Kweekverslag van de Parus montanus

Matkop mees

Beknopte inleiding :

De matkop mees is een veel vertegenwoordigde soort in ons land .Het is een standvogel . Het is een soort die zich in allerlei biotopen thuis voelt , voorwaarde is wel dat er voldoende schuil,nestel en foerageer mogelijkheden zijn. De soort is het beste thuis in de wat vochtigere gemengde bossen daar groeien vaak de wat zachtere boomsoorten zoals wilg en berk waar ze zelf hun nestje in uithakken. het nest zich maar al te vaak aan de voet van een boom welke afgestorven of rottende is. Het kleine nesthol word opgevuld met nestmateriaal zoals diverse mossoorten dierlijk haar. Een legsel kan tussen de 7 en de 10 eieren bevatten,welke met gemiddeld een dag of 14 worden uitgebroed,als er eenmaal jongen zijn dan duurt het nog zo'n 18 dagen voordat de jongen het nest verlaten. De jongen worden voornamelijk met allerlei insecten grootgebracht. Het geluid is een op zich repeterende whiee phiee geluid,wat erg saai is om aan te horen, er zijn mensen die zeggen het verschil van sexe kunnen herkennen aan de toon en lengte van de "zang" . Voor een uiterlijke kenmerken verwijs ik u graag naar de bijgeleverde foto's.

De Kweek:Ik had het geluk om in het buitenland via, via iemand te ontmoeten die met deze soort succesvol kweekte ,daar ik altijd wel in ben voor een nieuwe uitdaging en de diverse mezensoorten altijd mijn aandacht weten te trekken besloot ik om met die man de afspraak te maken om een pop over te nemen en dat die persoon ook voor mij een onverwante man er bij zou zoeken. Na enkele weken ging de telefoon en kon ik een goed geringd en natuurbroed koppel matkop mees ophalen. Het koppel was voor mij d.n.a. gesekst om zo elke twijfel uit te sluiten. Het koppel kreeg bij mij de beschikking over een volière met de afmeting van ongeveer 2,5 m in het vierkant en met een hoogte van 2 m. De volière was wel geheel bedekt met policarbonaat tunnel kanaalplaat om de vogels zo een beetje uit de soms slechte weersomstandigheden te houden. Deze volière werd ook nu weer volledig aangepast aan de voorkeur en eisen die de soort verlangde om tot een goed kweekresultaat te kunnen komen. Zo werden er oude wilgen koppen en berken houtstammen als nestplekken,ook gaf ik nestkasten van het type berkenblok maar daarvan was mij al verteld dat ze als het even kon geen gebruik wilde maken,maargoed niet geschoten is altijd mis. Verder was de volière volledig beplant met struiken en bomen . Zomer en winter verbleven de vogels in de volière welke niet voorzien was van een nachthok. Als voer kregen ze van mij een goudvink zaadmengeling met daarin diverse boomzaden toegevoegd ,daarnaast kregen ze eivoer waarin ik met regelmaat wat diepvries pinky's deed. Eind maart zag ik de eerste tekenen bij de vogels die aan gezinsuitbreiding begonnen te denken. Vanaf die tijd begon ik met het verhogen van het aanbod van dierlijke eiwitten en kregen ze van mij levende buffalowormen,meelwormen,wasmotten en krekels erbij. De man begon zeer nadrukkelijk te werken met zijn kruin en werd luidruchtiger,soms wat jagen achter de pop aan maar nooit zover dat het echt vechten werd,eigenlijk verliep het allemaal wel op een kalme manier.

Op 5 april zag ik de eerste hakbewegingen bij de vogels, beide vogels hakte aan het nestholletje maar de man nam hierin wel het voortouw en nam het leeuwendeel op zich. Helaas voor mij kozen ze een plek uit in de kop van een oude knotwilgkop met een diameter van ongeveer 80 cm laag bij de grond en zeer moeilijk bereikbaar om controles uit te voeren. Ik liet ze hun gang maar gaan want wat anders kan men doen? Toen het nest naar tevredenheid van de vogels was uitgehakt waren er toch 15 dagen verstreken inmiddels ik dacht dat ze bleven hakken, maar pas toen er flink mos en de dierlijke haren het nest in werden gesleept wat hoofdzakelijk de pop deed begon ik me wat zorgen te maken want hoe moest ik te mee gaan ringen? De pop begon van achter uit te dijen en zo wist ik dat ze eieren ging leggen of al mee bezig was,na 2 weken ongeveer ging ik kijken hoeveel eieren er gelegd waren. Om te kunnen kijken had ik een gat voorzichtig gehakt schuin boven de nest holte , het gat was precies zo groot als dat de lens van mijn digitale Olympus sp-500uz cameraatje er doorheen kon, ik wilde niet nog meer verstoren als dat ik al deed op dat moment. Tot mijn vreugde zag ik later op de gemaakte foto minimaal 9 eieren in het nest liggen.

 Toen begon het grote wachten en het verzinnen voor het geval de witte met daarop kleine roodbruine stippeltjes eitjes waren uitgekomen, want hoe moest ik in godsnaam gaan ringen ? De pop welke volop en toegewijd zat te broeden ging na de hakwerkzaamheden en foto's maken gelukkig weer verder met broeden ,"iets " wat ik eigenlijk niet verwacht had maar u zal begrijpen dat ik daar uiterst content mee was. De man was zoals altijd vrij druk en zenuwachtig en na veel twijfelen besloot hij toch om zijn popje weer van voedsel te voorzien terwijl zij vast op de eieren broeden. Na wat rekenwerk kwam ik op een dag of 12 á 13 op het moment dat de eieren waren uitgekomen. Omdat ik de eierschalen terug in de waterbak vond besloot ik een paar dagen te wachten met proberen een foto te maken van de pas uitgekomen jongen in het nest . Ik weer datzelfde gat gebruikt om cameraatje door te steken maar helaas had de pop restauratie werkzaamheden uitgevoerd en had de holte met nog meer nestmateriaal voorzien of was gaan schuiven met het materiaal, helaas kwam dit niet ten goede aan het maken van een mooie foto in het nest.

Ik heb niet eerder het aantal jongen exact kunnen tellen dan op het moment van ringen, ik heb de jongen 1 voor 1 uit de holte moeten pakken met een lange plastiek pincet. Dat gin voor 2 van de jongen niet goed en die vond ik niet veel later na het ringen ook terug in de waterbak. Toen ik de jongen in de hand had om ze te ringen met de wettelijke ringmaat van 2,5 mm ( was dus voor de veranderingen in de ringenregeling ,nu is het 2,7 mm) zag ik dat er 7 jongen waren uitgekomen en dat er tussen de jongen verschil zat in grote. Ik wilde persé maar 1 keer ringen i.v.m wederom een veel te grote verstoring en had de met ventielslang omhulde ringen bij de kleinste jongen ingespoten met plakpleister , dit plakt en word hard maar blijft fexibel en daarmee plakte ik als het waren de ringen vast zodat deze niet meer eraf konden glijden. Het voordeel van plakpleister is dat het met 1 of 2 dagen vanzelf van de poot afgaat onder nadelige gevolgen voor de vogel en voor de kweker die anders wellicht met een ongeringd jong zit.

Helaas vond ik na een paar uur al het eerste jong dood op de grond naast de waterbak, het was 1 van de grotere jongen en ik zag dat de poot waar de ring omzat beschadigt was. Of dat dit door het ringen kwam of omdat de oudervogels de ring wilde verwijderen weet ik niet. Ik baalde enorm toen ik nr 2 dood zag liggen niet veel later. Dit werd een dramakweek bleek achteraf , ik heb uiteindelijk 1 jong volwassen op stok kunnen krijgen , op zich ben ik natuurlijk zeer tevreden dat ik een 100% natuurbroed goed geringd e.k. matkop jong op stok had zitten welke na een dag of 21 uit het blok kwam, gelijkend op de oudervogels alleen matter van kleur en met een nog niet geheel volgroeide staart , maar ik bleef toch met een nare nasmaak zitten, wederom had het perse moeten ringen met in mijn ogen te kleine ringmaat er toe geleid dat ik zoveel doden jongen had ,daar ben ik wel van overtuigd geraakt. Maar het feit wilt nu eenmaal dat als we dit soort vogels willen houden en kweken dan moeten ze gewoon correct geringd zijn en dan moet men soms dit soort dingen gewoonweg accepteren dat dit kan gebeuren,hoe wrang het soms ook kan zijn.

U weet dat ik graag kweek voor oorkondes vanwege de erkenning voor een geslaagde kweek en om te laten zien dat er "gewoon"met dit soort vogels met een beetje meer geluk dan ik had goed gekweekt kan worden door de mensen in de vogelhobby. Maar helaas de gifbeker was schijnbaar nog niet geheel leeg , ik had nog een foto genomen van het jong in de fotokooi voor het kweekverslag en had deze daarna in een TT kooi gezet om zo de vogel te gaan voorbereiden op de tentoonstelling want u begrijpt dat een meessoort in een TT kooi een erge druktemaker is. Het ging een paar dagen goed totdat de mees klem kwam te zitten tussen het hout en de tralies, einde verhaal dus op een goede 3 weken voor de Apeldoorn show. Jammer voor mij en het behalen van wederom een oorkonde eerste eigen kweek maar vond het erger voor de vogel zelf natuurlijk.

E.K matkop mees in de fotokooi

Ik had inmiddels het ouderkoppel al overgedaan aan iemand want u weet van mijn eigen gemaakte regel : gekweekt ....hopla eruit voor een voor mij nieuw te kweken soort. Ik kon de vogels toen ik die persoon inlichtte over hetgeen mij weer was overkomen direct terug krijgen/kopen om zo weer voor die oorkonde te gaan , maar ik had mijn buik er op dat moment wel genoeg van vol,ik wilde wat anders nu en dit hele verhaal maar snel vergeten. Welke soort dat het geworden is?Voor u een vraag en voor mij een weet ,maar ik kan u verzekeren dat ik het eventjes helemaal gehad had met de mezenkweek,ik zocht als uitdaging een nu wat grotere soort om eventjes van dat gepriegel met kleine nestholtes en vogelpootjes etc. af te zijn en dat is inmiddels ook gelukt ,wellicht ziet u ter zijner tijd ook hier een kweekverslag van verschijnen.Ik kijk met gemengde gevoelens terug op de kweek met deze leuke vogelsoort. Tekst : A. Bakker te DordrechtFoto's : Fam. BakkerSpelling en controle : M.P.P.