i̇letişim hukuku 5 - reklam ve tele alışverişte yayın iİlkeleri

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİİLETİŞİM FAKÜLTESİ

İLETİŞİMHUKUKU

Öğr. Gör. Mustafa CINGI

REKLAM VE TELE-ALIŞVERİŞTE YAYIN İLKELERİ

Koordinatör

BU

DERSTE

1. Genel Ilkeler

2. Maddelerde Reklam ve

Tele-Satıs

3. Reklamlarda Sorumluluk

4. Reklamlardan Örnekler

GENEL İLKELER

Radyo ve Televizyon Yayınları HakkındaKanunun getirdiği düzenlemeye göre (RTYHKm.19); bütün reklamlar adil ve dürüstolacak, yanıltıcı ve tüketicinin çıkarına zararverecek nitelikle olmayacak, çocuklarayönelik ve içinde çocukların kullanıldığıreklamlarda, onların yararlarına zararverecek unsurlar bulunmayacak, çocuklarınözel duyguları göz önünde tutulacaktır.

GENEL İLKELER

Reklamcı, programların içeriğine herhangibir müdahalede bulunamaz. Reklamlargünlük yayın süresinin %15’inigeçemeyecektir. Ancak, ürünlerin alımının,satımının, kiralanmasının veya hizmetlerintoplumla doğrudan sunulmasını sağlamaküzere bu oran spot reklamların %15’iniaşmaması kaydıyla %20’ye çıkarılabilir. Birsaatlik yayın içinde spot reklamlara ayrılansüre %20’yi aşamaz.

GENEL İLKELER

Ürünlerin alımını, satımını, kiralanmasınıveya hizmetleri halka doğrudan sunantürlerdeki reklamların yayını günde bir saatigeçemez.

GENEL İLKELER

RTYEUHY m.6’ ya göre bütün reklam ve alış-veriş yayınları aşağıda yazılı genel ilkelereuygun yapılmalıdır.

GENEL İLKELER

a. Adil ve dürüst olmalıdır.

b. Yanıltıcı ve tüketicinin çıkarlarına zararverecek nitelikte olmamalıdır.

c. İnsan onurunu zedeleyici biçimdeyapılmamalıdır.

GENEL İLKELER

d. Irk, cinsiyet veya milliyet alanlarınaayrımcılık içermemelidir.

e. Dini veya siyasi inanışlara saldırıdabulunmamalıdır.

f. Türk ve yabancı devlet büyüklerine, dinikişilere ve dini konulara yer verilmemelidir.

GENEL İLKELER

g. Kamu sağlığı ve güvenliğini zedeleyecekdavranışları desteklememelidir.

h. Çevre koruma konusunu zedeleyecekdavranışları desteklememelidir.

i. Reklamcı, programların içeriğine hiçbirşekilde müdahalede bulunmamalıdır.

GENEL İLKELER

j. Çocukların doğrudan kullanmadıkları veyakullanamayacakları ürün veya hizmetlerintanıtılmasında, çocukların yer aldığı ifade vegörüntülere yer verilmemelidir.

k. Çocuklara yönelik ve içinde çocuklarınkullanıldığı reklamlarda, çocuklarınçıkarlarına zarar verecek unsurlarbulunmamalı ve çocukların özel duyguları gözönünde bulundurulmalıdır.

GENEL İLKELER

l. Haber ve güncel programları düzenli olaraksunan kişilerin görüntü ve seslerine reklamlarve tele-alışverişlerde yer verilmemelidir.

m. Reklam ve tele-alışveriş yayınlarındakullanılacak dil ile ilgili olarak radyo,televizyon ve veri yayıncılığında uyulmasıgereken genel yayın ilkelerinin ilgilihükümleri göz önünde tutulmalıdır.

Maddelerde Reklam ve Tele-Satış

A. Çocuklara Yönelik Reklam ve Tele-SatışYayın İlkeleri

RTYEUHY m.7’ye göre, 15 yaş ve altındakiizleyici kitleye yönelik ve bu kitlenintüketebileceği ürün ve hizmetleri kapsayanreklamlar, çocuklara yönelik reklamlardır.



Çocuklara yönelik olan veya onları etkilemeolasılığı bulunan reklamlar ile içindeçocukların kullanıldığı reklamlarda,çocukların zihinsel, fiziksel, psikolojik vetoplumsal gelişim özelliklerini olumsuzetkileyebilecek unsurlarbulundurulmamalıdır.



Alt yazı, çerçeve ve doğrudan satışreklamların tekniği çocuklara yönelikprogramların yayını esnasında kullanılamaz.


Çocuklara yönelik reklam ve tele-alışverişyayınları aşağıdaki ilkelere uygun olarakyapılmalıdır:

a. Çocukların deneyimsizliğini veya saflığınıkullanarak, bir ürün veya hizmeti satınalmaları doğrudan teşvik edilmemelidir.



b. Bir ürün veya hizmete sahip olmanın veyakullanmanın, diğer çocuklara göre fiziksel,sosyal veya psikolojik bir üstünlüksağlayacağını veya bu ürünlere sahipolmamanın aksi yönde suç yaratacağını ilerisürecek mesajlar verilmemelidir.



c. Çocukların sahip olduğu deneyimi gözönünde bulundurarak, bu kapsamdaki yaşgruplarında gerçek dışı beklentilerinyaratılmasına neden olunmamalıdır.



d. Çocukların reklamı yapılan bir malın veyahizmetin satın alınması için, anne-babalarınıveya başkalarını ikna etmelerine yönelikdoğrudan bir çağrı içermemelidir.



e. Çocukların ana-babalarına, öğretmenlereveya diğer kişilere duyduğu özel güvenkötüye kullanılmamalı; otoriteyi vesorumluluk duygusunu ortadan kaldıracakbiçimde yayınlanmamalıdır.



f. Çocuklar, kendileri veya çevreleri içintehlikeli araç, gereç ve nesneleri kullanırkenveya oynarken gösterilmemelidir.



g. Çocukları tehlikeli duruma sokabilecekveya tanımadıkları kişilerle ilişki kurmaya yada bilmedikleri veya tehlikeli yerlere gitmeyeteşvik edebilecek hiçbir ifade veya görselsunum içermemelidir.



h. Reklamı yapılan ürünün gerçek boyutlarıdeğeri, özellikleri, dayanıklılığı veperformansı hakkında çocuklarınyanıltılmasına sebep olabilecek ifade veyagörsel sunumlara yer verilmemelidir. Eğerürünün kullanımı ek bir malzemegerektiriyorsa (örneğin pil) ya da gösterilenveya tarif edilen sonucu alabilmek için başkamalzemelere gerek varsa (örneğin boya) budurum açıkça belirtilmelidir.



i. Ürün veya hizmetin kullanımınıngerektirdiği beceri, olması gerekenden azgösterilmemelidir. Ürün veya hizmetinkullanım sonuçları gösterilirken, hedefkitlenin yaş grubu dikkate alınarak ortalamabir çocuğun ulaşabileceği sonuç açık veanlaşılabilir bir sunumla verilmelidir.



j. Ürün veya hizmet fiyatı, çocuklar tarafındangerçek değerinin yanlış bir şekildealgılanmasına yol açacak şekildeverilmemelidir. Hiçbir reklam, reklamı yapılanürün veya hizmetin her aile bütçesininolanaklarıyla sağlanabileceğini imaetmemelidir.



k. Özellikle tele-alışveriş yayını yoluyla, ürünve hizmetin satış veya kiralanmaları içinçocukların sözleşme yapmalarını ima edecekifadelere yer verilmemelidir.


C. Haksız Rekabete Yol Açıcı Reklam ve Tele-Satış Yayınları

Yönetmelikte yer alan düzenlemeye göre(RTYESHY m.8) haksız rekabete yol açmamakamacıyla reklam ve tele-alışverişyayınlarında;


a. Reklamı yapılan ürün ve hizmetlere verilenödül, madalya ve sertifika gibi üstünlük imaeden unsurların, en az ülke düzeyinde kabulgörmüş yarışma sonuçlarına göre veyaüniversitelerin veya kanunla kurulmuşbilimsel kurumların değerlendirmelerinedayandırılmadan duyurulması, bilimsel veistatistiki bilgilerin tüketici tercihlerini gerçekdurumun aksine yönlendirebilecek şekildeverilmemesi,


b. Ürün ve hizmetlerle ilgili sınai mülkiyethakları ve ticari unvanlar konusunda yanlış veyanıltıcı bilgi verilmemesi, bir başkaişletmenin unvanı, amblemi, logo ve diğerözgün kurumsal kimlik unsurlarının haksızbiçimde kullanılmaması,


c. Reklamı yapılan ürün ve hizmetlerlebirlikte karşılıksız olarak verilen ürün veyahizmetlerin veya ikramiyelerin gerçekdurumu yansıtması veya taahhüt edilendenfarklı olmaması,

d. Uzun süreden beri pazarlanan bir ürünveya hizmetin, yeni bir ürün veya hizmetolduğu izlenimini verecek şekildeduyurulmaması,


e. Başka ürün ve hizmetlere ait reklamlarıngenel düzeninin, metninin, sloganının, görselsunumunun, müzik ve ses efektlerinin vebenzeri unsurlarının tüketiciyi yanıltacak yada karışıklığa yol açacak şekilde taklitedilmemesi,


f. Haksız bir biçimde, bir başka firma, şirketya da kurumun adı veya amblem, logo vediğer özgün kurumsal kimlik unsurlarının;başka reklamların genel düzeninin, metninin,sloganının, görsel sunumunun, müzik ve sesefektlerinin tüketiciyi yanıltacak veyakarışıklığa yol açacak biçime kullanılmamasıve taklit edilmemesi, ilkelerine uyulmalıdır.


D. Doğrudan Satış Reklamları

Doğrudan satış, kira yoluyla satış, taksitlesatış veya diğer tüketici kredileriyle satış,‘mal karşılığı mal’ yöntemiyle dışalımı yapılanürünlerle ilgili ve/veya ödünç vermeye ilişkinreklamlar, malın gerçek unsurları, peşin vegerçek fiyatı, teminat, ödeme, faiz ve benzerisatış koşulları konusunda hiçbir yanlışanlaşılmaya yer vermeyecek ve tüketicihaklarını ihlal etmeyecek biçimdesunulmalıdır.


E. Yanıltıcı Reklam ve Tele-Satış Yayınları

Yönetmelikte yer alan düzenlemeye göre(RTYEUHY m.10); reklamlar ve tele alış-verişyayınlarında, tüketiciyi aldatıcı düzene ulaşanabartılı ifade ve görüntülere yerverilmemelidir. Ayrıca;



a. Çeşitli anlama gelebilecek ifade vekelimelerin, aldatıcı nitelikteki anlam ya daanlamları kullanılmamalıdır.

b. Satış fiyatının açıklanmasında tüketiciyegerçek maliyet verilmeli, açıklanan indirimlibedel ile piyasada uygulanan bedel arasındabariz farklılık bulunmamalıdır.



c. Reklam mesajında ürün ve hizmetleriniçerik, miktar ve kalitelerine ilişkin yanlış veyanıltıcı ifade ve görüntülere yer verilmemeli,ürün ve hizmetlerin yerine getirdiğifonksiyonlar hakkında gerçek durumyansıtılmalı, reklamı yapılan ürün veyahizmetin yerine daha kaliteli bir ürün veyahizmet görüntülenmemelidir.



d. Reklamlar, ürünün veya hizmetlerin yapısı,içerik, miktar ve fonksiyonları gibi özellikleri;gerçek maliyeti, onarım, bakım, geri vermeve garanti koşulları; telif hakları, patent,mülkiyet hakları ve ticari unvanları, resmitanınma, onay, madalya, ödül, diploma gibikonularda eksik bilgi vererek anlamkarışıklığına yol açacak veya aldatıcı iddialarileri sürecek, tüketiciyi doğrudan ya dadolaylı olarak yanıltabilecek ifadeler ya dagörüntüler içermemelidir.



e. Reklamlarda bilimsel ve istatistiki bilgilertüketicinin tercihlerini etkileyecek şekildeçarpıtılmamalı; iddiaları gerçekte sahipolmadıkları bir bilimsel temele sahipmiş gibigösterecek terminoloji ve yersiz bilimselifadeler kullanılmamalıdır. Gerçek olmayanve tanıklığına başvurulan kişinin tecrübesinedayanmayan hiçbir tanıklık ya da onayifadesine yer verilmemeli veya atıftabulunulmamalıdır.



Reklam ve tanıtım yayınlarında, yanlış,yanıltıcı, abartılı, farklı anlaşılabilir, kullanılankelimenin ikili anlamından yararlanarakkişilerin tercihlerini gerçeğe aykırı olarakyönlendirebilir ifadeler yer almamalıdır.


F. Reklam ve Tele-Alışveriş Yayınlarının Biçimve Sunuşu

Radyo ve Televizyon Yayınları HakkındaKanunun getirdiği düzenlemeye göre (RTYHKm.20); reklamlar program hizmetinin diğerunsurlardan açıkça ve kolaylıkla ayırtedilebilecek ve görsel ve işitsel bakımdanayrılığı fark edilecek biçimde düzenlenecek,bilinçaltı ile algılanan reklamlara izinverilmeyecektir. Haber veya güncelprogramları düzenli olarak sunan kişileringörüntü ve seslerine reklamlarda yerverilmeyecektir.



Yönetmelikte getirilen düzenlemeyegöre(RTYEUHY m. 11); reklam ve tele-alışveriş yayınları, program hizmetinin diğerunsurlarından açıkça ve kolaylıkla ayırtedilebilecek ve görsel ve/veya işitsel olarakprogram hizmetinden ayrılığı reklam yayınıolduğu fark edilecek biçimde yayınlanır.



Reklam yayınlarının başında ve sonundareklam müziği ile birlikte televizyonlarda“REKLAMLAR” yazısı izleyicinin okuyabileceğişekilde ve yeterli bir süre dâhilinde ekranagetirilir; radyoda ise reklam ifadesine de yerveren reklam müziği (jingle) dinleyicininanlayabileceği bir biçimde kullanılır.



Alt yazı, logo ve çerçeveler kullanılarakyapılan reklamlar, programdan kolaylıkla ayırtedilebilecek bir şekilde ve ekranda reklamınyer aldığı bölümde “REKLAM” ibaresiylebirlikte yayınlanır.


G. Reklam ve Tele-Alışveriş KuşaklarınınYerleştirilmesi

Kanunun getirdiği düzenlemeye göre (RTYHKm.21); reklamlar program arasına yerleştirilir.Programın bütünlüğü, değeri ve haksahiplerinin hakları zedelenmeyecek biçimdebir program içine de yerleştirilebilir.



Birbirinden bağımsız bölümleri olanprogramlarda veya spor programları ilebenzer yapıda aralar içeren olay ve gösteriprogramlarına, sadece bölüm veya devrearalarına yerleştirilebilir. Reklamlar arasındaen az yirmi dakika süre bulunmalıdır.



Konulu filmlerin veya televizyon filmlerinin(diziler, eğlence programları ve belgesellerhariç) süreleri kırk beş dakikadan fazla olmasıhalinde, her kırk beş dakikalık süre sonundabir kez olmak üzere reklam için kesintiyapılabilir. Film kırk beş dakikadan fazla isekırk beş dakikadan sonraki zamanda heryirmi dakika aralıklar reklam yerleştirilebilir.



Hiçbir dini tören yayınına reklam alınamaz.Haber bültenleri, güncel programlar, çocukprogramları otuz dakikadan kısa olduklarıtakdirde reklamla kesilemezler. Her türlüyayında gizli reklam yapılması yasaktır.



Dini tören yayınları ve canlı olarak (naklen)yayınlanan spor müsabakaları, programyayını süresince reklamla kesilemez.

Çocuklara yönelik programlarda, reklamaayrılan süre bir saatlik yayın süresi içinde altıdakikayı geçemez.



Özel telefon numaraları verilmek suretiyleyapılan, sohbet, arkadaş bulma ve benzeritürlerdeki reklamlar, saat 23.00 ile 05.00arasında yayınlanabilir. Bu tür reklamlardaverilen hizmetin süresi ve dakika ücreti, yazılıve sözlü olarak, anlaşılır bir biçimde belirtilir.



Radyo kuruluşlarının programlı reklamyayınlamaları halinde, programlı reklamyayınlama süresi otuz dakikayı geçemez.Programlı reklam yayınlanmasından itibarendört saat geçmedikçe, yeni bir programlıreklam yayına konamaz.


H. Reklam ve Tele-Alışveriş Yayın Oranları

Yönetmelikte yer alan düzenlemeye göre(RRYEUHY m.13); yayıncıların reklamaayırdıkları süre, günlük yayın süresinin%15’ini geçemez. Alt yazı, logo ve çerçevereklam yayınları için kullanılacak süre günlükreklam süresine dahil edilecektir.



Ancak ürünlerin alımını, satımını,kiralanmasını veya hizmetlerin toplumadoğrudan sunulmasını sağlamak üzere, özeltanıtıcı-spot reklamların toplam reklam yayınsüresinin %15’ini aşmaması kaydıyla, bu oran%20’ye çıkabilir. Bir saatlik yayın içerisindespot reklamlara ayrılan süre %20’yi aşamaz.



Yayıncılar yukarıdaki paragrafta belirtilensürelere ilave olarak, bir saatten fazlaolmamak kaydıyla günlük yayın sürelerinin%5’ine kadarını doğrudan satış reklamlarınaayırabilirler.



Sosyal amaçlı reklamlar ile kamu yararınayönelik spotlar, reklam ve tele-alışverişkuşakları için ayrılan süre ve oranlarınhesaplanmasında dikkate alınmaz.

Yayıncılar, teleteks yayınlarında aktif olarakhizmet verdikleri sayfaların %15’inireklamlara ayırabilirler.


I. Gizli Reklam

Düzenlemeye göre (RTYEUHY m.14);programlarda, açıkça reklam olduğubelirtilmedikçe ürün veya hizmetler, reklamamacını taşıyan şekilde sunulmamalıdır.


I. Gizli Reklam

Belli markaların veya ürünlerin veyahizmetlerin puanlanmak suretiyleyarışmalara konu yapılıp program hizmetiolarak yayınlanması, bu programların reklamniteliğini ortadan kaldırmaz. Ancak,yarışmanın konusunun ticari mal vehizmetlere yönelmediği hallerde, yarışmasonucunda yarışmacılara verilen ticari mal vehizmet niteliğindeki armağanların sadecemarka, model ve değerlerinin görsel ve işitselolarak belirtilmesi için ayrılan süre, reklamsüresi olarak kabul edilir.


I. Gizli Reklam

Sportif, sanatsal ve kültürel niteliklitoplumsal etkinliklerin, bunların yayıncıtarafından düzenlenmemiş olması kaydıyla vesanal reklamlar hariç, yapıldıkları mekanlardayer alan reklam panoları ve afişleri reklamsayılmaz.


I. Gizli Reklam

Sigara, tütün ürünleri ya da alkollü içkimarkalarını veya bunları çağrıştıracak hertürlü görüntü ve sese, her ne surette olursaolsun, hiçbir program içerisinde yerverilemez.


J. Bilinçaltı Teknikleri Kullanılarak YapılanReklam ve Tele-Alışveriş

Çeşitli teknik cihazlar vasıtasıyla televizyonyayınlarında çok kısa süreli görüntülerkullanarak, izleyicinin ancak bilinçaltıylaalgılayabilecekleri ürün veya hizmetlerintanıtılmasına ilişkin mesajlar içeren her türreklamın yayınlanması, kanuni düzenlemeyegöre (RTYEUHY m.15) yasaktır.


K. Sanal Reklam

Düzenlemeye göre (RTYEUHY m.16); yayıncı,yayının başında ve/veya sonunda yazılı/sözlüolarak televizyon izleyicisini, sanal reklamkullanıldığı hususunda açıkça uyarmalıdır.

Yayınlarına sanal reklam yerleştiren herkuruluş, yayınlarını alan diğer kanallarıuyarmak zorundadır.


K. Sanal Reklam

İletim hakkını elinde bulunduranyayıncı(lar)nın, olayın organizatörü, onunajansları veya üçüncü şahısların mutabakatıolmadan yayın sinyaline sanal reklamyerleştirilemez. Ayrıca;


K. Sanal Reklam

a. Sanal reklamın kullanımı, programınkalitesini ve bütünlüğünü veya olayıngerçekleştiği mekanın algılanmasınıdeğiştirmemeli ve bozmamalıdır.

b. Sanal reklamlarda ses efektlerikullanılmamalıdır.


K. Sanal Reklam

c. Sanal reklam, sadece reklamın fizikselolarak konulabileceği alanlara, RTYEUHY’dedüzenlenmiş bulunan reklam yayınlarınıngenel ilkelerine uygun olarak yerleştirilir.

d. Ekrandaki kişilerin, sporcu, aktör veyaizleyicilerin veya onların kullandıklarıteçhizatın üzerine sanal reklamyerleştirilemez.


K. Sanal Reklam

e. Sanal reklam, mekânın genel görüntüsüylebirlikte verilir ve mekânda görülenreklamlardan daha fazla dikkat çekemez.

f. Sanal reklamda, bilinçaltı ile algılanabilenteknikler kullanılamaz.

g. Sanal reklam, yayının alındığı ülkedereklamı yasaklanan ürün ve hizmetler içinkullanılamaz.


K. Sanal Reklam

h. Haber bültenlerine, haber programlarına,güncel programlara, çocuk programlarına vedini yören yayınlarına sanal reklamyerleştirilemez.

Yayıncılar sanal reklam konusundaki içeriğeilişkin sorumluluklarından feragat edemezveya sözleşmeyle devredemezler.


L. Alt Yazı Logo ve Çerçeve ReklamUygulaması

Yönetmelikte yer alan düzenlemeye göre(RTYEUHY m.17); alt yazı, logo ve çerçevereklam uygulamasına, reklamlarınprogramdan görsel olarak belirgin bir şekildeayrılması ve programın bütünlüğünü,değerini ve has sahiplerinin haklarınızedelemeyecek bir biçimde yerleştirilmesidurumunda izin verilir.



Reklam penceresinin, programın içerikkısmından reklam yayını süresince “Reklam”kelimesinin yayınlanması vasıtasıyla ayrılmasısağlanır.



a. Alt yazı, logo ve çerçeve reklam yayını,program içeriği ve reklam içeriğinin eşzamanlı yayınlanması olarak değerlendirilir.Alt yazı, logo ve çerçeve reklam yayınındareklam alanı görüntü alanının %20’siniaşamaz.



b. Konacak reklamın süresi sekiz saniyeyigeçemez ve yerleştirme sıklığı on dakikadankısa olamaz.

c. Alt yazı, logo ve çerçeve reklamları, diniyayınlar veya çocuklara yönelik programlardayayınlanamaz.



d. Alt yazı, çerçeve ve logo tekniklerikullanılarak yapılan spot ve küçük ilanlartarzındaki reklamlar, program bütünlüğü,değeri, etkinliği ve mesajın bozulmasınıönlemek için sesli olarak yayınlanamaz.

e. Alt yazı, logo ve çerçeve reklam yayını sporkarşılaşmalarında sporcuların ve oynananoyunun, diğer programlarda oyuncuların,sunucuların veya konuşmacılarıngörüntülerini kapatacak şekildeyerleştirilemez.


M. Yurt Dışı Kaynaklı Yayınlar Arasına GirilenTürkçe Reklam ve Tele-Alışveriş Yayınları

Düzenlemede (RTYEUHY m.19); yurtdışındayerleşik yayın kuruluşları tarafından yapılanve Türkiye’de uydu ve kablo işletmecileritarafından iletilen yayınlar arasında, Türkçeyayınlanan ve reklam ve tele-alışverişyayınlarına ilişkin ilgili ilkeler aşağıdasıralanmıştır.


M. Yurt Dışı Kaynaklı Yayınlar Arasına GirilenTürkçe Reklam ve Tele-Alışveriş Yayınları

a. Bu kapsamdaki her türlü reklam ve tele-alışveriş yayınları; biçim, sunuş, süre,yerleştirme ve içerik yönünden uluslararasımevzuatın yanı sıra, Kanun ve buna ilişkinyönetmeliklere uygun yapılır.


N. Program Desteklemesi

RTYHK düzenlemesine göre (m.23); birprogram, sinema filmi veya dizi tamamenveya kısmen mali destek görmüşse, bu hususprogramın başında ve/veya sonunda uygunibarelerle belirlenir. Destekleyen taraflar,programın içeriğine ve yayınlanış biçimine,yayıncının sorumluluğunu ve bağımsızlığınıetkileyecek hiçbir müdahalede bulunamaz.



Haber programları, kamuoyu gündemindebulunan konuları işleyen ve haber verme,ilgililerin görüşlerini alma, tartışmaya açma,yorum ve analiz içeren siyasi, ekonomik,sosyal ve mali konularla ilgili açık oturum,haber, magazin ve benzeri aktüalitesi olangüncel programlar ile dini yayınlar, malidesteğe konu olamazlar.



Ancak hava durumu, hava tahmin raporları,spor ve karayollarında durum gibi bölümler,belirtilen programlardan ayrı olarakverilmeleri şartıyla ve destek verene veyaüçüncü kişilere ait ürün ve hizmetlere yerverilmeksizin, program desteklemesindenyararlanabilirler.



RTYHK’ ya göre ücretsiz olarak kanal vefrekans tahsis edilen Meteoroloji İşleri GenelMüdürlüğü, Emniyet Genel Müdürlüğü veradyo-televizyon bölümleri bulunan iletişimfakülteleri bünyesinde yayın yapan radyove/veya televizyonlarda yukarıda ilkelerçerçevesinde program desteklemesindenyararlanabilirler.



Siyasi partilerle, siyasi partilerin organlarındagörev alanlar ve seçimle iş başına gelenlerprogramları destekleyemezler. Reklamıyasaklanan ürün ve hizmetleri üretenlerle,bunların satışı ile iştigal edenler, programdesteklemesinde bulunamazlar.


O. Reklamı Tele-alışveriş Yayını ve ProgramDesteklemesi Yasaklanan Ürün ve Hizmetler

Alkol ve tütün ürünleri reklamlarına izinverilemez. Reçete ile satışına izin verilen ilaçve tedavilerin reklamı yapılamaz. Diğer ilaçve tedavilerin reklamları dürüst, gerçeğiyansıtan ve doğrulanması mümkünunsurlardan oluşacak ve ferdin zarardankorunması gereklerine uygun olacaktır(RTYHK m.22).



Düzenlemeye göre (RTYEUHY m.21);kuruluşlar aşağıda sayılan ürün ve hizmetlereilişkin reklam ve tele-alışveriş yayınıyapamazlar:



a. Her türlü alkollü içki,

b. Sigara ve diğer türün ürünleri ile bunlarlaaynı isimde olan ve/veya bunları çağrıştıranürün ve hizmetler,

c. Reçete ile satışına izin verilen ilaç vetedaviler,



d. Tedavi ve iyileştirme kurum vekuruluşlarının verdikleri hizmetler,

e. Her türlü silah veya silah üreticisi vesatıcısının reklamları,

f. Falcı, medyum, astrolog ve benzerlerininverdikleri hizmetler,



g. Kumar ve benzeri yerleri işletenlerinverdikleri hizmetler,

h. Eş bulma hizmetleri,

i. Kanunlarla reklamı yasaklanan ürün vehizmetler


Düzenlemeye göre (RTYEUHY m.22);reklamlar ve tele-alışveriş yayınlarının, bubölümde belirlenen usul ve esaslara uygunolarak radyo ve televizyonlardayayınlanmasından yayın kuruluşu; yurtdışında yerleşik yayın kuruluşları tarafındanyapılan yayınlara girilen Türkçe reklam vetele-alışveriş yayınlarından iletimi yapanuydu ve/veya kablo platform işletmecisisorumludur.


Reklam için kullanılan basın, televizyon,radyo ve diğer elektronik mecralar, açık havareklamları, filmler, doğrudan postalama vebenzerleri farklı özelliklere sahipolduklarından, bir reklamın bu mecralarınbirinde kabul edilebilir olması radyo vetelevizyon yayınlarında da kabul edilmesinigerektirmez. Reklamların tüketici üzerindekiolası etkisi değerlendirilirken, radyo vetelevizyonlarda yayınlanacağı göz önündetutulmalıdır.


Reklam ilkeleri, sözlü ve yazılı bütünkelimeler, sayılar, görsel sunumlar, müzik veses efektleri dahil olmak üzere, reklamiçeriğinin tamamına uygulanır.


Yayın kuruluşları, reklamların kendikuruluşlarının dışında hazırlandığını, içeriğineveya biçimine müdahale imkânlarınınolmadığını veya bu tür reklamların başkaaraçlarla da duyurulduğunu ileri sürereksorumluluktan kurtulamazlar.

TEŞEKKÜRLERÖğr. Gör. Mustafa CINGI

[email protected]

Kitle İletişim HukukuProf. Dr. Nusret İlker ÇOLAK

Medya HukukuAv. Dr. Barış GÜNAYDIN

Kitle İletişim HukukuProf. Dr. Kayıhan İÇEL

Prof. Dr. Yener ÜNVER

Kaynaklar

i̇letişim hukuku 5 - reklam ve tele alışverişte yayın iİlkeleri

Education