hse-ms basic

به نام خدابه نام خدا

مبانـیمبانـیباباآشنائیآشنائی

بهداشبهداشووایمنیایمنیحفاظتحفاظتکارکارتت

میثم جهانـیار مقدم مرداد 1391

[email protected]

هدف از هدف از ارتقاء سطح آگاهیارتقاء سطح آگاهی:: دورهدوره

از خطرات محیط کار و مبانی از خطرات محیط کار و مبانی ایمنی و بهداشت کارایمنی و بهداشت کار

به منظور پیشگیری از حوادث و به منظور پیشگیری از حوادث و افزایش سالمت جامعهافزایش سالمت جامعه

مرداد 22 مقدم جهانیـار مرداد میثم مقدم جهانیـار 13911391میثم [email protected][email protected]

سرفصل مطالبسرفصل مطالبتاریخچه حفاظت ایمنی و بهداشت کارتاریخچه حفاظت ایمنی و بهداشت کار -1 -1

- تعاریف و مفاهیم ایمنی، بهداشت و - تعاریف و مفاهیم ایمنی، بهداشت و 22HSEHSEمحیط زیست و نگرش محیط زیست و نگرش

جنبه های کار و آثار آنجنبه های کار و آثار آن -3 -3

عوامل زیان آور محیط کارعوامل زیان آور محیط کار -4 -4

بیماری های ناشی از کاربیماری های ناشی از کار -5 -5

آئین نامه حفاظت و بهداشت عمومی آئین نامه حفاظت و بهداشت عمومی -6 -6کارگاههاکارگاهها

پیشگیری از حوادث و کمیته حفاظت و پیشگیری از حوادث و کمیته حفاظت و -7 -7ایمنیایمنی

33مرداد مقدم جهانیـار مرداد میثم مقدم جهانیـار 13911391میثم

[email protected][email protected]

فصل اولفصل اول

تاریخچه حفاظت ایمنی و تاریخچه حفاظت ایمنی و

بهداشت کاربهداشت کار



ــد صــنعتي شــدن ــد صــنعتي شــدنفراين ــ، مــوجب اســتفاده فزاين، مــوجب اســتفاده فزاينفراين ـــ ــزار و ـ ــزار و ده از اب ده از ابماشين آالت فني شده است. ماشين آالت فني شده است.

از وســايل، از وســايل، اســتفادهاســتفاده يــا يــا ســاختســاختدر در عدم رعــايت اصــول صــحيح عدم رعــايت اصــول صــحيح حوادث ناشي از کار را افزايش داده است. حوادث ناشي از کار را افزايش داده است.

اخـــتراع اخـــتراع در انگلســـتان ) در انگلســـتان )18301830--17601760وقـــوع انقالب صـــنعتي وقـــوع انقالب صـــنعتي جيمــزوات( و سـرايت بـه ديگـر کشـورهاي جيمــزوات( و سـرايت بـه ديگـر کشـورهاي 17821782ماشـين بخـار ماشـين بخـار

ــتريکي ــانيکي و الک ــه مک ــيروي محرک ــتفاده از ن ــايي و اس ــتريکي اروپ ــانيکي و الک ــه مک ــيروي محرک ــتفاده از ن ــايي و اس اروپد و ـباعث کارـهاي دـستي ـبه ماـشيني کارـهاي دـستي ـبه ماـشيني ـموجب تـبديل ـموجب تـبديل د و ـباعث گردـي تقـسيم تقـسيم گردـي

ار ارـک دات، ، ـک زايش تولـي داتاـف زايش تولـي ار و و اـف ام ـک ار ـسرعت در انـج ام ـک ه آن ـسرعت در انـج ه نتيـج ه آن ـشد ـک ه نتيـج ـشد ـک..افزايش خطر در محيطهاي صنعتي بوده استافزايش خطر در محيطهاي صنعتي بوده است

ر ول پيـک ر صنايع ـغ ول پيـک ده، صنايع ـغ رخ دـن تفاده از ـچ ل اـس ه دلـي د و ـب ود آـم ده، بوـج رخ دـن تفاده از ـچ ل اـس ه دلـي د و ـب ود آـم بوـجـها، ... . معـلولين و مـصدومين ناـشي از ـکار چـنان ـها، ... . معـلولين و مـصدومين ناـشي از ـکار چـنان ـها، تيـغهـها، تيـغه ـپرسـپرس

داعي ته را ـت گ برگـش ون از جـن ا قـش ع آنـه ه جـم افت ـک زايش ـي داعي اـف ته را ـت گ برگـش ون از جـن ا قـش ع آنـه ه جـم افت ـک زايش ـي اـفکرد.کرد. ميمي

هــا را هــا را مثال} کــار در معــادن و تونــلمثال} کــار در معــادن و تونــلکارهــاي ســخت و خطرنــاک کارهــاي ســخت و خطرنــاک دادند.دادند. انجام مي انجام مي““محکومين به اعداممحکومين به اعدام””


تاریخچه حفاظت ایمنی و بهداشت -1: کار

ودن ـتوان عکس افـزايش سـرعت حرکـات ماشـين. 1 هـا و محـدود ـبالعمل انسان.

تراکم کارکنان در فضاهاي نسبتا} کوچک.. 2

افزايش قدرت ماشين آالت و پيچيدگي کار آنها.. 3

ده . 4 ط از عـه دک فـق ا آموزـشي اـن ارگر ـب ر ـک ه ـه ار ـک اد ـک يم زـي تقـسد ـبر مي د تولـي د و تـصوري از مجـموع اين بخـشي اـندک از فرايـن آـي

ــاعث خســتگي، بي حوصــلگي، ــدارد و از نظــر رواني ب ــد ن فراينشود. ايجاد حادثه مي افزايش اشتباهات و درنتيجه

ـهاي پيش فـقدان آـموزش ـکافي ـبراي ـکار ـبا ماـشين آالت و ـشيوه. 5گيري و مقابله با سوانح و حوادث

هاي جسمي و رواني انسان عدم تطابق دانش و توانايي. 6

ه حـفظ . 7 ه ـجاي توـجه ـب د ـب ه اـفزايش ـسطح تولـي توـجه بيش از ـحد ـبها. ايمني انسان

ـهاي مـحدود و ايـجاد ـسر ماـشين آالت زـياد در محـيط ـشدنتمرـکز. م8و صداي زياد

هــای گــذاري در سيســتمهاي حفــاظتي و برنامــه عــدم ســرمايه. 9 ربوطم


هاي صنعتي بعد از انقالب صنعتي: در محيط علل عمده افزايش سوانح و حوادث ناشي از کار


در پاـيان جـنگ جـهاني اول و 1919 در ـسال ، المللي ـکار سازمان بين قرارداد صلح ورساي 13بموجب ماده

:براي ايجاد شرايط مساعد کار ، کارگرانحمايت از حقوق

سطح زندگي مناسب براي و امکانات کافي براي اشتغال کارگران سراسر دنيا

: تأسيس شد ذیلفاهدو با ا

و ايجاد آزادي و امنيت اقتصادي ، استقرار عدالت اجتماعيهاي مساوي براي آحاد ملتها فرصت

کـشور ـبه عـضويت اين ـسازمان در آمدـند و در ـحال 45در ـبدو تأـسيس کشور عضو اين سازمانند.174حاضر

ــايي از ــني اعض ــت يع ــه اس ــه جانب ــازمان س ــارگران اين س ، ک در آن عضويت دارند. ها دولتو کارفرمايان

ست.االمللي كار عضو سازمان بين1919ايران از سال



يري از ه جلوـگ ار ـب ط ـك ور حـفاظت و بهداـشت در محـي ود اـم بهـبامراض و حوادث ناشي از كار و كنترل خطرهاي محيط.

،ار د مؤسسـه ملي ـك ويت مؤسسـات تخصصـي مانـن اد و تـق ايـجز بهداشـت و حفـاظت آزمايشـگاههاي بهداشـت صـنعتي، مراـك

هاي آموزش حفاظت كار و بخش

ـكار )ـحداكثر ـكار ـقانوني، رـسيدگي ـبه مـسائل مرـبوط ـبه زـمانوبت كـاري و شـب اضـافه كـاري( و مسـائل پزشـكي، كـاري، ـن

اقتصادي و اجتماعي آنها.

ه وژي مناـسب ـب زينش تكنوـل ه ـگ يله كـمك ـب وان وـس اي جهت عـنكار. بهبود و حفاظت شرايط و محيط

ز ار و مراـك ت ـك اظتي و بهداـش ازمانهاي محلي حـف ه ـس ك ـب كـمات و انجمن ايي و سـنديكاهاي كشـورهاي تحقيـق اي كارفرـم ـه

مختلف. مرداد 88 مقدم جهانیـار مرداد میثم مقدم جهانیـار 13911391میثم [email protected][email protected]

: زير را بر عهده داردوظايف در زمينه محيط و شرايط کار ،المللي کار سازمان بين


فصل دومفصل دومتعاریف و مفاهیمتعاریف و مفاهیم

ایمنی ، بهداشت و محیط ایمنی ، بهداشت و محیط زیستزیست



: :AccidentAccident حادثه حادثه یک اتفاق یا واقعه ناخواسته و برنامه ریزی نـشده که در اثر عوامل یک اتفاق یا واقعه ناخواسته و برنامه ریزی نـشده که در اثر عوامل و شرایط غیر ایمن به وجود می آید و منجر به صدمات و یا خسارت و شرایط غیر ایمن به وجود می آید و منجر به صدمات و یا خسارت

های مالی و جانی می گردد.های مالی و جانی می گردد.

حادثه ناشی از کار : حادثه ناشی از کار :حادثه ای که حین انجام وظیفه و به سبب آن برای کارگر اتفاق می حادثه ای که حین انجام وظیفه و به سبب آن برای کارگر اتفاق می

افتد.افتد.

: :HazardHazard مخاطرات ) خطر بالقوه ( مخاطرات ) خطر بالقوه ( شرایطی که در آن امکان صدمه و خسارت جانی و یا مالی به افراد شرایطی که در آن امکان صدمه و خسارت جانی و یا مالی به افراد

وجود دارد.وجود دارد.

: :DangerDanger خطر بالفعل خطر بالفعل قرار گرفتن در شرایطی که خطر بالقوه به همراه سایر عوامل قرار گرفتن در شرایطی که خطر بالقوه به همراه سایر عوامل

خطرناک وجود داشته و احتمال بروز حادثه در آن حتمی است.خطرناک وجود داشته و احتمال بروز حادثه در آن حتمی است.

: : IncidentIncident رویداد رویداد اتفاق یا رخدادی که منجر به یک حادثه شده و یا قابلیت تبدیل به اتفاق یا رخدادی که منجر به یک حادثه شده و یا قابلیت تبدیل به

حادثه را داشته باشد.حادثه را داشته باشد.


تعاریف و مفاهیم ایمنی ، بهداشت - 2

و محیط زیست :

دسته بندی مخاطرات : دسته بندی مخاطرات :- مخاطرات - مخاطرات 33- مخاطرات بهداشتی - مخاطرات بهداشتی 22- مخاطرات ایمنی - مخاطرات ایمنی 11

زیست محیطیزیست محیطی- مخاطرات - مخاطرات 33- مخاطرات برای تجهیزات - مخاطرات برای تجهیزات 22- مخاطرات برای انسان - مخاطرات برای انسان 11

برای محیط زیستبرای محیط زیست- مخاطرات - مخاطرات 33- مخاطرات برای همسایگان - مخاطرات برای همسایگان 22- مخاطرات برای کارکنان - مخاطرات برای کارکنان 11

برای بازدید کنندگانبرای بازدید کنندگان- مخاطرات غیر مترقبه- مخاطرات غیر مترقبه22- مخاطرات دست ساز - مخاطرات دست ساز 11- مخاطرات دراز مدت - مخاطرات دراز مدت 22- مخاطرات آنی - مخاطرات آنی 11

و . . . و . . .

عوامل تشکیل دهنده محیط زیست : عوامل تشکیل دهنده محیط زیست :آب ، خاك ، هوا ، موجودات زنده و انرژيآب ، خاك ، هوا ، موجودات زنده و انرژي

انواع آالینده هاي محیط زیست : انواع آالینده هاي محیط زیست :- آالینده هاي شهري خانگی شامل زباله ها و فاضالب ها - آالینده هاي شهري خانگی شامل زباله ها و فاضالب ها 11- آالینده هاي صنعتی- آالینده هاي صنعتی22- آالینده هاي بیمارستانی که بسیار عفونی است و باید دفن یا - آالینده هاي بیمارستانی که بسیار عفونی است و باید دفن یا 33

سوزانده شود .سوزانده شود .




بیماری :بیماری :حالتی اـست ـکه در پی ـبروز هرگوـنه دگرـگونی ناخوـشایند و رنج آور حالتی اـست ـکه در پی ـبروز هرگوـنه دگرـگونی ناخوـشایند و رنج آور ـکه تندرـستی را دـچار اختالل می کـند ایـجاد می ـگردد و دارای طـیف ـکه تندرـستی را دـچار اختالل می کـند ایـجاد می ـگردد و دارای طـیف

های ذیل می باشد :های ذیل می باشد :

B سالم 11 B سالم - فرد کامًال - فرد کامًال- فردي با عًالئم بیماري متوسط - فردي با عًالئم بیماري متوسط 22- افراد با بیماري مخفی- افراد با بیماري مخفی33- افراد با بیماري خفیف - افراد با بیماري خفیف 44- افراد با بیماري کشنده - افراد با بیماري کشنده 55- افراد ناتوان و پیر - افراد ناتوان و پیر 66- افراد با بیم اري شدید و العًالج که منجر به فوت می شود.- افراد با بیم اري شدید و العًالج که منجر به فوت می شود.77

سالمتی :سالمتی :به معنای تامین رفــاه کامل جسمانی، روانی و اجتماعی ) نه به معنای تامین رفــاه کامل جسمانی، روانی و اجتماعی ) نه

فقط نبودن بیماري و نقص عضو. (فقط نبودن بیماري و نقص عضو. (

رسیدن به سالمت جسمانی ، روانی و رسیدن به سالمت جسمانی ، روانی و HSEHSEهدف از استقرار هدف از استقرار اجتماعی می باشد.اجتماعی می باشد.




HSEHSE نگرش نوین نگرش نوین رویکرد گذشته رویکرد گذشته

کار همراه با ایمنیکار همراه با ایمنیاول ایمنی ، بعد کاراول ایمنی ، بعد کار

اول بقاء ، بعد شروع تولیداول بقاء ، بعد شروع تولیداول شروع تولید ، بعد ایمنیاول شروع تولید ، بعد ایمنی

تجزیه و تحلیل شبه حوادثتجزیه و تحلیل شبه حوادثتجزیه و تحلیل حوادثتجزیه و تحلیل حوادث

سالمت نگرسالمت نگربیماری نگربیماری نگر

مدیریت زیست محیطیمدیریت زیست محیطیکنترل محیط زیستکنترل محیط زیست

وظیفه شخصی و همگانیوظیفه شخصی و همگانیبرقراری از سوی سازمانبرقراری از سوی سازمان

بهسازی مستمر به عنوان هدفبهسازی مستمر به عنوان هدف رعایت حدود قانونی رعایت حدود قانونی

رفتار خودجوش رفتار خودجوش رفتار واکنشی سازمانرفتار واکنشی سازمان

سازمانسازمان

حداقل ، رعایت دستورالعمل حداقل ، رعایت دستورالعمل رعایت دستورالعمل ها رعایت دستورالعمل ها

هاها مرداد 1313 مقدم جهانیـار مرداد میثم مقدم جهانیـار 13911391میثم [email protected][email protected]



فصل سومفصل سوم

جنبه های کار و آثار آنجنبه های کار و آثار آن



جنبه مثبت کار : جنبه مثبت کار :سرعت سرعت و و هزینه پائینهزینه پائین ، ، کیفیت باال کیفیت باال تحقق محصول و یا خدمات با تحقق محصول و یا خدمات با

تحویل مورد نظرتحویل مورد نظر

پائین بوودن میزان حوادث پائین بوودن میزان حوادث و و نیروی انسانی سالم نیروی انسانی سالم که نشأت گرفته از که نشأت گرفته از می باشد .می باشد .

جنبه منفی کار : جنبه منفی کار :ازجمله دیسک کمر ، ازجمله دیسک کمر ، :: ((HHealthealth))بیماری های مرتبط و ناشی از کار بیماری های مرتبط و ناشی از کار

آسم و . . .آسم و . . .

ازجمله نقص عضو ، ازجمله نقص عضو ، :: ((SSafetyafety))حوادث حین کار حوادث حین کار سوختگی و . . .سوختگی و . . .

ازجمله آلودگی آب ازجمله آلودگی آب :: ((EEnvironmentnvironment))پیامدهای زیست محیطی پیامدهای زیست محیطی های زیرزمینی و . . .های زیرزمینی و . . .


: جنبه های کار و آثار آن -3

کار عمدتًآ} دارای دو جنبـه اصلی با پیامدهای مرتبط با خود می باشد :کار عمدتًآ} دارای دو جنبـه اصلی با پیامدهای مرتبط با خود می باشد :

فصل چهارمفصل چهارم

عوامل زیان آور محیط کارعوامل زیان آور محیط کار



فیزیکیفیزیکی عوامل عوامل

شیمیائیشیمیائی عوامل عوامل

بیولوژیکیبیولوژیکی عوامل عوامل

روانیروانی عوامل عوامل


: عوامل زیان آور محیط کار -4

هر ـعاملی ـکه مواجـهه ـبا مـقدار ـکافی از آن ، ـسالمت ـنیروی هر ـعاملی ـکه مواجـهه ـبا مـقدار ـکافی از آن ، ـسالمت ـنیروی انـسانی و ـیا محـیط زیـست را ـبه خـطر بیاـندازد ، عواـمل زـیان انـسانی و ـیا محـیط زیـست را ـبه خـطر بیاـندازد ، عواـمل زـیان

آور نامیده می شوند .آور نامیده می شوند .

این عوامل در محیط کار شامل دسته های ذیل می باشند :این عوامل در محیط کار شامل دسته های ذیل می باشند :

- عوامل فیزیکی :- عوامل فیزیکی :4-14-1



ر ـب د توانـن می و داشـته رژی اـن اهیت ـم ه ـک هسـتند ر عواملی ـب د توانـن می و داشـته رژی اـن اهیت ـم ه ـک هسـتند عواملی سالمت کارکنان اثرات سوء به جای بگذارند .سالمت کارکنان اثرات سوء به جای بگذارند .

این عوامل به دسته های ذیل تقسیم بندی می گردند :این عوامل به دسته های ذیل تقسیم بندی می گردند :

- صــدا- صــدا11

- ارتعــاش- ارتعــاش22

- پرتـــوها- پرتـــوها33

- روشنــائی نامناسب- روشنــائی نامناسب44

- گرمــا و سرمــا ) شرایط نا مناسب (- گرمــا و سرمــا ) شرایط نا مناسب (55

- عوامل فیزیکی / صــدا :- عوامل فیزیکی / صــدا :4-1-14-1-1



وثر ـم راد اـف ه ـب ـصدا رـسانی آـسیب یزان ـم در ل ذـی ای وثر معیارـه ـم راد اـف ه ـب ـصدا رـسانی آـسیب یزان ـم در ل ذـی ای معیارـه

است :است :

ای ـه / حساـسیت تـماس ان زـم / انس / فرـک ای ـشدت ـه / حساـسیت تـماس ان زـم / انس / فرـک ـشدت

فردیفردی

ـقرار دارـند ، می تواـند آـثار ذـیل ـقرار دارـند ، می تواـند آـثار ذـیل صــــدا صــــدا در اـفرادی ـکه در مـعرض در اـفرادی ـکه در مـعرض

ایجاد گردد :ایجاد گردد :

افت شنوائی موقت و یا دائمافت شنوائی موقت و یا دائم•

د اـفزایش ـضربان قلب ، تنفس و • یزیولوژیکی مانـن ار ـف د اـفزایش ـضربان قلب ، تنفس و آـث یزیولوژیکی مانـن ار ـف آـث

فشار خونفشار خون

آـثار روانی مانـند ـکاهش تمرـکز ، اـفزایش هیـجان ـپذیری ، آـثار روانی مانـند ـکاهش تمرـکز ، اـفزایش هیـجان ـپذیری ، •

عصبانیت و افزایش حوادثعصبانیت و افزایش حوادث

روش های کنترل صدا :روش های کنترل صدا :

/ ار انتـش یر مـس در دا ـص اهش ـک / ابع مـن دای ـص / کاهش ار انتـش یر مـس در دا ـص اهش ـک / ابع مـن دای ـص کاهش

استفاده از گوشی های حفاظتیاستفاده از گوشی های حفاظتی

- عوامل فیزیکی / ارتعـــاش:- عوامل فیزیکی / ارتعـــاش:4-1-24-1-2



معیارـهای ذـیل در ـمیزان آـسیب رـسانی ارتـعاش ـبه اـفراد ـموثر معیارـهای ذـیل در ـمیزان آـسیب رـسانی ارتـعاش ـبه اـفراد ـموثر

است :است :

/ اس تـم ان زـم / دن ـب ه ـب ورود جهت / انس / فرـک اس تـم ان زـم / دن ـب ه ـب ورود جهت / انس فرـک

حساسیت های فردیحساسیت های فردی

ـقرار دارـند ، می ـقرار دارـند ، می ارتـعاش تـمام ـبدن ارتـعاش تـمام ـبدن در اـفرادی ـکه در مـعرض در اـفرادی ـکه در مـعرض

تواند آثار ذیل ایجاد گردد :تواند آثار ذیل ایجاد گردد :

ـعوارض گوارـشی / ـعوارض عـصبی / ـعوارض اـسکلتی ـعوارض گوارـشی / ـعوارض عـصبی / ـعوارض اـسکلتی

عضالنیعضالنی

ـقرار دارـند ، می ـقرار دارـند ، می ارتـعاش دـست و ـبازو ارتـعاش دـست و ـبازو در اـفرادی ـکه در مـعرض در اـفرادی ـکه در مـعرض


ـعوارض نـسج ـنرم )انقـباض ـعروق( / ـعوارض اـستخوانها ـعوارض نـسج ـنرم )انقـباض ـعروق( / ـعوارض اـستخوانها

و مفاصل )آرتروز(و مفاصل )آرتروز(

روش های کنترل ارتعاش :روش های کنترل ارتعاش :

استفاده از دستگاه کم ارتعاش / بکارگیری مواد میرا کننده استفاده از دستگاه کم ارتعاش / بکارگیری مواد میرا کننده

ارتعاش / تقسیم بندی زمان کارارتعاش / تقسیم بندی زمان کار

- عوامل فیزیکی / پرتـــوها :- عوامل فیزیکی / پرتـــوها :4-1-34-1-3



پرتوها از دو دسته ذیل تشکیل شده اند :پرتوها از دو دسته ذیل تشکیل شده اند :

پرتوهای یون ساز :پرتوهای یون ساز :•

به واـسطه داـشتن اـنرژی زـیاد و ـیا ـبار الـکتریکی ، ـموجب یوـنیزه ـشدن به واـسطه داـشتن اـنرژی زـیاد و ـیا ـبار الـکتریکی ، ـموجب یوـنیزه ـشدن

محیط می گردند.محیط می گردند.

نوع موجی آن مانند : اشعه ایکس و گاما نوع موجی آن مانند : اشعه ایکس و گاما

نوع ذره ای آن مانند : آلفا ، بتا و نوترون می باشد.نوع ذره ای آن مانند : آلفا ، بتا و نوترون می باشد.

پرتوهای غیریون ساز :پرتوهای غیریون ساز :•

به واـسطه داـشتن اـنرژی )کـمتر از ـمیزان یونیزاـسیون( ـموجب آـسیب به واـسطه داـشتن اـنرژی )کـمتر از ـمیزان یونیزاـسیون( ـموجب آـسیب

رسانی به بافت های بدن می گردند.رسانی به بافت های بدن می گردند.

مانند : اشعه ماوراء بنفش ) در نور خورشید و جوشکاری ( مانند : اشعه ماوراء بنفش ) در نور خورشید و جوشکاری (

اشعه مادون قرمز ) در کوره های حرارتی و فیزیوتراپی ( اشعه مادون قرمز ) در کوره های حرارتی و فیزیوتراپی (

امواج رادیوئی و مایکروویو امواج رادیوئی و مایکروویو




ـقرار دارـند ، می ـقرار دارـند ، می پرتوـهای ـیون ـساز پرتوـهای ـیون ـساز در اـفرادی ـکه در مـعرض در اـفرادی ـکه در مـعرض


آثار زود رس :آثار زود رس :•

آسیب دیدگی مراکز خون ساز و کاهش میزان گلبول سفیدآسیب دیدگی مراکز خون ساز و کاهش میزان گلبول سفید

آـسیب دـیدگی ـبافت پوشـشی داخلی دـستگاه ـگوارش و ـخون رـیزی آـسیب دـیدگی ـبافت پوشـشی داخلی دـستگاه ـگوارش و ـخون رـیزی

داخلیداخلی

آسیب دیدگی دستگاه اعصاب مرکزی ) سلول های مغز (آسیب دیدگی دستگاه اعصاب مرکزی ) سلول های مغز (

آثار دیر رس :آثار دیر رس :•

سرطانسرطان

آب مروارید چشمآب مروارید چشم

کاهش طول عمرکاهش طول عمر




ـقرار دارـند ، ـقرار دارـند ، پرتوـهای غیـــر ـیون ـساز پرتوـهای غیـــر ـیون ـساز در اـفرادی ـکه در مـعرض در اـفرادی ـکه در مـعرض

می تواند آثار ذیل ایجاد گردد :می تواند آثار ذیل ایجاد گردد :

آثــار پوستیآثــار پوستی

آثار چشمی ازجمله آب مرواریدآثار چشمی ازجمله آب مروارید

روش های کنترل پرتـــوها :روش های کنترل پرتـــوها :

کاهش زمان مواجه شدن با اشعهکاهش زمان مواجه شدن با اشعه

افزایش فاصله با منبعافزایش فاصله با منبع

حفاظ گذاری جهت به حداقل رساندن تماس مستقیمحفاظ گذاری جهت به حداقل رساندن تماس مستقیم

- عوامل فیزیکی / - عوامل فیزیکی / 4-1-44-1-4روشنــائی :روشنــائی :



معیارـهای ذـیل در ـمیزان آـسیب رـسانی روـشنائی ـبه اـفراد ـموثر معیارـهای ذـیل در ـمیزان آـسیب رـسانی روـشنائی ـبه اـفراد ـموثر

است :است :

شدت / رنگ / مکان منبع / تباین سطح کار )اختالف شدت / رنگ / مکان منبع / تباین سطح کار )اختالف

درخشندگی جسم و زمینه / درخشندگی سطح کار / درخشندگی جسم و زمینه / درخشندگی سطح کار /

چگونگی پخش نور و جلوگیری از ایجاد سایه های مزاحمچگونگی پخش نور و جلوگیری از ایجاد سایه های مزاحم

ـقرار دارـند ، می ـقرار دارـند ، می روـشنائی نـــامناسب روـشنائی نـــامناسب در اـفرادی ـکه در مـعرض در اـفرادی ـکه در مـعرض


اختالالت عملـکردی در چـشم از جمـله ـخیرگی و خـستگی و اختالالت عملـکردی در چـشم از جمـله ـخیرگی و خـستگی و •

ضعیف شدن چشمضعیف شدن چشم

کاهش راندمان کاریکاهش راندمان کاری•

زایش • اـف ه نتیـج در و کسـالت و ومی عـم خسـتگی اد زایش ایـج اـف ه نتیـج در و کسـالت و ومی عـم خسـتگی اد ایـج

حوادثحوادث

- عوامل فیزیکی / شرایط - عوامل فیزیکی / شرایط 4-1-54-1-5نــامناسب :نــامناسب :



پارامترـهای ذـیل در ـمیزان آـسیب رـسانی ـشرایط آب و ـهوائی پارامترـهای ذـیل در ـمیزان آـسیب رـسانی ـشرایط آب و ـهوائی

به افراد موثر است :به افراد موثر است :

درجه حرارت / رطوبت / میزان تشعشع سطوح اطراف درجه حرارت / رطوبت / میزان تشعشع سطوح اطراف

/ سرعت جریان هوا / سرعت جریان هوا

نوع فعالیت بدنی / نوع لباس بکار گرفته شده / میزان نوع فعالیت بدنی / نوع لباس بکار گرفته شده / میزان

سازگاری فردسازگاری فرد

ا توـجه ـبه از گــــرما گــــرما در اـفرادی ـکه در مـعرض در اـفرادی ـکه در مـعرض د ، ـب ا توـجه ـبه از ـقرار دارـن د ، ـب ـقرار دارـن

دـست دادن الـکترولیت ـبدن در اـثر تعرـیق زـیاد ، می تواـند آثـــار دـست دادن الـکترولیت ـبدن در اـثر تعرـیق زـیاد ، می تواـند آثـــار

ذیل ایجاد گردد :ذیل ایجاد گردد :

گرما زدگی عمومی ) در اثر افزایش دمای درونی بدن (گرما زدگی عمومی ) در اثر افزایش دمای درونی بدن (•شوک گرـمائی ) در اـثر ـکاهش حجم ـخون و اختالل در ـخون شوک گرـمائی ) در اـثر ـکاهش حجم ـخون و اختالل در ـخون •

رسانی به مغز (رسانی به مغز (ضعف گرمائی و در نتیجه آن خستگی و سرگیجهضعف گرمائی و در نتیجه آن خستگی و سرگیجه•عوارض پوـستی ـسوختگی )مـناطق ـگرم وخـشک( و ـعرق عوارض پوـستی ـسوختگی )مـناطق ـگرم وخـشک( و ـعرق •

سوز )مناطق گرم ومرطوب(سوز )مناطق گرم ومرطوب(کاهش تمرـکز عـصبی و اـفزایش هیـجان ـپذیری و درنتیـجه کاهش تمرـکز عـصبی و اـفزایش هیـجان ـپذیری و درنتیـجه •

افزایش اشتباهات و حوادثافزایش اشتباهات و حوادث

- عوامل فیزیکی / شرایط - عوامل فیزیکی / شرایط 4-1-54-1-5نــامناسب :نــامناسب :



ـقرار دارـند ، آثـــار ذـیل ـبروز ـقرار دارـند ، آثـــار ذـیل ـبروز ســــرما ســــرما در اـفرادی ـکه در مـعرض در اـفرادی ـکه در مـعرض

می نماید :می نماید :

سرما زدگی عـمومی ) در اـثر ـکاهش دـمای درونی ـبدن ( سرما زدگی عـمومی ) در اـثر ـکاهش دـمای درونی ـبدن ( •ـکه می تواـند منـجر ـبه ـخواب آـلودگی ، کم تـحرکی و ـمرگ ـکه می تواـند منـجر ـبه ـخواب آـلودگی ، کم تـحرکی و ـمرگ

گردد .گردد .سرما زدگی موـضعی ) در اـثر اختالل در ـخون رـسانی ـبه سرما زدگی موـضعی ) در اـثر اختالل در ـخون رـسانی ـبه •

اعضاء (اعضاء (سرخی پوست و یا کبودیسرخی پوست و یا کبودی•کهیر پوستی ) در اثر حساسیت به سرما (کهیر پوستی ) در اثر حساسیت به سرما (•

روش های کنترل شرایط نامناسب آب و هوائی :روش های کنترل شرایط نامناسب آب و هوائی :

ایزوله کردن منابع گرمازا یا سرما زا / بکارگیری سیستم ایزوله کردن منابع گرمازا یا سرما زا / بکارگیری سیستم

های تهویه مطبوع / فاصله مناسب / استفاده از کارکنان های تهویه مطبوع / فاصله مناسب / استفاده از کارکنان

بومی و یا دارای سازگاری / استفاده از پوشش های مناسببومی و یا دارای سازگاری / استفاده از پوشش های مناسب

- عوامل شیمیائـی :- عوامل شیمیائـی :4-24-2



ددی متـع شـیمیائی واد ـم روزه هـر ، ف مختـل صـنایع ددی در متـع شـیمیائی واد ـم روزه هـر ، ف مختـل صـنایع در مـصرف و ـیا تولـید می ـشوند و ـکارگران بـسیاری بـصورت مـصرف و ـیا تولـید می ـشوند و ـکارگران بـسیاری بـصورت

روزمره با آنها تماس دارند.روزمره با آنها تماس دارند.

ثر ـمواد ـشیمیائی امطلوبی را روی ـسالمت اـثرات ـنامطلوبی را روی ـسالمت اـکثر ـمواد ـشیمیائی اـک اـثرات ـنـباقی گذاـشته و مـخل ـسالمت آنـها می ـگردد. از ـباقی گذاـشته و مـخل ـسالمت آنـها می ـگردد. از ـکارگران ـکارگران

حکم در یمیائی ـش واد ـم رو حکم این در یمیائی ـش واد ـم رو ــماین ــمســ از ســ پس و تند از هـس پس و تند هـس..اعمال حیاتی را مختل می کننداعمال حیاتی را مختل می کنندورود به بدن ، ورود به بدن ،

می تقسـیم دسـته دو ه ـب کلی طـور ه ـب ا ـه می مسـمومیت تقسـیم دسـته دو ه ـب کلی طـور ه ـب ا ـه مسـمومیت شوند :شوند :

مـقدار زـیاد ـسم در زـمانی کوـتاه وارد ـبدن مـقدار زـیاد ـسم در زـمانی کوـتاه وارد ـبدن ::مـسمومیت ـحاد مـسمومیت ـحاد شود. )احتمال مرگ و میر(شود. )احتمال مرگ و میر(

اوب ـسم در دراز ـمدت وارد ::مـسمومیت ـمزمن مـسمومیت ـمزمن دار متـن اوب ـسم در دراز ـمدت وارد مـق دار متـن مـقبدن شود. )تشدید با گذر زمان(بدن شود. )تشدید با گذر زمان(

: سموم می توانند دارای دو نوع اثــر باشند :سموم می توانند دارای دو نوع اثــر باشندآـثار ایـجاد ـشده در مـحل تـماس وـیا ورود ـبه آـثار ایـجاد ـشده در مـحل تـماس وـیا ورود ـبه ::اـثرات موضعـــی اـثرات موضعـــی

بدن. )ازجمله پوست و مخاط(بدن. )ازجمله پوست و مخاط(آـثار ایـجاد ـشده در ـبدن ، پس از ـجذب و آـثار ایـجاد ـشده در ـبدن ، پس از ـجذب و ::اـثرات سیـستمیک اـثرات سیـستمیک

انتشار. انتشار.

- عوامل شیمیائـی - راه های ورود به بدن :- عوامل شیمیائـی - راه های ورود به بدن :4-2-14-2-1



::استنشاق استنشاق با توـجه ـبه اینـکه ـهر انـسان در ـهر ـبار تنفس بـطور متوـسط نیم با توـجه ـبه اینـکه ـهر انـسان در ـهر ـبار تنفس بـطور متوـسط نیم

150150لـیتر ـهوا وارد رـیه ـخود می کـند و ـسطح ـجذبی رـیه تقریـبا} لـیتر ـهوا وارد رـیه ـخود می کـند و ـسطح ـجذبی رـیه تقریـبا} از قـسمتهای از د واد ـشیمیائی میتواـن ـم ، باـشد ترمربع می از قـسمتهای ـم از د واد ـشیمیائی میتواـن ـم ، باـشد ترمربع می ـمه( رـی و ای )ـن انی تحـت ای ـه قـسمت و و( گـل و نی )بـی انی ه( فوـق رـی و ای )ـن انی تحـت ای ـه قـسمت و و( گـل و نی )بـی انی فوـق

دستگاه تنفسی جذب بدن شود .دستگاه تنفسی جذب بدن شود .از ایعاتی ـض د تواـن ، می ر سمــی اـث ر ـب ، عالوه الت ـح این از در ایعاتی ـض د تواـن ، می ر سمــی اـث ر ـب ، عالوه الت ـح این در

قبیل تورم ریوی و... نیز ایجاد شود.قبیل تورم ریوی و... نیز ایجاد شود.

پوست :پوست :مواد ـشیمیائی می توانـند از پوـست عـبور ـکرده و از طرـیق رگ مواد ـشیمیائی می توانـند از پوـست عـبور ـکرده و از طرـیق رگ ـبرخی ـگردد و دن منتـقل ـب ر دیـگ ـهای ه قـسمت ـب ـخونی ـبرخی ـهای ـگردد و دن منتـقل ـب ر دیـگ ـهای ه قـسمت ـب ـخونی ـهای منـجر ـبه حساـسیت پوـستی )التـهاب ، ـخارش و...( و ـیا زخم می منـجر ـبه حساـسیت پوـستی )التـهاب ، ـخارش و...( و ـیا زخم می

گردند.گردند.از ، تمـاس زمـان و پوسـت ودن ـب خیس ، پوسـت از سالمت ، تمـاس زمـان و پوسـت ودن ـب خیس ، پوسـت سالمت

فاکتورهای موثر بر این طریقه جذب است.فاکتورهای موثر بر این طریقه جذب است.

دستگاه گوارش :دستگاه گوارش :مواد ـشیمیائی می توانـند از طرـیق ـخوردن ، آـشامیدن ، تـماس مواد ـشیمیائی می توانـند از طرـیق ـخوردن ، آـشامیدن ، تـماس اـشیاء ـبا دـهان و ـعدم شستـشوی ـصحیح دـست ـها وارد دـستگاه اـشیاء ـبا دـهان و ـعدم شستـشوی ـصحیح دـست ـها وارد دـستگاه

گوارش گردیده و جذب شوند.گوارش گردیده و جذب شوند.

- عوامل شیمیائـی - حاالت مختلف فیـزیکی - عوامل شیمیائـی - حاالت مختلف فیـزیکی 4-2-14-2-1::



::- گازها و بخارات - گازها و بخارات 11

اتمـسفر ـبه ـحالت اتمـسفر ـبه ـحالت 11 و فـشار و فـشار 25ºc25ºcـماده ای ـکه در دـمای ـماده ای ـکه در دـمای گاز : گاز : گاز باشد.گاز باشد.

اتمـسفر ـبه ـحالت اتمـسفر ـبه ـحالت 11 و فـشار و فـشار 25ºc25ºc ـماده ای ـکه در دـمای ـماده ای ـکه در دـمای بـخار :بـخار :

مـایع ویا جـامد باشد.مـایع ویا جـامد باشد.

- مایعات - مایعات 22

- جامدات - جامدات 33

- آئروسل و هیدروسل :- آئروسل و هیدروسل :44

آئروـسل : انتـشار و پراکـندگی ذرات میکروـسکوپی جاـمد و ـیا آئروـسل : انتـشار و پراکـندگی ذرات میکروـسکوپی جاـمد و ـیا مایع در یک گازمایع در یک گاز

هیدروـسل : انتـشار و پراکـندگی ذرات میکروـسکوپی جاـمد و هیدروـسل : انتـشار و پراکـندگی ذرات میکروـسکوپی جاـمد و

یا مایع در یک مایعیا مایع در یک مایع

- عوامل شیمیائـی - حاالت مختلف فیـزیکی - عوامل شیمیائـی - حاالت مختلف فیـزیکی 4-2-14-2-1::



انواع آئروسل و هیدروسل :انواع آئروسل و هیدروسل :

ـجدایش ـمواد جاـمد رـیز و انتـشار آن در ـهوا ـبر اـثر ـجدایش ـمواد جاـمد رـیز و انتـشار آن در ـهوا ـبر اـثر گرد و غـبار :گرد و غـبار : ، ردن ـک ه مـت ، تن شکـس ، ردن ـک اره ل قبـی از ائی ـه الیت ، فـع ردن ـک ه مـت ، تن شکـس ، ردن ـک اره ل قبـی از ائی ـه الیت فـع

سائیدن ، منفجرکردن و...سائیدن ، منفجرکردن و...

ـکه در ـشرایط ـخاص ایـجاد می ـکه در ـشرایط ـخاص ایـجاد می وـجود ـمایع در بـخاروـجود ـمایع در بـخارفوگ )ـمه( :فوگ )ـمه( :شود.شود.

: :میسـت ط میسـت محـی ایع ـم بصـورت موادشـیمیائی دگی ط پراکـن محـی ایع ـم بصـورت موادشـیمیائی دگی پراکـناطرافاطراف

ذرات بـسیار رـیز ـحاوی ـکربن و ـمواد قاـبل اـحتراق ناـشی ذرات بـسیار رـیز ـحاوی ـکربن و ـمواد قاـبل اـحتراق ناـشی دود :دود :از احتراق ناقصاز احتراق ناقص

: وم :فـی وم می فـی اعد متـص ذاب ـم واد ـم از وال} معـم ه ـک دی جاـم می ذرات اعد متـص ذاب ـم واد ـم از وال} معـم ه ـک دی جاـم ذرات زات( و زات( وـشوند )دود فـل ا ـشوند )دود فـل ـب د آن تولـی ا معـموال} ـب د آن تولـی معـموال}

اکسیداسیون همراه است )جوشکاری(اکسیداسیون همراه است )جوشکاری(

آلودگیهای وسیع اتمسفری )ترکیب دود و مه(آلودگیهای وسیع اتمسفری )ترکیب دود و مه(اسموگ :اسموگ :

- عوامل شیمیائـی – اثـرات فیزیولوژیکی :- عوامل شیمیائـی – اثـرات فیزیولوژیکی :4-2-14-2-1



::- مواد تحریک کننده و التهاب آور - مواد تحریک کننده و التهاب آور 11ــها مخاط ورم ـت مـوجب و زا اول ـت و ــده اثرسوزانن ــها دارای مخاط ورم ـت مـوجب و زا اول ـت و ــده اثرسوزانن دارای

) اسیدها ، قلیـاها ، کلـر ، ازون و ... () اسیدها ، قلیـاها ، کلـر ، ازون و ... (

- مواد خفگی آور :- مواد خفگی آور :22می اکسیداسـیون در اختالل اعث ـب ه ـک هسـتند می موادی اکسیداسـیون در اختالل اعث ـب ه ـک هسـتند موادی

شوند.شوند.

- مواد خفگی آور ساده :- مواد خفگی آور ساده :2-12-1فاقــد اـثرات ـسوء ـفیزیولوژیکی ـبوده و ـبا رقـیق ـکردن ـهوا فاقــد اـثرات ـسوء ـفیزیولوژیکی ـبوده و ـبا رقـیق ـکردن ـهوا اعث افت فـشار نـسبی ـهوا و ـب اعث افت فـشار نـسبی ـهوا و و اکـسژن موـجود در آن ـب و اکـسژن موـجود در آن

عدم اشباع خون از اکسیژن می گردد .عدم اشباع خون از اکسیژن می گردد .و نبض زایش اـف وجب ـم رتیب ـت ه ـب د توانـن می واد ـم و این نبض زایش اـف وجب ـم رتیب ـت ه ـب د توانـن می واد ـم این تنفس ـبه هـمراه ـسردرد ، ـسرگیجه ، تـهوع ، ـگاهش ـتوان تنفس ـبه هـمراه ـسردرد ، ـسرگیجه ، تـهوع ، ـگاهش ـتوان عـضالنی ، رـنگ پرـیدگی و ازدـست رفتن ـحواس ، بیهوـشی عـضالنی ، رـنگ پرـیدگی و ازدـست رفتن ـحواس ، بیهوـشی

، غش و مرگ گردد.، غش و مرگ گردد.مانند : ازت ، اتان ، هلیوم ، هیدروژن و ... مانند : ازت ، اتان ، هلیوم ، هیدروژن و ...




- مواد خفگی آور شیمیائی :- مواد خفگی آور شیمیائی :2-22-2.مانع حمل اکسیژن از ریه به خون می گردد.مانع حمل اکسیژن از ریه به خون می گردد

مانـند : مونواکـسیدکربن ـکه ـبا هموگـلوبین ـترکیب ـشده و مانـند : مونواکـسیدکربن ـکه ـبا هموگـلوبین ـترکیب ـشده و مانع ترکیب اکسیژن با خون در ریه می گردد.مانع ترکیب اکسیژن با خون در ریه می گردد.

.ویا اجازه مصرف اکسیژن را به اعضاء بدن نمی دهد.ویا اجازه مصرف اکسیژن را به اعضاء بدن نمی دهدمانند : سیانور مانند : سیانور

- مواد بیـهوشی آور و مخدر :- مواد بیـهوشی آور و مخدر :33و د دارـن آور وت رـخ رات اـث ، اب اعـص سلسـله روی و بر د دارـن آور وت رـخ رات اـث ، اب اعـص سلسـله روی بر تجـمع ا ـه ـچربی ، در دن می ـشوند ـب ه وارد ـک امی تجـمع هنـگ ا ـه ـچربی ، در دن می ـشوند ـب ه وارد ـک امی هنـگربی ـچ از کتشـکل ه ـک دن ـب عصـبی سیسـتم و وده ربی نـم ـچ از کتشـکل ه ـک دن ـب عصـبی سیسـتم و وده نـماز ز مـغ و ه گرفـت رار ـق ا ـه حالل وم هـج ورد ـم ، ت از اـس ز مـغ و ه گرفـت رار ـق ا ـه حالل وم هـج ورد ـم ، ت اـسآن عالئم و شـود می عـاجز ام پـی افت درـی و آن ارسـال عالئم و شـود می عـاجز ام پـی افت درـی و ارسـال ـمرگ و بیهوـشی ، ـسرگیجه د تواـن ـشدت می ـمرگ برحـسب و بیهوـشی ، ـسرگیجه د تواـن ـشدت می برحـسب

باشد .باشد .




- سموم سیستماتیک :- سموم سیستماتیک :44بر روی یک ارگان و یا عضو خاص اثر مخرب دارد.بر روی یک ارگان و یا عضو خاص اثر مخرب دارد.

و ادیوم ـک ، وم بریلـی / اب اعـص روی ر ـب انول مـت : د و مانـن ادیوم ـک ، وم بریلـی / اب اعـص روی ر ـب انول مـت : د مانـنسرب بر استخوانسرب بر استخوان

- سموم کارسینوژن ، موتاژن و تراتوژن :- سموم کارسینوژن ، موتاژن و تراتوژن :44یر DNADNAبر روی ـساختمان بر روی ـساختمان تکـث ه ـک د کـن اد می ایـج یری تغـی یر تکـث ه ـک د کـن اد می ایـج یری تغـی

سلول ها از حالت طبیعی خود خارج می گردد.سلول ها از حالت طبیعی خود خارج می گردد.

نکته :نکته :ا ـب یزیولوژیکی ـمواد ـشیمیائی دارای رابـطه مـستقیم رات ـف ا اـث ـب یزیولوژیکی ـمواد ـشیمیائی دارای رابـطه مـستقیم رات ـف اـث

آنهاست.آنهاست.میزان تماس میزان تماس و و غلظتغلظت

ـجازی را در ـجازی را در برای ـمواد ـشیمیائی موـجود در محـیط ـکار ، ـحدود م برای ـمواد ـشیمیائی موـجود در محـیط ـکار ، ـحدود م ـحد تـماس ـحد تـماس / / متوـسط غلظت زـمانی متوـسط غلظت زـمانی نـظر می گیرـند و برمبـنای نـظر می گیرـند و برمبـنای

محاـسبه و محاـسبه و ـحد تـماس ـشغلی ـسقفی ـحد تـماس ـشغلی ـسقفی / / ـشغلی در کوـتاه ـمدت ـشغلی در کوـتاه ـمدت مد نظر قرار میگیرد .مد نظر قرار میگیرد .

- عوامل بیولوژیکی :- عوامل بیولوژیکی :4-34-3



ا ـب ده ای می باـشد ـکه تـماس ا این عواـمل ـشامل موـجودات زـن ـب ده ای می باـشد ـکه تـماس این عواـمل ـشامل موـجودات زـنآنـها منجرـبه ابتال ـبه بیـماری می ـگردد و ـشامل دـسته ـهای ذـیل آنـها منجرـبه ابتال ـبه بیـماری می ـگردد و ـشامل دـسته ـهای ذـیل

می باشند :می باشند :

باکتـری ها / ویروس ها / قارچ ها / انگل ها باکتـری ها / ویروس ها / قارچ ها / انگل ها

ذار ـگ اثیر ـت بیـشتر ــی ـگروه شغل ار ر چـه ـب این عواـمل وال} ذار معـم ـگ اثیر ـت بیـشتر ــی ـگروه شغل ار ر چـه ـب این عواـمل معـموال} است :است :

- کشاورزی و مشاغل مرتبط.- کشاورزی و مشاغل مرتبط.11

اری 22 بیـم االی ـب شـیوع دارای اطق مـن ه ـب ه ـک کسـانی اری - بیـم االی ـب شـیوع دارای اطق مـن ه ـب ه ـک کسـانی -

مسافرت می کنند.مسافرت می کنند.

- پرسنل مراکز بهداشتی-درمانی.- پرسنل مراکز بهداشتی-درمانی.33

- پرسنل آزمایشگاههای تحقیقاتی.- پرسنل آزمایشگاههای تحقیقاتی.44

- عوامل روانی :- عوامل روانی :4-44-4

مرداد مقدم جهانیـار مرداد میثم مقدم جهانیـار 13911391میثم [email protected][email protected]


نـشأت و ود ـب اـسترس و عـصبی ای ـه تنش دتا} عـم ل عواـم نـشأت این و ود ـب اـسترس و عـصبی ای ـه تنش دتا} عـم ل عواـم این گرفته از موارد ذیل می باشد :گرفته از موارد ذیل می باشد :

- روابط کارگران با یکدیگر.- روابط کارگران با یکدیگر.11- روابط کارگران با کارفـرما.- روابط کارگران با کارفـرما.22- شرایط کار ، حقوق و مزایا ، مرخصی و ...- شرایط کار ، حقوق و مزایا ، مرخصی و ...33- امنیت شغلی ، ترفیع ، تنزل و ...- امنیت شغلی ، ترفیع ، تنزل و ...44- عوامل شیفت کاری و زمان بندی کار- عوامل شیفت کاری و زمان بندی کار55

و ...و ...

اثیر ـت ار ـک بـهره وری انواده و ـخ ، ، محـیط ـفرد ر ـب اثیر این عواـمل ـت ار ـک بـهره وری انواده و ـخ ، ، محـیط ـفرد ر ـب این عواـمل داشته و منجربه عالئم ذیل می گردد :داشته و منجربه عالئم ذیل می گردد :

- ـعوارض جـسمانی )ـسردرد ، سوءحاـضمه ، کلـسترول ، - ـعوارض جـسمانی )ـسردرد ، سوءحاـضمه ، کلـسترول ، 11

فشارخون ، خستگی و ... (فشارخون ، خستگی و ... (بی 22 ، افســردگی ، طــاقتی بی ( روانی عــوارض بی - ، افســردگی ، طــاقتی بی ( روانی عــوارض -

حوصلگی ، اضطراب و ... (حوصلگی ، اضطراب و ... (- ـعوارض اجتـماعی ) پرخاـشگری ، عملـکرد ـپائین ، اـنزوا - ـعوارض اجتـماعی ) پرخاـشگری ، عملـکرد ـپائین ، اـنزوا 33

و ... (و ... (ه مـصرف دارو ، رفتارـهای 44 ـب اری ) تماـیل ه مـصرف دارو ، رفتارـهای - ـعوارض رفـت ـب اری ) تماـیل - ـعوارض رفـت

جرقه ای ، بدخوابی و ... (جرقه ای ، بدخوابی و ... (

فصل پنجمفصل پنجم

بیماری های ناشی از کاربیماری های ناشی از کار



بیماری های حرفـــه ای : بیماری های حرفـــه ای :

بیماری هائی که در اثر اشتغال شخص به یک نوع کار معین و بیماری هائی که در اثر اشتغال شخص به یک نوع کار معین و تحت تاثیر شرایط آن پدید آید.تحت تاثیر شرایط آن پدید آید.

طب کار : طب کار :

رشته طب کار شامل : شناسائی ، ارزیابی ، کنترل ، رشته طب کار شامل : شناسائی ، ارزیابی ، کنترل ، تدابیر درمانی تدابیر درمانی

و پیشگیری از بروز بیماری ها و و پیشگیری از بروز بیماری ها و حوادث ناشی از کار حوادث ناشی از کار

خـطرات ر دربراـب ارگران ـک ـسالمت اء ارتـق و حـفظ ـهدف خـطرات با ر دربراـب ارگران ـک ـسالمت اء ارتـق و حـفظ ـهدف با و اردن بکارگـم و ـسالمتی رای ـب امطلوب ـن ل از عواـم و ناـشی اردن بکارگـم و ـسالمتی رای ـب امطلوب ـن ل از عواـم ناـشی وضـعیت بـا متناسـب شـغلی محیـط در کـارگر وضـعیت نگهداشـتن بـا متناسـب شـغلی محیـط در کـارگر نگهداشـتن

فیزیولوژیک آن می باشد.فیزیولوژیک آن می باشد.


کاربیماری های ناشی از -5 :

بیماری : بیماری :

هرگونه دگرگونی ناخوشایند ویا رنج آور هرگونه دگرگونی ناخوشایند ویا رنج آور اختالل دچــار را تندرســتی احســاس اختالل که دچــار را تندرســتی احســاس که

نماید.نماید.

بیـماری پدـیده ای بیوـلوژیکی ، اجتـماعی بیـماری پدـیده ای بیوـلوژیکی ، اجتـماعی و فرهنگی است.و فرهنگی است.



) مثال} کری شغلی و ) مثال} کری شغلی و خصوصیات بیماری های حرفــه ای خصوصیات بیماری های حرفــه ای ) ... ) ...::

- معـموال ـبه ـصورت ـحاد ـبروز نمی کنـند و ـبه ـمرور زـمان - معـموال ـبه ـصورت ـحاد ـبروز نمی کنـند و ـبه ـمرور زـمان 11

ایجاد می شوند. ایجاد می شوند. - عمدتــأ درمان پذیر نـمی باشند. - عمدتــأ درمان پذیر نـمی باشند. 22ل 33 قاـب ، ا آنـه ــاد ایجـ ل عاـم ودن ـب ه مـشخص ـب ه توـج ا ـب ل - قاـب ، ا آنـه ــاد ایجـ ل عاـم ودن ـب ه مـشخص ـب ه توـج ا ـب -

پیشگیری می باشند.پیشگیری می باشند.ا آزمایـشات و معایـنات دقـیق 44 ـب ا ه ، تنـه ا آزمایـشات و معایـنات دقـیق - در مراـحل اولـی ـب ا ه ، تنـه - در مراـحل اولـی

قابل شناسائی هستند.قابل شناسائی هستند.ل 55 عاـم ردن ـب ازبین ، ا آنـه ان درـم ه طریـق رین ـت مهم ل - عاـم ردن ـب ازبین ، ا آنـه ان درـم ه طریـق رین ـت مهم -

ایجــاد کننده آنها می باشد.ایجــاد کننده آنها می باشد.

دسته بندی نیروی کار از لحاظ سالمتی : دسته بندی نیروی کار از لحاظ سالمتی :

- نیروی کار آسیب پذیر- نیروی کار آسیب پذیر22- نیروی کار سالم- نیروی کار سالم11- ـنیروی ـکار نیازمـند ـمراقبت ـطوالنی - ـنیروی ـکار نیازمـند ـمراقبت ـطوالنی 44- ـنیروی ـکار بیـمار- ـنیروی ـکار بیـمار33

مدت ویا دائممدت ویا دائم

بازگـشت ام ادواری، هنـگ اـستخدام، از ل ات قـب بازگـشت در معایـن ام ادواری، هنـگ اـستخدام، از ل ات قـب در معایـنمـجدد ـبه ـکار و معایـنات ـخاص ، ـبا درنـظر ـگرفتن انطـباق مـجدد ـبه ـکار و معایـنات ـخاص ، ـبا درنـظر ـگرفتن انطـباق

کار با انسان ، کارگران به کار گماشته می شوند .کار با انسان ، کارگران به کار گماشته می شوند .

مرداد مقدم جهانیـار مرداد میثم مقدم جهانیـار 13911391میثم [email protected][email protected]


تقسیم بندی بیماری های حرفـه ای تقسیم بندی بیماری های حرفـه ای

- براساس عامل بیماری زا :- براساس عامل بیماری زا :11

آور11 ان زـی ــکی فیزیــ ل عواـم از ی ناـش آور- ان زـی ــکی فیزیــ ل عواـم از ی ناـش ل 22- عواـم از ی ناـش ل - عواـم از ی ناـش -

شیمیـائی زیان آورشیمیـائی زیان آورآور33 ان زـی ــکی بیولوژیـ ل عواـم از آور-ناـشی ان زـی ــکی بیولوژیـ ل عواـم از عواـمل 44-ناـشی از ناـشی ل - عواـم از ناـشی -

روانــی زیان آورروانــی زیان آور

- براساس دستگاه آسیب پذیر بدن :- براساس دستگاه آسیب پذیر بدن :22

- عوارض پوستی ناشی از کار- عوارض پوستی ناشی از کار11- عوارض ریوی ناشی از کار- عوارض ریوی ناشی از کار33- عوارض کبدی و کلیوی ناشی از کار- عوارض کبدی و کلیوی ناشی از کار44- عوارض خونی ناشی از کار- عوارض خونی ناشی از کار55- عوارض گوشی ناشی از کار- عوارض گوشی ناشی از کار66- عوارض اسکلتی ناشی از کار- عوارض اسکلتی ناشی از کار77- عوارض چشمی ناشی از کار- عوارض چشمی ناشی از کار88- عوارض گوارشی ناشی از کار و...- عوارض گوارشی ناشی از کار و...99

- پیشگیری اولیـه :- پیشگیری اولیـه :11 جایگزینی مواد بی خطر یا کم خطر به جای مواد زیان جایگزینی مواد بی خطر یا کم خطر به جای مواد زیان

آورآور

- پیشگیری ثانویـه : - پیشگیری ثانویـه : 22 کنترل مهندسی مانند تهویه موضعی و عمومی ، کنترل مهندسی مانند تهویه موضعی و عمومی ،

محصور سازی و ایزوله سازیمحصور سازی و ایزوله سازی

- پیشگیری ثالثیـه : - پیشگیری ثالثیـه : 33 روش های حفاظت فردی مانند لباس محافظ ، گوشی ، روش های حفاظت فردی مانند لباس محافظ ، گوشی ،

عینک و ...عینک و ...

بهترین راه عالج بیماری های ناشی از کار ، رفع بهترین راه عالج بیماری های ناشی از کار ، رفعتماس با عامل ایجاد آن می باشد.تماس با عامل ایجاد آن می باشد.

در کنترل آالینده های کار ، موثرترین روش، کنترل در کنترل آالینده های کار ، موثرترین روش، کنترل

خطر در منبع تولید آن است.خطر در منبع تولید آن است.



:: پیشگیــری پیشگیــری

فصل ششمفصل ششم

آئین نامه حفاظتآئین نامه حفاظت

و بهداشت عمومی کارگاههاو بهداشت عمومی کارگاهها



کلـیه کارـگاه ـها در راـستای اـستقرار ـشرایط بهداـشت و کلـیه کارـگاه ـها در راـستای اـستقرار ـشرایط بهداـشت و آئین ناـمه آئین ناـمه ایـمنی ـکاری ، میبایـست ـموارد ذـیل را مـطابق ایـمنی ـکاری ، میبایـست ـموارد ذـیل را مـطابق

ا ـه اه کارـگ بهداـشت عـمومی و احـفاظت ـه اه کارـگ بهداـشت عـمومی و ـشورای حـفاظت مـصوب ـشورای ) مـصوب (

پیاده سازی نمایند : پیاده سازی نمایند :عالی حفاظت فنی (عالی حفاظت فنی (

ساختمانساختمان1.1.

روشنائیروشنائی2.2.

تهویه و حرارتتهویه و حرارت3.3.

جلوگیری از آتش سوزی و مبارزه با حریقجلوگیری از آتش سوزی و مبارزه با حریق4.4.

ماشین آالت ، پوشش و حفاظ ماشین آالتماشین آالت ، پوشش و حفاظ ماشین آالت5.5.

وسائل الکتریکیوسائل الکتریکی6.6.

آب آشامیدنیآب آشامیدنی7.7.

نظم و نظافت در کارگاهنظم و نظافت در کارگاه8.8.

غذاخوریغذاخوری9.9.وسائل حفاظت فردیوسائل حفاظت فردی10.10.کمک های اولیهکمک های اولیه11.11.


آئین نامه حفاظت و بهداشت -6: عمومی کارگاهها

فصل هفتمفصل هفتم

پیشگیری از حوادث وپیشگیری از حوادث و

کمیته حفاظت و ایمنیکمیته حفاظت و ایمنی



به منـظور ـتأمين مـشاركت ـكارگران و كارفرماـيان و نـظارت ـبر به منـظور ـتأمين مـشاركت ـكارگران و كارفرماـيان و نـظارت ـبر حـسن اـجراي مـقررات حـفاظت ـفني و بهداـشت ـكار، ـصيانت حـسن اـجراي مـقررات حـفاظت ـفني و بهداـشت ـكار، ـصيانت ـنيروي انـساني و مـنابع ـمادي كـشور در كارگاه ـهاي مـشمول و ـنيروي انـساني و مـنابع ـمادي كـشور در كارگاه ـهاي مـشمول و ار، ـك از ناـشي اي بيماري ـه و وادث ـح از يري ـگ پيش نين ار، همـچ ـك از ناـشي اي بيماري ـه و وادث ـح از يري ـگ پيش نين همـچحـفظ و ارتـقاء ـسالمتي ـكارگران و ـسالم ـسازي محـيط ـهاي حـفظ و ارتـقاء ـسالمتي ـكارگران و ـسالم ـسازي محـيط ـهاي

ام ـن ه ـب اـست كميته اي ا مكـلف ار، كارفرـم ام ـك ـن ه ـب اـست كميته اي ا مكـلف ار، كارفرـم ه حـفاظت ـك ه حـفاظت ”كميـت ”كميـتار“ ـك بهداـشت و ني ار“ـف ـك بهداـشت و ني تـشكيل ـف ل ذـي اي اعـض ا ـب را اه كارـگ در تـشكيل ل ذـي اي اعـض ا ـب را اه كارـگ در

دهد :دهد :

– كارفرما يا نماينده تام االختيار او. – كارفرما يا نماينده تام االختيار او.11 – نماينده شوراي اسالمي كار يا نماينده كارگران كارگاه. – نماينده شوراي اسالمي كار يا نماينده كارگران كارگاه.22تادكاران 33 از سراـس يكي او ودن نـب ـصورت در و ديرفني تادكاران – ـم از سراـس يكي او ودن نـب ـصورت در و ديرفني – ـم

كارگاه.كارگاه. – مسؤول حفاظت فني. – مسؤول حفاظت فني.44 – مسؤول بهداشت حرفه اي. – مسؤول بهداشت حرفه اي.55

کارگران و نمایـندگان آـنان میبایـست ـضمن شناـسائی ـنواقص کارگران و نمایـندگان آـنان میبایـست ـضمن شناـسائی ـنواقص همکـاری نهـایت هـا، دی نیازمـن پیشـنهاد و اطـراف ط همکـاری محـی نهـایت هـا، دی نیازمـن پیشـنهاد و اطـراف ط محـیـصمیمانه و ـجدیت را در زمیـنه رـفع ـنواقص ـبا مـسئولین ذیرـبط ـصمیمانه و ـجدیت را در زمیـنه رـفع ـنواقص ـبا مـسئولین ذیرـبط

و واحدهای مجری به خرج دهند.و واحدهای مجری به خرج دهند.


پیشگیری از حوادث و کمیته حفاظت -7: و ایمنی

با تشکر از توجه و همراهی شمابا تشکر از توجه و همراهی شما

13911391میثم جهانیـار مقدم مرداد میثم جهانیـار مقدم مرداد [email protected][email protected]

hse-ms basic

Documents