HazırlayanPsik. Dan. Derya ATÇEKEN

İNTİHAR DAVRANIŞI VE ERGENLİKTE İNTİHAR EĞİLİMİ

İçerikİntihar Davranışı Tanımıİntiharların Ortak Özellikleriİntihar Hakkında Yanlış Bilinenlerİntihar Süreci Türkiye’ de İntiharlarErgenlikte Risk EtmenleriÖnleme ve Müdahale Çalışmaları

İNTİHAR Tüm Dünyada önemli bir Halk Sağlığı Problemidir.

• Her yıl 1 Milyon kişi intihar sonucu hayatını kaybediyor.

• 20 milyondan fazla kişi ise İntihar Girişiminde bulunuyor.

• Herhangi bir girişimde bulunmamış olmasına rağmen İntihar düşüncesine sahip kişilerin sayısı gittikçe artıyor.

• İntihar oranlarının artış hızı son 45 yılda %60

İNTİHAR DAVRANIŞI

Eylem

Güdü

Niyet

İntihar davranışı bir süreci ifade eder.

İntihar Davranışının Temel Unsurları;

• Tamamlanmış İntiharlar: Niyet+Eylem+Güdü

• İntihar Girişimi

• İntihar Düşüncesi

İntiharların Ortak Özellikleri

İntiharlar bireyin yaşam boyu baş etme çabalarıyla büyük bir tutarlılık gösterir.

• Ortak uyaran dayanılmaz bir ruh acısıdır.

• Ortak amaç bir çözüm arayışıdır.

• Ortak hedef bilinci sonlandırmadır.

• Ortak etken doyurulamamış psikolojik ihtiyaçlardır.

• Ortak duygu çaresizlik-umutsuzluktur.

• Ortak içsel tutum ambivalanstır.

• Ortak bilişsel durum daralmadır.

• Ortak tepki kaçmadır.• Ortak kişilerarası tepki,

kendini öldürme isteğinin iletimidir.

İNTİHAR HAKKINDA YANLIŞ BİLİNENLER

Sadece belli tip insanlar intihar eder

Kendini öldürmekten bahseden ve tehditte bulunanlar intihar etmez

• İnsanlar genelde herhangi bir uyarıda bulunmaksızın intihar ederler.

Depresyonlu biriyle intihar konusunu konuşmak kişiyi intihara yöneltir.

Kararlı bir kişiyi hiç bir şey intihardan vazgeçiremez

Sadece akıl hastalığı olan kişiler intihar eder

İntihar davranışı soya çekimle geçer

İNTİHAR SÜRECİ MODELİ

Yatkınlaştırıcı Etmenler

İNTİHARRuhsal Acı Eşiği

İntiharın Kültürel Anlamı

Yardım Aramaya

Karşı Tutum

Çevrenin İntihara

Karşı Tutumu

Temel Kültürel Yapı

Risk EtmenleriKoruyucu EtmenlerTetikleyici Etmenler

Koruyucu EtmenlerTetikleyici Etmenler

Türkiye’ de İntihar Davranışının YaygınlığıYıllara göre İntihardan ölüm sayısıYıllara göre Kaba İntihar HızıNedene göre İntiharlarŞekline göre İntiharlarEğitim durumuna göre İntiharlarYaş grubuna göre İntiharlar

Not: İntihar oranı 100,000 kişi başına düşen intihar olgularına göre hesaplanmıştır.

Coğrafi bölge

2011A B

Türkiye 2 677 3,62

Ege Bölgesi 449 4,63

Doğu Anadolu Bölgesi

273 4,69

İstanbul 387 2,88

Yıllar İntihar Sayısı

İntihar Oranı

1981 876 1,92

1991 1228 2,14

2001 2584 3,78

2011 2677 3,62

Yıllara Göre İntihardan Ölüm Sayısı ve Kaba İntihar Hızı

46.60%

19.40%

9.40%

8.30%

8.00%

5.50%2.20%0.60%

Nedene Göre İntihar Oranları,2011

BilinmeyenHastalıkAile GeçimsizliğiDiğerGeçim Zorluğuİlişki SorunlarıTicari BaşarısızlıkÖğrenim Başarısızlığı

52.00%

26.10%

10.10%

5.30%

6.50%

Şekline göre İntiharlar

AsarakAteşli Silah Kul-lanarakYüksekten At-layarakKimyevi Madde Kul-lanarakDiğer(Suya At-lama,Kendini Yakma vb.)

3.75%13.48%

38.83%

16.73%

6.24%

11.61%

4.12% 5.24%

Eğitim durumuna göre İntiharlar

Okuma Yazma Bilmeyen

Bir Okul Bitirmeyen

İlkokul İlköğretimOrtaokul ve Dengi Lise ve DengiYüksek Öğretim Bilinmeyen

Yaşa Göre İntiharlar, 2011

Yaş Aralığı

Toplam Erkek Kadın

Toplam 2677 1876 801-15 103 45 5815-24 620 351 26925-34 556 387 16935-44 433 337 9645-54 392 315 7755-64 246 187 5965-74 152 123 2975+ 157 117 40Bilinmeyen

18 14 4

Yaşa Göre İntihar Oranları, 2011

ERGENLİKTE RİSK ETMENLERİ *Psikolojik Etmenler *Ailesel Etmenler *Toplumsal Etmenler

Her İntiharın Birden Çok Sebebi Vardır!!!

Psikolojik Etmenler1- Cinsiyetin Etkisi2- Psikiyatrik Belirtilerin varlığı3- Bilişsel Yatkınlık4- Cinsel Kimlik Sorunları 5- İlaç ve Alkol Kullanımı

Ailesel Etmenler 1- Boşanma, Ayrı yaşama durumu2- aile içi şiddet ve anlaşmazlıklar.3- Ailede psikiyatrik öykü.4- Düşük aile desteği

Toplumsal Etmenler1- Çevre Baskısı2- Yetersiz Sosyal İlişki3- Yetersiz Sosyal Destek4- İşsizlik5- Model alma6- Sınırlı Toplumsal Kaynak

NELER YAPILABİLİRA- İntihar düşüncesine sahip bireye yönelik çalışmalar; 1. İntihar riski taşıyan bireylerin belirlenmesi. 2. Önleyici çalışmalar

B- Ölümle sonuçlanan intihar girişiminden etkilenmiş olan bireylere yönelik çalışmalar.

İNTİHAR RİSKİ DEĞERLENDİRİLMESİ

Kişideki İntihar EğilimleriRuhsal sorunlarPsikolojik özelliklerAilevi etmenlerİntihar için gerekli malzemelere ulaşılabilirlikBireyin insanlar arası ilişkileriBireyde gözlenen davranış değişiklikleri

Risk Değerlendirmesi Yapabilmek İçin Önce Bilgi Toplanmalıdır!!!

Bireyde Gözlenen Davranış Değişiklikleri 1. Kendini öldürme

hakkında konuşur2. Yeme ve uyku düzeni

bozulur3. Davranışları aşırı

derecede değişir4. Arkadaş ve sosyal

etkinliklerden kendini çeker

5. Hobilerine, okula ve benzeri şeylere olan ilgisini kaybeder

6. Ölüme hazırlık için ve ölüm sonrası için hazırlıklar yapar.7. Değerli özel eşyalarını başkalarına verir.8. Kendini öldürme girişimlerinde bulunur.9. Gereksiz riskler alır.10. Ölümle aşırı ilgilenir.11. Kişisel bakımına önem vermez 12. Madde kullanımında artış olur.

ÖNLEME ÇALIŞMALARIYetkililerin Bilgilendirilmesi ve Profesyonel

DestekTemel sorunun belirlenip çözüm yollarının

araştırılması.Koruyucu etmenler devreye sokulması:Empatik ve zorlayıcı olmayan bir yaklaşımla

düzenli görüşmelerin yapılmasıGeleceğe/Sorunların çözümüne yönelik umut

verme.İntihar etmede kullanılabilecek malzemelerin

ortadan kaldırılması

Etkilenmiş Olan Bireylere Yönelik Çalışmalar

Okul ortamında kaosun oluşmasına izin vermeden doğru ve yeterli bilgilendirme yapma

İntihar eden öğrencinin yakın arkadaşlarıyla özel görüşmeler yapmak

İntihar etmiş olan öğrenciyi suçlayıcı konuşmalardan kaçınmak.

İntihar davranışının özendirilmesinden kaçınmak

Etkilenme ihtimali olan öğretmenlerle görüşmek

Yararlanılan Kaynaklar Atlı, Z(2007). İntihar Olasılığı Ölçeği (İoö)’nin Klinik

Örneklemdeki Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması Eskin, M(2012). İntihar; Açıklama, Değerlendirme, Tedavi ve

Önleme Sayıl, I(2000). Kriz ve Krize Müdahale TÜİK İntihar İstatistikleri, 2011