historia dhe politika e evropes-ligj 3

8/18/2019 Historia Dhe Politika e Evropes-ligj 3

1/14

HISTORIA DHE

POLITIKA E EVROPESAss.Prof.Dr. BEKIM BALIQI

Ligjerata III


2/14

Federalizmi

Funksionalizmi dhe Neofunksionalizmi

Nderqeveritarizmi

Qeverisja Shumeniveleshe

TEORITE E INTEGRIMEVEEVROPIANE


3/14

Bashkimi Evropian si fusheveprim por edhe si fushe

studimi gjithnje e me i nderlikuar dhe veshtire per te

kuptuar.

Sukseset e BE si ne konsolidimin e vet politik e

institucional ashtu edhe me zgjerim ka zgjuar interesim

ne shume disiplina akademike.

BE studiohet nga kendveshtrime te ndryshme

◦ Ekonomik!

◦ "olitik!

◦ #ulturo e shoqeror

◦ $uridik%legal.

Teorite de st!di"ete#ro$ia%e


4/14

Federalizmi nenkupton integrimin e njesive t& ndryshme

kom'&tare respektivisht shteterore ne njesi te per'ashket. "ra

ekzistimi i nje qeverie qendrore dhe njesive%entiteve tjera

politike! juridike e gjeografike ne mes te cileve pushteti eshte (

ndare. Ne kontekstin e BE)se qasja teorike e Federalizmit eshte

frymezuar nga idealizmi dhe liberalizmi per nje 'ote me

paqesore e kosmpolitane.

*evizja Evropiane e Federalisteve +European federalist

movement, u 'e e famshme dhe active sidomos pas #ongresit ne

-ontreu me /012!edhe pse me vone kjo levizje u nda ne dysh!

ne njeren me radikale dhe tjetren pragmatike.

&edera'i("i


5/14

Dilema mbetej mes Shtetit Federal (Federal State-Bundesstaat) dhe Bashkimit te Shteteve(Staatenbund)

Nje tipar vecues per BE eshte se keshtumundesohet zgjidhja e problemeve ekonomikedhe sociale t brenda nj korniz t vendosurainstitucionale!

Si dhe shkrirjen e sovranitetit t shteteveindividuale ne nje "shtet# me te $u%ishem! teperbashket dhe me nje koncept te ri prej komb-shtetit&

Dallim nga $ederalizmi i rendomt! pasi kemi tebejme me struktura shume me komplekse dheme kontekste te ndr'shme historike! kulturore!politike! sociale etj&


6/14

BE)ja sot ka nje sere karakteristikash te sistemeve federale!

ne keto aspekte

◦ 3gjedhje direkte per "arlamentin Evropian

◦ E drejta nacionale i su'ordonohet asaj te BE)se

◦ 4e hyrat vetanake per 'uhet e financa.

◦ "arimi ( su'sidiaritetit

◦ #omisioni ( 5ajoneve etj.

Federalizmi si opsion ( mundshem ( (ntegrimit

Evropian. #a mjaft perparesi! por edhe sfida +p.sh

#ushtetuta6! uniteti ne diversitet edhe ne praktike,.


7/14

"ervoja ose kriza e viteve /0789ta solli kritike te madhe

shpreses se shtetet do t9i tejkalojne interesat e tyre dhe

nacionalizmi do te zevendesohet me ide politike me te medha6

5olin kryesor ne (ntegrime Evropiane nuk e kane luajtur

organet e BE)se por pikerishte shtetet anetare. "remise e intergovermentalizmit ishte kritika ndaj

neofunksionalizmit.

Stanley :offman ishte kritiku me ( zeshem ( saj dhe

perfaqesuesi ( pare ( (ntergovermentalizmit. Ne veprat e tij ai kom'inoi realizmin ne -N me qasjen

nderqeveritariste ne kontekstin e #omunitetit Evropian.

I%tergo#er"e%ta'i("i)Nderqeveritarizmi *


8/14

"aranteza e :offmanit eshte se "olitika perfshin dy

nivele.

"olitika e ulet +lo; politics, qe nenkupton politikatekonomike ku shtetet mund te arrijne kompromise e te

angazhohen ne 'ashkepunim me shtete tjera! si BE)ja

"olitika e larte +high politics, ku shtetet m'rojne

sovranitetin dhe interesat e tyre dhe nuk hyjne nekompromise.

, ku

faktor nites nuk ishin organet supra)shteterore por prejshteteve anetare me te fuqishme.


9/14


10/14

Si kunderpergjigje ndaj Federalizmit por m'i te gjitha

politikave nacionale dhe shtetit)kom'. ?avid -itrany ishte

ideator dhe promotor i k&saj teorie viteve /0@8 me vepren

"rogresi i nje Qeverie Nderkom'etare dhe me vone Sistemi

Boteror i "aqes. $ean -onnet u frym&zua shume nga kjo ide dhe teori

politike! edhe AE u mundua qe te inkorporoj elemente te

saj.

Neofunksionalizmi

#ah mesi i viteve /078 me Ernst :aas u 'o e njohur idea e

Bashkimit Evropian nga prizmi neofunksional.

&!%,sio%a'i("i


11/14

Qeverisja shum&nivel&she +-*, &sht& nj& term! q& p&rdoret p&r t& p&rshkruar shum&n e formave vendimmarr&se 'rendaBashkimit Europian.

Si teori ! kjo eshte ekskluzivisht nje qasje qe lidhet

drejtperdrejt me BE)ne! e jo si ne teorite tjera qe kishinderivuar nga ato te -arredhenieve Nderkom'etare

Qe#erisja s!"-%i#e'-se)M!'ti'e#e' go#er%a%e*


12/14


13/14

#jo nenkupton nje politik'erje ne dy rrafshe! ate horizontale dhe ne atevertikale.

"ra qeverisja shum&nivel&she i referohet shp&rndarjes CvertikaleD t& autoritetit politik! qe d.m.th prej shtetit n& drejtim te nivelit

me te larte! pra tek nj& nivel suprakom'&tar e qe ne kete rast eshte

Bashkimi Europian! dhe kah posht& tek nivelet 'renda) dhe n&nkom'&tareose rajonale si dhe shp&rndarjes t& autoritetit politik ne formen

ChorizontaleD! q& ndodh kur n& proces marrin pjese dhe sillen aktor&t joshtet&ror&.

"olitikat n& form&n shum&nivel&she t& qeverisjes po vjen n& rritje n&Europ& pjes&risht p&r shkak t& transferimit t& pushteteve tek qeverit&rajonale apo lokale pjes&risht p&r shkak t& demonstrimit nga BashkimiEvropian q& sovraniteti kom'&tar mund t& fragmentizohet dhe t&rigrum'ullohet p&r t& mir&n e t& gjitha niveleve.

QEVERIA SH/M0NIVELSHE


14/14

(nstitucionalizmi

#onstruktivizmi

4eorite e zgjedhjes racionale

< sqarojne keto teori (ntegrimet evropiane verteteG Hilat teori i perafrohen realitetetit me shumeG

Qasje tjera teori,e

historia dhe politika e evropes-ligj 3

Documents