Henryk Sienkiewicz

Henryk Sienkiewicz( pseudonim Litwos) urodził się we wsi Wola Okrzejska, 5 maja 1846 roku, na Podlasiu w zubożałej rodzinie szlacheckiej, po mieczu wywodzącej się z Tatarów osiadłych na Litwie w XV i XVI wieku.

Po ukończeniu gimnazjum w Warszawie studiował na Wydziale Filologicznym w Szkole Głównej Warszawskiej biedując i marząc o karierze literackiej. Debiutował jako student w 1869 r. w ,,Przeglądzie Tygodniowym”.

Przyjaciele Sienkiewicza namawiają go w 1874 roku aby został współwłaścicielem ,,Niwy”- redakcji jednej z warszawskich gazet. Każdy z przyszłych wspólników musi jak najszybciej wpłacić kwotę 1500 rubli.

Niestety H. Sienkiewicz nie posiada takich pieniędzy. Próbuje różnymi sposobami zdobyć umówioną kwotę. Zdecydował się zapytać ciotki Antoniny (ksieni kanoniczek) o kogoś kto może pożyczyć mu tą kwotę.

Kanoniczki dostają pensję na drobne wydatki, mają także posag, ale na co dzień nie dysponują aż tyloma pieniędzmi. Mimo tego, ciotka postanawia pomóc pisarzowi.

Jedna z kanoniczek, Joanna Biedrzycka, jest gotowa rozważyć pomoc dla młodego Sienkiewicza. W marcu 1874 ciotka umówiła pisarza z panią Joanną .Po kilku minutach Biedrzycka obiecała pożyczyć 1500 rubli.

Na podwieczorku pojawiła się córka pani Joanny-Maria. Siadła obok Henryka i bardzo przyjemnie z nim gawędziła. Państwo Keller zaprosili Henryka do ich domu. Bardzo często ich odwiedzał.

W czerwcu 1874 roku pani Kellerowa wyjechała z córką do Żytnego, należącego wówczas do Franciszki Siemieńskiej-kuzynki Marii. W połowie lipca Henryk Sienkiewicz też tam jedzie.

Trzy dni przebywał w Żytnem. Spacerował z panną Marią po ogrodzie, sadzie i polach. Zbierali kłosy i pletli wieńce. Ich miłość kwitła.

Pierwsze zaręczyny odbyły się w 1874 r. w

Warszawie. Sienkiewicz oświadczył się Marii Kellerównej. Związek nie trwał długo, gdyż po zgubieniu przez pisarza pierścionka zaręczynowego i perswazji rodziców, Mila- jak ją nazywano-zerwała z Sienkiewiczem.

W roku 1881 ożenił się z Marią Szetkiewiczówną rodem z Litwy. Przeżył z nią kilka szczęśliwych lat. W 1885 r. zmarła na gruźlicę. Z tego małżeństwa miał dwoje dzieci.

W 1893 r. wziął ślub z Marią Wołodkowiczówną z Odessy, związek ten jednak w roku 1895 zakończył się na jej wniosek rozwodem.

W 1904 r. ożenił się ze znaną mu od 1888 r. Marią Babską.

Sienkiewicz każdego roku wielokrotnie zmieniał miejsca pobytu. Po ukończeniu Potopu, w styczniu 1887 r. wyjechał z Krakowa do Warszawy, w lutym pojechał na polowanie na Litwę, w marcu znów wrócił do Krakowa, skąd udał się do Wiednia i Abbacji nad Adriatykiem. Tego stylu życia nie zmienił nawet po otrzymaniu pałacyku i majątku ziemskiego w Oblęgorku koło Kielc w 1900 r. Zaglądał tam raczej, niż się zadomowił.

Zaczynał pod sztandarami pozytywizmu. Jego felietonistyka, listy z Ameryki, nowele: Humoreski z teki Worszyłły (1872), a potem Szkice węglem (1877), Janko Muzykant i Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela (1879), Za chlebem (1880) i Bartek Zwycięzca (1882) świadczą o ideowej przynależności do zwolenników pracy organicznej, o krytycyzmie w stosunku do konserwatyzmu szlacheckiego i o ostrym potępianiu ziemiaństwa za odwracanie się od chłopstwa.

Od pozytywistycznych postępowców różnił się brakiem skłonności do idealizowania ludu. Ale już w fazie twórczości programowej swoiście odstawał od pozytywistycznych standardów tendencyjności. W jego trylogii nowelistycznej dominuje tematyka rodzajowa, a w takich nowelach amerykańskich, jak np. Latarnik (1881), Wspomnienie z Maripozy (1882) czy Sachem (1883), pobrzmiewa nuta patriotyzmu, wyciszana przez pozytywistów po klęsce powstania styczniowego.

Sienkiewicz zmienił barwy. Oto od tematyki współczesnej odwraca się ku historii . W powieści Ogniem i mieczem -są to dzieje konfliktu polsko-ukraińskiego w połowie XVII w. - wznawia krytykowaną przez pozytywistów lekcję patriotyzmu batalistycznego i nawiązuje do tych tradycji staropolskich, wedle których główną siłą narodu była szlachta.

Następne części wielotomowego cyklu o XVII w. (o wojnie ze Szwedami i o walkach na pograniczu polsko-tureckim), drukowanego w trzech zaborach jednocześnie: Potop i Pan Wołodyjowski (1884-88) -przypieczętowały sławę Sienkiewicza jako ulubieńca publiczności.

Kolejne powieści historyczne: QuoVadis (1895-96) o początkach chrześcijaństwa w starożytnym Rzymie i Krzyżacy(1897-1900) o czasach Królowej Jadwigi i Jagiełły oraz o genezie zwycięstwa polsko-litewskiego pod Grunwaldem nad Zakonem Krzyżackim, tę sławę utrwalały.

Nie były jej w stanie zaćmić mniej udane powieści współczesne Bez dogmatu (1889-90 )

i Rodzina Połanieckich (1893-94), ani takie chybione powieści historyczne jak: Na polu chwały(1903-05) o wyprawie wiedeńskiej Jana III, czy Legiony (1914) o pierwszych porozbiorowych próbach organizowania walki o odzyskanie niepodległości .

Sława Sienkiewicza rosła z każdą nowo wydaną powieścią. Stał się obiektem kultu, zapraszano go na liczne imprezy narodowe, kongresy i bankiety, zwłaszcza firmowane przez środowiska konserwatywne. Często zapraszano go do udziału w komitetach, w różnych częściach kraju i za granicą. Wzmogło się to po przyznaniu mu w 1905 r. nagrody Nobla.

Osiągnął za życia nie tylko prestiż i sławę, ale również sukces finansowy. Po napisaniu Trylogii stał się najlepiej zarabiającym pisarzem polskim (za prawo jej wznawiania przez 20 lat otrzymał od wydawcy 70 000 rubli). Kiedy w 1888 r. tajemniczy wielbiciel przekazał mu sumę 15 000 rubli, utworzył z niej fundusz stypendiów imienia swej zmarłej żony, przeznaczony dla artystów zagrożonych gruźlicą.

Po wybuchu I Wojny Światowej Sienkiewicz udał się do Szwajcarii, gdzie organizował Komitet Pomocy Ofiarom Wojny (z udziałem Ignacego Paderewskiego).

Umarł w Vevey, 15 listopada 1916 roku. Jego prochy sprowadzono do Polski i złożono w

katedrze św. Jana w Warszawie.

Twórczość literacka H. Sienkiewicza na stałe wpisana jest „złotymi zgłoskami” w historię literatury polskiej. Stała się także inspiracją reżyserów, którzy przenieśli niektóre z powieści na duży ekran. Najbardziej znanymi ekranizacjami powieści pisarza są: „W pustyni i w puszczy” , „Qvo vadis”, „Ogniem i mieczem”, „ Potop”, „Pan Wołodyjowski”,

„ Krzyżacy”. Filmy biją rekordy oglądalności w kinach oraz na małym ekranie. Wpływ na tak dużą popularność mają niewątpliwie nie tylko reżyseria i gra aktorów ale także wspaniałe ścieżki dźwiękowe.

Prezentację wykonał uczeń

klasy piątej w PSP w Żytnie

Piotr Błaszczyk

SPIS TREŚCI 1 Tytuł. 2- 3 Okres młodości. 4-7 Trudności finansowe. 8-11 Kobiety w życiu pisarza. Pobyt w Żytnie. 12 Podróże. 13-18 Twórczość literacka. 19-20 Sława.21 Pobyt w Szwajcarii. Śmierć.22 Ekranizacje powieści.23-25 Fotosy filmowe i ścieżki dźwiękowe.26 Autor prezentacji.27 Spis treści.28 Źródła.

ŹRÓDŁA

Encyklopedia Powszechna PWN

Encyklopedia Multimedialna

Opracowanie autorskie Pani Barbary Sadlej

Zbiory Domowej Biblioteczki