klima uredjaji

8/11/2019 Klima Uredjaji

1/26

KLIMA UREDJAJI SEMINARSKI RAD


2/26

SADRAJ:

1. Uvod ............................................................................................................................. 3

2. Zadatak klimatizacije ................................................................................................. 4

3. Elementi klima ureaja, klima komore.................................................................... 6

3.1. Klima komore ................................................................................................... 11

4. Prozorski klima ureaji, sobni klima ureaji i klima ormari............................. 17

5.

Projektovanje klima, instalacija .............................................................................. 215.1. Instalacija klima ureaja ..................................................................................24

Zakljuak ................................................................................................................. 31

1. UVOD

Osnovni zadatak klima- ureaja je da utie na klimatske uslove, koji se po potrebi mogu

mijenjati i prilagoavati konkretnim uslovima. Sa odgovarajuim klima -ureajima se uklimatizovanim prostorijama odrava temperatura i relativna vlanost, u granicama u kojima

se ovjek ugodno osjea, a zavisno od spoljnjih uslova, poto je ovjek osjetljiv na promjenu

temperature i relativne vlanosti.

2. ZADATAK KLIMATIZACIJE

Klimatizacija predstavlja podeavanje (specijalnim ureajem) temperature i vlanosti

vazduha neke prostorije po elji i po potrebi, nezavisno od spoljnih atmosferskih uslova.

Klimatizacija prostorija, vjetako regulisanje lokalnih klimatskih osobina u prostorijama i

zgradama, prema higijenskim principima. Zadatak klimatizacije je popravljanje kvaliteta

vazduha u pogledu njegovih fizikih, hemijskih i mehanikih osobina i stvaranje

najpovoljnijih klimatskih uslova u radnih prostorijama i prostorijama uopte. Pri tom se

centralno reguliu pojedini meteoroloki faktori u vazduhu u cilju njegovog optimalnog

poboljanja. Prema potrebama, vazduh se filtruje, sui ili ovlai, zagrijava i rashlauje. Ovakokondicionirani vazduh razvodi se zatim sistemom kanala po cijeloj zgradi.

Prema tome, klimatizacije (kondicioniranje) je odravanje eljene temperature,

vlanosti i istoe vazduha, te obuhvata ienje, grijanje ili hlaenje i ovlaivanje ili suenje

vazduha. Klima ureaji su u komercijalnom smuslu poznati preko 50 godina, ali su ipak u

poslednjih nekoliko godina postali ekonomski opravdani i prihvatljivi iroj populaciji.

Kreui se u smjeru zadovoljavanja potreba kupaca napravljena su brojna tehnika

unapreenja, poboljan je kvalitet ureaja, a zbog masovne proizvodnje smanjena cijena.


3/26

Prema raznim istraivanjima veliki uticaj na produktivnost pojedinca ima

temperatura prostora. Optimalna temperatura je oko 20 C, uinak poinje da opada na 22 C,

dok iznad 26 C znatno opada.

Pojam klima ureaj ili klimatizacija najee vezujemo samo za rashladni sistem.

Klimatizacija je mogunost upravljanja temperaturom, koliinom relativne vlage, istoom i

distribucijom vazduha i shodno tome posjeduje sljedee funkcije:

- Hlaenje: klima ureaji pruaju preciznu (digitalnu) kontrolu temperature. Uvjek

moete stvoriti okruenje u kojem se osjeate najbolje, uz izbor prave temperature. Ne samo

da stvaraju komfor, ve se uz njih osjeate svjee i aktivno ak i u najekstremnijim spoljnim

uslovima.

-Grijanje: klima ureaji mogu pruziti i grijanje. Standardno sadre toplotnu pumpu

koja omoguava grijanje, pri spoljnoj temperaturi iznad -5 C. U kvalitetnijim ureajima je

inverter sistem koji omoguuje grijanje i na temperaturama iznad -15 C. Omoguuje

uivanje uz savreno konstantnu temperaturu u toku cijele godine, bez obzira na spoljne

uslove. Predstavlja ekoloki prihvatljiva alternativa za tradicionalne naine grijanja zbog toga

to energiju spoljnog vazduha (zagrijanog) prenosi u unutranjost prostora.

-

Preiavanje: Ureaji sadre posebne filtere koji apsorbuju prainu, dim i ostale

neistoe iz vazduha i tako mogu proizvesti svje, isti vazduh. Moe posjedovati i polen

filter koji se preporuuje osobama sa alergijama i jonizator.

-Ovlaivanje: U reimu hlaenja klima ureaj moe odravati odreenu vlanost

vazduha, pruajui osjeaj kvalitetnijeg i svjeeg vazduha. Pravilna vlanost vazduha

spreava irenje plesni (bui) i liajeva to takoe povoljno utie na osobe sa alergijama.Smatra se da je 40- 60% prijatna vlanost vazduha za ljudski organizam.

-Ventilacija: Klima ureaji mogu posjedovati funkciju ventilacije. Uzimajui

vazduh iz unutranjosti prostorije klima ureaj ga zamjenjuje sa spoljnim- svjeim vazduhom

koji zatim ubacuje u prostoriju. U meusezoni , kada grijanje/ hlaenje nije potrebno,

ventilacija moe raditi zasebno i biti vrlo korisna.

Interesantan je istorijski razvoj klima- ureaja. U 19. Vijeku engleski naunik

Michael Faaraday otkrio je metodu kompresije i injenicu da teni amonijak ima sposobnost

hlaenja vazduha kada moe isparavati. 1842. Filipinski fiziar Dr. John Gorrie iskori stio je

kompresor da bi dobio led kojim je hladio svoje pacijente. 1902. Willis Haviland Carrier

izumio je prvi elektrini klima ureaj. Godine 1928. Thomas Midgely je izumio plin

hloroflorokarbonat ili poznatiji pod komercijalnim imenom Freon koji je bio mnogo manje

opasan za ljude nego amonijak, ali se kasnije pokazalo da je vrlo poguban za atmosferu. Do

2010. Bi se trebala ugasiti proizvodnja ureaja sa Freonom, a do 2020. Bi trebao biti potpuno


4/26

uklonjen iz svih strojeva. Danas se uveliko koriste nove generacije plinova koje ne tete

ozonu, a jedan od njih je poznat pod komercijalnim nazivom Putom.

3. ELEMENTI KLIMA UREAJA, KLIMA KOMORE

Princip rada klima ureaja svodi se na apsorbovanje energije na jednom mestu i

isputanje na drugom. Proces zahtijeva unutranju jedinicu, spoljanju jedinicu i cijevnu

povezanost. Radna materija prolazi kroz cijevi od jedne jedinice do druge. Upravo je radna

materija medijum koji apsorbovanu energiju iz jedne jedinice otpusta u drugu jedinicu.

Klima ureaj radi na istom principu kao i hladnjak. Klima ureaj odstranjuje toplotu

iz vazduha u kui tako sto je provodi izvan prostora koji se eli " ohladiti". U procesu

hlaenja dizalica topline provodi toplinu sa mjesta nie temperature, na mjesto vie

temperature.

Klima ureaj se sastoji od ventilatora koji proputa vazduh u okolinu, hladne

povrine koja hladi isuuje vazduh, tople povrine. Topli vazduh prolazi preko isparivaa u

kojem je hladni plin, koji ima ulogu preuzeti na sebe toplinu, ime se vazduh hladi. Topli

plin, sada u plinovitom stanju, izbacuje se izvan prostorije. Da bi se topli plin izbacio u

okolinu treba mu poveati temperaturu to se ini kompresijom u kojoj temperatura raste

poveanjem pritiska plina. Otputanjem temperature, ona se smanjuje, on se dekompresira to

dodatno smanjuje temperaturu i plin. Nakon dekompresije moe ponovo preuzeti toplotu

vazduha unutar prostorije. Klima ureaj takoe u svom ciklusu izbacuje i vlagu iz prostorije,

zbog toga su neki klima ureaji opremljeni ovlaivaima koji vraaju vlagu ponovo u

prostoriju.

Rad klima ureaja je zasnovan na tzv. Lijevokretnom krunom procesu freona koji

kroz cijevi krui u zatvorenom ciklusu. Pri tome, freon mijenja agregatno stanje.

Osnovni elementi takvog sistema su:

- Ispariva;

- Kondenzator;

-

Kompresor.


5/26

Freon ulazi u tenom stanju u ispariva (izmjenjiva toplote) smjeten u unutranjoj

jedinici, te isparava (ekspandira) u cijevima koristei toplotu vazduha iz prostorije. Zatim se

prenosi kroz spoljne ploe (lamele) izmjenjivaa. Nakon prolaska kroz ispariva freon u

gasovitom stanju kroz cijevi dolazi do spoljanje jedinice u kojoj je smjeten kompresor. U

kompresoru se poveava pritisak i temperatura. Nakon toga se u gasnom stanju uvodi u

kondenzator, izmjenjiva toplote takoe smjeten u spoljanjoj jedinici, gdje se u cijevima

kondenzuje dok se okolni vazduh prolazei preko njegovih spoljnih ploa zagrijava.

U kuitima spoljne i unutranje jedinice se uz izmjenjivake ploe nalaze venti latori

koji poveavaju strujanje vazduha iz prostorije, odnosno spoljnog vazduha preko

izmjenjivakih ploa isparivaa (radijalni ventilator), odnosno kondenzatora (aksijalni

ventilator). Freon se u tenom stanju potom kree prema termoekspanzijskom ventilu u

kojem se smanjuje pritisak i temperatura, te ponovo u ispariva gdje proces zapoinje iz

poetka.

Slika 3.1. Blok ema klima ureaja


6/26

______________________ Kompresor |

Toplotna pumpa u sistemu hlaenja

Slika 3.2. Hlaenje prostorije

Ako se izmjenjivaima toplote- isparivau i kondenzatoru zamjene mjesta, tj. ako se

ispariva postavi izvan, a kondenzator u prostoriju, dobija se obrnut sluaj: prostorija se grije

a okolina se hladi. Kako djelove ureaja fiziki nije mogue rastavljati i premjetati,

prebacivanje naina rada sa hlaenja na grijanje je rijeeno automatskom regulacijom. Oba

izmjenjivaa izvedena su tako da mogu raditi i kao ispariva i kao kondenzator, a u ureaj se

ugrauje preklopni , etvorokraki ventil koji omoguava strujanje freona u oba smjera. Na taj

nain rade ureaji koji omoguavaju i grijanje i hlaenje (toplotne pumpe).Sluaj grejanja prostorije

TERMOEKSPANZIJS

KI VENTIL


7/26

Toplotna pumpa u sistemu grejanja

Sli ka 3.2. Gri janj e prostori je

Freon je naziv za vie vrsta gasova koji se prvenstevo upotrebljavaju u klima-

ureajima kao rashladni medij. Freoni su netopljivi u vodi, a prodiru visoko u stratosferi jer

su inertni u hemijskim reakcijama. Podijeljeni su prema hemijskom sastavu, ekolokim

faktorima, vrsti ureaja u kojima se koriste.

Desetinama godina unazad su korieni hloroflorougljenici (CFC)- poznatiji su R- 11,

R-12, R- 502 i hidrohlorofluorougljenici (HCFC)- od kojih je najzastupljeniji R-22. Zbog

svojih neekolokih osobina ovi freoni se postepeno izbacuju iz upotrebe. Freon R- 12 Freon

12 ili R- 12 (Dihlordifluormetan), hemijske oznake CC12F2 je najee upotrebljavan gas

CFC tipa, i nekada je bio osnovni gas u rashladnim sistemima, ali i kao sredstvo za ienje,

pogonsko sredstvo u bocama pod pritiskom (razni sprejevi). Upotreba freona 12 je zabranjena

zbog velikog uticaja na ozonski omota.

Freon R- 22 Freon 22 ili R- 22 (Hlordifluormetan) hemijske oznake CHCIF22 je

slian gasu R- 12, ali umjesto jednog atoma hlora ima atom vodonika. Upotrebljava se u

kunim i komercijalnim sistemima, i to je prva pogodna zamjena za R- 12, jer je njegov uticaj

na omota samo 10% uticaja R- 12. I on se polako izbacuje iz upotrebe zbog ekolokih

osobina, kod nas zastupljen u starijim ureajima.

Freon R- 134a 1, 1, 1, 2- Tetrafluoretan , ili R- 134a (Genetron 134a, Freon 134a ili

HFC- 134), hemijske oznake je CH2FCF3, je haloalkalno rashladno sredstvo koje nema uticaj

na ozonski omota kao prethodna dva. Predstavlja zamjenu za R- 12, ali i njegovom

neekolokom nasledniku R- 22 i od 1990. Godine se sve vie upotrebljava u rashladnimkrugovima. Koristi se u svim sistemima gdje se koristio R-22, automobilskim klima

sistemima, ali je I standard u pokretnim klima ureajima. R-134a spada u grupu Haloalkana

koji nemaju hlora u svom sastavu, hlor je kompletno zamjenjen atomima vodonika.

Zbog male koliine molekula sklon je curenju na poroznim spojevima cijevi.

Poslednjih 10 godina, koncentracija R- 134a se znatno poveala u Zemljinoj atmosferi, s

predvianjima da e se i dalje poveavati. Iako nema uticaja na unitenje ozonskog omotaa,

ima znaajan uticaj na globalno zagrijavanje kao i na uticaj pojave kiselih kia. Iako je

ekoloki gas, u poslednje vrijeme se i R- 134a zamjenjuje sa freonom koji nema negativnih

uticaja na okolinu - R- 744 ili obini ugljen dioksid i sa izobutanom R- 600a. Izobutani

zahtijevaju totalno drugaiju servisnu opremu.

Freon R- 410a spade u grupu HFC gasova kao i R- 134a, koristi se u tipovima ureaja

gdje i R- 22. Posjeduje vei kapacitet hlaenja i radi na dosta veem pritisku nego R- 22 (ak

do 60 bara, pa se zbog toga ne smiju koristiti tankozidne cijevi). Za dobar rad ureaja

potreban je vakuum u sistemu jer se vlaga sa ovim freonom vee i do 100% vie nego kod R-

22 freona. Sistem se normalno moe dopunjavati. R- 600 je najnovija generacija gasa za


8/26

rashladne ureaje izuzetno je eksplozivan i u tim instalacijama nema varenja ve se koriste

specijalni alati za spajanje. R- 600a Izobutan ima formulu C4H10, iako je zapaljiv i

eksplozivan rashladni sistemi se pune vrlo malom koliinom Izobutana R- 600a koji je

ekoloki prihvatljiviji ak i do R- 134a.

R- 610 za kune aparate za razliku od nas Evropska unija insistira iskljuivo na klimama,

koje se prave sa ekolokim freonom.

3.1. KLIMA KOMORE

Klima komore su klima ureaji sa kvalitetno izraenim kuitem koje ima ravne i

glatke unutranje povrine, dobru mehaniku kompaktnost jednakomjernu toplinsku i zvunuizolaciju, tako da su toplotni mostovi i vazduna propusnost minimalni. Izvedbe se razlikuju

obzirom na namjenu i mjesto ugradnje i obzirom na sastav jedinica i prilagoenje objektu:

Obzirom na namjenu i mjesto ugradnje razlikuju se:

- klima komore unutranje izvedbe,

- klima komore vanjske izvedbe,

- klima komore higijenik izvedbe,

-

klima komore bazenske izvedbe.

Obzirom na sastav i funkciju jedinica i prilagoenje objektu razlikuju se:

- klima komore leee izvedbe,

- klima komore dvoetane izvedbe,

-

klima komore paralelne izvedbe,

Funkcijske jedinice

Sli ka 3.3. I zgled kl ima komora


9/26

-

klima komore stojee izvedbe.

Funkcijski elementi su: ventilatori, izmjenjiva toplote, ploasti rekuperatori,

regulacijske aluzine, elektrini grijai vazduha, elektrini grijai aluzina, priguivai

zvuka i elastini kanalski prikljuci. Kuite

Okvir, oplate na dnu, vrata na stranu posluivanja, nosei okvir, noge sa gumenim

podlokama. Okvir kuita

Toplotni i zvuno izolovani ugaoni i razdjelni aluminijski profili, uliveni ugaoni

elementi. Oplate i vrata

Dvostijenska izvedba debljine 25 mm, unutranja i vanjska stijena iz elinog lima,

ispuna toplotnom izolacijom- vlakna mineralne vune. Mogue su razne kombinacije

materijala iz elinog lima za unutranju i vanjsku stranu stijena i okvira. Stijene su na okvir

kuita privrene vijcima sa vanjske strane, spoj izmeu stijena i okvira je zaptiven

brtvenom gumenom trakom. Vrata jedinica u podpritisku imaju ugraene brave. Vratajedinica u nadpritiskuimaju umjesto brava plastine ruice, a na okvir su privrene

blokadama. Temperaturna stabilnost je od +80 C, > +40 C elektromotori s viim stepenom

izolacije (F). Nosei okvir

Pocinani elini lim, otvori za dizanje dizalicom, otvori za privrenje nogu

vijanim spojem. Noge

Pocinani elini lim, vijak sa gumenim izolatorom vibracija za izolaciju strukturnog

zvuka i poravnanje neravnina poda. Unutranje pregradne stijene, nosai i vodilice

Kod obrade elemenata ili nosaa za ugradnju pojedinih funkcijskih elemenata su svi

otri rubovi i uglovi smanjeni na najmanju moguu mjeru. Mogue su razne kombinacije

materijala iz elinog lima.

Kade za prikupljanje i odvo enje kondenzata s odlivnim cijevima

Nerajui lim kade za sakupljanje i odvo enje sredstava za ienje Samo kod klima

ure aja tzv. higijenik izvedbe. Nerajui lim


10/26

Regulacione aluzine

Okvir s prirubnicama, klapne,pogonska osovina, pogonska ruica -pocinani elini

lim, zupanici. Pogon aluzina: motorni ili runi. Spoj dviju ili vie aluzina s runimpogonskim mehanizmom. aluzine za vanjski vazduh i sve aluzine na ure ajima vanjske

izvedbe su toplotno izolovane ili ugra ene unutar kuita. Mogu se ugraditi nepropusne

regulacijske aluzine za vazduh. Mogua je ugradnja elektrinog grijaa aluzine ili izrada

regulacijske aluzine s elektrino grijanim klapnama. Mogua je ugradnja regulacijske

aluzine unutar kuita, dok se pogon moe smjestiti s vanjske ili unutranje strane kuita.

Kada je pogon na vanjskoj strani, pogonska ruica prolazi kroz stijenku kuita. Prolaz ruice

kroz stijenku je zaptiven gumenom rozetom.

Slika 3.4. Regulaciona aluzina

Fleksibilni prikljuci

Prirubniki okvir -pocinani elini lim s umetnutom brtvenom trakom.

Slika 3.5. Fleksibilni prikljuak

Eliminator vodenih kapljica

Smjeten je na svim mjestima gdje treba sprijeiti prelaz vodenih kapljica iz jedne

funkcijske jedinice u drugu - rashladna jedinica, jedinica s ploastim rekuperatorom, jedinica

s ovlaivaem s prskanjem.


11/26

Sli ka 3.6. El imi nator vodenih kaplji ca

Odvodni sifon

Odvodni sifon osigurava isticanje kondenzata ukoliko doe do podpritiska u klimaureaju ili u pojedinoj funkcijskoj jedinici, te spreava proputanje vazduha iz ureaja kroz

odvodnu cijev u primjeru nadpritiska u ureaju ili pojedinoj funkcijskoj jedinici. Izraen je iz

plastinog materijala.

Slika 3.7. Odvodni sif on

Ventilator

Rotor sa unaprijed ili unazad zakrivljenim lopaticama. Postoji izbor izme u vie

veliina ventilatora za svaku veliinu klima ure aja omoguuje izbor ventilatora s optimalnim

stepenom korisnosti. Ventilator s remenskim pogonom, ventilator s direktnim pogonom,

ventilator s motorom sa vanjskim rotorom ili elektronski komutiranim motorom.

Slobodno rotirajui ventilator - ventilator bez spiralnog kuita. Spoj izme u kuita klima ure

aja i ventilatora pomou fleksibilnog prikljuka i izolatora vibracija spreava prenos vibracija

iz ventilatorskog sklopa na kuite.

Sli ka 3.8. Ventil ator


12/26

Izmjenjiva toplote

Standardna izvedba vodenog grijaa, vodenog hladnjaka, direktnog isparivaa i

kondenzatora: bakrene cijevi i aluminijske lamele. Izmjenjivai za vruu vodu ili paru:

pocinani elik. Okvir izmjenjivaa: pocinani, nerajui ili pocinani i prakasto bojeni

elini lim. Mjesto prolaza zbirnih cijevi izmjenjivaa toplote kroz stijenke kuita je

zaptiveno gumenom rozetom.

Slika 3.9. Izmjenjiva toplote

Ploasti rekuperator

Izmjenjiva: 99,5 % Al. Okvir: pocinani, nerajui ili pocinani prakasto bojani

elini lim. Izbor izmeu tri razliite veliine uloka za svaku veliinu klima ureaja

omoguuje optimalno prilagoavanje raspoloivom prostoru i eljenoj iskoristivosti

rekuperacije u podruju od 50% do 75%. Ugraena je obilazna - by-pass regulacijska

aluzina.

Slika 3.10. Ploasti rekuperator (jezgro)

Filter

eljeni stepen filtracije, vie filterskih stepeni, ovisno o zahtjevima objekta za kojeg

se odabire klima ure aj. Za svaki klima ure aj preporuujemo ugradnju filtera najmanje G3

razreda filtracije. Gruba filtracija G3, G4: cik-cak filter, kasetni filter, vreasti filter. Fina

filtracija F5 do F9: vreasti filter. Ostali tipovifiltera: - apsolutni filter razreda H10 do H13 sanastavcima za kontrolu zaptivanja filterskog dosjeda,-filter s aktivnim ugljenom za

izluivanje plinova i mirisa, - metalni ili filter za masnoe.

Sli ka 3.11. Fi lter


13/26

1. PROZORSKI KLIMA UREAJI, SOBNI KLIMA UREAJI I KLIMA

ORMARI

Ureaji za klimatizaciju se mogu podijeliti na vie naina:

Prema prenosniku energije:

- Samo sa vazduhom

-

Samo sa vodom i vazduhom

Prema podruju primjene:

- U stambenim, poslovnim i javnim zgradama, ugostiteljskim objektima I sl.

- U raznim proizvodnim pogonima

Prema izvoenju hlaenja vazduha:

- Sa direktnim hlaenjem

-

Sa indirektnim hlaenjem

Prema nainu odvoenja toplotne kondenzacije, odnosno nainu hlaenja

kondenzatora u rasladnom ureaju:

- Sa vazduhom hlaenim kondenzatorom

- Sa vodom hlaenom kondenzatorom.

Takoe postoji i podjela na: invertor klima ureaje, prozorske klima ureaje,prenosive klima ureaje, klima ureaje za velike prostorije, rashladne tornjeve

itd.

Sobni klima ureaji

- Uteda energije, brzina rada kompresora i obim rashladnog plina se kontroliu automatski

prema temperaturi prostora to ovim klimama daje raspon kapaciteta rada od 20% do 130 %.

- Snaan toplotni kapacitet.

- Kod klasinih klima kada spoljanja temperature padne ispod 0C kapacitet grejanja se

uveliko smanji to nije sluaj sa inverter klima ureajem.

-

Brzo hlaenje i grij anj e.

- Invertorski kompresor radi maksimalnom snagom dok ne postigne zadanu temperature.

To je u poreenju sa klasinim klimama za 20 do 30% bre.

- Ugodan i tedljiv.


14/26

Nakon rada velikom snagom do postizanja zadane temperature, dolazi do rada

smanjenim kapacitetom za odravanje temperature. Sa takvim nainom rada tedi i do 40 %

elektrine energije prema klasinim klima ureajima.

Slika 4.1. Izgled sobnog klima ureaja

Prozorski klima ureaji

Ovaj tip klima ureaja je implementacija cjelog pojma klimatizacije u malom

ureaju. Jedinice se izrauju dovoljno male da bi stale u standardni prozorski okvir. Kada je

jednom postavljena u prozor ( to izvode serviseri, odnosno klasifikovani staklar i/ili stolar),

dovoljno ju je jednostavno upaliti da bi dobili hladan vazduh. Kad bismo skinuli kuite

iskljuene prozorske jedinice, pronali bismo:

A kompresor

B ventilatori

C termoekspanzivni ventil D

vrui vazduh prema van E hladan

vazduh prema unutra.


15/26

Slika 4.3. Izgled prozorskog klima ureaja

Klima ormari

Klima ormari se primjenjuju za preciznu obradu vazduha, kompaktne su izvedbe,

namjenjeni su za prostore s telekomunikacijskom opremom i raunarima, te za prostore

specijalne namjene koji zahtijevaju visok kvalitet vazduha ( filtriranje, nadzor temperature I

vlanosti). Veoma su pouzdani u radu.

Instalacija ureaja je jednostavna i brza. Postoji mogunost vie izvedbi, od spajanja

klima ormara na razvod hladne vode do izvedbi s ugraenim kompresorima i vazduhom ilivodom hlaenom kondenzatorima, rekuperatorom i suvim hladnjakom. Protoci vazduha kreu

se u rasponu od 1000 do 130 000 m3/h, dok rashladni uinci iznose od 5 do 100 kW.

Slika 4.2. Komponente prozorskog klima ureaja


16/26

5. PROJEKTOVANJE KLIMA, INSTALACIJA

Prilikom projektovanja klima-instalacija najprije se mora odrediti kapacitet ureaja.

Kapacitet klima ureaja se odreuje na osnovu vieparametara:

veliina prostorije (oblik i namjena),

poloaj prostorije (broj "sunanih" strana),

povrina zastakljenih povrina,

broj elektrinih ure aja u prostoriji,

postojea termika izolacija prostorije (zgrade),

broj osoba koji boravi u prostoriji,

poloaj unutranje jedinice.

Postoje razni kalkulatori za proraun klima ureaja. Najee se za kuno korienje

koriste prostiji prorauni. Na tritu se nalaze standardni kapaciteti split sistema od 9.000, 12.000 i

18.000 BTU/h, tako da je pitanje samo izabrati najpovoljniji od tih - standarno dimenzionisanih

ureaja. Treba voditi rauna i o ostalim parametrima klima ureaja, kako bi se potvrdilo da

"devetka", "dvanaestica"... to zaista i jeste.

Podrazumijevajui standarnu spratnu visinu slika 5.1 moe dada neko okvirno rjeenje (iu samoj specifikaciji konkretnog ureaja se nalazi povrina ili zapremina za koju je ureaj

namjenjen).

Slika 5.1. Odnos kapaciteta klima ureaja i prostora

Odnos kapaciteta klima ureja i prostora prilikom projektovanja moraju se uzeti u obzir i

tehniki normativi kojima mora biti udovoljeno pri izgradnji sistema za ventilaciju ili

Sli ka 4.4. Izgled kl ima ormara


17/26

klimatizaciju prostorija. Postoje pravilnici koji reguliu te normative, ali se ovdje nee spominjati

posebno.

Dae se izrazi koji se koriste u tim pravilnicima, a vani su za razumijevanje sistema.

Vazduni kanal jest kanal kojim se u prostoriju dovodi obra eni vazduh ili se iz

prostorije odvodi zaga eni vazduh,

Klapna jest zaklopac koji automatski zatvara prolaz dima i topline u jednom dijelu

vazdunog kanala i spreava irenje poara iz jednog poarnog sektora u drugi, i to u oba smjera,

Ventilaciona ili klimatizaciona komora jest vazduna komora koja je povezana s viekanala tako da je sastavnim dijelom ure aja za ubacivanje svjeeg vazduha i li za izbacivanje zaga

enoga vazduha,

Prostorija ugroena eksplozivnom smjesom jest prostorija u kojoj koncentracija

komponenata koje ine eksplozivnu smjesu premauje vrijednost od 10% donje granice

eksplozivnosti bilo koje od komponenata ili postoji stalna opasnost da se formira eksplozivna

smjesa,

Klimatizacioni sistem jest sklop ure aja namijenjen za stvaranje i odravanje zadanih

parametara vazduha u prostorijama (temperatura, vlanost, istoa vazduha i

sl.

Ventilacini sistem jest sklop ure aja pomou kojih se provjetravaju prostorije,

Vanjska obloga jest omota oko osnovnog materijala ventilacijskog ili klimatizacijskog

sistema koji obuhvaa ljepila, izolacijska sredstva, dekorativnu, akustiku i zatitnu oblogu.

Rad rashladnih agregata dozvoljen je samo onda, kada su potpuno funkcijski i radno

sigurno montirane sve komponente i sigurnosni ureji, svi cjevovodi: krui tok ulja, nosioca

hladjenja i vode za hladjenje), kao i postrojenja elektrokomande. Elementi sigurnosnog lanca,

senzori i regulacioni uredjaji treba da su podeseni odgovarajuce projektovanim vrednostima i ni

delimicno ne sme da se stave van pogona. Neispravna instalacija moe prouzroiti proputanje,

strujni udar, pa ak i poar. Rashladna postrojenja mora da su postavljena tako da usled unutar-

fabrickog saobracaja i transporta ne mogu da se ostecuju.

Klimatizacijski sistem vazduha s recirkulacijom ne smije se primjenjivati u prostorijama u

kojima se obavljaju tehnoloki procesi ili radne operacije pri kojima se upotrebljavaju:

stvari koje se mogu zapaliti ili eksplodirati u dodiru s vodom ili kisikom iz vazduha,

zapaljive tekuine s palitem nie od 60 C,

zapaljivi plinovi koji u smjesi sa vazduhom stvaraju eksplozivne smjese,

stvari koje pri obradi prave prainu koja sa vazduhom stvara eksplozivnu

smjesu.

Ako kod klimatizacijskog sistema postoji mogunost prodora zapaljivih plinova, para

zapaljivih tekuina ili zapaljive praine do izmjenjivaa topline, njegova temperatura mora biti

nia:


18/26

za najmanje 20% od najnie temperature samozapaljenja prisutnih zapaljivih plinova i

para zapaljivih tekuina,

za najmanje 75 C od najnie temperature tinjanja prisutne zapaljive praine. Ako

postoji mogunost da se na izmjenjivau topline taloe, lijepe ili na drugi

nain skupljaju bilo kakve tvari, povrina izmjenjivaa mora biti takva da se lako isti. Svi

dijelovi ventilacijskoga ili klimatizacijskog sistema moraju biti napravljeni od negorivog

materijala, s glatkim unutarnjim povrinama i bez izboenih dijelova na koje bi se mogla

sakupljati masnoa i prljavtina.

Prostorija u koju se smjetaju ventilacijske ili klimatizacijske komore mora biti prostrana,

tako da se komora nesmetano kontrolira i odrava. Klimatizacijska komora kojom se ubacuje

vazduh koji se zagrijava, hladi ili vlai mora biti postavljena izvan zone opasnosti i mora biti

opremljena:

detektorom koji je povezan s ure ajem za davanje akustikog signala pri promjeni tlaka

zrane struje zbog prestanka rada ventilatora, prekida elektrine struje, zatvaranja klapni, havarija

i sl.,

ureaem za mjerenje stupnja zaprljanosti filtera koji daje zvuni signal kod je filterzaprljan i koji automatski iskljuuje izmjenjiva topline. Izlazi iz prostorije u kojoj su smjetene

ventilacijske ili klimatizacijske komore moraju voditi:

neposredno u slobodni prostor,

neposredno u hodnike ili na stubita, ako smjesa nije eksplozivna, a ako je smjesa

eksplozivna - preko pretprostora u kojem vlada pretlak,

u prostoriju koja se opsluuje, ako nije ugroena eksplozivnom smjesom. Ovo su samo

neke norme kojima mora biti udovoljeno pri izgradnji sistema za ventilaciju ili klimatizaciju

prostorija.

5.1. INSTALACIJA KLIMA UREAJA

Instalacija klime najee predstavlja najvei problem. Nestrunom ugradnjom se

najee gubi garancija, a najvei brojkvarova nastaje usled loe ugradnje. Za dobru montau su

neophodni strunost, specijalizovan alat i ureaji koji se ne mogu zamjeniti klasinim kunim.

Iako je u startu malo vea cjena isplatie se ubrzo u eksploataciji.


19/26

Sli ka 5.2. Sastavni di jelovi j ednog klima-ureaja

Sastavni dijelovi jednog klima-ureaja koji treba da se instalira su: Unutranja jedinica

1.Okvir prednjeg panela

2.Prednji panel

3.Filter vazduha iza prednjeg panela

4.Horizontalni usmerivai vazduha

5.

Vertikalni usmerivai vazduha

6.

Prijemnik signala daljinskog upravljaa

7.Svetlei indikator

8.Prekida

9.Daljinski upravlja

IISpoljanja jedinica

10.Cijevi i omota

11.Konekcioni kabl

12.Ventil

13.Ventilator

Rednim brojevima se navode koraci kojima se postupno objanjava instalacija.


20/26

1. Provjeriti da li su isporueni svi neophodni delovi koji se nalaze u specifikaciji uz

ureaja.

2. Provjeriti uslove garancije i da li zavisi od osobe koja montira ure aj (najei uslov

garancije je da moe da montira samo ovlaeni servis).

3. Provjeriti elektrinu instalaciju u kui/stanu - da li je potrbno pomeranje elektrinog

prikljuka, proveriti snagu elektrine instalacije i da li poseduje uzemljenje koje je neophodno.

4. Odrediti mjesto spoljanje i unutranje jedinice (podesavanje

visineunutrasnje, ako je plafon preko 2.5m postavlja se na 2.2m zbog ucinka). Pored

navedenih ogranienja treba voditi rauna o maksimalnom rastojanju spoljanje i

unutranje jedinice, kondenz crevu, maksimalna razlika izmeu spoljanje i unutranje

jedinice moe biti 5-15m. Zavisi da li se lome cevi, kolika je koliina freona - da li

treba dopuniti.

Slika 5.3. Odreivanje mjesta spoljanje i unutranje jedinice

5. Montiranje nosaa (limenog profila) unutrnje jedinice na zid. Prisloniti nosa uz zid i

obeleiti mesta za rupe u zidu (voditi rauna na predviene razmake zidova), izbuiti rupe i

urafiti oslonac. Najee se oslonac uvruje sa 4-6 rafova (dimenzije zavise od podloge na

Slika 5.4. Montiranje nosaa

Th mounting rali a Mrong and soli enough lo prevent rl Irom the vibr tor


21/26

koju se privruje). Obavezno voditi rauna o idealno horizontalnom poloaju (koristiti

vaservagu).

6. Probijanje zida sa povezivanje unutranje i spoljanje jedinice. Neophodno je da otvor

bude sa blagim nagibom ka spolja, najee se vri burgijom 55mm (dovoljna mera za nesmetano

provlaenje cevi i kabla). Zbog odvoda kondenza potrebno je da unutranja jedinica bude vilja od

spoljanje i da otvor u zidu bude ispod nii od unutranje jedinice. Ukoliko je potrebno nastavljati

cevi kroz koje prolazi freon, najpraktinije je da to bude ispod unutranje jedinice i da spoj neprolazi kroz otvor u zidu. U sluaju eventualnog kvara, to omoguuje laku popravku.

Sli ka 5.5. Probijanj e zida 7.

Povezivanje instalacije na unutrnju jedinicu


22/26

Slika 5.6. Povezivanje instalacije na unutrnju jedinicu

Izolacija dve cevi kroz koje prolazi freon (bakarne cevi) se vri odvojeno. Uz izolovane cijevi

treba dodati kondenz crijevo. Povezivanje kabla za napajanje i komunikacija sa spoljanjom

jedinicom. Najee u desnom dijelu unutranje jedinice postoji poklopac ispod koga se nalaze

prikljunice za kabl. Nakon povezivanja kablova prelazi se na povezivanje cjevi. Cjevi se sjeku na

tanu mjeru alatom za sjeenje bakarnih cjevi.

Slika 5.7.Alat za sjeenje bakarnih cjevi

Zatim se cevi pripremaju za spajanje na unutranju jedinicu tako to se alatom za pertlovanje

raire krajevi i nakon toga holenderima uvrste za unutranju jedinicu.

8. Instalacija spoljanje jedinice. Mjesto spoljanje jedinice je odreeno na osnovu

parametara iz take 4. Spoljna jedinica moe biti na viem poloaju od unutranje jedinice, ali u

tom sluaju kondez crijevo ne smije "ii uz brdo" ka spolja, ve je neophodno odvod staviti u

unutranjosti prosorije ispod unutranje jedinice. Kod razlike u visini iznad 2m treba obavezno

praviti uljne zamke (sifone). Sledei korak je uvrivanje nosaa spoljanje jedinice za zid

(izjednaiti razmak nosaa sa nogicama koje se nalaze na spoljanjoj jedinici). Otvor u zidu kao i


23/26

neophodne dimenzije rafova zavise od tipa zida. U zavisnosti koji model ureaja se montira, za

bunije ureaje se stavljaju gumene podloke izmeu nogica klima ureaja i nosaa radi

smanjenja vibracija i buke. Sledei korak je povezivanje kabla na spoljanu jedinicu i povezivanje

cevi na sposljanju jedinicu (isti postupak pripreme cevi kao za unutranju jedinicu).

9.Provleriti sve spojeve. Uvezivanje cjevi, kabla i crijeva za odvod kondenza.

Rebrasto crijevo za odvod kondenza unutranje jedinice se postavlja kao najnie.

10.Vakumiranje i punjenje freonom. Sve prethodne take nestruni "majstori"

mogu da urade dovijajui se raznim alatima koji nisu prvenstveno pravljeni za

montau klima ureaja. Vakumiranje predstavlja najvei problem nestrunima, a u

svakom uputstvu klima ureaja ovo predstavlja obavezni korak.

Klima ureaj ponekad moe da radi i ako se ovo ne uradi, to neki majstori koriste, ali e

ubrzo uslediti posledice. Ovim postupkom se izvlai vazduh i vlaga iz sistema da bi se potom

pustio gas- freon. Takoe, ovako se proverava i kompletna instalacija, kako kasnije ne bi dolo do

curenja freona. Vakumiranje se moe vriti:

-vakum pumpom (specijalnim kompresorom za tu namenu)

-obinim kompresorom - slian kompresoru iz friidera

Vakum pumpa se prikljuuje na spoljanuju jedinicu preko manometara za kontrolu

pritiska koji se povezuju na ventil za punjenje freonom klima ureaj. Taj ventil se nalazi na

manjem ventilu spoljanje jedinice.

Slika 5.8. Vakumir anje

Postupak traje 10-15 min, nakon toga se otvaraju oba ventila i odgovarajui freon ubacuje u

sistem. Nakon toga se skidaju manometri.

11. Montaa filtera, ukljuivanje ureaja u uko utinicu (utinica koja obavezno sadri i

uzemljenje) i putanje u rad.
http://www.klimauredjaji.com/pojmovi.do%230freonhttp://www.klimauredjaji.com/pojmovi.do%230freonhttp://www.klimauredjaji.com/pojmovi.do%230freon


24/26

ZAKLJUAK

Ovaj seminarski rad nam omoguava da proirimo svoja znanja o klima ureajima, njihovojfunkciji, elementima i vrstama. Upotreba klima ureaja raste svakim danom zbog mogunostibrzog rashlaivanja prostorija u vrelim ljetnim danima, a i zbog mogunosti ekonominog grijanjazimi, zato su postali sastavni dio skoro svakog domainstva.


25/26

LITERATURA

1. Elektrini aparati i ureaji- J. ivani; M. Plazini; M. Dobrii

2.

Rashladni ureaji- J. Danon

3. http://www.klimauredj aji.com/p_rada.do

4. http://www.mojaradionica.com

5. http://www.klimauredj aji.com/montaza.do

www.BesplatniSeminarskiRadovi.com
http://www.besplatniseminarskiradovi.com/http://www.besplatniseminarskiradovi.com/http://www.besplatniseminarskiradovi.com/


26/26

klima uredjaji

Documents