70 71 BOEKEN MAGAZINE BOEKEN MAGAZINE

HET FENOMEEN

Negentien jaar later. Het leven van Harry Potter was al nooit eenvoudig, maar nu hij een overwerkte ambtenaar is op het Ministerie van Toverkunst en vader is van drie schoolgaande kinderen lijkt alles nog moeilijker. Terwijl Harry wordt ach-tervolgd door zijn verleden dat weigert verleden tijd te blijven, worstelt zijn jongste zoon Albus met een familie-erfenis waar hij nooit om gevraagd heeft. Wanneer het verleden en heden dreigen te versmelten, leren zowel vader als zoon dat duister-nis soms uit onverwachte hoek komt.Toen het gelijknamige toneelstuk vorige zomer in première ging, liet J.K. Rowling weten dat er geen negende deel komt. “Dit is – echt waar - het allerlaatste Harry Potter-verhaal. Harry gaat op een zeer grote reis tijdens deze twee toneelstukken en dan, ja, dan denk ik dat we helemaal klaar zijn.” Maar is Rowling daar wel honderd procent zeker van? In 2007 zei ze: “Ik denk dat Harry’s verhaal afgerond is met Boek Zeven. Maar ik heb altijd gezegd dat ik nooit ‘nooit’ zou zeggen. Ik kan dus niet met zekerheid zeggen dat ik nooit meer een boek over die wereld te schrijven, al denk ik wel dat het erg onwaarschijn-lijk is.”In 2010 klonk ze al een stuk minder gedcideerd: “Ik kon niet stoppen. Ik denk niet dat je kunt als je er zo lang zo dicht bij be-trokken bent geweest. Heel die wereld, al die personages... ze zitten allemaal nog steeds in mijn hoofd. Ik kan dus zeker nog enkele delen schrijven. Zonder probleem. Maar ik denk niet dat ik dat wil. Ik hield van het schrijven van die boeken. Maar nu ben ik er niet klaar voor. Ik voel dat ik er niet klaar voor ben, al weet je natuurlijk maar nooit.” Is dit achtste deel echt het laatste wat we zullen zien van Harry? Het is koffiedik kijken. Maar als we toch een gokje durven wa-gen: Harry Potter bevindt zich te dicht bij het hart van Rowling om nooit meer over hem te schrijven.

Verbluft door het succesJ.K. Rowling was een gewone, gescheiden moeder, de hemel te rijk dat haar eerste boek eindelijk was uitgegeven. En toen op-eens – groene bliksemflitsen – bleek ze een ster te zijn met vele miljoenen op de bank, gillende fans en wereldwijd miljoenen bezorgde opvoeders, jaloerse collega’s en gladde pr-consul-tants die mee over haar schouder kijken.

Rowling wil naar eigen zeggen nog steeds alleen die goede moeder en schrijver zijn. Ze was ,,verbluft” dat de mensen van Harry bleken te houden. In veel van haar antwoorden keerde de verbazing terug. Over het commerciële succes ook, dat haar bij toverslag een van de rijkste Britse vrouwen maakte, nadat haar manuscript eindeloos was geweigerd en haar agent haar had voorgehouden dat met kinderboeken schrijven geen droog brood viel te verdienen. Ja, haar leven was onherkenbaar ver-anderd, zei Rowling. Maar ook als ze van tevoren had geweten hoe, zou ze er opnieuw aan beginnen. ,,Al zou ik tegen een paar dingen `nee’ zeggen.’’ Tegen die initialen ‘J.K.’, bijvoorbeeld, in plaats van Joanne Kathleen, zeg maar Jo, die volgens de uit-gever nodig waren omdat een jongensboek dat overduidelijk door een vrouw is geschreven minder goed verkoopt.,,Sommige onderwerpen, zoals harddrugs of tienerzwanger-schap raak ik niet aan, wel de dood. In een talkshow werd ik aangevallen door een mevrouw die zei dat ik daar niet over mocht schrijven omdat haar kinderen mijn boeken als ̀ een vei-lige plek in een wrede wereld’ moesten kunnen zien. Maar ik ga niet onder druk anders werken. Ik schrijf niet om te shockeren, maar als ik het anders zou vertellen pleeg ik verraad aan mezelf en mijn personages.’’ De ,,bijproducten van succes’’ blijven voor Rowling in het niet vallen bij het plezier van het schrijven. ,,Ik schrijf voor mezelf. Mijn boeken zijn een cult-fenomeen geworden en niet ik. In de VS waren 2.000 gillende kinderen bij een presentatie. Maar ze gillen om mijn boeken, niet om mij. Ik zou iedereen kunnen zijn.’’ En gelooft ze nu in toveren of niet? ,,Ik geloof alleen in de magie van de literatuur’’, zegt Rowling.

Klopt het dat je je eerste Harry Potter-boek De Steen der Wijzen op een typemachine geschreven hebt?JK Rowling: “Dat is inderdaad waar. Voor dat eerste manus-cript beschikte ik alleen maar over een typemachine. Als ik een paragraaf wilde veranderen moest ik dus telkens het hele hoofdstuk opnieuw typen.”

Wanneer kwam je eigenlijk op het idee voor Harry Potter? “Dat was in 1990, toen ik na een weekend de trein van Man-chester terug naar Londen nam. Toen viel het idee voor Harry

J.K. Rowling over de Harry Potter-hype

Op 19 november verscheen de Nederlandse vertaling van Harry Potter and The Cursed Child Parts I & II, een origineel, nieuw verhaal geschreven door J.K. Rowling, John Tiffany en Jack Thorne en een nieuw toneelstuk van Jack Thorne. Dit nu al legendarische ‘achtste’ Harry Potter-verhaal is het eerste verhaal dat officieel wordt gebracht als toneelstuk. De wereldpremière van het stuk vond plaats in West End in Londen op 30 juli 2016. Kortom: het is weer volop Harry-hype. De schrijfster zelf blijft er zoals steeds bijzonder nuchter bij. “Ik schrijf voor mezelf.”

TEKST: REDACTIE BOEKEN MAGAZINE - FOTOGRAFIE: ARCHIEF

,,Ik geloof alleen in de magie van literatuur.’’

72 73 BOEKEN MAGAZINE BOEKEN MAGAZINE

HET FENOMEEN

Wie is J.K. Rowling?—

J.K. Rowling is de schrijver van de Harry Potter-serie, zeven bestsellers die tussen 1997 en 2007 uitkwamen en waarvan wereldwijd 450 miljoen exemplaren werden verkocht. De boeken verschenen in meer dan 200 landen en werden vertaald in 79 talen. Van de zeven delen zijn acht films gemaakt, die alle enorme bioscoopsucces-sen werden. —Harry Potter en het Vervloekte Kind Deel Een en Twee / ISBN 978 90 76174 94 5 / € 19,90 / reeds verschenen

Vijf schrijftips van JK Rowling _JK Rowling is een begrip over de hele wereld: de eerste auteur/miljardair op de planeet en de schepper van een wereld die vele miljoenen lezers betoverd heeft. Maar hoe werd de onbekende schrijfster Joan-ne Kathleen Rowling een superster? Doe je voordeel met de schrijftips van JK Rowling.

1. Schrijf op elk vrij moment dat je hebt JK Rowling: “Dit is cruciaal advies voor het schrijven van een boek. Succesvolle schrijvers hebben de hele dag de tijd om hun diepste en origineelste gedachten aan het papier toe te vertrouwen, maar ieder-een moet ergens beginnen. Het komt er dan op aan elk vrij moment te gebruiken om te schrijven. In mijn beginjaren werkte ik voltijds en was ik voortdurend op zoek naar verloren momenten, naar de zogenaamde gestolen zakken van de tijd om te schrijven. In de plaats van zes maanden te dromen dat je ooit een boek gaat schrijven, kan je tijdens die zes maanden beter elk gaatje in je agenda besteden aan het daadwerkelijk schrijven van dat boek. Anders komt het er nooit van.”

2. Planning is van essentieel belang “In plaats van meteen het eerste hoofdstuk in te duiken, kan je beter de tijd nemen om de hele wereld van je boek in kaart te brengen. Ik deed er bijvoorbeeld vijf jaar over om de hele Harry Potter-wereld tot in het allerkleinste detail te bedenken en te ontwikkelen. Elk boekdeel werd ook volledig gepland alvorens ik met het schrijven begon. En ik had ook alle gebeurtenissen in de zeven boeken bedacht en gepland voordat ik begon met het schrijven van het eerste deel.”

3. Herschrijven is net zo essentieel “Je zou denken dat ik na vijf jaar denkwerk probleemloos in staat was om het eerste Harry Potter-boek in één ruk te schrijven, zonder veel correcties of herschrijven. De realiteit was helaas anders: het eerste hoofdstuk van mijn eerste boek herschreef ik in totaal vijftien (15!) keer.”

4. Wees je bewust van de plot “Jij hebt alles tot in de puntjes gepland en dus weet je tijdens het schrijven al wat er gaat gebeuren. Maar je lezers niet! Dat is erg belangrijk. Jij moet je op elk moment zeer goed bewust zijn van de plot van je boek, maar je lezers niet. Zij moeten een ge-voel van opwinding en onzekerheid hebben. Wat gaat er gebeuren. Hoe loopt dit af? Hoe de plot zich stap voor stap ontvouwt voor de lezer, dat is waar de magie ligt. Toen ik klaar was met het eerste boek in de Harry Potter-reeks, besefte ik gelukkig nog

net op tijd dat ik al mijn enthousi-asme de plot van de hele serie had weggegeven. Schrappen en her-schrijven was dus de boodschap.”

5. Schrijf je passie “Wat je schrijft, wordt wie je bent. Zorg er dus voor dat je houdt van wat je schrijft! Dit is volgens mij een van de redenen waarom de Harry Potter-boeken zo besmet-telijk zijn: je voelt dat ik echt hou van de wereld en de personages die ik geschapen heb. Zorg ervoor dat je gepassioneerd bent over wat je schrijft en je zal je lezers met je meetrekken.”

Potter plots in mijn hoofd. Ik schreef al sinds ik zes was, maar ik was nooit zo enthousiast over een idee geweest als toen. Toe-vallig had ik geen pen op zak en ik was te verlegen om iemand een pen te vragen op de trein. Dat was bijzonder frustrerend op het moment zelf, maar als ik er nu op terugkijk was het misschien het beste voor mij. Want dat gaf me de volle vier uur met de trein de tijd om alle idee-en te bedenken voor het boek. Een magere, zwartharige, bebrilde jongen kwam tot leven in mijn verbeelding. Hij werd steeds echter. Ik denk dat ik dat proces zou vertraagd hebben als ik toen alles meteen zou hebben willen opschrijven. Dan zou ik een aantal van die ideeën verstikt hebben. Ik begon De Steen der Wijzen diezelfde avond nog te schrijven.”

Hoe lang duurde het voordat je de roman kon afronden? “Nadat ik begon te schrijven gebeurde er iets vreselijks. Mijn moeder stierf. Ze was pas vijfenveertig. Negen maanden later, wilde ik wanhopig weg van alles en nam ik een baan in Portugal als leraar Engels op een taleninstituut. Ik nam mijn manuscript mee in de hoop er daar verder aan te kunnen werken. Mijn ge-voelens over de dood van Harry Potter’s ouders werden heel erg echt voor mij en nog veel meer emotioneel. In mijn eerste week in Portugal schreef ik mijn favoriete hoofdstuk: De Spiegel van Neregeb. Ik had gehoopt dat ik klaar zou zijn met het boek tegen de tijd dat ik terug was uit Portugal, maar ik kwam terug met iets beters: mijn dochter Jessica. Zij was het beste wat ooit in mijn leven is gekomen.”

Het moet moeilijk zijn geweest om het boek af te maken met een klein kind in je leven. “Het was zeker moeilijk, maar ik werkte voort op de momenten

dat dat kon. Telkens als Jessica in slaap viel in haar kinderwa-gen haastte ik me naar het dichtstbijzijnde café om zoveel te schrijven als ik kon. En ik schreef ook bijna elke avond. Het was uitputtend en soms haatte ik die Harry Potter en dat verdomde

boek, maar het is me uiteindelijk toch gelukt.”

Hoe lang duurde het voordat je agent een uitgever vond die je eerste Harry Potter-boek wilde publiceren? “Het heeft mijn agent een jaar gekost om een uitgever te vinden. Velen van hen wezen het af. Pas na een jaar kreeg ik het verlossende telefoontje. Ik had de hoop al lang opgegeven. Ik kon mijn oren niet geloven. Nadat ik had opge-hangen, schreeuwde ik en sprong ik in de lucht. Jessica, die rustig in haar stoel zat te genieten van haar thee, keek me doodsbang aan. (lacht) En de rest is zo-

als je wellicht raden kan geschiedenis.”

Wat is volgens jou de beste plaats om te schrijven? “De beste plek om te schrijven is naar mijn mening een café. Je hoeft je eigen koffie niet te maken, je hebt niet het gevoel dat je in eenzame opsluiting zit en als je boek vastloopt, kun je op-staan en naar een volgend café stappen waardoor je jezelf de tijd geeft om je batterijen op te laden en je hersenen de tijd krij-gen om na te denken.”

Heb je naast je vijf schrijftips (zie kaderstuk) nog een ad-vies voor mensen die hun werk gepubliceerd willen krij-gen? “Er bestaat geen wonderformule. Eenmaal je de uitgevers je manuscript bezorgd hebt, kan je niet meer doen dan wachten en bidden, vrees ik. Zo heb ik het indertijd met Harry Potter ook moeten doen.”

“Soms haatte ik die Harry Potter en dat verdomde

boek, maar het is me uiteindelijk

toch gelukt.”