hệ phương trình - phần 3

63
Lovebook Nhà sách của hc sinh Vit Nam HVăn Diên THPT Thái Lão Tài liệu vhphương trình Trang 1 HPHƯƠNG TRÌNH (Phn III) 201. 2 2 2 1 4 3 0 22 9 18 4 3 76 x x y y x y x 202. 6 3 2 2 9 28 30 2 3 x y x y y x x y 203. 2 2 2 3 3 3 x y x x y x y x x 204. 2 3 2 2 2 1 2 1 log 1 1 log 2 x y x y y x 205. 2 2 2 2 1 3 1 3 0 xx xy y x y yy xy x 206. 2 2 2 5 0 2 5 1 0 xy xy x y xy y y 207. 2 2 2 2 3 2 2 2 3 0 2 3 2 6 1 0 x y x y x xy y x y y 208. 2 2 4 2 2 4 3 3 227 2 2 5 1 454 x y y x x x y x x 209. 11 10 22 12 4 4 2 2 3 7 13 8 2 . 3 3 1 x xy y y y x y x x y 210. 2 4 16 2 3 x y x y x y x y x 211. 2 4 2 4 2 2 2 2 1 23 2 3 xy xy y xy x y x 212. 2 3 2 2 4 3 8 13 x x y x y 213. 2 2 6 3 3 2 2 3 3 2. 3 10 3 2 4 5 3 x y x y x xy y x x y y 214. 2 2 2 2 1 1 4 6 4 6 x x y y x x y y 215. 3 3 2 3 3 1 3 2 4 2 2ln ln 2ln 0 3 x y xy y x y x x x y 216. 2 2 3 3 1 2 1 2 21 2 68 15 x y xy x x y 217. 3 3 2 2 2 2 3 10 12 6 2 3 x xy y x y x x y x y xy 218. 2 1 2 3 3 2 22 2 6 x y x x y x y x y x y 219. 3 2 3 3 2 4 3 1 2 2 3 2 2 14 3 2 1 x x x x y y x x y 220. 3 2 2 2 1 1 1 1 10 x x y xy y x y y 221. 2 2 3 2 2 2 2 3 4 0 1 3 xy xy y x y xy x y xy x y 222. 3 2 2 2 2 2 2 3 2 2 2 2 3 6 12 13 xy xy yx x x y x x y x 223. 4 2 2 4 4 3 4 9 7 3 3ln 0 64 32 8 3 x y x y x y x y x y x y 224. 2 2 2 2 2 2 0 1 21 3 y x y x x x x y y

Upload: vo-danh-tieu-tot

Post on 14-Sep-2015

27 views

Category:

Documents


12 download

DESCRIPTION

Hệ Phương Trình - Phần 3

TRANSCRIPT

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 1

    H PHNG TRNH (Phn III)

    201. 2

    2 2

    1 4 3 0

    22 9 18 4 3 76

    x x y y

    x y x

    202.

    6 3 2 29 28 30

    2 3

    x y x y y

    x x y

    203. 2 2

    2

    3 3

    3

    x y x x y

    x y x x

    204.

    2 3

    2

    2 2

    1 2

    1log 1 1 log 2

    x y x y

    yx

    205.

    2 2 2

    2

    1 3

    1 3 0

    x x xy y x y

    y y xy x

    206.

    2 2

    2

    5 0

    2 5 1 0

    x y xy x y

    xy y y

    207.

    2 2

    2 2 3 2

    2 2 3 0

    2 3 2 6 1 0

    x y x y

    x xy y x y y

    208.

    2 2 4 22 4 3 3

    227 2 2 5 1 454x

    y y x x x

    y x x

    209.

    11 10 22 12

    4 4 2 237 13 8 2 . 3 3 1

    x xy y y

    y x y x x y

    210. 2

    4

    16 2 3

    x y x y x y

    x y x

    211. 2 4 2 4 2

    2

    2 2 1 2 3 2

    3

    x y xy y x y

    x y x

    212.

    2 3 2

    2 4 3 8 13

    x x y

    x y

    213.

    2 263 3

    2 2

    3 3 2. 3 10 3

    2 4 5 3

    x y x y x xy y

    x x y y

    214.

    2 2

    2 2

    1 1 4

    6 4 6

    x x y y

    x x y y

    215.

    3 3 2

    3 3

    13 2

    42

    2ln ln 2ln 03

    x y xy y x

    y x x x y

    216.

    2 2

    3

    3

    1 2 1 2 2 1 2

    68 15

    x y xy

    xx y

    217.

    3 3

    2 2

    2 2

    3 10 12

    62 3

    x xy y

    x yx x y

    x y xy

    218.

    2

    1 2

    3 3 2

    2 2 2 6

    x yx

    x y x y

    x y x y

    219. 3 2 3

    3

    2 4 3 1 2 2 3 2

    2 14 3 2 1

    x x x x y y

    x x y

    220.

    3 2 22 1 1

    1 1 10

    x x y x y y

    x y y

    221.

    2 2 3

    22 2

    2 3 4 0

    1 3

    x y xy y x y

    xy x y xy x y

    222.

    3 2 2 2 2 2 2

    3 2

    2 2

    2 3 6 12 13

    x y x y y x x x y

    x x y x

    223.

    4

    2 24 4

    3 4

    9 7 33ln 0

    64 32 8 3

    x y x y

    x y x yx y x

    y

    224.

    2

    2

    22 2

    2

    01

    2 1 3

    yx y

    x x

    xx y

    y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 2

    225.

    2 2

    2 2

    1 12

    2

    1 1

    2

    x yx y

    y xx y

    226.

    2 2

    29 2 4

    21 9 18

    y xx y

    x y

    x y

    y x

    227. 3 2

    2

    2 2 3 5 1 0

    3 1 3 14 14

    x y x y x y

    y x x

    228. 30 18 1

    45 2 20 2

    x y

    y x

    229.

    2

    22 2 2 2 2 2

    2207 1 1

    2 2 4 10 14 5

    y y x

    x y xy x y x xy y

    230. 2

    2

    2 5 6 7 0

    5 4 5 11 12 7

    x y y

    x y x y

    231.

    2 2 2 2

    4 4

    1 13 3

    2

    1 12

    2

    x y x yx y

    y xx y

    232.

    2 2

    2 2

    9

    5

    5 3

    6 5

    x x y x

    x x y

    x x

    y y

    233.

    2 23 2 1 1 4 2 1

    3 3

    y y x y x y

    y y x y

    234.

    3 3

    3 3

    3 5 2 6

    2 3 3 8

    x y xy

    x y xy

    235.

    22 7 10 3 1 1

    31 2

    1

    y y x y y x

    y x yx

    236. 2 23

    1 1 2

    7229. 4

    x y

    xyx y

    x y

    237.

    2

    4 2 3 2

    1 4 2 5 2 1 5

    3 ( ) 6

    x y y x

    x x y x y y

    238. 10 10 4 48

    y yx xxy

    y x

    x y x y

    239.

    2 2

    2 2

    2 2

    2 2

    3

    21

    2

    21

    x y x y

    x y

    y x x y

    x y

    240.

    1 4

    2

    2 22

    x y x y

    xx

    x y xy

    yy

    241. 22 2

    2

    9 9 22 1

    2 4 1 0

    x x y y

    x y y

    242.

    22 23

    2

    4 1 32 4

    40 14 1

    y x x x

    x x y x

    243.

    4 3 4 1

    2 3 4 5 4 1

    x y y x

    y x y x y x x y

    244.

    2 23 3 14

    14 36

    x y x y xy

    x y x xy y

    245. 3 2

    2

    2 2 1 1

    4 2 1 4 1 0

    y y x y x

    x x y x y x

    246.

    2

    2

    2 3 17 13

    2 4 10 13

    x x xy

    y y xy

    247.

    22 2 1 7 2

    4 1 7 3

    x y x y x x y

    x x y

    248.

    2 5

    3 4

    x y xy x y xy

    x y xy x y xy

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 3

    249.

    4 4

    3 3 4 4

    2 1

    2

    243

    xy x y

    x y x y

    250.

    2

    2

    1 2

    1 5

    1 1

    1 2

    y xy

    y

    x xy

    x

    251.

    2 2

    3 3 3

    1 1 1 1 1

    3 4 1 0

    x y x x y y

    x x x y x y

    252.

    2 2

    4 2 2 4

    x xy y x y

    x x y y x y

    253. 3 2

    2

    2 8 3 3 3 2

    2 1 0

    x x xy x y y

    x x y

    254.

    2 2 4 2

    2 2 3

    x y x y

    xy xy x y

    255.

    3

    4 2 2

    2 4 3 0

    2 4 2 3 1 0

    x y xy

    x y x xy y x y

    256. 3 3

    1

    y x x

    x y x

    257. 3 3 2 2

    2

    3 4 4 45

    2 3 4

    x y y x y xy

    xy x y

    258.

    2

    2

    12 2 4

    1 2 5 2

    x y

    y y x

    259. 3 2 3 2

    23

    1 3 2 1 3 3

    3 5 2 1

    x x y x xy y x y y

    x y y x

    260.

    2 2 2 2 1 0

    2 2 1

    x y x y

    x y y

    261.

    33 2

    1 12 2

    2 2

    ln 2

    y xx y

    x y

    x xe x y y x e

    262.

    2 2

    5 5

    3 3

    3

    31

    7

    x xy y

    x y

    x y

    263. 2 2

    2 2

    2 5 3 4

    3 3 1 0

    x x x y y

    x y x y

    264.

    2 3

    2 2

    6 2 35 0

    5 5 2 5 13 0

    x y y

    x y xy x y

    265.

    3 3

    3 3 3

    8 6 2 6 13

    5 2 6 2 1 0

    y xy x y x

    x x x y x y

    266.

    2 2

    2 2 3

    x y xy x y

    x y

    267.

    12

    2

    2

    1

    2 9 64 18 20 1

    2 9 8

    xyx y

    x xx x y

    x x

    268.

    32 2 2 2

    2 2 3

    2

    76 20 2 4 8 1

    x x y x x y

    x y x x

    269.

    2

    2 4 3 2

    2 6 5 4 3

    2 5 4 4

    x x y

    x y y y y

    270.

    3 31 2 9 5

    5 1 1 3

    xy y xy

    xy y y

    271.

    3 2 2 3 2

    2

    12 3 7 3 7 2

    2 3 5 0

    y x xy x x y x y

    x xy x

    272.

    3

    2

    3 55 64

    3 3 12 51

    x y

    xy y y x

    273.

    2

    2

    1 2007

    12007

    1

    y

    x

    x x

    y y

    274. 2 23

    4 1 4

    42 1

    x x y

    xyx y

    x y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 4

    275. 2 2 2

    2 2

    3 2 5 2 1 2 1 2 2

    2 2 4 3

    x x x x y y y

    x y x y

    276.

    2 2

    2 2 8

    2

    x y y x

    x y

    277.

    223 3

    2

    3

    3

    77 7 0

    23 35 98

    3 21 7 27

    x xy x y x

    x xx y x y

    x

    278.

    2

    2

    1 1 11 2 1 7 2

    2 43 1 3 1

    xyx y

    y x xy

    y xy x

    279.

    2

    2

    2 2 1 34 2

    2 2 1 34 2

    x x y xy x

    y x y xy y

    280.

    3 4 2

    3 4 2

    x y xy x

    y x yx y

    281.

    2 2

    3 3

    2

    2 1 2 log 2 log 2

    4 4 32.2 260

    x x y

    x y

    x y

    y x

    282.

    2 2

    2 2 2 2

    6 3 7

    3 6 2

    x y y x xy

    x x y y x y

    283.

    2

    2 2

    1 1

    32 1 2 1 0

    x x x x y y

    x x x y

    284. 2

    2 4 1 2

    12 19

    x y

    x x y

    285. 2 2

    2 1 4

    1 2 1

    x y x y

    x x y y y x

    286.

    2 2 1

    2 1 4 3

    x y

    x y xy

    287.

    3 2 3 2

    2

    3 2 3

    3 2 8

    x x y y

    x y y

    288. 2

    2 4 1 2

    12 19

    x y

    x x y

    289.

    3

    3

    2010 2011 2012 2013 1

    2010. 4024 2012

    x y

    x y

    290.

    3 2 2 2

    3 2 2 2

    3 1 2

    3 1 2

    x xy x y xy x

    y yx y y xy x

    291.

    3 3 2

    2 2

    3 17 27 3 13

    6 5 10 0

    y xy x x x y

    x y xy y x

    292.

    4

    13 4

    3 2

    x y x

    x y x y

    293.

    2 2

    2 2

    3 4 18 22 31 0

    2 4 2 6 46 175 0

    x y xy x y

    x y xy x y

    294.

    3 2 3

    1

    4 12 9 6 7

    xy x y

    x x x y y

    295.

    3 3

    2 2

    3 2

    2

    7 4log log 2

    2 2

    4 2 1 66 11

    x

    y x

    x y

    y y x yx y

    x

    296. 2 2

    11 1 1

    4

    x yx

    xyx y x y

    x y

    297.

    4 3 2

    4 3 2

    2 11 12 41

    2 11 12 31

    x x y y

    y y x x

    298.

    22

    1 2 3 7 2

    6 2 7

    x x x y

    y x y

    299. 2 2 2 2 3

    5 2 2

    1 4 4 1 1 8

    8 4 2 0

    x x y x y x y

    x y x y x

    300.

    3 4

    2 2 3

    28

    2 18 2

    y x x

    xy x y x

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 5

    CC BI GII

    Bi 201: iu kin 3y v 3 4x .

    Khng kh pht hin ra hm s phng trnh th nht ca h. Phng trnh th nht ca

    h tng ng vi: 2 1 4 3x x y y (*). Xt hm s 2 1f t t t trn . Hm s c o hm 2' 3 1 0f t t nn hm s f t ng bin trn . Mt khc (*) c dng:

    2 20 0

    3 33 3

    x xf x f y x y

    y x y x

    Th vo phng trnh th hai ta c: 2

    2 222 9 3 18 4 3 76x x x (**).

    Nhn thy x = 0 v x = 4

    3 u khng l nghim ca (**).

    Xt hm s 2

    2 222 9 3 18 4 3g x x x x trn 4

    0;3

    . Hm s c o hm:

    3 227 16 27 4 4 27

    ' 36 64 36 369 3 34 3 4 3 4 3

    g x x x x x x x xx x x

    Vi 4

    0;3

    x

    th ' 0g x (do 4 4

    03 3

    x x x

    v 27

    04 3x

    ) nn hm s g x

    nghch bin trn 4

    0;3

    . Mt khc thy 1 76f nn (**) 21 3 2x y x .

    Vy h c nghim duy nht l , 1;2x y Bi 202: iu kin 2 3 0x . Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    26 2 3 2 2 29 28 30 1 3 3 1x x y y y x x y y (*).

    Xt hm s 2 1f t t t trn . Hm s c o hm 2' 3 1 0f t t nn hm s f t ng bin trn . Mt khc (*) c dng: 2 2 23 3 3f x f y x y y x . Th vo phng trnh th hai ca h ta c:

    2 22 3 3 2 3 3x x x x x x

    2 2

    2 22

    3 0 3 0 3 6

    3 1 2 2 13 2 3

    x x x x x y

    x x x x yx x x

    Vy nghim ca h l , 3;6 , 2;1x y Cch gii khc: Khi nhm c mt nghim ca phng trnh l x = 3:

    2 22 3 3 6 3 2 3 0x x x x x x 6 23 2 02 3 3

    xx x

    x

    3

    23 2 0 2

    2 0 (**)2 3 32 3 3

    x

    x xxx

    x

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 6

    +) Vi x = 3 th y = 6.

    +) (**) tng ng vi 2 2 3 3 2x x .

    Vi 3;

    2x

    th hm s 2 2 3 3g x x x ng bin (d thy khi x tng th

    g x tng). Mt khc ta li c 2 0g nn (**) 2 1x y . Cch lm ny c th chp nhn c nhng dng nh cha thuyt phc! Bi v nghim

    2x th khng phi ai cng nhm c m phi s dng n my tnh b ti.

    Bi 203: iu kin 0x v 2 0x y .

    Vi iu kin trn th phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    2 22 2 2 2

    2 2

    33 3

    3

    x y xx x x y x x y x x

    x y x

    (*).

    Th vo phng trnh th hai ca h ta c: 2 23 3 3 3x x x x x x . n y bi lm gn ta dng cch nh gi:

    +) Nu 0 1x th 2 23 1 3 1 3x x , khng tha mn.

    +) x = 1 tha mn.

    +) Nu 1x th 2 3 3x x , khng tha mn nt.

    Vy x = 1, thay vo (*) ta c: 1 3 8y y .

    Vy h c nghim duy nht l , 1;8x y

    Bi 204: iu kin 0x v 1

    2 0x

    1

    2x

    hoc 0x .

    Vi iu kin trn th phng trnh th hai ca h tng ng vi:

    2 2 22 22 2

    log 1 log 4 1 4 3 2y y xy xx x

    .

    Lc ny h c vit li thnh: 2 3 2 3

    22

    1 2 2 2 (1)

    3 2 (2)3 2

    x y x y x y xy x y

    x xyx xy

    Cng v theo v ca (1) v (2) ta c:

    2 3 2 2 3 2 0x y x xy xy y x xy y xy x y

    2 2 20 1 0 1 0x y

    x x y y x y x y x y x yx y

    +) Vi x = y thay vo (2) ta c: 23

    13 2 2 1 0

    2

    x yx x x x

    x y

    (tha mn)

    +) Vi 2 21 0 1x y y x , thay vo (2) ta c:

    23 2 1 2 2 0 1 3x x x x x x (tha mn iu kin).

    Nu 1 3x th 26 2

    1 2 3 2 32

    y x y

    .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 7

    Nu 1 3x th 26 2

    2 3 2 32

    y y

    .

    Vy nghim ca h l 6 2 6 2

    , 1; 1 , 2;2 , 1 3; , 1 3;2 2

    x y

    Bi 205: Nu x = 0 th h tr thnh:

    2

    2

    30

    1 0

    y yy

    y y

    .

    Nu x khc 0 th phng trnh th hai ca h tng ng vi: 2 1

    3y y

    xyx

    .

    Thay vo phng trnh th nht ca h ta c:

    2 2

    2 2 2 2 2 4 2 2 21

    1 1y y

    x x x y x x y y x x yx

    4 4 2 2 2 2 2 2 2 20 1 0x y x y x x y x y x y x 2 2 1 0x y x (do 0x nn 2 2 0x y ) 2 21y x x .

    Th vo phng trnh th hai ca h ta c:

    23

    3 0 2 3 0 2 3 01 2

    y x x xy x x xy y xy y yx

    .

    (d thy x = 1

    2 th phng trnh trn tr thnh 3 = 0, v l

    1

    2x )

    Li tip tc th vo y phng trnh th nht ta c:

    2

    2 23 3 31 3 .1 2 1 2 1 2

    xx x x

    x x x

    23 3 3

    1 3 01 2 1 2 1 2

    xx x x

    x x x

    2

    3 31 . 0

    1 2 1 2

    xx x x

    x x

    22 2 4 3 22

    91 0 1 2 1 9 0 4 8 3 10 0

    1 2x x x x x x x x x

    x

    23

    2 11 2

    2 1 4 4 5 03

    1 11 2

    x yx

    x x x x

    x yx

    (tha mn)

    Vy nghim ca h l , 0;0 , 2; 1 , 1;1x y Bi 206: R rng thy y = 0 khng tha mn phng trnh th hai ca h nn y phi khc 0.

    Lc ny phng trnh th hai ca h tng ng vi: 2 5 1

    2

    y yx

    y

    .

    Th x vo phng trnh th nht ca h ta c:

    22 2 2

    25 1 5 1 5 1. . 5 02 2 2

    y y y y y yy y y

    y y y

    2

    2 2 2 2 25 1 2 5 1 . 2 5 1 20 0y y y y y y y y (nhn hai v vi 4y)

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 8

    2

    4 2 2 3 5 5 1 5 13 1 02 2 2

    y y y y

    hoc 5 1

    2y

    5 1 5 5

    2 2

    5 1 5 5

    2 2

    y x

    y x

    hoc

    5 1 5 5

    2 2

    1 5 5 5

    2 2

    y x

    y x

    Vy h c bn nghim l 5 5 5 1 5 5 5 1

    , ; , ;2 2 2 2

    x y

    Bi 207: Ly phng trnh th hai tr i phng trnh th nht v theo v ta c:

    2 2 3 22 2 2 3 3 2 6 1 0xy y x y y x y y 2 2 3 22 2 2 3 3 2 6 1 0xy xy x y xy x y y

    22 3 22 2 3 1 0 1 2 1 2 1 1 0xy xy x y y x y y y y

    1

    1 2 1 1 0 1 12

    y y x y y y y x .

    +) Vi 1y , thay vo phng trnh th nht ca h ta c: 2 3 0 3x x .

    +) Vi 1

    2y , thay vo phng trnh th nht ca h: 2

    3 3 2 33

    4 2x x x

    .

    +) Vi 1y x , thay vo phng trnh th nht ca h:

    22 2 22 3 1 0 4 6 3 0x x x x x , v nghim do 0 .

    Vy h c bn nghim l 3 2 3 1, 3; 1 , ;2 2

    x y

    Cch gii khc: Phn tch h a hai phng trnh trong h v dng:

    2 2

    2

    2 2 0

    2 3 1 0

    x y x y

    x y x y

    n y ta t n ph a x y v 22b x y gii h hai n.

    Dng nh cch gii ny c v c h thng hn, bi v khng d g pht hin c vic phi tr hai v ca h cho nhau. Bi 208: iu kin 2 5 2y x . Bin i phng trnh th nht:

    2 2 4 2 3 6 2 42 4 3 3 8 6 3 0y y x x x y x x y x

    2 2 2 4 2 2 2 2 2 4 22 4 2 3 2 0 2 4 2 3 0y x y yx x x y x y x y yx x x

    22 2

    22 2 4 2 2 2 2

    22 0 2

    04 2 3 0 3 3 0

    y xy x y x

    x yy yx x x x y y x

    R rng x = y = 0 khng tha mn phng trnh th hai ca h, loi.

    Th 22y x vo phng trnh th hai ca h ta c: 2227 2 5 1 454x x x x (*).

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 9

    Xt hm s 2227 2 5 1xf x x x x trn .

    o hm 22

    1' 227 . 1 2 5 1 .227 ln227

    2 5

    x xxf x x x xx x

    .

    2

    2

    2

    1 2 5' 227 . 2 5 1 .227 ln227

    2 5

    x xx x xf x x x xx x

    .

    22

    1' 227 1 2 5 ln227

    2 5

    xf x x x xx x

    .

    Ta c:

    2 2 2

    1 1 1 1ln227 ln227 0

    22 5 2 51 4x x x xx

    .

    2 221 2 5 1 1 5 1 1 1 1 0x x x x x x x x x .

    T hai iu ny suy ra ' 0f x x . Mt khc 1 454f nn phng trnh (*) c

    nghim duy nht l 2 1

    12 2

    xx y .

    Vy nghim ca h l 1

    , 1;2

    x y

    Bi 209: Vi y = 0 th thay vo phng trnh th nht ta c x = 0. R rng cp s ny khng tha mn h, vy nn ta phi c y khc 0.

    Lc ny chia hai v ca phng trnh th nht cho 11y ta c:

    11

    11x x y yy y

    (*).

    Xt hm s 11f t t t trn . o hm 10' 11 1 0f t t nn ng bin trn . Mt

    khc (*) li c dng 2x x

    f f y y y xy y

    (suy ra x > 0).

    Th vo phng trnh th hai ca h ta c:

    2 2 23 32 3 27 13 8 3 1

    7 13 8 2 . 3 3 1 2. 3x x x x x xx x x x x

    33 2 2 2

    8 12 10 1 3 1 33 3 2. 3

    x x x x x x x

    3

    32 2

    2 2 1 3 1 31 2. 1 3 2. 3

    x x x x x x

    Xt hm s 3 2g t t t trn . Hm s c o hm 2' 3 2 0g t t nn hm s g t ng bin trn . Mt khc (*) c dng:

    3

    3 32 2 2

    2 1 3 2 1 3 2 1 31 3 1 3 1 3g g

    x x x x x x x x x

    3 2 2

    8 13 3 1 8 1 1 5 892 0 1 5 2 0 1

    16x

    x x x x x x x

    .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 10

    Do x > 0 nn 1

    0x , ta ch ly

    1 5 89 5 89 5 89

    16 4 2x y x

    x

    .

    Vy nghim ca h l 5 89 5 89

    , ;4 2

    x y

    Bi 210: iu kin 4, 3x y x v 4x y .

    Bnh phng hai v phng trnh th nht ca h ta thu c:

    22 2 22 2 4 2 2 2 4x x y x y y x x y y x x y (do 3 2y x x ) 2 4 4 0 4 4 0 4 4 0y xy y y y x y x (do 3 0y x ) 4 4y x .

    Th vo phng trnh th hai ca h ta c:

    2 216 2 4 16 3 1 4 0x x x x

    2

    2 2

    25 5 5 10 5 0

    1 4 1 416 3 16 3

    x x xx

    x xx x

    5x (tha mn)

    (D thy 2 2

    5 5 5 11

    3 1 416 3 3

    x x x

    x xx x

    nn biu thc trong ngoc vung lun

    dng) Vi x = 5 th ta tm c y = 16.

    Vy nghim ca h l , 5;16x y

    Bi 211: iu kin 2x y v 2 4 2 42 1x y xy y .

    Thy rng 2

    2 4 2 4 2 42 1 1x y xy y xy y , nn khi ta nhn lin hp vi lng cha

    cn v tri phng trnh th nht th s c dng hiu ca hai bnh phng chnh l

    2

    2 41 9xy y . Biu thc ny li c lin h vi 23y v tri, v vy ta th thc hin php

    nhn lin hp. iu ch l khi thc hin php nhn lin hp ny th phi ch n iu kin ca biu thc lin hp khc 0. (+) Nu y = 0 th phng trnh th nht ca h tr thnh: 2 1 0 , v l! (+) Nu y khc 0 th phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    2 4 2 4 2 22 1 2 2 2 3 2 0x y xy y y x y

    22 4

    2 2

    22 4 2

    1 92 3 1 0

    1 2 2

    xy yy xy

    xy y y

    2 2 2 2

    2 2

    22 4 2

    1 3 1 32 1 3 0

    1 2 2

    xy y xy yxy y

    xy y y

    2 22 2

    22 4 2

    1 31 3 2 0

    1 2 2

    xy yxy y

    xy y y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 11

    2 22 2

    22 4 2

    1 31 3 0 (*) 2

    1 2 2

    xy yxy y

    xy y y

    (**).

    mch gii c lin tc ta s x l (**) trc. Nhn thy phng trnh ny l phng trnh

    ng bc nn d nhn ta t 2 1a xy v 2b y 1; 0a b . Lc ny (**) tr thnh: 2

    2 2

    2 22 2 4 2 1 2 1 4 2

    2 2

    a b a aa b a b b

    b ba b b

    (***).

    t 1a

    t tb

    th phng trnh (***) tr thnh:

    2

    222

    4 2 1 4 2 11 4 2 2 1

    3 2 4 2 1 37 8 2 01 4 2 4 1

    t tt t

    t tt t

    H ny v nghim, tc l (**) khng xy ra.

    Vy 2 2 2 21

    1 3 0 3 13

    xy y y x yx

    (d thy x khc 3).

    Th vo phng trnh th hai ca h ta c:

    2

    22

    31 1 3

    3 3 1 33 3 3

    3

    xx x

    x x x x xx x x

    x

    3 223 3 2

    2 8 14 03 1 3 0 4 2

    x x x

    x x xx x x x

    +) Vi x = 2 th 2 1 1y y , tha mn cc iu kin.

    +) Vi 4 2x th 2 2 1 1 2y y , tha mn cc iu kin.

    Vy h c cc nghim l 2 ; 1 , 4 2 ; 1 2x Cch gii khc: u tin ta cng c th t n ph a , b nh trn v a phng trnh th nht

    v dng: 2 2 2 2 2 6a b a b v gii phng trnh ng cp ny cng thu c kt qu nh trn.

    Bi 212: iu kin 0 , 8x y v 2 3 0x y .

    p dng bt ng thc CauchySchwart:

    2

    2 2 213 2 4 3 8 2 3 4 8 1x y x y x y (*).

    Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    2 2 2 23 2 3 4 1 2 3 1x x y x x y x y x x x y (**). T (*) v (**), ta c du ng thc cc bt ng thc trn phi xy ra, tc l:

    2 2 3 00

    84 1

    2 3

    x x x yx

    yx y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 12

    Th li thy y l nghim ca h.

    Nh vy h c nghim duy nht l , 0 ;1x y

    Bi 213: iu kin 2 23 10 3 0 3 3 0x xy y x y x y .

    Nhn xt thm 3 33 3 0x y x y , kt hp vi iu kin ta c 3 0

    3 0

    x y

    x y

    (*)

    Lc ny phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    2

    3 6 6 3 6 63 2. 3 . 3 3 0 3 3 0x y x y x y x y x y x y

    6 63 3 3 3x y x y x y x y x y .

    Thay vo phng trnh th hai ca h ta c: 2 22 4 5 3x x x x (**). Ta gii nhanh (**) bng cch nhn lng lin hp:

    (**) 2 2 22 4 5 4 1 2 4 5 2 1x x x x x x x x

    22

    2 2

    2

    4 5 22 2 4 5 2 4 5 4

    4 5 2

    x x xx x x x x x x

    x x x

    2 4 9 0 2 15x x x .

    (+) Nu 2 15x th 2 15y , khng tha mn iu kin (*).

    (+) Nu 2 15x th 2 15y , tha mn iu kin (*).

    Vy nghim ca h l , 2 15;2 15x y Bi 214: iu kin 2 1y y .

    H ny thc ra l mt h d, nhng vi v b ngoi li nhn c v khng d!

    Tht vy nu ta t 2 1a x x v 23

    1 , 04

    b y y a b

    th h tr thnh:

    2 22 22 2

    4 44

    5 4 5 6 4 5 6 55 5 6

    b a b aa b

    a a a aa b

    2 2

    2 2 2 2

    4 4

    5 6 31

    4 5 36 5 12 5 2 5 3 5

    b a b a

    a a

    a a a a a

    2 22

    4 4

    2 2 231 31

    25 55 20 20 02 5 9 5

    b a b a

    aa a

    b

    a aa a

    (tha mn)

    Vi 2a b th

    2

    2 2 2

    2

    1 13

    3 0 21 1 4

    5 0 1 21

    2

    xx x

    x x y y ay y

    y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 13

    Vy h c bn nghim l 1 13 1 21

    , ;2 2

    x y

    Bi 215: iu kin , 0x y v 2ln 0x y . Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    2 2 2 21 1

    3 0 3 04 4

    x y x xy y x y x y x xy y x y

    .

    (d thy 22 2 2 21 1 5 1 13 0

    4 2 2 2 4x xy y x y x y ).

    Thay vo phng trnh th hai ca h ta c: 3 32

    2ln ln 2ln 03

    x x x x x .

    3 3 32ln 2ln 2ln 2ln 2lnx x x x x x x x x (*). Xt hm s 3 2lnf t t t t trn 0 ; .

    Hm s c o hm: 22

    ' 3 1 0 0;f t t tt

    nn hm s ng bin trn 0 ; .

    Mt khc (*) c dng 33 32ln 2ln 2ln 0f x f x x x x x x x x (**). Tip tc xt hm s 3 2lng x x x x trn 0 ; .

    Hm s c o hm: 22

    ' 3 1g x xx

    .

    Ta c: 3

    3 23 2' 0 0 3 2 0 1 3 3 2 0 1x x

    g x x x x x x xx

    .

    Lp bng bin thin, ta thy 1 0g x g . Phng trnh (**) li c dng 0g x nn n phi tng ng vi x = 1. T y suy ra y = 1.

    Vy nghim ca h l , 1;1x y

    Cch gii khc: Khi gii (*), c th t n ph 3 2lny x x v a v h i xng: 3

    3 3

    3

    2ln2ln 2ln

    2ln

    x y yx x x y y y

    y x x

    (tr hai phng trnh trong h).

    T y tng t ta cng xt hm v suy ra rng x y .

    Bi 216: iu kin 1 2 0xy . Ta s dng bt ng thc x l phng trnh th nht:

    2 2 222 2 2 21 2 1 2 1 2 1 2 1 1 2 2x y x y x y (*).

    (y l bt ng thc vct thng c s dng).

    Ta li c 222

    1 1 2 2 4 2.2 2 1 2 2 1 2x y xy xy xy (**).

    T (*) v (**) ta suy ra 2 21 2 1 2 2 1 2x y xy .

    Nh vy nn phng trnh th nht ca h phi tng ng vi: 00

    x yx y

    xy

    .

    Th vo phng trnh th hai ta c:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 14

    3 6 2 6 23

    68 1568 15 15 2 17 0x x x x x

    x x

    2 4 2 217 . 17 2 0 17x x x x ( loi 2 17 3 02

    x

    , v l).

    4 17x .

    n y ta kt lun h c hai nghim l 4 4 4 4, 17 ; 17 , 17 ; 17x y Cch gii khc: C nhiu cch dng bt ng thc chng minh bt ng thc trn, v d l dng bin i tng ng phng trnh th nht (bnh phng hai v):

    2 2 2 22 2 2 2 1 2 1 2 4 1 2x y x y xy

    2 2 2 21 1 2 1 2 2 4x y x y xy .

    Ta c:

    2 2

    2 2

    1 1 2

    1 2 1 2 1 2 1 2 (Cauchy Schwart)

    x y xy

    x y xy xy

    T y ta cng suy ra x y 0 .

    Bi 217: iu kin 0xy v 2 2 0x y .

    Nhn thy trong tt c ba s hng phng trnh th hai ca h (khng k h s t do) th chng u c bc l 1. Nhn xt thm phng trnh th nht ca h c v phi cha mt a thc bc 1. V vy ta hon ton c th a h phng trnh trn v dng ng cp. V bi gii c gn hn, ta s nh gi nh sau:

    Bin i phng trnh th hai ca h: 2 2

    2 2

    2 26 . 2 3 0

    x y xyx x y x y

    x y xy

    (*).

    Ta thy rng nu x < 0 th 0y . Lc ny th 2 2

    2 26 . 0

    x y xyx x y

    x y xy

    , mu thun (*).

    Nh vy ta phi c 0 0x y . Th s 3 phng trnh th hai nh sau:

    3 3

    2 2

    2 2

    6 3 102

    4

    x y x xy yx x y

    x y xy

    3

    3 2

    2 2

    2

    36 1 10 1

    2 14

    1

    x x x

    y y yx x

    x xy y

    y y

    (*) (do 0y ).

    n y ta t 0x

    ty

    th (*) tr thnh:

    3

    2

    2

    6 1 3 10 12 1

    1 4

    t t tt t

    t t

    (**).

    n y ta nhm c nghim l t = 1. Th nhng nu dng nhn lin hp thng thng th dng nh cng khng c kt qu. S dng o hm cng khng kh quan. Ta ngh n s

    dng bt ng thc. Bin i (**) thnh:

    3

    2

    2

    6 11 52 1

    4 1 2

    tt tt

    t t

    (***).

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 15

    Ta s phn tch mt cht s dng bt ng thc. Th cc gi tr ca x vo th ta thy rng v tri ln hn v phi. Nh vy ta s chng minh v tri ln hn hoc bng v phi. C thm cc nhn xt sau: Bc cao nht ca v tri l bc nht. V bc cao nht ca v phi cng l bc nht. V phi cha n hai du cn lm ta lin tng n vic s dng bt ng thc Cauchy,

    nhng mt iu rc ri khi s dng bt ng thc Cauchy vi s hng 22 1t th s lm

    tng bc ca n (thnh bc hai, c th: 2

    2 2 12 12

    tt

    ). V vy khi chng minh th ta

    nn bnh phng hai v ln. V gn gng th ta s c gng quy s hng 5

    2

    t b hn hoc

    bng mt bi no ca 22 1t vic bnh phng tr nn gn nh.

    Ta c: 2

    25 5 1 5. . 2 12 2 2 4

    t tt

    , t y suy ra: 2 2

    5 92 1 . 2 1

    2 4

    tt t .

    By gi ta s i chng minh rng: 3

    2

    2

    6 19 1. 2 1

    4 4 1

    ttt

    t t

    (1).

    Tht vy bt ng thc trn tng ng vi:

    (1) 2 2 2 39 1 2 1 1 1 24 1t t t t t t t

    2 2

    2 2 3 281.2 1 1 25 2 2 25t t t t t t

    6 5 4 3 2436 244 544 610 544 244 463 0t t t t t t

    2 4 3 21 463 702 379 702 463 0t t t t t , lun ng.

    Vy (1) lun ng. Suy ra 3

    2

    2

    6 15 12 1

    2 4 1

    tt tt

    t t

    . Vy nn nu mun c (***) th

    du bng ti (1) phi xy ra, tc l t = 1. Th li t = 1 tha mn (***). Vi t = 1 th x y . Thay vo phng trnh th nht ca h tm c x = y = 1. y cng chnh

    l nghim duy nht ca h.

    Vy nghim ca h l , 1;1x y Nhn xt: Bi ton trn s dng phng php ng bc, kh rc ri v mt bin i. Li gii c th gn hn nh sau:

    Ta c: 12 3 10 3 10. 8 4 2 32

    x yx xy y x y x y x y

    .

    Suy ra 2 2 2 22 3 2 2x y x y x y . Ta s chng minh:

    3 3 3 3

    2 2 2 2

    2 2 2 2

    6 62 2 2

    x y x yx y x y x x y x y

    x y xy x y xy

    .

    chng minh iu ny ta i chng minh mt kt qu mnh hn l:

    3 3

    2 2 2 2 2 2 3 3

    2 2

    62 2 2 3

    x yx y x y xy x y x y

    x y xy

    (2).

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 16

    Chia hai v ca (2) cho 3y v t x

    ty

    th (2) tr thnh:

    2 2

    2 2 3 2 2 31 2 1 3 1 2 1 1 9 1t t t t t t t t

    26 5 4 3 2 4 3 27 4 8 10 8 4 7 0 1 7 10 5 10 7 0t t t t t t t t t t t , lun ng.

    * Bi ton gc ca bi h trn c bi l

    3 3

    2 2

    2 2

    3 10 12

    62 3

    x xy y

    x yx x y

    x y xy

    Vi bi nh th ny th chng ta s khng p dng c bt ng thc Cauchy cho s hng

    10 xy ging nh trn do khng bit x , y dng hay m. Tht vy, nu x khng m th c th

    p dng, th nhng ta thy nu x m th bt phng trnh th hai nm trong h s lun ng, tc l xem nh bt phng trnh cho ta mt iu hin nhin. Lc ny, x m th y s m, v t ta s tm c v s nghim ca phng trnh th nht ca h, tc l h c v s nghim. Bi 218: iu kin 3 , 0x x v 0y .

    Vi iu kin trn th phng trnh th nht ca h l phng trnh ng cp.

    t y tx ( 0t ) th phng trnh th nht ca h tr thnh:

    2 2

    22 2

    2 2 2 2 2 2 2 22

    1 2 2 1 2 12 3 1

    3 3 2 3 3 22

    x x tx t t t tt t t

    x t x x t x t x t tt x

    24 3 2 23 4 0 2 1 0 2 0 2 2t t t t t t t t y x (x > 0) Th vo phng trnh th hai ca h ta c:

    2

    2 2 22 2 2 2 6 4 4 8 2 6 4 8 2 6x x x x x x x x x x

    2

    2 2 21 1 1 14 8 2. 4 8 . 2 6 2. 4 8 .2 4 2 4

    x x x x x x x

    2 2 2

    2 2 21 25 1 54 8 4 10 4 8 22 4 2 2

    x x x x x x x

    22

    22

    1 54 8 2

    4 6 2 02 2

    1 5 4 10 3 04 8 2

    2 2

    x x xx x

    x xx x x

    H thng trn ch c duy nht mt nghim dng l 23 17 13 3 17

    4 4 32

    xx y

    .

    Vy nghim duy nht ca h l 17 3 13 3 17

    , ;4 32

    x y

    Bi 219: iu kin 2x v 3

    2y .

    Nhn xt rng x = 0 lm phng trnh th nht ca h tr thnh iu v l nn suy ra x khc 0.

    Vi x khc 0 th ta c th chia hai v ca phng trnh th nht cho 3x ta c:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 17

    2 3 24 3 1 1 2 1

    2 2 2 3 2 2 1 4 2 3 2y y y yx x x x x x

    (*).

    Xt hm s 2 1f t t t trn . Hm s c o hm 2' 3 1 0f t t nn hm s ng

    bin trn . Mt khc (*) c dng 11 3 2f f yx

    nn (*)

    11 3 2y

    x .

    Th vo phng trnh th hai ca h ta c:

    3 33

    12 14 1 1 2 15 1 2 15 1 0x x x x x x

    x

    (**).

    Xt hm s 32 15 1g t x x trn D 2; .

    Hm s lin tc trn D v c o hm

    2

    3

    1 1' 0 D \ 2;15

    2 2 3. 15

    g t xx x

    nn

    g t ng bin trn D. Mt khc ta c 7 0g nn (**) 7x .

    Vi x = 7, thay li ta c: 1 49 143

    1 3 2 3 27 64 128

    y y y .

    Vy nghim ca h l 143

    , 7;128

    x y

    Bi 220: iu kin 21 , 2 1 0y x y v nhn xt thm 1 0 1x y x y .

    Vi iu kin trn th phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    22

    3 2 2 2

    2

    2 1 12 1 1 0 0

    2 1 1

    x y yx x y x y y x x y

    x y y

    2 22 2

    2 20 0

    2 1 1 2 1 1

    x y x yx x y x y x x y

    x y y x y y

    .

    (vi 1x y v 1 0y th biu thc trong du ngoc vung lun dng).

    Vi x = y, th vo phng trnh th hai ca h ta c: 2 1 1 10x x (*).

    t 21 0 1t x x t . Phng trnh (*) tr thnh:

    2 3 22 3 10 2 3 10 0 2 2 4 5 0 2t t t t t t t t (tha mn). Vi t = 2 th x = y = 3.

    Vy nghim ca h l , 3;3x y Bi 221: Bi ton ny tng t cu 3 thi tuyn sinh i hc khi A nm 2011 2012. Phng trnh th hai ca h tng ng vi:

    2 2 2 2 2 21 1 1 0xy x y xy x y x y xy xy 2 2 2 21 1 0 1 1xy x y xy x y .

    (+) Nu xy = 1 th th ln phng trnh th nht ca h ta c:

    2 2 3 2 2 3 2 22 3 4 0 3 6 3 0 3 2 0x y xy y xy x y x y xy y y x xy y

    2 2

    3 0 0y x y x y x y (d thy vi xy = 1 th y khc 0).

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 18

    Th x = y tr li vo xy = 1 ta c: 21 1

    11 1

    y xy

    y x

    (+) Nu 2 2 1x y , th ln phng trnh th nht ca h ta c:

    2 2 3 2 2 3 2 2 32 3 4 0 4 5 2 0x y xy y x y x y x x y xy y (*). +) Nu y = 0 th thay vo (*) ta c x = 0. Cp s ny khng l nghim ca h.

    +) Nu y khc 0 th chia hai v ca (*) cho 3y ta c: 3 2 2

    3 2 2

    4 5 2 41 0 1 1 0 1 0 1

    x x x x x x x xy x

    y y y y y y y y

    .

    (d thy

    22

    2

    4 1 11 1 0

    2 2

    x x x

    y y y

    ).

    Vi y = x, thay vo 2 2 1x y ta c 2

    2 2

    2 22 1

    2 2

    2 2

    x y

    x

    x y

    Vy h c cc nghim 2 2 2 2

    , 1; 1 , 1;1 , ; , ;2 2 2 2

    x y

    Bi 222: Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    3 2 2 2 2 2 2 2 2 22 2 0 1 1 2 1 0x y x y y x y x x x y x y x x x

    2 2 2 2 2 21

    1 2 02

    xx x y y x

    x y y x

    +) Nu x = 1 th thay vo phng trnh th hai ca h ta c: 13

    1 6 253

    y y

    .

    +) Nu 2 2 2 2x y y x (d thy x 0) 2

    2 2 2

    2 2

    2 11 2 1

    1 1

    x xy x x y

    x x

    .

    T y cng suy ra 1 1y 1 0y .

    Phng trnh th hai ca h li c vit li thnh:

    23 22 3 12 7 6 6 0 2 7 1 6 1 0x x x y x x y (*). Do x 0 v 1 0y nn v tri ca (*) lun khng m, v vy nn:

    (*)

    212 7 1 0

    11 0

    xx x

    yy

    Th li thy chnh l nghim ca h phng trnh.

    Vy h c hai nghim l 13

    , 1; 1 , 1;3

    x y

    Bi 223: iu kin 3 3 0x y . t t = x + y th phng trnh th nht ca h tr thnh:

    24 4 23 4 4 3 0 1 2 3 0 1t t t t t t t t .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 19

    (khng kh nhn thy rng 22 2 3 1 2 0t t t )

    Vi t = 1 th x + y = 1 1y x . Thay vo iu kin ta c:

    3 1 3 0 3 2 0 2 3x x x x x . Tng t ta cng tm c iu kin ca y l 2 3y .

    Vi iu kin trn th phng trnh th hai ca h tng ng vi:

    2 24 4 9 7

    3ln 3 3ln 3 064 32 8

    x y x yx yx y

    4 2 4 29 7 9 7

    3ln 3 3ln 364 32 8 64 32 8

    x x x y y yx y (1)

    Xt hm s 4 29 7

    ln 364 32 8

    t t tf t t trn D 2;3 . Hm s c o hm:

    2 23 4 3 2 1 69 7 3 3 9 13 6' 0 D

    16 16 8 3 16 3 16 3

    t t tt t t t t tf t t

    t t t

    Nh vy vi t thuc D th hm s f t nghch bin. Mt khc phng trnh (1) c dng

    f x f y x y . Kt hp vi 1x y th ta tm c 1

    2x y .

    Vy nghim ca h l 1 1

    , ;2 2

    x y

    Bi 224: iu kin 0y .

    H c vit li:

    2

    2 22

    2 2

    22 22

    22 2

    2

    11 00

    1

    2 1 32 1 3

    y x xx y x x yx y

    x xx

    x yxyx y

    y

    22

    222 2 2

    2

    1 01 0

    2 2 1 2 3 2 1 3

    xxy x xx x y

    yy

    x xy x x x y x xy y

    t x

    a yy

    v 21b x x th h trn li tr thnh:

    2 2

    0 1 3

    1 32 3 2 3 0

    a b b a a a

    b ba b a a

    (+) Nu

    2 2

    22

    1 0

    1 111

    11 1 1 1

    1 1

    xx x

    y ya xy y yb y

    x x x xx x

    0

    1

    x

    y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 20

    (+) Nu 23

    1 33

    ax x

    b

    .

    iu ny v l do 2 21 x x x , tc l 21 x x lun dng.

    Vy h c nghim duy nht , 0;1x y Bi 225: iu kin 0x v 0y .

    Nhn thy h trn c dng ng cp, th nhng nu ta gii theo kiu ng cp th s thu c mt phng trnh ng cp bc 4. Th nhng, nghim ca phng trnh ny rt l, khng th dng phng php thng thng gii n mt cch ngn gn c. Bi h phng trnh ny c cch gii ring ca n. l:

    Cng v theo v hai phng trnh ta c: 2 2 3 22

    3 3 2x y x xyx (1).

    Ly phng trnh th nht tr i phng trnh th hai v theo v ta c:

    2 2 2 31 3 3 1x y x y yy (2).

    By gi ta tip tc cng (1) vi (2) v theo v ta c:

    33 2 2 3 33 3 3 3 3x x y xy y x y x y (3).

    Ly (1) tr i (2) v theo v ta c: 33 2 2 33 3 1 1 1x x y xy y x y x y (4).

    Kt hp (3) v (4) ta c h:

    3

    3

    3

    3 1

    3 2

    1 3 1

    2

    xx y

    x yy

    Vy nghim ca h l 3 33 1 3 1

    , ;2 2

    x y

    Bi 226: iu kin 20 , 0 , 2 0x y y x v 29 0x y .

    Phng trnh th hai ca h tng ng vi: 2 2

    2 2 2 2

    2 18 18 2 189 18 9 9 2

    x y x y x yxy

    xy y x y x xy y x .

    t 9y

    a xx

    v 2x

    b yy

    , 0a b th ta c:

    2 22 2 2 189 9 2 2 2 4 2

    y x x ya b x y xy ab

    x y y x

    (do , 0a b )

    Phng trnh th nht ca h tr thnh: 2 4a b .

    Nh vy ta c h 2

    4 2 4 22 4 1

    4 2 22 22 4 2 0

    a b a ba b b

    b bab ab b

    (tha mn)

    222 2

    22 2 2 22

    9 4 4 99 4 4 9

    2 2 2 0 4 9 2 4 9 01

    yx a y x xx y x y x xx

    x y x y y x y x x x x xy by

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 21

    22

    24 3 2

    4 94 9

    9 1 9 7 2 081 72 25 2 0

    y x xy x x

    x x x xx x x x

    1

    0 9

    0 1

    3

    xx

    yy

    Nh vy h cho c hai nghim l 1 1

    , 0;0 , ;9 3

    x y

    Bi 227: iu kin 1y .

    Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    3 2 2 23 3 3 5 5 5 0x x y x x xy x x y 2 1 3 1 5 1 0x x y x x y x y

    2 3 5 1 0 1 0x x x y x y (do 2

    2 3 113 52 4

    x x x

    )

    1y x . Th vo phng trnh th hai ca h ta thu c: 23 3 14 14x x x (*).

    t 0t x t th (*) tr thnh:

    4 2 22

    2 4 3

    3 3 14 14 1 2 3 9 7 0 1 1 0

    3 9 7 0 (VN)

    t x y

    t t t t t t t t x y

    t t

    Vy h c hai nghim l , 1;0 , 4;3x y

    Bi 228: iu kin 45

    182

    y

    v 30 20x .

    H phng trnh ny khng h kh, ch c iu hnh thc ca n lm chng ta hi s. Tht

    vy, ta t 30a x v 18b y (iu kin 0 5 2a v 9 2

    02

    b ) th:

    2 2 2

    2 2 2

    18 18 45 2 81

    30 30 20 50

    b y y b y b

    a x x a x a

    H ban u tr thnh: 2

    2 22

    1

    81 2 50 2

    1

    81 2 1 50 2 (1)

    b a

    a

    b

    a

    a

    b a

    (1) 2 22 2 281 2 1 50 2 81 2 1 50 4 4 50a a a a a

    2

    2 2 2 225 4 4 50 (*) 25 4 16 50a a a a a a

    4 3 28 18 200 175 0 5 1 5 7 0a a a a a a a a 5 1 5 7a a a a .

    Th li vo iu kin ca a , kt hp vi vic th li vo (*) ta ch ly cc nghim:

    +) 29

    1 018

    xa b

    y

    +)

    55 4

    2

    xa b

    y

    +) 19

    7 618

    xa b

    y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 22

    Nh vy h c ba nghim l , 29;18 , 5;2 , 19; 18x y Bi 229: iu kin 0 1x v 0y .

    +) Nu x = 0 th thay vo phng trnh th hai ta c: 2

    2 2 22 .5 0y y y y . Th li y

    chnh l nghim ca h.

    +) Nu x khc 0, t 0y tx t . Lc ny phng trnh th hai ca h tr thnh:

    2

    2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 22 2 4 10 14 5x t x tx x t x x tx t y

    2 2

    4 2 4 2 2 2 2 22 2 4 5 14 10 2 2 4 5 14 10x t t x t t t t t t t t

    2

    2 2 2 4 3 22 2 4 5 14 10 10 37 60 36 0t t t t t t t t t

    2 2

    2 3 0 2 3t t t t (tha mn).

    li gii c ngn gn th ta s bin i phng trnh th nht thnh:

    2

    2

    1 12207 2207 .

    1 1 1 1

    x xy y y y

    x x

    2207 2207 2207

    1 1 21 1

    yy

    x x

    hay chnh l

    2207

    2t . iu ny cho thy hai nghim t

    trn u khng tha mn.

    Vy nghim duy nht ca h l , 0;0x y

    Bi 230: iu kin 2 4 5 0x y .

    Vi bi ton ny ta s s dng mt n gin nhng li t c s dng, l rt th. Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    2

    2 2 2 2

    2

    5 72 6 5 7 2 6 5 7

    2 6

    xx y y x y x x y

    x

    .

    Th vo phng trnh th hai ca h ta c:

    2 2 4 2 3 2

    2

    2 2 2 2

    4 5 7 12 5 7 2 1 11 23 33 215 5 11 7 5

    2 6 2 6 3 3

    x x x x x x xx x

    x x x x

    2

    2

    2 2

    2

    15 3 1 11 12 21

    3

    xx x x x

    x

    (1).

    Nhn thy v tri lun khng m nn v phi cng khng m. Ta li c 211 12 21 0x x (v n l mt tam thc bc hai c h s a > 0 v 0 ), nn t suy ra 1 0x , tc 1x .

    (1) 2 2 25 1 3 1 11 12 21x x x x x

    2 25 1 1 1 1 11 12 21x x x x x x

    22 2 22 2

    11 0

    25 1 1 11 12 21 (*)5 1 1 11 12 21

    xx

    x x x xx x x x

    +) Nu x = 1 th y = 3

    2

    .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 23

    +) Gii (*) 4 3 296 314 556 554 146 0x x x x (**).

    Xt hm s 4 3 296 314 556 554 146f x x x x x trn 1; .

    Hm s c o hm: 3 2 2 2' 384 942 1122 554 2 1 192 279 277f x x x x x x x , lun dng vi mi 1;x , suy ra f x ng bin trn 1; . Mt khc ta c 1 210 0f nn phng trnh (**) v nghim.

    Nh vy nghim ca h l 3

    , 1;2

    x y

    Bi 231: Tng t Bi 225, th vic gii phng trnh ny theo kiu ng cp li kh khn hn (do h ny ng cp bc 6!). Ta p dng cch gii cng tr i s. iu kin , 0x y .

    Cng v theo v hai phng trnh trong h ta c:

    4 4 2 2 2 2 4 2 2 4 5 3 2 42 2

    2 2 3 3 10 5 10 5 2y x x y x y x x y y x x y xyx x (1).

    Ly phng trnh th nht tr i phng trnh th hai v theo v ta c:

    2 2 2 2 4 4 4 2 2 4 5 2 3 41 1

    3 3 2 2 10 5 10 5 1x y x y x y y y x x y x y x yy y (2).

    Ly phng trnh (1) cng vi phng trnh (2) v theo v ta c:

    55 4 3 2 2 3 5 55 10 5 3 3 3x x y x y x y y x y x y .

    Ly phng trnh (1) tr i phng trnh (2) v theo v ta c:

    55 4 3 2 2 3 55 10 5 1 1 1x x y x y x y y x y x y .

    Ta c h: 5 5 53 1 3 1 3

    , ;2 21

    x yx y

    x y

    Nh vy h c duy nht mt nghim l 5 51 3 1 3

    , ;2 2

    x y

    Bi 232: iu kin 2 20 , , 5x y x x y y .

    Nhn thy v tri ca phng trnh th nht c bc 0, cn v phi li l bc nht. V nu ta thay c v phi bng mt a thc bc 0 th n s tr thnh mt phng trnh ng cp, d lm hn rt nhiu. Phng trnh th hai ca h tng ng vi:

    9 6

    6 5 5 3 9 30 5 15

    x xx y y x xy x y

    y (1).

    Th ln phng trnh th nht ca h ta c:

    22 2

    2 2 2 2 2 2

    2 22 2

    2 26 6 61 1 1

    x x yx x y x x x y yx x x

    y y y y yx x y

    2 2 2 2 2 22 2

    2 2

    2 2 6 3. 1 1 . 3 0

    x y x y x yx x x x x x x x

    y y y y y y y y y y y

    (2)

    Nhn xt rng 0x y nn 0x

    y . Mt khc ta bin i nh trn th thy rng:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 24

    2

    2 2

    2

    9

    5

    x x y x

    y

    nn 0x . Kt hp vi (1) ta suy ra 0y .

    Nh vy (2) 2 2 2

    22 2

    2

    35

    3 0 1 33

    1 3

    x

    yx yx x x x

    y y y y yx x

    y y

    .

    Vi 5

    3

    x

    y , thay vo (1) ta tm c

    9 39 5 3

    5 5

    x xx y (tha mn iu kin).

    Vy h c nghim , 5;3x y

    Bi 233: iu kin 2 2 1 0x y .

    Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    2

    22 2 2 2 2 24 4 2 1 2 1 2 2 2 1y y x y x y x xy y y x y x y

    2

    2

    2

    2 12 2 1

    3 2 1

    x y x yy x y x y

    y x x y

    2

    2

    2 2

    00 3 0

    2 2 1

    3 0

    9 6 2 1

    2 1 9 2 1

    2 6

    y xy x y x

    y xy y

    y x

    y

    y y y yx

    xy y

    xy y

    +) Trng hp 1: 0y x v 2 2 1

    2

    y yx

    y

    . Thay vo phng trnh th hai ca h:

    2 2 1 12 1 3 73 3 2 0 7 41

    2 2 23 21

    y xy y y

    y y y yy y x

    Th li thy ch c , 1;1x y tha mn h.

    +) Trng hp 2: 3y x v 29 2 1

    2

    y yx

    y

    . Thay vo phng trnh th hai ca h:

    2 29 2 1 7 53 3 4 0

    2 2 2

    y y yy y y y

    y

    (phng trnh ny v nghim).

    Nh vy nghim ca h l , 1;1x y Bi 234: y l mt h phng trnh kh th v!

    Ta xem h trn nh l h phng trnh bc nht hai n l 3x v 3y , cn tham s l xy .

    Lc ta tm c

    3

    3

    22 21

    13 12

    x xy

    y xy

    (*).

    Nhn thy x = 0 khng tha mn h nn ta c th nhn v theo v ca hai phng trnh trn:

    3 23 3 22 21 13 12 273 538 264 0x y xy xy xy xy xy

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 25

    2 21 274 264 0 1 137 19033xy x y xy xy xy . +) Nu 1xy , thay vo (*) ta c: 3 3 1 1x y x y .

    +) Nu 137 19033xy , thay vo (*) ta c:

    3 3

    3 3

    2899 21 19033 2899 21 19033

    1793 13 19033 1793 13 19033

    x x

    y y

    +) Nu 137 19033xy , thay vo (*) ta c:

    3 3

    3 3

    2899 21 19033 2899 21 19033

    1793 13 19033 1793 13 19033

    x x

    y y

    Vy nghim ca h l

    3 3

    3 3

    , 1;1 , 2899 21 19033; 1793 13 19033 ,

    2899 21 19033; 1793 13 19033

    x y

    Bi 235: iu kin 1x , 1y v 22 7 10 3 0y y x y . Phng trnh th hai ca h c vit li thnh:

    21 1 3 1 2 1 1 2 2 3x y x x y x y x xy x y (1). Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    22 7 10 3 1 1y y x y x y

    22

    1 1

    2 7 10 3 1 1 2 1 1 (2)

    x y

    y y x y x y x y

    Th (1) vo (2) ta c:

    22 22 7 10 3 1 1 2 2 2 3y y x y x y x xy x y 2 23 3 2 4 2 0x xy x y y (3).

    Xem (3) nh l phng trnh bc hai n x v tham s y th ta c:

    2 223 3 4 2 4 2 1y y y y . Nh vy phng trnh c hai nghim l 2 2x y v 1x y .

    +) Nu 2 2x y , thay vo phng trnh th hai ca h ta c:

    3 4 3

    1 2 (*) 13 2 2 3

    yy y

    y y

    2 2 3 2 6 152 3 1 4 3 4 24 21 0 0

    2y y y y y y y y

    .

    Th li ch c hai gi tr tha mn l

    0 2

    6 1515 4

    2

    y x

    y x

    Th li iu kin xc nh ta ch ly nghim , 2;0x y . +) Nu 1 1 2x y x y , thay vo phng trnh th hai ca h ta c:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 26

    23 11 1 1

    2 2

    y yy y y

    y y

    .

    Nhn thy v tri khng m, cn v phi m (do 2 1 0y y v ( 2y ) < 0) nn phng trnh

    ny v nghim.

    Vy nghim ca h l , 2;0x y Bi 236: iu kin 1, 1,x y x y .

    y li l mt h phng trnh c hnh thc kh chu.

    Ta s t 1x a v

    2

    2 2

    2

    2 2

    1

    1 12

    , 0;2

    x ax y a b

    y b y bx y a b

    a b

    Lc ny h tr thnh:

    2 2

    2 2 2 232 2

    2 (1)

    72 1 12 (9 2 24 )

    a b

    a ba b a b

    a b

    T (1) ta rt 2 22 4 4b a b a a , ri th vo phng trnh (2) ta c:

    2 2

    2372 1 4 3

    29. 4 4 2 4 2 44 4

    a a aa a a

    a

    2 2318 1 4 3 29. 8 1 2 1 4a a a a a a

    33 2 3 2318 3 3 58. 1 4 9 3 3 29 1 2a a a a a a a a

    3 21 2

    9 27 20 4 0 2 3 1 3 2 0 23 3

    a a a a a a a a a (tha).

    +) Nu a = 2 th b = 0. Thay tr li bc t ta tm c 3x v 1y .

    +) Nu 1

    3a th

    5

    3b . Thay tr li bc t tm c

    8

    9x

    v

    16

    9y .

    +) Nu 2

    3a th

    4

    3b . Thay tr li bc t ta tm c

    5

    9x

    v

    7

    9y .

    Vy h c ba nghim l 8 16 5 7

    , 3; 1 , ; , ;9 9 9 9

    x y

    Bi 237: iu kin 1x , 2y v 2

    5 2 1y x .

    Phng trnh th hai ca h tng ng vi:

    4 3 2 23 6 2 0 2 3 1 0 0 2x x y x xy x x y x x x y . (+) Nu x = 0 th thay vo phng trnh th nht ta c:

    4 2 4 2 4 8 2 4 2 4 2 16 4 2 4 2 4y y y y y y

    2 24 2 4 2 16 16 4 16 0 0y y y y y . Th li cp s ny tha mn h cho. (+) Nu x = 2y th thay vo phng trnh th nht ca h ta c:

    21 4 3 4 5x x x x (iu kin 1 4x ).

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 27

    1 15

    1 4 1 4 2 1 4 02 2

    x x x x x x

    21 15

    1 4 1 4 02 2

    x x x x

    1 4 3x x (tha mn) hoc 1 4 5x x (v l, loi).

    5 2 1 4 9 1 4 2 1 4 4x x x x x x

    2

    0 (TM) 0

    3 0 33 (TM)

    2

    x y

    x xx y

    Tm li h c hai nghim l 3

    , 0;0 , 3 ;2

    x y

    Cch gii khc: Khi nhn c phng trnh: 4 2 4 2 4y y , ta c th dng bt ng

    thc CauchySchwart nh gi nh sau:

    2 24 2 4 2 1 1 4 2 4 2 4y y y y . Du ng thc xy ra khi x = 0. Bi 238: iu kin 0x v 0y .

    p dng bt ng thc Cauchy (AM GM) ta c:

    +) 2 2 4y yx x

    xy xy xy xyy x

    (1).

    +) 4 4 10 10 5 58 2 4x y x y x y xy (2).

    T (1) v (2) ta suy ra du bng ti cc bt ng thc trn phi xy ra, ng thi xy = 4.

    Tc l

    10 10

    0, 0

    2

    4

    x y

    y yx x

    x yy x

    x y

    xy

    . y chnh l nghim ca h phng trnh.

    Vy nghim ca h l , 2;2x y

    Bi 239: iu kin 2 21 0x y . Vi iu kin ny th h cho tng ng vi: 2 2 2 2

    2 2 2 2 2 2

    2 2 2 2

    1

    12 3

    2 3 21

    2 2

    x y x y x y

    x y x y x y y x x y

    x y y x x y

    2 2

    2 2 2 22 21

    4 3 2

    x y x y y x x yx y

    2 2 2 4 2 2 2 2 2 4 2 22 2 2 21

    4 3 2

    x x y y xy x y y x y x xy x yx y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 28

    p dng tnh cht ca dy t s bng nhau ta c:

    2 2 2 4 2 2 2 2 2 4 2 22 2 2 21

    4 3 2

    x x y y xy x y y x y x xy x yx y

    2 22 2

    22 2 4 2 2 4 2 2 2 2

    112

    4 4

    x yx yx y x x y y x y x y

    2

    2 2 2 2 2 24 5 1 0 1x y x y x y (loi) 2 21

    4x y .

    Nu 2 21

    4x y , thay vo h ta c:

    1.

    32

    23

    4

    x y v

    1.

    22

    23

    4

    y x , hay tc l:

    3 6 6

    2 4 6

    6 3 2 6

    2 4 6

    yx x

    xy y

    Th li thy y l nghim ca h.

    Vy nghim ca h l 6 6 3 2 6

    , ;6 6

    x y

    Bi 240: iu kin 0x v 0y .

    H cho tng ng vi:

    2 3 22 3

    2 2 (1)2 2

    2 2 3 22 2 4 (2)

    x y y xx yx yx y

    x yx

    y x x y y xx y

    y x y

    Ly (1) nhn vi (2) v theo v ta c:

    2 2 2

    2

    2 3 2 4 9 48 2 8 2 12 4

    x y y x x x y x xx y

    x y y y x y y

    (3).

    (Chia hai v cho y)

    t 0x

    ty

    th (3) tr thnh:

    2 2 39 9

    8 2 4 12 4 4 8 0 8 9 1t t t t t t t tt t

    (tha mn).

    Vi t = 1 th x = y , thay vo (2) ta c: 4 5 1 1 1x x x x y .

    Th li thy y chnh l nghim ca h.

    Vy nghim ca h l , 1;1x y Bi 241: iu kin 1y .

    Vi bi ton ny dng nh n gi cho ta mt hng i kh gay go v cm by, l th 2 4 1 2x y y vo phng trnh th nht ca h. Th nhng sau mt hi my m th kt

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 29

    qu nhn c khng c kh quan. Chng ta c th tm ra mt s nghim bng php th, th nhng li khng th tm ht c cc nghim cn li. Vi bi ton ny, nu nhn xt c rng phng trnh th nht l phng trnh bc hai n y v tham s l x th vic gii phng trnh s kh nhanh chng.

    Phng trnh th nht tng ng vi: 2 2 4 222 9 125 22 9 0y x y x x .

    Phng trnh ny c bit thc 2 2

    2 4 2 29 125 4.22 22 9 13 117x x x x nn

    phng trnh c hai nghim l 2 11

    2

    xy

    v

    22

    11

    xy

    .

    (+) Nu 2

    211 2 112

    xy x y

    .

    Th vo phng trnh th hai ca h ta c: 2 13 4 1 0y y y (*).

    d nhn ta s t 21 0 1t y t y t , lc ny (*) tr thnh:

    2 2 3 22 1 13 4 1 0 4 2 4 15 0t t t t t t (**). Gii phng trnh trn bng my tnh b ti, ta thy ngay n ch c mt nghim m. V vy, ta

    s chng minh rng 3 24 2 4 15 0f t t t t vi t khng m.

    Hm s c o hm: 2' 8 4 4f t t t . Ta c: ' 0 1f t t hoc 1

    2t

    .

    D thy trn 0; th 1 13f t f . Vy nn (**), suy ra (*) v nghim.

    (+) Nu 2

    24 2 1122

    xy x y

    .

    Th vo phng trnh th nht ca h ta c:

    11 4 1 0y y y 211 4 1 0 0 2 2y y y x x .

    Vy nghim ca h l , 2 ;0x y Bi 242: iu kin 14 1x . H phng trnh ny s dng phng php nh gi! Vi x > 0 th t phng trnh th hai suy ra y > 0. p dng bt ng thc AM GM:

    22 2 214 140 14 1 80 12 1

    2

    y xx x y x y x x

    (1).

    Tip tc s dng bt ng thc AM GM nh sau:

    2 222 2 23 32 4 1 1 2 16 2 14 1 32 4

    3 3

    x x x xy x x x y

    (2).

    T (1) v (2) chng ta suy ra:

    2

    22 22 16 2 1 1

    80 12 1 128 32 2 0 2 8 1 0 8 13 8

    x xx x x x x x x

    .

    Thay 1

    8x tr li h ta c:

    2 1 134

    23 3

    4 2

    y

    yy

    .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 30

    Vy nghim ca h phng trnh l 1 3

    , ;8 2

    x y

    Bi 243: iu kin 3 4y x v 4 1x y .

    Vi iu kin trn th phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    4 3 41 4 3 4 8 4

    4 3 4

    x y y xx y y x x y

    x y y x

    .

    Ly phng trnh ny tr i phng trnh th nht ca h v theo v ta c:

    2 3 4 8 4 1y x x y (1).

    Th (1) vo phng trnh th hai ca h:

    2 28 4 1 5 4 1 4 4 8 4 0x y y x y x x y x xy y x y

    2 2 0 2

    2 4 2 02 4 0 2 4

    x y y xx y x y

    x y y x

    (+) Nu y = 2x th thay vo phng trnh th nht ca h ta c:

    2 2 1y y , iu ny r rng v l.

    (+) Nu y = 2x 4, thay vo phng trnh th nht ca h:

    4 2 2 12 1x x (*) 4 2 2 12

    1 4 2 2 12 164 2 2 12

    x xx x

    x x

    (**).

    Ly (*) cng vi (**) ta c: 273 257

    2 4 2 17 16 8 2898 4

    x x x y .

    Cp s ny chnh l nghim ca h phng trnh.

    Nh vy nghim ca h l 273 257

    , ;8 4

    x y

    Bi 244: iu kin 0xy .

    D thy h phng trnh cho l h ng cp vi x v y. Th nhng nu ta gii theo cch ng cp vi x v y th s nhn c mt phng trnh vi cc bc gii kh di dng. Vi bi ton ny, chng ta cn nhn xt thm y l h i xng. Mt bc t s gip vic nhn nhn h ng cp ny theo kiu va i xng, va ng cp nh sau:

    H cho vit li:

    2

    2

    3 4 14

    12 36

    x y xy xy

    x y x y xy

    t a x y v b xy 0b th h trn tr thnh:

    2 2

    2 2 2 2

    2 2

    3 4 . 1436 3 4 . 14 12

    12 36

    a b ba b b a a b

    a a b

    (*).

    (*)

    3 2

    3 2 2 37 54 84 72 0 7 54 84. 72 0a a a

    a a b ab bb b b

    2

    2

    7 126 12 0 6

    a a a a

    b b b b

    (do

    22 2

    2 2

    7 1212 6 1 6 0

    a a a a

    b b b b

    )

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 31

    Vi 6 6a

    a bb , thay vo h cha a v b trn ta tm c:

    1 1 1

    2 2

    3 2 2 3 2 2

    2 2

    3 2 2 3 2 2

    2 2

    4

    3 3 3

    b xy xy

    a x y yx

    x

    y

    x

    y

    Vy nghim ca h l 3 2 2 3 2 2 3 2 2 3 2 2

    , ; , ;2 2 2 2

    x y

    Bi 245: iu kin 2 2 1 0x y x .

    Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    2 22 2 1 1 2 2 2 1 0 2 1y x y x y y y x y x (do 2 2 0y ).

    Thay vo phng trnh th hai ca h ta c: 24 2 2 3 3 0x x x x (*).

    t

    2 2

    23

    2 2 0 3 12

    t xt x x t x

    th phng trnh trn tr thnh:

    2 2

    2 23

    4 0 3 8 3 0 3 3 0 3 32

    t xxt t tx x t x t x x t t x

    .

    (+) Nu x = 3t (vi t > 0) th x dng. R rng x dng lm cho v tri ca (*) lun dng nn (*) v nghim trong trng hp ny, loi.

    (+) Nu 22 2

    0 1 173 2 2 3

    82 2 9

    xt x x x x x

    x x x

    .

    Vi 1 17 9 17 9 17

    2 18 8 16

    x y x y

    .

    Vy nghim ca h l 1 17 9 17

    , ;8 16

    x y

    Bi 246: Cng hai v ca hai phng trnh trong h ta c:

    2 217 10 26 2 2 1x y xy x y

    2 2 2 216 9 24 1 2 2 2 0x y xy x y x x xy

    2 2 4 3 0 3

    4 3 1 01 0 4

    x y xx y x y

    x y y

    Th li thy y l nghim ca h phng trnh.

    Vy nghim ca h l , 3;4x y Bi 247: Ly phng trnh th nht tr i phng trnh th hai ca h v theo v ta c:

    2 2 22 2 1 4 1 2 2 0x y x y x x x x y x y x y x y

    2 2

    2 2 0 22 1 01 0 1

    x y y xx y x y

    x y y x

    Nu 22y x , thay vo phng trnh th hai ca h ta c:

    2 24 1 7 6 2 7 0x x x x x , phng trnh ny v nghim do 0 .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 32

    Nu 1y x , thay vo phng trnh th hai ca h ta c:

    21 17 3 17

    4 44 1 7 3 1 4 2 4 0

    1 17 3 17

    4 4

    x y

    x x x x x

    x y

    Vy h c hai nghim l 1 17 3 17 1 17 3 17

    , ; , ;4 4 4 4

    x y

    Bi 248: Nu x = 0 th thay vo h tm c y = 0 v ngc li, thay y = 0 vo h ta cng tm c x = 0. Trng hp x v y u khc 0. Chia hai v ca h cho xy 0 ta c:

    1 1 1 12 5 5 2

    5 2 4 3 0 2 11 1 1 1

    3 4 4 3

    x y x yx y x y

    x y x y x y

    x y x yx y x y

    .

    Thay x = 2y 1 tr li phng trnh th nht ca h ta c:

    3 23 1 2 1 5 2 5 2 1 10 19 10 1 0y y y y y y y y y

    2

    9 41 1 41

    20 10

    1 10 9 1 0 1 1

    9 41 1 41

    20 10

    y x

    y y y y x

    y x

    Nh vy h c tt c 4 nghim 9 41 1 41 9 41 1 41

    , 0;0 , 1;1 , ; , ;20 10 20 10

    x y

    Bi 249: T phng trnh th hai nhn xt rng xy > 0, tc l x v y cng du. S dng bt ng thc Cauchy (AM GM) ta c:

    4 4 2 21

    1 2 2.2 33

    xy x y xy x y xy xy (*).

    Tip tc s dng bt ng thc Cauchy (AM GM) cho 5 s:

    5

    4 4

    4 4 4 4 3 2 22 1 1. 2 . 2 . 2 . . .243 58 8

    xy x yxy xy xy x y x y

    (1).

    Ta li c:

    4 4 4 42 2 5 2

    3 2 2 2 2 2 2 2 2 2 23 3

    xy x y xy xy x y xy

    (2).

    (s dng phng trnh th nht v bt ng thc (*)).

    Nh vy t (1) v (2) ta c:

    5

    2 1 1 5 2 2. .

    243 5 3 2438

    .

    Nh vy du ng thc (*), (1) v (2) u phi xy ra. Tc l:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 33

    24 4 4 4

    4 4

    4 44

    11

    31 1 3

    13 3 122 3

    2 33

    xx y x yx y

    xy xy x y

    x yxyxy x y

    x

    Th li thy y chnh l nghim ca h.

    Vy h c hai nghim l 1 1 1 1

    , ; , ;3 3 3 3

    x y

    Bi 250: T hai phng trnh ca h, d nhn thy rng 0x , 0y v 1xy .

    Lc ny h cho tng ng vi:

    5 11 (1)

    2

    12 1 (2)

    xy yy

    xy xx

    Ly (1) tr i (2) v theo v ta c:

    11 1 1 1 1

    1 12 2 2

    y x xy y xxy y x xy

    x y xy xy

    2

    2 2 22

    yy x xy x y y x

    y

    (*) (d thy 2y ).

    n y ta th vo phng trnh (2) ta c:

    22 22 2 2 2 4 22 2 22 1

    2 2 2 2 2 2

    y y y yy y y

    y y y y y y

    2 2 3 24 2 2 5 4 4 8 9 12 4 0y y y y x y y y 22 8 7 2 0 2y y y y (do tam thc 28 7 2y x c bit thc 0 ).

    Vi y = 2 thay vo (*) ta c x = 1 (tha mn).

    Vy nghim ca h l , 1;2x y

    Bi 251: iu kin 3 1x y .

    Phng trnh th hai ca h tng ng vi: 3 3 24 1 3 .x y x y x x (1). Xt hm s 2 3f t t t trn . Hm s c o hm 2' 3 3 0f t t nn hm s f t ng bin trn . Mt khc (1) c dng:

    3 3 3 2 3 20 0

    1 11 1 (2)

    x xf x f x y x y x

    x y x y x x

    Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    2 2 21 1 1 1 1 1 1x y x y y x x y y 2 2 21 1 1y x x y y (3).

    Th (2) vo (3) ta c phng trnh bc 8 sau y:

    2 2

    3 2 2 3 2 3 21 1 1 1 1 0x x x x x x x x

    .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 34

    Rt gn phng trnh ny ta c:

    8 7 5 2 6 5 42 0 1 2 2 1 0x x x x x x x x x x

    24 41 1 1 0 0x x x x x x

    (tha mn) 1x (tha mn).

    (d thy 24 41 1 0x x x ).

    (+) Vi x = 0, thay vo (2) ta c y = 1. (+) Vi x = 1, thay vo (2) ta c y = 1.

    Vy h c hai nghim l , 0;1 , 1; 1x y Bi 252: H cho tng ng vi:

    2 22 2

    2 2 2 24 2 2 4

    x xy y x yx xy y x y

    x xy y x xy y x yx x y y x y

    2 22 2

    2 22 2

    3 44 4

    3 44 4 4 4

    x y x y x yx xy y x y

    x y x y x y x yx y x xy y x y

    t a x y v b x y th h trn tr thnh: (*)

    2 2

    2 2

    3 4 (1)

    3 4 (2)

    a b a

    a a b b

    Nhn thy phng trnh (1) c th rt 2b theo a, th nhng th vo phng trnh (2) th cn bnh phng hai v phng trnh (2) ln.

    Bnh phng h qu hai v phng trnh (2) ta c: 2

    2 2 2 23 16a a b b (3).

    T (1) ta rt 2

    2 4

    3

    a ab

    ri thay vo (3) ta c:

    2

    2 22

    2 2 2 2 24 43 16. 8 4 48 43 3

    a a a aa a a a a a a

    2 4 2 5 3 5 30

    4 4 1 3 4 4 3 03 0

    aa a a a a a a a a

    a a a

    (+) Nu a = 0 th thay vo h (*) ta tm c b = 0. Vi a = b = 0 th 0 0x y x y x y . Th li tha mn h ban u.

    (+) Nu 5 3 3 0a a a (4).

    Xt hm s 5 3 3f a a a a trn . Hm s c o hm 4 2' 5 3 1 0f a a a nn hm s f a ng bin trn . Mt khc thy a = 1 l mt nghim ca (4) nn (4) 1a .

    Vi a = 1, thay vo h (*) ta c:

    2

    2

    2

    1 3 41 1

    3 4

    bb b

    b

    .

    +) Nu 1a b th 1

    10

    xx y x y

    y

    . Th vo h ban u thy tha mn.

    +) Nu 1 1 0

    1 1 1

    a x y x

    b x y y

    . Cp s ny khng tha mn h ban u, loi.

    Nh vy h c hai nghim l , 0;0 , 1;0x y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 35

    Cch gii khc: gii (*), ta c th gii theo cch ng cp: Vi 0a th tm c b = 0. Vi 0a th t .b t a , lc ny h tr thnh:

    22 2 22

    22 2 2 22 2 22

    2

    41 3 43 4 16 41 3

    43 4 33 4 1 33

    aa ta t a a tt

    ta a t a ta ta t t tat

    Gii phng trnh n t trn v tm nghim. Bi 253: iu kin 2y .

    Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    3 2 37 3 3 2 3 2x x xy x y y y x x

    3 2 33 2 3 2 2 2 2x x y x y y y x y x x

    3

    32 2x y x y x x (1).

    Xt hm s 3f t t t trn . Hm s c o hm 2' 3 1 0f t t nn hm s f t ng bin trn . Mt khc (1) c dng:

    2 2 2 2 0f x y f x x y x y x (2). Th (2) vo phng trnh th hai ca h ta c: 2 1 0 1x x (do 0x ).

    Vi x = 1, thay vo (2) ta c: 2 2 2y y .

    Nh vy nghim ca h l , 1;2x y

    Bi 254: H c vit li thnh:

    2 22 2

    2 2

    2 44 2

    1 2 3 2 3

    x x y yx y x y

    xy x y x x y y

    Theo nh l Vit o 2x x v 2 2y y l nghim ca phng trnh sau: 2 4 3 0 1 3t t t t .

    TH1: Nu 2

    2

    1 51

    22 3

    3 1

    x x x

    y yy y

    TH2: Nu

    2

    2

    1 133

    22 1

    1 2

    x x x

    y yy

    Vy h cho c tm nghim l 1 5 1 5 1 13

    , 1; , 3; , ; 1 22 2 2

    x y

    Bi 255: Vi mi x v y ta lun c bt ng thc sau:

    2 2 3 2

    0 4 2 3 4 4x y x y xy x y x y xy xy

    3 2 2

    2 3 0 1 2 3 3 0 1x y x y x y x y x y x y

    .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 36

    (do 2 2 23 1 3

    2 3 3 1 02 2 2

    x y x y x y x y )

    Phng trnh th hai ca h vit li thnh: 4 2 2

    2 2 1 0x y x y x y y (*).

    Ta c:

    4 2 2

    2 1 1x y x y x y x y x y x y x y

    0 vi mi 1x y .

    4 2 2

    2 2 1 0x y x y x y y .

    Nh vy c (*) th ng thc cc bt ng thc trn xy ra, tc l

    11

    2 1 02

    x y

    y x y

    x y

    .

    Th li thy y l nghim ca h phng trnh.

    Vy h c duy nht mt nghim l 1 1

    , ;2 2

    x y

    Bi 256: iu kin , 0x y .

    Vi iu kin trn th phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    33

    3

    x xy x x

    x x

    (1).

    Th (1) vo phng trnh th hai ca h ta c:

    3 1 3 3 2 0 3 1 3 2 0 3 2 1x x x x x x x x . Vi x = 1 th thay tr li (1) ta tm c y = 1.

    Vy nghim ca h l , 1;1x y Bi 257: Nu y = 0, thay vo h ta tm c x = 3. Nu y 0 th h cho tng ng vi:

    3 3

    2 2 2 23 31 4 45 1 4 45

    3 32 4 2 4

    x xx y xy x y xy

    y y y y

    x xxy xy

    y y y y

    3 2 23 3 2 22 3 4 4 45 8 40 50 72 0

    33 2 42 4

    xy x y xyx y x y xy

    xx y xyxy

    y

    2 22 4 4 4 9 0 4

    4 32 4 3

    xy x y xy xy

    x yx y xy

    (d thy 2 24 4 9 0x y xy )

    3 73 3 734 3 8 2

    4 3 4 3 73 3 73

    8 2

    y xx y

    y yy x

    H cho c ba nghim l 3 73 3 73 3 73 3 73

    , 3;0 , ; , ;2 8 2 8

    x y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 37

    Bi 258: H cho tng ng vi:

    22 2 2

    22 2 2

    12 2 4 2 8 4 0 (1)

    1 2 5 2 4 20 2 24 0 (2)

    554,4,

    22

    x y x y y

    y y x x y x y

    y xy x

    Bi ton ny nu gii theo cch thng thng th cng kh n gin, chng ta s trnh by cch gii v xem n c rt ra t u nh! Ly phng trnh (1) nhn 2 ri tr i phng trnh (2) v theo v ta c:

    2

    2 2 2 2 14 162 2 8 4 4 20 2 24 020

    y yx y y x y x y x

    (3).

    Th (3) vo phng trnh (1) ta c:

    22

    2 4 3 214 162 8 4 0 28 364 1152 1056 020

    y yy y y y y y

    2 22 24 264 0 2 0 2y y y y y (tha mn iu kin). (Do

    22 24 264 12 102 0y y y )

    Vi 2y , thay tr li h ta tm c x = 2.

    Vy nghim ca h l , 2; 2x y Cch gii khc: Bi ton ny c n ba cch gii khc! Cch m chng ta trnh by trn thc cht ch l mt trng hp c xy dng suy ra t phng php h s bt nh. Ta thy (1), (2) l cc tam thc i vi x v y nn ta ngh n vic cng hai phng trnh ny theo mt t l no thu c mt tam thc bc hai n x khc c nghim p (nghim c th biu din theo y).

    2 2 2 22 8 4 4 20 2 24 0x y y x y x y ( v khc 0)

    2 2 2 22 8 4 4 20 2 24 0x y y x y x y

    (*).

    n y ta t K

    th (*) c vit li thnh:

    2 2 2 22 8 4 4 20 2 24 0x y y K x y x y 2 22 4 20 1 8 2 4 24 0K x Kx K y K y K (**).

    Phng trnh (**) l phng trnh bc hai vi n x v tham s l y v K c bit thc:

    2 2' 10 2 4 1 8 2 4 24x K K K y K y K

    hay 2 2' 2 1 1 2 2 1 2 8 2 2 2 32 4x K K y K K y K K (***). rt c x theo y d dng th ta phi c 'x l bnh phng ca mt biu thc i vi y v K

    (hoc ch i vi y , hoc ch i vi K) (1). iu ny xy ra khi phng trnh 'x = 0 c mt

    nghim duy nht (c th theo bin K hoc bin y). V mc ch ca chng ta l i tm K nn ta coi phng trnh 'x = 0 l phng trnh n y , tham s l K.

    Lc ny phng trnh 'x = 0 c bit thc:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 38

    2 2 2' 1 2 8 2 4 1 1 2 2 32 4y K K K K K K

    23 2' 4 1 2 4 13 4 12 4 1 2 4 3 2y K K K K K K K

    Phng trnh 'x = 0 c mt nghim duy nht 1 3

    ' 0 22 4

    y K K K

    .

    Chng ta hy th xem vi cc gi tr trn th ta s c g nh!

    +) Vi 1

    2K

    , thay vo (*) ta c:

    2 2 14 167 8 10 0

    2 20

    y y yy x x

    .

    y chnh l cch trnh by trn bi gi,

    +) Vi 3

    4K

    , thay vo (*) ta c:

    22 1315 14 0

    2 2

    y yx x .

    Phng trnh ny c bit thc:

    22 13 169 13'

    4 2 4 2 2x

    y y y

    (hoc c th (thay vo (***)).

    n y tm c 12

    yx hoc 14

    2

    yx . Th tr li vo mt phng trnh trong h tm

    nghim. (y chnh l Cch 2)

    +) Vi K = 2, thay vo (*) ta c: 2 210 3 40 12 52 0x y x y .

    Phng trnh ny c bit thc: 2

    ' 30 2x y . Mun phng trnh trn c nghim th

    2

    ' 0 30 2 0 2x y y . Vi y = 2, thay tr li phng trnh tm c x = 2. (y

    chnh l Cch 3) Chng ta cn c Cch 4, l nh gi. Cng hai v ca hai phng trnh trong h ban u vi nhau v chuyn v ta c:

    2 22 12 2 1 2 1 8x x y y y (4) p dng bt ng thc CauchySchwart (Bt ng thc Bunhiacpxki) ta c:

    2 2 2 22 12 2 2. 2 1. 12 2 2 1 2 12 2 6x x x x x x

    2 2 2 21 2 1 1. 1 2 1 1 1 1 1 2 2 1 2y y y y y y y y y y Cng hai bt ng thc trn v theo v v kt hp vi phng trnh (4) ta tm c nghim.

    Lu : (1) bi ton trn, ta c th tm c ngay K = 1

    2

    bi v khi K =

    1

    2

    th 'x tr thnh

    2

    10K , l mt bnh phng ca mt biu thc i ch vi K.

    iu t ra y l lm sao tm c h s K trong khi thi gian lm bi l rt hn ch? Mt cng c rt hu ch c s dng tm h s K mt cch nhanh chng nht chnh l s dng chc nng SOLVE ca my tnh b ti.

    Vi bi: Gii h phng trnh: 2 2

    1 1 1 1 1 1

    2 2

    2 2 2 2 2 2

    0 (1)

    0 (2)

    a x b y c xy d x e y f

    a x b y c xy d x e y f

    Ta t: 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2; ; ; ; ;a a ka b b kb c c kc d d kd e e ke f f kf , sau

    nhp vo my phng trnh n k sau ri s dng chc nng SOLVE: 2 2 24cde abf ae bd fc .

    Sau khi tm c h s K, chng ta ch cn ly phng trnh (1) cng vi K ln phng trnh (2) s c mt phng trnh c bit thc p.

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 39

    Bi 259: iu kin 2y .

    Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    3 2 2 3 2 22 3 3 3 0x x y xy y x xy y x y

    2 2 2

    3 1 0 1 3 1 0x y x y x y x y x y x y x y

    2

    1 3 0 1 0x y x y x y

    (do 2

    3 0x y ) 1y x .

    Th y = x + 1 vo phng trnh th hai ca h ta c:

    23 3 2 1 1x x x x (*) (iu kin 1x ).

    t 1 0t x 2 2 2 21 3 2 1 2 1x t x x x x t t . Lc ny phng trnh (*) tr thnh:

    3 32 2 2 2 2 2 2 33 1 1 1 1 1t t t t t t t t t t t t t

    2

    220 1 20

    1 1 1 01 2 31 0

    t x ytt t t t t

    t x yt

    (do 2

    1 1 0t t t vi mi 0t ).

    Nh vy h c hai nghim l , 1;2 , 2;3x y Bi 260: Vi h phng trnh ny th chng ta chn cch gii n gin nht, l rt th. Nu bi ton ny s dng phng php h s bt nh nh Bi 258 (cng phng trnh th hai vi K ln phng trnh th nht) th cng ch tm c K = 0 l nghim p, tc l ta ch s dng phng trnh th hai ca h. T phng trnh th hai ca h ta thy 0y . Lc ny phng trnh tng ng vi:

    2

    11 12 2 2 2

    2

    yx y x y x

    y y y

    (1).

    Th vo phng trnh th nht ca h ta c:

    4 2 4 2

    22

    2 2

    1 1 1 4 12 1 0 1 0

    4 4

    y y y y yy y y

    y y y

    2 2 22

    2 2

    2 2

    1 2 1 4 1 11 0 1 0

    4 4

    y y y y y yy y

    y y

    2

    2 2

    2

    11 1 0 1 0 1

    4

    yy y y

    y

    .

    Vi y = 1, thay vo (1) ta c 2x .

    Nh vy nghim ca h l , 2;1x y

    Bi 261: iu kin 2 2 0y x .

    Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    4 1 4 14 1 4 1 (*) ln 4 1 ln 4 1

    2 2

    y xx x

    y xx y x y

    xy xyy x

    (1).

    (Ly lga Npe hai v ca (*)). +) Nu x = 0 th y = 0, tha mn h.

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 40

    +) Nu 0x . Nhn xt rng 4 1 1x v 4 1 1y nn ln 4 1 0x v ln 4 1 0y . Kt hp vi (1) suy ra x v y phi cng du ( 0y ).

    Lc ny (1) c vit li thnh: ln 4 1 ln 4 1x y

    x y

    (2).

    Xt hm s ln 4 1t

    f tt

    trn D = 0\ . Hm s c o hm:

    2 2 2

    4 .ln4. ln 4 1 4 . ln4 4 1 ln 4 1 4 .ln4 4 1 ln 4 1

    4 1' .4 1 4 1

    tt t t t t t t t

    t

    t t

    t tf t

    t t t

    Ta xt t m th r rng 4 . ln4 0 4 1 ln 4 1t t tt nn ' 0f t .

    Cn vi t dng th

    0 4 4 1

    0 ln4 ln 4 1

    t t

    t t

    4 .ln4 4 1 ln 4 1 0 ' 0t t t t f t .

    Tm li vi t D th ' 0f t , tc l hm s f t nghch bin trn ;0 v 0; . (+) Nu x v y cng m. Lc ny (2) c dng f x f y vi f t l hm nghch bin trn

    ;0 nn (2) x y . (+) Nu x v y cng dng. Lc ny (2) c dng f x f y vi f t l hm nghch bin trn 0; nn (2) x y . Tm li (2) 0x y . Thay vo phng trnh th hai ca h ta c:

    3 3

    23 2 3 1 7ln 2 ln 0

    2 4

    x x x xe x x x x e e e x x x

    (3).

    Nu 33 0x x x x th

    3

    2

    3

    1 7ln ln1 0

    2 4

    x xe e

    x

    x x

    VP(3) > 0, khng tha mn.

    Nu 3x x cng khng tha mn.

    Thy 3x x tha mn (3), tc l (3) 3 23 1x x x x x (do 0x ) 1

    1

    x y

    x y

    Nh vy h cho c hai nghim l , 0;0 , 1;1 , 1; 1x y

    Bi 262: iu kin 3 3x y x y . D thy rng y l mt h phng trnh ng cp.

    Nu x = 0 th h tr thnh:

    2

    2

    3

    31

    7

    y

    y

    . Hai phng trnh trong h ny r rng mu thun, loi.

    Nh vy 0x . Lc ny ta c th t y t x ( 1t ) v h tr thnh:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 41

    22 22 2 2 22

    5 5 5 2 5 3

    23 3 3

    3 5

    3(1)1 33 1

    31 1 31 1317 1 7 7 1

    xx t tx tx t x t t

    x t x x t txx t x t t

    3 2

    2 25 4 3 2

    31 1 31 1 13 3

    1 17 1 7 1 1

    t t t t

    t t t tt t t t t t

    2

    4 3 2 2 2 4 3 2 2 221 1 31 1 1 21 1 31 1t t t t t t t t t t t t t t

    4 3 2 4 2 4 3 221 1 31 1 10 21 10 21 10 0t t t t t t t t t t 2

    2

    2

    21 10 1 110 21 10 0 10 21 10 0t t t t

    t t t t

    1 2

    5t

    t (loi do

    12t

    t ) hoc

    1 5

    2t

    t

    (tha mn)

    2 5 11 02 2

    t t t

    hoc 2t (tha mn).

    Nu 2t th 2y x , thay vo (1) c 21 2

    11 2

    x yx

    x y

    Nu 1

    2t

    th

    2

    xy

    , thay vo (1) c 2

    2 14

    2 1

    x yx

    x y

    Nh vy h cho c bn nghim , 1; 2 , 2;1 , 1;2 , 2; 1x y Bi 263: Cng v theo v hai phng trnh ca h ta c:

    2 2 2 22 2 5 3 1 3 4x x x x y y y y

    2 2 2 21 1 4 4x x y y (1).

    Xt hm s 4f t t t trn 0; .

    Hm s c o hm 1

    ' 1 0 0;2 4

    f t tt

    nn f t ng bin trn 0; .

    Mt khc phng trnh (1) li c dng 2 21f x f y nn:

    (1) 2 2

    11

    1

    y xx y

    y x

    +) Nu 1y x , thay vo phng trnh th hai ca h ta c:

    22 3 11 3 3 1 1 0 2 3

    2 2x x x x x x y .

    +) Nu 1y x , thay vo phng trnh th hai ca h ta c:

    22 3 11 3 3 1 1 0 3 4 0

    4 4x x x x x x y .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 42

    Nh vy h cho c hai nghim l 3 1 3 1

    , ; , ;2 2 4 4

    x y

    Cch gii khc: C th gii (1) bng cch thc hin php nhn lin hp:

    2 22 21 1 4 4 0x y x y

    2 22 2

    2 2

    11 1 0 1 0

    1 4 4

    x y x y

    x y

    .

    Bi 264: Cng phng trnh th nht vi ba ln phng trnh th hai v theo v ta c:

    2 3 2 26 2 35 3 5 5 2 5 13 0x y y x y xy x y 2 3 36 15 3 2 5 2 15 39 35 0y x y x y y y 2 23 2 5 3 2 5 2 5 5 7 0y x y x y y y

    2 22 5 3 3 5 7 0y x x y y

    2 2

    5

    21 52 5 3 0

    1 52 2, ;

    2 2

    y

    y x y

    x y

    Cp s 1 5

    , ;2 2

    x y

    tha mn h ban cho.

    Vi 5

    2y

    , thay tr li h ta tm c

    1

    2x .

    Nh vy nghim ca h l 1 5

    , ;2 2

    x y

    Bi 265: iu kin 3 1 2x y .

    Phng trnh th hai ca h c vit li thnh:

    3 3 22 6 2 1 5 .x y x y x x (1). Xt hm s 2 5f t t t trn . Hm s c o hm 2' 3 5 0f t t t nn hm s ng bin trn .

    Mt khc (1) c dng 3 3 3 20

    2 1 2 1 1

    2

    x

    f x y f x x y x x xy

    Th vo phng trnh th nht ca h ta c:

    23 2 3 2

    6 5 41 14 2 6. 02 2

    x x x xx x x

    3 2 22 0 1 2 2 0 1x x x x x x (tha mn).

    Vi x = 1 th 3 2 1 1

    2 2

    x xy

    (tha mn iu kin).

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 43

    Vy nghim ca h l 1

    , 1;2

    x y

    Bi 266: H cho c vit li thnh:

    2 21 3

    4 4

    3

    x y x y x y

    x y x y

    By gi ta t a x y v b x y th h trn tr thnh:

    2 2

    222 4 3

    2

    3 331 3

    4 41 3 9

    3 2 3 3 0. 4 27 04 4

    b bba b a a aa

    ab a a aa a a aa

    3 3 2

    1 1 1

    a x y x

    b x y y

    Vy nghim ca h l , 2;1x y

    Bi 267: iu kin 1y v 5

    22

    x .

    Phng trnh th nht ca h l dng phng trnh cha hm m nh trn th ta thng ly Lga Npe hai v ri s dng hm s. Th nhng khi s dng hm s th ta li gp vn l hm s khng n iu trn tp xc nh ca n! Vy nn ta phi chn y c th s dng hm s.

    t 24 18 20t x x (iu kin 1

    0;2

    t

    ) th phng trnh th hai ca h vit li thnh:

    2

    2 2

    8 41 1 1

    4 4

    tt y t y

    t t

    .

    Xt hm s 24

    14

    f t tt

    trn 1

    0;2

    .

    o hm

    22

    8 1' 1 0 0;

    24

    tf t t

    t

    (do

    2 2

    2

    8 8 1. 1

    4 24

    t

    t

    ), tc l hm s ng

    bin trn 1

    0;2

    . Nh vy vi 1

    0;2

    t

    th 0f f t hay chnh l:

    2

    22 1 1 2 3

    4t y y

    t

    .

    Tr li vi phng trnh th nht, vi iu kin 5

    22

    x v 3y th ta c th ly Lga Npe

    hai v: ln 1ln

    1 ln ln 11

    yxy x x y

    x y

    (1).

    Xt hm s ln t

    f tt

    trn 2; . Hm s c o hm: 21 ln

    't

    f tt

    .

    Ta c: ' 0 ln 1f t t t e . n y c th d thy

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 44

    +) Hm s f t ng bin trong khong 2;e ln ln2

    2

    x

    x (do

    52;

    2x

    ) (2).

    +) Hm s f t nghch bin trong khong ;e ln 1 ln4

    1 4

    y

    y

    (do 1 4y ) (3).

    T (2) v (3) suy ra (1) 2 2

    1 4 3

    x x

    y y

    (tha mn).

    Nghim ca h phng trnh l , 2;3x y

    Bi 268: iu kin x 2y .

    Phng trnh th nht tng ng vi: 3

    3 2 22 0x x x y x y (1).

    t 2 0a x y th (1) tr thnh:

    3 2 3 2 2 2 22 0 2 0 2 0x a

    x xa a x a x xa ax xa a

    +) Nu

    2 22 2

    2

    072 0 0 0 0

    2 4 0

    xa ax xa a x a x x y

    x y

    .

    Thay vo phng trnh th hai ca h thy khng tha mn.

    +) Nu x = a 22 2 2 2

    0 0x xx x y

    x x y y x x

    Thay vo phng trnh th hai ca h ta c: 2 396 20 2 4 8 1x x x x (2). p dng bt ng thc Cauchy cho cc s khng m:

    33 331 1 16 8 3 1

    4 8 1 . 16 . 8 1. 2 . 42 2 3 2

    x xx x x x x

    .

    2

    2 21 3 1 196 20 2 4 96 24 0 96 02 2 8 8

    x x x x x x x

    .

    Th li thy 1

    8x l nghim ca (2). y cng chnh l nghim duy nht ca (*).

    Vi 2 21 7 7

    8 64 8x y x x y .

    Vy h c hai nghim l 1 7

    , ;8 8

    x y

    Bi 269: iu kin 3

    4y .

    Phng trnh th hai ca h tng ng vi: 2

    22 2

    2

    22

    2

    x y yx y y

    x y y

    Nu 2 2x y y , thay vo h ta c:

    2

    2 2 4 3 22 2 6 2 5 4 3 2 4 4 2 1 4 3y y y y y y y y y y (1).

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 45

    Nhm c nghim y = 1, v vic nhn lin hp vi mt hng s khng cho ta kt qu nh mong mun nn ta nh gi:

    4 3 1

    4 3 .1 2 12

    yy y

    (*)

    Kt hp vi (1) suy ra:

    4 3 2 4 3 22 4 4 2 1 2 1 2 2 2 2 1 0y y y y y y y y y

    2 22 1 1 0 1y y y . Th li thy y = 1 tha mn phng trnh (1) v iu kin. T y suy ra 2 2 2x y y .

    Nu 2 2x y y , thay vo h ta c:

    2

    3 22 422 2 6 2 5 4 2 4 163 414 325yy y y y y yy y y (2).

    Kt hp vi (*) suy ra 4 3 2 4 3 22 4 16 14 25 2 1 2 4 16 16 26 0y y y y y y y y y

    2 22 22 8 1 7 18 0y y y y , v l. Suy ra (2) v nghim.

    Nh vy nghim ca h l , 2;1x y Cch gii khc: Thng th sau khi nhm c nghim y = 1, ta s th s dng php nhn lin hp. Th nhng vi bi ton ny th vic nhn lin hp c v t ra di dng hn:

    3 2 2 4 42 2 2 1 1 4 3 0 2 1 1 01 4 3

    yy y y y y y y y y

    y

    24

    1 2 1 01 4 3

    y y y yy

    n y ta ch cn tm thm nghim ca biu thc trong ngoc vung.

    Xt 24

    2 11 4 3

    f y y y yy

    trn 3;

    4

    o hm

    2

    2

    8 3' 12 4 2 0 ;

    41 4 3 4 3

    f y y y y

    y y

    nn hm s ng

    bin. Ta li thy y = 1 l mt nghim ca phng trnh 0f y v cng l nghim duy nht ca phng trnh. Bi 270: D thy y = 0 khng tha mn phng trnh ban u ca h nn y khc 0. Lc ny chia hai v ca phng trnh th nht cho y 3 v chia hai v ca phng trnh th hai ca h cho y ta c:

    3

    3 3

    1 11 5 3 5 32 9 5

    1 1 1110 18 0 2 12 05 3

    xy x xy xx xy y yy

    x xy x xxy xy y yy

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 46

    2

    1 1 12 2 6 0 1

    2

    1 5 55 3

    x x xxy y y

    y

    xyxy xy

    (d thy biu thc trong du ngoc vung lun dng)

    1 12 2

    1

    1 2 15 2 . 5 1 1

    x xyy y

    xy

    y y

    Nh vy nghim ca h l , 1;1x y Bi 271: Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    3 3

    2 1 2 1x y x y x x (*).

    Xt hm s 3f t t t trn .

    Hm s c o hm 2' 3 1 0f t t nn hm s ng bin trn . Mt khc (*) c dng 2 1f x y f y nn (*) 2 1 1x y x y x .

    Thay vo phng trnh th hai ca h ta c:

    2 21 0

    2 1 3 5 0 3 2 5 0 5 8

    3 3

    x y

    x x x x x xx y

    Vy h c hai nghim 5 8

    , 1;0 , ;3 3

    x y

    Bi 272: T phng trnh th nht ca h suy ra 0x . Vi 0x th h cho tng ng vi:

    3

    333 2

    33 2

    643 55

    64 12 4 123 6 4 1 3 1

    123 3 51

    yx

    y y y y yx x x x

    y y yx

    (*).

    Xt hm s 3 3f t t t trn . Hm s c o hm 2' 3 3 0f t t t nn f t

    ng bin trn . Mt khc (*) c dng 4

    1f y fx

    nn (*)

    41y

    x .

    Thay 4

    1yx vo phng trnh th hai ca h (sau khi bin i) ta c:

    3 2 3 2 23 3 3 1 51 3 54 0 3 6 18 0y y y y y y y y y

    3y (d thy 22 6 18 3 9 0y y y )

    41 4 1y x

    x .

    Vy nghim ca h l , 1;3x y

    Bi 273: H cho xc nh vi mi s thc x, y. Bin i h tng ng vi:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 47

    2

    2 2

    2

    1 20072007 1 2007 1

    1 2007

    yyx

    x

    x xx x y y

    y y

    (*).

    Xt hm s 22007 1tf t t t trn . Hm s c o hm:

    2

    2 2

    1' 2007 .ln2007 1 2007 .ln2007 0

    1 1

    t tx x xf t xx x

    .

    (do ln2007 0 v 2 1 0x x x x ).

    T y suy ra f t ng bin trn . Mt khc phng trnh (*) li c dng f x f y nn (*) x y . Thay vo phng trnh th nht ca h ta c:

    22

    12007 2007 1 1

    1

    y yy y

    y y

    (**)

    Xt hm s 22007 1yg y y y trn . Hm s c o hm:

    22

    ' 2007 .ln2007 . 1 1 .20071

    y yyg y y y

    y

    2

    2

    2

    1' 2007 1 ln2007

    1

    y y yg y y yy

    22

    1' 2007 1 ln2007 0

    1

    yg y y yy

    (do ln2007 > 1 v 2

    11

    1y

    ).

    Suy ra g y ng bin trn . T ta li suy ra phng trnh (**) c nhiu nht mt nghim. Nhn thy 0 1g nn (**) 0 0y x .

    Vy nghim ca h l , 0;0x y Bi 274: iu kin 1x v x y.

    t a = 1x v b = 1y (iu kin a, b 0) th

    2

    2 2

    2

    2 2

    1

    12

    , 0;2

    x ax y a b

    y bx y a b

    a b

    Phng trnh th nht ca h c vit li thnh:

    1 4 1 4 1x x y , hay chnh l 2 22a b (*).

    Phng trnh th hai ca h c vit li thnh:

    2 2

    2 2 2 232 2

    4 1 12. 2 1

    a ba b a b

    a b

    (**).

    Th (*) vo (**) ta c:

    2 2

    234 1 4 3

    2. 4 4 2 4 2 14 4

    a a aa a a

    a

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din THPT Thi Lo Ti liu v h phng trnh Trang 48

    32 231 4 3 2. 8 1 1 1 4 3 4 1 1a a a a a a a a

    33 23 3 1 1 1 1 1 1 2a a a a a a .

    Vi a = 2 th 2 0 0b b . Thay tr li ta c 3

    1

    x

    y

    l nghim ca h phng trnh.

    Vy nghim ca h l , 3; 1x y Bi 275: H cho xc nh vi mi s thc x, y. Tr v theo v hai phng trnh trong h:

    2 2 2 22 2 2 5 2 1 2 1 2 2 2 4 3x y x x x y y y x y

    2 2 2 22 2 1 2 4 2 2 1 2 2x x x y y y y y

    2 22 2 1 1 1 1 1x x x y y y (*)

    Xt hm s 2 2 1f t t t t trn .

    Hm s c o hm: 2 2

    2 2

    2 2' 2 1 2 2. 1. 2 2 0

    1 1

    t tf t t t t t t t

    t t

    .

    (Du ng thc trn khng xy ra, tc l ' 0f t ) Suy ra f t ng bin trn . Mt khc (*) li c dng 1 1f x f y x y . Thay x = y + 1 vo phng trnh th hai ca h ta c:

    22 22 1 2 4 1 3 3 6 3 0 1 2x x x x x x x y .

    Vy nghim ca h l , 1; 2x y Bi 276: iu kin 0x v 0y .

    p dng bt ng thc Cauchy Schwart ta c:

    2

    21 1 2 2x y x y x y .

    22 2 2 2 21 1 2 2x y x y x y . p dng bt ng thc Cauchy:

    2 2 2 2 2 2 2 22 2 2 2 .2 2 2 2. 2 8x y y x x y y x x y x y .

    Kt hp vi phng trnh th nht ca h ta phi c du bng ba bt ng thc trn phi xy ra, tc l khi x = y = 1. y chnh l nghim ca h phng trnh.

    H c nghim duy nht , 1;1x y Bi 277: Vi iu kin 7x th h cho bin i thnh:

    23 3

    3

    3

    2 2 7 7 7 0

    7 3 143 7 7 2

    7

    y x y x x x

    x xx y x y

    x

    2 23 3 3

    2 2 33

    2 2 7 7 2 7 7 0

    3 14 7 3 7 2 7 0

    y y x x x x x

    x x x y y x

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh