties in de regio aandacht

vragen.

Het congres start met een plenaire inspiratiesessie. Daarna

biedt PlasBossinade de keuze uit verschillende workshops,

waarin actuele onderwerpen de revue passeren, zoals privacy en

nieuwe media, het nieuwe arbeidsrecht, belastingen, estate

planning en het belang van ‘de kleine lettertjes’. De workshops

zijn praktisch en interactief.

KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP WWW.PLASBOSSINADE.NL.

OSBORNE CLARKE OPENT KANTOOR IN AMSTERDAM

Het van oorsprong Britse kantoor

Osborne Clarke heeft begin juni een

vestiging aan het IJdok in Amster-

dam geopend. Het Nederlandse

team bestaat uit tien tot vijftien me-

dewerkers., verwacht wordt dat dit

over drie jaar gegroeid zal zijn tot

dertig à veertig advocaten.

Michiel Odink, managing partner bij

de Amsterdamse vestiging verwacht

van de advocaten op zijn kantoor

dat ze ook inhou-

delijk verstand

hebben van de

sector waarin ze

adviseren en kun-

nen sparren met de klant. “Wij on-

derscheiden ons als relatiekantoor

met een nadrukkelijke sectorfocus.”

Na Frankrijk, Duitsland, België,

Spanje en Italië. Nederland is het

zesde land op het Europese con-

tentinent waar een vestiging is ge-

opend. De wereldwijde omzet van

Osborne Clarke nam de afgelopen

twee jaar met zo’n 40% toe.

SPECIALISATIEOPLEIDINGSLACHTOFFER ADVOCATUURAdvocaten die slachtoffers van ernsti-

ge gewelds- en zedenmisdrijven (EGZ)

bijstaan kunnen vanaf september een

specialisatieopleiding slachtofferadvo-

catuur volgen. Het Willem Pompe Insti-

tuut (Universiteit Utrecht), de Erasmus

Universiteit en de beroepsverenigingen

ASP en LANZS hebben hiertoe de op-

leiding ‘Bijstand aan EGZ-slachtoffers’

opgezet, bestaande uit twintig bijeen-

komsten. Daarin komen straf- en ci-

vielrechtelijke aspecten van de bij-

stand aan slachtoffers aan bod. Ook

wordt dieper ingegaan op spreekrecht,

aansprakelijkheid, schadevergoedin-

gen en psychische problemen bij

slachtoffers van ernstige delicten.

Page 45: Meester magazine

Haagse advocaat. Er zijn echter wel een aantal eisen waar je als cas-

cesdossiers worden doorgenomen en voor iedere rechtsvraag moet

het geval.

van het vervoerrecht en verzekeringsrecht. Advocaten die normaal

In gesprek met…

Page 46: Meester magazine

46 / Mr. 7/8 2014

HET VERANDERENDE JURIDISCHE

Toenemende concurrentie van nieuwe toetreders, de noodzaak je te onderscheiden door een betere profilering, opdrachtgevers die steeds meer voor hun geld willen, de wenselijkheid van een flexibele schil, ontwikkelingen op ICT-gebied die dwingen tot ingrijpende keuzes. Het zijn maar enkele van de veranderingen in het landschap van de juridische professional. Wat staat er allemaal voor de deur en hoe moet hier op ingespeeld worden? Hoe ziet de ‘nieuwe partner’ er uit en wat maakt iemand tot een echt ondernemende jurist? Een kleine greep.

DE CEO ALS CHIEF ENERGY OFFICERElke week opnieuw ervaar ik de hoeveelheid energie en

passie die verloren gaat binnen juridische kennisorgani-

saties. Talenten blijven onopgemerkt of ondervinden te

weinig kansen om zich te kunnen ontplooien. Leidingge-

venden blijven steken in goede bedoelingen of ervaren

te weinig draagvlak voor gewenste veranderingen. Frus-

traties alom, vaak volkomen onbewust en volstrekt on-

nodig.

Waar ligt het probleem? Uit mijn eigen onderzoeken blijkt

dat veel grote juridische kennisorganisaties nog steeds niet

zijn aangepast aan de eisen

van deze tijd en aan de voor-

keuren van met name de

nieuwe generatie juristen.

Juist zij geven aan een grote

behoefte aan meer autono-

mie te ervaren, meer zelf-

standigheid in hun werk-

zaamheden te willen

ontvangen en op een andere

wijze aangestuurd te willen

worden.

Het gevolg is dat juist deze, inmiddels goed opgeleide, werk-

nemers minder gemotiveerd en minder geïnspireerd op hun

werkplek verschijnen en een sterke afname laten zien in de

bereidheid om vrijwillige extra inzet voor de organisatiedoe-

len te tonen. Terwijl slechts zij, de bevlogen juristen, het

verschil kunnen maken tussen een succesvolle en een veel

minder succesvolle juridische kennisorganisatie.

Hoe kunnen juridische kennisorganisaties en leidingge-

venden gehoor geven aan de wensen van deze nieuwe ge-

neratie professionals? Hoe kunnen zij weer opereren in

een sfeer van energie en bevlogenheid, waarin medewer-

kers vol vitaliteit en toewijding hun inzet tonen? Het

draait allemaal om de wijze waarop en de energie waar-

mee de leiders van morgen zich zullen bekwamen in hun

eigen vak, waaraan nieuwe eisen zijn gesteld. De CEO als

Chief Energy Offi cer, het duurt niet lang meer.

Bas Kodden is programmadirecteur Law, Leadership &

Management aan de Nyenrode Business Universiteit, exe-

cutive coach en auteur van het boek ‘Word een HELD’.

GROTE ACCOUNTANT WORDT GEDUCHTE JURIDISCHE SPELERVoor controle van de jaarrekening ga je naar de accoun-

tant, voor juridisch advies

naar een advocaat of nota-

ris. Zo zijn we het gewend.

Maar ‘the times they are a-

changin’ zong Bob Dylan al

in 1964. Waarvan akte, con-

stateer ik precies vijftig jaar

later, waar zich anno 2014 in

de juridische wereld een

trendbreuk aftekent.

Grote accountantskantoren

gaan als gevolg van verande-

Page 47: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 47

LANDSCHAP BE

TE

R W

ER

K

rende klantbehoeften de concurrentie aan met de advoca-

tuur op het gebied van juridische dienstverlening. Juristen

werken onder één dak nauw samen met accountants, con-

sultants en fi scalisten. Dankzij deze geïntegreerde aanpak

ontstaat een sterk onderscheidend vermogen ten opzichte

van andere juridische dienstverleners. Ook bij advocaten-

kantoren wordt gewerkt in teams, maar voornamelijk met

andere juristen. Samenwerking met geheel andere disci-

plines kan voor juristen een aantrekkelijke propositie zijn.

De grote accountants- en advieskantoren met hun wereld-

wijde netwerk hebben hen veel uitdagends te bieden.

Het aanbieden van geïntegreerde, probleemoplossende

producten, van advies tot en met implementatie vanuit de

fi nanciële, fi scale, juridische en consultancy praktijken,

biedt de klant veel toegevoegde waarde. Met de innovatie-

ve slagkracht en investeringsbereidheid van een grote ac-

countant, zoals rondom IT-ondersteuning, kunnen boven-

dien nieuwe diensten worden ontwikkeld. Veel werk van

de advocatuur kan procesmatiger en effi ciënter worden ge-

daan en kan worden geautomatiseerd. Op die manier kun-

nen ook duidelijke prijsafspraken worden gemaakt.

Het is een geweldige uitdaging om zoiets geheel nieuws

in de markt te zetten. Het juridische speelveld heeft er

hiermee geduchte concurrentie bij!

Frans Stibbe is managing partner van Deloitte Legal.

FLEXIBELE SCHIL: SMART SOURCING IS DE TRENDLange tijd was het beeld bij de fl exibele schil: snel bellen

met een interimmer, uitzendbureau of een andere vorm

van spoedinzet op het moment dat de zaak vastloopt. In-

middels zien steeds meer ondernemingen dat fl exibele in-

Page 48: Meester magazine

48 / Mr. 7/8 2014

MARIA 37VERKOOPMEDEWERKSTER

Woont samen

met Jeroen

Ex van Frank

A 37DEWERKSTERRRRRRRRRRRRRRR

samen

eroen

Frank

Bel voor meer informatie 0314 – 358 356 of ga naar www.ina-pfr.nl

Het meest gebruikte alimentatierekenprogramma

Bereken eenvoudig samengestelde gezinnen in INA Met INA brengt u eenvoudig de complexe situatie van een samengesteld gezin in kaart zodat u snel

en goed de alimentatie berekent. Om het u makkelijk te maken heeft INA een handige overstapservice.

U kunt snel aan de slag. Profi teer nu en gebruik INA voor al uw alimentatieberekeningen.

JEROEN 49ONDERNEMER

Woont samen

met Maria

Ex van Maud

FLEUR 10DOCHTER VAN

JEROEN EN MAUD

Is om het weekend

bij haar vader

JAYLA

4 MAANDENDOCHTER VAN

MARIA EN JEROEN

FRANK 43ZONDER WERK

Alleenstaand

Ex van Maria

FELICE 9DOCHTER VAN

FRANK EN MARIA

Is om het weekend

bij haar vader

STANLEY 14ZOON VAN

FRANK EN MARIA

Woont 3 dagen per

week bij zijn vader

NIEUW!

Een samengesteld gezin is al ingewikkeld genoeg

zet van juristen en paralegals meer oplevert als dat op een

structurele manier gebeurt. Dat betekent minder korte-

termijndenken met ad hoc invliegen van mensen en die

vervolgens in het diepe

gooien. Op die manier is de

output over het algemeen

beperkt en de kennis ver-

dwijnt weer net zo snel voor

het bedrijf als die is geko-

men.

Hoe dan wel? Smart sourcing

is op dit moment dé trend

op het gebied van flexibele

juridische dienstverlening.

Bedrijfsjuridische en para-

legal diensten worden steeds meer geleverd door dienst-

verleners die niet alleen de beste mensen inzetten, maar

daarnaast ook aandacht hebben voor het werkproces en

slimme oplossingen in juridische software. De flexibele

schil brengt dan actief waardevolle proceskennis en juri-

dische kennis mee en verankert die in de organisatie van

de klant. In zijn eenvoudigste vorm: omdat voortaan

vennootschapsinformatie en contractinformatie voor

alle stakeholders in het bedrijf transparant worden ge-

maakt en bijgehouden. Maar ook: doordat de general

counsel voortaan administratief juridisch werk verant-

woord kan uitbesteden. De grote winnaar is de bedrijfs-

juridische afdeling die structureel naar een hoger plan

wordt getild, niet alleen in kwaliteit maar ook in effici-

ency en gemakkelijker werken.

Luc van Daele is directeur bij Legadex.

WEG MET DE PAPIERCHAOS, LEVE HET DIGITALE DOSSIERBEHEERBankieren doen we al lang per smartphone, facturen

staan online opgeslagen en zelfs de belastingaangifte

gaat digitaal. Toch blijft op kantoor de papierstapel hard-

nekkig bestaan. Ondanks, of juist vanwege, het scala aan

computerprogramma’s om administratie en workflow te

organiseren, raken bedrijven verstrikt in verschillende

(advertentie)

Page 49: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 49

BE

TE

R W

ER

K

softwaresystemen. Zo ver-

wordt de overstap naar een

papierloos kantoor alsnog

tot een struikelblok.

Om een echt flinke stap te

zetten naar een papierloos

kantoor moet de software-

jungle voorgoed worden ver-

laten. We roepen 2014 dan

ook uit tot het jaar van de

software-integratie: voor

tekstverwerken, post afhan-

delen, tijdschrijven, e-mail en archiefbeheer zijn niet

langer verschillende dure programma’s nodig, alle taken

worden uitgevoerd binnen één digitaal systeem.

Natuurlijk zijn vooral juristen kritisch over de veiligheid

van digitalisering: zij willen hun documenten in alle ver-

trouwelijkheid beheren. Maar zijn die papieren ordners

dan zo goed beschermd? Terwijl een slingerende aktetas

vol vertrouwelijke stukken een makkelijke prooi is voor

grijpgrage handen, zitten dossiers binnen een digitaal

systeem achter slot en grendel. Door toegangscodes toe te

kennen aan specifieke documenten is informatie uitslui-

tend beschikbaar voor bevoegde personen.

Heen en weer sturen van papieren stukken met bijbeho-

rende risico’s van verlies of diefstal is niet langer aan de

orde. Het ondersteboven keren van archiefkasten om dat

ene document te zoeken behoort tot het verleden. Op

woordniveau kan op trefwoord gezocht worden binnen een

volledig, gedigitaliseerd archief. Zo worden zoekuren inge-

perkt en kunnen medewerkers nuttiger taken uitvoeren.

Digitaal dossierbeheer schept orde in de papieren chaos,

biedt een optimale beveiliging en functioneert met tijdbe-

sparend gebruiksgemak, dat de ongezond hoge overhead-

kosten substantieel omlaag brengt. Het enige op kantoor

dat straks nog in de papieren loopt, is uw banksaldo.

Paul Aantjes is marketing manager bij Ricoh Nederland.

HOE ONDERSCHEID JE APPELS EN ADVOCATEN? Stel: u loopt op de markt. Er staan vijf groentekramen,

die allemaal Jonagold-appels verkopen. Bij de goedkoop-

ste kraam kosten ze anderhalve euro per kilo, bij de duur-

ste drie. Welke kiest u? Stel: iemand wordt ontslagen. Via

Google vindt hij vijf advoca-

tenkantoren die ontslagza-

ken doen. Welke kiest hij?

Natuurlijk zijn appels en ad-

vocaten niet te vergelijken.

Toch geldt ook voor juridi-

sche diensten dat als cliënten

geen verschil tussen aanbie-

ders zien, prijs een bepalen-

de factor wordt. Kijk maar

naar wat er in het notariaat

is gebeurd.

Een aantal ontwikkelingen maakt dat het nu tijd is om na

te denken over uw positie: het aantal kantoren is meer

dan verdubbeld in de afgelopen tien jaar, de kracht van

kleine(re) kantoren neemt toe. Andere partijen (rechtsbij-

INDEPENDENT LEGAL PROFESSIONAL 2014Ook Independent Legal Professional 2014, hét jaarcon-

gres voor zelfstandige juristen en advocaten met een

focus op de zakelijke markt, staat stil bij de veranderin-

gen in het juridische landschap. Dit congres wordt ge-

organiseerd door het Netwerk van OndernemendeJuris-

ten in samenwerking met Mr., op donderdag 25

september.

Han Mesters, sector banker Zakelijke Dienstverlening

ABNAMRO,verzorgt de keynote speech over de toekomst

van de zakelijke dienstverlening. Daarna is er een pa-

neldiscussie met als hoofdthema ‘de juridische dienst-

verlening in de markt van morgen’. Panelleden zijn on-

der anderen: Christiaan Bramer (head legal affairs

Heineken Nederland), Luc van Daele (directeur Lega-

dex), Jan Pieter Verwiel (director corporate affairs & ge-

neral counsel Eneco Groep), Patrick van Doorn (hoofd

juridische zaken Gemeente Utrecht) en Aladar Bleeker

(partner Rutgers & Posch Advocaten).

Marijn Rooymans, coördinator Netwerk van Onderne-

mendeJuristen, over ILP 2014: “Innovatie en onderne-

merschap zijn belangrijke thema’s, maar op bijeen-

komsten en in social media lijkt het soms meer te gaan

over ‘moeten’ dan om ‘willen’. Juist het beter willen

doen, het spelen met nieuwe mogelijkheden is voor

mij een kern van ondernemerschap. Ik mis vaak die

ambitie. Maar die ambitie leeft wel. Daarom organise-

ren wij ook dit congres. Om ambitieuze mensen in

contact te brengen en om samen mogelijkheden te ver-

kennen die uit verandering ontstaan. Voor de laatste

wetswijzigingen of een discussie over de toegang tot

het recht kun je overal terecht. Voor een verkenning

van de juridische markt van morgen en netwerkcontac-

ten met juridische collega-ondernemers kom je 25 sep-

tember naar ILP2014!”

Meer informatie en aanmelden: www.ILP2014.nl

Page 50: Meester magazine

50 / Mr. 7/8 2014

Bernard Poelman, dé togamaker van juridisch Nederland.Een toga van Poelman wordt gemaakt met zorg, en oog voor detail in ons eigen atelier.

Wij werken met lichtgewicht wollen stoffen, ademend, comfortabel en duurzaam.

Bel voor een afspraak en kom naar ons atelier om de persoonlijke behandeling te ervaren.

Handgemaakte kwaliteits toga's sinds 1937

Bernard Poelman, Lange Poten 19, 2511 CM Den Haag, Telefoon 070 346 1742, [email protected]

en regelgeving en digitalisering in de juridische markt.

Hoe kan een kantoor zorgeloos blijven ondernemen en in-

spelen op deze ontwikkelingen? Het kantoor met een hel-

dere toekomstvisie zorgt dat

zij digitalisering ook direct

inzet om bij te dragen aan

beter ondernemerschap.

Dit stelt vanzelfsprekend ei-

sen aan de ICT-omgeving.

Ontzorging gaat namelijk

verder dan zorgen dat alles

werkt. De ICT-gerelateerde

werkomgeving, waaronder

software, apparatuur en

communicatie, moet naad-

loos op elkaar aansluiten. Zo ook op de wensen van het

kantoor en de gebruiker. Alleen dan zorgt ICT voor efficiën-

tie en effectiviteit. Oftewel: besparingen in tijd, geld en

energie.

Een belangrijke eis is dat de leveranciers van de diverse

oplossingen één taal spreken. Daarmee wordt voorkomen

dat er geïnvesteerd wordt in toepassingen die niet nodig,

inflexibel of niet op elkaar afgestemd zijn. De ICT-omge-

ving behoort tegenwoordig tot de kern van elke organisa-

tie. Uitval van de ICT-omgeving legt een groot deel van de

organisatie plat, met alle gevolgen van dien.

Iedere juridische organisatie moet bepalen wat er de ko-

mende jaren nodig is om haar langetermijndoelstellingen

te realiseren. Gericht investeren in de juiste ICT-oplossin-

gen levert dan ontzorging, efficiëntie en besparingen op.

Ben van Hengstum is partner bij de Lexxyn Groep.

standsverzekeraars, accountantskantoren, uitvaartorga-

nisaties en warenhuizen) willen een stuk van de taart. Af-

nemers eisen meer, weten meer en hebben keuze. De

druk op de omzet is nu serieus voelbaar, en dat komt dus

niet alleen door de crisis…

Kan een advocaten- of notaris kantoor zich op een andere

manier onderscheiden en toegevoegde waarde bieden? Ar-

beidsrecht is immers arbeidsrecht en een hypotheekakte

een hypotheekakte… Het verschil is dus moeilijk te maken

in de vakinhoudelijke kant, maar wel in alles daaromheen.

Ter inspiratie enkele denkrichtingen voor een kantoor dat

arbeidsrecht doet:

De MKB-partner: legt de focus op preventie en advies.

Levert bijvoorbeeld via een abonnement.

De montessori-advocaat: helpt de klant zoveel mogelijk

zelf te doen.

De superspecialist: presenteert zich als de beste op het

gebied van arbeidsrecht.

De fabriek: kantoor doet met name het eenvoudiger

werk, deels geautomatiseerd; focust op hoge volumes.

Zorgen voor onderscheidend vermogen als kantoor is dus

bittere noodzaak… én mogelijk.

Nynke Bakker en Dirk Giethoorn, Meesters in Marketing

BESPAREN DOOR GERICHT IN ICT TE INVESTERENEffectief ondernemen betekent voortdurend meten, eva-

lueren en bijsturen. Ook voor een juridisch kantoor. De

dringende noodzaak voor effectief ondernemen wordt op

dit moment onder meer gevoed door veranderende wet-

(advertentie)

Page 51: Meester magazine

Uniting Expertise,Accelerating Ambitions

USG Legal Professionals biedt juridische expertise op inhoudelijk en procesmatig gebied. Daarbij is onze dienstverlening altijd op maat gesneden. Dit geeft het gewenste resultaat tegen de juiste inspanning. Wij zijn daarbij graag uw partner in business. Wat goed is voor uw zaak is immers ook goed voor ons. Bent u geïnteresseerd in onze maatwerkoplossingen op het gebied van Legal outsourcing, Projecten en Advies neem dan contact op met ons op voor een afspraak. We komen graag onze maatwerk aanpak aan u presenteren.

De juiste balans tussen specialisatie en generalisatie.

Page 52: Meester magazine

52 / Mr. 7/8 2014

NIEUWS

bied van agentuur, distributie en

franchise (zie www.idiproject.

com). Of aan N-Lex, de website

van het Publicatiebureau van de

Europese Unie, waar informatie

kan worden gevonden over de

wetgeving van alle EU-Lidstaten

(www.eur-lex.europa.eu/n-lex).

Ook voor het verkrijgen van ge-

richt advies bestaan alternatieve

mogelijkheden. Natuurlijk via (bestaande) netwerken van be-

drijfsjuristen (‘community building’). Of door met een advoca-

tenkantoor af te spreken dat voor een vast maandbedrag veel

voorkomende vragen telefonisch aan een ervaren medewerker

of partner kunnen worden voorgelegd (‘hotline-service’). Kort-

om, mogelijkheden te over om de reputatie van allesweter hoog

te houden.

Marco Wallart, partner bij C-Legal in Amsterdam

In ieder nummer van Mr. Laat een advocaat zijn of haar

licht schijnen over het vak van bedrijfsjurist.

Als ik bedrijfsjurist was, dan zou ik op zoek gaan naar alter-

natieve bronnen waar op snelle en kostenefficiënte wijze ju-

ridische informatie kan worden gekregen. De bedrijfsjurist

wordt vaak gezien als de allesweter: hij weet het antwoord op

alle rechtsvragen die ook nog uit vreemde rechtsstelsels kunnen

komen. Waar haalt de bedrijfsjurist zo snel al die informatie

vandaan? Aan het inkopen bij advocatenkantoren hangt een

(fors) prijskaartje, dat niet altijd door het belang of het budget

kan worden gedragen. Even zoeken op internet? Snel en koste-

loos, maar hoe weet de bedrijfsjurist dat de daar gevonden in-

formatie actueel en juist is?

Betrouwbare algemene informatie kan worden gevonden op di-

verse uitstekende websites. Te denken valt dan bijvoorbeeld aan

de website van het International Distribution Institute, waarop

tegen een geringe vergoeding informatie valt te vinden over

wetgeving en jurisprudentie van tientallen landen op het ge-

ALS IK BEDRIJFSJURIST WAS DAN…

Voor meer informatie

en inschrijving:

www.adrinstituut.nl

Telefoon: 020-525 37 49

E-mail: [email protected] ENKELE PLAATSEN BESCHIKBAAR IN DE BEROEPSOPLEIDING

TOT ADR SPECIALIST/ LEGAL MEDIATOR! Informatieavond 8 september a.s.

SKILLS FOR LAWYERS

BEROEPSOPLEIDING TOT ADR SPECIALIST/LEGAL MEDIATOR

Start 6 oktober 2014, Amsterdam

Met de beroepsopleiding van het Amsterdams ADR Instituut kiest u voor een brede

opleiding waarin u wordt geschoold in onderhandelen, mediation en partijbegeleiding.

Naast theorie en het aanleren van praktische vaardigheden besteden wij veel aandacht aan

de ontwikkeling van uw attitude in het omgaan met confl icten. 21 daagse allround Beroeps-

opleiding. Academisch werkniveau met minimaal 5 jaar werkervaring.

HARVARD ONDERHANDELEN BASIS

28 en 29 oktober 2014, Amsterdam

De Harvard-methode is een onderhandelingsmethode die inmiddels wereldwijde erkenning

geniet. De methode is erop gericht een verstandige en effi ciënte overeenkomst te bereiken,

die meer oplevert dan een compromis.

SPECIALISATIE FAMILIE MEDIATION

Start 5 november 2014, Haarlem

Wat zijn specifi eke kenmerken van scheidingsbemiddeling? Welke interventies werken en

welke niet? Met welke juridische grenzen krijg ik te maken. Deze door het MfN erkende

specialisatie is een uitstekende voorbereiding op het echte werk. Na afronding van de

opleiding krijgt u in het MfN register de aantekening ‘accreditatie familiemediation’. In deze

specialisatie zal uw gedragswetenschappelijke kennis, juridische, fi nanciële en fi scale kennis

gericht op familiezaken worden uitgebreid en verdiept. Verder werkt u aan het uitbreiden en

opdoen van vaardigheden die nodig zijn in een familie mediation.

Page 53: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 53

NIEUWSCOLUMN

OVERSTAP

Thomas Conijn (35) zal per 1 au-

gustus in dienst treden bij

Samsung Electronics Benelux als

senior legal manager en compli-

ance officer.

Conijn is hier-

voor ruim acht

jaar werkzaam

geweest bij De

Brauw Blackstone

Westbroek in Den Haag, New York

en Amsterdam, onder meer binnen

de secties Mergers & Acquisitions

en Litigation (IP).

DIKKIE ENGELEN

COMPLIANCE OFFICER, EN MEER

Meestal tonen mijn gesprekspartners een vra-

gende blik als ik na de vraag waar ik werk vertel

over mijn baan als bedrijfsjuriste bij

HumanCapitalCare. De term arbo- en gezond-

heidsdienst doet vaak geen belletje rinkelen. Of

erger, het roept het onterechte beeld op van de

‘saaie bedrijfsarts’. Dit terwijl het juist deel uit-

maakt van een continu in beweging zijnde bran-

che waarin van alles speelt.

Bedrijfsjurist bij HumanCapitalCare is een veel-

zijdige functie. Dagelijks passeert een scala van

uiteenlopende rechtsgebieden mijn bureau en

heb ik contact met verschillende collega’s en

functieniveaus binnen onze organisatie. Zo heb-

ben de accountmanagers advies nodig over de

klantencontracten en sta ik de directie bij in het

behandelen van claims en begeleiden van over-

names. Bij dit laatste onderwerp komen belang-

rijke vraagstukken als overgang van personeel

en harmonisatie van arbeidsvoorwaarden aan de

orde. Dit zijn veelal intensieve trajecten, waar-

bij de kennis die ik heb opgedaan tijdens de Be-

roepsopleiding Bedrijfsjuristen, die ik in de be-

ginfase van mijn loopbaan heb gevolgd, nog

steeds goed van pas komt.

In onze branche is het be-

lang van compliance met de

privacywetgeving de laatste

jaren steeds vaker aan de

orde. Zo is de branche in

2012 in opspraak geraakt

door een Zembla-uitzending,

waarin aan het licht kwam

dat een landelijke arbo-

dienst op grote schaal de

privacywetgeving schond.

Callcentermedewerkers na-

men de rol en bevoegdhe-

den van een bedrijfsarts

over om zo arbeidsonge-

schikte medewerkers uit-

eenlopende medische per-

soonsgegevens te

ontfutselen. Gelukkig was en is onze organisatie

compliant. Ook vorig jaar werd de branche opge-

schrikt toen aan het licht kwam dat verzuimver-

zekeraars en werkgevers onder meer de Wet be-

scherming persoonsgegevens overtraden bij het

begeleidingsproces van arbeidsongeschikte me-

dewerkers. Zo informeerden HR-professionals

naar de aard van de ziekte, de klachten en de be-

handeling om deze informatie vervolgens op te

slaan in de verzuimregistratiesystemen. Direct

hierna hebben wij, als softwareleverancier van

een verzuimregistratiesysteem, onze verant-

woordelijkheid genomen om onze klanten nog

beter te informeren over deze regelgeving. Te-

vens hebben wij onze software zodanig inge-

richt dat onze klanten – werkgevers – zich nog

meer bewust worden van wat ze wel en niet mo-

gen registreren over hun arbeidsongeschikte

medewerkers. Een proces waar ik als jurist nauw

betrokken ben bij geweest om de optimale ver-

taalslag van wet en regelgeving naar de dagelijk-

se praktijk te maken.

Vele aspecten op het gebied van privacy zijn

echter nog niet uitgekristalliseerd. Het is mijn

taak om de wet- en regelgeving correct te inter-

preteren, zodat de directie

volledig geadviseerd wordt.

Een actueel voorbeeld hier-

van is het wel of niet mo-

gen tonen van een burger-

servicenummer in een

verzuimregistratiesysteem

voor de werkgever. Het Col-

lege Bescherming Per-

soonsgegevens heeft hier-

over geen duidelijke

richtlijnen afgegeven. Dit

maakt dat ik nog kritischer

dien te zijn om in dit kader

de organisatie te bescher-

men tegen toekomstige dis-

cussies en problemen. Een

mooie uitdaging!

DIKKIE ENGELEN IS BEDRIJFSJURIST BIJ HUMANCAPITALCARE COMPANY.

VOLGENDE KEER: BIRGIT STEERNEMAN, BEDRIJFSJURIST BIJ KAB ACCOUNTANTS & BELASTINGADVISEURS

In samenwerking met trainings-

en adviesbureau Dialogue orga-

niseert het Nederlands Genoot-

schap van Bedrijfsjuristen (NGB)

donderdag 3 juli de workshop ‘Le-

gal risk management & complian-

ce II: naleving en incidenten’. De

sprekers zijn Roland Notermans

(oprichter en eigenaar van NUX

Compliance Consultancy) en Roan

Lamp (partner bij de De Brauw

Blackstone Westbroek en bijzon-

der hoogleraar financieel straf-

recht aan de Vrije Universiteit). Zij

gaan onder meer in op de taken

van de bedrijfsjurist bij complian-

ce en integriteit, de zeven stap-

pen van een effectief complian-

ceprogramma en hoe om te gaan

met incidenten en onderzoeken.

Ook leggen zij uit hoe awareness

op dit gebied binnen een orga-

nisatie is te realiseren. De work-

shop staat open voor maximaal

twaalf deelnemers (alleen NGB-

leden), vindt plaats in Utrecht en

kost 375 euro.

Ga voor meer informatie naar

www.ngb.nl. Hier zijn ook de oplei-

dingen en andere activiteiten die

het NGB komend najaar biedt te

vinden.

NIEUWS

BE

DR

IJF

SJU

RIS

TE

N

Page 54: Meester magazine

mr. Annemiek Tubbing

Werkte eerder voor:

Expertise:

mr. Hans Hintzen

Werkte eerder voor:

Expertise:

mr. Jan de Wert

Werkte eerder voor:

Expertise:

mr. Mariëtte Vis

Werkte eerder voor:

Expertise:

mr. Marieke Wijnbeld

Werkte eerder voor: Expertise:

mr. Twan Kersten

Werkte eerder voor: Expertise:

Who is who: Independent Legal Professionals

"Juridisch ondernemerschap in de markt van morgen"25 september, Slot Zeist

Het jaarcongres voor onafhankelijke advocaten en juristen

Aanmelden: www.ilp2014.nl

mr. drs. Sybren de Boer (MBA)

Werkte eerder voor:

Expertise:

www.aalbersbergconsultancy.com

mr. Paul van der Luit

Werkte eerder voor:

Expertise:

Page 55: Meester magazine

mr. Joost Batelaan

Werkte eerder voor: Expertise:

mr. Jelle J. Martens

Werkte eerder voor:

Expertise:

mr. Maaike .L. oet

Werkte eerder voor:

Expertise:

mr. Ernest Peijnenburg

Werkte eerder voor: Expertise:

utch ndependent egal ward 201425 september, Slot Zeist

erkie ing van de beste elfstandig gevestigde juridische professional van ederland

omineren: www.ilp2014.nl

ntmoet ons op ILP

mr. Marina Berghuijs

Werkte eerder voor: Expertise:

mr. utger van der Meer

Werkte eerder voor:

Expertise:

mr. drs. Jeroen uhaak

Werkte eerder voor: www.ruhaakandpartners.com.

Expertise:

mr. Scato van der oes LLm MBA

Werkte eerder voor:

Expertise:

Page 56: Meester magazine

mr. dr. Ineke A. Koele

Werkte eerder voor:

Expertise:

mr. obbert Luteijn

Werkte eerder voor:

Expertise:

mr. Albert Jan ranken

Werkte eerder voor: Expertise:

mr. on van der Keur

Werkte eerder voor:

Expertise:

mr. Marinus Vromans

Werkte eerder voor: Expertise:

Who is who: Independent Legal Professionals

mr. Sherida Jurg Smith

Werkte eerder voor:

Expertise:

mr. hoy iu han

Werkte eerder voor: Expertise:

mr. Paul Houkes

Werkte eerder voor:

Expertise:

mr. ick de Leeuw

Werkte eerder voor:

Expertise:

Page 57: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 57

DEAL PARTIJEN ADVISEURS

Hestya, actief in tankopslag en voor 75 procent

in handen van investeringsmaatschappij River-

stone, wil branchegenoot HES Beheer overnemen.

Het bod op HES is 45 euro per aandeel, wat het

bedrijf een waarde geeft van 408 miljoen euro.

Hestya Energy BV Clifford Chance (Thijs Alexander, Gerrit Jan Kleute,

Jan-Hendrik Horsmeier, Paulien Booijink, Tim Heer-

schop, Laura Lopez de Vries, Eva Pera, Michiel Boer,

Jelle Hofland, Folko de Vries, Hein van den Hout,

Steven Verschuur, Pier Posthuma de Boer, Frans

Muller, Lotte van Aanholt, Simone Peek, Stana Ma-

ric), EY, ING (Maurits Duynstee, Robert Ruiter, Floris

Pot, Volkan Kucuk, Elena Makina, Juan Fernandez)

HES Beheer NV Houthoff Buruma (Eddie Meijer), Loyens & Loeff

(Peter Corten, Pien van Veersen, Kiki Tienstra)

Raad van Toezicht HES Beheer De Brauw Blackstone Westbroek (Arne Grimme, Wil-

lemijne Adank, Deline Kruitbosch, Barbara van Du-

ren-Kloppert, Chiraz Muradin), Kempen & Co

DOOR MICHIEL ROHLOF

Mike JansenBjörn van der Klip

de nieuwe combinatie – die verder zal gaan onder de naam Jacobs

Douwe Egberts – haar hoofdkantoor in Nederland zal houden.

Transacties van deze omvang blijven uitzonderlijk in de Nederlandse

markt, maar het animo voor grote overnames lijkt nog steeds toe te

nemen. Ik verwacht ook dat er in de loop van het jaar nog enkele

omvangrijke transacties zullen worden aangekondigd. Het aantal mid-

delgrote transacties lijkt daarentegen nog steeds relatief laag, maar

ook in dat segment zijn er tekenen van meer activiteit.”

2. RAVEN NEEMT GPS-SPECIALIST SBG OVERHet Amerikaanse Raven Industries neemt de Nederlandse GPS-specia-

list SBG en diens Belgische dochterbedrijf Navtronics BVBA over. Met

de overname breidt Raven Industries, Inc. zijn aanbod in besturings-

systemen uit met specifieke en zeer nauwkeurige werktuigbesturingen.

SBG, met een hoofdvestiging in Middenmeer, maakt geavanceerde

GPS-systemen voor de landbouw waaronder stuurautomaten en cor-

rectiesystemen voor werktuigen.

Adviseurs Raven Industries, Inc.: Baker & McKenzie (Amsterdam: Mike

Jansen, Rebecca Kuijpers-Zimmerman, Annelies Scheepbouwer, Claire

van Zwam, Reinout Bautz, Kim Tan, Gillis Kempe, Emma Mulders)

Mike Jansen, dealmaker voor Baker & McKenzie: “Het grensoverschrij-

dende aspect was bijzonder. Onze cliënt Raven is gevestigd in South

Dakota en nam met deze deal een Nederlandse en een Belgische ven-

nootschap over. De overeenkomst was naar Nederlands recht, maar door

het Belgische aspect hiervan hebben we ook erg intensief samenge-

werkt met onze collega’s in Brussel. Wat de deal voorts speciaal voor

ons maakte, was de goede samenwerking met het Raven deal team in

South Dakota. Raven beschikt over een uitstekend en capabel juridisch

team, maar voor het Nederlandse deel werd onze hulp ingeroepen.

Voorafgaand aan de transactie had cliënt aangegeven slechts en-

1. DOUWE EGBERTS EN MONDELEZ BUNDE-LEN KOFFIEACTIVITEITENHet koffiebedrijf van het Amerikaanse voedingsmiddelen- en snack-

concern Mondelez International en het Nederlandse koffie- en thee-

concern D.E Master Blenders 1753 van de Duitse investeringsmaat-

schappij Joh. A. Benckiser gaan fuseren. Hierdoor wordt een

koffieproducent gecreëerd met een jaaromzet van meer dan 7 miljard

dollar, die de naam Jacobs Douwe Egberts (JDE) krijgt.

Adviseurs D.E Master Blenders 1753 en Joh. A. Benckiser: Stibbe (Björn

van der Klip, Derk Lemstra, Paul Quist, Paul Vestering, Duco de Boer, Pie-

ter Schutte, Sjoerd Buijn, Charlotte van Weert), Freshfields Bruckhaus De-

ringer (Brechje Nollen, Astrid van Ommeren, Janna Nigten, Désirée Kempe-

rink), Skadden, Arps, Meagher & Flom, Lazard (Wouter Han, Antonio Weiss,

Fokke Eijsink), BDT Capital Partners, Goldman Sachs, J.P. Morgan, EY

(Bruno Jelgerhuis Swildens, David Murray), Hill+Knowlton Strategies

Adviseurs Mondelez International: Clifford Chance (Amsterdam: Thijs

Alexander, Joel Erwteman, Michiel Sunderman, Londen: Robert Crothers,

Vanessa Marsland, Imogen Clark, New York: Sarah Jones), Centerview

Partners Management LLC, Perella Weinberg Partners

Björn van der Klip, dealmaker voor Stibbe: “Onze betrokkenheid bij deze

transactie volgt op onze betrokkenheid bij het openbaar bod dat vorig

is uitgebracht op D.E Master Blenders 1753 door een door Joh. A. Ben-

ckiser geleid consortium. Wij traden daarbij op als de lead counsel van

het consortium. Bij het uitbrengen van dat bod had JAB al aangekon-

digd dat zij mogelijkheden zagen tot verdere consolidatie in de koffie-

sector. De nu aangekondigde transactie met Mondelez laat zien dat zij

dat voortvarend hebben opgepakt. Zij zijn meteen doorgegaan met het

creëren van een echte wereldspeler in deze sector.

Bijzonder aan deze deal is dat het niet louter gaat om een zeer om-

vangrijke acquisitie, maar om een combinatie van activiteiten waarbij

Mondelez een 49%-belang blijft houden. Verder is natuurlijk mooi dat

WILT U DEALS MELDEN? MAIL AAN [email protected]

Page 58: Meester magazine

58 / Mr. 7/8 2014

DEALMAKERS

Hein TonnaerJan Willem de Boer

kele dagen in Nederland aanwezig te zijn voor het ondertekenen van

de overeenkomst, dus we hadden een beperkte tijdspanne waarin de

transactie moest gebeuren. De dag voor closing kampte de hele Zuidas

plotseling met een stroomstoring. Op zoek naar stroom zijn we met cli-

ent en wederpartij geëindigd in een hotel aan de andere kant van

de stad en hebben we de deal alsnog kunnen afronden. Het was met

recht een race tegen de klok en we zijn dan ook blij dat we dit goede

resultaat hebben kunnen bereiken.

Of er veel belangstelling vanuit de VS voor Nederlandse assets is? In

Europa, en met name Nederland, is een grote kennismarkt aanwezig.

Met diverse hoog aangeschreven technische universiteiten en de mo-

gelijkheden om in Nederland kennis te ontwikkelen, merken we een toe-

nemende belangstelling voor vooral de kennis die in Nederland be-

schikbaar is. Met name Amerikaanse partijen zijn hierin geïnteresseerd

en de verwachting is niet alleen dat de belangstelling vanuit de VS zal

aanhouden, maar zelfs zal toenemen. Het lijkt erop dat de M&A-markt

langzamerhand aantrekt, hoewel ook de afgelopen periode voor ons niet

slecht is geweest. Er is toch wel sprake van een doorlopende dealflow

die ook voor de komende periode lijkt aan te houden.”

3. GROOTSTE WINDPARK OP ZEEDe aanleg van het grootste Nederland windpark op zee tot nu toe (600

megawatt) gaat van start. Het windpark is eigendom van het Canade-

se Northland Power Inc. (60%), Siemens (20%), Van Oord (10%) en HVC

(10%), die meededen in een financieringsronde ter waarde van 2,8 mil-

jard euro. Siemens heeft met de deelname van 20% in Windpark Gemini

het grootste servicecontract ooit binnengehaald voor het bedrijf.

Adviseurs Siemens Financial Services: Linklaters (Amsterdam: Jan Wil-

lem de Boer, Anouk Oosterom, Gijs Smit, Paul Kreijger, Berlijn: Thomas

Schulz, Jens Hollinderbaumer, Katja Kupko, Anna Burghardt)

Adviseurs Typhoon Offshore BV: Loyens & Loeff (Mark van Dam, Pieter

Leguit, Jim Margry, Annelot Jacobs)

Adviseurs Northland Power Inc.: Stibbe (Martin In de Braekt, Lisette En-

thoven, Li Wee Toh, Bianca Geuze-Draaijer, Erwin Noordover, Johan Vro-

lijk, Joannes de Bont, Vishal Devraj)

Adviseurs Van Oord Dredging and Marine Contractors BV: Houthoff Buruma

Adviseurs NV HVC: De Brauw Blackstone Westbroek (Berend Crans,

Okke Suurenbroek, Pierre Nijnens, Rein Ferwerda, Janiek Meppelink,

Angela van Breda)

Adviseurs Gemini: Clifford Chance (Hein Tonnaer, Liesbeth Buiter, Mark

Loefs, Nanette Rutgers, Jasper Dijkshoorn, Sarah Lewis, Folko de

Vries, Willem-Jan Wieland, Tim Heerschop)

Adviseurs banken: Allen & Overy (Werner Runge, Frédérique Jacobse,

Jochem Spaans, Niels Molenaar, Marinus Winters, Kathelijn Noordzij,

Willem van der Vossen, IJsbrand de Jong, Marjolein Pichel)

Jan Willem de Boer, dealmaker voor Linklaters: “Het Gemini project be-

staat uit twee windparken van elk 300MW en zal worden gebouwd zo’n

85 kilometer boven de kust van Groningen. Bijzonder was de enigszins

beruchte geschiedenis van het project. De twee projectvennootschap-

pen die de vergunningen houden zijn destijds opgericht door de Duit-

se Bard groep en hebben in 2010 toezeggingen ter waarde van circa

4,4 miljard euro aan subsidies ontvangen. Toen de Bard groep in fi-

nanciële moeilijkheden kwam, heeft Typhoon Offshore de betreffende

projectvennootschappen in augustus 2011 gekocht, onder voorwaar-

de van bankgaranties ten gunste van de Nederlandse Staat. Vanwe-

ge gebrek aan investeerders was Typhoon Offshore lange tijd niet in

staat de bankgaranties af te geven, hetgeen voor grote politieke on-

rust zorgde. Op 31 juli 2013 waren de bankgaranties er en werd het

project weer kansrijk.

In juridisch opzicht hadden we te maken met de onzekerheid over de

toepasselijke regels in het gebied van de Noordzee waarover Neder-

land en Duitsland nog aan het twisten zijn; de regulatoire status van

de kabel die de windparken aansluit op het landelijke hoogspannings-

DEAL PARTIJEN ADVISEURS

Faber Audiovisuals, een in Nederland en Dubai

gevestigd audiovisueel verhuurbedrijf, zet in op

groei en verdere ontwikkeling van de activiteiten

door het verkopen van een minderheidsbelang

aan investeerder Foreman Capital.

Foreman Capital (Sander van Woerden) Simmons & Simmons (Leo Verhoeff, Jacoline Gort-

zak, Pieter de Visser, Robbert Jansen, Jan-Mathijs

Hermans)

Faber Audiovisuals (Cees Jan Faber) Deloitte Legal (Kris Ruijters)

DEAL PARTIJEN ADVISEURS

Het Amerikaanse Boeing neemt het Nederland-

se AerData Group over. AerData Group biedt on-

der meer geïntegreerde softwareoplossingen

voor lease management, engine fleet planning en

documentmanagement voor de vliegtuigindustrie.

AerData Group heeft circa 120 werknemers in

Nederland, het Verenigd Koninkrijk en Ierland.

Boeing (Stan Deal) Kirkland & Ellis (Fatema Orjela, Natalia Prochnicka

en Seirian Thomas)

AerCap Holdings NV, Management AerData Group

BV (Mark Nieuwendijk, Paul van Tol)

Eversheds (Richard Moulton, Tom van Wijngaarden,

Victoria Groves, Adam Martin, Rogier de Haan),

Loyens & Loeff (Ruud van Bork, Linda Thonen),

Quayle Munro (Tim Shortland, Dan Bessant, Rob

Hallot)

Page 59: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 59

Stan CommissarisTom EnsinkJan-Willem van Rooij

netwerk en de mogelijkheden van het vestigen van zekerheden op

vergunningen en subsidies.

Een belangrijk moment was toen duidelijk werd dat Siemens Nederland

daadwerkelijk de windturbines zou gaan leveren. Daarmee werd een be-

langrijke voorwaarde voor het deelnemen van Siemens in de projectven-

nootschappen vervuld. Wij zijn door Siemens Project Ventures benaderd in

het kader van de door hen voorgenomen investering in de projectvennoot-

schappen. Uiteindelijk werd de rol van Siemens steeds groter en hebben

ze een leidende rol genomen zowel bij de documentatie voor de bankga-

ranties als de documentatie benodigd voor financial close.

We merken zeker dat de nodige belangstelling vanuit het buitenland

bestaat voor het deelnemen in Nederlandse gesubsidieerde windprojecten,

zoals de strategische samenwerking tussen Mitsubishi en Eneco en dit

Gemini project. Daarnaast zien we de nodige beweging in de upstream en

de midstream sector, waaronder Chevron die zijn belangen in de gas- en

olievelden op de Noordzee wil verkopen, GDF SUEZ die een belang in de

NOGAT pijpleiding heeft verkocht en TAQA die zijn belang in de Noord-

gastransport pijpleiding heeft verkocht. We zien ook dat energiebedrij-

ven, zoals RWE, minder geld hebben en in een steeds vroeger stadium

investeerders proberen aan te trekken voor het nemen van een belang in

een windpark in aanbouw. Tot slot zien we dat vanwege de dynamiek van

de energiemarkt steeds meer elektriciteitscentrales in zwaar weer komen

te verkeren en de financiers aan het bekijken zijn op welke wijze ze hun

financiële risico’s kunnen beperken.”

Hein Tonnaer, dealmaker voor Clifford Chance: “We zijn erg blij met het

feit dat we vanaf het begin als juridisch adviseur betrokken zijn ge-

weest. Het betreft dan ook het grootste project voor de Nederland-

se offshore windenergiesector ooit en biedt een uitstekend kader voor

toekomstige duurzame energieprojecten.

Cruciale factor om tot een goed resultaat te komen als er zoveel ver-

schillende soorten partijen bij betrokken zijn, is dat je in goede har-

monie onderhandelt en met volledige consensus besluiten neemt. De

afgelopen jaren hebben we vanuit een breed scala aan disciplines

binnen ons kantoor als één geïntegreerd team kunnen optreden: van

projectmanagement tot financieringskennis en ondernemingsrecht.”

4. HES BEHEER KOOPT ATIC EN VERKOOPT OVETHES Beheer, holding van bedrijven in havenlogistiek, neemt voor 155,4

miljoen euro een 78% belang in ATIC Services over van ArcelorMittal. Daar-

naast verkoopt het een 50,1% belang in Ovet Holding aan Oxbow Coal.

Adviseurs HES Beheer NV: Loyens & Loeff (Jan-Willem van Rooij, Jan-

Berend Möller, Gülsüm Aslan, Tyshanti de Jonge, Kees Hooft, Freek

Jonkhart), Norwegian DNB Bank, BNP Paribas, Rabobank

Adviseurs ArcelorMittal: Ploum Lodder Princen (Tom Ensink, Stan

Commissaris)

Adviseurs bankenconsortium: Allen & Overy

Adviseurs Oxbow Coal BV: NautaDutilh (Leo Groothuis, Joost den En-

gelsman, Silvia Hubers, Marianne de Waard-Preller, Renate Huizer, Al-

bert van der Kolk, Thomas Verstraeten, Jaap Feenstra)

Adviseurs Raad van Toezicht HES Beheer NV: De Brauw Blackstone

Westbroek (Arne Grimme, Deline Kruitbosch, Willemijne Adank)

Jan-Willem van Rooij en Jan Berend Möller, dealmakers voor Loyens &

Loeff: “Het bijzondere aan deze deal was dat we twee transacties pa-

rallel aan elkaar hebben moeten laten lopen. In verband met mededin-

gingsrechtelijke restricties is het namelijk niet geoorloofd dat de koper

direct zeggenschap krijgt over een bepaald deel van de doelvennoot-

schappen. Dit is ondervangen door parallel aan de transactie een vei-

lingproces te laten lopen voor deze gedeeltelijke verkoop. HES was

reeds cliënt bij Loyens & Loeff en via die weg kwam deze transactie

ter sprake.

Verschillen in uitgangspunten en cultuur speelden, net als bij veel

transacties, ook in deze transactie een rol. Er heeft veel overleg

plaatsgevonden; soms plenair en soms overleg tussen alleen de advo-

caten. Die onderlinge overleggen hebben als doel de kernpunten voor

partijen over en weer helder op het netvlies te krijgen. De onderteke-

ning was bijzonder, omdat op hetzelfde moment de transactie, de door-

verkoop én de overkoepelende financiering getekend werden. Wij heb-

ben grote bewondering voor het management van HES en voor de

doelvennootschappen die, naast de dagelijkse gang van zaken, ook

betrokken waren bij al deze parallelle transacties.

Over de hele linie merken we een herstellende M&A markt. Ook voor

wat betreft transacties met een typische Rotterdamse invalhoek, zo-

als deze. Het eerste kwartaal hebben we aan veel transacties gewerkt

en we verwachten dat ook de rest van dit jaar de M&A-activiteit ver-

der zal toenemen.”

Tom Ensink en Stan Commissaris, dealmakers voor Ploum Lodder Princen:

“De samenloop tussen de verschillende deals maakte dit tot een ju-

ridisch bijzondere deal. De opbrengsten van de OVET transactie kwa-

men in de groep ‘onderin’ en moesten naar boven ‘uitgedividend’ wor-

den over verschillende niveaus. Het is juridisch zeer uitdagend om op

dezelfde dag alle koopsommen en dividenden te betalen, zeker als daar

ook nog een Frans niveau tussen zit. Het Franse recht is nogal for-

meel in vergelijking met het huidige Nederlandse vennootschapsrecht.

Daar kwam ook nog eens de financiering door drie banken bij. Dit

maakte de fund flow en het closing mechanisme lekker gecompliceerd.

Daarnaast mogen we natuurlijk niet vergeten dat helemaal ‘bovenin’

Riverstone en Carlyle een openbaar bod voorbereidden op HES Beheer

N.V. en uit dien hoofde ‘meekeken’ met de transactie.

Ploum is al langere tijd een van de vaste juridisch adviseurs van Ar-

celorMittal. Stan is de vaste notaris voor het notariële werk van Ar-

celorMittal in Nederland en deze dienstverlening is inmiddels uitge-

breid naar commercieel en M&A. De samenwerking verliep bij deze deal

uitstekend. Met een goede praktische Rotterdamse aanpak en han-

den-uit-de-mouwenmentaliteit kom je een heel eind. Maar ere wie ere

toekomt: het is met name Loyens Loeff die zowel de ATIC Transactie,

de OVET transactie en de financiering tegelijkertijd moest rond zien te

krijgen. En dat is – tot dusverre – gelukt.

Er zitten op het moment al weer heel veel deals in de pipeline. Er wor-

den weer meer verkooptrajecten inclusief vendor due diligence trajec-

ten gestart en er is serieuze belangstelling voor aankoop vanuit bui-

tenlandse partijen en fondsen.”

Page 60: Meester magazine

60 / Mr. 7/8 2014

FINANCIEEL

De meeste particulieren en bedrijven sluiten een brandverze-

kering af voor hun inboedel of inventaris. Helaas is men niet

altijd even alert op het feit dat verzekeringen ook moeten worden

onderhouden, met name ten aanzien van de hoogte van het ver-

zekerde bedrag. Als immers bij schade blijkt dat dit te laag is, is

sprake van onderverzekering met een korting op de schadeuitke-

ring als gevolg.

De te verzekeren som wordt door de verzekerde meestal vastge-

steld bij de aankoop van een woning of de start van een kantoor.

Bij een particuliere inboedel is de dekking weliswaar geïndexeerd,

maar dat is zeker onvoldoende als in de loop der

tijd nieuwe aankopen worden gedaan. In de

praktijk kom ik ook regelmatig tegen dat verze-

kerden hebben geërfd, waardoor de waarde van

de inboedel aanzienlijk is vergroot (vaak door

antiquiteiten). Er wordt dan vaak vergeten om

het verzekerd bedrag van de inboedelverzekering aan te passen.

Overigens kan onderverzekering bij een inboedelverzekering wor-

den voorkomen. Bij de meeste verzekeraars kan voor een gemid-

delde inboedel een inboedelwaardemeter worden ingevuld, waar-

door onderverzekering wordt uitgesloten. Helaas is dit niet

mogelijk bij een inventarisverzekering, evenmin als indexering.

Bij een inventarisverzekering is het dus zeker van belang regel-

VOORKOM TELEURSTELLING BIJ (BRAND)SCHADE

matig het verzekerd bedrag te toetsen.

Onderverzekering kan ook ontstaan als niet wordt gedacht aan

het meeverzekeren van het huurdersbelang. Als op een gehuur-

de locatie aanpassingen aan het pand worden aangebracht voor

rekening van de huurder (systeemwanden, airco etc.) dan is hier-

voor geen dekking op de opstalverzekering van de eigenaar van

het pand en dient dit door de huurder zelf te worden meeverze-

kerd op de inboedel- of inventarisverzekering.

Hoewel het niet direct met onderverzekering te maken heeft tot

slot nog iets over ruitbreukrisico. Wij hebben schademeldingen

gekregen van kantoren bij wie ruiten waren ingegooid. Het is ver-

zekerden vaak niet bekend dat de zakelijke huurder van een pand

in principe aansprakelijk is voor de schade aan de ruiten van het

gehuurde pand. Als hierover verder niets in het huurcontract is

geregeld leidt dit tot schade voor de huurder. Ook dit risico kan

eenvoudig worden meeverzekerd op de inventarisverzekering.

Het is dus belangrijk zelf periodiek na te gaan of het verzekerde

bedrag voor de inboedel of inventaris nog wel overeenstemt met

de actuele situatie. Uiteraard kunt u bij ons terecht voor advies.

Henny Zinkstok is cliëntadviseur schadeverzekeringen bij Niehoff

Werning & Kooij, financieel adviseurs voor advocatuur en notariaat

(www.nwk.nl).

VERZEKERINGEN

Page 61: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 61

Onze praktijk leert dat het relevant is om advocaten, nota-

rissen en bedrijfsjuristen te attenderen op het opnemen

van een solide en heldere regeling met betrekking tot

waarderingsvraagstukken rondom ondernemingen en aan-

delenbelangen in aandeelhoudersovereenkomsten en/of

statuten.

Het is geen geheim dat er veel strijd wordt geleverd tussen aan-

deelhouders wanneer het gaat over de waarde van een onder-

neming of een aandelenbelang. Veelal ontstaat een juridisch con-

flict doordat het onduidelijk is hoe de waarde van de aandelen van

een onderneming dient te worden vastgesteld en door wie. Voor-

namelijk doordat er geen of beperkte procedure in de aandeelhou-

dersovereenkomst of statuten is opgenomen die voorziet in een

duidelijke wijze waarop dit dient plaats te vinden.

Tekstvoorstel

De Register Valuator is bij uitstek de financieel deskundige met gron-

dige kennis en expertise op het gebied van waardebepaling (busi-

ness valuation). Register Valuators adviseren niet alleen onderne-

mers, directies en raden van commissarissen op het gebied van

waardebepaling, maar treden tevens veelvuldig op in gerechtelij-

ke procedures als gerechtelijk deskundige of partijdeskundige.

Register Valuators zijn verenigd middels de beroepsorganisatie

Nederlands Instituut voor Register Valuator (NIRV) en vallen on-

der de gedrags- en beroepsregels van het NIRV. Onderdeel van de

regels is de klachtenregeling Stichting Gedrags- en Beroepsregels

Business Valuation en de tuchtrechtspraak.

Nu de Kamers van Koophandel geen deskundi-

gen meer aanwijzen, heeft het NIRV voorzien in

een procedure om dit op te vangen. Het NIRV

heeft op zijn website (www.nirv.nl) een tekst-

voorstel gedaan hoe juristen de benoeming van

één of meerdere onafhankelijke waarderings-

deskundigen in een aandeelhoudersovereenkomst kunnen opne-

men. Ook kan een verzoek tot aanstelling van een waarderings-

deskundige worden gedaan via de website van het NIRV.

De praktijk leert ons dat veelvuldig – op verzoek van partijen - een

beroep wordt gedaan op het voorstellen van één of meerdere on-

afhankelijke deskundigen door de voorzitter van het NIRV bij een

dispuut tussen aandeelhouders. Door het opnemen van een der-

gelijk tekstvoorstel in aandeelhoudersovereenkomsten of statu-

ten kan worden voorkomen dat partijen onnodig lang in conflict

blijven over hoe de waarde van de aandelen of aandelenbelang

kan worden bepaald én wie hier een uitspraak over kan doen.

Register Valuators zijn niet alleen de aangewezen deskundigen

als het gaat om een uitspraak te doen over economische waarde,

maar hanteren tevens dezelfde en juiste methodieken en profes-

sionele standaarden, waardoor gelijke grootheden met elkaar

kunnen worden vergeleken.

Mr. Marc Broekema MSc RV is Register Valuator en gerechtelijk des-

kundige bij Meerwaarde Finance B.V. (www.meerwaardefinance.nl)

en lid van de PR-commissie van het NIRV. Dit artikel is geschreven

op persoonlijke titel.

Op 27 mei accordeerde de Eerste Kamer de sterke fiscale ver-

soberingen van pensioenregelingen per 2015. Vooral werkge-

vers met (ook) een verzekerde regeling zijn zelf juridisch ver-

antwoordelijk voor het correct doorvoeren daarvan.

De pensioenovereenkomst tussen werkgever en werknemer is en

blijft de basis van de juridische pensioendriehoek. De uitvoer-

der – fonds of verzekeraar – moet als derde partij (wijzigingen in)

die pensioenovereenkomst volgen.

Toch nemen verzekeraars vaak het voortouw voor aanpassing van

de circa 60.000 (!) verzekerde pensioenregelingen in Nederland.

Dat is wel hun zorgplicht, maar juridisch is het de omgekeerde

wereld. (Pensioen)juridisch is het aanpassen van de pensioenover-

eenkomst tussen werkgever en werknemer de eerste stap. Een cor-

rect wijzigingsaanbod van de werkgever neemt de ‘spelregels’ van

het BW in acht en behoeft bijvoorbeeld ook de

instemming van de Ondernemingsraad.

Rekening houden met de verzekeraar is niet on-

logisch. Maar die hoeft alleen te zorgen dat rege-

lingen fiscaal-wettelijk kloppen en gaat niet over

compensatie en communicatie. Bovendien wil

een verzekeraar veranderingen liefst portefeuillebreed en zo uni-

verseel mogelijk doorvoeren. Daarom neemt hij voorbehouden op

om zijn voorstel op tijd (vóór 2015) door te kunnen voeren. Denk

aan een ‘negatieve optie’ als: ‘zonder tegenbericht gaan we ervan

uit dat u akkoord bent met ons voorstel’. En in een weggemoffeld

zinnetje: ‘werkgever is verantwoordelijk voor het bespreken van

dit voorstel met de werknemer’.

De werkgever leunt in de praktijk, vooral in het MKB, vaak op de

verzekeraar. Zo’n wijzigingsvoorstel ploft meestal halverwege het

vierde kwartaal in de postbus, als het lekker druk is en werkge-

vers amper (nog) tijd hebben voor reflectie en onderzoek, laat

staan voor zorgvuldige communicatie. De werkgever loopt daar-

door volgens ons een groot risico. We zeiden het al eerder: een fis-

cale wijziging verandert niet automatisch de civiel-juridische pen-

sioenovereenkomst tussen werkgever en werknemer, en

werknemers hebben zeer waarschijnlijk recht op compensatie.

Dat compensatievraagstuk valt buiten de scope van de verzekeraar

en de kans is groot dat de werkgever het ‘vergeet’. Mogelijk ge-

volg? Werknemers die op hun achterste benen staan om de aan-

passing van hun toekomstig loon (want dat is pensioen); dat doen

ze ook als hun huidige loon klakkeloos zou worden aangepast.

Ons dringend advies: krijg de (wijzigingen in) pensioenafspra-

ken tussen werkgever en -nemer inzichtelijk, maak financiële

consequenties voor beiden duidelijk, zet een beargumenteerd

voorstel op papier (met eventuele compensatie), overleg en be-

spreek dat voorstel tijdig om instemming te krijgen. Is die basis

op orde? Dan volgt aanpassen van de afspraken werkgever-fonds/

verzekeraar en werknemer-fonds/verzekeraar. Daarmee zijn de

overige twee zijden van de driehoek afgedekt en klopt de regeling

praktisch, juridisch en fiscaal. Werk aan de winkel dus!

Bram Krijnen RPC is partner bij Foederer PensioenConsultants

(www.foedererpensioen.nl).

WAARDERINGSDESKUNDIGEN BETREKKEN BIJ OVEREENKOMSTEN

WITTEVEEN 2015 DOOR EERSTE KAMER: WACHT U DE VERZEKERAAR AF?

WAARDERING PENSIOEN

Page 62: Meester magazine

62 / Mr. 7/8 2014

EEN WOUD AAN

Page 63: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 63

K ijk, daar aan de singel, daar staat een plataan.

Daar zit een vervelende ziekte in. En daar, bij dat

huis, staat een eik veel te dicht op de erfgrens.”

Jilles van Zinderen overziet vanaf de zesde etage van een

voormalig pakhuis, waar zijn advocatenkantoor MANZ

Legal is gevestigd, de Utrechtse binnenstad. Hij focust op

bomen, die er in deze stadsjungle niet al te veel zijn.

Maar des te meer práát hij erover – hij kan zogezegd een

mooie boom opzetten over zijn niche.

Dat is niet vanzelfsprekend, want van oorsprong heeft hij

niets met bomen. Graaf in zijn verleden, graaf in zijn

psyche: geen boomkwekers in zijn familie, geen hout-

hakkers, geen bosbouwers, geen bomenknuffelaars. “Ik

had eigenlijk nooit specifieke belangstelling voor bomen”,

geeft hij toe. Niet onlogisch, want die dingen staan er

maar te staan, je vindt er wat van of je vindt er niks van.

Leuk voor een bioloog, maar wat moet een jurist ermee?

Tot hij op een dag, zo’n jaar of tien geleden, in mannen-

vereniging de Ronde Tafel een boomonderzoeker ont-

moette. Die was als een van de eersten in Nederland be-

trokken bij massaria, een boomziekte die tot dan toe

hier nog niet was gesignaleerd. Massaria tast platanen

aan, bomen die als ‘veilig’ worden beschouwd en daar-

om vaak bij parkeerplaatsen of scholen worden geplant.

Massaria veroorzaakt een snel optredende houtrot, met

takbreuk als gevolg. Omdat massaria zich altijd aan de

bovenzijde van takken voordoet, is deze vanaf de grond

niet zichtbaar.

Een handvol juristen heeft dagelijks te maken met bomen. Overhangende takken, schade aan bomen, bomen te dicht op de erfgrens, kapvergunningen. Advocaat Jilles van Zinderen leest, schrijft, adviseert en procedeert over bomen en geniet intussen van het buitenleven – maar noemt zich geen ‘bomenredder’. “Bomen, dat zijn emoties.”

DOOR MICHEL KNAPEN FOTO’S GEERT SNOEIJER

REGELS

BUITENNICHIG

BUITENNICHIGDe rubriek Buitennichig besteedt aandacht aan bij-

zondere rechts gebieden en de beoefenaars daarvan.

Deze keer het bomenrecht.

Page 64: Meester magazine

LET’S GETMORE SERIOUS

Kluwer Essentials.Dé basis voor ieder advocatenkantoor met ambitie.

Of u nu uw eigen kantoor start of een klein maar groeiend kantoor heeft…

Eén ding is zeker: u wilt uw klanten optimaal van dienst zijn! Dat betekent snel en simpel

toegang tot relevante juridische kennis uit betrouwbare bron.

Kluwer heeft speciaal voor u ‘Essentials’, een compleet pakket voor een vriendelijke prijs.

U krijgt hiermee actuele online informatie uit Tekst & Commentaar en de Nederlandse

Jurisprudentie, inclusief 10 PO-punten. Vanaf slechts € 145 per maand!

kluwer.nl/essentials

Probeer nu een maand

gratis!

Page 65: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 65

BUITENNICHIG

Afgebroken takken, openbare veiligheid, aansprakelijk-

heid, hé, er zit een jurist bij de Ronde Tafel, dacht de

boomonderzoeker. Van Zinderen: “Die man gaf cursussen

aan gemeenten over boomverzorging en boomonderhoud,

en vroeg of ik een lezing over zorgplicht en aansprakelijk-

heid wilde houden.” Als Van Zinderen (1976) in diezelfde

periode iemand op kantoor met een burengeschil krijgt,

over erfafscheiding en een boom die er stond, is de optel-

som snel gemaakt. Bomen & recht, dat kon wel eens een

mooie combinatie zijn.

BOSBOUWVRIJSTELLING

Bomenrecht blijkt dan al snel een combinatie te zijn van

meerdere rechtsgebieden. Bomen komen voor in het be-

stuursrecht en in het civiele recht – de Grie-

ken en Romeinen hadden al wettelijke bepa-

lingen over bomen die te dicht bij de

erfgrens stonden. Een enkele keer is er een

strafzaak over een boom, bijvoorbeeld na

diefstal van hout of een vernieling van een

boom, maar de politie loopt niet warm voor

deze misdrijven en rekent erop dat de dader

en de eigenaar de schadever-goeding onder-

ling wel regelen – er is tegenwoordig een

heuse boom-app waarmee de schade kan

worden berekend. En soms krijgen bomen

een fiscaal tintje. Van Zinderen: “Verkoop van hout uit je

bos is niet belast, er bestaat een bosbouwvrijstelling. Ik

had eens een zaak van iemand die takjes van dennen ver-

kocht om er kerststukjes van te maken. Er was wat ge-

steggel met de Belastingdienst of meneer vennootschaps-

belasting over zijn opbrengsten moest betalen.”

Dat lijkt geneuzel, maar wie over bomen en takjes praat,

praat eigenlijk over de diepere gevoelens van de mens.

“Bomen roepen emoties op”, zegt Van Zinderen. “Neem

de Anne Frank-boom, een witte paardenkastanje. Hij

stond niet eens in de tuin van het Achterhuis, hij was ter-

minaal en hij was gevaarlijk – bij een voorjaarsstorm zou

de boom kunnen omwaaien met alle gevolgen van dien.

Kappen was het enige redelijke alternatief, maar dat

stond volgens sommigen gelijk aan belediging van de na-

gedachtenis van Anne Frank.”

Net zoals bomen prettige gevoelens kunnen oproepen, zo

kunnen ze ook angst inboezemen. “In februari dit jaar

werd ontdekt dat sommige essen in Nederland de roet-

schorsziekte hebben. Een zeer agressieve schimmel vormt

onder de bast heel veel zwarte sporen. Als de bast loslaat

komen die in de lucht. De sporen kunnen bij inademing

een risico voor de volksgezondheid opleveren. Dat geldt

ook voor de eikenprocessierups, die iedere zomer weer de

kop opsteekt.”

Omdat de meeste bomen op gemeentelijke grond staan,

en door natrekking eigendom van gemeenten zijn, heb-

ben zij de zorgplicht voor hun bomen. “Zij moeten hun

bomen controleren en onderhouden. Zo doen één keer per

drie jaar BVC’ers – boomveiligheidscontroleurs – hun ron-

de in de stedelijke gebieden; risicovolle bomen moeten

eens per jaar worden bekeken. Maar omdat dat erg duur

is, zijn gemeenten geneigd die periodes wat op te rekken.”

Kappen is toch goedkoper? Dan ben je ook van die dure

controles af. Van Zinderen: “We hebben als maatschappij

belang bij de aanwezigheid van bomen. Ze zijn mooi, ze

bieden schaduw, ze produceren zuurstof en houden de

lucht schoon. Dat moeten we koesteren. Maar de controle

van bomen mag ook weer niet zo ver gaan dat het te duur

wordt, en dat gemeenten dan maar besluiten tot massale

kap. Dat heeft ook een keerzijde: er is altijd

het risico dat een boom schade veroorzaakt,

zeker omdat de controle ervan puur visueel

is – onder de grond wordt niet gekeken. Hier

gelden de criteria uit het Kelderluik-arrest:

de kans op ongelukken, de ernst van de ge-

volgen en de bezwaarlijkheid van te nemen

voorzorgsmaatregelen.”

BURENHINDER

Hinder tussen buren is vaak een pijnlijk is-

sue. Laatst was Van Zinderen nog op locatie.

Bij buurman één stond een grote boom, buurman twee

had een zwembad. En daarin dreven takjes, blaadjes en

eikeltjes van buurman ééns boom. Artikel 37 van Boek 5

van het BW hoeft Van Zinderen dan niet meer eens op te

slaan. Veel bomenkwesties gaan namelijk over hinder,

“DE GRIEKEN EN

ROMEINEN HADDEN

AL WETTELIJKE

BEPALINGEN OVER

BOMEN DIE TE DICHT

BIJ DE ERFGRENS

STONDEN”

ILLEGAAL HOUTOok Europa doet aan bomen. Sinds 3 maart 2013 geldt

de Europese Houtverordening, waarmee illegale hout-

kap, -verwerking en -handel moet worden aangepakt.

Het begrip ‘illegaal’ is ruim. Wordt er met hout ge-

werkt dat in strijd met de Flora- en Faunawet is geveld,

dan is er al sprake van illegaliteit in de zin van de

Houtverordening. Dat geldt óók wanneer er is gekapt

zonder kapvergunning. Jilles van Zinderen: “Als een

gemeente hout verkoopt van bomen die zonder ver-

gunning zijn gekapt, is dat illegaal. Je vraagt je alleen

af wat de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit of

de politie zal doen, want het heeft vast geen prioriteit.

Ook energiebedrijven kunnen met deze verordening te

maken krijgen. Zij stoken soms op biomassa, waaron-

der snoeiafval, en dat kan ook illegaal zijn als het niet

op de juiste manier is verworven. Ze moeten dus goed

bijhouden van wie ze de houtproducten betrekken.”

Page 66: Meester magazine

66 / Mr. 7/8 2014

over een teveel aan schaduw, over een gebrek aan uitzicht

of zelfs over het bestaan van vogelpoepjes die uit de boom

op buurmans tuinmeubilair worden gedropt. In dit geval:

buurman twee moet die blaadjes in zijn zwemwater maar

dulden, zolang de hinder van dien aard is dat deze niet

onrechtmatig is.

De situatie wordt anders wanneer artikel 44 aan de orde is:

de overhangende takken. “Boomeigenaren snappen niet

altijd wat het probleem is als er een tak over de tuin van de

buren hangt. Ik zeg tegen hen altijd: zou je het leuk vinden

als de buurman een balkon bouwt boven jóuw tuin? Dan

zien ze meestal wel in dat ook takken heel vervelend kun-

nen zijn. De regel is verder duidelijk: vraag de eigenaar die

takken te snoeien, maan hem desnoods aan. Reageert hij

niet, dan mag je die overhangende takken zelf verwijde-

ren. Maar, zoals ook de Rijdende Rechter het vaak zegt: het

mág, maar dóe het niet. Voor je het weet heb je de boom

beschadigd, is hij lelijk of instabiel geworden of gaat hij

dood. Dan kun je zelf opdraaien voor de schade.” Die scha-

de kan worden vastgesteld door de Nederlandse Vereniging

van Taxateurs van Bomen – ja, die vereniging bestáát.

Tussen deze twee burenartikelen bevindt zich nog artikel

42: de verboden zone. Een boom mag niet worden ge-

plant binnen twee meter van de erfgrens, voor heesters

en heggen geldt een afstand van een halve meter. Ge-

meentelijke verordeningen kunnen daarvan afwijken.

Staat die boom toch binnen die twee meter, dan kan ver-

wijdering worden geëist. Gebeurt dat binnen twintig

jaar niet, dan is er sprake van verjaring en mag de boom

blijven staan. Van Zinderen: “Moet de boom op grond

van dit artikel verdwijnen, dan heb je nog wel een kap-

vergunning nodig. Krijg je die niet, dan gaat het pu-

bliekrecht vóór op het privaatrecht, en moet de boom

blijven staan.” Zo’n kapvergunning, of de afwijzing er-

van, kan ook een strategisch instrument zijn om bomen

juist te redden. “De eigenaar wil meestal niet dat de

boom verdwijnt en de gemeente eigenlijk ook niet. Om

die reden vraag ik, als ik de boomeigenaar bijsta, vaak

een kapvergunning aan. Als die wordt verleend, hoeven

we er geen gebruik van te maken en gaan we in het ci-

viele recht verder zoeken om de boom te behouden. En

als de kapvergunning wordt geweigerd, dan kan de

Dr. Rob Ermers

Concreet.

Praktijkgericht.

Onafhankelijk.

Wetenschappelijk.

Schrijf u nu in voor de trainingen!

TRAININGEN, CONSULTATIE, ANALYSES

Eergerelateerd geweld

06 - 41 87 68 44 www.novalitica.eu

[email protected]

PROFILERING

+

NEW BUSINESS

Mr. oktober

ICTGrote kantoren vs niche kantorenIntellectueel Eigendomsrecht (IE)

Mr. september

OpleidingenRecruitmentBouwrecht

Bel: 024 - 360 77 10 óf mail:

[email protected]

(advertentie)

Page 67: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 67

BUITENNICHIG

boom zeker blijven staan.” Let wel, zegt Van Zinderen: ik

ben niet per se een bomenredder. “Ik sta beide partijen

bij. Soms pleit ik voor kap, soms voor redding. Maar ik

ben niet iemand die zich aan bomen vastketent.”

JENEVERBES

Dat lijkt de Nederlandse wetgever ook niet echt te zijn.

Waar ieder onooglijk kikkertje of salamandertje wettelijk

wordt beschermd, komen bomen er wat bekaaid vanaf. Er

staat maar één boom op lijst van de Flora- en Faunawet:

de jeneverbes. “Die mag je dus niet kappen, behalve als je

er écht een goed argument voor hebt. Verder worden bo-

men vaak beschermd door de aanwezige beesten. Als er

een nest vleermuizen in zit, of een dassenburcht bij een

boom, dan is dat vaak de reden dat deze niet mag sneuve-

len. Niet de boom staat dan voorop, maar het leefgebied

van dieren.”

Valt er voor de boomjurist weinig eer te behalen aan de

Flora- en Faunawet, aan de Wet algemene bepalingen

omgevingsrecht des te meer, want daaraan worden te-

genwoordig kapvergunningen getoetst. En natuurlijk be-

hoort de Boswet uit 1961 tot Van Zinderens uitrusting,

waarmee wordt beoogd het bestaande bosareaal te behou-

den. Wie een bos heeft, mag bomen kappen, mits het

wordt gemeld en mits eenzelfde aantal bomen opnieuw

wordt aangeplant. Die verplichting ontstaat overigens

ook wanneer bomen na een storm omwaaien: herplanten

moet. Van Zinderen spreekt van een ‘eenvoudige en effec-

tieve wet’. “Wel zal deze wet op termijn opgaan in de Na-

tuurwet. Voor sommige bomen is dat minder goed

nieuws. Vooral bomen die langs het waterwegen staan

hoeven – nadat ze zijn gekapt of omgewaaid – niet altijd

meer worden herplant. Bomen worden in de toekomst

dus iets minder goed beschermd.”

COMPARITIES

Dat betekent nog werk aan de winkel voor boomjurist Van

Zinderen. Voldoende werk. Of, zoals hij het zelf zegt: het

geld groeit aan de bomen. Overdag, nu zijn praktijk al

voor de helft uit bomenzaken bestaat. Maar ook ’s avonds,

als hij tijdschriften als Tuin & Landschap, Boomzorg of Boom in

Business leest. Als hij contact heeft met de Kring van Prak-

tiserende Boomverzorgers, dé beroepsorganisatie op bo-

menverzorgingsgebied. Als hij via zijn Twitteraccount

@bomenrecht jurisprudentie verstuurd aan zijn bijna 400

volgers, waaronder Marianne Thieme, tv-tuinier Rob Ver-

linden, en verder veel boomkwekerijen, landschapsarchi-

tecten, tuinwinkels en bomendokters. Als hij een lezing

heeft op de Nationale Boominfodag of de Dag van het Bo-

menrecht. Of als hij bladert door het boek Bomen en wet.

Geldend recht voor bomen, al dertig jaar de bomenbijbel – Van

Zinderen kan het wel dromen.

En steeds weer duiken die bomen op, of juridische kwes-

ties die aan bomen zijn gerelateerd. Logo’s van twee

houthandelaren die wel erg veel op elkaar lijken. Gedoe

in een gemeente die in de nabijheid van bomen onder-

grondse afvalcontainers wil plaatsen, waarbij mogelijk

de wortels worden geraakt. De vraag welke bomen op

een gemeentelijke monumentenlijst mogen staan, en

hoe ze er weer vanaf kunnen. Of ogenschijnlijk basale

definitiekwesties: wanneer is iets een boom? Wanneer is

sprake van een bos of juist van een boomgaard? Dat is

veel puzzelen, veel contact onderhouden met de sector

en af en toe overleg met het handjevol boomjuristen dat

Nederland telt.

En misschien wel het mooiste van het werk van de boom-

advocaat: je bent veel buiten. Kijken naar bomen en erf-

grenzen, gesprekken met bosbouwers, comparities met

rechters in het veld. Op zijn kantoor, zes hoog in het

Utrechtse stedelijk gebied, waar ‘echte’ bomen ver te zoe-

ken zijn, moet het maar op een andere manier. Een reus-

achtige foto van een herfstlandschap dat dient als be-

hang, een klokje aan de muur in de vorm van enkele

takken, en twee bonsaiboompjes op de bureaus – die in de

zin van de Boswet en Flora- en Faunawet niet eens een

echte boom zijn. Nee, dan de boom op Van Zinderens

website bomenrecht.nl: die verandert om de drie maan-

den van kleur, al naar gelang de seizoenen. Beter een vir-

tuele boom in de buurt dan helemaal geen boom.

Page 68: Meester magazine

Geen zorgen voor morgen. U wilt graag dat thuis alles goed geregeld is. U heeft al genoeg aan uw hoofd. Piekeren over complexe financiële vraagstukken en ingewikkelde polissen is wel het laatste wat u wilt. Uw to-do-lijst is al lang genoeg, toch? Kies voor uw privé-voorzieningen, zoals pensioen- en nabestaandenvoor-ziening, hypotheek of zelfs een autoverzekering, voor de begeleiding van Niehoff Werning & Kooij. Met meer dan 35 jaar ervaring kennen wij uw beroep en weten wij waar de valkuilen zitten.

Zekerheid is dichterbij dan u denkt.

www.nwk.nl

Oost, west, thuis...

Snouckaertlaan 42, 3811 MB Amersfoort Tel. 033 - 464 13 40 [email protected] www.nwk.nl ISO 9001 Gecertificeerd.

Page 69: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 69

BUITENLANDSE ZAKENIn deze rubriek verhalen juristen die in het

buitenland werken over hun ervaringen aldaar.

MOUWVEGEN BIJ DE SECRETARESSE

‘Geachte meesteres’. De meeste Nederlandse advo-

caten zullen wel een wenkbrauw fronsen bij deze

aanhef van een e-mail. De term ‘meesteres’ doet

eerder aan andere zaken denken dan een cliënt smachtend naar

juridisch advies. Nu is het ook voor een advocaat

in Brussel niet de doorsnee aanhef, maar van

gekke taalconstructies wordt in Brussel toch iets

minder snel opgekeken.

Werken in een andere stad, een ander land brengt

vaak ook een andere taal mee. Hoewel Brussel

dichtbij lijkt en het Vlaams vertrouwd klinkt,

wordt er in Brussel wel echt een andere taal ge-

sproken. Er is een Vlaamse wijk, met gezellige

kroegen en hippe boetiekjes, maar de straattaal

is Frans. Als de stad al tweetalig is, dan is Engels

de tweede taal. Niet voor de Franstaligen, maar

wel bij de vele expats die de stad rijk is.

Het Vlaams komt bij ons vooral door via de VRT,

cliënten en het secretariaat. Zeker en vast is het nuttig om ‘te

mouwvegen’ bij de secretaresse om nog gauw een administratie-

ve klus geklaard te krijgen. En voor je vertrekt, is het verstandig

om uit te zoeken of er nog ‘vallende sterren’ zijn, want voor je het

weet word je in alle haast geflitst op de snelweg.

Het is maar goed dat wij het in de rechtszaal niet opnemen tegen

onze Belgische confraters. Tegen de straffe Vlaamse retoriek is de

Hollandse nuchterheid niet opgewassen. In het dagelijks leven

helpt de Nederlandse directheid gelukkig een pak. Bij een finan-

cieel geschil blijkt de taalkwestie voor de Belg een stuk minder

principieel. Rap Frans verandert in vloeiend Vlaams als het over

de centen gaat. De Hollandse handelsgeest is al goed ingeburgerd

in Brussel.

Linde Bremmer is advocaat bij AKD in Brussel.

SNEL SINGAPORE

Liggend in de jacuzzi op mijn dakterras in een hit-

te van 34 graden, kijk ik uit over Singapore, met de

enorme jachten en honderden boten die voor anker

liggen en deinen op de golven van de zee, en denk ik na over de

verschillen tussen mijn leven als advocaat hier en het leven in Lei-

den dat ik heb achtergelaten. Vijf minuten later vlucht ik mijn

appartement in wanneer bliksemschichten aan de horizon ver-

schijnen, waardoor in water liggen, een meter verwijderd van

een bliksemafleider, niet zo’n goed idee lijkt. Een overeenkomst

tussen de twee levens is de regen, en de uitwerpselen van kleine

hagedissen in mijn appartement herinneren me aan die van mui-

zen in mijn huis in Leiden.

Europa is groot, maar Singapore slaat op een sneller ritme – het

verkeer lijkt langs me heen te vliegen wanneer ik naar mijn werk

fiets, cliënten herkennen het verschil niet tussen dag en nacht,

weekend of doordeweek en willen alles gisteren, maar ik houd er

van! In mijn vakgebied (debt capital markets) is Azië de plek waar

deals gedaan worden, en ik voel me nodig; een ongewone sensa-

tie voor een advocaat.

Er is een uitdrukking in Hokkien en Singlish (zoals de locals hun

economische vorm van Engels informeel benoemen – zacht op

zelfstandige en bijvoeglijke naamwoorden en

zwaar op de werkwoorden): ‘kiasu’, wat vrij

vertaald ‘de angst om te verliezen’ betekent.

Met deze uitdrukking wordt verklaard waar-

om mensen hier harder studeren of werken,

sneller rijden en die extra moeite doen om voor

te kunnen lopen op hun buurman.

Maar het feit dat ik vier keer naar Azië ver-

huisd ben, houdt in dat ik het ook drie keer

verlaten heb, dus waarom, als ik het hier zo

geweldig vind? Ik vrees dat de snelheid van het

leven in Azië soms te veel kan worden waar-

door ik naar Europa terug moet keren om te

detoxen, maar hoe fijn is het om die keuze te

hebben?

Vicky Jones is of counsel bij Norton Rose Fulbright in

Singapore.

Page 70: Meester magazine

70 / Mr. 7/8 2014

INGEZONDEN MEDEDELING

EVENTS VOOR JURISTEN

Mr. Event van de maand:

Effectief beïnvloeden en overtuigen in de juridische praktijk

Kennis van wet- en regelgeving is voor u

als jurist essentieel, maar om succesvol

te zijn is meer nodig. Denk aan de juiste

vaardigheden, een goed netwerk en ken-

nis van bedrijfsvoering. Daarom zijn er Mr.

Events: inspirerende bijeenkomsten, aan-

trekkelijk geprijsd, zeer praktijkgericht en met prima net-

werkmogelijkheden. Gepland staan:

Slimmer informatie verwerken voor juristen, 1 oktober

Effectief coachen en begeleiden van stagiaires (patroons-

cursus), 2 oktober

Helder motiveren in uitspraken, 4 november

POWERjurist!, 12 november

Schrijven van processtukken in hoger beroep,

26 november

Formuleren van juridische teksten, 10 december

Meer informatie: www.kluwer.nl/opleidingen

Uw toegevoegde waarde als jurist wordt steeds meer be-

paald door uw persoonlijke vaardigheden en steeds min-

der door uw vakinhoudelijke deskundigheid. Meer rende-

ment halen uit uw vak betekent vooral werken aan uw persoonlijke

invloed en impact, uw wijze van communiceren, uw overtuigings-

strategieën, uw stijl van adviseren en uw positie binnen en buiten

de organisatie. Het zijn vaardigheden waarvan de aanwezigheid

vaak ten onrechte wordt verondersteld. De meeste juristen ontwik-

kelen zich dan ook niet op dit vlak en blijven in oude gedragspa-

tronen vervallen. Deze cursus besteedt op een praktische manier

aandacht aan de ontwikkeling van deze vaardigheden.

Wat leert u?U leert met overwicht te communiceren en in wisselende situa-

ties op de juiste manier invloed uit te oefenen.

U leert de tips en tricks om uw advisering effectiever te maken

en de cliënt/opdrachtgever automatisch te krijgen waar u wilt.

U vult uw rugzak met beïnvloedings- en overtuigingstechnieken,

waardoor u meer gedaan krijgt in uw omgeving en uw relaties

verbeteren.

U leert te opereren in een politiek speelveld en draagvlak te

creëren voor uw adviezen.

ProgrammaHet programma wordt samengesteld aan de hand van een vooraf

door de deelnemers ingevulde vragenlijst, waarin de leerwensen

en behoeften worden geïnventariseerd. Het programma heeft vas-

te en variabele onderdelen. Vaste onderdelen zijn Praktische com-

municatie en advisering, Beïnvloeding en invloed, en Omgevings-

bewustzijn en politiek; variabele onderdelen zijn Onderscheidend

profileren en Overtuigingstrategieën.

De cursus wordt gegeven door mr. Rüna Honig, docent en coach

Honig Coaching B.V.

Wanneer: donderdag 25 september 2014

Waar: BCN Utrecht CS

Kosten: € 695,- (excl. btw)

PE-punten: NOvA en NEVOA: 6 punten (beroepsvaardigheden)

Meer informatie: www.kluwer.nl/opleidingen

Mr. Events

Hoe krijgt u persoonlijke autoriteit als jurist? Hoe zorgt u ervoor dat nieuwe cliënten voor u in de rij staan? Hoe krijgt u

moeiteloos gedaan wat u wilt? Wat zijn de geheimen van iemand met overtuigingskracht? Hoe wordt uw betoog als vanzelf

geloofwaardig? U krijgt het antwoord in de cursus ‘Effectief beïnvloeden en overtuigen in de juridische praktijk’. Een verras-

sende, inspirerende en uitdagende mix van mogelijkheden om u verder te ontplooien als mens en als jurist.

Page 71: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 71

MURAAL

THUIS IN HARTJE AMSTERDAMGreenberg Traurig verhuisde van de Zuidas naar hartje Amsterdam. Van de ‘centrumvrees’ die sommige medewerkers

aanvankelijk hadden is niets meer over. “We zijn thuisgekomen.”

Page 72: Meester magazine

72 / Mr. 7/8 2014

Dallas, Chicago – de spreekkamers zijn vernoemd naar ste-

den in Amerika waar Greenberg Traurig kantoren heeft.

Advocaat Jan Kees Brandse lacht: “Niet alle dertig Ameri-

kaanse kantoren zijn vernoemd, zoveel spreekkamers hebben we

niet...”

Na tien jaar op de Zuidas verkaste Greenberg Traurig naar een veel

kleiner oppervlak in hartje Amsterdam: het Hirschgebouw op het

Leidseplein. Jan Kees Brandse (managing shareholder) en Stella

Donselaar (business manager) leggen uit waarom Greenberg Trau-

rig ervoor koos terug te gaan van 3000 naar 1650 vierkante meter.

“Dat we op de Zuidas op twee verdiepingen zaten beviel niet, daar-

door ontstaan er al snel twee afdelingen. We wilden dichter op

elkaar: beter onderling, directer en zichtbaarder contact. Diver-

se locaties zijn bekeken: Zuidas, Museumplein, IJ-oevers – zeker

twintig. We kozen voor een grotere, dramatische stap, van klei-

ne vis in een grote vijver naar grote vis in een kleine vijver.

“Verdwenen is in deze dynamische omgeving nu de sfeer van de

ongenaakbare grote gebouwen, de gure wind. We zien het als een

verhuizing van een kille Bijlmer naar een levendig Manhattan.

We zitten dichter bij de cliënt. We zijn thuisgekomen. Collega’s

waren eerst wel wat afhoudend: er heerste hier en daar ‘centrum-

vrees’ en er was twijfel over de bereikbaarheid. Maar doordat we

iedereen voortdurend op de hoogte hielden van de ontwikkelin-

gen, onder meer via intranet en door bezichtigingen tijdens de

verbouwing, werd men enthousiast.

“Belangrijk aan dit pand vonden we de prettige indeelbaarheid,

het was hier mogelijk meer mensen op een hebbelijke manier bij

elkaar in de buurt te laten werken. De kamers zijn kleiner, en er

zijn semi-open werkplekken voor jonge medewerkers. Er werden

‘break-outhoekjes’ en ‘treincoupé’s’ bedacht: voldoende moge-

lijkheden dus om je terug te trekken. We moedigen onze mensen

aan hier op kantoor te werken, daarom hebben we de beste kof-

fiemachine van de wereld. Bij de entree en tijdens rookpauzes is

er contact met de buren: Apple, ABN, BMW. En de chefkok van

JWT, het reclamebureau één verdieping lager, is bereid gevonden

een paar keer per week onze lunch te verzorgen!”

ALS EEN GROTE VIS IN EEN KLEINE VIJVERFOTO’S & TEKST: CHRIS VAN HOUTS

Kantoor Greenberg Traurig Waar Hirschgebouw, Leidseplein 29, Amsterdam Sinds 1 januari 2014 Personeel 40 advocaten, fiscalisten

en notarissen Advies CBRE/Rudolf de Boer Interieur Aldo Meijer, Coare Amsterdam

Page 73: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 73

MURAAL

“WE MOEDIGEN ONZE MENSEN AAN

OP KANTOOR TE WERKEN, DAAROM

HEBBEN WE DE BESTE

KOFFIEMACHINE VAN DE WERELD”

Jan Kees BrandseStella Donselaar

Page 74: Meester magazine

74 / Mr. 7/8 2014

JONGE BALIE

4

1

2

3

65

PRE-PACK

De afgelopen weken ben ik druk bezig

geweest met een stille insolventie (in

de volksmond: een pre-pack). Een stil-

le insolventie is een soort voorportaal

van een faillissement. De curator in

het latere faillissement wordt benoemd

tot ‘beoogd curator’ zodat hij zich al

vóór de faillietverklaring kan verdiepen

in de onderneming en haar rechten en

verplichtingen. Dat stelt de curator in

staat om na de faillietverklaring snel te

schakelen met de belangrijkste betrok-

kenen. Het voornaamste doel van de

pre-pack is om kort na de faillietverkla-

ring tot een doorstart van de onderne-

ming te kunnen komen. Soms kan dat

zelfs al op de dag van de faillietverkla-

ring. Op die manier wordt de waarde

van de onderneming behouden en

wordt de afbreuk door het faillissement

zo veel mogelijk beperkt.

In veel landen, waaronder Engeland,

is de pre-pack al dagelijkse praktijk,

maar in Nederland kent de pre-pack

nog geen wettelijke basis. Toch zijn er

enkele rechtbanken (waaronder de

mijne) die bereid zijn om in specifieke

gevallen medewerking te verlenen aan

een pre-pack. Zo zijn onder meer de

faillissementen van Schoenenreus,

Harense Smit en het Ruwaard van Put-

ten Ziekenhuis voorafgegaan door een

periode van stille insolventie. De erva-

ring die in deze en andere dossiers

wordt opgedaan, wordt vervolgens ge-

bruikt bij het uitwerken van een wet-

telijke regeling. Ik kan dus zeggen dat

ik de afgelopen weken bij een stukje

rechtsvorming betrokken ben geweest.

In mijn dossier is het uiteindelijk niet

tot een succesvolle doorstart geko-

men, omdat er simpelweg geen geïn-

teresseerde kandidaten waren. Kwes-

tie van marktwerking. We zullen de

werknemers het slechte nieuws moe-

ten brengen en alle activa zullen af-

zonderlijk worden verkocht. Toch was

het voor mij een interessante en leer-

zame ervaring. Als de pre-pack over

tien jaar ook in Nederland dagelijkse

praktijk is, kan ik trots zeggen: ik was

betrokken bij een van de eerste Neder-

landse pre-packs!

Stagiaire ( )

BOSSCHE BALIEREIS: BOOTTOCHT & BROUWERIJBEZOEK

Juridisch hoogtepunt van de Bossche Jonge Baliereis eind mei naar Dublin was het bezoek aan advocaten-

kantoor Arthur Cox. Een Ierse advocaat gaf een presentatie over ‘the Dutch-Irish sandwich tax configurati-

on’ en reiscommissielid Martine van Oijen (HVG) verzorgde een presentatie over het Nederlandse contracten-

recht. Na afloop werd samen met alle Arthur Cox-trainees het Ierse nachtleven verkend.

Uiteraard werden er ook allerlei niet-juridische activiteiten ondernomen, zoals een stadswandeling, een be-

zoek aan de hondenraces (waar menig wedje werd gelegd), een uitgebreide rondleiding over het universi-

teitscomplex van Trinity College en twee brouwerijbezoeken: aan de Jameson en de Guinness Brouwerij. Het

Ierse platteland werd bewonderd vanaf een boot. Moe maar voldaan keerden de Brabantse advocaten huis-

waarts, om te concluderen dat ze in Ierland ‘hun’ arrondissement beter hadden leren kennen.

1: De reiscommissie, v.l.n.r.: Sjors van der Hoeven (Holla), Emma van der Minne (Deterink), Jacklien

Quirijnen (Turnaround), Jelle Blom (Legal Experience), Cees Dekkers (AKD) en Martine van Oijen (HVG)

2: Sabine van Rienen (Louwers IP), Ellen Jooren (Banning), Juultje van der Zanden (Deterink), Nadieh

van Noort (Advocatenkantoor Geerts) en Sabine Verschuren (Verschuren) 3: Bestuur Jonge Balie ’s-

Hertogenbosch: Sabine van Rienen (Louwers IP), Myrthe Thomassen (AKD), Jelle Beerens (Bogaerts

en Groenen), Charlot van Baarle (Lichtstad), Willem Thijssen (Deterink) en Maarten de Vocht (VMBS)

4: Chantal Bökkerink (Legal Experience), Renske van Eldik, Hans Mulder, Lucienne Theunissen en

Anke Groffen (allen Holla) 5: Thomas van Kuilenburg (AKD), Juultje van der Zanden (Deterink), Sabine

Verschuren (Verschuren), Sabine van Rienen (Louwers IP), Ellen Jooren (Banning) en Cees Dekkers

(AKD) 6: Lars Krieckaert (Banning), Sjors van der Hoeven (Holla), Peggy Smits (Hamelers Nijkamp),

Evelien de Haas (Bierens) en Anne Fredova (AKD)

DAGBOEK VAN EEN STAGIAIRE

Page 75: Meester magazine

Unique Exposure Portal (UXP)

Bezoek www.mr-online.nlMeer info: Capital Media Services 024 - 360 77 10

Face-Map

Direct contact met onderstaande professionals?Gebruik het persoonlijke e-mailadres of bel en ga in gesprek.

Rob produceerde met Prince tracks voor Lois Lane. Nu is hij de advocaat van o.m. (internationale EDM) artiesten en specialist in het muziekrecht. Hij adviseert over ICT en volbracht Grotius ICT.

Zie pagina 42

Sander Dikhoff adviseert de tv en

deals in medialand: overnames, joint ventures, deelnemingen, coproducties. Hij is bestuurslid van het Nederlands Filmfestival.

Zie pagina 42

Gaico is voormalig tv-producent en internetondernemer. Hij heeft grote online initiatieven begeleid op het gebied van VOD en (crowd-)financieringen. Hij adviseert over tv/film en digitale media.

Zie pagina 42

Confius Executive Search richt zich op de Executive Search van professionals binnen de segmenten Legal, Finance en ICT. Ook het assessen van professionals, alsmede (career) coaching en outplacement behoort tot onze core business. Exact weten wie de juiste man of vrouw is voor de beste match. Dat is onze kracht.Zie pagina 82

Page 76: Meester magazine

76 / Mr. 7/8 2014

RIJDEN

We hebben hem op een idee gebracht

met de Infinity. Peter Deen,

adjunct-directeur rechtshulp bij

ARAG, staat op het punt een nieuwe auto te

kopen en hij aarzelt nog tussen de onvermijde-

lijke Audi of een BMW 3GT. Maar de Infinity

trekt hem ook wel na de proefrit. Een echte

autogek is Deen zeker niet, wel een liefhebber

van sportief rijden, dat is duidelijk. Nooit in

een automaat gezeten, we noemen maar een

kenmerkende eigenschap van zo iemand, de

trotse berijder van een Audi en nu denkend

aan een 3GT. Dus.

Aan sportief rijden in de Infinity komen we

helemaal niet toe. Als we vanuit het Leusden-

se hoofdkwartier van ARAG de snelweg op-

draaien, moeten we Deen ter hoogte van Zwol-

le vragen het stuur om te draaien om nog een

beetje tijdig op de basis terug te keren, zo be-

geesterd worden we onderhouden over de ze-

geningen van het fenomeen rechtsbijstands-

verzekering.

HARDNEKKIG MISVERSTANDDe rechtsbijstanders staan onder scherp toe-

zicht van meerdere instanties, en dat is te-

recht vindt Deen. Immers, de advocatuur ge-

draagt zich nog als de spreekwoordelijke slager

die zijn eigen vlees keurt: “De Nederlandse

Orde van Advocaten heeft een zeer succesvolle

en effectieve lobby gevoerd om extern toezicht

buiten de deur te houden. Ons standpunt is

echter dat we aan het toezicht op onze branche

ook waarborgen voor kwaliteit voor onze klan-

ten ontlenen. De opstelling van de advocatuur

omschrijf ik als zeer defensief. Men wil iets

tegenhouden. Terwijl wij de concurrentie

graag willen aangaan.”

Deen geeft leiding aan de afdeling van 400 ju-

ridische professionals. Deze zijn onderge-

bracht bij een aantal clusters die de meest

voorkomende claims van verzekerden behan-

delen. Deen: “Neem bijvoorbeeld arbeidsrecht.

We hebben daar meer dan tachtig mensen zit-

ten die niets anders doen dan arbeidsrecht.

Hetzelfde geldt voor bouw- en huurrecht. Dat

kan geen enkel advocatenkantoor ons nazeg-

gen. En daarmee bereiken we een deskundig-

heid en een specialisatiegraad die ons in staat

stelt op zeer effectieve wijze en tegen relatief

lage kosten ons werk te doen.”

Het is zo langzamerhand achterhaald te bewe-

ren dat rechtsbijstandverzekeraars erbij gebaat

zijn om zo snel mogelijk van een zaak af te

zijn. Deen: “Dat is een hardnekkig misver-

stand dat zeker niet op waarheid berust. Ons

belang is juist een zaak zo goed mogelijk af te

handelen, zodat onze klanten tevreden zijn,

bij ons blijven en dit vervolgens doorvertellen

zodat we nieuwe klanten er bij krijgen. Want

anders dan advocatenkantoren sturen wij na

afloop van een zaak de klant een uitgebreid

evaluatieformulier. Wij scoren een 7,9. Dat is

een zeer hoog cijfer.”

NIEUWE OPLOSSINGENARAG Legal Services is een relatief nieuw

onderdeel van het bedrijf dat zich met name

op een aantal nieuwe markten wil gaan be-

wegen. Deen: “Juridische hulp begint op

ARAG.nl.” Dit betekent dat we er altijd voor

iedereen zijn, verzekerd of niet-verzekerd.

Als je met je auto langs de kant van de weg

staat bel je de ANWB. Als je een juridische

“WIJ GAAN DE CONCURRENTIE MET DE ADVOCATUUR GRAAG AAN”DOOR MICHIEL VAN KLEEF

Naam: Peter Deen

Leeftijd: 53

Is: adjunct-directeur rechts-

hulp bij ARAG

Grootste prestatie tot nu

toe: het structureel verhogen

van de klanttevredenheid

Grootste uitdaging:

het vergroten

van de flexibili-

teit van de orga-

nisatie

Page 77: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 77

+ VORMGEVING BINNEN EN BUITEN

- BIJTELLING

INFINITY Q50S HYBRID

Na een weekje rijden in de Infini-

ty, overvalt ons plotseling de

gedachte dat deze auto in feite

hetzelfde zegt als zoveel managing

partners van middelgrote kantoren in

eerdere afleveringen van deze rubrie-

ken: “We doen eigenlijk hetzelfde als

de grote kantoren, alleen voor een la-

gere prijs.” Want dat is precies de pro-

positie van Infinity, het luxe-merk van

Nissan: wij bieden hetzelfde als Audi,

BMW en Mercedes, maar dan voor een

lagere prijs.

In 2010 en 2012 reden we ook al met

een Infinity, maar ondanks het grote

comfort en dito motor, kon de auto

ons niet echt behagen. Het had iets

achterhaalds, al dat geweld dat met

name op de Amerikaanse markt ge-

richt leek, waar de auto wel een succes

was en is. Bij deze Q50 wordt uit een

heel ander vaatje getapt. De buurman

denkt aan 15% bijtelling als hij dhet

woord Hybrid ziet staan, maar dat valt

tegen. Boem: 25% erbij. We spreken

hier van een sporthybride; het extra

vermogen wordt niet aangewend om

zuinig te rijden, maar voor hogere

prestaties. En die zijn er dankzij de dik

360 paardenkrachten volop.

Meneer Infinity stond er op even een

paar bijzonderheden uit te leggen

voordat we gingen rijden. Niet overbo-

dig, want er is weer heel wat nieuws

te melden. Of liever gezegd: twee

nieuwigheden. Ten eerste is er geen

sprake meer van een stuurstang die

met de wielen verbonden is. Alles gaat

elektronisch, dus geen contact meer

met de weg via het stuur. En dus is de

bediening naar wens instelbaar. Di-

rect of casual, zeg het maar. Wij von-

den het lekker rustig, maar voor de

autofanaat is het vloeken in de kerk.

De andere nieuwigheid is de mogelijk-

heid het stuur los te laten zodat de

auto zelfs binnen de witte strepen

blijft. Erg griezelig en zeker niet aan

te raden. Al dit soort zaken, inclusief

de uitstekende adaptive cruise control

(dus hij remt vanzelf als de voorganger

remt), leidt alleen maar af van de

kerntaak van de automobilist: auto

rijden.

Conclusie: mooie auto, twee touch-

screens waardoor alle rare draaiknop-

pen gelukkig overbodig worden, sloom

reagerende versnellingsbak, pittig ver-

bruik, veel ruimte.

MERK: INFINITY

TYPE: Q50S HYBRID

MOTOR: 3.5 V6 BENZINE + ELEKTROMOTOR

(LITHIUM ION ACCU)

VERMOGEN: 364 PK (BENZINEMOTOR 306

PK/ ELEKTROMOTOR 68 PK)

KOPPEL: 546 NM (BENZINEMOTOR 350

NM/ ELEKTROMOTOR 270 NM)

TOPSNELHEID: 250 KM/U (BEGRENSD)

0-100 KM/U: 5,1 SEC

VERBRUIK: 6,2L/100KM

(GECOMBINEERD)

PRIJS VANAF: € 58.508

ENERGIELABEL: C

vraag of conflict hebt neem je contact

op met ARAG.”

Achtergrond van de nieuwe ambities is

dat rechtsbijstandverzekeraars niet alle

risico’s voor particulieren dekken. Bo-

vendien lonkt de markt van het mid-

den- en kleinbedrijf. Een branche die

voorheen door de advocatuur werd be-

diend, maar die in toenemende mate

zich daarvan afwendt door de hoge kos-

ten en de onzekerheidsmarge in de pro-

cedures. “We willen al die klanten

nieuwe oplossingen aanbieden. Door

diensten aan te bieden tegen een vooraf

overeengekomen tarief, dat heel wat

lager zal liggen dan dat van traditionele

aanbieders. Zekerheid tegen een lage

prijs dus. Een andere optie is dat we

polissen veel flexibeler willen laten

samenstellen en wel door de klanten

zelf. Wij gaan rechtstreeks polissen

verkopen en net zoals nu met bijvoor-

beeld ziektekosten gebeurt, kunnen

mensen zelf bepalen waar ze wel en

waar niet voor verzekerd willen zijn. Al

naar gelang de eigen behoefte en situa-

tie.”

EUROPESE UITSPRAAKDeen maakt er geen geheim van dat de

recente uitspraak van het Europese Hof

van Justitie die verzekerden vrijlaat om

een eigen advocaat in te schakelen,

ARAG geen goed doet: “Sinds die uit-

spraak wordt dat meer gedaan. Onder-

zoek wijst uit dat in deze gevallen vaak

sprake is van een advocaat uit het eigen

netwerk. Omdat men die kent, niet

omdat men denkt dat deze deskundiger

is. Het toegankelijk houden van het

recht is een van de belangrijkste pijlers

van ARAG. Dit betekent dat wij er nu

nog voor kiezen om niets in de polis-

voorwaarden te wijzigen, in tegenstel-

ling tot DAS. Wij gaan uit van onze

kracht: namelijk dat onze klant zo te-

vreden is, dat hij simpelweg geen exter-

ne advocaat wil.”

* * * * *

Page 78: Meester magazine

Praktische vakkennis, doelgericht, compact, snel en altijd binnen handbereik.

Nu nogsneller schakelen!

Meld u nu aan op sdumemoplus.nl

Page 79: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 79

Eind 2013 kwam De

notaris in woord en beeld

uit. Het is werkelijk

een prachtig lees- en bla-

derboek geworden, een ab-

solute must-have voor ieder-

een die werkzaam is in het

notariaat of daarin is geïn-

teresseerd. Dit boek geeft

een overzicht van nagenoeg

de volledige collectie van de

Stichting tot Bevordering der Notariële

Wetenschap. Heel veel foto’s geven een

mooi beeld van de collectie, die niet alleen

bestaat uit schilderijen en prenten, maar

ook uit bijvoorbeeld signetten, Franse

jetons, penningen, affiches en foto’s. Er

spreekt een enorme liefde van de samen-

stellers en de redactieleden voor de collec-

tie van de stichting uit. Een boek om er-

gens in huis- of studeerkamer neer te

leggen en regelmatig door te bladeren.

Een heel ander soort boek is Veel liefs van

Roald Dahl (alle verhalen uit drie bundels).

Dit boek had ik al vaker gelezen. En ook al

weet ik in hoofdlijnen nog wel de clou van

de meeste verhalen, toch blijft het een

waar genoegen om de verhalen van Dahl

te lezen. Er zit zoveel zwartgallige humor

in. Zo moet ik nog steeds lachen om de

vrouw die haar echtgenoot heeft vermoord

met een lamsbout, die lamsbout in de

oven doet en deze aan de politieagenten

die de moord onderzoeken voorzet. En ie-

dereen vraagt zich vervolgens af wat toch

het moordwapen kan zijn.

Er is ook de nep-dominee

die op het platteland op

zoek gaat naar antiek en

dan stuit op een kostbare

Chippendale-kast. Hij

doet alsof hij die kast als

brandhout gaat gebruiken

en haalt zijn auto op om

de kast in te laden. On-

dertussen heeft de eige-

naar de kast alvast in

stukken gehakt, zodat die makkelijk te

vervoeren is.

En dan de vrouw die van haar minnaar een

prachtige nertsmantel krijgt en zich af-

vraagt hoe zij dit aan haar echtgenoot uit

moet leggen. Ze bedenkt een list: ze levert

de jas in bij een pandjeszaak, ontvangt

een reçu en vertelt haar man dat ze dat

reçu ergens heeft gevonden. Hij biedt aan

het reçu voor haar in te wisselen en komt

dan thuis met een bontstola. “Wat een

bof, hè?” Vervolgens ziet de vrouw de se-

HET NACHTKASTJE VAN CAROLINE DE MAATAl sinds haar prille jeugd is ze dol op lezen. Door een drukke baan en dito

gezin komt ze daar helaas minder vaak aan toe dan ze zou willen. Toch blijft

notaris Caroline de Maat haar boekenkast aanvullen, want ze vindt het een

luxe om voor de kast te gaan staan en te bedenken wat ze zal gaan lezen.

Wordt het een literair werk dat je gelezen moet hebben, of gewoon een lek-

ker spannend boek? Of kiest ze deze keer een kijk- en leesboek?

DOOR CAROLINE DE MAAT

cretaresse van haar man lopen, gehuld in

‘haar’ mooie bontjas.

Een mooie jonge vrouw van Tommy Wieringa

was het boekenweekgeschenk van dit jaar.

Het gaat over Edward, een man van 42, die

valt voor een vrouw die vijftien jaar jonger

is, Ruth. Edward is bang voor verval en

verlies en wijt alles wat niet goed gaat aan

het leeftijdsverschil tussen hen, maar uit

het boek blijkt dat er meer aan de hand is.

Na de geboorte van hun zoontje gaat het

echt mis tussen hen. Het boek is vooral ge-

schreven vanuit de positie van Edward.

Zijn beweegredenen zijn duidelijk, die van

Ruth voor mij helaas veel minder. Tom-

my Wieringa kan mooi formuleren

en schrijft prachtige vloeiende zinnen.

Dat alleen al maakt het waard dit boek

te lezen.

Caroline de Maat is notaris bij Fikkers

notarissen in Bergen op Zoom.

Page 80: Meester magazine

Ooit werkte DAS uitsluitend met WO-juristen. Kundige rechtswetenschappers met een

universitaire graad die in de collegebanken zijn klaargestoomd voor een togaberoep als

advocaat. Maar een kleine acht jaar geleden besloot ’s lands grootste juridische dienstverlener

ook de deuren te openen voor HBO’ers. Niet als hulpje van hun academische geschoolde

collega’s. Maar als aanvulling daarop. Gebleken is namelijk dat de bachelors over een aantal

goed bij DAS passende competenties beschikken. Vooral communicatief erg sterk. De generalist

versus de specialist, die klanten soms nét iets beter aanvoelt dan academici, en zaken vaak al

weet te regelen vóór een gang naar de rechter noodzakelijk is.

Mr. Titia van Woerden, groepsmanager van de HBO-juristen, werkzaam bij DAS, is zeer over hen

te spreken. Dat de bachelors enkel worden ingezet voor eenvoudig uitzoekwerk is volgens haar

een fabeltje. “De HBO jurist bij DAS heeft bij DAS zijn eigen (proces)praktijk.”, aldus Van Woerden.

“Als bachelor start je bij DAS als junior jurist, waarna je - onder begeleiding van een mentor; al

gauw aan de slag gaat met wat we in de wandelgangen wel eens de ‘Rijdende Rechter’-zaken

noemen. Een stomerij dat een duur pak is kwijtgeraakt. Een klacht over een vakantiewoning die

in niets lijkt op het plaatje dat je in de brochure werd voorgespiegeld. Of een geschil met een

keukenleverancier over een ondeugdelijk geleverd product.”

“Bij DAS houdt de HBO jurist zich bezig met arbeidsrecht, contractenrecht en onroerende zaken ”,

gaat ze verder. “Bij arbeidsrecht moet je denken aan loonvorderingen, ontslagzaken, problemen

bij de eindafrekening, leaseauto geschillen en zaken als ouderschapsverlof. En contractenrecht:

de geschillen die ontstaan tussen consument en leverancier van een product of dienst. En

onroerende zaken: burenrecht, schade aan een onroerende zaak door een onrechtmatige daad,

huurrecht en koopzaken. Een interne opleiding van de DAS rechtsbijstandacademie brengt hen

de specialistische kennis bij die nodig is om deze zaken tot een goed einde te brengen.

Goed om kunnen gaan met klanten, mensen die bij ons een rechtsbijstandsverzekering hebben

afgesloten, is daarbij cruciaal. Een kwaliteit die de HBO-juristen al in hun opleiding ontwikkelen”,

aldus Van Woerden. “Ze pakken gemakkelijk de telefoon op. Samen met de klant spreken ze

de klacht door. Tegelijk analyseren ze of de zaak juridisch kans van slagen heeft. Kunnen we er

iets mee, dan stelt DAS direct een plan van aanpak op. Overigens hoeft een klacht niet altijd

te leiden tot een rechtszaak. Soms kan een geschil tot tevredenheid van de klant ook in der

minne worden opgelost. Dat scheelt een hoop tijd, geld en emotie. Want voordat de klant bij ons

aanklopt, heeft een geschil hen vaak al veel bloed, zweet en tranen gekost.”

De meer complexe zaken van een bijzonder specialisme, zoals bouwarbitrage, pensioenrecht,

gezondheidsrecht of vervoersrecht, worden bij DAS door de WO-juristen behandeld“, neemt Elly

van Exel, opleidingscoördinator HBO-Rechten bij de HAN, het stokje van haar over. “De meeste

afgestudeerden gaan aan de slag binnen de decentrale overheid (bijvoorbeeld een gemeente),

juridische adviesbureaus of in het bedrijfsleven. Ook maatschappelijke organisaties, juridisch

dienstverleners zoals DAS, deurwaarderskantoren, incassobureaus, advocatenkantoren en

rechtbanken bieden interessante functies voor hbo-juristen.”

Wil je later alsnog doorstromen naar een meestertitel aan een universitaire opleiding? Ook

dan ben je bij de HAN aan het juiste adres. Van Exel: “Naast het bijbrengen van praktische

vaardigheden rust de hogeschool studenten goed uit voor een mogelijke overstap naar het

wetenschappelijk onderwijs. Hierin staan we landelijk goed bekend. Dus ook voor wie later

alsnog advocaat of rechter wil worden, is de HAN een prima startpunt!”

HBO-JURISTEN ZIJN ZELFSTANDIG, PRAKTIJK GERICHT EN GOED MET MENSEN

Op 21 augustus is er weer een

Afsprakenavond in Arnhem.

Kijk voor meer informatie en

aanmelden op:

www.han.nl/werkenenleren

Zelfstandig, praktijk gericht en ‘goed met mensen’. Bij DAS, de grootste fi nancieel-juridisch dienstverlener, zijn ze maar wat blij met HBO-

juristen. Landelijk werken er momenteel zo’n zestig op de afdeling Legal Services. Onder hen ook veel alumni van de studie HBO-Rechten bij

de HAN. Zowel werkgever als klanten roemen vooral hun scherp ontwikkelde communicatieve vaardigheden en hands-on approach.

Page 81: Meester magazine

Mr. 7/8 2014 / 81

De Mr. Rally is powered by:

N a het grote succes van de eerste

drie Mr. Rally’s in de afgelopen ja-

ren, kon een vierde editie niet uit-

blijven. De Mr. Rally is dé rally voor juris-

ten in Nederland. Het evenement is

gericht op zowel beginnende als ervaren

rallyrijders. De rally wordt gereden ten

bate van Lawyers for Lawyers. Naast het

sportieve element is er tijd voor onderlin-

ge gezelligheid tijdens de lunch, de tea

break en de borrel.

VAN ALFA TOT VOLVODe rally wordt zaterdag 13 september 2014

gereden. Bijrijders behoeven geen jurist te

zijn en meedoen kan met elk soort en type

auto. Een unieke kans dus om uw old- of

newtimer en dus ook uw leasebakje eens

aan uw collega’s te laten zien!

Voor de rally is geen voorbereiding nodig.

Op de rallydag ontvangen de deelnemers

de routeboeken met alle benodigde infor-

matie. Start is in de buurt van Utrecht en

de fi nish ligt in het Betuwse Echteld. Hier

vinden de borrel, de prijsuitreiking en een

optioneel diner plaats.

INSCHRIJVINGDe kosten voor deelname aan de rally voor

een equipe van twee personen bedragen

€ 300,- (excl. btw) inclusief lunch, tea

break en borrel. Meer informatie en in-

schrijvingen: www.mr-rally.nl.

Redactie en uitgever van Mr. zijn niet aansprakelijk

voor welk voorval dan ook voortvloeiend uit inschrij-

ving en/of deelname aan de Mr. Rally.

De traditie wordt voortgezet: ook dit jaar wordt er weer een Mr. Rally verreden. Dé rally voor Nederlandse juristen is bedoeld voor zowel beginnende als ervaren rallyrijders. Dus grijp uw kans en laat zaterdag 13 september uw collega’s uw old- of newtimer zien!

SUBSIDIAIR

De Mr. Rally wordt actief ondersteund door het Comité van Aanbe-

veling, bestaande uit Walter Hendriksen (algemeen deken Neder-

landse Orde van Advocaten), alle lokale dekens en Jean Schreurs

(voorzitter Nederlands Genootschap van Bedrijfsjuristen).

Page 82: Meester magazine

82 / Mr. 7/8 2014

NETWERKEN

KIJK OP WWW.MR-ONLINE.NL (MR. FOTO’S) VOOR EEN GROTERE WEERGAVE VAN DE FOTO’S ÉN HET ARCHIEF

ONDERNEMINGSRECHTDINER 2014Kon er voorheen rustig gekeuveld worden tijdens het OndernemingsrechtDiner, dit jaar moest er ook worden opgelet:

voor het eerst werd er een tafelrede gehouden. Terwijl de ondernemingsrechtjuristen een vorkje prikten sprak Lodewijk

Hijmans van den Bergh (Ahold) over zijn ervaringen als jurist in de raad van bestuur van een beursvennootschap. ’s

Middags was al een aantal andere sprekers uit wetenschap en praktijk aan het woord geweest in het Amsterdamse

Eye. Thema was dit jaar ‘Wetgevingsinitiatieven rondom bestuurders en commissarissen’. Fotograaf Chris van Houts

houdt niet zo van tafelredes, en fotografeerde tijdens de borrel alvast iedereen van links naar rechts.

Titiaan Keijzer, Bart Bootsma en Maar-

ten Verbrugh (allen Erasmus Universi-

teit Rotterdam)

Margreet Oostenrijk en Marleen van Uchelen (beiden

Houthoff Buruma), Joti Roest (Universiteit van Amster-

dam) en Kyoko Kuijers (Houthoff)

Maarten Muller (Allen & Overy), Bas

Steins Bisschop (Steins Bisschop &

Schepel) en Johan Kleyn (Jones Day)

Arnout Stroeve (Van Doorne), Antoinette

Sprenger (Delta Lloyd) en Joyce Leem-

rijse (Allen & Overy)

Sophie van de Graaff (Jones Day), Robert van Agteren

(Baker & McKenzie) en Floris Pierik (Jones Day)

Arnout Schennink (Lexence), Michiel

Coenraads en Damien Berkhout (bei-

den Stibbe)

Nathalie den Hollander en Gerda de Heer (beiden

UvA) en Marlies Schut (Pon)

Laurine van den Bos (Spigt), Anita van

Wees (Gerechtshof Amsterdam) en Ma-

rian van Eck (Boekel De Nerée)

Manon van Gaal en Marcel van den Nieuwenhuijzen

(beiden Linklaters), Gerbrand Visser (Allen & Overy)

en Herke van Hulst (Clifford Chance)

Kitty Lieverse (Loyens & Loeff), Monica Bremer (Bre-

mer & De Zwaan) en Nelleke Krol (Loyens & Loeff)

Nicoline de Jong (Confius Executive

Search), Maarten Schepel (Steins Bisschop

& Schepel) en Maureen Bal (APX Group)

Annemieke Hendrikse, Jasper Leedekerken en Rob

Wouters (allen Van Doorne) en Kai Guldemond (Van

der Steenhoven)

Dries Beljon (Tonino & Partners), Bauke

Faber (Intertrust) en Peter Boeken (To-

nino & Partners)

Marijke Lohman, Waldemar van der Veen en Yuri Wehr-

meijer (allen Houthoff Buruma)

Boudewijn Kanen (Boekel De Nerée), Gerben den Her-

tog (Galavazi Den Hertog) en Hans Sachse (Boe-

kel De Nerée)

Maaike van der Zee en René van de

Klashorst (beiden Pels Rijcken) en Claartje

Buiten (Radboud Universiteit Nijmegen)

Loes Lennarts (Universiteit Utrecht/Rijksuniversiteit

Groningen), Cathalijne van der Plas (Höcker), Jasper

Stek (Stek) en Jim Kluyver (KBS)

Page 83: Meester magazine

Documenten digitaliseren doe je zo

Met de scan-oplossingen van Ricoh

Met Meesterwerk van Ricoh

Scannen, organiseren, veilig opslaan en doorzoeken! Direct in het juiste digitale dossier.

Scan en organiseer al je documenten met 1 druk op de knop. Scannen, verzenden,

opslaan, terugvinden, doorzoeken en delen. Altijd handiger dan handmatig. Zo krijg je

altijd en overal de juiste informatie op het juiste moment bij de juiste persoon. Snel, veilig

én kostenbesparend. Zo helpt Ricoh je met het vervaardigen en organiseren van informatie.

Zodat jij kunt focussen op wat er toe doet en het verschil kunt maken.

Deze pagina is interactief. Download de Clickable Paper app en

scan deze pagina of ontdek meer op Zo.Ricoh.nl

Page 84: Meester magazine

Begin with the End in Mind

Habit #2

Legal Search | Lease a Lawyer | Career CoachingLegal Services | Young Voxius

Optimizing effi ciency in Legal & Compliance

by providing tailor made executive search

and interim solutions. Voxius.nl | Lynxius.com