hoofdstuk 3 moleculen in levende materie
DESCRIPTION
Context 1 Materie, energie en leven. Hoofdstuk 3 Moleculen in levende materie. I. Te dik, te dun …. boek p. 35-36. risico’s van ondergewicht en overgewicht BMI = quetelet-index. Quetelet ( 1796-1874 ). ‘de gemiddelde mens’ versus ‘vrije wil’. II. Voedingsstoffen. boek p. 36-37. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: Hoofdstuk 3 Moleculen in levende materie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062803/568146b6550346895db3db07/html5/thumbnails/1.jpg)
Hoofdstuk 3
Moleculen in levende materie
Context 1Materie, energie en
leven
![Page 2: Hoofdstuk 3 Moleculen in levende materie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062803/568146b6550346895db3db07/html5/thumbnails/2.jpg)
I. Te dik, te dun …
risico’s van ondergewicht en overgewicht
BMI
= quetelet-index
boek p. 35-36
![Page 3: Hoofdstuk 3 Moleculen in levende materie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062803/568146b6550346895db3db07/html5/thumbnails/3.jpg)
Quetelet (1796-1874)
‘de gemiddelde mens’ versus ‘vrije wil’
![Page 4: Hoofdstuk 3 Moleculen in levende materie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062803/568146b6550346895db3db07/html5/thumbnails/4.jpg)
![Page 5: Hoofdstuk 3 Moleculen in levende materie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062803/568146b6550346895db3db07/html5/thumbnails/5.jpg)
II. Voedingsstoffen
1. suikers (gluciden)
2. vetten (lipiden)
3. eiwitten (protëinen)
4. mineralen en vitaminen
functies: energie, opbouw, hulpstoffen (enzymen)
boek p. 36-37
![Page 6: Hoofdstuk 3 Moleculen in levende materie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062803/568146b6550346895db3db07/html5/thumbnails/6.jpg)
III. Gluciden
= suikers = koolhydraten
boek p. 38-42
3.1 Monosachariden
1) Glucose = druivensuiker
• zesring• ‘bloedsuiker’: 0,080 tot 0,120 %
![Page 7: Hoofdstuk 3 Moleculen in levende materie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062803/568146b6550346895db3db07/html5/thumbnails/7.jpg)
Diabetes
pancreas = alvleesklier
![Page 8: Hoofdstuk 3 Moleculen in levende materie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062803/568146b6550346895db3db07/html5/thumbnails/8.jpg)
![Page 9: Hoofdstuk 3 Moleculen in levende materie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062803/568146b6550346895db3db07/html5/thumbnails/9.jpg)
Type 1 Diabetes = jeugddiabetes (autoimmuunziekte)
0,5%
![Page 10: Hoofdstuk 3 Moleculen in levende materie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062803/568146b6550346895db3db07/html5/thumbnails/10.jpg)
Type 2 Diabetes =ouderdomsdiabetes (insulineresistentie)
4% (> 50j: 10%)
![Page 11: Hoofdstuk 3 Moleculen in levende materie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062803/568146b6550346895db3db07/html5/thumbnails/11.jpg)
Type 3 Diabetes = zwangerschapsdiabetes
3%
![Page 12: Hoofdstuk 3 Moleculen in levende materie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062803/568146b6550346895db3db07/html5/thumbnails/12.jpg)
3.1 Monosachariden
• zesring• in fruit, in honing
2) Fructose = vruchtensuiker
![Page 13: Hoofdstuk 3 Moleculen in levende materie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062803/568146b6550346895db3db07/html5/thumbnails/13.jpg)
3.2 Disachariden
condensatiereactie: twee moleculen worden gebonden en een watermolecule wordt afgesplitst
1) Maltose (= suiker in het bier) • 2 glucosemoleculen• in kiemende gerst bereiding van bier
![Page 14: Hoofdstuk 3 Moleculen in levende materie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062803/568146b6550346895db3db07/html5/thumbnails/14.jpg)
+ +
+ =
![Page 15: Hoofdstuk 3 Moleculen in levende materie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062803/568146b6550346895db3db07/html5/thumbnails/15.jpg)
![Page 16: Hoofdstuk 3 Moleculen in levende materie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062803/568146b6550346895db3db07/html5/thumbnails/16.jpg)
3.2 Disachariden
2) Lactose (= melksuiker)
• in dunne darm: lactase splitst melksuiker• daarna opgenomen in bloed
• lactasedeficiëntie
![Page 17: Hoofdstuk 3 Moleculen in levende materie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062803/568146b6550346895db3db07/html5/thumbnails/17.jpg)
3.2 Disachariden
3) Sacharose = sucrose (suiker in de keuken)
• glucose + fructose• bietsuiker, rietsuiker
![Page 18: Hoofdstuk 3 Moleculen in levende materie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062803/568146b6550346895db3db07/html5/thumbnails/18.jpg)
3.3 Polysachariden
macromoleculen of natuurlijke polymerenontstaan door condensatiereactie tussen glucosemoleculen (honderden tot miljoenen)
• stevigheid van celwand planten• niet afbreekbaar door mensen, wel door sommige dieren• toepassing in de industrie: katoen, textiel, papier, watten
1) Cellulose
![Page 19: Hoofdstuk 3 Moleculen in levende materie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062803/568146b6550346895db3db07/html5/thumbnails/19.jpg)
3.3 Polysachariden
2) Zetmeel
• in de voeding, als energiebron• als bindmiddel in soepen, sauzen, … (maïzena)• wel afbreekbaar
in de keuken:
• als stijfsel (kleefmiddel)
in de industrie:
![Page 20: Hoofdstuk 3 Moleculen in levende materie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062803/568146b6550346895db3db07/html5/thumbnails/20.jpg)
3.3 Polysachariden
3) Glycogeen
• reservestof (energiebron)• in spieren en lever• houdt bloedsuikerspiergel op peil
![Page 21: Hoofdstuk 3 Moleculen in levende materie](https://reader036.vdocuments.site/reader036/viewer/2022062803/568146b6550346895db3db07/html5/thumbnails/21.jpg)
3.4 Vertering van suikers
• di- en polysachariden afgebroken tot monosachariden• door hydrolysereacties: water wordt opgenomen• kauwen (enzyme amylase), maagzuur (HCl)