kỹ thuật xử lí phương trình, hệ phương trình

16
1 | TH THU ẬT PHƯƠNG TRÌNH – H PHƯƠNG TRÌNH TÀI LIU ÔN THI TRUNG HC PHTHÔNG QUC GIA ------------------------------------ KTHUT XPHƯƠNG TRÌNH – HPHƯƠNG TRÌNH VÔ TỶ PHN I: PHN II: PHN III: PHN IV: PHN V: PHN VI: PHN VII: PHƯƠNG PHÁP XÉT TỔNG VÀ HIU DĐOÁN NHÂN TTNGHIM VÔ THSBẤT ĐỊNH ĐẠO HÀM MT BIN LƯỢNG GIÁC HÓA ĐẶT 2 N PHPHẦN VII: PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ Biên son: ĐOÀN TRÍ DŨNG

Upload: nguyen-xuan-tung

Post on 10-Sep-2015

232 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

Các phương pháp cơ bản giải phương trình, hệ phương trình

TRANSCRIPT

  • 1 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    TI LIU N THI TRUNG HC PH THNG QUC GIA

    ------------------------------------

    K THUT X L PHNG TRNH H PHNG TRNH V T

    PHN I: PHN II: PHN III: PHN IV: PHN V: PHN VI: PHN VII:

    PHNG PHP XT TNG V HIU D ON NHN T T NGHIM V T H S BT NH O HM MT BIN LNG GIC HA T 2 N PH PHN VII: PHNG PHP NH GI

    Bin son: ON TR DNG

  • 2 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    PHN I: PHNG PHP XT TNG V HIU

    Phng php xt tng v hiu s dng cho cc phng trnh v t hoc mt phng trnh c trong mt h

    phng trnh dng A B C . iu kin s dng ch ta nhn thy C l mt nhn t ca A B .

    BI 1: 2 2 2 1 1x x x x

    Nhn thy 2 22 2 1 1A B x x x x c mt nhn t l 1C x

    2 22

    2

    2

    2

    2

    2 2 1 12 2 1 1

    12 2 1

    2 2 1 12 2 2 0

    2 2 1 1

    x x x xx x x x

    xx x x

    x x x xx x x x

    x x x x

    BI 2: 3 2 2 21 2 1x x x x x

    Nhn thy 3 2 2 31 2 1A B x x x x c mt nhn t l 2 1C x x

    3 2 2 33 2 2

    23 2 2

    3 2 2 2

    2 2 2

    3 2 2

    1 2 11 2 1

    11 2

    1 2 12 2 1 1 2 2

    1 2 1

    x x x xx x x x

    x xx x x

    x x x x xx x x x x x

    x x x x

    Th li nghim ta thy ch c 2x tha mn nn phng trnh c mt nghim duy nht l 2x

    BI 3: 48 7 1 1x x x x x

    Nhn thy 8 7 1 1A B x x x x x c mt nhn t l 4 1C x

    4

    4

    4

    4

    8 7 1 18 7 1 1

    18 7 1

    8 7 1 12 7 1 2 7 0 0

    8 7 1 1

    x x x x xx x x x x

    xx x x x

    x x x x xx x x x x

    x x x x x

    BI 4: 3 4 5 4 4

    5 3 7 2 2 1 4

    y x y x

    y x x y

    Nhn thy phng trnh u c 3 4 5 4 8A B y x y x x c lin quan n gi tr 4

    2

    3 4 5 4 83 4 5 4 2

    43 4 5 4

    3 4 5 4 42 3 4 4 2 3 4 2 , 2.

    3 4 5 4 2

    y x y x xy x y x x

    y x y x

    y x y xy x x y x x y x x x

    y x y x x

    Thay vo phng trnh th 2 ta c

  • 3 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    2 25 5 3 7 2 4 6 1 0x x x x x

    2 2

    2

    2

    5 5 3 1 2 7 2 4 7 2 0 *

    1 14 7 2 1 0

    2 7 25 5 3 1

    x x x x x x x

    x xx xx x x

    V 2

    2

    2 1 1 7 17 5 4 171 0 4 7 2 0 ,

    7 8 322 7 25 5 3 1x x x x y

    x xx x x

    Trong phn ny c chi tit trc cn thc bc * s c gii thch trong Phn II: H S BT NH

    BI 5:

    22

    2 244 1 0

    2 1

    5 5 1 6

    yx x y

    y

    x y x y

    Phng trnh th 2 c 5 5 1 6 1A B x y x y x c lin quan n gi tr 6

    2

    5 5 1 6 15 5 1 1

    65 5 1

    75 5 1 12 1 7

    4 5 20 55 5 1 6

    x y x y xx y x y x

    x y x y

    xx y x y xx y x

    y x yx y x y

    phng trnh 1 c

    2 22

    2 2

    2 24 5 2 2 94 1 0 1 2 0 5

    2 1 2 1

    y y y yx x y x y

    y y

    Vy h c nghim duy nht l 5x y

    BI 6: 3 2 2

    2 2 4 4

    4 2 4 1 3 0

    x y x y

    x x y y x

    Nhn thy phng trnh u c 2 2 4 2 2A B x y x y y c lin quan n gi tr 4

    2

    2 2 4 2 2 22 2 4

    4 22 2 4

    2 2 4 426

    2 2 1 122 322 2 4

    2

    x y x y y yx y x y

    x y x y

    x y x yyy

    x y xyx y x y

    Mt khc phng trnh th 2 bin i thnh:

    3 2 2

    3 2 2 2

    2 23

    4 2 4 1 3 0

    1 4 4 4 4 0

    1 2 2 0

    x x y y x

    x x xy y y y

    x x y y

    V 0 1VT x cho nn h phng trnh c nghim duy nht l 1, 2x y

  • 4 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    BI 7: 2

    2 1 1 2

    ( 1)

    y x y y

    x x y x x y

    Nhn thy phng trnh u c 2 1 1 2 2 2A B y x y y x khng lin quan n 2C y

    Cn phng trnh th 2 c 2( 1)A B y x x y x y x c th rt gn vi C x x

    2

    2

    2

    22

    2

    2 22 2 2 2 2 2

    ( 1)( 1)

    ( 1)

    ( 1)

    2 ( 1)( 1)

    2 4 0

    y x x y x y x y xy x x y

    x x xy x x y

    y x x y x xy x x x y

    y x x xy xx xy x x y

    x

    y x x x x y y x x x x y x x y y x x

    Thay vo phng trnh th nht ta c: 2 2 21 1 2x x x x x x

    n tnh hung ny ta dung k thut nhm nghim nhn ra phng trnh c nghim duy nht 1x (Hoc s

    dng my tnh SHIFT SOLVE). Khi 1x th 2 1x x = 1, 2 1x x = 1. Do ta s dng bt ng thc

    Cauchy nh gi:

    2 22 2

    2 22 2

    2 2

    2 2 2 2

    1 11. 1 1

    2 2

    1 1 21. 1 1

    2 2

    21 1 1 1 1

    2

    x x x xx x x x

    x x x xx x x x

    x x x xx x x x x x x x x

    V 2 2 2 2 21 1 1 1 2 1 1 2x x x x x x x x x x x x

    Vy ng thc xy ra khi 1, 0x y

    BI 8: 2 216 2 3 4 1 1x x x x

    Bi ton ny nghim rt p 3, 0x x nhng gii ra nghim ny bng cch trc cn thc n thun th

    gn nh s khng c nhiu im. gii quyt trit ta s dng k thut xt tng hiu:

    2 2

    2 2

    2 2

    2

    2 2

    16 2 3 4 1 1

    16 4 3 4 1 1

    1 116 2 3 4

    3 12

    1 116 2 3 4

    x x x x

    x x x x

    xx x x

    x x x

    xx x x

    Nh vy nghim u tin l 0x . Nu 0x th

    2 216 2 3 4 3 4 1 1x x x x x

    Do ta c h:

  • 5 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    2 2

    2

    2 2

    2

    2

    2

    2

    2

    2

    16 2 3 4 3 4 1 12 16 13 3 1 11 3

    16 2 3 4 1 1

    16 53 2 16 5 13 3 1 2 27 9

    1 2

    2 16 5 3 13 1 2 9 3 0

    2 9 3 13 39 3 0

    1 216 5

    2 3 3 13

    16 5

    x x x x xx x x x

    x x x x

    xx x x x x

    x

    x x x x

    x x xx

    xx

    x xx

    x

    39 0

    1 2x

    V 1 3 0x x . Ta xt 3 13 3 5 9 1

    9 0 11 2 1 2

    x x xx

    x x

    Vy phng trnh c 2 nghim duy nht l 3 0x x

    BI TP P DNG:

    BI 1:

    2 21 1 1

    1 1 2

    x y y x

    x y

    BI 2:

    2 2 2 2 2

    5 3

    x y x y y

    x y

    BI 3:

    2

    3

    12 12 12

    8 1 2 2

    x y y x

    x x y

    BI 4:

    2 2

    2 2

    1

    1 2 1 1

    2 1

    2x x x

    x y x y y

    y

    BI 5: 2 2 2 2 2x x x

  • 6 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    PHN II: D ON NHN T T NGHIM V T

    Phng php ny tn dng nghim v t m my tnh d c on trc nhn t ca phng trnh, h

    phng trnh. s dng k thut ny, chng ta cn phi nm c tt quy tc d nghim SHIFT SOLVE.

    BI 1: 2 25 5 3 7 2 4 6 1 0x x x x x

    iu kin: 2

    7x . S dng my tnh SHIFT SOLVE vi 1x ta c 1,390388203x .

    Khi thay vo gi tr cn thc: 25 5 3 2,390388203 1

    7 2 2,780776406 2

    x x x

    x x

    . Do 25 5 3x x cn phi to

    thnh nhm biu thc 25 5 3 1x x x cn 7 2x cn phi to thnh nhm biu thc 2 7 2x x .

    2 25 5 3 2,390388203 5 5 3 1x x x x x . Nh vy ta thy rng.

    Vit li phng trnh ban u ta c: 2 25 5 3 7 2 4 6 1 0x x x x x

    2 2

    2

    2

    5 5 3 1 2 7 2 4 7 2 0 *

    1 14 7 2 1 0

    2 7 25 5 3 1

    x x x x x x x

    x xx xx x x

    V 2

    2

    2 1 1 7 17 5 4 171 0 4 7 2 0 ,

    7 8 322 7 25 5 3 1x x x x y

    x xx x x

    BI 2: 2 2 2 3 1 2 3 1x x x x x

    iu kin: 2 2 0x x . S dng SHIFT vi 0x ta c 4,236067977x

    Thay vo cc cn thc ca bi ton:

    2 2 1

    2 3 1 5,236067977

    x x

    x

    . Nh vy 2 2x x s tr i 1 cn

    2 3 1x s tr i 1x . Vit li phng trnh:

    2 23 1 2 2 2 3 1 2 2 1 1 2 3 1 4 1 0x x x x x x x x x x x

    2

    2

    22

    2 22

    2 1 2 3 12 2 14 1 0

    1 2 3 12 2 1

    1 2 2 4 14 1 0

    1 2 3 12 2 1

    2 1 2 2 4 14 1 0

    1 2 3 12 2 1 1 2 2

    x x xx xx x

    x xx x

    x x x xx x

    x xx x

    x x x x xx x

    x xx x x x

  • 7 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    2 1 14 1 1 01 2 3 12 2 1 1 2 2

    x xx xx x x x

    V 2 2 0x x nn

    2 2 1 1 2 2 02 2 2.0 2 2 1

    1 2 3 1 0

    x x x xx x x

    x x

    Vy 2 4 1 0, 2 2 5x x x x .

    BI 3: 3 2 24 3 2 5 2 13x x x x x x

    SHIFT SOLVE vi 0x ta c 0,828427124x . Thay vo cc gi tr cn thc:

    2 5 4,828427125 4

    2 13 3,828427125 3

    x x

    x x

    . Do ta vit li phng trnh ban u:

    2

    2 2 2

    22

    4 2 5 3 2 13 0

    8 16 4 5 6 9 2 130

    4 2 5 3 2 13

    14 4 0

    4 2 5 3 2 13

    x x x x x

    x x x x x x x

    x x x x

    xx x

    x x x x

    n y ta s chng minh 4 2 5x x v 3 2 13x x u dng. nh gi c iu ny ta phi

    xut pht t phng trnh ban u v nh gi iu kin ngoi cn: 3 24 3 0x x x . Tuy nhin phng

    trnh bc 3 ny nghim rt xu, v trong chng trnh THPT th khng nn s dng phng php Cardano

    gii bt phng trnh ny m ta s thm bt mt vi hng t nh bt phng trnh d gii hn:

    3 2 3 2 24 3 0 4 4 0 4 1 0 4x x x x x x x x x .

    Do :

    4 2 5 0

    3 2 13 4 3 2. 4 13 0

    x x

    x x

    . Vy ta c 2 4 4 0

    2 2 24

    x xx

    x

    BI 4: 2 3 33 4 2x x x

    Phng trnh ny nu gii bng phng php o hm s p hn rt nhiu nhng chng ta s th ph cn 2

    v v s dng k thut h s bt nh thng qua SHIFT SOLVE thy rng bi ton c th c nhng cch

    gii rt ph thng. Lp phng hai v ta c: 6 327 4 2x x x .

    S dng SHIFT SOLVE lin tc vi cc gi tr khc nhau ta thu c ch c duy nht 2 nghim l:

    1 0,434258545x (S dng tip SHIFT RCL A gn vo bin A) v 2 0,767591879x (S dng tip

    SHIFT RCL B gn vo bin B). Khi ta s dng nh l Viet o: 1 2

    1 2

    1

    3

    1

    3

    x x A B

    x x AB

    . Nh vy ta s

    nhn ra nhn t nu c s l 21 1

    03 3

    x x hay 23 1 0x x . Thc hin php chia a thc ta thu c:

  • 8 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    6 3 2 4 3 227 4 2 3 1 9 3 4 2 2 0x x x x x x x x x

    V 4 3 2 4 2 2 29 3 4 2 2 6 3 1 2 1 1 0x x x x x x x x x x nn 21 13

    3 1 06

    x x x

    BI 5: 2 215 2 1 5x x x x

    SHIFT SOLVE ta c 20,767591879 1 1,535183758 2x x x x . Nhn t l 2 1 2x x x .

    2 2 2 2

    2

    2 2

    2 2

    15 2 1 5 0 2 2 1 15 5 5 0

    2 3 1 25 3 1 0 3 1 5 0

    2 1 2 1

    x x x x x x x x x

    x xx x x x

    x x x x x x

    Xt2

    2

    25 0 10 5 1 2 0

    2 1x x x

    x x x

    (Phng trnh bc 2).

    Kt hp 23 1 0x x v 215 5 0x x ta c 1 13

    6x

    BI 6: 3 2 2 1 1 1x x x x

    SHIFL SOLVE ta c 1,618033989 1 1,618033989x x x . Do c nhn t 1x x .

    3 2 2 2 2

    2 2 22 2

    1 1 1 0 1 1 1 0

    1 1 11 0 1 1 0

    1 1

    x x x x x x x x x

    x x x xx x x x

    x x x x

    Xt 2

    21 1 0 1 1 01

    xx x x

    x x

    (V nghim). Vy 2

    1 51 0

    2x x x

    .

    3 2 3 2 23

    1 8 8 3 0 2 1 4 6 3 08

    x x x x x x x . 21 1 5

    4 6 3 02 2

    x x x x x

    BI TP P DNG

    BI 1: 2 3 2 1 2 1x x x x

    BI 2: 2 2 3x x x x

    BI 3: 3 2 23 2 2 4 2 11x x x x x x

    BI 4: 2 21 2 2 2x x x x x

    BI 5: 2 2

    2

    1 1

    4 2 1

    x x x

    x x

    BI 6: 2 6 2 8x x x

    BI 7: 3 1 3 2x x x

  • 9 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    PHN III: H S BT NH

    Mc ch ca phng php h s bt nh l to ra cc thm bt gi nh sao cho c nhn t chung ri ng

    nht h s tm ra cc gi nh . H s bt nh c bn cht l phn tch nhn t v c tc dng mnh trong

    cc bi ton c nhiu hn 1 nghim.

    BI 1: 4 2 4 24 20 4 7x x x x x

    iu kin: 0x . Ta nhn thy cn phi khai trin 7x ax bx vi ,a b l hai s gi nh no sao cho khi

    chuyn sang bn tri, nhn lin hp ta s tm c hai nhn t chung. Do ta s trin khai trin gi nh:

    4 2 2 4 2 24 2 4 2

    4 2 4 2

    1 4 20 44 20 4 0 0

    4 20 4

    x a x x b xx x ax x x bx

    x x ax x x bx

    Mc ch ca ta l hai t s c cng nhn t chung do ta c

    22

    11 42, 51 20 4

    7

    a

    a bb

    a b

    Nh vy ta khai trin li bi ton nh sau: 4 2 4 24 2 20 4 5 0x x x x x x

    4 2 4 2

    4 2

    4 2 4 2 4 2 4 2

    5 4 5 4 1 10 5 4 0

    4 2 20 4 5 4 2 20 4 5

    x x x xx x

    x x x x x x x x x x x x

    V 0x nn phng trnh c 2 nghim duy nht l 1 2x x .

    BI 2: 2 26 1 2 1 2 3x x x x x

    iu kin: 2 6 1 2 1 0x x x . Do phng trnh tng ng vi 2

    26 1 2 32 1

    x xx x

    x

    nn ta s i

    tm mt nhm ax b gi nh sao cho phng trnh 2

    26 1 2 32 1

    x xax b x x ax b

    x

    c v tri

    sau khi quy ng v v phi sau khi trc cn thc c cc nhn t ging nhau.

    V vy ta s khai trin gi nh nh sau:

    2

    26 1 2 32 1

    x xax b x x ax b

    x

    2 2 222

    1 2 2 31 2 6 2 1

    2 1 2 3

    a x ab x ba x a b x b

    x x x ax b

    Do ta cn 2 t s c nhn t ging nhau nn ta c 2 2

    1 2 6 2 10, 2

    1 2 2 3

    a a b ba b

    a ab b

    .

    Khi ta khai trin li bi ton nh sau:

    22 2 22

    2 2

    2 1 06 1 2 1 2 12 2 3 2

    2 1 2 1 2 3 1 2 3 2 1

    x xx x x x x xx x

    x x x x x x x

  • 10 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    BI 3: 2 22 1 1 2 2 6x x x x x x x

    iu kin: 0x . Vit lai bi ton di dng: 3 2

    3 22 2 6 2 2 41

    x x xx x x

    x

    . nn ta s i tm mt nhm

    ax b gi nh sao cho phng trnh 3 2

    3 22 2 6 2 2 4 *1

    x x xax b x x x ax b

    x

    c v tri

    sau khi quy ng v v phi sau khi trc cn thc c cc nhn t ging nhau. Ta khai trin gi nh nh sau:

    3 2 2 23 2

    3 2

    2 2 4 22 2 1 6*

    1 2 2 4

    x a x ab x bx a x a b x b

    x x x x ax b

    Do ta cn 2 t s c nhn t ging nhau nn ta c: 2 2

    2 2 1 61, 2

    2 2 4 2

    a a b ba b

    a ab b

    Khi khai trin li bi ton vi 1, 2a b ta c: 3 2

    3 22 2 6 2 2 2 4 21

    x x xx x x x x

    x

    3 23 2 3 2

    3 23 2

    2 3 4 02 3 4 2 3 4

    1 2 2 4 3 02 2 4 2

    x xx x x x

    x x x x VNx x x x

    BI 4: 2 22 3 21 17 0x x x x x

    SHIFT SOLVE 1 2x x . lm xut hin nhn t ny, ta cn khai trin gi nh bi ton thnh:

    2 22 3 21 17 0x x mx n px q x x x m p x n q

    Xt 22 3x x mx n ta c: 1 2

    12 2 3

    x m nm n

    x m n

    Xt 21 17px q x ta c: 1 2 3

    2 2 5 1

    x p q p

    x p q q

    Vy ta khai trin li bi ton nh sau: 2 22 3 1 3 1 21 17 3 2 0x x x x x x x

    22

    1 93 2 1 0

    3 1 21 172 3 1x x

    x xx x x

    . V

    1 017

    3.1721 3 1 1 0

    21

    x

    xx

    Do phng trnh c 2 nghim duy nht l 1 2x x .

    BI TP P DNG

    BI 1: 2 36 5 1 3 2 3x x x x x

    BI 2: 2 2 3 23 1 3 4 1x x x x x x BI 3: 2 23 4 1 4 2x x x x x BI 4: 32 1 3 2 2x x x

    BI 5: 3 2 3 25 4 5 1 2 6 2 7x x x x x x

  • 11 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    PHN IV: O HM MT BIN

    K thut 1: Coi x l n, y l tham s, tnh o hm ' ,xf x y v chng minh hm s n iu v lin

    tc theo x.

    K thut 2: Phng trnh 0f x c ti a 1 nghim nu f x n iu v lin tc theo x.

    K thut 3: f x f y x y nu f x n iu v lin tc theo x.

    BI 1:

    2 2

    2 2

    1

    1 2 1 1

    2 1

    2x x x

    x y x y y

    y

    Nu 22x y th phng trnh u tr thnh 20 0

    1 11 2

    y xy y

    y x

    . Thay cc cp nghim trn

    vo phng trnh 2 ta thy khng tha mn.

    Nu 2 1x y th phng trnh u tr thnh 2 1 1 1 2y y y x . Thay cp nghim trn vo

    phng trnh 2 ta thy cng khng tha mn. Vy 2 22 , 1x y x y . Khi ta xt hm s:

    2 22 2

    11

    1 12 1 ' 0

    2 2 2f x x y x y y f x

    x y x y

    . Do hm s n iu v lin

    tc vi mi x thuc tp xc nh. M 2 20f y x y . Thay vo phng trnh 2 ta c:

    2 2 21 2 1 1 4 0x x x y

    2 2 2 2

    2 2 2 2 2

    24 1 2 1 1 1 1

    1 1 1 1 1

    0 1 2 2 4 0

    2 2 2 0 2 2 0

    x x x x x x

    x x x x x

    x x x

    x x x

    Do 2 2

    2 2

    41 1

    1 4 1 12 0 2

    0 3 3x x

    x xx x x y

    x

    CH : tm ra nhn t 2x y ta c th lm nh sau:

    t 2100 20000 10001 101 10000y x x x y

    BI 2: 21 3 2 1 1x x x x

    iu kin: x > 0. Ta vit li phng trnh thnh: 21 3 1 1

    2

    x x x

    x

    2

    2

    2

    1 3 1 1 1 1 1 11 1 1

    2 2 2 2

    x x x xx

    x x x x

    Xt hm 2

    2

    2 2

    11 ' 0

    1 1

    t tt tf t t t f t

    t t

    do f t lin tc v ng bin trn .

  • 12 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    Do 1 1 1 1

    12 2

    x xf f x

    x x

    BI 3:

    3

    2

    2 2 1 3 1

    2 1 2

    y y x x x

    y y x

    Xt hm s 32 2 1 3 1f y y y x x x vi y l n, x l tham s. Ta c hm f y lin tc trn v

    c 2' 6 1 0f y y nn f y l hm ng bin trn .

    Mt khc ta c 1 2 1 1 1 2 1 3 1 0f x x x x x x x do phng trnh c mt nghim duy nht l 1y x . Thay vo phng trnh 2 ta c:

    23 2 13 2 1 2 2

    3 2 1 3 2 1 1

    xx xx x x x

    x x x x

    tm ra nhn t 1y x , ta x l nh sau:

    t 399 198 99 99 1 99

    2 1 3 1 0 1 1100 100 100 100 10 100

    x y y y x

    BI 4: 2 2 2 2

    2 2 2 2

    1 1 4

    1 1

    x y y x xy

    x y y x x y x

    T phng trnh 2 ta c c 2 2 21 1 1x x x y y . Do 2

    2

    1 00

    1 1 0

    x x x xy

    y

    . M x v y

    cng du nn ta suy ra 0, 0x y . Khi phng trnh 2 vit li thnh: 22

    1 1 11 1y y y

    x x x .

    Xt hm s 2

    2 2

    21 , 0; ' 1 1 0

    1

    tf t t t t t f t t

    t

    . Do f t l hm s lin tc

    v ng bin trn 0; . V vy ta c 1 1

    f f y yx x

    . Thay vo phng trnh u ta c 1x .

    BI 5: 2 2

    2 2

    2 5 3 4

    3 3 1 0

    x x x y y

    x y x y

    thy phng trnh th 2 l mt phn khuyt ca phng trnh u. Nu ta kt hp hai phng trnh

    th c th xy dng hm c trng. V vy ta bin i phng trnh 2 tr thnh 2 23 1 3x x y y v cng

    vo 2 v ca phng trnh u ta c:

    2 22 2 2 2 2 22 1 2 5 4 1 1 4 4x x x x y y x x y y

    Xt hm c trng 1

    4, 0; ' 1 02 4

    f t t t t f tt

    . Do 2 21f x f y khi

    v ch khi 2 2

    11

    1

    y xx y

    y x

    .

  • 13 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    PHN V: LNG GIC HA

    BI 1: 2 21 2 1 2 1x x x x

    2cos 0; 2 sin 2cos 1 2cos sin 2 sin cos 2 sin 2 sin sin 22 2 2 4

    t t tx t t t t t t t t

    BI 2: 3 2 24 12 9 1 2x x x x x

    Phng trnh 3 2

    4 1 3 1 1 1x x x . t 1 cos 0;x t t

    34cos 3cos sin cos3 sint t t t t

    BI 3: 2 4 2 31 16 12 1 4 3x x x x x

    4 2 3

    22 2

    2

    cos 0; sin 16cos 12cos 1 4cos 3cos

    sin 4 2cos 1 2 2cos 1 1 cos3

    sin 4cos 2 2 2cos 2 1 cos3

    sin 2cos 4 2cos 2 1 cos3

    sin 4cos3 cos 1 cos3

    2cos3 sin 2 sin cos3

    sin 5 sin

    x t t t t t t t

    t t t t

    t t t t

    t t t t

    t t t t

    t t t t

    t

    sin cos3t t t

    BI 4:

    222

    2

    2

    111

    2 2 1

    xxx

    x x x

    2

    2

    222

    tan , ; \ 0; ;2 2 4 4

    2 11 21 , sin 2 , sin 2 cos 2

    cos 1 1

    x t t

    x xxx t t t

    t x x

    222

    2

    2

    2

    11 1 1 21

    2 cos sin 2 sin 42 1

    2cos 2 2sin 12sin 1 2 2

    sin 2 sin 4 sin 4 sin 4

    1cos 2 2sin 1 1 1 2sin 2sin 1 1 sin

    2

    xxx

    x t t tx x

    t tt

    t t t t

    t t t t t

  • 14 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    PHN VI: T 2 N PH

    K thut 1: t 2 n ph a v h phng trnh c bn.

    K thut 2: t 2 n ph phn tch a thc thnh nhn t.

    BI 1: 3 1 2 2 1 8

    5 2 9

    x y x y x y

    x x y y

    t 2 2 22 1 1

    0, 2 1 0 ,2 2

    a b ba x y b y x y

    . Thay vo h phng trnh ta c:

    2 2 2 22 2

    2 1 2 1 81 2, 1

    2 1 4

    a b a b a ba b x y

    a a b

    BI 2:

    2 2

    1 1 2

    8 8 8

    y x y x y y x

    x y y x

    t 2 2 20, 0 ,a x y b y x a b y b . V phng trnh 2 kh ln nn ta tp trung vo phng

    trnh u phn tch nhn t: 2 2 2 21 1 2 1 1 2 0b a a b a b a b a b (1)

    n y l ta c th s dng phng php th c ri. Tuy nhin nu k th phng trnh 2 c th x

    l c mt cch c lp: 2 2 2 2 2 2 28 8 8 8 16 8 64 8x y y x x y x y y x

    2

    2 2 2 2 28 16 8 8 8 0 8 0 8x x y y x y x y (2).

    Kt hp (1) v (2)

    2

    2

    9 71, 8 ,

    2 2

    1, 8 3, 1

    a x y x y

    b x y x y

    BI 3: 2

    2 1 5

    2

    x y y x y

    y xy y

    t 2 20, 2 1 0 1a x y b y a b x y . Thay vo phng trnh u: 2 2 4a b a b

    V phng trnh ny khng phn tch c thnh nhn t nn ta phi tm cch bin i phng trnh 2.

    ta thy rng 2 2 22 1 2a b x y y x y xy y trong c 2 2xy y y xut hin trong phng trnh 2. Do : 2 2 2 2 2 2 2 22 2 4 1 3 3a b x y y x y a b x y a b a b .

    Vy ta c h i xng loi 1: 2 2 2 2 2 24, 3 1 2, 1a b a b a b a b a b x y .

    BI 4: 2441 1 1x x x x

    thy 21 1 1x x x nn ta s t n ph da trn yu t ny. t 4 41 0, 1 0a x b x . Khi

    ta c: 4 42x a b . Nhn 2 c 2 v ca phng trnh ta c:

    2 4 4 2 22 2 2 0 0a a b b ab a b a b a b a b a b x

  • 15 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    PHN VII: PHNG PHP NH GI

    K thut 1: a phng trnh, h phng trnh v dng 2 2 0A B

    K thut 2: S dng Cauchy vi nhng bi c cn bc ln.

    K thut 3: S dng Bunyakovsky: 2 2 2 2ax by a b x y . Du bng: a b

    x y

    K thut 4: S dng Minkowski: 2 22 2 2 2a b x y a x b y . Du bng:

    a b

    x y

    K thut 5: S dng Schwartz:

    22 2 a ba b

    x y x y

    . Du bng:

    a b

    x y

    K thut 6: S dng bt ng thc Jensen dnh cho hm li, hm lm:

    " 0 22

    " 0 22

    a bf x f a f b f

    a bf x f a f b f

    . Du bng xy ra khi a b

    BI 1: 3 2 44 4 5 9 4 16 8x x x x

    SHIFT SOLVE ta tm c nghim duy nht 1

    2x v xut hin cn bc 4 nn ta ngh ti vic s dng bt

    ng thc Cauchy gii quyt bi ton gn nh hn. Tuy nhin Cauchy th cc ng thc phi bng nhau.

    Ta thy rng 16 8 8 2 1x x trong 2 1 2x nn ta s tch:

    4 4 44 4 2 2 2 2 1 2 716 8 2 2 2 2 14 4

    x xx x

    . Nh vy ta c 3 24 4 5 9 2 7x x x x . Do :

    23 24 4 7 2 0 2 2 1 0x x x x x . V

    21 12 0 2 1 0

    2 2x x x x .

    BI 2: 4 244 1 8 3 4 3 5x x x x x

    SHIFL SOLVE ta tm c nghim duy nht 1

    2x v xut hin cn bc 4 nn ta ngh ti vic s dng bt

    ng thc Cauchy. Ta thy vi 1

    2x th 44 1 1, 8 3 1x x nn ta ln lt s dng Cauchy bc 2 v

    Cauchy bc 4 ta c: 4 41 4 1 1 1 1 8 3

    1. 4 1 4 1 2 ,1.1.1. 8 3 8 3 22 4

    x xx x x x x x

    Vy 24 2 4 2 14 3 5 4 4 3 0 1 2 1 0

    2x x x x x x x x x x x do

    3

    8x .

    BI 3: 3 2 3 2 23 2 2 3 2 1 2 1x x x x x x x

    SHIFL SOLVE ta tm c nghim duy nht 1x . Khi 3 2 3 23 2 2 3 2 1 1x x x x x m ta

    thy c 2 biu thc lp phng i nhau trong 2 cn, nu 2 cn bnh phng th s trit tiu c nn ta

    ngh n s dng Bunyakovsky:

    3 2 3 2 2 2 3 2 3 21. 3 2 2 1. 3 2 1 1 1 3 2 2 3 2 1x x x x x x x x x x

  • 16 | T H T H U T P H N G T R N H H P H N G T R N H

    Do ta c 2 22 1 2 3 2 1x x x x . Bnh phng 2 v 2 21 2 1 0 1x x x

    BI 4:

    22 3

    2

    4 1 4 8 1

    40 14 1

    y x x x

    x x y x

    S dng php th 240

    14 1

    x xy

    x

    vo phng trnh u v s dng SHIFT SOLVE ta c

    1 3,

    8 2x y .

    Ch rng1

    4 ,8 1 22

    x x nn ta c: 3 33

    8 18 1

    8 1 8 124 8 1 8 .1 4 8 12 3 2

    xx

    x xx x x x x

    V 23 14 1

    14 1 14 12 2

    y xx y y x

    . Do h phng trnh tr thnh:

    22

    22

    8 14 1 1

    2

    1440 2

    2

    xy x

    y xx x

    Ly 1 +2. 2 22 2 28 1

    4 1 2 40 14 12

    xy x x x y x

    2

    2 3 1 1 396 24 0 96 0 ,2 8 8 2

    x x x x y

    BI 5:

    2 2

    2

    2 2 4 2

    6 11 10 4 2 0

    x x y y

    x y x x

    S dng php th 26 11 10 4 2y x x x vo phng trnh u v SHIFT SOLVE ta c 1; 3x y .

    Khi 2 24 2 1, 10 4 2 2y y x x . V vy ta iu chnh cc s cho hp l v p dng Cauchy:

    2 22 2 2

    22 2

    1 4 2 4 12 2 1. 4 2 2 2

    2 2

    7 22. 10 4 2 4 10 4 26 116 11

    22 4

    y y y yx x y y x x

    x xx x x xx yx y

    Do ta c:

    2 2

    2

    2 4 4 3 0

    10 2 15 0

    x x y y

    x x y

    . Cng hai v ca hai phng trnh ta c:

    2 22 23 6 6 12 0 3 1 3 0 1, 3x x y y x y x y

    BI TP P DNG:

    BI 1:

    2 2 3

    2 2

    1 2 1

    13

    2

    x y x x

    x x y x x

    BI 2: 2

    3

    12 12 12

    8 1 2 1

    x y y x

    x x y