kronİk hastaliklarin epİdemİyolojİsİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12....
TRANSCRIPT
![Page 1: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/1.jpg)
KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ
![Page 2: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/2.jpg)
Olgu • Erdal Bey 72 yaşında, son 7 yıldır tek başına
yaşıyor, en yakın akrabası ayda bir kez kendisini ziyaret edebiliyor.
• Son 15 yıldır iskemik kalb hastalığı, atrial fibrilasyon, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), diabetes mellitus ve hipertansiyon nedeni ile çeşitli hastanelere yılda en az 2 kez yatırılıyor. Ortalama 10 gün hastanede kalıyor.
• Kendisini izleyen (!) 7 hekimi var.• Günde toplam 8 ilaç alıyor.• En az 2 ayda bir çeşitli tetkikler nedeni ile bir
sağlık kurumuna gitmesi gerekiyor.
![Page 3: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/3.jpg)
Tanım
• Kronik hastalık = Uzun süren hastalık– Genellikle tam iyileştirilmeleri söz konusu
olmayan,– Sürekli,– Yavaş ilerleyen,– Çoğu kez kalıcı sakatlıklar bırakan,– Oluşmasında kişisel ve genetik etkenlerin rol
oynadığı,– Çoğunlukla non-enfeksiyöz türde hastalıklardır.
![Page 4: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/4.jpg)
• Hastalıkların nedenlerinin tanımlanışı,• Antibiyotik ve aşıların bulunuşu.
Bulaşıcı hastalıkların önemi
• Çevre koşullarının düzeltilmesi, • İnsan ömrünün uzaması, • Sanayileşme.
Kronik hastalıkların önemi
![Page 5: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/5.jpg)
Türkiye 1935 ve 1980 yılında İlk 5 Ölüm Nedeni
1935 1980Ölüm Nedeni Orantılı Hız (%) Ölüm Nedeni Orantılı Hız (%)
1- Pnömoni 15.5 1- Kalp Hst. 28.92- Kalp Hst. 12.5 2- Perinatal 11.63- Enterit 10.1 3- Pnömoni 8.64- Tüberküloz 9.3 4- Kanser 6.7
5- Perinatal 8.8 5- Serebrovas. 5.1
![Page 6: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/6.jpg)
Sağlık sorunları(Dünyada 60 yaş üzeri nüfusta ölüm ve hastalık yükü)
Sıra Ölüm nedeni Sıra Hastalık yükü1 İskemik kalp hast 1 İskemik KH2 Serebro vasküler h 2 Srebro vasküler H3 KOAH 3 KOAH4 Alt solunum yolu enf 4 Alzheimer ve demans5 Ac, trakea bronş kanseri 5 Katarakt6 DM 6 Alt Sol.yolu enf.7 HT ve bağlı kalp hast 7 İşitme kaybı8 Mide Ca 8 Ac, trakea bronş kanseri9 TBC 9 DM
10 Kolon ve rektum Ca 10 Görme bozuklukları
![Page 7: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/7.jpg)
Kronik Hastalıkların Özellikleri
• Genellikle orta yasta baslar, ömür boyu sürer.• Genellikle kalıcı bir sakatlık bırakır.• Zaman zaman iyileşme dönemine girse de
tekrarlamalar hastalığı daha kötü duruma sokar.• Etmenle karsılaşma ile hastalığın ortaya çıkması
arasında geçen süre çok uzun olabilir.• Çoğu zaman etkenler çok çeşitlidir. • Hastane ve toplum bakımına gerek vardır.• Hastanın periyodik tıbbi bakımları olmalıdır.
![Page 8: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/8.jpg)
Kronik Hastalıkların Önemi• Enfeksiyon hastalıklarından daha çok kişide görülürler.• Daha çok ölüme neden olurlar.• Hastaneleri oran ve gün açısından daha çok işgal ederler.• Kalıcı sakatlıklar yasamı etkiler.• Tanı, tedavi ve rehabilitasyon için çok fazla ekonomik
desteğe gereksinim vardır.• Kronik hastalıkların yaklaşık yarısı 45 yasın altında baslar.• Özel rehabilitasyon kuruluşlarına gereksinim vardır.• Sosyal servis ve örgütlere gereksinim vardır.
![Page 9: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/9.jpg)
Kronik hastalıklar orta ve ileri yaşlarınhastalığıdır.
Çoğu ailevi özellik gösterir– ( Kalp hastalıkları, hipertansiyon, inme,
diyabet, yüksek kolesterol, şişmanlık, kanserler, böbrek hastalıkları, astım, amfizem, allerjiler, osteoporoz, artrir, skolyoz, depresyon, Alzheimer)
![Page 10: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/10.jpg)
Kronik Hastalıkların Toplumsal Önemi
• Gelecekte Dünya sağlığının belirleyicisi olan ilk 10 faktörden 5i bulaşıcı olmayan hastalıklar (HT, tütün-alkol kullanımı, yüksek kollesterol ve şişmanlık) olacağı tahmin ediliyor.
• 2002 yılında olan 45 milyon yetişkin ölümünün ¾ ü bulaşıcı olmayan hastalıklara bağlı olmuştur. (CVS hastalıkları, kanser, KOAH ve diyabet).
• Dünyada bütün yaş gruplarındaki hastalık yükünün %50si kronik hastalıklardır.
• Gelişmiş ülkelerde 15 yaş üzeri nüfusta kronik hastalık yükü %80 Türkiye’de % 70
![Page 11: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/11.jpg)
![Page 12: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/12.jpg)
![Page 13: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/13.jpg)
![Page 14: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/14.jpg)
![Page 15: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/15.jpg)
![Page 16: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/16.jpg)
![Page 17: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/17.jpg)
• Türkiye’de Koroner Kalp Hastalıklarından Ölüm Oranı, Tüm Ölümler İçinde Yüzde 43
• Koroner kalp hastalıklarından korunmak için; – vücut ağırlığı kontrol altında tutulmalı, – doğru besinlerle beslenmeye özen gösterilmeli, – stres azaltılmalı,– alkol, sigara ve oksijensiz ortamlardan uzak durulmalı, – spor ve haftada üç dört kez en az yarım saat tempolu
yürüyüş yapılmalıdır.
![Page 18: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/18.jpg)
KALP HASTALIKLARI
• Hastaneye yatanların %11’i• Ölümlerin %36’sı Kalp Hst.• Yıllık ölüm sayısı 21 milyon
![Page 19: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/19.jpg)
Tüm dünyada kalp ve damar hastalıklarına bağlı ölümler
28
34 36
15
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Kalp ve Damar Hastalıkları 28 36
Bulaşıcı Hastalıklar 34 15
1900 2020
![Page 20: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/20.jpg)
BURDEN OF DISEASE UNITCenter for Population and Development Studies at Harvard School of Public Health
(The Global Burden of Disease ;This Section Summarizes Volume 1,Chapter 3,pp 116 to 200
![Page 21: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/21.jpg)
KORONER ARTER HASTALIKLARININ OLUŞUMUNDA RİSK FAKTÖRLERİ
• 1. Değişmeyen Risk Faktörleri:– Yaş: en güçlü etmen (Erkeklerde ≥45 , Kadınlarda
≥55 ) Veya erken menapoz– Her 10 yıl yaşlanma KKH riskini 1.8 kat arttırıyor.– Cinsiyet (erkeklerde daha sık görülür)– Aile öyküsü (Birinci derece akrabalarında
Erkeklerde <55 yaş, Kadınlarda <65 yaşından önce KAH öyküsü)
![Page 22: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/22.jpg)
• 2. Değişebilen Risk Faktörleri:– Sigara– Hipertansiyon (140-85 mmHg)– Hiperkolesterolemi: 200 mg/dl – HDL Kol ( 35 mg/dl ) LDL Kol (160 mg )– Trigliserit ( 200-250 mg/dl )– Diyabetes Mellitus– Obezite ( Şişmanlık BKI: 28)– Hareketsiz Yaşam : Egzersiz hepatik lipaz
aktivitesini azaltarak HDL kolesterolü yükseltir. Hareketsizlik koroner arter riskini artırır.
– serebrovasküler veya periferal hastalık hikayesinin olması
![Page 23: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/23.jpg)
KVS hastalıklardan korunma
• Korunma – Sigara içilmemesi,– Yemeklerde yağların ,– Dengeli beslenme,– Düzenli egzersizler.
• Erken tanı;– Sık tansiyon ölçümü,– Kan yağlarının düzenli kontrolü.
![Page 24: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/24.jpg)
KANSERLER
• Genellikle orta ve ileri yaş hastalığıdır. En nadir görülmeyaşı 6-16 yaş grubudur.
• Dünyada her yıl 8.1 milyon yeni kanser olgusu 5.2 milyonkanser ölümü
• Ülkemizde en sık görülen (%30) ve öldüren Akc. Ca.– Erkeklerde en sık Akc. Ca ve Prostat Ca.
– Kadınlarda en sık Meme Ca ve Serviks Ca
![Page 25: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/25.jpg)
KANSER NEDENLERİ
• Beslenme %35,• Sigara %30,• İnfeksiyonlar %10,• Güneş ışığı %8,• Cinsel yaşam %7• Alkol %5,• Mesleki faktörler %4,• Katkı ürünleri, endüstri ürünleri %3
![Page 26: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/26.jpg)
KANSERDEN KORUNMABirincil – etkene yönelik – genel topluma İkincil – erken tanı – risk grubunaÜçüncül – klinik tedavi - hastayakomplikasyonlar, yaşamı uzatma,yaşam kalitesi
![Page 27: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/27.jpg)
• Primer Korunma:– Sigara içmemek (özellikle akc. Ca.),– Hava kirliliğinden korunma,– Bitkileri hayvanlara tercih etmek. Bol ve çeşitli
sebze ve meyve tüketmek– Kırmızı etten, hayvansal yağlardan uzak durmak– Alkolden uzak durmak– BKİ 18.5-25 arasında tutmak– Hareket etmek– Tuzu azalmak,– Uygun saklama koşulları, buzdolabı kullanmak– Yanmış gıdalar ve gıda katkı maddeleri???
![Page 28: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/28.jpg)
İkincil Koruma
• ERKEN TANI / TARAMA– Meme kanseri – Serviks kanseri– Prostat kanseri– Kolorektal kanser
![Page 29: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/29.jpg)
• MEME KANSERİ• Klinik meme muayenesi (KMM)
• Kendi kendine meme muayenesi (KKMM),
• Mammografi (MG)
• Diğer yöntemler: USG, MRI, sintimammografi
• SERVİKS KANSERİ
• PAP smear: 18 yaşın üzerindeki ya da cinsel aktif kadınlarda düzenli tarama mortaliteyi önemli ölçüde azaltır.
![Page 30: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/30.jpg)
• PROSTAT KANSERİ– Digital rektal muayene ya da serum prostat
spesifik antijen (PSA) ile taramanın prostat kanseri mortalitesini azalttığına ilişkin yeterli kanıt yoktur.
• KOLOREKTAL KANSER– 50-80 yaş grubunda, yılda veya iki yılda bir
yapılan gaitada gizli kan testi mortaliteyi azaltır.
– 50 yaş üzerindeki kişilerde sigmoidoskopi ile düzenli tarama mortaliteyi azaltabilir.
![Page 31: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/31.jpg)
KOAH
• KOAH önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır ve akciğer dışı organlardaki bazı önemli etkileri hastalığın daha ağır seyretmesine katkıda bulunabilir
• Hastalığın akciğerdeki etkisi hava akımı kısıtlılığıyla karakterizedir ve tam olarak geri dönüşümlü değildir
• Hava akımı kısıtlılığı genellikle ilerleyicidir ve akciğerlerin zararlı partikül ya da gazlara anormal inflamatuar yanıtıyla ilişkilidir
![Page 32: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/32.jpg)
• Korunma:– Sigara içmemek,
– Hava kirliliğinden korunma,
– Allerjik maddelerden uzak durulmalı,
– Akc. yakınmaları olanlar sağlık kurumunabaşvurmalı,
– Solunum yolu enfeksiyonları zamanında tedaviedilmeli.
![Page 33: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/33.jpg)
Tip 2 Diyabet (WHO 1998)• Dünyada 143 milyon Tip 2 Diyabet vakası
bulunmaktadır. Bunların %63’ü gelişmekte olan ülkelerdedir. 2025 yılında Tip 2 Diyabet vaka sayısının 300 milyon olacağı tahmin edilmektedir.
• Tip 2 Diyabetlilerin büyük bir bölümü Çin, Hindistan, ABD’dedir.
• Gelişmiş olan ülkelerde hastalık 65 yaş ve üzeri grupta daha sık görülmekteyken, gelişmekte olan ülkelerde 45-64 yaş arasındadır.
• Erken yaşta diyabet geçirenlerde diyabet komplikasyonları erken gelişmektedir.
![Page 34: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/34.jpg)
Tip 2 Diyabet Risk Faktörleri
• Yaş• Şişmanlık• Fiziksel aktivite• Irk/coğrafik yerleşim• Aile öyküsü• Gestasyonel diyabet öyküsü
![Page 35: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/35.jpg)
Çeşitli ülkelerdeki ortalama şişmanlık ile diyabet sıklığı arasındaki ilişki
![Page 36: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/36.jpg)
Diyetle alınan enerjinin yağ oranı ile diyabet
![Page 37: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/37.jpg)
Türkiye’de Bazı İllerde Tip 2 Diyabet Sıklığı
9,4
7,4
7
6,9
7
6,9
7
6,9
9,4
7,4 7,5
4,8
7,5
4,8
7,5
4,8
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Gaziantep Adıyaman malatya Elazığ Kmaraş Diyarbakır Mardin Şurfa
DiyabetIGT
Türkiye Diyabet Prevalans Çalışması Satmaz İ, Yılmaz T ve TÜRDEP
![Page 38: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/38.jpg)
Diyabet Kontrolü
• Beslenmenin iyileştirilmesi• Sağlıklı yaşam koşulları• Diyabet için riskli olan bireylerin takibi• Diyabet sürveyansı• Diyabette ikincil korunma• Gebeler, yaşlılar gibi özel risk grubundaki
diyabetlilerin korunması
![Page 39: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/39.jpg)
HİPERTANSİYON
• İnsanlarda en sık görülen kronik hastalıktır (40 yaşüstünde %15-20).
• Kadınlarda daha sık görülür.• Şişmanlık ve diyette fazla tuz alımı riski arttırır.• Yaşamsal organlarda bozukluğa yol açar (kalp ve
böbrek yetmezliği, koroner kalp hastalığı, görmebozukluğu gibi).
• Tuz kısıtlaması ve yaşam tarzı değişiklikleri kanbasıncının kontrol altına alınmasında çok etkilidir.
• İleri olgularda ilaç tedavisi tercih edilir
![Page 40: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/40.jpg)
OSTEOPOROZ
• Kemiklerdeki kalsiyum ve diğer minerallerinazalmasına bağlı oluşan bir hastalıktır.
• Oluşmasındaki temel faktör– Hareketsizlik– şişmanlık,– sigara ve alkol kullanımı,– diyetle yeterli kalsiyum ve vitamin alınamamasıdır.
• Oluşumundaki bir diğer önemli faktör menapozdur.• Kadınlarda daha sık görülür.
![Page 41: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/41.jpg)
KRONİK HASTALIKLARDAN KORUNMA VE KONTROL PROGRAMLARI
1- Hastalık nedenlerinden korunma.
2- Hastalığın erken dönemde saptanması.
3- Zamanında ve uygun tedavi yapılması.
4- Tedavi sonu izleme.
![Page 42: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/42.jpg)
Hastalık nedenlerinden korunma
• Yaşam tarzı ve alışkanlıkların değişimi– Sigara içilmemesi (akciğer Ca, koroner kalp hst.,
osteoporoz, mesane ve serviks Ca),– Diyetteki tuz miktarının azaltılması
(hipertansiyon, koroner kalp hastalığı),– Lifli gıdalara daha çok yer verilmesi
(hipertansiyon, koroner kalp hastalığı, bazıkanserler),
– Düzenli fizik egzersiz yapılması (hipertansiyon,koroner kalp hastalığı, osteoporoz, dejeneratifartrit).
![Page 43: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/43.jpg)
Hastalığın erken dönemde saptanması
• İkincil düzeyde korunma sağlar (erken tanı).
• Sağlık eğitimi ve taramalar ile yürütülür.
• Uygun bir tanı ve tedavi yöntemi olanhastalıklarda uygulanır (ht, meme ve serviksCa, glokom, diabet gibi).
![Page 44: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/44.jpg)
Zamanında ve uygun tedavi yapılması
• Tedavinin sürekliliği önemlidir.
• Amaç; yaşamın uzatılması, komplikasyonlarınönlenmesi ve bu sayede yaşam kalitesininyükseltilmesidir.
• Tedavi genellikle yaşam boyu olduğu için belliaralıklarla izlenmelidir.
• İzlemlerde ; hastalığın kontrol altında olupolmadığı ve olası komplikasyonlardeğerlendirilir.
![Page 45: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/45.jpg)
Tarama ( Screening )
• Hızla uygulanabilen testler ve muayeneler ile sağlıklı görülen bir toplumda, hastalık olasılığı bulunan kişilerin ayrılmasıdır.
![Page 46: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/46.jpg)
• Tarama çalışmalarının daha ekonomik olması için birden fazla hastalığın erken tanısı için çaba harcanmalıdır.
• Aranacak hastalık bakımından risk grupları tanımlanmalıdır. Örneğin serviks kanseri taranacaksa;
• erken yaşta evlenmiş, 30 yaşını geçmiş, çok doğum yapmış kadınlar taranmalıdır.
![Page 47: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/47.jpg)
TARAMA ÇALIŞMALARI İÇİN KRİTERLER
• Toplumda önemli bir sağlık sorunu olmalıdır.
• Tedavisi olmalıdır.• İleri inceleme ve tanı
kolaylıkları olmalıdır.• Bilinen pre-klinik dönemi
olmalıdır.• Tanı için uygun bir test
olmalıdır.• Testin kabul edilebilirliği
• Hastalığın doğal seyri iyi bilinmelidir,
• Hastalık kriterleri belirlenmiş olmalıdır.
• Tarama harcamaları kabul edilebilir olmalıdır,
• Hasta bulma çalışmaları sürekli olmalıdır.
![Page 48: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/48.jpg)
Bazı kanserler için kullanılan tarama testleri
Prostat kanseri Rektal tuşe +Prostat Spesifik Antijen
Mesane kanseri SistoskopiMeme kanseri Muayene+mamografi
Serviks kanseri Servikal sitolojiKolon kanseri Dışkıda kanHepatoselüler karsinomaOver kanseri
Ultrasonografi + alfafetoproteinUltrasonografi +CA-125
![Page 49: KRONİK HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİanadoluissagligi.com/img/file_1224.pdf · 2016. 12. 22. · Glokom Tonometri. Title: Microsoft PowerPoint - kronik hastalıklar epidemiyoloji](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022081621/611f81f1f31fa17c5724c668/html5/thumbnails/49.jpg)
Sık görülen kronik hastalıklarda kullanılan tarama testleri
Hipertansiyon Kan basıncı ölçümüKoroner kalp hastalığı Anket + EKGDiyabetes mellitus Kan şekeri ölçümüAnemi Hemoglobin tayiniDepresyon Depresyon ölçekleriDemans Bilişsel performans testleri
Osteoporoz Kemik mineral dansitesi ölçümüEpilepsi Anket + EEGGlokom Tonometri