Karşılaştırmalı Eğitim

Yönetimi

Konular

1. Eğitim Sisteminin Genel Amaçları

2. Eğitim Sisteminin Temel İlkeleri

3. Eğitim Sisteminin Yapılandırılması

4. Okul Sisteminin Yapılandırılması

5. Okul Yönetimi, Seçim, Atama ve Yetiştirilmesi

6. Eğitim Finansmanı

7. Eğitim Denetimi

8. Öğretmen Yetiştirme

4 Türk Milli Eğitiminin Amaçları I - Genel amaçlar: Madde 2 - Türk Milli Eğitiminin genel amacı,Türk Milletinin bütün fertlerini,

1. Atatürk inkılap ve ilkelerine ve Anayasada ifadesini bulan Atatürk milliyetçiliğine bağlı;Türk Milletinin milli, ahlaki, insani, manevi ve kültürel değerlerini benimseyen, koruyan ve geliştiren; ailesini, vatanını, milletini seven ve daima yüceltmeye çalışan; insan haklarına ve Anayasanın başlangıcındaki temel ilkelere dayanan demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devleti olan Türkiye Cumhuriyetine karşı görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış haline getirmiş yurttaşlar olarak yetiştirmek;

5

2. Beden, zihin, ahlak, ruh ve duygu bakımlarından dengeli ve sağlıklı şekilde gelişmiş bir kişiliğe ve karaktere, hür ve bilimsel düşünme gücüne, geniş bir dünya görüşüne sahip, insan haklarına saygılı, kişilik ve teşebbüse değer veren, topluma karşı sorumluluk duyan; yapıcı, yaratıcı ve verimli kişiler olarak yetiştirmek;

6 3. İlgi, istidat ve kabiliyetlerini geliştirerek gerekli bilgi, beceri,davranışlar ve birlikte iş görme alışkanlığı kazandırmak suretiyle hayata hazırlamak ve onların, kendilerini mutlu kılacak ve toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmalarını sağlamak; Böylece bir yandan Türk vatandaşlarının ve Türk toplumunun refah ve mutluluğunu artırmak; öte yandan milli birlik ve bütünlük içinde iktisadi, sosyal ve kültürel kalkınmayı desteklemek ve hızlandırmak ve nihayet Türk Milletini çağdaş uygarlığın yapıcı, yaratıcı, seçkin bir ortağı yapmaktır.

7

① Genellik ve Eşitlik

② Demokrasi Eğitimi

③ Ferdin ve Toplumun İhtiyaçları

④ Bilimsellik

⑤ Yöneltme

⑥ Planlılık

⑦ Eğitim Hakkı

⑧ Karma Eğitim

⑨ Fırsat ve İmkan Eşitliği

⑩ Okul ve Ailenin İşbirliği

⑪ Süreklilik

⑫ Her Yerde Eğitim

⑬ Atatürk İnkılap ve İlkeleri ve Atatürk Milliyetçiliği

⑭ Laiklik

Türk Eğitim Sisteminin Temel İlkeleri

8

Türk Milli Eğitiminin Temel İlkeleri

I - Genellik ve eşitlik: Madde 4 - Eğitim kurumları dil, ırk, cinsiyet ve din ayırımı gözetilmeksizin herkese açıktır. Eğitimde hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz. II - Ferdin ve toplumun ihtiyaçları: Madde 5 - Milli eğitim hizmeti, Türk vatandaşlarının istek ve kabiliyetleri ile Türk toplumunun ihtiyaçlarına göre düzenlenir.

9

10

V - Fırsat ve imkan eşitliği: Madde 8 - Eğitimde kadın, erkek herkese fırsat ve imkan eşitliği sağlanır. Maddi imkanlardan yoksun başarılı öğrencilerin en yüksek eğitim kademelerine kadar öğrenim görmelerini sağlamak amacıyle parasız yatılılık, burs,kredi ve başka yollarla gerekli yardımlar yapılır. Özel eğitime ve korunmaya muhtaç çocukları yetiştirmek için özel tedbirler alınır. VI - Süreklilik: Madde 9 - Fertlerin genel ve mesleki eğitimlerinin hayat boyunca devam etmesi esastır. Gençlerin eğitimi yanında, hayata ve iş alanlarına olumlu bir şekilde uymalarına yardımcı olmak üzere, yetişkinlerin sürekli eğitimini sağlamak için gerekli tedbirleri almak da bir eğitim görevidir.

11VII - Atatürk İnkılap ve İlkeleri ve Atatürk Milliyetçiliği: Madde 10 - Eğitim sistemimizin her derece ve türü ile ilgili ders programlarının hazırlanıp uygulanmasında ve her türlü eğitim faaliyetlerinde Atatürk inkılap ve ilkeleri ve Anayasada ifadesini bulmuş olan Atatürk milliyetçiliği temel olarak alınır. Milli ahlak ve milli kültürün bozulup yozlaşmadan kendimize has şekli ile evrensel kültür içinde korunup geliştirilmesine ve öğretilmesine önem verilir. Milli birlik ve bütünlüğün temel unsurlarından biri olarak Türk dilinin, eğitimin her kademesinde, özellikleri bozulmadan ve aşırılığa kaçılmadan öğretilmesine önem verilir; çağdaş eğitim ve bilim dili halinde zenginleşmesine çalışılır ve bu maksatla Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu ile işbirliği yapılarak Mili Eğitim Bakanlığınca gereken tedbirler alınır.

12 VIII - Demokrasi eğitimi: Madde 11 - Güçlü ve istikrarlı, hür ve demokratik bir toplum düzeninin gerçekleşmesi ve devamı için yurttaşların sahip olmaları gereken demokrasi bilincinin, yurt yönetimine ait bilgi, anlayış ve davranışlarla sorumluluk duygusunun ve manevi değerlere saygının,her türlü eğitim çalışmalarında öğrencilere kazandırılıp geliştirilmesine çalışılır; ancak, eğitim kurumlarında Anayasada ifadesini bulan Atatürk milliyetçiliğine aykırı siyasi ve ideolojik telkinler yapılmasına ve bu nitelikteki günlük siyasi olay ve tartışmalara karışılmasına hiçbir şekilde meydan verilmez.

13 IX - Laiklik: Madde 12 - Türk milli eğitiminde laiklik esastır. Din kültürü ve ahlak öğretimi ilköğretim okulları ile lise ve dengi okullarda okutulan zorunlu dersler arasında yer alır. X - Bilimsellik: Madde 13 - Her derece ve türdeki ders programları ve eğitim metotlarıyla ders araç ve gereçleri, bilimsel ve teknolojik esaslara ve yeniliklere, çevre ve ülke ihtiyaçlarına göre sürekli olarak geliştirilir. Eğitimde verimliliğin artırılması ve sürekli olarak gelişme ve yenileşmenin sağlanması bilimsel araştırma ve değerlendirmelere dayalı olarak yapılır. Bilgi ve teknoloji üretmek ve kültürümüzü geliştirmekle görevli eğitim kurumları gereğince donatılıp güçlendirilir; bu yöndeki çalışmalar maddi ve manevi bakımından teşvik edilir ve desteklenir.

14 XI - Planlılık: Madde 14 – Milli eğitimin gelişmesi iktisadi, sosyal ve kültürel kalkınma hedeflerine uygun olarak eğitim insangücü istihdam ilişkileri dikkate alınmak suretiyle, sanayileşme ve tarımda modernleşmede gerekli teknolojik gelişmeyi sağlayacak mesleki ve teknik eğitime ağırlık verecek biçimde planlanır ve gerçekleştirilir. Mesleklerin kademeleri ve her kademenin unvan, yetki ve sorumlulukları kanunla tespit edilir ve her derece ve türdeki örgün ve yaygın mesleki eğitim kurumlarının kuruluş ve programları bu kademelere uygun olarak düzenlenir. Eğitim kurumlarının yer, personel, bina, tesis ve ekleri, donatım, araç, gereç ve kapasiteleri ile ilgili standartlar önceden tespit edilir ve kurumların bu standartlara göre optimal büyüklükte kurulması ve verimli olarak işletilmesi sağlanır.

15

XII - Karma eğitim: Madde 15 - Okullarda kız ve erkek karma eğitim yapılması esastır. Ancak eğitimin türüne, imkan ve zorunluluklara göre bazı okullar yalnızca kız veya yalnızca erkek öğrencilere ayrılabilir. XIII - Okul ile ailenin işbirliği: Madde 16 - Eğitim kurumlarının amaçlarının gerçekleştirilmesine katkıda bulunmak için okul ile aile arasında işbirliği sağlanır. Bu maksatla okullarda okul aile birlikleri kurulur. Okul aile birliklerinin kuruluş ve işleyişleri Milli Eğitim Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.

16 XIV - Her yerde eğitim: Madde 17 - Milli eğitimin amaçları yalnız resmi ve özel eğitim kurumlarında değil, aynı zamanda evde, çevrede, işyerlerinde, her yerde ve her fırsatta gerçekleştirilmeye çalışılır. Resmi, özel ve gönüllü her kuruluşun eğitimle ilgili faaliyetleri, Milli Eğitim amaçlarına uygunluğu bakımından Milli Eğitim Bakanlığının denetimine tabidir.

Eğitim sisteminin yapılanması

TÜRK EĞITIM SISTEMININ ÖRGÜT YAPISI

Tarihsel Süreç İçinde Milli Eğitim Bakanlığı

1. 1923'ten 27 Aralık 1935 tarihine kadar "Maarif Vekaleti",

2. 28 Aralık 1935'den 21 Eylül 1941 tarihîne kadar "Kültür Bakanlığı",

3. 22 Eylül 1941'den 9 Ekim 1946 tarihine kadar "Maarif Vekilliği",

4. 10 Ekim 1946'dan sonra "Millî Eğitim Bakanlığı",

5. 1950'den sonra "Maarif Vekaleti",

6. 27 Mayıs 1960 tarihinden sonra "Millî Eğitim Bakanlığı" adıyla çalışmalarını sürdürmüştür.

Okul sisteminin yapılanmasıÖrgün Eğitim

Türk milli eğitim sistemi 4+4+4 olmak üzere 12 yıllık zorunlu kademeli eğitim olarak üç kademeye ayrılmıştır.

Birinci kademe 4 yıl süreli ilkokul (1. 2. 3. ve 4. sınıf),

ikinci kademe 4 yıl süreli ortaokul (5. 6. 7. ve 8. sınıf)

üçüncü kademe 4 yıl süreli lise (9. 10. 11. ve 12. sınıf) olarak düzenlenmiştir.

ilköğretim çağı 6-13 yaş olarak değiştirilmiş ve Eylül ayı sonu itibarıyla 5 yaşını doldurmuş, 6 yaşına girmiş ço cuklarımızın ilköğretime başlamalarına fırsat verilmiştir.

 

Eğitimin finansmanı

Eğitimin finansman kaynakları şöyle özetlenebilir:

• Konsolide bütçeden ayrılan kaynaklar,

Genel bütçe + katma bütçe - hazine yardımları = konsolide bütçe

• Öğrenci katkı payı (yüksek öğretim, 2547 sayılı Yasa gereğince),

• Çıraklık ve Meslekî-Teknik Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma Fonundan ayrılan kaynaklar (3308 sayılı Yasa gereğince),

• Döner sermaye işletmelerinden sağlanan gelirler,

• Birlik gelirleri (okul yaptırma, onarım ve öğrenci koruma dernekleri vb),

• İl özel idareleri bütçesinden ayrılan kaynaklar,

• Halk (kişi ve kuruluşlar) katkıları-bağışlar,

• Dış ülke ve kuruluşlardan sağlanan krediler, burslar ve bağışlar.

Eğitimin denetimi

İl Denetmeni

Bakanlık Denetçisi

İl millî eğitim müdürlükleri bünyesinde, millî eğitim müdürüne bağlı olarak Eğitim

Denetmenleri Başkanlığı oluşturulur.MADDE 41 – İl millî eğitim müdürlükleri bünyesinde

oluşturulan Eğitim Denetmenleri Başkanlığında İl Eğitim Denetmenleri ve İl

Eğitim Denetmen Yardımcıları istihdam edilir.

İl eğitim denetmen yardımcıları, en az dört yıllık yüksek öğrenimi ve öğretmenlikte sekiz yıl ve daha fazla hizmeti bulunan öğretmenler arasından yarışma sınavı ile mesleğe alınırlar.

Bu görevde üç yıllık yetişme dönemini takiben yapılacak yeterlik sınavında başarılı

olanlar il eğitim denetmeni kadrolarına atanır.

İl eğitim denetmenleri ve denetmen yardımcıları, ildeki her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim

kurumları ile il ve ilçe millî eğitim müdürlüklerinin rehberlik, işbaşında yetiştirme, denetim, değerlendirme, inceleme, araştırma ve soruşturma

hizmetlerini yürütür

Yüksek Öğretimde Denetim

Öğretmen yetiştirme

3 yıllık İlköğretmen Okulları (1932–1933)

4 yıllık İlköğretmen Okulları (1970–1971)

2 Yıllık Eğitim Enstitüleri (1974–1975)

3 Yıllık Eğitim Enstitüleri (1979–1980)

2 yıllık Eğitim Yüksekokulu (1983–1984)

4 yıllık Eğitim Yüksekokulu (1989–1990)

Eğitim Fakültesi (1998–) 4 yıl