Download - Historia Dhe Politika e Evropes-ligj 3
-
8/18/2019 Historia Dhe Politika e Evropes-ligj 3
1/14
HISTORIA DHE
POLITIKA E EVROPESAss.Prof.Dr. BEKIM BALIQI
Ligjerata III
-
8/18/2019 Historia Dhe Politika e Evropes-ligj 3
2/14
Federalizmi
Funksionalizmi dhe Neofunksionalizmi
Nderqeveritarizmi
Qeverisja Shumeniveleshe
TEORITE E INTEGRIMEVEEVROPIANE
-
8/18/2019 Historia Dhe Politika e Evropes-ligj 3
3/14
Bashkimi Evropian si fusheveprim por edhe si fushe
studimi gjithnje e me i nderlikuar dhe veshtire per te
kuptuar.
Sukseset e BE si ne konsolidimin e vet politik e
institucional ashtu edhe me zgjerim ka zgjuar interesim
ne shume disiplina akademike.
BE studiohet nga kendveshtrime te ndryshme
◦ Ekonomik!
◦ "olitik!
◦ #ulturo e shoqeror
◦ $uridik%legal.
Teorite de st!di"ete#ro$ia%e
-
8/18/2019 Historia Dhe Politika e Evropes-ligj 3
4/14
Federalizmi nenkupton integrimin e njesive t& ndryshme
kom'&tare respektivisht shteterore ne njesi te per'ashket. "ra
ekzistimi i nje qeverie qendrore dhe njesive%entiteve tjera
politike! juridike e gjeografike ne mes te cileve pushteti eshte (
ndare. Ne kontekstin e BE)se qasja teorike e Federalizmit eshte
frymezuar nga idealizmi dhe liberalizmi per nje 'ote me
paqesore e kosmpolitane.
*evizja Evropiane e Federalisteve +European federalist
movement, u 'e e famshme dhe active sidomos pas #ongresit ne
-ontreu me /012!edhe pse me vone kjo levizje u nda ne dysh!
ne njeren me radikale dhe tjetren pragmatike.
&edera'i("i
-
8/18/2019 Historia Dhe Politika e Evropes-ligj 3
5/14
Dilema mbetej mes Shtetit Federal (Federal State-Bundesstaat) dhe Bashkimit te Shteteve(Staatenbund)
Nje tipar vecues per BE eshte se keshtumundesohet zgjidhja e problemeve ekonomikedhe sociale t brenda nj korniz t vendosurainstitucionale!
Si dhe shkrirjen e sovranitetit t shteteveindividuale ne nje "shtet# me te $u%ishem! teperbashket dhe me nje koncept te ri prej komb-shtetit&
Dallim nga $ederalizmi i rendomt! pasi kemi tebejme me struktura shume me komplekse dheme kontekste te ndr'shme historike! kulturore!politike! sociale etj&
-
8/18/2019 Historia Dhe Politika e Evropes-ligj 3
6/14
BE)ja sot ka nje sere karakteristikash te sistemeve federale!
ne keto aspekte
◦ 3gjedhje direkte per "arlamentin Evropian
◦ E drejta nacionale i su'ordonohet asaj te BE)se
◦ 4e hyrat vetanake per 'uhet e financa.
◦ "arimi ( su'sidiaritetit
◦ #omisioni ( 5ajoneve etj.
Federalizmi si opsion ( mundshem ( (ntegrimit
Evropian. #a mjaft perparesi! por edhe sfida +p.sh
#ushtetuta6! uniteti ne diversitet edhe ne praktike,.
-
8/18/2019 Historia Dhe Politika e Evropes-ligj 3
7/14
"ervoja ose kriza e viteve /0789ta solli kritike te madhe
shpreses se shtetet do t9i tejkalojne interesat e tyre dhe
nacionalizmi do te zevendesohet me ide politike me te medha6
5olin kryesor ne (ntegrime Evropiane nuk e kane luajtur
organet e BE)se por pikerishte shtetet anetare. "remise e intergovermentalizmit ishte kritika ndaj
neofunksionalizmit.
Stanley :offman ishte kritiku me ( zeshem ( saj dhe
perfaqesuesi ( pare ( (ntergovermentalizmit. Ne veprat e tij ai kom'inoi realizmin ne -N me qasjen
nderqeveritariste ne kontekstin e #omunitetit Evropian.
I%tergo#er"e%ta'i("i)Nderqeveritarizmi *
-
8/18/2019 Historia Dhe Politika e Evropes-ligj 3
8/14
"aranteza e :offmanit eshte se "olitika perfshin dy
nivele.
"olitika e ulet +lo; politics, qe nenkupton politikatekonomike ku shtetet mund te arrijne kompromise e te
angazhohen ne 'ashkepunim me shtete tjera! si BE)ja
"olitika e larte +high politics, ku shtetet m'rojne
sovranitetin dhe interesat e tyre dhe nuk hyjne nekompromise.
, ku
faktor nites nuk ishin organet supra)shteterore por prejshteteve anetare me te fuqishme.
-
8/18/2019 Historia Dhe Politika e Evropes-ligj 3
9/14
-
8/18/2019 Historia Dhe Politika e Evropes-ligj 3
10/14
Si kunderpergjigje ndaj Federalizmit por m'i te gjitha
politikave nacionale dhe shtetit)kom'. ?avid -itrany ishte
ideator dhe promotor i k&saj teorie viteve /0@8 me vepren
"rogresi i nje Qeverie Nderkom'etare dhe me vone Sistemi
Boteror i "aqes. $ean -onnet u frym&zua shume nga kjo ide dhe teori
politike! edhe AE u mundua qe te inkorporoj elemente te
saj.
Neofunksionalizmi
#ah mesi i viteve /078 me Ernst :aas u 'o e njohur idea e
Bashkimit Evropian nga prizmi neofunksional.
&!%,sio%a'i("i
-
8/18/2019 Historia Dhe Politika e Evropes-ligj 3
11/14
Qeverisja shum&nivel&she +-*, &sht& nj& term! q& p&rdoret p&r t& p&rshkruar shum&n e formave vendimmarr&se 'rendaBashkimit Europian.
Si teori ! kjo eshte ekskluzivisht nje qasje qe lidhet
drejtperdrejt me BE)ne! e jo si ne teorite tjera qe kishinderivuar nga ato te -arredhenieve Nderkom'etare
Qe#erisja s!"-%i#e'-se)M!'ti'e#e' go#er%a%e*
-
8/18/2019 Historia Dhe Politika e Evropes-ligj 3
12/14
-
8/18/2019 Historia Dhe Politika e Evropes-ligj 3
13/14
#jo nenkupton nje politik'erje ne dy rrafshe! ate horizontale dhe ne atevertikale.
"ra qeverisja shum&nivel&she i referohet shp&rndarjes CvertikaleD t& autoritetit politik! qe d.m.th prej shtetit n& drejtim te nivelit
me te larte! pra tek nj& nivel suprakom'&tar e qe ne kete rast eshte
Bashkimi Europian! dhe kah posht& tek nivelet 'renda) dhe n&nkom'&tareose rajonale si dhe shp&rndarjes t& autoritetit politik ne formen
ChorizontaleD! q& ndodh kur n& proces marrin pjese dhe sillen aktor&t joshtet&ror&.
"olitikat n& form&n shum&nivel&she t& qeverisjes po vjen n& rritje n&Europ& pjes&risht p&r shkak t& transferimit t& pushteteve tek qeverit&rajonale apo lokale pjes&risht p&r shkak t& demonstrimit nga BashkimiEvropian q& sovraniteti kom'&tar mund t& fragmentizohet dhe t&rigrum'ullohet p&r t& mir&n e t& gjitha niveleve.
QEVERIA SH/M0NIVELSHE
-
8/18/2019 Historia Dhe Politika e Evropes-ligj 3
14/14
(nstitucionalizmi
#onstruktivizmi
4eorite e zgjedhjes racionale
< sqarojne keto teori (ntegrimet evropiane verteteG Hilat teori i perafrohen realitetetit me shumeG
Qasje tjera teori,e