İç ortam kirliliği

İç ortam kirliliğiİç ortam kirliliği

Etkili yalıtımEtkili yalıtım BakterilerBakteriler Toprak ve küflerToprak ve küfler VirüslerVirüsler Evcil hayvanlarEvcil hayvanlar BitkilerBitkiler Ev tozuEv tozu MitlerMitler PolenlerPolenler

Atmosferik KirleticilerAtmosferik Kirleticiler

http://www.dec.state.ny.us/website/dar/baqs/micro/pictures/stermildw.jpg

http://www.dec.state.ny.us/website/dar/baqs/micro/pictures/ropollen.jpg

Partikül madde kirliliği

TaşıtlarTaşıtlar Daha çok enerji, daha çok taşıt, daha çok yol, daha çok yakıt. Daha çok enerji, daha çok taşıt, daha çok yol, daha çok yakıt.


1940 1950 1960 1970 1980 1990

3

2

1

0

Elektrik( trilyon kw-h)

1940 1950 1960 1970 1980 1990

200

100

0

Motorlu araçlar (milyon)

1940 1950 1960 1970 1980 1990

2

1

0

Gidilen mil(trilyon)

1940 1950 1960 1970 1980 1990

150

100

50

0

Kullanılan yakıt(milyar galon)

TaşıtlarTaşıtlar Atmosfere karışan CO’nun % 75’i, HC’nin % 35’i, NOx’in % 29’u Atmosfere karışan CO’nun % 75’i, HC’nin % 35’i, NOx’in % 29’u taşıtlardan kaynaklanır. HC başta metan, etan ve asetilen olmak üzere taşıtlardan kaynaklanır. HC başta metan, etan ve asetilen olmak üzere pek çok kirletici kimyasalı kapsar.pek çok kirletici kimyasalı kapsar.

Fotokimyasal sis oluşunun en önemli nedeni taşıt araçlarından çıkan Fotokimyasal sis oluşunun en önemli nedeni taşıt araçlarından çıkan kirleticilerdir (HC, NOx vb.) kirleticilerdir (HC, NOx vb.)

Kentsel alanlarda oluşan kirliliğin yaklaşık yarısı taşıtlar tarafından Kentsel alanlarda oluşan kirliliğin yaklaşık yarısı taşıtlar tarafından oluşturulur. oluşturulur.

Kişi başına düşen araç sayısı gelişmiş batı ülkelerinde 0.5 iken Kişi başına düşen araç sayısı gelişmiş batı ülkelerinde 0.5 iken ülkemizde 0.05’tir. ülkemizde 0.05’tir.

1 kg Yakıtın yakılması Sonucu Çıkan Kirletici Miktarı (gram olarak) 1 kg Yakıtın yakılması Sonucu Çıkan Kirletici Miktarı (gram olarak)

Yakıt Yakıt COCO HCHC NOxNOx PMPMBenzinBenzin 250250 3030 4040 55MotorinMotorin 3030 1010 5050 1010

Sürekli çıkış, viraj, bozuk zemin, ağırlık, dur-kalk emisyonların Sürekli çıkış, viraj, bozuk zemin, ağırlık, dur-kalk emisyonların artmasına neden olur.artmasına neden olur.


TaşıtlarTaşıtlar Teorik yanma reaksiyonu Teorik yanma reaksiyonu C C77HH1313 + 10 O + 10 O22 + 39 N + 39 N22 7 CO 7 CO22 + 6.5 H + 6.5 H22O + 39 NO + 39 N22

(benzin) (hava) (enerji)(benzin) (hava) (enerji) Gerçek durum: Gerçek durum:


Egzoz (% 60)• Azot• Su Buharı• Karbon Dioksit• Kirleticiler

KirleticilerYanmamış

hidrokarbonlarKarbon monoksitAzot OksitlerDiğer

Buharlaşma (çalışma, ısınma vb.)Yakıt doldurma kayıplarıDiğer (frenler, lastikler vb.) (%20)

Krank buharları (%20)

TaşıtlarTaşıtlar Kirleticilerin oluşması: Kirleticilerin oluşması: Hava-yakıt oranının etkisi Hava-yakıt oranının etkisi


• • MotordaMotorda- tam yanmama- tam yanmama- motoru soğutma- motoru soğutma- yüksek basınç ve - yüksek basınç ve sıcaklıksıcaklık- çalışma başlangıcı- çalışma başlangıcı

• • yakıtın buharlaşmasıyakıtın buharlaşması- rölantide - rölantide - sıcak motor ve yakıt- sıcak motor ve yakıt- buharlaşma- buharlaşma

Zengin ZayıfStokiometrik

(fazla yakıt) (fazla hava)(14.7- 1)

CO

HC

Yüksek

Düşük

NOx

Yakıt ekonomisi

TaşıtlarTaşıtlar Hız ve Emisyon Değerleri Arasındaki İlişki Hız ve Emisyon Değerleri Arasındaki İlişki


Taşıt Hız CO (g/km) HC (g/km) NOx (g/km)

Benzinli Benzinli

OtomobilOtomobil66 5454 8.48.4 1.31.3

3535 2121 2.62.6 1.81.8

6060 1818 2.12.1 1.91.9

100100 1616 1.81.8 3.83.8

Dizel Dizel OtomobilOtomobil

66 2.82.8 1.61.6 0.90.9

3535 1.21.2 0.70.7 0.90.9

6060 1.11.1 0.60.6 0.90.9

100100 1.01.0 0.60.6 1.81.8

Dizel Ağır Dizel Ağır KamyonKamyon

1919 1717 1.91.9 1515

6060 1111 1.31.3 1515

100100 1010 1.21.2 1515Çalışma CO HC NOx

RölantiRölanti ++++++ ++++++ ++

HızlanmaHızlanma ++++ ++++ ++++

YavaşlamaYavaşlama ++++++ ++++++++ ++

YavaşYavaş ++++ ++++ ++++

HızlıHızlı ++ ++ ++++

TaşıtlarTaşıtlar Önleme yolları Önleme yolları Pozitif krank havalandırma vanası (PCV) Pozitif krank havalandırma vanası (PCV) Buhar halindeki emisyon kanisteri Buhar halindeki emisyon kanisteri Egzoz gazı resirkülasyon vanası (EGR) Egzoz gazı resirkülasyon vanası (EGR) Katalitik konvertör Katalitik konvertör


TaşıtlarTaşıtlar Katalizör Etkisi Katalizör Etkisi


CO

HC

NOx

0%

50%

80%

100%

90%

Pencere

Zengin ZayıfStokiometrik(fazla yakıt) (fazla hava)(14.7- 1)

TaşıtlarTaşıtlar Yeni Arabaların Etkileri Yeni Arabaların Etkileri


Yeni arabaların 1970 model arabalarla karşılaştırılması

-85%-70%

+100%

HC

-85%

Yakıt verimi

NOxCO

+100%

-100%

+50%

0%

-50%

TaşıtlarTaşıtlar Yıllara Göre Araç Emisyonları Yıllara Göre Araç Emisyonları


Kontroller öncesi (<1968)

1981 Yasal önlemler

2000

Kontroller öncesi

Ortalama

standartYasal limitler

Yeni araba

TaşıtlarTaşıtlar Araç Yaşına Göre Emisyonlar Araç Yaşına Göre Emisyonlar


Standart

Yeni iken Kullanım süresinin sonu

Tipik araç değerleri

Sertifikalı araçlar

Bakımlı arabalar

(5/50 yıl arası)

Hurdaya çıkma

TaşıtlarTaşıtlar HC Emisyonları HC Emisyonları


Egzoz (55%)

Krank

(23%)

Buh.(20%)

Dolum(2%)

- daha fazla araç

- daha fazla yol

- daha uçucu yakıt

- diğer faktörler

Egzoz (55%)

Buh.(17%)

Krank

( 0%)

Dolum (28%)

Önce

Şimdi

+ halkın bilinçlenmesi

+ ulusal programlar

TaşıtlarTaşıtlar Gelecek için öneriler Gelecek için öneriler Kullanım sırasında meydana gelen emisyonların daha iyi Kullanım sırasında meydana gelen emisyonların daha iyi kontrolükontrolü Daha temiz yakıtlar Daha temiz yakıtlar Daha kapsamlı kontroller Daha kapsamlı kontrollerGeleceğin ArabasıGeleceğin Arabası Sıfıra yakın emisyon (temiz yakıtların kullanımı, kontrollerin Sıfıra yakın emisyon (temiz yakıtların kullanımı, kontrollerin artması, yeni emisyon engelleme teknikleri, solvent artması, yeni emisyon engelleme teknikleri, solvent kullanılmayan yapışkanlar, su bazlı boyalar ve CFC kullanılmayan yapışkanlar, su bazlı boyalar ve CFC kullanımının sona ermesi vb.)kullanımının sona ermesi vb.) Yüksek yakıt ekonomisi (araç teknolojisindeki gelişmeler, Yüksek yakıt ekonomisi (araç teknolojisindeki gelişmeler, aerodinamik değişiklikler, hafif malzeme kullanımı)aerodinamik değişiklikler, hafif malzeme kullanımı) Hava kirleticilerinin azaltılması (yeni yakıtlar, hidrojen/bor Hava kirleticilerinin azaltılması (yeni yakıtlar, hidrojen/bor teknolojileri, civa, kadmiyum, asbest vb. malzemelerin teknolojileri, civa, kadmiyum, asbest vb. malzemelerin kullanılmaması vb.)kullanılmaması vb.) Geri kazanılabilir ya da yeniden kullanılabilir malzemeler Geri kazanılabilir ya da yeniden kullanılabilir malzemeler Gelişmiş güvenlik önlemleri Gelişmiş güvenlik önlemleri


TaşıtlarTaşıtlar Biz ne yapabiliriz? Biz ne yapabiliriz? Bu konudaki gelişmelerin takip edilmesi Bu konudaki gelişmelerin takip edilmesi Uygun teknoloji ve yakıtların desteklenmesi Uygun teknoloji ve yakıtların desteklenmesi Arabaların bakımının düzenli olarak yapılması Arabaların bakımının düzenli olarak yapılması Dolum sırasındaki emisyonlara dikkat edilmesi Dolum sırasındaki emisyonlara dikkat edilmesi Uygun araba kullanımı Uygun araba kullanımı Araçla gidilen yolun azaltılması Araçla gidilen yolun azaltılması

- yolculukların planlanması- yolculukların planlanması- az araç kullanımının teşvik edilmesi - az araç kullanımının teşvik edilmesi - toplu taşıma araçlarının kullanılması- toplu taşıma araçlarının kullanılması- yürümek ve bisiklete binmek.- yürümek ve bisiklete binmek.


İç ortam kirliliği

Documents