7/16/2019 Izlazni Uredjaji Racunarskog Sistema by Beksona

http://slidepdf.com/reader/full/izlazni-uredjaji-racunarskog-sistema-by-beksona 1/20

JU SREDNJA ELEKTROTEHNIĈKA ŠKOLA

“VASO ALIGRUDIĆ“ 

PODGORICA

Struĉni rad iz: Osnove raĉunarstva 

IZLAZNI UREĐAJI

RAĈUNARSKOG SISTEMA 

Меntor: Učenik :

 Natalija Nikolić,dipl.ing.el. Ilija Mudreša,S4 b

7/16/2019 Izlazni Uredjaji Racunarskog Sistema by Beksona

http://slidepdf.com/reader/full/izlazni-uredjaji-racunarskog-sistema-by-beksona 2/20

Izlazni ureĊaji raĉunarskog sistema  Ilija Mudreša, odjeljenje S4b 

S A D R Ţ A J Strana

1. Uvod, Računarski sistemi............................................................................................................12.Istorijat i razvoj računarskog sistema...........................................................................................2

3. Periferni ureĎaji...........................................................................................................................3

4.Monitor.........................................................................................................................................5

4.1.LCD Monitor.......................................................................................................................5

4.1.1.Funkcionisanje LCD monitora...................................................................................6

4.2. Katodni monitor.................................................................................................................7

5. Štampač......................................................................................................................................8

5.1.Laserski štampač.................................................................................................................8

5.2. Matrični štampč..................................................................................................................9

5.3.Mlazni štampač(Ink -jet)....................................................................................................10

5.3.1. Princip rada Ink-jet štampača........................................................................................11

6. Zvučnici...................................................................................................................................11

6.1. Dinamički zvučnik...........................................................................................................12 

6.2. Zvučnička kutija..............................................................................................................13

6.3. Tehnike reprodukcije.......................................................................................................14

7. Ploter.......................................................................................................................................14

8. Slušalice..................................................................................................................................15

9. Zaključak.................................................................................................................................16

Literatura......................................................................................................................................17

7/16/2019 Izlazni Uredjaji Racunarskog Sistema by Beksona

http://slidepdf.com/reader/full/izlazni-uredjaji-racunarskog-sistema-by-beksona 3/20

Izlazni ureĊaji raĉunarskog sistema  Ilija Mudreša, odjeljenje S4b 

1.UVOD, RAĈUNARSKI SISTEM 

Računarski sistemi (računari) su elektronske mašine koje obraĎuju ulazne informacije (podatke

ili naredbe) i iz njih proizvode izlazne informacije (rezultate). Računari su preuzeli m jesto

ljudima kod poslova koje je potrebno obaviti velikom brzinom, koji se stalno ponavljaju, koji

zahtevaju veliku preciznost, ali su ljudi još uvijek dominantni kod poslova gdje je potrebna

kreativnost i poslova koji su uvijek  različiti. Računari se mogi podijeliti na različite načine uzavisnosti od toga da li se posmatra: njihova primjena, broj korisnika koji mogu istovremeno da

koriste računar, ili broj naredbi koje računar moţe da izvrši u jednom trennutku. 

Sa stanovišta primene računari se dijele na:

  računare opšte nam jene (koji mogu koristiti različite programe za r  ješavanje različitih

 problema);

  računare za specijalne nam jene (koji koriste samo one programe za rješavanje onih problema za koji su namijenjeni: igranje šaha automatski piloti upravljan je nekom

mašinom. 

Sa stanovišta broja korisnika koji istovremeno mogu da koriste isti računar postoje: 

  višekorisnički (mainframe based) koji obavlja sloţena i zahtevna izračunavanja i koristi

se u velikim korporacijskim sistemima

   jedno korisnički (PC based)

Sa stanovišta broja naredbi koje računar moţe da izvrši u jednom trenutku, računari se dijele na:

  serijske SISD (Single Instruction Single Data) u trenutku vremena mogu da izvrše samo jednu naredbu i

   paralelne SIMD (Single Instruction Multiple Data) mogu u jednom trenutku da izvrše istunaredbu nad većim brojem podataka u memoriji. 

Kako je računarski sistem samo mašina koja radi po odreĎenom programu, moţe se reći da se

svaki računarski sistem sasroji od dvije komponente: same mašine –   računarskog har dvera i programa po kojima računar r adi –  računarskog softvera Izraz hardver označava fizičke ureĎajeračunarskog sistema (monitor, tastatura, miš, štampač, procesor,...). Izraz softver predstavljaskup programa koji omogućavaju rad računara ( operativni sistemi, aplikativni programi,...) 

1.

7/16/2019 Izlazni Uredjaji Racunarskog Sistema by Beksona

http://slidepdf.com/reader/full/izlazni-uredjaji-racunarskog-sistema-by-beksona 4/20

Izlazni ureĊaji raĉunarskog sistema  Ilija Mudreša, odjeljenje S4b 

2. ISTORIJAT I RAZVOJ RAĈUNARSKOG SISTEMA 

Istorija raĉunara  je duţa od istorije računarskog hardvera i modernih računarskih tehnologija iuključuje istoriju metoda koje su bile namenjene olovci i papiru ili tabli i kredi.  Za začetnikainformatike smatra se Britanac Čarls Bebidţ. On je izmislio diferencijalnu i analitičku mašinu za

računanje. Diferencijalna mašina je zamišljena za računanje četiri aritmetičke radnje: sabiranje,oduzimanje, mnoţenje i dijeljenje. Analitička mašina je zapravo preteča današnjeg računara,zamišljena za nalaţenje rešenja bilo kog matematičkog izraza, za koji znamo redosled operacija

 pomoću kojih taj izraz moţe biti r iješen (danas skup operacija odreĎenog redosledanazivamo algoritam).

Prvi programer je zapr avo ţena - Ada Bajron Lavlejs. Ada je bila inspirisana Bebidţovim radomi vjerovatno je prva osoba koja je pronikla u nevjerovatne mogućnosti Bebidţove analitičkemašine. Napisala je rad o Bebidţovoj „Analitičkoj mašini“ koji se smatra prvim tekstom kojiopisuje proces danas poznat kao kompjutersko programiranje. Ona je predvidjela i da će

analitičke mašine sluţiti za komponovanje muzike, doduše za to će biti potrebno da proteknečitav jedan vijek.  Alen Tjuring je još jedna karika u lancu zahvaljujući kojem je pronaĎenračunar. Tjuring je tokom drugog svetskog rata bio angaţovan na problemu dešifrovanjanemačkih tajnih poruka. Njegov pristup tom problemu zasnivao se na iznalaţenju mašine koja će biti u stanju da riješi svaki problem predstavljen nizom elementarnih operacija, a njena memorija

 je trebalo da bude dovoljno velika da moţe da skladišti instrukcije potrebne za račun. On je dao jedan apstraktni model takve mašine znan kao “ Tjuringova mašina”. 

Dţon von Nojman  je dao osnovne principe arhitekture današnjih računara. On je napravio razlikuimedju materijalnog dela računara - hardvera i softvera odnosno programskog dela računara.On1943. počinje sa radom u laboratoriji Los Alamos gdje 1944. zajedno sa Dţonom Moklijem iDţonom P. Ekertom radi na projektu ENIJAK  (ENIAC). Oni su smislili prvi potpuno

elektronski računar koji je radio na osnovu unapred zadatog programa.

Istoriju elektronskih digitalnih raĉunara možemo podijeliti na šest generacija u zavisnostiod faza razvoja i to:

  Prvu generaciju (1951-1958) karakterišu korišćenje elektronskih (vakumskih) cevi kaoaktivnih elemenata i kablovskih veza izmeĎu elemenata. Ovi elementi su bili veliki,trošili su mnogo struje i oslobaĎali veliku količinu toplote. Računari su bili veliki npr.

ENIAC je bio teţak 30 tona i trošio je oko 174 KWh. Za skladištenje programa i podataka koristile su se različite memorije (magnetne trake i doboši). Za pisanje programa koristio se mašinski jezik; 

  Drugu generaciju (1959-1963) karakterišu tranzistori koji su se ugraĎivali umjesto

elektronskih cevi. Bili su jeftiniji, brţi, manji, trošili manje električne energije i razvijali

2.

7/16/2019 Izlazni Uredjaji Racunarskog Sistema by Beksona

http://slidepdf.com/reader/full/izlazni-uredjaji-racunarskog-sistema-by-beksona 5/20

Izlazni ureĊaji raĉunarskog sistema  Ilija Mudreša, odjeljenje S4b 

  manje toplote. Najpoznatiji računari ove generacije bili su Philco Transac S-2000 i IBM

1401. Pored hardverskih unapreĎenja pojavili su se i novi programski jezici : Flow-Matic,

iz kog su kasnije nastali COBOL, FORTRAN, ALGOL i LISP;

  Treću generaciju (1964-1970) karakteriše  primjena integrisanih kola (Integrafed

Circuit). UvoĎenje integralnih i LSI (Large Scale Integration) integralnih kola sa visokimstepenom integracije omogućilo je proizvodnju čipova sa hiljadama tranzistora. Niskacena, visoka pouzdanost, male dimenzije, mala potrošnja električne energije i brzinaizvoĎenja operacija začajno su unapredili razvoj mini računara. Za skladištenje podataka i programa kor istile su se magnetne trake. Ovu generaciju karakterišu i poboljšane periferne jedinice koje su omogićile povezivanje više perifernih ureĎaja i povezivanjeviše računara pomoću telefonskelinije. Za upravljanjem i kontrolu računara razvili su seoperativni sistemi, a za pisanje programa koriste se viši programski jezici COBOL,FORTRAN, ALGOL i LISP. Najkarekterističniji računari za ovu generaciju su IBM 360 iPDP-1;

  Ĉetvrtu generaciju (1971-1987) karakterišu komponente izraĎene na bazi poluprovodničkih sklopova korišćenjem LSI (Large Scale Integrated) i VLSI (VerrzLarge Scale Integration) visoko integrisanih sklopova koja omogućava stvaranjemikroprocesora koji predstavlja osnovu današnjih računara. Poboljšane hardverskih karakteristika dovodi do smanjenja dimenzija računara, povećanja kapaciteta glavne i periferijske memorije, znatno brţe obrade podataka. Operativni sistemi su jednostavniji za upotrebu većem broju korisnika. Novi programski jezici su omogućili lakše pisanje aplikativnog softvera koji se koristi u svim sferama

društva. 

  Peta generacija (od 1990 ) zasnovana je na konstrukciji paralelne arhitekture koji

omogućavaju istovremeni rad više kompjutera (procesora) na rešavanju odreĎenogzadatka;

  Šestu generaciju kompjutera (neurokopjuteri) karakteriše razvoj neuronskih mreţa koje bi trebalo da istovremeno obraĎuju veliki broj informacija korišćenjem više hiljada procesora što liči na rad ljudskog mozga. 

3. PERIFERNI UREĐAJI 

Periferni ureĎaji su ulazni ureĎaji, izlazni ureĎaji ili spoljna memorija. Ulazne veličine suveličine na osnovu kojih se obavlja rešavanje odreĎenog problema, izlazne veličine su rezultataobrade. Računarski sistem mora imati jedinicu za ulaz, učitavanje ulaznih podataka i programa to

su ulazni ureĎaji (tastatutra,miš, skener,...) kao i jedinicu za izlaz (prikazivanje) podataka to su

izlazni ureĎaji (monitor, štampač, zvučnik...). Spoljna memorija je ulazno-izlazni ureĎaj,

3.

7/16/2019 Izlazni Uredjaji Racunarskog Sistema by Beksona

http://slidepdf.com/reader/full/izlazni-uredjaji-racunarskog-sistema-by-beksona 6/20

Izlazni ureĊaji raĉunarskog sistema  Ilija Mudreša, odjeljenje S4b 

sluţi za čuvanje programa i podataka. Kada se računar koristi, program po kome radi i podaci

koji se obraĎuju nalaze se u operativnoj memoriji, za vrijeme rada računara d jelovi programa i

 podaci koji nisu trenutno potrebni čuvaju se u spoljnoj memoriji. U spoljnoj memoriji čuvaju se programi koji se tr enutno ne izvršavaju i velika količina podataka, koji se po potrebi donose u

operativnoj memoriji.

Slika 1.

Pod kontrolom upravljačke jedinice  prvo se vrši preuzimanje programa i podataka sa ulaza u

operativnu memoriju. Upravljačka jedinica analizira  program instrukciju po instrukciju izoperativne memorije i odreĎuje koju aritmetičku logičku operaciju treba izvršiti. Unose se

 potrebni podaci iz operativne memorije u aritmetičko logičku jedinicu, kontrolnu. Kada logička jedinica završi operaciju rezultat prenosi u operativnu memoriju.

Ovako se izvr šava jedna instrukcija, i taj postupak  se ponavlja dok se ne izvrše sve instrukcije predviĎene programom. Rezultat obrade šalje se na naredbu upravljačke jedinice iz operativnememorije u izlazni ureĎaj.

Izlazni ureĎaji sluţe za prikazivanje računarskih podataka u pogodnom obliku. Oni pretvaraju

računarske digitalne impulse u podatke razumljive čov jeku, tj. slova, brojeve, slike, zvuk. A to

su: MONITOR, ŠTAMPAČ, PLOTER, ZVUČNICI I SLUŠALICE. 

4.

7/16/2019 Izlazni Uredjaji Racunarskog Sistema by Beksona

http://slidepdf.com/reader/full/izlazni-uredjaji-racunarskog-sistema-by-beksona 7/20

Izlazni ureĊaji raĉunarskog sistema  Ilija Mudreša, odjeljenje S4b 

4. MONITOR 

Monitor  je vaţan dio PC računara jer korisnik preko njega i tastature komunicira sa računarom.

On daje uvid korisniku šta računar radi. Kada korisnik unosi podatke, oni se prikazuju na ekranu.TakoĎe, rezultati rada računara, kao i eventualne programske poruke, prikazuju se na monitoru.Monitori se mogu klasifikovati na više načina, koji su meĎusobno nezavisni i ne isključuju jedandrugog. Jedna od podjela je na: monitore sa katodnom cijevi - CRT (Cathode Ray Tube) i ravne

monitore. Druga podjela je na: monohromatske monitore i monitore u boji - kolor monitore.  Monitori sa katodnom cijevi Monitori sa katodnom cijevi su najčešći izlazni ureĎaji presonalnihračunara. Kod njih slika nastaje udarom elektronskog mlaza u fosforescentni zaslon ekrana takoda tačka koja je udarena zasvijetli. Brzim kretanjem elektronskog mlaza i čestim obnavljanjemnjegovog prelaza preko ekrana se dobija slika. Savremeni monitori daju vrlo kvalitetnu sliku, ali

su zbog veličine katodne cijevi glomazni. Monitori sa ravnim ekranom su manji i imaju manju

 potrošnju električne ener gije. Ranije su se zbog cijene koristili samo za notebook računare, alidanas se uglavnom oni kupuju jer im je cijena dosta pala. Na ovim monitorima slika se kreira

različitim tehnologijama, od kojih su najčešće: LCD (Liquid Crzstal Display), LED (LightEmitting Diode) i GPD (Gas Plasma Display).

4.1. LCD Monitor 

LCD monitor je ravni, tanki monitor čiji je ekran sastavljen od odreĎenog broja piksela koji su

 poreĎani ispred nekog svjetlosnog izvora. LCD monitori rade na principu promjene polarizacije

svjetlosti pomoću tekućih kristala koji su pod odreĎenim naponom. Troše vrlo malo električneenergije i zauzimaju malo prostora, što je idealno za prenosive ureĎaje sa ekranima. Prvi put su proizvedeni 1971. godine od firme ILIXCO, a koja se danas naziva  LDS Incorporated .

Slika 2. LCD Monitor  

5.

7/16/2019 Izlazni Uredjaji Racunarskog Sistema by Beksona

http://slidepdf.com/reader/full/izlazni-uredjaji-racunarskog-sistema-by-beksona 8/20

Izlazni ureĊaji raĉunarskog sistema  Ilija Mudreša, odjeljenje S4b 

4.1.1.Funkcionisanje LCD monitora 

Tečni kristal je ţelatinozna masa, koja je smještena izmeĎu prozirnih elektroda. Pod djelovanjem

upravljačkog napona na elektrode, čestice kristala se orijentišu u odreĎenom smijeru i počinjuispoljavati  polarizirajući efekat, propuštajući samo odreĎeni dio svjetlosnog spektra.

Propuštanjem ţeljenog dijela spektra i blokiranjem neţeljenog odreĎuje se intenzitet i bojasvjetlosnog elementa (pixela) i na taj način se moţe generisati slika kao matrica upravl jivih

 piksela.Postoje dva osnovna tipa LCD ekrana: monohromatski i kolor. Monohromatski su

osjetno jednostavniji i samim tim jeftiniji. Kolor varijante su puno kompleksnije, a samim tim i

skuplje.Slika se formira osvjetljavanjem jedne linije za drugom ekrana, dok se ne iscrta cijela

slika. To znači da je vrijeme osvjetljaja osnovnog elementa slike Tes = Ts/480, gdje je Tsvrijeme formiranja cijele slike. Ovako malo Tes se negativno odraţava na nivoe osvjetljenja i

kontrasta. Slika je blijeda, a kontrast iznosi svega 1:10. Kontrast je odnos najsvjetlijeg i

najtamnijeg elementa slike. Pošto se slika formira iz linija, prva  linija mora zadrţati osvjetljenje 

dok se ne iscrta zadnja linija slike. To znači da se moraj u koristiti ekrani sa velikom perzistencijom. Visoka perzistencija znači tromost ekrana, pa se na ovakvim ekranima ne mogu prikazivati filmovi i slični video sadrţaji, jer ekran ne moţe pratiti dinamiku slike. Brojupravljačkih tranzistora je minimalan Nut=640+480=1120. Obzirom na relativno slab kvalitet

slike, a dobru robusnost, ovi ekrani se koriste za situacije gdje dinamika prikaza nije od

 posebnog značaja (POS terminali, signalizacija na aerodromima, table za obavještenjaitd.).Tehnologija proizvodnje ovih ekrana poznata je pod imenom TFT (engl. Thin Film

Transistor P-om 80486. Obzirom da se svaki elemenat slike sastoji od 3 podpixela i da se moţeupravljati osvjetljenjem svakog subpixela, moguće je postići potpuni kolor efekat. Obzirom da seupravlja pojedinačnim elementima slike Tes = Ts, pa perzistencija ekrana nije problem i moţe

 biti minimalna. Dinamika slike više ne zavisi od perzistencije ekrana, ali se kao problem javl jatromost samog tečnog kristala. Tehnološki napredak je dovoljan da ovi ekrani mogu prikazivatifilmove i video sadrţaj, ali su ipak mogući problemi u dinamici slike pri sportskim prenosima,filmovima i sličnim dinamičkim sadrţajima. LCD monitori su napravljeni da najbolje prikazuju

sliku na jednoj rezoluciji koja zavisi od veličine ekrana. Moguće je postaviti rezoluciju koja nije

 prirodna za neki LCD monitor, ali onda opada kvaliteta slike, kao i što se gubi pravilangeometrijski oblik slike. Brzina odaziva označava brzinu kojom piksel moţe mijenjati boje, brţe je bolje, prevelik odaziv znači da će slika "kasniti" te će se pojavljivati anomalije kao što je" ghosting " efekat koji se pojavljuje onda kada je promjena boja veoma česta najčešće ufilmovima i 3D igrama. Mjeri se u milisekundama (ms).  Za razliku od CRT monitora, LCD

monitori ne daju istu kvalitetu slike ako se u njih gleda iz različitih uglova. Obično ako gledamo

LCD sa strane, boje gube kvalitetu, prikaz je zamračen ako ne i potpuno nečitljiv. Godinama seLCD monitori unaprijeĎuju da bi se ova poteškoća smanjila, a shodno tome su predstavljeni widescreen ekrani koji su vodoravno produţeni što prirodno odgovara čovjekovom

oku.

6.

7/16/2019 Izlazni Uredjaji Racunarskog Sistema by Beksona

http://slidepdf.com/reader/full/izlazni-uredjaji-racunarskog-sistema-by-beksona 9/20

Izlazni ureĊaji raĉunarskog sistema  Ilija Mudreša, odjeljenje S4b 

4.2. Katodni monitor (CRT) 

Katodni monitor ili CRT monitor je grafički izlazni ureĎaj temeljen na katodnoj cijevi koju je

izumio Karl Ferdinand Braun.Ovaj način prikazivanja se koristi u većini današnjih monitora, kaoi što se katodna cijev koristi u TV-u, osciloskopu i drugim ureĎajima. Karakteriše ih velika

teţina, veliko zauzimanje prostora kao i visoka potrošnja el.energije, ali zato imaju veoma dobrukvalitetu i oštrinu slike. Danas, katodni monitori gube primat koji preuzimaju LCD i  plazma

 prikazi. CRT monitor radi na principu katodne cijevi. Ekran CRT monitora se sastoji od miliona

sićušnih crvenih, zelenih i plavih fosfornih tačkica koje svijetle kada ih "udari" elektron što potom stvara sliku na ekranu. Unutar katodne cijevi, katoda je zagrijana nit koja se nalazi u

vakumskoj staklenoj cijevi. Katodno zračenje je ustvari tok elektrona koji stvara elektronski top.Elektroni su negativni (katoda), dok je anoda pozitivna što privlači elektrone koji su paţljivousmjereni prema usmjerivaču koji ih pomoću magnetnog ili električnog polja u snopovimaskreće ka anodi i ekranu. Ekran je prekriven fosfornim materijalom koji praktično svijetli ako je

"pogoĎen" elektronom. Fosforni sloj se sastoji od crvenih, zelenih i plavih zona pomoću kojih sedobija boja i na taj način se dobija osnovna slika na ekranu koja se potom filtrira da bi se dobilakonačna slika koju mi vidimo na ekranu. Ima nekoliko vrsta filtriranja, tri su  

najpoznatija: Shadow-mask , Aperture-grill i Slot-mask   pomoću kojih se dobija konačna slika kojumi vidimo. CRT monitor ima isti ili sličan kvalitet slike i na manjim ili većim rezolucijama. To, prije svega, zavisi od fizičke veličine monitora i veličina piksela (dot pitch), iako CRT monitor 

moţe koristiti i manje i veće rezolucije, on ima svoju preporučenu rezoluciju na kojoj će raditiidealno, a ta preporučena rezolucija obično je ispisana u priručniku proizvoĎača monitora, takoda nije preporučljvio (zbog  tehničkih razloga, ali i zdravstvenih) stavljati rezoluciju na najvećumoguću. Iako CRT monitori zrače X-zrake one su uglavnom bezopasne jer gotovo sve zrake

zaustavlja debeli ekran, a one što proĎu uglavnom ne mogu nanijeti nikakvu štetu. TakoĎer i brzina osvjeţavanja monitora je zamorna za ljudsko oko, iako je to u današnje vrijeme skoro iriješen problem (preko 75Hz skoro da se oči i ne zamaraju). Starost monitora je takoĎer bitna,ako je monitor suviše star njegova slika postaje mutnija što je za ljudsko oko veoma naporno.Iako u društvu vlada mišljenje da zračenje monitora najviše zamara oči to ipak nije posve tačno, jer samo gledanje neke promjenljive slike sa male udaljenosti duţe vrijeme je mnogo veći napor za ljudsko oko, nego li neznatno zračenje koje je u većini slučajeva bezopasno. 

7.

7/16/2019 Izlazni Uredjaji Racunarskog Sistema by Beksona

http://slidepdf.com/reader/full/izlazni-uredjaji-racunarskog-sistema-by-beksona 10/20

Izlazni ureĊaji raĉunarskog sistema  Ilija Mudreša, odjeljenje S4b 

5. ŠTAMPAĈ 

Štampaĉ, printer ili pisaĉ  je ureĎaj koji na neki materijal, poput papira,  pravi fizičku kopijunekog dokumenta ili slike koja je u elektronskoj formi, odnosno u računaru. Prvi printer na

svijetu je bio mehanički, koji je u 19. vijeku izumio Charles Babbage.  Brzina ranih printera se

mjerila u jedinici znakova u jednoj sekundi. Danas se brzina štampanja mjeri u stranicama uminuti. To u praksi nikada nije sigurno tačan podatak, jer se obično mjeri koliko crno bijelihstranica (i to najčešče neki tekst) u minuti moţe ištampati, nego li zahtjevne slike koje

zahti jevaju više vremena. 

5  .1. Laserski štampač  

Laserski printer je veoma precizni printer koji radi na principu laserskih zraka, u mogućnosti je

da štampa i tekst i grafiku. Laserski printeri su nekad bili prilično skupi, danas se prodaju po prihvatljivoj cijeni iako je ona još uvijek viša od tintnih pisača, dok je potrošni materijaldugovječan ali i skup. Laserski printeri su savršeni za tekst, kao i za grafiku ako se radi o

štampačima u boji koji su inače sk uplji. Veoma su brzi i imaju veliku preciznost štampanja, posebno ako se radi o tekstu.Većina današnjih laserskih printera moţe štampati crno bijeli tekst igrafiku, iako postoje i laserski štampači u boji.  Rezolucija štampača zavisi  od veličine tačke,koja zavisi od debljine laserskog zraka, i kvaliteta tonera.Laserska tehnologija se koristi kod

štampača u boji, gdje postoje modeli sa tri (CMY) i četiri (CMYK) mehanizma za štampanje. Laserski štampači danas, standardno, dostiţu brzinu štampe od 10 do 30 strana u minuti, a

najbrţi modijeli i više od 200 strana u minuti u crnobeloj štampi i preko 100 strana u minuti u boji.

Slika 5. Laserski štampač  

8.

7/16/2019 Izlazni Uredjaji Racunarskog Sistema by Beksona

http://slidepdf.com/reader/full/izlazni-uredjaji-racunarskog-sistema-by-beksona 11/20

Izlazni ureĊaji raĉunarskog sistema  Ilija Mudreša, odjeljenje S4b 

5  .2. Matrični štampač  

Matrični štampač je mehanički štampač za računare. Štampa pomoću iglica (engl. pin), koje preko trake natopljene bojom ostavljaju otisak na papiru. Naziv je dobio upravo po otiscima

iglica u obliku matrice, na osnovu kojih se formiraju različiti znakovi. Spada u grupu udarnih

štampača, zajedno sa slovnim štampačem i crtačem (ploterom). 

Djelovi matričnog štampača su: 

  glava za štampanje sa 9, 18 ili 24 iglica i elektromagnetima 

  koračni motor za pokretanje papira 

  koračni motor za pokretanje glave za štampanje 

  mikroprocesor za upravljanje radom, sa upravljačkim programima smještenim u posebnumemoriju ROM i EPROM memorija u kojoj su smješteni već formirani znakovi –  generator znakova traka natopljena bojom, smještena u plastičnoj kaseti 

Slika 6. Matrični štampač  

Glava za štampanje postavljena je na tačno odreĎenom odstojanju i usm jerena ka papiru. Kreće

se po osovini postavljenoj pod pravim uglom u odnosu na kretanje papira i pomjera sevodoravno duţ jednog štampanog reda. Iglice glave se aktiviraju proticanjem struje kroz glavu pomoću elektromagneta, udarajući u traku sa bojom, pri čemu ostavljaju otisak na papiru. Brojiglica u glavi odreĎuje maksimalan broj tačaka, koje glava moţe otisnuti u jednom poloţaju.Svaka od iglica povezana je sa jednim pogonskim elektromagnetom, pod dejstvom električnog

9.

7/16/2019 Izlazni Uredjaji Racunarskog Sistema by Beksona

http://slidepdf.com/reader/full/izlazni-uredjaji-racunarskog-sistema-by-beksona 12/20

Izlazni ureĊaji raĉunarskog sistema  Ilija Mudreša, odjeljenje S4b 

impulsa. Iglice su meĎusobno nezavisne, odnosno mogu se pom jerati svaka za sebe. Struja grije

glavu, što pri dugotrajnom i neprekidnom radu moţe da ošteti iglice. Na taj način kvalitet ispisa

vremenom slabi, zbog čega postaje neophodno zamijeniti glavu. Matrični štampač ne obraĎujedokumente stranu po stranu, već štampa niz Aski znakova, red po red i zbog toga ima veomamali memorijski bafer. Otuda se brzina štampanja izraţava u broju odštampanih znakova u

sekundi, koja se kreće izmeĎu 50 i 300. Brzina zavisi od štampača i kvaliteta štampe, koja seizraţava u broju tačaka po inču, vrednosti obično oko 75. Moţe da štampa u jednoj boji, uzavisnosti od postavljene trake od čije istrošenosti takoĎe zavisi kvalitet otiska. Za opis strane za

štampu ne koristi sloţene jezike, kao što su PCL ili PostScript, već jednostavne kodove za postavljanje osnovnih parametara kao što su veličina strane i kvalitet štampe, dok se sloţenijaobrada obavlja se na PC-ju.

5  .3. Mlazni štampač (Ink-Jet) 

Mlazni štampač  je vrsta kompjuterskih štampača za domaćinstva i privredne firme (engl. Inkjet)

(sa mastilom), koji štampaju tako što iz rezer voara mastila mlazom gaĎaju papir: u svakojsekundi ispali se oko 50.000 kapljica mastila. Postoje rezervoari za crnu i kolor šta mpu. Mlazni

štampači su najefikasniji za štampanje slika u boji.

Slika 7. Mlazni štampač (Ink-jet)

10.

7/16/2019 Izlazni Uredjaji Racunarskog Sistema by Beksona

http://slidepdf.com/reader/full/izlazni-uredjaji-racunarskog-sistema-by-beksona 13/20

Izlazni ureĊaji raĉunarskog sistema  Ilija Mudreša, odjeljenje S4b 

5.3.1. Princip rada Ink-  jet štampača 

Glava sluţi za nanošenje mastila i sadrţi odreĎen broj otvora koji se nazivaju mlaznice kroz koje

 prolazi mastilo prilikom nanošenja. Broj mlaznica kao i njihov prečnik (utiče na veličinu kapljice

mastila a samim tim i kvalitet štampe) razlikuje se od modela do modela kertridţa odnosno

modela samog štampača.Ono sto je jos zanimljivo je konstrukcija kertridţa. Pored toga što mogu

imati glavu za štampanje ili ne, bitan je način na koji skladišti mastilo unutar njih. Š iroko su

rasprostranjeni kertridţi unutar kojih je sunĎer koji drţi mastilo (kod njih je nezgodno što sa

svakim punjenjem sunĎer gubi svoja početna svojstva pogotovo ako punjenje obavljate špricomsa iglom - često zabadanje igle sve vise oštećuje sunĎer, i što često prilikom punjenja moţe doćido stvaranja vazdusnih mjehura koji ne dozvoljavaju prolaz mastilado glave što dovodi do

nemogućnosti štampanja pa i oštećenja glave), takoĎe tu imamo   kertridţe sa vrećicom pod

 pritiskom unutar koje se nalazi mastilo (npr HP Bussines serijaštampača), kertridţi gdje jemastilo u komori pod pritiskom, a npr. noviji Canoni imaju kombinovane kertridţe (donji diokertridţa sadrţi sunĎer a gornji komoru-rezervoar sa mastilom).

6. ZVUĈNICI 

Zvučnik je eletktromehanički pretvarač koji pobuĎen električnim signalom proizvodi zvuk namijenjen ljudskom uhu, tj. zvuk frekvencijskog opsega od 20 do 20.000Hz. Pojam zvučnik setakoĎe često koristi i za zvučnu kutiju u kojoj se nalazi jedna ili više zvučnih kutija, tj. zvučnika

u uţem smislu. 

Slika 8. Zvučnik  

11.

7/16/2019 Izlazni Uredjaji Racunarskog Sistema by Beksona

http://slidepdf.com/reader/full/izlazni-uredjaji-racunarskog-sistema-by-beksona 14/20

Izlazni ureĊaji raĉunarskog sistema  Ilija Mudreša, odjeljenje S4b 

6  .1. Dinamički zvučnik  

Kada kroz zavojnicu poteče struja, stvara se magnetsko polje, koje zajedno sa zavojnicom, u

skladu s promjenom smjera struje, mijenja svoj polaritet, odnosno orijentaciju. Zavojnica jesmještena u polje permanentnog (trajnog) magneta. Polja trajnog magneta i zavojnice

meĎusobno djeluju jedno na drugo, kao i svaka druga dva magneta. Kako je trajni magnetstacionaran, a zavojnica pokretljiva, mijenjanje polarizacije zavojnice i polja s promjenom struje

rezultira titranjem zavojnice (polje gura ili privlači zavojnicu, ovisno o trenutku). Zavojnica potiskuje membranu, što proizvodi zvuk jer se širi zvučni val. Frekvencija zvučnog vala,odnosno dobivenog zvuka podudara se sa frekvencijom titranja zavojnice.

Elektrostatičke sile privlačenja i odbijanja koja postoje izmeĎu električno naelektrisanih t ijela

zavisno od toga da li su naelektrisanja isto rodnog ili suprotnog polariteta formiraju osnovu

elektrostatičkog zvučnika. Tako, ako se dvije metalne ploče jedna blizu druge i ako se dovedeodgovarajući jednosm jerni napon, doći će do meĎusobnog privlačenja ploča. Zatim, ako se jednaod ploča fiksira, a druga se napravi da bude tanka pokretna membrana, dovoĎenje naizm jeničnognapona će omogućiti kretanje membrane ka i od nepokretne ploče. 

U praksi, nelinearnost koja je nezaobilazna kod ovakvog neizbalansiranog sistema se izbegava

koristeći push-pullstrukturu, slika 8. Dvije fiksne ploče ili elektrode, izolovane na odgovarajućinačin i perforirane kako bi dopustile da zvučni talasi proĎu kroz njih se postavljaju sa različitihstrana membrane. Isti jednosmjerni polarizacioni napon se dovodi do obije fiksne ploče u odnosuna centralnu membranu, tako daje njen poloţaj u mirovanju tačno „u sredini“. Naizm jenični

(audio) signal suprotnog polariteta se dovodi do svake od spoljnih ploča generišući povećano privlačenje membrane jednoj od ploča što je potpomognuto smanjenim privlačenjem od stranedruge ploče. Membrana moţe biti izuzetno lagana pošto se krutost ovdje ne zahtijeva i odziv na

visoke frekvencije i tranzijente je odličan (mebrana moţe brzo da reaguje). TakoĎe, pošto se pobudna sila primjenjuje preko čitave površine membrane, što je suprotno onome što postoji kodelektrodinamičkog zvučnika sa kalemom, neţeljeni modovi kretanja su ovdje izbjegnuti, kretanje

membrane je mnogo bliţe kretanju idealnog klipa. MeĎutim, treba prim ijetiti da je elektrostatičkizvučnik  napravljen bez ikakve kutije, tako da se on ponaša kao dipol i zrači podjednako na dv ije

strane tako da ima karakteristiku usmerenosti u obliku osmice.  Ne postojanjem kutije se izbjegavaju različiti problemi koje ona nameće, kao što su rezonance ukutiji, ali se postavlja granica za nisko-frekvencijsko zračenje pošto su talasi sa prednje i zadnjestrane u protiv fazi i dolazi do njihovog poništavanja. Zbog toga se većina elektrostatičkihzvučnika projektuje kao visoko-frekvencijske komponente koje treba upariti sa konvencionlanim

12.

7/16/2019 Izlazni Uredjaji Racunarskog Sistema by Beksona

http://slidepdf.com/reader/full/izlazni-uredjaji-racunarskog-sistema-by-beksona 15/20

Izlazni ureĊaji raĉunarskog sistema  Ilija Mudreša, odjeljenje S4b 

elektrodinamičkim zvučnikom sa pokretnim kalemom za niske frekvencije. I jednosmerni inaizjmenični naponski signali kod ovih zvučnika mogu biti reda nekoliko kV, i zbog toga treba

 preduzeti mjere opreza da ne bi došlo do prekom jerno velikih pomjeraja membrane i oštećenja.Zbog toga se obično postavljaju kola za ograničavanje signala i senzori koji vrše isključivanjedovodnog napona kada se preĎe odreĎena granica.

6  .2. Zvučnička kutija 

Kako je teško napraviti zvučnik koji će jednako dobro reproducirati i niske i visoke frekvencije,u pravilu se rade 2-stazne ili 3-stazne zvučne kutije. Dvostazne kutije imaju 2 zvučnika:visokotonac (tweeter) i dubokotonac (woofer - ponekad se koristi i termin bas), dok 3-stazne

kutije imaju i srednjetonac. Neke kutije imaju i takozvanu Bass Reflex cijev koja hvata baseve u

kutiji ( koju proizvodi zadnja strana zvučnika te oni kroz cijev odreĎenog promjera ( bass reflex )

izlaze van.

Slika 9. Zvučna kutija 

13.

7/16/2019 Izlazni Uredjaji Racunarskog Sistema by Beksona

http://slidepdf.com/reader/full/izlazni-uredjaji-racunarskog-sistema-by-beksona 16/20

Izlazni ureĊaji raĉunarskog sistema  Ilija Mudreša, odjeljenje S4b 

6.3. Tehnike reprodukcije 

Donedavno se zvuk reproducirao u mono i stereo tehnici, a ideje o kvadrofoniji su davno

izumrle, no krajem 20. vijeka postali su popularni surround  zvučnički ureĎaji, kojima se postiţeono što kvadrofonija nije svojedobno uspjela. 

  Tipičan razmještaj je 5.1 (noviji standardi su 6.1 i 7.1): 

  dva zvučnika naprijed (lijevi i desni - osnova stereo ureĎaja)

  dva pozadinska zvučnika (takoĎe lijevi i desni)

  centralni zvučnik ispred nas 

  takozvani subwoofer - zvučnik koji reprodukuje frekvencije na donjoj granici čujnostiljudskog uha

7.1 sistem je zapravo jednak 5.1 samo što ima još dva zvučnika "srednji" koji su naravno lijevi i

desni. Kvalitet ovakvog sistema je u tome što sada doslovno moţemo učestvovati u filmu te

osjećati svaki zvuk te dobiti doţivljaj kao da smo u filmu ili nekoj drugoj aplikaciji. 

7. PLOTER 

Ploter(Slika 10.) je izlazna naprava namijenjena izradi crteţa i nacrta, osobito većih dimenzija iodličnog kvaliteta. Ploter iscr tava sliku pokretanjem pera preko površine papira na proizvoljannačin. U tehnologiji plotera s ravnom pločom ( flatbed plotter ) papir se pričvršćuje na pločuelektrostatskim nabojem, vakuumom ili nekim drugim načinom. Pero se postavlja na početnutačku crte i spušta na površinu papira. Pero se pokreće po površini papira do krajnje tačke i tadase podiţe. Ovaj ureĎaj analogan je vektorskoj tehnologiji crtanja. U tehnologiji rotacijskih

 plotera (drum plotter ) papir se rotira pomoću bubnja koji rotira, a pero se pokreće duţ linijske putanje uzduţ bubnja u oba smjera. 

Slika 10. Ploter 

14.

7/16/2019 Izlazni Uredjaji Racunarskog Sistema by Beksona

http://slidepdf.com/reader/full/izlazni-uredjaji-racunarskog-sistema-by-beksona 17/20

Izlazni ureĊaji raĉunarskog sistema  Ilija Mudreša, odjeljenje S4b 

8. SLUŠALICE 

Slušalice su jedan ili par malih zvučnika koje korisnik drţi u blizini svoga uha da bi mogli

čuti zvuk koji izlazi iz nekog izvora kao:  pojačalo, CD ureĎa j, walkman, iPod, telefon. Danas

 postoje različite podjele slušalica, ali osnovna podjela je na slušalice za jedno uho ( mono

slušalice ) i slušalice za oba uha ( stereo slušalice ). Slušalica za oba uha moţe podrţati stereozvuk ( dva različita kanala audio signala, jedan za svako uho odnosno slušalice ), ili koristi istiaudio kanal za oba uha odnosno slušalice. Mono slušalica je pogodnija za mobilne telefone, jer omogućuje da je drugo uho slobodno kako bi mogli čuti zvukove iz svoje okoline. TakoĎer su bolje za mobitele jer mobitel ima samo jedanaudio kanal.

Za računare ili druge ureĎaje gdje postoje dva kanala audio signala stereo slušalice su bolje.Stereo slušalice se zato više koriste kada je potreban kvalitetniji zvuk. 

Telefonske slušalice uglavnom koriste 150-omske zvučnike s uţim frekvencijskim rasponom.Dok stereo računalne slušalice koriste 32-omske zvučnike sa širim frekvencijskim rasponom.

Slika 11. Stereo slušalice 

15.

7/16/2019 Izlazni Uredjaji Racunarskog Sistema by Beksona

http://slidepdf.com/reader/full/izlazni-uredjaji-racunarskog-sistema-by-beksona 18/20

Izlazni ureĊaji raĉunarskog sistema  Ilija Mudreša, odjeljenje S4b 

9. ZAKLJUĈAK  

Ovaj rad je napisan kao Maturski rad u Elektrotehničkoj školi. 

Osim navedenog, iz rada se mogu izvući sledeći značajni zaključci: 

  Računarski sistemi (računari) su elektronske mašine koje obraĎuju ulazne informacije(podatke ili naredbe) i iz njih proizvode izlazne informacije (rezultate).

  Periferni ureĎaji su ulazni ureĎaji, izlazni ureĎaji ili spoljna memorija 

  Računarski sistem mora imati jedinicu za ulaz, učitavanje ulaznih podataka i programa to

su ulazni ureĎaji (tastatutra,miš, skener,...) kao i jedinicu za izlaz (prikazivanje) podatakato su izlazni ureĎaji (monitor, štampač, zvučnik...). 

  Izlazni ureĎaji sluţe za prikazivanje računarskih podataka u pogodnom obliku. Oni pretvaraju računarske digitalne impulse u podatke razumljive čojveku, tj. slova, brojeve,slike, zvuk. A to su: MONITOR, ŠTAMPAČ, PLOTER, ZVUČNICI I SLUŠALICE. 

  Monitor  je vaţan dio PC računara jer korisnik preko njega i tastature komunicira saračunarom. 

  Štampaĉ, printer ili pisaĉ  je ureĎaj koji na neki materijal, poput papira, pravi fizičkukopiju nekog dokumenta ili slike koja je u elektronskoj formi, odnosno u računaru. 

  Zvuĉnik   je eletktromehanički pretvarač koji pobuĎen električnim signalom proizvodizvuk namijenjen ljudskom uhu, tj. zvuk frekvencijskog opsega od 20 do 20.000Hz.

  Ploter je izlazna naprava namjenjena izradi crteţa i nacrta, osobito većih dimenzija iodličnog kvaliteta. 

  Slušalice su jedan ili par zvučnika koje korisnik drţi u blizini uha da bi mogli čuti zvuk 

koji izlazi iz nekog izvora kao: pojačalo, CD ureĎaj, walkman, iPod, telefon. 

16.

7/16/2019 Izlazni Uredjaji Racunarskog Sistema by Beksona

http://slidepdf.com/reader/full/izlazni-uredjaji-racunarskog-sistema-by-beksona 19/20

Izlazni ureĊaji raĉunarskog sistema  Ilija Mudreša, odjeljenje S4b 

Literatura:

 www.wikipedia.com 

  www.gimnazija-paracin.edu.rs 

  Milan Milosavljević, Gojko Grubor, Mladen Veinović,Informatika, Beograd 2009.

7/16/2019 Izlazni Uredjaji Racunarskog Sistema by Beksona

http://slidepdf.com/reader/full/izlazni-uredjaji-racunarskog-sistema-by-beksona 20/20

Izlazni ureĊaji raĉunarskog sistema  Ilija Mudreša, odjeljenje S4b 

Komentar:

Ocjena rada _____________ 

Odbrana rada _____________ 

Opšta ocjena  _____________ 

Komisija:

Predsjednik ______________ 

Ispitivač ______________  

Stalni član ______________  

Datum: ____________