4 How Learning Works

การเรยนรแหงศตวรรษท 21: 7 หลกการสรางนกเรยนรแหง

อนาคตใหม เปนหนงสอท “ครเพอศษย” ทกคนตองอาน เพราะทานจะได

ความรและเทคนคชวยเหลอศษยใหเรยนงายและสนกขน และทสำาคญยง

คอ เรยนแลวรจรง เกดความสนทด และพฒนาไปเปนคนทกำากบการเรยน

รของตนเองได ซงจะมสวนสรางอนาคตใหแกศษยอยางประมาณคามได

เมอทานอานหนงสอ การเรยนรแหงศตวรรษท 21 เลมน ทาน

จะเขาใจปญหาในการเรยนหลายอยางของศษยททานกำาลงเผชญอย

และเขาใจทมาทไปของมน ปญหาจะกลายเปนความทาทาย ทานจะได

รบความสนกสนานในการประยกตใชความรและเทคนคใหมทเรยนรจาก

หนงสอ แลวทานจะพบวา ทานสามารถชวยเหลอนกเรยนทเรยนออนให

กลายเปนนกเรยนทเรยนอยางมชวตชวาและประสบความสำาเรจในการ

เรยนไดในทสด

ผมอานหนงสอเลมนในภาคภาษาองกฤษในลกษณะทอานแลว

วางไมลง และคดวาครอาจารยไทยควรรเรองราวเกยวกบกลไกการเรยน

รทสงเคราะหมาจากผลการวจยดานจตวทยาการเรยนรสมยใหมตามทนำา

เสนอในหนงสอ จงไดตความออกเผยแพรในบลอก Gotoknow เปนบนทก

รวม 16 ตอน ซงสามารถอานไดท http://www.gotoknow.org/ และตอมา

คำ�นยม

Seven Research-Based Principles for Smart Teaching 5

มลนธสยามกมมาจลไดรวบรวมพมพเปนหนงสอชอ การเรยนร เกด

ขนอยางไร ออกเผยแพร โดยสามารถดาวนโหลดหนงสอเลมนไดฟรท

http://www.scbfoundation.com

ในชวงเวลาประมาณหนงปทผมรจกหนงสอเลมน ผมไดนำาสาระ

จากหนงสอไปพดในทตางๆ มากมาย รวมทงไดปรารภกบหลายทาน

วาอยากใหมการแปลออกเผยแพรสสงคมไทย ผมจงยนดยงเมอทราบ

วาสำานกพมพ openworlds กำาลงดำาเนนการแปลหนงสอเลมน และได

ปวารณาตวไววายนดเขยนคำานยมใหหากตองการ

หนงสอ การเรยนรแหงศตวรรษท 21 แปลจากตนฉบบชอ How

Learning Works : 7 Research-Based Principles for Smart Teaching

ทผเขยนสงเคราะหมาจากผลงานวจยจำานวนนบพนชน สรปเปนหลกการ

7 ขอ สำาหรบใหครอาจารยใชเปนหลกในการจดการเรยนร ใหศษยเรยน

ไดผลด ทำาใหครจดการเรยนรอยางมหลกการ ชวยใหศษยเรยนรไดอยาง

มขนตอน เรยนแลวรจรง และสามารถกำากบการเรยนรของตนเองได

ซงจะมคณปการตอการเปนผเรยนรตลอดชวต

แตละบทของหนงสอเรมดวยฉากสถานการณ 2 สถานการณท

สะทอนปญหาในการเรยนการสอน ตามมาดวยคำาอธบายทอางองผลการ

วจยทเกยวของจำานวนมาก เพอบอกวธการจดการเรยนรของครอาจารยท

จะชวยใหศษยไมเกดปญหาอยางในฉากสถานการณตวอยาง และในตอน

ทายของแตละบทมสรปใจความสำาคญของบทนน ซงชวยใหผอานตดตาม

สาระสำาคญไดงายขน ถอไดวาเปนวธเขยนหนงสอททำาเรองยากใหเขาใจ

งายไดเปนอยางด

หลกการ 7 ขอ เพอการจดการเรยนรอยางชาญฉลาด ไดแก

1. พงเอาใจใสความรเดมหรอพนความรของนกเรยนนกศกษา

2. การจดระเบยบความรมผลตอการเรยนร

3. พงเอาใจใสแรงจงใจตอการเรยน และรจกสรางแรงจงใจแฝง

หรอกคอการแทรกแรงจงใจไวในกระบวนการสอน (แบบไมสอน)

6 How Learning Works

4. การจดการเรยนรใหนกเรยนนกศกษาเรยนแบบรจรง ซงใน

หนงสอเลมนเรยกวาการพฒนาความสนทด

5. พงเอาใจใสการฝกฝนและการใหผลปอนกลบ

6. พงเอาใจใสพฒนาการของนกศกษาและบรรยากาศของการ

เรยนร

7. การพฒนานกศกษาใหเปนผ เรยนทกำากบการเรยนร ของ

ตนเองได

จากการนำาเรองราวในหนงสอนไปบรรยายใหครอาจารยฟง

ผมพบวาเรองราวความรและวธการในหนงสอเลมนเปนเรองใหมสำาหรบ

ครอาจารยไทย การตพมพเผยแพรหนงสอเลมนจงมประโยชนตอวงการ

การศกษาไทยเปนอยางยง

ขอความในหนงสอเลมนมาจากการแปลจากภาคภาษาองกฤษ

แตกตางจากขอความในหนงสอ การเรยนรเกดขนอยางไร ซงผมตความ

และเขยนขนแบบสะทอนความคดจากการอานหนงสอ How Learning

Works ดงนนการอานหนงสอสองเลมนจงใหคณคาและสาระแตกตางกน

และทดแทนกนไมได

ผมขอขอบคณคณวนวสาข เคน ทไดทมเทอตสาหะแปลหนงสอ

ทมคายงเลมน และขอบคณสำานกพมพ openworlds และทกฝายทรวมกน

สนบสนนการจดพมพออกเผยแพรสสงคมไทย รวมทงขอขอบคณทให

เกยรตผมเขยนคำานยม ผมเชอวาหนงสอเลมนจะมคณคาตอสงคมไทย

และขายดทดเทยมกนกบหนงสอ ทกษะแหงอนาคตใหม: การศกษาเพอ

ศตวรรษท 21 ซงเปนหนงสอขายดของสำานกพมพน

วจารณ พานช

ธนวาคม 2556

ส�รบญ

คำานยม 4

คำานำา 14

กตตกรรมประกาศ 19

บทนำา: การเชอมโยงงานวจยเรองการเรยนร 24

เขากบการปฏบตงานสอน

บทท 1: ความรเดมของนกศกษา 36

สงผลกระทบตอการเรยนอยางไร?

บทท 2: วธจดระเบยบความรของนกศกษา 72

มผลตอการเรยนรอยางไร?

บทท 3: ปจจยใดจงใจใหนกศกษาเรยน? 102

บทท 4: นกศกษาพฒนาความสนทดไดอยางไร? 132

บทท 5: การฝกฝนและผลปอนกลบชนดใดบาง 168

เสรมสงการเรยน?

บทท 6: ทำาไมพฒนาการของนกศกษาและ 206

บรรยากาศการเรยนจงสำาคญตอการเรยนร?

บทท 7: นกศกษากลายเปนผเรยนทกำากบตนเอง 250

ไดอยางไร?

สรป: การประยกตใชหลกการทงเจดกบตนเอง 284

แดคณาจารยและผสอนนกศกษาระดบบณฑตศกษาของมหาวทยาลย

คารเนกเมลลอน การอทศตนของบคคลเหลานเพอการเรยนรของนกศกษา

ยงคงเปนแรงบนดาลใจใหเราอยเสมอ

14 How Learning Works

ในป ค.ศ. 1899 วลเลยม เจมส (William James) นกจตวทยา

ชาวอเมรกนผมชอเสยง มผลงานไดรบการตพมพเปนหนงสอเลมเลกๆ

ชอวา “คยกบคร” (Talks to Teachers) โดยเขาพยายามอธบายวาจะนำา

วชาจตวทยาไปประยกตใชกบการศกษาไดอยางไร กลาวคอ นายวลเลยม

เจมส พยายามใชสงทเขาเรยกวา “วทยาศาสตรแหงการทำางานของความ

คด” มาผลตสรางคำาแนะนำาทครอาจารยสามารถนำาไปใชปฏบตไดจรงใน

หองเรยน ปจจบนหนงสอเลมนไมประสบความสำาเรจสกเทาใด สวนใหญ

เปนเพราะเหตผลสองประการคอ (ก) ขาดหลกฐานการวจยวาการเรยนร

ดำาเนนไปอยางไร (ศาสตรการเรยน) และ (ข) ขาดหลกการทไดจากผล

การวจยวาจะชวยใหคนเราเรยนรไดอยางไร (ศาสตรการสอน)

ศาสตรการเรยนพฒนาไปมากในชวง 100 ปทผานมา โดยเฉพาะ

อยางยงในชวงไมกทศวรรษมาน จนในทสดดเหมอนวาเราจะพฒนาขนมา

ไดแลวทงทฤษฎทอางองงานวจยวาคนเราเรยนรอยางไร ซงนำาไปประยกต

ใชกบการศกษาได (ศาสตรการเรยน) และชดหลกการทองหลกฐานวาจะ

คำ�นำ�

การนำาวทยาศาสตรการเรยนรมาประยกตใชกบการสอนในระดบอดมศกษา

Seven Research-Based Principles for Smart Teaching 15

ชวยใหคนเราเรยนรไดอยางไร อนมพนฐานมาจากทฤษฎการใชความคด

(ศาสตรการสอน) นบเปนชวงเวลาทนาตนเตนโดยแทหากคณสนใจดำาเนน

ภารกจตอจากนายวลเลยม เจมส ใหสำาเรจ กลาวคอ การนำาศาสตรการ

เรยนมาประยกตใชกบการศกษา

หนงสอเลมทคณกำาลงถออยน ชอวา การเรยนรแหงศตวรรษท 21

ซงถอเปนความกาวหนาลาสดของงานทดำาเนนสบเนองมาในการนำา

ศาสตรการเรยนมาประยกตใชกบการศกษา โดยเฉพาะอยางยงการสอน

ในระดบอดมศกษา ผเขยนลวนเปนผเชยวชาญในการชวยใหอาจารย

ระดบอดมศกษาเขาใจวางานวจยดานศาสตรการเรยนสามารถชวย

ปรบปรงการสอนไดอยางไร หากคณสนใจวามอะไรทศาสตรการเรยน

และการสอนจะบอกคณไดในฐานะทคณเปนอาจารยระดบอดมศกษา

หนงสอเลมนกเหมาะสำาหรบคณ

หนงสอเลมนวางเนอหาไปตามหลกการเรยนร 7 ขอ แตละขอ

มคณคาอยางยงและองหลกฐานจากงานวจยดานศาสตรการเรยนและ

ศาสตรการสอน หลกการตางๆ วาดวยบทบาทของความรเดมของ

นกศกษา แรงจงใจและระดบของพฒนาการ รวมทงโอกาสในการฝกฝน

ปฏบตของนกศกษา การไดรบผลปอนกลบ และการหดเปนผเรยนทรจก

กำากบตนเอง แตละบทมงเนนหลกการขอใดขอหนง เชน “ความรเดมของ

นกศกษาอาจชวยเสรมสงหรอเปนอปสรรคตอการเรยนร” เปนตน แตละ

บทเรมตนดวยสถานการณทเปนรปธรรมของการสอนในระดบอดมศกษา

สถานการณดงกลาวแสดงตวอยางของหลกการทบทนนๆ มงเนน เนอหา

ของแตละบทชแจงและอธบายชดเจนถงเหตผลของหลกการ สรปผลงาน

วจยทเปนพนฐานและนยของงานวจยนนๆ ตลอดจนใหคำาแนะนำาทเฉพาะ

เจาะจงวาควรนำาหลกการไปประยกตใชอยางไร

ขอใหลองพจารณาสถานการณตอไปน สมมตวาคณสอนรายวชา

ในสาขาของคณ โดยคณเปนผเชยวชาญในสาขานนเนองจากศกษาและ

ทำางานในสาขานนมานานหลายป แตคณยอมไมใชผเชยวชาญดานการ

16 How Learning Works

สอนผอนเกยวกบสาขานนเปนแน ทจรงคณแทบจะไมเคยผานการฝก

อบรมเรองวธการสอนเลย กระนนงานขนพนฐานของคณงานหนงกเกยว

กบการสอนในระดบอดมศกษา คณไดคดลลาการสอนทเหมาะกบตวคณ

ไวแลว แตยงสงสยวามวธใดหรอไมทจะนำาหลกการทเปนวทยาศาสตร

เกยวกบเรองการเรยนและการสอนมาใชอางองสงทคณกำาลงทำา ทกลาว

มานตรงกบสภาวะของอาจารยระดบอดมศกษาหลายทาน

หนงสอเลมนตงอยบนพนฐานความคดทวา คณอยากจะพจารณา

นำาแนวทางทองกบหลกฐานมาใชเปนแนวทางสำาหรบการสอนในระดบ

อดมศกษา นนคอ คณอยากจะใหการตดสนใจเกยวกบการสอนเปนการ

ตดสนใจทมขอมลจากหลกฐานงานวจยและทฤษฎทองการวจยรองรบ

ทำาไมเราจงควรใชแนวทางทองหลกฐาน? คณอาจอางองทางเลอกในการ

สอนของคณจากสงทเปนสมยนยม อดมการณ ความคดเหน คำาแนะนำา

จากผเชยวชาญ หรอนสย แตแนวทางเหลานอาจไมสมบรณแบบหากวา

เปาหมายของคณคอการเปนครทมประสทธผล ตองยอมรบวาคำาแนะนำา

จากผเชยวชาญและประสบการณสวนตวของคณเองอาจมประโยชนนำา

มาใชชวยคณวางแผนการสอนได แตกอาจจะยงชวยไดไมสมบรณ เมอ

คณยดแนวทางทองหลกฐาน คณกสามารถเพมฐานความรของคณไดจาก

การคนพบวาอะไรใชงานไดและใชไดอยางไร กลาวโดยสรปคอ การเขาใจ

วาศาสตรการเรยนใหอะไรแกเราไดบางในฐานะทเราเปนอาจารยระดบ

อดมศกษา ยอมมประโยชนกบเรา

เราควรมองหาความชวยเหลอเพอปรบปรงการสอนในระดบ

อดมศกษาจากทไหน? ขอใหพจารณาทางเลอก 3 ทางทมกใชกนทวไป

แหลงทเปนวชาการจนเขาใจยากเกนไป - คณอาจจะพยายามทำาความ

เขาใจบทความวจยสาขาการเรยนร และการสอน แตคณอาจพบวา

บทความดงกลาวนาเบอหนายและเขาใจยาก แนวทางนยากเกนไปเพราะ

มงเนนหลกฐานทางวทยาศาสตรโดยไมไดใหความสำาคญมากนกวาจะ

นำาหลกฐานตางๆ นนมาประยกตใชกบการสอนไดอยางไร

Seven Research-Based Principles for Smart Teaching 17

แหลงทสาระทางวชาการออนเกนไป - คณอาจจะอานแนวทางชวยเหลอ

ตนเองทใหคำาแนะนำาทนำามาปฏบตไดสะดวก แตแนวทางเหลานกอาจ

ไมไดองหลกฐานจากงานวจยหรอองทฤษฎทไดจากการวจย แนวทางน

มหลกวชาทออนดอยเกนไปเพราะมงเนนการใหคำาแนะนำาเชงปฏบตโดย

ไมมหลกฐานหรอทฤษฎมาสนบสนนคำาแนะนำาเหลานน

แหลงทมเนอหาสาระเหมาะสม - คณสามารถใชหนงสอเลมนได หนงสอ

เลมนสงเคราะหหลกฐานงานวจยเชงประจกษและการวจยตามทฤษฎการ

เรยนรใหออกมาเปนคำาแนะนำาทใชปฏบตไดจรง เพอปรบปรงการสอนใน

ระดบอดมศกษา กลาวโดยสรปไดวา ขอดของหนงสอเลมนคอการผสาน

หลกฐานงานวจยกบคำาแนะนำาทใชปฏบตไดจรงเขาดวยกน เพอใหเกดเปน

แนวทางทองหลกฐานในการปรบปรงการสอนในระดบอดมศกษา หากคณ

สนใจวาศาสตรการเรยนมอะไรทชวยเสรมสงการสอนระดบอดมศกษาได

หนงสอเลมนกเหมาะสำาหรบคณ

คณควรมองหาอะไรในหนงสอเลมน? ในการอานหนงสอเลมน

ผมขอแนะนำาใหคณดใหแนใจวาหนงสอเลมนเปนไปตามเกณฑพนฐาน

4 ประการสำาหรบการประยกตใชศาสตรการเรยนรกบการสอนระดบ

อดมศกษา

องทฤษฎ - คำาแนะนำานนมพนฐานจากทฤษฎทองงานวจยวาคนเราเรยนร

อยางไร

องหลกฐาน - คำาแนะนำานนมหลกฐานงานวจยเชงประจกษมาสนบสนน

โดยงานวจยเหลานแสดงใหประจกษวาจะชวยคนเราใหเรยนรไดอยางไร

ตรงประเดน - คำาแนะนำาระบนยทชดเจนและนำาไปใชปฏบตไดวาคณจะ

ปรบปรงการสอนไดอยางไร

ชดเจน - คำาแนะนำานนเขาใจได เปนรปธรรม และกระชบรดกม

18 How Learning Works

ขณะทคณอานเรองหลกพนฐานการเรยนรทง 7 ขอในหนงสอ

เลมน คณจะพบคำาแนะนำาทองทฤษฎการเรยนร องหลกฐานการวจย

เกยวของกบการสอนในระดบอดมศกษา และเขาใจงาย ผเขยนมความร

และประสบการณกวางขวางในการนำาศาสตรการเรยนมาประยกตใชกบ

การสอนในระดบอดมศกษา และกรณาแบงปนความรดงกลาวกบคณ

ในหนงสอทเรยบเรยงไวอยางดและอานเขาใจงายเลมน

ผมขอแสดงความยนดทคณสนใจปรบปรงการสอน และขอ

แนะนำาใหคณปฏบตขนตอนสำาคญเพอการนนดวยการอานหนงสอเลมน

หากคณตองการปรบปรงการสอนของคณ กยอมเปนประโยชนหากคณ

เขาใจเรองทงานวจยบงชไวเกยวกบวธการเรยนรและวธเสรมสงการ

เรยนร ถาคณมเปาหมายดงกลาวมาน ผมกขอเชญคณอานคำาแนะนำา

มากมายทองหลกฐานไดจากหนงสอเลมน

รชารด อ. แมร

มหาวทยาลยแหงแคลฟอรเนย

วทยาเขตซานตาบารบารา

Seven Research-Based Principles for Smart Teaching 19

การเขยนหนงสอเลมนเปนภารกจสำาคญทเราคงจะไมสามารถ

ทำาสำาเรจไดหากมไดรบความชวยเหลอจากเพอนๆ และเพอนรวมงาน

หลายคน แมวาเพอนรวมงานหลายคนทเปนผสอนสาขาวชาตางๆ จาก

หลากหลายสถาบนจะพบวาหลกการเหลานมประโยชนและใหกำาลงใจวา

เราควรจดพมพเผยแพร แตอาจารยรชารด แมร คอผทไดชมเรานำาเสนอ

เรองหลกการเรยนรของเรา แลวโนมนาวจนเราเชอมนวาควรแบงปน

ความรนกบชมชนทางการศกษาในวงกวาง อาจารยคงไมนกวาการให

กำาลงใจของอาจารยจะทำาใหตวอาจารยเองตองทำางานมากขน! เรารสก

ปลาบปลมและขอบคณอาจารยรชารดทกรณาเขยนคำานำาใหหนงสอเลมน

เราเปนหนบญคณ จด บรกส นกออกแบบกราฟกผเกงกาจของ

เราเปนอยางยง ทอดทนโดยไมหงดหงดกบการขดเกลาถอยคำาอยางไมร

จบสนของเรา ตงใจฟงเราอยางด และตงคำาถามทแสดงถงความเขาใจ

อยางลกซง เพอจะชวยเรานำาเสนอความคดออกมาเปนภาพ ดงทปรากฏ

ในภาพประกอบตางๆ ในหนงสอเลมน จด เราขอคารวะ! นอกจากน

กตตกรรมประก�ศ

20 How Learning Works

เรายงไมรวาจะแสดงความขอบคณอยางไรจงจะสมกบการทำางานของ

ฮลลาร แฟรงกลน นกศกษาระดบดษฎบณฑต ทชวยเราอานทกๆ บท

ดวยความแมนยำาและภมปญญาอนเปนคณสมบตประจำาตว ฮลลารได

ใหผลปอนกลบทมคณคายง ทำาใหเราตองตระหนกและแกไข “จดบอดของ

ผเชยวชาญ” ของตวเราเอง เอม เคน เขามารวมกลมของเราในชวงปลาย

ของขนตอนการเขยน กระนนเรากนกไมออกเลยวากอนหนานนเราทำางาน

กนมาไดอยางไรโดยไมมเอมรวมทม ความเหนทเปยมไปดวยความครนคด

ใครครวญของเอมตอบทตางๆ ในหนงสอ ชวยเพมมมมองใหมๆ ทขาดเสย

มได เปนรอยประทบอยางไมลบเลอนอยในผลงานทผลตสำาเรจออกมา

ชนน เรายงโชคดอยางยงยวดทตลอดชวงระยะแรกของการวางแผนและ

การเขยนหนงสอเลมน เราไดรบความชวยเหลอจากอดตเพอนรวมงาน

ของเราคอ แอนน เฟย ความสามารถของแอนนในการจดจำาและการเขาถง

งานศกษาวจยทกชนทเธอเคยอานเปนเรองนาทงอยางยง นอกจากน

ลซา รตเทอร บรรณาธการ “ภายใน” ของเรา ไดใชมาตรฐานทเขมงวด

และความอดทนในการตรวจแกตนฉบบ จงทำาใหเรามเวลาทบทวนแกไข

ตนฉบบอยางไมรจบ เราขอขอบคณเธอสำาหรบผลงานททำาไดเปนอยางด

นอกจากนเรายงรสกขอบคณเพอนรวมงานผมชอเสยงโดดเดน

หลายคน ทงจากมหาวทยาลยคารเนกเมลลอนและมหาวทยาลยอนๆ

ในสหรฐอเมรกาและในตางประเทศ ผยนดสละเวลาจากภาระงานทรดตว

เพออานและใหผลปอนกลบดวยความคดอยางลมลกสำาหรบบทตางๆ ใน

หนงสอ เพอนรวมงานเหลาน ไดแก วนเซนต แอลเวน, ไรอน เบเคอร,

รเบกกา ฟรแลนด, สกอตต คอฟแมน, เอดมนด โกะ, เคน โคดงเงอร,

นอรมา หมง, แมตต เวลเลตต, อโด โรลล และ ครสเตยน ชนน

สดทายน เราคงจะไมไดลงมอทำางานนแตแรก หากวามใชเพราะ

คณาจารยและนกศกษาบณฑตศกษาจำานวนรวมหลายพนคนทเราได

ทำางานดวยในชวงหลายปทผานมา เราขอยกยองพวกคณทอทศตน

อยางตอเนองใหแกนกศกษา มนำาใจแบงปนเรองราวและประสบการณ

Seven Research-Based Principles for Smart Teaching 21

ของตนเองกบเรา เปดเผยเรองเกยวกบรายวชาทพวกคณสอนใหเราไดร

ตลอดจนไตรตรองใครครวญและปรบปรงการปฏบตงานสอนของตน

เรายงคงเรยนรและไดรบประโยชนจากปฏสมพนธระหวางเรากบพวกคณ

และเราหวงวาหนงสอเลมนจะใหสงทมประโยชนบางเปนการตอบแทน

บทนำ�:

การเชอมโยงงานวจยเรองการเรยนรเขากบการปฏบตงานสอน

Seven Research-Based Principles for Smart Teaching 25

การเรยนร เปนผลมาจากสงทนกศกษาท�าและคดเทานน

ครสามารถพฒนาการเรยนรของนกศกษาใหกาวหนาไปได

กโดยการมอทธพลตอสงทนกศกษาท�าเพอเรยนร

เฮอรเบรต เอ. ไซมอน1 (Herbert A. Simon) หนงในผ กอตงสาขาวชาวทยาศาสตรปรชาน (Cognitive

Science) ผไดรบรางวลโนเบล และศาสตราจารยมหาวทยาลย

(ถงแกกรรมแลว) ทมหาวทยาลยคารเนกเมลลอน

ดงทขอความขางตนนชแนะใหเหน การสนทนาใดๆ เกยวกบการ

สอนอยางมประสทธผลจะตองเรมตนดวยการพจารณาวานกศกษาเรยนร

ไดอยางไร กระนนผสอนทตองการสำารวจศกษากลไกและเงอนไขทสงเสรม

การเรยนรของนกศกษา กอาจจะลงเลระหวางทรพยากรสองชนด นนคอ

บทความวจยทมการอภปรายทางวชาการในเรองการเรยนร หรอหนงสอ

และเวบไซตทใหยทธศาสตรเปนรปธรรมสำาหรบการออกแบบรายวชา

และการสอนในชนเรยน เอกสารชนดแรกมงเนนไปทเรองการเรยนร แต

26 How Learning Works

กมกจะเปนเรองทางเทคนค เขาใจยาก และไมระบชดถงการประยกตใช

ในชนเรยน ในขณะทเอกสารชนดทสองเขยนดวยสำานวนภาษาทเขาใจ

ไมยาก แตกมกไมชวยใหผสอนเขาใจชดเจนวายทธศาสตรนนๆ สงเสรม

การเรยนไดดวยเหตใด (หรอแมแตสงเสรมไดจรงหรอไม) เอกสารทงสอง

ชนดตางกไมไดใหสงทผสอนตองการอยางยง นนคอแบบอยางการเรยนร

ของนกศกษาทชวยใหผสอนสามารถตดสนใจเรองการสอนไดอยางสมเหต

สมผล กลาวอกอยางกคอ ผสอนตองเปนสะพานเชอมระหวางงานวจยกบ

การปฏบต และระหวางการสอนกบการเรยนร

เราเขยนหนงสอเลมนเพอเปนสะพานดงกลาว หนงสอเลมนเกด

จากประสบการณ 29 ปในการปรกษาหารอเรองเกยวกบการสอนและการ

เรยนรกบบรรดาเพอนรวมงานทมหาวทยาลย ในการปรกษาหารอเหลาน

เราไดพบปญหาจำานวนหนงทเกดขนเปนประจำาและครอบคลมสาขา

วชาตางๆ รายวชาประเภทตางๆ และระดบทกษะตางๆ ของนกศกษา

ปญหาเหลานหลายประการทำาใหเราตองตงคำาถามขนพนฐานเกยวกบการ

เรยนรของนกศกษา ตวอยางเชน ทำาไมนกศกษาจงไมสามารถประยกต

ใชสงทตนไดเรยนรไปแลวได? ทำาไมนกศกษาจงยดตดอยางเหนยวแนน

กบแนวคดทผดพลาด? ทำาไมนกศกษาจงไมใสใจมากกวานกบการเรยน

เนอหาทผสอนเหนวานาสนใจมาก? ทำาไมนกศกษาจงอางวารมากกวาท

ตนรจรงๆ? ทำาไมนกศกษาจงยงใชยทธศาสตรการเรยนทไรประสทธผล

อยอยางเดมตอไปเชนนน?

ในขณะทเราทำางานรวมกบคณาจารยเพอสำารวจทมาของปญหา

เหลาน เรากหนไปศกษางานวจยเกยวกบการเรยนร และจากงานวจย

ดงกลาวเรากไดกลนกรองหลกการออกมาไดเจดประการ แตละประการ

สรปถงลกษณะสำาคญในการเรยนรของนกศกษา หลกการเหลานไดกลาย

เปนพนฐานสำาหรบการทำางานของเรา เราไมเพยงแตพบวาหลกการ

ดงกลาวจำาเปนอยางยงยวดตอการสอนของเราเองและการปรกษาหารอ

กบคณาจารยในทม แตเมอเราพดคยและทำางานกบคณาจารยนบพนๆ คน

Seven Research-Based Principles for Smart Teaching 27

จากทวโลก เรายงพบดวยวาหลกการดงกลาวนำาไปใชไดกบทกสาขาวชา

ทกประเภทของสถาบนการศกษา และทกวฒนธรรม จากลาตน

อเมรกาไปจนถงเอเชย เราพบจากประสบการณวา หลกการเหลานชวยให

ผสอนเขาใจเรองการเรยนรของนกศกษาซงสามารถชวยใหผสอน (ก)

เหนวา ท�าไม แนวทางการสอนบางอยางจงสนบสนนหรอไมสนบสนนการ

เรยนรของนกศกษา (ข) สรางหรอปรบปรงแนวทางและยทธศาสตรการ

สอนทสงเสรมการเรยนรของนกศกษาในบรบททเฉพาะเจาะจงไดอยางม

ประสทธผลมากขน และ (ค) ถายโอนและประยกตใชหลกการเหลานกบ

รายวชาใหมๆ ตอไป

ในหนงสอเลมน เราขอนำาเสนอหลกการเรยนรเหลาน พรอมกบ

อภปรายถงงานวจยทสนบสนนหลกการดงกลาว ผลกระทบทหลกการ

ดงกลาวมตอการสอน และชดยทธศาสตรการสอนทมงเปาหมายไปท

หลกการแตละขอ กอนจะสรปชดหลกการทงหมดและอภปรายถง

คณลกษณะทหลกการเหลานมรวมกน ตลอดจนแนะนำาวธใชหนงสอ

เลมนบางวธ เราจะเรมดวยการอภปรายวาเราหมายความวาอยางไร

เมอพดถงการเรยนร

ก�รเรยนรคออะไร?

หลกการเรยนรไมวาจะเปนหลกการชดใด ยอมผกอยกบนยาม

ของการเรยน ในหนงสอเลมนเรานยามการเรยนรวาเปน กระบวนการ

ทนำาไปส การเปลยนแปลง ซงเกดขนโดยเปนผลมาจาก ประสบการณ

และชวยเพมศกยภาพในการปรบปรงประสทธภาพการทำางานและการ

เรยนรในอนาคต (ดดแปลงมาจาก Mayer, 2002) คำานยามนมองคประกอบ

ทสำาคญ 3 ประการคอ

1. การเรยนรเปน กระบวนการ ไมใชผลผลต อยางไรกตาม

เนองจากกระบวนการนเกดขนในความคด เราจงกลาววาม

28 How Learning Works

กระบวนการนเกดขนแลวไดโดยอาศยการอางองจากผลผลต

หรอผลงานของนกศกษาเทานน

2. การเรยนรเกยวของกบ การเปลยนแปลง ความร ความเชอ

พฤตกรรม หรอทศนคต การเปลยนแปลงนคอยๆ เกดขน

ไมไดเกดขนชวครชวยาม แตมผลกระทบทคงอยยาวนาน

ตอวธคดและการกระทำาของนกศกษา

3. การเรยนรไมใชเรองทผใดมากระทำา ตอ นกศกษา แตเปนเรอง

ทนกศกษากระทำาตอตนเอง เปนผลโดยตรงจากวธทนกศกษา

ตความและตอบสนองตอ ประสบการณ ของตน ทงในอดตและ

ในปจจบน ไมวานกศกษาจะรตวหรอไมกตาม

หลกก�รเรยนร

หลกการเรยนรเจดประการของเรามาจากมมมองเชงพฒนาการ

และเชงองครวม กลาวอกอยางกคอ เราเรมตนจากการรบรวา (ก) การ

เรยนเปนกระบวนการพฒนาทตองเผชญกระบวนการพฒนาดานอนๆ

ในชวตของนกศกษา และ (ข) นกศกษาไมไดมาเขาหองเรยนของเรา

พรอมดวยทกษะ ความร และความสามารถตางๆ เทานน หากแตยงม

ประสบการณทางสงคมและทางอารมณตดมาดวย ซงประสบการณเหลาน

มอทธพลตอคานยมของนกศกษา ทศนะตอตนเองและผอน และความ

ใสใจทมตอการเขารวมกระบวนการเรยนร ในสวนทสอดคลองกบมมมอง

แบบองครวมน ผอานควรเขาใจวาแมเราจะกลาวถงหลกการทละหลกการ

เพอเนนประเดนอนจำาเพาะเจาะจงตางๆ เกยวกบการเรยนรของนกศกษา

กระนนทกหลกการกสงผลตอการเรยนในสถานการณจรงและทำาหนาท

อยางไมแยกจากกน

ในยอหนาตอไปน เราสรปหลกการทงเจดทจะไดกลาวถงตอไป

ในบทตางๆ ของหนงสอเลมนเอาไวอยางสน ๆ

Seven Research-Based Principles for Smart Teaching 29

ความรเดมของนกศกษาอาจชวยเสรมสงหรอเปนอปสรรคตอการเรยนร

นกศกษาเขามาเรยนวชาของเราพรอมกบความร ความเชอ และ

ทศนคตทไดรบมาจากวชาอนๆ และจากชวตประจำาวน เมอนกศกษา

นำาความรนมาใชในหองเรยนของเรา ความรเหลานกสงอทธพลตอวธท

นกศกษากรองและตความสงทกำาลงเรยนร ถาความรเดมของนกศกษา

แนนและถกตอง และนำามาใชงานในเวลาทเหมาะสม ความรเดมเหลานก

จะเปนรากฐานทแขงแกรงสำาหรบการสรางองคความรใหม อยางไรกตาม

เมอความรเดมเฉอยงาน ไมเพยงพอสำาหรบใชทำางาน และนำามาใชงาน

อยางไมเหมาะสมหรอไมถกตอง กอาจแทรกแซงหรอเปนอปสรรคตอการ

เรยนรสงใหมได

วธทนกศกษาจดระเบยบความรมอทธพลตอการเรยน

และการนำาความรไปใช

นกศกษามกเชอมโยงความรในแตละเรองเขาดวยกนโดย

ธรรมชาต เมอการเชอมโยงดงกลาวทำาใหเกดโครงสรางความรทจด

ระเบยบอยางถกตองแมนยำาและมความหมาย นกศกษากจะสามารถ

ดงความรมาใชงานไดอยางมประสทธผลและมประสทธภาพมากยงขน

ในทางตรงกนขาม เมอเชอมโยงความรไวอยางไมถกตองแมนยำาหรอ

แบบสมๆ นกศกษากอาจจะไมสามารถดงความรมาใชอยางเหมาะสมได

30 How Learning Works

แรงจงใจของนกศกษากระตนใหเกด ชนำา และเกอหนน

การกระทำาเพอเรยนร

เมอเขาเรยนในระดบอดมศกษาและมอสระมากขนวาจะศกษา

เรยนรอะไร เมอใด และอยางไร แรงจงใจกจะมบทบาทสำาคญในการชนำา

ทศทาง ความเขมขน ความไมลดละ และคณภาพของพฤตกรรมการเรยนร

ของนกศกษา เมอนกศกษาพบคณคาของเปาหมายหรอกจกรรมการ

เรยนร คาดวาตนจะบรรลผลการเรยนไดสำาเรจตามทปรารถนา และรบร

วาสภาพแวดลอมเกอหนน นกศกษากมกมแรงจงใจอยางมากใหเรยนร

เพอพฒนาความสนทด นกศกษาตองมทกษะประกอบ

ตองหดบรณาการทกษะดงกลาว

และรวาเมอใดควรประยกตใชสงทเรยนมา

นกศกษาจะตองพฒนาไมเพยงแตทกษะประกอบและความรท

จำาเปนในการทำางานทซบซอนเทานน หากแตยงตองฝกการผสานรวมและ

บรณาการทกษะประกอบและความรดงกลาวเพอพฒนาความคลองแคลว

และความเปนอตโนมตใหมากยงขนดวย ในทายทสด นกศกษากจะตอง

เรยนรวาควรประยกตใชทกษะและความรทไดเรยนรไปนนอยางไรและ

เมอใด ในฐานะทเปนผสอน เรองสำาคญคอเราตองพฒนาความสำานกรถง

องคประกอบตางๆ ดงกลาวของความสนทด เพอจะไดชวยใหนกศกษา

ของเราเรยนรไดอยางมประสทธผลมากขน

Seven Research-Based Principles for Smart Teaching 31

การเรยนรตองอาศยทงการฝกฝนทมงเปาหมาย

และผลปอนกลบทมงเปาหมาย

การเรยนรและสมรรถนะจะไดรบการสงเสรมอยางดทสดเมอ

นกศกษาใสใจเขารวมในการฝกฝนปฏบตทเนนจดมงหมายหรอเนนเกณฑ

อนจำาเพาะเจาะจง และเปนการฝกฝนทตงเปาไว ณ ระดบความทาทายท

เหมาะสม รวมทงมปรมาณและความถเพยงพอทจะทำาใหนกศกษาบรรล

ผลไดตามเกณฑประเมนสมรรถนะ การฝกฝนปฏบตจะตองควบคไปกบ

ผลปอนกลบทสอสารแจงชดเกยวกบสมรรถนะดานตางๆ ของนกศกษา

ตามทเกยวของกบเกณฑเปาหมายจำาเพาะ อกทงผลปอนกลบนนตองให

ขอมลทจะชวยใหนกศกษาพฒนากาวหนาไปบรรลผลตามเกณฑดงกลาว

ตลอดจนตองใหผลปอนกลบดงกลาวแกนกศกษาอยางทนการณและม

ความถอนเหมาะสมทจะทำาใหผลปอนกลบดงกลาวเกดประโยชน

พฒนาการระดบปจจบนของนกศกษามปฏสมพนธกบบรรยากาศ

ทางสงคม ทางอารมณ และทางสตปญญาของรายวชา

ปฏสมพนธดงกลาวนสงผลกระทบตอการเรยนร

นกศกษาไมเพยงมเชาวนปญญา แตยงมสงคมและมอารมณดวย

และนกศกษายงคงอยในชวงกำาลงพฒนาทกษะทางเชาวนปญญา ทาง

สงคม และทางอารมณ แมเราจะไมสามารถควบคมกระบวนการพฒนาได

แตเรากสามารถหลอหลอมลกษณะในดานตางๆ ของหองเรยนให

เอออำานวยตอพฒนาการของนกศกษาได ทงลกษณะทางดานปญญา

ดานสงคม ดานอารมณ ตลอดจนลกษณะทางดานกายภาพของหองเรยน

32 How Learning Works

ทจรงงานศกษาวจยมากมายหลายชนแสดงใหเหนวาบรรยากาศทผสอน

สรางขนมนยอนสงผลตอนกศกษา บรรยากาศทไมดอาจเปนอปสรรคตอ

การเรยนรและสมรรถนะ แตบรรยากาศทดสามารถกระตนการเรยนรของ

นกศกษาได

เพอใหเปนผเรยนทกำากบตนเองได นกศกษาตองรจกประเมนความ

ตองการของงาน ประเมนความรและทกษะของตนเอง วางแผนแนวทาง

ตรวจสอบความกาวหนา และปรบยทธศาสตรของตนไปตามทจำาเปน

ผเรยนอาจใชกระบวนการตางๆ เชงอภปรชาน (metacognitive

processes) ในการกำากบควบคมการเรยนรของตน กลาวคอ ประเมน

งานทจะทำาหรอกำาลงทำา ประเมนจดแขงและจดออนของตนเอง วางแผน

แนวทางของตน ประยกตใชยทธศาสตรตางๆ และใครครวญทบทวนวา

แนวทางทตนเลอกใชนนใชงานไดดมากนอยเพยงใด แตนาเสยดายท

ตามธรรมชาตแลวนกศกษามกไมรจกใชกระบวนการเหลานไดเอง เมอ

นกศกษาไดพฒนาทกษะในการใชกระบวนการเหลานแลว กจะเกดนสย

ทางปญญาทไมเพยงแตปรบปรงสมรรถนะใหดขนเทานน แตยงทำาใหเปน

ผเรยนรทมประสทธผลยงขนดวย

อะไรทำ�ใหหลกก�รเหล�นทรงพลง?

จดแขงทสำาคญของหลกการทงเจดเหลานคอ ไดมาจากผลการ

วจย โดยอาศยเอกสารการศกษาวจยในดานปรชานศาสตร พฒนาการ

จตวทยาสงคม มานษยวทยา วชาการศกษา และงานศกษาเรอง

ความหลากหลาย ตลอดจนงานวจยทมไดมงเปาหมายแตเพยงเฉพาะการ

ศกษาระดบอดมศกษาเทานน หากแตยงครอบคลมไปถงระดบประถม

และมธยมศกษาดวย แมวาหนงสอเลมนจะไมไดทบทวนวรรณกรรมอยาง

Seven Research-Based Principles for Smart Teaching 33

ครบถวน อกทงการสรปยองานวจยใดๆ กจำาเปนตองลดความซบซอน

ตางๆ ลงเพอใหเขาใจไดงายขน แตเรากเชอวาการอภปรายของเราเรอง

การวจยทเปนพนฐานของหลกการแตละขอนนลวนไมผดเพยนไปจาก

เนอหาทางวชาการและไดอธบายคณลกษณะตางๆ อนเปนทเหนพองกน

โดยทวไปของการเรยนร อนทจรงหลกการของเราหลายหลกการกมแนว

ทตรงกนกบหลกการตางๆ ทผอนไดตกรอบไว (Pittsburgh Science of

Learning Center, 2009; American Psychological Society, 2008) เรา

เชอวาความตรงแนวกนนชวยยนยนถงความสำาคญของหลกการดงกลาว

หลกการเหลานไมเพยงองผลงานวจย แตเรายงไดใหเพอน

รวมงานของเรานำาไปใชมาหลายป และเราไดพบวาหลกการดงกลาว

• ไมขนอยกบสาขาวชาใด: หลกการเหลานใชไดขามสาขาวชา

ไมวาจะเปนวชาชววทยา การออกแบบ ประวตศาสตร หรอ

วชาเกยวกบหนยนต ปจจยพนฐานทสงผลกระทบตอการเรยน

รของนกศกษานนไมขนกบความแตกตางทางสาขาวชา

• ไมขนอยกบประสบการณ: หลกการเหลานใชไดกบการศกษา

ทกระดบและการสอนทกสถานการณ กลาวอกอยางกคอ ถง

แมวานยทางการสอนของหลกการใดจะแตกตางไปบางสำาหรบ

นกศกษาชนปทหนงขณะเรยนในหองปฏบตการเมอเทยบกบ

นกศกษาปรญญาโทขณะเรยนในหองสตดโอ แตหลกการ

เหลานกยงคงใชได

• ไมขนอยกบวฒนธรรม: แมวาการวจยทเราระบไวนนสวนใหญ

จะดำาเนนการในโลกตะวนตก คณาจารยทเปนเพอนรวมงาน

ของเราในประเทศอนๆ กสะทอนความคดเหนตรงกบหลกการ

เหลาน โดยพบวาหลกการเหลานใชไดกบวชาและนกเรยนท

ตนสอน อยางไรกด เมอออกแบบและสอนรายวชาของตน

ผสอนกพงระลกเปนสำาคญวาวฒนธรรมยอมมและสามารถ

จะมอทธพลตอวธการประยกตใชหลกการทงเจดขอน

34 How Learning Works

กลมผอ�นเป�หม�ย

หนงสอเลมนเขยนขนมาสำาหรบผทประสงคจะเขาใจมากขนวา

นกศกษาเรยนรไดอยางไร และสนใจจะนำาขอมลดงกลาวไปใชปรบปรงการ

สอน ซงรวมถง (แตไมจำากดเฉพาะแตเพยง) คณาจารย นกศกษาระดบ

บณฑตศกษา ผพฒนาคณาจารย ผออกแบบการสอน และบรรณารกษ

อกทงยงรวมถงนกการศกษาระดบประถมและมธยมศกษาดวย นอกจาก

นหลกการตางๆ ทระบไวขางตนนยงมคณคาสำาหรบครอาจารยไมวาจะ

มประสบการณมากนอยเพยงใด เพราะหลกการดงกลาวสามารถชวยผ

ทเพงเปนอาจารยและยงขาดประสบการณใหเขาใจองคประกอบของการ

ออกแบบรายวชาและหลกการสอนในชนเรยน ทงยงสามารถชวยอาจารยผ

มประสบการณใหแกไขปญหาตางๆ หรอปรบใชยทธศาสตรทมประสทธผล

เพอใหเหมาะกบรายวชาใหมหรอเหมาะกบนกศกษาแตละรนแตละกลม

หลกการเหลานยงสามารถชวยอาจารยทประสบความสำาเรจอยางสงและ

มประสบการณใหใครครวญทบทวนวาอะไรทำาใหแนวทางและวธการทตน

ใชนนมประสทธผล สดทายน หลกการเหลานยงสามารถทำาใหคณาจารย

ชวยสนบสนนการเรยนรของนกศกษาไดดขนโดยไมตองพงพาผเชยวชาญ

จากภายนอก (ซงนบวาเปนประโยชนทมคณคาอยางยงสำาหรบคณะตางๆ

ในวทยาเขตทไมมศนยการเรยนการสอน)

วธอ�นหนงสอเลมน

แตละบทในหนงสอเลมนเรมตนดวยเรองเลาเกยวกบการเรยน

การสอนทเราหวงวาผอานจะรสกวาเปนสถานการณทค นเคย แมวา

อาจารยในเรองเลาตางๆ ดงกลาวจะเปนบคคลสมมต แตเรองราวทเกด

ขนนนเปนเรองจรง แสดงใหเหนถงปญหาหลากหลายประการทเกดขนจรง

ตามทเราไดพบมาในชวงระยะเวลาหลายปทปรกษาหารอกบคณาจารย

Seven Research-Based Principles for Smart Teaching 35

ตางๆ เราไดวเคราะหเรองเลาเหลานเพอระบปญหาหลกหรอประเดน

หลกตางๆ ทเกยวของ และใชเรองราวเหลานเพอแนะนำาหลกการเรยนร

ทเกยวของกบปญหาตางๆ ดงกลาว จากนนเรากอภปรายหลกการท

เกยวของกบงานวจยในเรองนนๆ สดทายเราจะใหกลยทธศาสตรตางๆ

ชดหนงเพอชวยผสอนออกแบบการสอนโดยคำานงถงหลกการนนๆ

เนองจากหลกการเหลานผสานรวมกนสงอทธพลตอการเรยนร

จงไมมหลกการใดตงอยโดดๆ ตามลำาพง ดงนนผอานจงสามารถอาน

เนอหาแตละบทเรยงตามลำาดบใดกได ยงกวานน หนงสอเลมนยงสามารถ

ใชอานควบคไปกบการเขาดเวบไซตของเรา ซงมทงยทธศาสตร การ

ประยกตใช เนอหาตวอยาง และทรพยากรตางๆ เพมเตม ทอยอนเทอรเนต

ของเวบไซต (URL) คอ http://www.cmu.edu/teaching

หม�ยเหต1. เฮรบ ไซมอน เปนศาสตราจารยมหาวทยาลยทมหาวทยาลยคารเนกเมลลอน และดำารง

ตำาแหนงทงในภาควชาจตวทยาและภาควชาวทยาศาสตรคอมพวเตอร ขณะสอนทคารเนก

เมลลอน ทานมบทบาทสำาคญในการพฒนาบณฑตวทยาลยสาขาการบรหารอตสาหกรรม

(Graduate School of Industrial Administration ตอมาเปลยนชอเปน Tepper School of

Business เมอป ค.ศ. 2004) ภาควชาจตวทยา วทยาลยวทยาศาสตรคอมพวเตอร และ

วทยาลยมนษยศาสตรและสงคมศาสตร ศาสตราจารยเฮรบเปนหนงในผกอตงสาขาวชา

จตวทยาการใชความคดและปญญาประดษฐ และไดรบรางวลโนเบลสาขาเศรษฐศาสตร

เมอป ค.ศ. 1978 ไดรบเหรยญเชดชเกยรตแหงชาตในสาขาวทยาศาสตรเมอป ค.ศ.

1986 ศาสตราจารยเฮรบเปนสมาชกคณะกรรมการทปรกษาของศนยเอเบอรลเพอความ

เปนเลศทางการสอนอยเปนเวลาหลายป (จนถงแกกรรม) กลาวกนวาทานมกจะอางคำาพดน

ของ เอลเลยตต ดนแลป สมท (Elliott Dunlap Smith) อดตประธานมหาวทยาลยคารเนก

เมลลอนอยบอยๆ