hava arac± bak±m personeli lisansland±rma mevzuat±

Yayn No: UED / 004
MEVZUATI
SVL HAVACILIK GENEL MÜDÜRLÜÜ YAYINLARI
Yayn No: UED/004 Yayn Türü: Hukuki Konu: Türk Sivil Havaclk Kanun çerii lgili Birim: Uçua Elverililik Dairesi
1. Basm Tarihi Ekim 2015, Ankara
© 2015 Sivil Havaclk Genel Müdürlüü Telif Haklar Sivil Havaclk Genel Müdürlüü’ne aittir. Her hakk sakldr. Sivil Havaclk Genel Müdürlüü tarafndan özel olarak izin verilmedikçe bu yaynn kopyalanarak çoaltlmas, datlmas ve kullanlmas yasaktr.
lk yaymlanma tarihi Ekim 2015’tir.
Bu yayn bilgilendirme amacyla hazrlanmtr.
www.shgm.gov.tr
Bu yaynn basl hâli Sivil Havaclk Genel Müdürlüü, Uçua Elverililik Dairesinden temin edilebilir.
E-Posta: [email protected]
Gazi Mustafa Kemal Bulvar No:128/A 06570 Maltepe / ANKARA Tel: +90 312 203 60 00 Fax: +90 312 212 46 84 www.shgm.gov.tr
Tasarm - Bask Art Ofset Matbaaclk Ltd. ti. Tel : 0312 284 41 25 Fax: 0312 284 29 89 [email protected]
Hava Arac Bakm Personeli Lisans Talimat SHT-66
vçindekiler
BRNC KISIM: Amaç, Kapsam ve Tanmlar ....................................................................................... 1
KNC KISIM: Hava Seyrüseferinin Genel Hükümleri .................................................................... 2
BRNC BÖLÜM: Türk Hava Egemenlii Hükümleri ....................................................................... 2
KNC BÖLÜM: Sivil Hava Arac Kazalar ........................................................................................... 3
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: Ticari Hava letmeleri ........................................................................................ 5
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: Havaalanlar ve Tesisleri................................................................................ 9
YEDNC BÖLÜM: Sivil Havaclk Personeli .....................................................................................21
ÜÇÜNCÜ KISIM: Havayolu ile Tamalar ..........................................................................................23
BRNC BÖLÜM: ç Hat Tama Sözlemesi ....................................................................................23
KNC BÖLÜM: Hava Araçlar Kullanma Sözlemeleri ................................................................27
DÖRDÜNCÜ KISIM: Tama Sözlemesinden Doan Sorumluluk ............................................27
BRNC BÖLÜM: Sorumluluk Halleri .................................................................................................27
BENC KISIM: Ceza Hükümleri .........................................................................................................31
ALTINCI KISIM: Çeitli Hükümler ........................................................................................................32
YEDNC KISIM: Son Hükümler ............................................................................................................33
KNC BÖLÜM: Tekilat, Görevler ve Yetkiler .................................................................................36
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: Ana Hizmet Birimleri ...........................................................................................39
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: Danma Birimleri ..........................................................................................46
ALTINCI BÖLÜM: Sorumluluk, Yetki Devri, Atama ve Düzenleme Yapma ..............................48
YEDNC BÖLÜM: Teknik Denetçilie Görevlendirme, Havaclk Uzmanl, Personelin Statüsü ...................................................................................................................................49
SEKZNC BÖLÜM: Gelirler, Anlamalarla Hizmet Yapma ve Anlamazlklarn Halli .......50
DOKUZUNCU BÖLÜM: Deitirilen ve Yürürlükten Kaldrlan Hükümler .............................52
ONUNCU BÖLÜM: Geçici ve Son Hükümler ....................................................................................53
HAVA ARACI BAKIM PERSONEL LSANS YÖNETMEL (SHY-66) ............................................ 60 BRNC BÖLÜM: Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanmlar ...............................................................60
KNC BÖLÜM: Lisans lemleri ..........................................................................................................62
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: Lisansn mtiyazlar .............................................................................................64
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: Lisans Alma ve Tip Yetkisi çin Gerekli artlar ....................................65
vi Sivil Havaclk Genel Müdürlüü
BENC BÖLÜM: Snrlamalar, Lisansn braz ve SHY-66 Lisansna Uyum Koullar ......69
ALTINCI BÖLÜM: Sorumluluklar ve dari Yaptrmlar ...................................................................70
YEDNC BÖLÜM: Çeitli ve Son Hükümler .....................................................................................71
HAVA ARACI BAKIM PERSONEL LSANSI TALMATI (SHT-66) ................................................... 74 BRNC BÖLÜM: Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanmlar ...............................................................74
KNC BÖLÜM: Lisans lemleri ..........................................................................................................76
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: Lisans Alma ve Tip Yetkisi çin Gerekli artlar ....................................77
BENC BÖLÜM: Snrlamalar ve SHY-66 Lisansna Uyum Koullar ....................................78
ALTINCI BÖLÜM: Genel Müdürlük Yetkileri .....................................................................................79
YEDNC BÖLÜM: dari Yaptrmlar .....................................................................................................80
SEKZNC BÖLÜM: Son Hükümler .....................................................................................................81
EK-1: SHT 66 TALMATININ YÜRÜTÜLMESNE YÖNELK AÇIKLAMALAR .................................. 84 Tablo-1: Bavuru .......................................................................................................................................84
Tablo-2: Lisansn mtiyazlar ................................................................................................................85
Tablo-6: Snrlamalar ............................................................................................................................ 101
Tablo-11: Hava Arac Bakm Lisansnn SHY-145 Onayl Bir Bakm Kuruluu Aracl ile Tanzim Edilmesi ..................................................................................................................................... 104
Tablo-12: Hava Arac Bakm Lisansna Kategori lavesi ........................................................... 104
Tablo-13: Grup Snrlamas Kaldrma veya Tip lavesinden Dolay Hava Arac Bakm Lisansnn Deitirilmesi .................................................................................................................... 105
Tablo-14: Hava Arac Bakm Lisansnn Süresinin Uzatlmas veya Yenilenmesi ............ 107
Tablo-15: Hava Arac Tip Eitiminin Dorudan Onaylanmas ............................................... 107
Tablo-16: Snavlar ................................................................................................................................. 108
MODÜL 1. MATEMATK ........................................................................................................................ 114
MODÜL 2. FZK ...................................................................................................................................... 114
viiçindekiler
MODÜL 5. DJTAL TEKNKLER/ ELEKTRONK ALET SSTEMLER ......................................... 121
MODÜL 6. MALZEME VE DONANIM................................................................................................. 124
MODÜL 11A. TÜRBN MOTORLU UÇAK AERODNAM, YAPI VE SSTEMLER ............... 137
MODÜL 11B. PSTON MOTORLU UÇAK AERODNAM, YAPI VE SSTEMLER ................ 143
MODÜL 11C. PSTON MOTORLU UÇAK AERODNAM, YAPI VE SSTEMLER ................ 147
MODÜL 12. HELKOPTER AERODNAM, YAPI VE SSTEMLER ......................................... 150
MODÜL 13. HAVA ARACI AERODNAM, YAPI VE SSTEMLER ............................................ 154
MODÜL 14. TAHRK (TME GÜCÜ) .................................................................................................... 160
MODÜL 15. GAZ TÜRBN MOTORLAR ............................................................................................. 160
MODÜL 16. PSTON MOTOR .............................................................................................................. 163
MODÜL 17A. PERVANE ......................................................................................................................... 164
EK-1.D: SHY-66 HAVA ARACI BAKIM LSANSI KAPSAMININ GENLETLMESNE LKN DENEYM GEREKLLKLER .......................................................................................................... 168
EK-1.E: HAVA ARACI TP ETM VE SINAV STANDARDI LE BAI ETM ........................ 170 Hava Arac Tip Eitimleri çerik Tablosu (1) ................................................................................ 176
Hava Arac Tip Eitimleri çerik Tablosu (2) ................................................................................. 178
Tip Pratik Eitim Klavuz Task Tablosu (1) .................................................................................... 182
Tip Pratik Eitim Klavuz Task Tablosu (2) .................................................................................... 185
EK-1.G: TEMEL MODÜL SINAVLARI STANDARDI ....................................................................... 196 Kategorilere Göre Toplam Soru Dalmlar Listesi ................................................................... 200
Modül Snavlar Soru Say ve Süreleri Tablosu ........................................................................... 201
EK-3: DÖNÜÜM LEMLER ....................................................................................................... 268 BRNC BÖLÜM: Amaç ve Kazanlm Haklar .............................................................................. 268
KNC BÖLÜM: Dönüüm çin Bavuru, Dönüüm çin Gerekli Belgeler ve Dönüümlerin Yaplmas .................................................................................................................................................. 269
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: Dönüüm Snrlamalar ve Kaldrlmas ..................................................... 272
EK-4: SINAV MERKEZ LEMLER .............................................................................................. 284
TÜRK SVL HAVACILIK KANUNU
12920 Sayl Kanun
Kanun Numaras : 2920 Kabul Tarihi : 14/10/1983 Yaymland R.Gazete : Tarih : 19/10/1983 Say : 18196 Yaymland Düstur : Tertip : 5 Cilt : 22 Sayfa : 736
Bu Kanun ile ilgili olarak Bakanlar Kurulu Karar ile yürürlüe giren yönetmelik için, “Yönetmelikler Külliyat”nn kanunlara göre düzenlenen
nümerik fihristine baknz.
BRNC KISIM Amaç, Kapsam ve Tanmlar
Amaç Madde 1 – Bu Kanunun amac; devaml ve hzl bir gelime gösteren, ileri teknolo- jinin uyguland, sürat ve emniyet faktörlerinin büyük önem tad sivil havaclk sahasndaki faaliyetlerin ulusal çkarlarmz ve uluslararas ilikilerimize uygun bir ekilde düzenlenmesini salamaktr.
Kapsam Madde 2 – Bu Kanun, kamu kurum ve kurulular ile gerçek ve özel hukuk tüzelkii- lerinin havaclk sahasndaki faaliyetlerini kapsar.
Devlet hava araçlar, açk hüküm bulunmayan hallerde bu Kanunun kapsam dn- dadr.
Tanmlar Madde 3 – Bu Kanunda geçen;
a) “Türk Hava Sahas” terimi: Türkiye Cumhuriyetinin egemenlii altndaki ülke ile Türk karasular üzerindeki sahay,
b) “Hava Arac” terimi: havalanabilen ve havada seyredebilme kabiliyetine sahip her türlü arac,
c) “Devlet Hava Arac” terimi: Devletin askerlik, güvenlik ve gümrük hizmetle- rinde kulland araçlar,
1 Genel Uçak letme Yönetmelii (SHY-6B), 14/6/1984 tarih ve 18431 sayl Resmi Gazete’de yaynlanarak yürürlüe girmitir.
2 Bu Kanunla Sigorta hizmetleri ile ilgili olarak Sanayi ve Ticaret Bakanlna ve Sanayi ve Ticaret Bakanna verilmi olan her türlü görev, yetki, sorumluluk, hak ve muafiyetten ilgili olanlarn dorudan doruya Babakana, Babakann görevlendirecei Devlet Bakanna, Hazine Müstearlna ve Hazine Müstearna intikal edecei 9.12.1994 tarih ve 4059 sayl Kanunun 8 inci maddesi ile hükme balanmtr.
2 Sivil Havaclk Genel Müdürlüü
d) “Türk Sivil Hava Arac” terimi: Devlet hava araçlar tanm dnda kalan ve mülkiyeti Türk Devletine veya kamu tüzelkiilerine veya Türk vatandalarna ait araçlar,
e) “Havaalan” terimi: Karada ve su üzerinde hava araçlarnn kalkmas ve inmesi için özel olarak hazrlanm, hava araçlarnn bakm ve dier ihtiyaçlar- nn karlanmasna, yolcu ve yük alnmasna ve verilmesine elverili tesisleri bulunan yerleri,
f) “Ferry Uçu” terimi: Bir hava aracnn yolcu ve yük tamakszn; satn alnmas veya kiralanmasnda tescil ilemleri yaplmadan yurda getirilmesi maksadyla yaplan uçular ile, uçua elverililiine halel getirmeyen ksmi arzal olarak yaplan uçular;
fade eder.
KNC KISIM Hava Seyrüseferinin Genel Hükümleri
BRNC BÖLÜM Türk Hava Egemenlii Hükümleri
Türk hava egemenlii Madde 4 – Türkiye Cumhuriyeti Türk hava sahasnda tam ve münhasr egemenlii haizdir.
Türk hava sahasnn kullanlmas Madde 5 – Türk hava sahas hava araçlar tarafndan bu Kanun ve ilgili dier mevzuat hükümleri çerçevesinde kullanlr.
Türk hava sahasndan yararlanacak hava araçlar Madde 6 – Uçua elverili olmak artyla aada saylan hava araçlar Türk hava sahasnda uçu yapabilirler.
a) Türk Devlet hava araçlar,
b) Türk uçak siciline kaytl Türk sivil hava araçlar,
c) Türkiye’nin taraf olduu anlamalar uyarnca Türk Hava Sahasnda uçmalar- na müsaade edilen hava araçlar,
Yukarda belirtilenler dnda kalan her türlü hava aracnn Türk Hava Sahasn kul- lanmas Ulatrma Bakanlnn iznine tabidir. Ulatrma Bakanl gerekli izni vermeden önce Genelkurmay Bakanl ve Dileri Bakanlnn görüünü alr.
Uçu yasaklar ve snrlamalar Madde 7 – Bakanlar Kurulu, Genelkurmay Bakanlnn olumlu görüü üzerine; kamu düzeni ve emniyet mülahazalar ile veya askeri sebeplerle geçici veya devaml
32920 Sayl Kanun
bir tedbir olarak, Türk hava sahasnn tamamn veya belirli bölümünün kullanlmasn veya muayyen bölgeler üzerinden uçuu yasak edebilir veya snrlayabilir. Uçu güvenliini salamak amac ile Genelkurmay Bakanl ve Ulatrma Bakanlnca konulacak dier tahditler, bu hükme tabi olmakszn Ulatrma Bakanlnca uygu- lanabilir.
Hava yollar ve havaalanlarna ait snrlamalar Madde 8 – Türk hava sahasnda uçu yapmak hakkn haiz hava araçlar ile dier hava araçlarnn izleyecekleri uçu yollar ve kullanacaklar hava alanlar, Genelkur- may Bakanl ile gerekli koordinasyon yaplmak suretiyle, Ulatrma Bakanlnca belirlenir.
Gümrüklü havaalanlarnn kullanm Madde 9 – Yabanc ülkelere giden veya yabanc ülkelerden gelen hava araçlar, ancak gümrüklü havaalanlarndan kalkmaya ve inmeye mecburdur.
stisnai hallerde, Ulatrma Bakanl, Gümrük ve Tekel Bakanl ve çileri Bakanl- nn mütereken verecei karar dairesinde, gümrüksüz bir havaalannn da kullanlmasna izin verilebilir.
Belirlenmi bulunan gümrüklü hava alanlarndan baka bir yere zorunluluk nedeniyle ini yapld takdirde, hava arac sorumlu pilotu, durumu derhal varsa havaalan yöneticisine, yoksa en yakn mülki amire veya zabta yetkilisine duyurmak ve yetkili makamlar el koyuncaya kadar hava aracn, yolcular ve yükü ile birlikte güvence altna almakla yükümlüdür.
KNC BÖLÜM Sivil Hava Arac Kazalar
Hava arac kazalarnn bildirilmesi Madde 10 – Hertürlü sivil hava arac kazas, sorumlu pilot veya mümkün olmad hallerde mürettebattan biri, ileten ve mahalli yetkililer tarafndan en seri vasta ile Ulatrma Bakanlna bildirilir.
lk tedbirler Madde 11 – Zorunlu kurtarmaya yardm ilemleri ile can ve mal güvenliini koru- maya yönelik tedbirler dnda, aratrma ve soruturmann selametle yürütülmesini engelleyecek iler yaplmaz ve delillerin aynen muhafazas salanr. Bu konuda mahalli mülki amirler gereken tedbirleri alrlar.
Kaza nedenleri hakknda aratrma ve inceleme yaplmas3
Madde 12 – (Deiik: 23/1/2008-5728/427 md.)
3 Bu madde bal “Kaza nedenleri hakknda soruturma” iken, 23/1/2008 tarihli ve 5728 sayl Kanunun 427 nci maddesiyle metne ilendii ekilde deitirilmitir.
Kazann nedenlerini ve olu eklini açkla kavuturmak ve sivil havaclkta can ve mal güvenliinin salanmas bakmndan tekrara engel olmak amacna yönelik olarak her sivil hava arac kazas ile ilgili olarak teknik bakmdan aratrma ve inceleme yaplr.
Aratrma ve nceleme Kurulu 4
Madde 13 – (Deiik: 23/1/2008-5728/428 md.) Ulatrma Bakanl, havaclk alannda uzmanl kabul edilmi kiilerden seçilecek bir kurulu, kazann sebeplerini aratrmas için görevlendirir. Bu Kurul, yukardaki maddede belirtilen amaç dairesinde her türlü aratrma ve incelemeyi yapar, soruturma ilemlerini yürütmekle görevli Cumhuriyet savcs ile ibirlii yaparak, delillerin toplanmasna yardmc olur.
Kurul, yapt aratrma ve inceleme faaliyeti srasnda ilgili kiileri dinleyebilir; açk- lama yapmaktan kaçnan kiilerin Cumhuriyet savcsna bavurarak ifadesinin alnmasn salayabilir; bu ifade alma srasnda hazr bulunarak, açkla kavuturulmas istenen hususlarla ilgili olarak ifadesi alnan kiiye sorular sorulmasn isteyebilir.
Kurul, aratrma ve inceleme faaliyeti srasnda teknik ve uzmanl gerektiren sair hususlarla ilgili olarak baka uzman kiiler görevlendirebilir.
Aratrma ve nceleme Kurulunun oluturulmas, aratrma ve incelemenin yürütül- mesi, yetki ve sorumluluklar, hava arac kazalarnda yaplacak kurtarma ve yardm i- leri Ulatrma Bakanlnca bir yönetmelikle düzenlenir. Bu yönetmelikte Türkiye’nin taraf olduu uluslararas anlamalar gözönünde tutulur.
Aratrma ve inceleme raporu 5
Madde 14 – (Deiik: 23/1/2008-5728/429 md.) Aratrma ve nceleme Kurulu; tespit ettii hususlar, vard sonucu, tekrarlara engel olunmas bakmndan alnmasn uygun bulduu önlemleri, önerileri ile birlikte ayrntl ve gerekçeli bir rapor hâlinde Ulatrma Bakanlna verir.
Raporda yer alan hususlara ksmen veya tamamen katlmayan üyeler, kiisel görü- lerini ek bir raporda belirtebilirler.
Ulatrma Bakanl raporun bir suretini ilgililere verir ve raporun tekemmül etmi olduunu Resmi Gazete ile üçüncü ahslara duyurur. Resmi Gazete ile yaplan du- yuruda raporun ilgililerce nerede ve ne suretle incelenebilecei belirtilir. Rapor, gerektiinde ksmen veya tamamen uygun bulunacak vastalar ile yaynlanr. Ancak, meydana gelen kaza ile ilgili olarak soruturma balatlmas hâlinde, Ulatrma Ba-
4 Bu madde bal “Soruturma kurulu” iken, 23/1/2008 tarihli ve 5728 sayl Kanunun 428 inci maddesiyle metne ilendii ekilde deitirilmitir.
5 Bu madde bal “Soruturma raporu” iken, 23/1/2008 tarihli ve 5728 sayl Kanunun 429 uncu maddesiyle metne ilendii ekilde deitirilmitir.
52920 Sayl Kanun
kanl hazrlanan raporun bir örneini yaplan soruturma veya kovuturma kapsa- mnda deerlendirilmek üzere, sadece ilgili Cumhuriyet basavclna verir.
Kyasen uygulama Madde 15 – Bir kaza, ölüm veya yaralanma ile sonuçlanmasa dahi, sivil havaclkta can ve mal güvenliinin korunmas bakmndan önem tayan olaylar hakknda da Ulatrma Bakanl bu bölümde yer alan esaslar dairesinde kyasen ilem yapmaya yetkilidir.
Enkaz Madde 16 – Kaza sonucu hava arac enkaz haline gelmi ise; maliki 90 gün içinde muhafaza masraflarn vererek enkaz alabilir.
Kaybolma Madde 17 – Kendisinden alnan son haberden itibaren 90 gün geçen hava aracnn kaybolduuna mahkemece karar verilebilir, Yetkili mahkeme bu aracn siciline kaytl olduu yer mahkemesidir. Kaybolma kararn veren mahkeme durumu re’sen Ulatrma Bakanlna bildirir. Hava aracnda bulunanlar hakknda Medeni Kanun hükümleri ve 5/6/1945 Tarih ve 4749 sayl Kanun ile onaylanm olan Uluslararas Sivil Havaclk Anlamasnn25 inci maddesi hükmü sakldr.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Ticari Hava letmeleri 6
zin 7
Madde 18 – Gerçek ve tüzelkiilerin ticari amaçla, ücret karlnda hava araçlaryla yolcu veya yük veya yolcu ve yük tamalar ile ticari amaçla dier faaliyetlerde bu- lunmalar için Ulatrma Bakanlndan izin almalar ön arttr.
(Deiik ikinci fkra: 23/1/2008-5728/430 md.) zin belirli artlara ve süreye balanabilir. zin belgesi,
a) Milli güvenliin veya kamu düzeninin tehlikeye girebilecei durumlarda,
b) Gerçek kiilerin veya tüzel kiilerin kurucu ortaklar ile temsile yetkili yöne- ticilerinin; Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geç- mi olsa bile, bankaclk, sermaye piyasas ve kaçakçlk mevzuatnda tanm- lanan ve hapis cezasn gerektiren suçlar ile hrszlk, yama, güveni kötüye kullanma, dolandrclk, hileli iflâs, parada, paraya eit saylan deerlerde,
6 Ticari Hava letmeleri Yönetmelii ve mezkur yönetmeliin 16.maddesinin deitirilmesine dair yönetmelik 16/6/1984 tarih ve 18433 sayl ve 21/3/1985 tarih ve 18701 sayl Resmi Gazetelerde yaynlanarak yürürlüe girmitir.
7 Bu maddenin ikinci fkrasnn (b) bendinde yer alan “… milli savunmaya kar suçlar, devlet srlarna kar suçlar veya casusluk suçlarndan … ” bölümü, Anayasa Mahkemesi’nin 25/2/2010 tarihli ve E.: 2008/17, K.: 2010/44 sayl Karar ile iptal edilmitir.
kymetli damgada, mühürde, resmi belgede, özel belgede sahtecilik, ihaleye fesat kartrma, edimin ifasna fesat kartrma, tefecilik, zimmet, irtikâp, rü- vet, suçtan kaynaklanan mal varl deerlerini aklama, devletin güvenliine kar suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin ileyiine kar suçlar, (…)(2) suç- larndan ya da ulam araçlarnn kaçrlmas veya alkonulmas suçlarndan dolay mahkûm edilmi olmas hâlinde,
verilmez.
letme ruhsat Madde 19 – Hava araçlaryla ticari amaçla, belirli hatlar üzerinde, ücret karlnda yolcu veya yük veya yolcu ve yük tamas yapacak olan gerçek veya tüzelkiilerin 18 inci maddede belirtilen izinden baka, Ulatrma Bakanlndan iletme ruhsat almalar arttr.
Bavuru ve belgeler Madde 20 – Ticari amaçla ücret karlnda hava araçlaryla yolcu veya yük veya yolcu ve yük tamak için Ulatrma Bakanlndan izin ve ruhsat almak üzere ba- vuracak gerçek ve tüzelkiilerin bavurularna ekleyecekleri belgeler ve bavuruda aranacak artlar Ulatrma Bakanlnca hazrlanacak yönetmelik ile belirlenir.
nceleme Madde 21 – Bavuru, Ulatrma Bakanlnca uygunluk ve ülke yararlar açsndan incelenir. Bu inceleme srasnda, kurulmak istenen iletmenin ülke ekonomisi, ulusal güvenlik, ulusal ulatrma politikas, planl kalknma ilkeleri bakmndan, deerlen- dirilmesi de yaplr. Bu amaçla, gerektiinde, Ulatrma Bakanl ilgili bakanlklarn ve Devlet Planlama Müstearlnn görüünü de alr.
Ruhsatn verilmesi Madde 22 – 18 inci maddede yazl izni alm gerçek ve tüzelkiiler izin bavurusuna ekli projelerini gerçekletirdiklerini bildirerek iletme ruhsat almak için Ulatrma Bakanlna bavururlar.
Ulatrma Bakanl gerekli inceleme ve denetlemeleri yaparak, projelerin gerçek- letiini tespit etmesi halinde, iletme ruhsat verir. letme ruhsat devredilemez.
Ruhsatta özellikle; ruhsat sahibinin ticari unvan, tama türü, iletme yaplacak böl- ge veya hatlar, izin belgesinde belirtilen snrlama ve kstlamalar yazlr.
Ruhsatn aslmas Madde 23 – Ruhsat sahibi,ruhsatn örneklerini, iletmesinde, müteri ve i çevreleri- nin kolaylkla görüp okuyabilecekleri yerlere asmaya mecburdur.
Ruhsata uyma zorunluluu Madde 24 – Ruhsat sahibi, iletme faaliyetlerini ruhsatn artlarna aynen uyarak yü- rütmek zorundadr. Tama ve sefer yapma zorunluluu, izin artlarna göre tespit edilir.
72920 Sayl Kanun
Tarifeler Madde 25 – (Deiik: 19/4/2001 - 4647/1 md.) Ruhsat sahibi; ücret tarifeleri ile birlikte uygulama tarihini ticari, mali ve ekonomik koullara uygun olarak belirler ve yürürlüe koymadan üç gün önce üçüncü kiilere duyurur.
Uçu tarifeleri, ruhsat sahibi tarafndan belirlenir ve Ulatrma Bakanlnca onay- landktan yedi gün sonra yürürlüe girer.
Posta tamas Madde 26 – Tarifeli olarak hava ulatrma hizmeti yapmak için ruhsat alm bulunan iletmeler; talep edildiinde tarife içerisinde yaplan her uçuta, ücret karlnda posta tamakla yükümlüdürler. Ödenecek ücretler 5584 sayl Posta Kanunu ile Dünya Posta Birlii sözlemeleriyle saptanan kurallar dairesinde belirlenir.
Denetleme Madde 27 – Türk sivil hava araçlar ile faaliyette bulunan tüm kamu kurum ve kurulular ve gerçek ve özel hukuk tüzelkiileri Sivil Havaclk Genel Müdürlüünün hava seyrüsefer güvenliini salamak amacyla yapaca veya yaptraca teknik de- netime tabidirler. 8
Yaplacak denetimin esaslar, denetleme elemanlarnn seçimi ile yetki ve sorumluluklar Sivil Havaclk Genel Müdürlüünce hazrlanacak yönetmelikle belirlenir. 8- 9
(Ek fkra: 10/11/2005 - 5431/31 md.) Sivil havaclk alannda faaliyet gösteren tüm iletmeler ve yeterlik belgesine sahip olmas gereken personel, Sivil Havaclk Genel Müdürlüü tarafndan yürürlüe konulan düzenlemeleri takip etmek, Genel Müdür- lüün verdii talimatlara uymak, Genel Müdürlük yetkililerince talep edilen her türlü bilgi ve belgeyi vermek ve istenen ekipmana her zaman eriebilmelerini salamakla yükümlüdür.
(Ek fkra: 10/11/2005 - 5431/32 md.) Genel Müdürlük tarafndan görevlendirilen teknik denetçiler, denetimlerde;
a) Hava aracnn uçua elverili olmamas, b) Mürettebatn o hava arac tipi için gerekli nitelikleri tamamas veya uçuu
yürütecek fiziksel ya da zihinsel kapasiteye sahip olmamas, c) Operasyonun can ve mal emniyeti için tehlike oluturmas, d) Tespit edilen eksiklik veya bulgularn can ve mal emniyeti ile uçu emniye-
tini dorudan ilgilendirmesi,
8 10/11/2005 tarihli ve 5431 sayl Kanunun 31 inci maddesiyle; bu maddenin birinci fkrasnda yer alan “Ulatrma Bakanlnn” ibaresi “Sivil Havaclk Genel Müdürlüünün”, ikinci fkrasnda yer alan “Ulatrma Bakanlnca” ibaresi “Sivil Havaclk Genel Müdürlüünce” olarak deitirilmi ve metne ilenmitir.
9 Bu maddede sözü edilen yönetmelik 14/6/1984 tarih ve 18431 sayl Resmi Gazete’de yaynlanarak yürürlüe girmitir.
Durumlarnda iletmecinin ya da yeterlik belgesi gerektiren personelin uçu operas- yonunu ve/veya iletmecinin faaliyetini durdurmaya yetkilidir.
Bilgi ve belge verilmesi Madde 28 – Ruhsat sahipleri, denetim için istenilen bütün teknik ve ekonomik bilgileri vermeye mecburdurlar.
Deiikliklerin bildirilmesi ve tasdiki Madde 29 – Tamay ilgilendiren genel artlar ve tarifelerde izin verilmesinden sonra yaplacak deiiklikleri, ilgilinin Ulatrma Bakanlna tasdik ettirmesi zorunludur.
Ruhsatn iptali Madde 30 – Ruhsat sahibinin bu bölümde yer alan hükümlere aykr davranmas halinde; Ulatrma Bakanl tarafndan kendisine aykrln giderilmesi için yaplacak gerekçeli tebligat ve verilecek süre üzerine ruhsat sahibi aykrlklar gidermez ise, verilmi sürenin sonunda iletilen hatlarn bazlarna veya tümüne ilikin izin, geçici olarak geri alnabilir veya ruhsat derhal iptal edilir.
Kabotaj Madde 31 – Türkiye Cumhuriyeti ülkesi içinde, iki nokta arasnda havayolu ile ticari amaçla yolcu, posta ve yük tamalar Türk hava araçlar ile yaplr.
Gösteriler Madde 32 – Sivil hava araçlar ve askeri hava araçlarnn dnda Devlet hava araçla- rnn ve paraütçülerin katld yarmalarn vesair gösterilerin yaplmas, Ulatrma Bakanl tarafndan verilecek izne baldr.
Askeri hava araçlarnn ve paraütçülerin katld, yar vesair gösterilerde yetki, Ge- nelkurmay Bakanlna aittir. Ancak keyfiyet, uçu güvenliinin salanmas maksad ile Ulatrma Bakanlna bildirilir.
Yabanc havayolu iletmeleri Madde 33 – Yabanc ülkeler ile Türkiye arasnda hava ulatrma hizmeti görecek yabanc uyruklu iletmelere uygulanacak hükümler, Türkiye’nin taraf olduu ikili ve çok tarafl anlamalar uyarnca ve karlkllk ilkesi gözönünde tutularak Ulatrma Bakanlnca saptanr.
92920 Sayl Kanun
Kurulu ve iletme Madde 34 – Havaalanlar, Devlet veya kamu tüzelkiileri tarafndan kurulur ve iletilir.
Sivil amaçla havaalan, pist, hangar, hizmet ve iletme tesisleri, bunlarla ilgili sistem ve kolaylklarn yeniden inas ve gelitirilmesinde ihtiyaç ve standartlar, Genelkurmay Bakanl ile yaplacak koordinasyon sonucu Ulatrma Bakanl tarafndan saptanr. Bu hizmetlerle ilgili kamulatrma, etüd, proje, aplikasyon, onarm ve inaat ileri Bayndrlk Bakanlnca yaplr. Faaliyetlerin yürütülmesinde Bayndrlk Bakanl ile Ulatrma Bakanl koordinasyon ve ibirlii yapar.
Gerçek kiilerin ve tüzelkiilerin havaalan ve ini eritleri ina etmesi ve iletmesi Genelkurmay Bakanlnn olumlu mütalaas üzerine Ulatrma Bakanl iznine baldr.
zin, süreye ve yükümlülüklere balanabilir. Milli güvenliin, kamu düzeninin ve saln tehlikeye girebilecei kanaatini hakl klacak nedenlerin varl halinde izin verilmez; verilen iznin kapsam dnda bir kullanm durumunda izin iptal edilir. Gerektiinde havaalan veya ini eridi kamulatrlr.
5/6/1945 tarih ve 4749 sayl Kanunla onaylanan Uluslararas Sivil Havaclk Anla- mas hükümleri sakldr.
Uluslararas hava trafiine açk havaalan Madde 35 – Uygun teknik özelliklere sahip; gümrük, pasaport, salk ve bunlara benzer ilemlerin yaplmas için kolaylklar bulunan havaalanlar, uluslararas hava trafiine açlabilir.
Kstlayc tedbirler Madde 36 – Havaalanlarndaki hava trafii veya üzerindeki hava sahas gerektirdii takdirde veya kamu düzenine ilikin nedenlerle hava trafiine açk bir havaalannn kullanlmasna her zaman tahditler konabilir veya havaalan geçici olarak kapatla- bilir. Alnan kararlar Ulatrma Bakanl tarafndan uygun görülecek ekil ve surette ilgililere duyurulur.
Ayn bölgede birden fazla hava trafiine açk havaalannn bulunmas halinde, Ulatrma Bakanl kamu yararna ilikin nedenlerle bunlarn kullanlmasn düzenleyebilir ve özellikle bu alanlardan herbirine belirli hava arac tiplerine, hava faaliyetlerinin veya ticari faaliyetlerinin belirli bir bölümüne tahsis edebilir.
Ücret tarifeleri Madde 37 – Havaalanlarnn kullanlmas ve tesislerinden faydalanlmas ve verilen hizmetlerin karlnda alnacak ücretler, yaplacak tarifelerle saptanr. Yaplm olan tarifeler, Ulatrma Bakanlnn onay ile yürürlüe girer.
5/6/1945 tarih ve 4749 sayl Kanunla onaylanan Uluslararas Sivil Havaclk Anla- mas hükümleri sakldr.
Havaalan yöneticisi Madde 38 – Her sivil havaalanna hizmetlerin bir uyum içerisinde yürütülmesini salamakla görevli bir yönetici atanr.
10/6/1982 tarih ve 2677 sayl Sivil Hava Meydanlar, Limanlar ve Snr Kaplarnda Görev ve Hizmetlerin Yürütülmesi Hakknda Kanun hükümleri sakldr.
Askeri havaalanlarndan yararlanma Madde 39 – Türk Silahl Kuvvetlerine ait havaalanlarnn sivil hava araçlar tarafndan kullanlmas Genelkurmay Bakanl ile Ulatrma Bakanl arasnda, Devlet hava araçlarnn sivil havaalanlarndan istifade edebilmeleri ise Devlet hava araç- larna sahip bakanlklar ile Ulatrma Bakanl arasnda yaplacak protokollerle düzenlenir. Yabanc hava tamaclarnn askeri meydanlardan yararlanmalar; ilgili Kuvvet Komutanl, Dileri, çileri, Gümrük ve Tekel bakanlklar koordinasyonu sonunda Genelkurmay Bakanl onay ile belirlenir.
Güvenlik tedbirleri Madde 40 – Ulatrma Bakanl, kamu ve özel havaalanlarnda can ve mal güvenli- inin salanmas, yolcu ve eya trafiinin güvenlik içinde yürütülmesi, yangn vesair tehlikelere kar korunmas amac ile gereken önlemleri alr, aldrr ve denetler.
Bu görevin yerine getirilmesinde; çileri, Gümrük ve Tekel, Salk ve Sosyal Yardm bakanlklar, Ulatrma Bakanlna gereken destei salar ve ibirliinde bulunur.
10/6/1982 tarih ve 2677 sayl Sivil Hava Meydanlar, Limanlar ve Snr Kaplarnda Görev ve Hizmetlerin Yürütülmesi Hakknda Kanun hükümleri sakldr.
Uçu güvenlii Madde 41 – Ulatrma Bakanl uçu güvenliinin salanmas amac ile havaalanlarnda hava trafik kontrolü, haberleme, seyrüsefer tesisleri ve kolaylklar, meteoroloji hizmetleri, klandrma, engellerin ortadan kaldrlmas gibi hizmetlerin plan- lanmasn, programlanmasn ve prensiplerini tespit ve temin eder. Bu hizmetlere ilikin tesis ve sistemlerin çada teknolojiye uygun ekilde Bakanla bal veya ilgili kurulu vastasiyla tesisini salar.
Kurtarma ve yardm Madde 42 – Ulatrma Bakanl, uçu güvenlii ile can ve mal emniyetinin salanmas için ehil personelden oluan kurtarma yardm tekilat kurulmasn ve bunlarn emrine, yeterli say ve nitelikte araç ve gereç verilmesini salar.
Kurtarma ve yardm ekibinin görevini yapmasna, kazaya uram olan ve tehlike içinde bulunan hava arac personeli ile yerel kolluk kuvvetleri ve dier yetkililer, yardmc olmakla yükümlüdürler.
112920 Sayl Kanun
Kurtarma ve yardm tekilatnn kuruluu, görev ve yetkileri ve çalma esaslar yö- netmelikle belirlenir.
Hizmetler Madde 43 – Ulatrma Bakanl; sivil havaclk faaliyetlerinin güvenli, düzenli ve süratli bir biçimde yürütülmesini salamak amac ile, havaalanlarnda ve gerekli gö- recei dier yerlerde, Türk hava sahas ile sorumluluu Türkiye’ye ait olan hava sa- halarna ilikin, meteoroloji, hava trafik ve uçu bilgilerini doru ve hassas bir ekilde toplayp ilgililere datlmas için gerekli önlemleri alr.
Hizmetin yürütülmesi ve hizmetten yararlanma ekil ve artlar yönetmelikle belirlenir.
Yer hizmetleri Madde 44 – Ulatrma Bakanl, havaalanlarnda, yolcu ve yük trafiinin ve her türlü hizmetlerin çada sivil havaclk ilkelerine ve ülke çkarlarna uygun bir biçimde yürütülmesi amac ile gereken önlemleri almaya veya aldrmaya yetkilidir.
Uçu ve haberleme hizmetleri Madde 45 – Ulatrma Bakanl, havaalanlarnda, sivil havacln güvenli, süratli ve düzenli bir biçimde yürütülmesini salamak amac ile çada teknolojiye uygun olarak, her türlü trafik, haberleme, iaret sistemlerini ve tesislerini dorudan doruya veya bal veya ilgili kurulular vastasyla kurmakla veya kurdurmakla yükümlüdür.
Türk hava sahasnda gerekli tedbirlerin alnmas Madde 46 – Ulatrma Bakanl, Türkiye’nin taraf olduu uluslararas anlamalarn hükümlerine de uymak art ile, Türk hava sahasnda hava trafiinin güvenli, süratli ve düzenli bir ekilde yürütülmesi, haberlemenin ve bilgi aknn salanmas, meteoroloji hizmetlerinin yürütülmesi amac ile ve çada teknolojiye uygun olarak gereken önlemleri alr ve iletilmesini salar.
naat snrlamalar Madde 47 – Havaalanlarnn ve ilgili tesis ve teçhizatn çevresinde, Ulatrma Bakan- lnca belirlenecek esaslar içinde ve saptanacak bir alan dahilinde izin alnmadkça hava trafii, uçu güvenlii ve haberlemeyi engelleyecek, seyrüseferi ve meydan güvenliini tehlikeye düürecek nitelikte ve yükseklikte bina, yap, inaat yaplmas, aaç ve direk dikilmesi, tesis kurulmas yasaktr.
Ulatrma Bakanl, havaalanlar ve uçu emniyeti tesisleri etrafnda uçu emniyeti- ni tehlikeye düürebilecek yap, bina, aaç, direk gibi tesisleri kaldrtabilir.
Ulatrma Bakanl belirli manialara veya yerlere, hava seyrüseferi yapan kiilerce görülebilmesi ve tannabilmesi için gözle görülebilir iaretler veya radyo veya elekt- rik iaretlerinin konulmasn istemeye yetkilidir. lgililer de istem dairesinde ilem yapmakla yükümlüdür.
Ulatrma Bakanl, ilgili kurulularn da görüünü alarak havaalanlar için yukarda deinilen hususlar kapsayan planlar ve kurallar hazrlar ve yaynlar.
(Deiik beinci fkra: 23/1/2008-5728/431 md.) Ulatrma Bakanlnn yukardaki fkralar hükümlerine göre verdii emir ve koyduu yasaklara aykr hareket eden kiilere, ilgili valilik tarafndan Kabahatler Kanununun 32 nci maddesi hükmüne göre idarî para cezas verilir. Valilik ayrca ilgili kiiye emir veya yasan gereinin yerine getirilmesini salamaya yönelik azami bir süre verir. Bu süre yazsnda, emir ve yasa- n gereinin ilgilisince yerine getirilmemesinin hukukî sonuçlar açkça belirtilir. Bu süre zarfnda emir veya yasan gereinin yerine getirilmemesi hâlinde, masraflar yüzde yirmi zammyla birlikte ilgilisinden tahsil edilmek üzere, kamu gücü kullan- larak yerine getirilir.
Madde 48 – 47 nci maddede konulan snrlamalar, 5/6/1945 tarih ve 4749 sayl Kanunla onaylanan Uluslararas Sivil Havaclk Anlamasnn eklerinde zikredilen standart ve tavsiyelerin altnda olamaz.
BENC BÖLÜM Hava Araçlar ve Sicillerin Tutulmas
Türk sivil hava arac Madde 49 – Bir sivil hava arac aada belirtilen durumlarda da Türk sivil hava arac saylr.
Türk kanunlar uyarnca kurulup da;
a) Kamu kurumu niteliindeki mesleki kurulular, dernekler, siyasi partiler, sen- dikalar veya vakflarn mülkiyetinde bulunan hava araçlar, idari organn oluturan kiilerin çounluunun Türk vatanda olmas,
b) Türk Ticaret Siciline kaydedilmi ticari irketler, kooperatifler ve bunlarn birliklerinin mülkiyetinde bulunan hava araçlar, irketi idare ve temsil etmeye yetkili olanlarn çounluunun Türk vatanda olmas ve irket anasöz- lemesine göre oy çounluunun Türk ortaklarda bulunmas.
Hava araçlarnn sicilinin tutulmas Madde 50 – Türk sivil hava araçlarnn tescili için Ulatrma Bakanlnca bir sicil tutulur. Bu sicile “Uçak sicili” ad verilir.
Medeni Kanunun 917 nci maddesi hükümleri, sivil uçak sicilleri hakknda da kyasen uygulanr.
Sicilin aleniyeti Madde 51 – Uçak sicili alenidir. stemle ilgili olduunu ispatlayan kiiler, bir kaydn tamamlanmas için sicile ait olan belgeleri, henüz sonuçlanmam tescil ilemlerini
132920 Sayl Kanun
ve sicil dosyalarn da incelemeye ve masrafn ödemek art ile, sözü edilen belgelerin örneklerini almaya mezundur.
Sicil kaytlarnn geçerlilii Madde 52 – Uçak sicilindeki bir kayda iyi niyete dayanarak mülkiyet, ipotek veya dier bir ayni hakk iktisap eden kiinin bu iktisab geçerli olur.
Sicilde lehine bir hak tescil edilmi olan kiiye bu hakk sebebi ile bir edada bulunulmas veya bu kiinin üçüncü kiiler ile tescilli hak üzerinde bir tasarruf muamele- sinde bulunmas hallerinde de, yukardaki fkra hükmü uygulanr.
Hakkn iktisab için tescil art olan durumlarda, tescili isteme tarihi iyiniyete esas tutulur.
Sicil kaytlarna itiraz Madde 53 – Sicilin muhtevasnn gerçek hukuki duruma uygun bulunmad yolun- daki itirazlar sicile erh olunabilir.
Bu itirazlar, bir ihtiyati tedbir kararna veya sicilin tadili sonucunda hakk muhtel olacak kiinin rizasna dayanlarak erh olunur. htiyati tedbir kararnn verilmesinde hakkn tehlikede olduunun kuvvetle muhtemel bulunduunun ispat aranmaz.
Türk sivil hava araçlarnn tescili Madde 54 – Türk sivil uçak siciline tescil edilen hava aracnn, evvelce kaytl bulunduu sicilden sildirilmesi mecburidir.
Geçici tescil Madde 55 – lgili mevzuata uygun olarak yurda sokulmu olan bir sivil hava arac; Türk Devletine veya kamu tüzelkiilerine veya Türk vatandalarna veya 49 uncu maddede yazl niteliklere sahip tüzelkiilere, en az alt ay süre ile yalnz bunlar adna iletilmek üzere braklrsa, sicile geçici olarak tescil olunabilir.
Tescil talebi ve ekli Madde 56 – Sivil hava aracnn tescili için, malikin bu Kanunda gösterilen kayt ve artlara uymas ve bir dilekçe ile Ulatrma Bakanlna bavurmas gereklidir.
stemde bulunann mülkiyet hakkna veya tescil için gerekli artlarn gerçekleme- diine dair belgelere dayanan bir itiraz yaplrsa, hukuki durum kesinlik kazanmadan tescil yaplamaz. Ancak bavuru ve itiraz bir tutanak ile belirlenip, sicil dairesinde saklanr. Sicile kaydedilen sivil hava araçlarna tescil belgesi verilir.
Sicilin muhtevas Madde 57 – Sivil uçak sicilinde ve verilecek tescil belgesinde en az aadaki kaytlar yer alr.
(a) Sivil hava aracnn;
(3) Yapmcnn sivil hava arac için belirledii tip, model, marka.
(b) Malikin;
(1) Gerçek kii ise, ad ve soyad, adresi, varsa ticaret unvan ve kaytl bulunduu ticaret sicili ile sicil numaras.
(2) Ticaret ortakl ise, ortakln nevi, ticaret unvan, kaytl bulunduu ticaret sicili ile sicil numaras.
(3) Dier tüzelkiilerden ise; ad ve merkezi.
(c) ktisap ekli.
(d) Verilen tescil iareti.
Bu kaytlarda deiiklik olduu takdirde, ilgilinin, en geç onbe gün içinde bavurarak, yeni durumu sicile ve kayt belgesine iletmesi zorunludur.
Tescilin ortak hükümleri Madde 58 – Sicile tescil edilmi bulunan Türk sivil hava arac, ilgili yönetmelik hü- kümlerine göre belirlenmi milliyet ve tescil iaretlerinden bakasn tayamaz ve baka bir devletin siciline tescil olunamaz.
Türk uçak siciline tescil edilen hava arac, Türk tabiiyet ve tescil iaretini tar.
stisna Madde 59 – Uçak sicilinde alacakl haklarna ilikin ipotek, haciz ve buna benzer erh ve kaytlar bulunmamas artyla sicile kaytl bir Türk sivil hava arac, Ulatrma Bakanlnca, Genelkurmay Bakanl ile Dileri Bakanlnn görüü alnmak suretiyle yabanc gerçek veya tüzelkiilere veya 49 uncu maddede yazl niteliklere sahip olmayan kiilere, yalnz bunlar adna iletmek üzere braklabilir. Bu takdirde hava aracnn Türk uçak sicilindeki kayd silinir.
Tescilin genel artlar Madde 60 – Bir sivil hava aracnn tescil edilebilmesi için, aadaki hususlar gereklidir.
a) 49 uncu madde uyarnca hava aracnn Türk sivil hava arac saylmas.
b) Baka bir memlekette tescil edilmemi olmas ve eer tescil edilmi ise ora- dan kaydnn silindiine dair belge getirilmi olmas.
c) Hava aracnn uçua elverili bulunduuna dair Ulatrma Bakanlnca verilmi belgeyi haiz olmas.
152920 Sayl Kanun
Re’sen terkin Madde 61 – Bir Türk sivil hava arac;
a) 49 uncu madde uyarnca Türk sivil hava arac saylmas için bulunmas gereken nitelikler ortadan kalkarsa veya bu nitelikleri haiz olmayan bir kiinin mülkiyetine geçerse,
b) Yabanc bir devletin siciline kaydedilirse veya Türk siciline kaydedildii halde, yabanc sicildeki kayd terkin edilmemi olursa.
Ulatrma Bakanl tarafndan re’sen sicilden terkin olunur.
Bu madde hükmü 55 inci maddede gösterilen hava araçlar hakknda da iletme süresinin sona ermesi üzerine uygulanr.
Talep üzerine terkin Madde 62 – Bir Türk Sivil hava aracnn fiilen veya itibari olarak harabiyeti veya tam ziyaa uramas hallerinde malikin bavurusu üzerine sicilden kayd silinir ve tescil belgesi iptal olunur.
Sicil kaydnn terkini ve ipotek hakknn korunmas Madde 63 – Bir Türk sivil hava aracnn sicilden terkin edilmesinden önce durum,sicilde kaytl ipotek hakk sahiplerine re’sen tebli edilir. Adresi bilinmeyen- lere tabligat ilan yoluyla yaplr ve her iki durumda da itirazlarn bildirmeleri için ipotek hakk sahiplerine 30 günlük süre tannr.Herhangi bir itiraz bildirilmemi ise veya itirazn hakl olmad mahkemece hükme balanr ise kayt terkin olunur.
Aksi takdirde ipotekli alacaklarn haklarnn sakl bulunduuna dair meruhat verile- rek sicildeki kayt terkin olunur.
Uçak sicili tüzüü Madde 64 – Hava araçlarnn snflandrlmas,tescile tabi olmayanlarnn belirlen- mesi, uçak sicilinin tesisi ve nasl tutulaca, personelin nitelikleri, hukuki ilikilerin nasl belgelenecei ve tescil olunacaklar, kaytlarn düzeltilmesi, deitirilmesi ve silinmesine ilikin kurallar ile 55 inci maddenin tatbiki halinde uygulanacak kurallar bir tüzük ile belirlenir.
Hava araçlarnn hukuki nitelii Madde 65 – Bu Kanunda aksine bir hüküm bulunmadkça, hava araçlar menkul mal hükümlerine tabidir.
Mülkiyet ve dier ayni haklarn tesisi Madde 66 – Hava aracnn tamam veya bir paynn üzerinde mülkiyet ve dier ayni haklarn tesisi, devri ve temlik için yazl sözleme yaplmas lazm ve kafidir. Temlike ilikin sözlemeler yazl ekilde yaplmadkça muteber deildir.
Sözlemeler uçak siciline tescil edilmeden üçüncü ahslar bakmndan hüküm ifade etmez.
Tescile tabi olmayan hava arac mülkiyetinin iktisab Madde 67 – Tescile tabi olmayan hava arac veya paynn temlikinde akitler mülki- yetin temellük edene teslimden önce intikalini kararlatrabilirler.
Teferruat ve mütemmim cüzüler Madde 68 – Hava aracnn teferruat ve mütemmim cüzüleri hokknda Medeni Kanu- nun 619 ve 621 inci maddeleri uygulanr.
Öncelikle uygulanacak hüküm Madde 68/A– (Ek: 4/7/2012-6353/15 md.)
Türkiye Cumhuriyeti adna 16/11/2001 tarihinde Cape Town’da imzalanan ve 10/3/2011 tarihli ve 6192 sayl Kanunla onaylanmas uygun bulunan “Tanr Do- nanm Üzerindeki Uluslararas Teminatlar Hakknda Sözleme” ve “Tanr Donanm Üzerindeki Uluslararas Teminatlar Hakknda Sözlemeye likin Hava Arac Dona- nmna Özgü Konulara Dair Protokol” ile kanunlarn ayn konuda farkl hükümler içermesi nedeniyle çkabilecek uyumazlklarda “Tanr Donanm Üzerindeki Ulus- lararas Teminatlar Hakknda Sözleme” ve “Tanr Donanm Üzerindeki Uluslararas Teminatlar Hakknda Sözlemeye likin Hava Arac Donanmna Özgü Konulara Dair Protokol” hükümleri esas alnr.
Hava arac ipotei Madde 69 – Bir alacan temini için hava arac üzerinde ipotek tesis olunabilir. Hava arac ipotei, alacaklya hava arac bedelinden alacan alma yetkisini verir. Müstak- bel alacaklar veya arta bal olan bir alacak için dahi ipotek tesis edilebilir.
Akdi ipotek Madde 70 – Hava araçlar üzerinde malik ile alacakllarn anlamalar ve sicile tescil ile ipotek tesis olunabilir.
potek tesisine ait anlamalarn yazl ekilde yaplmas ve imzalarn noterce onan- m olmas arttr.
Kanuni ipotek Madde 71 – Hava araçlarnn yapm ve onarmndan doan alacaklar için yapmc veya onarmc, hava arac üzerinde kanuni bir ipotein tescilini isteyebilir.
Bu kanuni ipotein tesisi hakknda Medeni Kanunun 809, 810 ve 811 inci maddeleri uygulanr.
Birlikte ipotek Madde 72 – Bir alacak için birden çok hava arac ipotek edilmi bulunursa, aksine bir
172920 Sayl Kanun
anlamaya dayanlarak sorumluluk miktarlar sicilde belirtilmedikçe, bunlardan her biri borcun tamamndan sorumludur.
Yabanc para esasna göre ipotek Madde 73 – Yabanc para ile ödenecek olan borçlar için, Maliye Bakanlnn izni ile yabanc para esasna göre ipotek tesis olunabilir. Bu iznin sicile kayd lazmdr.
potek tescilin içerii Madde 74 – Sivil hava arac ipoteinin tescilinde:
a) Alacaklnn ad, soyad ve adresi;
b) Alacan tutar ve faiz oran;
c) Alacan tutar kesin deil veya deitirilebilir ise faizler dahil, ipotegin temin ettii azami tutar;
d) Nama veya hamiline yazl tahvillerin ipotek ile temini durumunda ipotek borcun tamam için kurulacaksa, alacakl yerine,borçlu ile alacakllarn tü- münü birden temsil edecek bir temsilci; ihrac üstlenen iletme için kurulacaksa, ipotek üzerinde tahvil sahipleri lehine bir rehin hakk da;
Tescil olunur.
Salanan alacak Madde 75 – potekli sivil hava araçlarnn karlayaca alacaklar hakknda, Medeni Kanunun 790 nc maddesinin 1 inci fkras ile 791 inci maddesi hükümleri uygulanr.
potein kapsam Madde 76 – potein kapsam hakknda Medeni Kanunun 777 ve 778 inci maddeleri uygulanr.
Sigorta Madde 77 – Bir hava aracnn maliki veya onun hesabna bir bakas tarafndan sigorta ettirilmi olmas durumunda, ipotek sigorta tazminatna da amil olur. Sigorta- c, sicile kaytl bir hava arac ipoteini bilmediini ileri süremez.
Sigorta bedeli Madde 78 – Bir hava aracnn kayb veya kaza sonucu hasara uramas veya poliçede yer alan ve sigorta teminatna dahil artlarn tahakkuku halinde; aksine bir anlama olmadkça ipotek hakk sahibi, sigortal hava arac üzerindeki ipotek tutar kadar sigortac tarafndan ödenecek tazminata müstehak olur. Herhangi bir ödeme yapl- mazdan önce sigortac, tescil edilmi ipoteklerin tespitini talep etmekle yükümlüdür.
potekli alacakllarn haklar göz önünde tutulmadan yaplan ödemeler borçtan kur- tarmaz.
Sigortacnn halefiyeti Madde 79 – Sigortac, alaca ödedii nispette ipotekli alacaklnn haklarna kanu- nen halef olur. u kadar ki; halefiyet, alacaklnn zararna olarak ileri sürülemeyecei gibi, sigortacnn kendilerine kar sorumluluu devam eden ve derecesi ayn olan veya sonra gelen ipotekli alacakllarn zararna olarak da dermeyan edilemez.
Malikin defi hakk Madde 80 – potekli hava arac maliki, borçlunun alacaklya kar haiz bulunduu defi ve itirazlar ipotekli alacaklya kar ileri sürebilecei gibi, borçlu borcuna esas olan hukuki ilemi feshedebildii sürece, alacaklnn hakkn hava aracndan salan- masna engel olabilir.
Alacakl borçlusunun muaccel bir alaca ile takas imkanna sahip bulundukça, malik de ayn yetkiye sahiptir.
Borçlunun bir defi veya itirazdan feragat malikin hakkna halel getirmez.
Ödeme hakk Madde 81 – Alacak malike kar muacceliyet kazanr veya borçlu borcunu ödemek hakkn haiz olursa, malik borcu ödeyebilir.
Malik, tevdi veya takas yolu ile de alacaklnn hakkn yerine getirebilir.
Halefiyet Madde 82 – Malik ayn zamanda borçlu deilse, alaca ödedii oranda alacaklnn yerine geçer. Halefiyet alacaklnn zararna ileri sürülemez.
potek alacann tahsili Madde 83 – Alacakl, ipotein kapsamna giren mamelek unsurlar üzerinden alaca- n, ancak cebri icra yolu ile alabilir.
Borçlu, borcunu ödemedii takdirde, alacaklya hava aracnn temellük etmek yetkisini veren her türlü anlama geçersizdir.
potein devri ve dümesi Madde 84 – potekle temin edilmi olan alacan temliki ile, ipotek de yeni alacaklya geçer. Alacak ipotekden ve ipotek de alacaktan ayr olarak devredilemez. Alacan temliki yazl ekilde ve sicile tescil ile olur.
Alacan sona ermesi, alacaklnn feragat ve ipotekle mülkiyetin ayn kiide birle- mesi ile ipotek düer.
potein dümesi üzerine, kayt sicilden terkin olunur. Malik ipotein dermeyannn daimi olarak imkansz klan bir defie sahip bulunduu takdirde, alacakldan, ipotekden feragat etmesini isteyebilir.
192920 Sayl Kanun
ALTINCI BÖLÜM Hava Araçlarna likin Uçu Kurallar
Hava araçlarnn muayene ve kontrolü Madde 85 – Sivil hava araçlar; Türk uçak siciline tescil edilmeden önce ve tescilden sonra da belirlenmi bulunan hallerde, uçua elverililik yönünden muayene ve kontrol edilir. Bu husus Ulatrma Bakanlnca hazrlanacak yönetmelikle düzenlenir.
Uçua elverililik belgesi Madde 86 – Türk sivil hava araçlarna uçua elverililik belgesinin verilmesi, belge- nin geri alnmas veya iptaline ilikin artlar ile bu ilemlere ait yetki ve sorumluluklar. Türkiye’nin taraf olduu uluslararas anlamalarn hükümleri sakl kalmak art ile, Ulatrma Bakanl tarafndan hazrlanacak yönetmelikler ile belirlenir.
stisnai durumlar Madde 87 – Sivil hava araçlar, geçerli uçua elverililik belgesi olmakszn, Türk hava sahasnda, Ulatrma Bakanlnn izni ile deneme, muayene ve ferry uçuu yapabilir.
Kyasen uygulama Madde 88 – Türk sivil hava araçlar için yabanc devletlerin yetkili makamlar tarafndan verilmi uçua elverililik belgelerinin geçerliliine ve yabanc sivil hava araçlar için Türkiye’de uçua elverililik belgesi verilmesine ilikin artlar, yukardaki maddelerde yer alan esaslar dairesinde Ulatrma Bakanl tarafndan saptanr.
Hava arac belgeleri Madde 89 – Türk hava sahasnda uçu yapacak bütün hava araçlarnn, uçu srasnda bal bulunduklar devletin geçerli kurallar uyarnca:
a) Bir merkezi sicile kaytl olmalar ve tescil belgesini tamalar,
b) Milliyet ve tescil iaretlerini tamalar,
c) Uçua elverililik belgesini tamalar,
d) Mürettebata ait belgeleri bulundurmalar,
e) Telsiz tesisat ruhsatnamesini tamalar,
f) Sigorta poliçesini bulundurmalar,
g) Kanun ve tüzükler gereince tayin olunan sair belgelerin bulundurulmas,
Ve yetkili makamlar tarafndan yaplacak kontrollerde gösterilmesi zorunludur.
Türkiye’nin taraf olduu anlamalarn hükümleri sakldr.
Devlet hava araçlar: Madde 90 – Türk hava sahasnda uçu yapacak yabanc devlet hava araçlar; Türk kanunlarna ve bunlara bal kurallara uymak zorundadrlar. Türk Devlet hava araçla-
rnn, Türk hava sahasnda ve uluslararas hava sahasnda yapacaklar uçularla ilgili kurallar koyma yetkisi Türkiye Cumhuriyeti Hükümetine aittir. ikago Sözlemesi 3 üncü maddesi hükümleri sakldr.
Kalk ve ini Madde 91 – Sivil hava araçlarnn ini ve kalklar, bu Kanunun öngördüü esaslar dairesinde saptanm bulunan havaalanlarndan baka yerlerde yaplamaz.
Can ve mal güvenliinin korunmas amac ile bavurularak önlemler ile Ulatrma Bakanlnca önceden alnm izine dayanan ini ve kalklar yukardaki hükümden müstesnadr.
Havayolu Madde 92 – Sivil hava araçlar, bu Kanunun öngördüü esaslar dairesinde saptanm bulunan havayolunu izlemeye ve uçu srasnda hava trafik kontrol yetkililerinin, talimatna aynen uymaya mecburdur.
Can ve mal güvenliinin korunmas amac ile verilen talimatn dna çkarlmasn gerekli klan durumlarda, sorumlu kaptan pilot durumu derhal yetkili hava trafik kontrol ünitesine, bildirir ve alaca talimata göre hareket eder.
Olaanüstü durumlarda, sorumluluu kendisine ait olmak üzere, sorumlu kaptan pilot gereken önlemlere bavurabilir,bu durumda dahi yetkili hava trafik kontrol üni- tesinin en ksa zamanda haberdar edilmesi zorunludur.
Yasaklar Madde 93 – Uçu srasnda;
a) Tehlike ve zorunlu durumlar hariç paraütle atlamak,
b) Akrobatik Uçu veya benzeri hava gösterileri yapmak,
c) Zirai mücadele dnda yere herhangi bir madde atmak, dökmek veya boalt- mak, yangnla mücadele uçaklar hariç yerden herhangi bir madde almak,
d) Fotoraf çekme yasa olan yerlerin fotorafn çekmek,
e) Herhangi bir madde veya nesneyi çekmek veya uçan nizami kullanlma eklinin dnda tamak,
f) Her türlü reklam ve propaganda niteliinde faaliyette bulunmak,
g) Silah, cephane, her nevi harp malzemeleri, patlayc, yanc, tahrip edici ve andrc madde, zehirli gaz, nükleer yakt, radyoaktif madde, can ve mal güvenlii yönünden tehlikeli olduu saptanm her nevi kat, sv ve gaz halinde madde tamak,
h) Görülen hizmetin ve içinde bulunulan durumun gerektirdiinin dnda yayn ve haberleme yapmak,
Yasaktr.
212920 Sayl Kanun
Yukardaki yasaklara istisna getirmek üzere, özel veya genel nitelikte izin vermeye, Ulatrma Bakanl yetkilidir.
Bu izni vermeden önce, Ulatrma Bakanl gerektiinde, ilgili bakanlklar ve Genel- kurmay Bakanlnn görüünü alr.
nme mecburiyeti Madde 94 – Can ve mal güvenlii veya kamu düzeni veya yurt güvenlii gerekçesi ile, yetkili makamlardan vaki olacak talimat karsnda hava aracnn bildirilecek havaalanna inmesi zorunludur.
Birinci fkra hükmünün uygulanmasnda, Ulatrma Bakanl gerektiinde; Genel- kurmay Bakanl, çileri, Dileri ve Gümrük ve Tekel bakanlklar ile ibirlii yapar.
YEDNC BÖLÜM Sivil Havaclk Personeli
Yeterlik belgesi Madde 95 – Pilotlar ile hava aracnn sevk ve idaresi bakmndan gerekli personelin, faaliyette bulunabilmeleri için, Ulatrma Bakanlndan yeterlik belgesi almalar ve bu belgeleri belirli süreler içinde yenilemeleri zorunludur.
Ulatrma Bakanl yeterlik belgesi almalar gereken birinci fkrada belirtilen personel ve dier havaclk personelinin kategorilerinin saptanmas, belge verilmesi, geçerlilii, yenilenmesi, geri alnmas ve sicillerin tutulmas kurallarn yönetmelikle düzenler.
Yabanc devletler tarafndan verilmi yeterlik belgeleri Madde 96 – Yabanc bir devletin yetkili makamlar tarafndan usulüne uygun surette düzenlenmi veya geçerlilii onanm yeterlik belgeleri, Türkiye’nin taraf olduu uluslararas anlamalar çerçevesinde bu Kanunun uygulamas bakmndan da geçerli olarak kabul edilir.
Yeterlik belgesini düzenlemi veya onam bulunan devletin veya belge sahibinin vatanda olduu devletin, Türk Sivil hava araçlarna veya bu Kanun hükümleri uyarnca verilmi yeterlik belgelerine veya sahiplerine kar kastl ilem yapmalar durumunda, birinci fkra hükmü uygulanmaz.
Yabanc bir devlet tarafndan Türk vatandalarna verilmi yeterlik belgelerinin, han- gi koullar altnda geçerli saylaca yönetmelikle belirlenir.
Yeterlik belgesinin iptali ve geri alnmas Madde 97 – Yeterlik belgesinin verilmesi için zorunlu bulunan asgari koullarn ortadan kalkmas durumunda, belge iptal edilir.
Yeterlik belgesinin verilmesi için aranan niteliklerde geçici olarak deiiklik meydana gelenlerin belgeleri, durumlarnn düzeldii saptanncaya kadar geri alnr.
dari önlem Madde 98 – (Deiik: 23/1/2008-5728/432 md.) Gerek bu Kanunda ve gerekse ilgili tüzük ve yönetmeliklerde yer alan ve can ve mal güvenliinin korunmasna yönelik kurallara aykr davrandklar iddiasyla hak- larnda soruturma veya kovuturma balatlm bulunan sivil havaclk personelinin yeterlik belgelerini, soruturma veya kovuturma sonuçlanncaya kadar geri almaya, Ulatrma Bakanl yetkilidir.
Ceza Muhakemesi Kanununda yer alan koruma tedbirlerine ilikin hükümler sakldr.
Eitim ve öretim Madde 99 – Sivil havaclk sahasnda eleman yetitirmek veya bu sahada örencileri yüksek öretime hazrlamak amacyla; Ulatrma Bakanlna bal lise veya dengi okullar 1739 sayl Milli Eitim Temel Kanununun 58 inci maddesine uygun olarak açlabilir. Gerçek ve tüzelkiiler de ayn amaçla 625 sayl Özel Eitim Kurumlar Ka- nunu esaslarna göre özel okullar açabilirler.
Sivil havaclk sahasnda meslek eleman yetitirmek üzere 2547 sayl Yükseköre- tim Kanunundaki esaslara uygun olarak yüksekokullar kurulabilir.
Kaptan pilotun genel yetki ve sorumluluklar Madde 100 – Sorumlu kaptan pilot hava aracnn, can ve mal güvenliini salayacak surette sevk ve idaresinden birinci derecede sorumlu olup, olaanüstü durumlarda gereken önlemleri almaya yetkilidir.
Kaptan pilotun idari yetki ve sorumluluklar Madde 101 – Sorumlu kaptan pilot, hava aracnda emniyet ve düzenin salanmas için önlem almaya ve bu amaçla, yolculara, personele ve hava aracnda bulunan dier kiilere emir ve talimat vermeye ve gerektiinde bunlar hava aracndan çkar- maya yetkilidir.
Sorumlu kaptan pilot, uçu srasnda gerçekleen doum ve ölüm olaylarn bir tuta- nakla saptar ve inilen ilk havaalannda mahalli yetkililere, yurt dnda ise Türk konsolosluuna bildirir veya bildirilmesini salar. Yurda dönüünde ayrntl rapor verir.
Sorumlu kaptan pilot Kanun, tüzük veya yönetmelik uyarnca hava aracnda uçu srasnda tutulmas veya bulundurulmas gereken tüm defter, kayt ve belgelerin bu- lundurulmasndan ve usulü dairesinde tutulmasndan sorumludur.
Kaptan pilotun cezai yetki ve sorumluluklar Madde 102 – (Deiik birinci fkra: 23/1/2008-5728/433 md.) Sorumlu kaptan pilot, hava aracnda ilenen suç veya kabahatlerle ilgili delilleri toplamak ve saklamakla
232920 Sayl Kanun
yükümlü olduu gibi; can ve mal güvenliini tehdit eden veya gecikilmesinde zarar doabilecek durumlarda gerekli tedbirleri almaya; kolluk görevlileri olaya elkoyun- caya kadar kiileri gözaltnda tutmaya, kiilerin üzerini veya eyasn aramaya, suçun ilenmesinde kullanlan veya kullanlmasna teebbüs edilen ya da bulundurulmas suç veya kabahat oluturan eyay alkoymaya, bizzat veya emrindeki dier mürette- bat ile birlikte yetkilidir.
u kadar ki; kaptan pilot gereken kanuni tedbirlerin alnmasn salamak amac ile durumu en ksa zamanda yetkili makamlara intikal ettirmek ve yurt dnda ise, Türk konsolosluuna bildirmek veya bildirilmesini salamak ve her iki halde de, ayrntl bir rapor vermek mecburiyetindedir.
Özel düzenlemeler Madde 103 – Türk sivil hava araçlaryla faaliyette bulunan kamu kurum ve kurulular ile gerçek ve özel hukuk tüzelkiiler, bu Kanunun hükümlerine aykr olmamak art ile, kaptan pilotun görev, yetki ve sorumluluklarn belirleyen talimatlar ha- zrlayabilirler. Ancak, bu gibi talimatlara uyulmas, kaptan pilotun kanuni kurallar karsndaki sorumluluunu etkilemez.
Yolcularn yükümlülükleri Madde 104 – Yolcular, Türkiye’nin taraf olduu uluslararas anlamalar ile bu Kanun hükümlerine; meydan otoritesi ve tayann talimatna uymak zorunda olup, can ve mal güvenliini ve yolculuun disiplin ve intizamn bozacak her türlü eylem ve dav- rantan kaçnmakla yükümlüdür.
Uluslararas sözleme hükümleri Madde 105 – Bu bölümde yer alan konularda Türkiye’nin de katlm olduu 1963 tarihli Tokyo, 1970 tarihli Lahey ve 1971 tarihli Montreal sözlemeleri hükümleri sakldr.
ÜÇÜNCÜ KISIM Havayolu ile Tamalar
BRNC BÖLÜM ç Hat Tama Sözlemesi
Uygulanacak hükümler Madde 106 – Havayolu ile yurt içinde yaplacak tamalarda; bu Kanunda hüküm bulunmadkça, Türkiye’nin taraf olduu uluslararas anlamalarn hükümleri ve bu anlamalarda da hüküm bulunmad hallerde, Türk Ticaret Kanunu hükümleri uygulanr.
Yolcu tama sözlemesi - bilet Madde 107 – Yolcu tama sözlemesinde, tayc, yolcuya aadaki kaytlar içeren ve uluslararas standartlara uygun olan bir bilet vermekle yükümlüdür;
a) Taycnn ad veya ticaret unvan ve adresi,
b) Yolcunun ad ve soyad,
c) Biletin numaras ile düzenlendii gün ve yeri,
d) Tama ücreti; bilet ücretsiz verilmise buna dair kayt,
e) Kalk, var ve varsa aktarma yerleri,
f) Tamann bu Kanunda gösterilen sorumluluun snrlandrlmasna ilikin hükümlere bal olduu.
Tayc, yolcuyu biletsiz veya yukarda yazl kaytlar içeren bir bilet vermeden kabul etmi ise, tama sözlemesinin varl veya geçerlilii etkilenmez, ancak tayc bu Kanunun sorumluluu kaldran veya snrlayan hükümlerinden yararlanamaz.
Bagaj ve kiisel eya Madde 108 – Tayc; yolcunun bagajlarn ve beraberindeki kiisel eyasn tama sözlemesinde belirlenen artlar dairesinde, ücretsiz olarak tamaya mecburdur.
Bagaj kuponu Madde 109 – Taycya teslim edilen her bir parça bagaj için, yolcuya aadaki kaytlar içeren bir bagaj kuponu verilir.
a) Taycnn ad veya ticaret unvan ve adresi,
b) Yolcunun ad ve soyad veya yolcu biletinin tarih ve numaras,
c) Bagaj kuponunun tarih ve numaras,
d) Bagajn arl,
e) Teslim yeri,
f) Yolcu tarafndan özel olarak beyan edildii takdirde, bagajn içerii ve deeri,
g) Tamann bu Kanunda gösterilen sorumluluun snrlandrlmasna ilikin hükümlere bal olduu.
Tayc; bagaj kuponsuz veya yukarda yazl kaytlar içeren bir kupon vermeden kabul etmi ise; tama sözlemesinin varl veya geçerlii etkilenmez; ancak tayc bu Kanunun sorumluluu kaldran veya snrlayan hükümlerinden yararlanamaz.
Bagaj kuponu biri yolcuda kalmak ve dieri bagaja taklmak üzere iki nüsha olarak düzenlenir ve bagajn ibraz edene teslim edilecei kaydn içerir.
Birinci ve ikinci fkralarn hükmü sakl kalmak art ile, tayc bagaj kuponuna ko- nulmas gereken bilgilerden yolcu biletinde zaten mevcut bilgileri bagaj kuponuna yazmayabilir veya biletle birletirmek kaydyla sadece bir bagaj tehis kuponu ve- rebilir.
252920 Sayl Kanun
Yük tama sözlemesi - hava yük senedi Madde 110 – Yük tama sözlemesinde, tayc yükletene aadaki kaytlar içeren bir hava yük senedi vermekle yükümlüdür.
a) Hava yük senedinin numaras ile, düzenlendii gün ve yer,
b) Taycnn ad veya ticaret ünvan ve adresi,
c) Yükletenin ad, soyad veya varsa ticaret unvan ve adresi,
d) Gönderilenin ad, soyad veya varsa ticaret ünvan ve adresi,
e) Kalk, var ve varsa aktarma yerleri,
f) Yükün türü, says, miktar ve arl,
g) Özel olarak beyan edildii takdirde deeri,
h) Tama ücreti ve ödeme artlar, ücretsiz tamalarda buna dair kayt,
i) Gereinde, yük senedine eklenmesi zorunlu olan belgeler,
j) Tamann bu Kanunda gösterilen sorumluluunun snrlandrlmasna ilikin hükümlere bal olduu.
Taycnn, yükü, yük senetsiz veya yukarda yazl kaytlar içeren bir yük senedi vermeden kabul etmi olmas, tama sözlemesinin varln veya geçerliliini etkilemez. Ancak tayc bu Kanunun sorumluluu kaldran veya snrlayan hükümlerin- den yararlanamaz.
Birden çok parça için, yükletenin istei üzerine tayan her bir parçaya ayr yük senedi düzenlemekle yükümlüdür.
Hava yük senedi üç nüsha olarak düzenlenir. Birinci nüshaya “Tayc için” yazlr ve yükleten tarafndan imzalanr. kinci nüshaya “Gönderilen için” yazlr ve tayc ile yükleten tarafndan imzalanr. Üçüncü nüsha, tayc tarafndan imzalanarak, yükün teslim alnmasndan sonra, yükletene verilir.
Yükletenin beyanlar Madde 111 – Yükleten yükle ilgili olarak hava yük senedine yazlacak kayt ve beyanlar ile yükün gönderilene teslimi için gereken tüm bilgi ve belgelerin tam ve doru verilmesinden sorumlu olup, bu yüzden taycnn ve üçüncü ahslarn ura- yacaklar zararlar tazmin ile yükümlüdür.
Tayc personeli ve temsilcilerine kusur isnad hariç olmak üzere; tayc, verilen bilgi ve belgelerin doruluunu ve yeterliliini aratrmaya mecbur deildir.
Yük senedinin ispat kuvveti Madde 112 – Hava yük senedi, aksi kantlanncaya kadar, sözlemenin varl, artlar ve yükün teslim alnd hakknda karine tekil eder.
Hava yük senedinde yükün arlna, boyutlarna, ambalajna ve parça saysna ilikin kaytlar aksi ispat edilinceye kadar doru saylr; yükün miktarna, hacmine ve bulunduu hale veya yükün belirgin durumuna ilikin kaytlar, ancak yükletenin de katlmas ile tayc tarafndan muayene edilmesi ve sonuçlarn hava yük senedine yazlmas art ile tayc aleyhine delil tekil eder.
Yükletenin tasarruf yetkisi Madde 113 – Yükleten, tama sözlemesinden doan tüm borçlarn yerine getirmek art ile; gönderilenin, bir sonraki madde uyarnca hakkn kullanmaya bala- d ana kadar yük üzerinde tam bir tasarruf hakkna sahiptir. Gönderilen, hava yük senedini veya yükü kabulden kaçnrsa veya kendisine gereken ihbarn yaplmas mümkün olmaz ise, yükleten tasarruf hakkna tekrar sahip olur.
Yükleten bu hakkn taycya veya dier yükletenlere zarar vermeyecek ekilde kullanmaya mecbur olup, bu tasarruf hakknn kullanlmasndan doan masraflardan sorumludur.
Yükletenin verdii talimatn yerine getirilmesi mümkün olmaz ise, tayc, durumu derhal kendisine bildirmekle yükümlüdür.
Tayc, yükletenin talimatn hava yük senedinin yükletene verilmi olan nüshasnn iadesini istemeden yerine getirirse, bu hava yük senedi nüshasnn zilyedinin, bu yüzden urayabilecei herhangi bir zarardan, yükletene rücu hakk sakl kalmak art ile sorumlu olur.
Gönderilenin haklar Madde 114 – Yükletenin bir önceki madde uyarnca sahip olduu hakk kullanmam olmas halinde, gönderilen yükün varma yerine ulamas üzerine, sözleme artlarna uymas kayd ile, taycdan, yükün kendisine teslimini istemek hakkna sahiptir.
Aksi kararlatrlm olmadkça, yükün varma yerine ulat, tayc tarafndan en ksa zamanda gönderilene ihbar edilir.
Tayc, yükün kayp olduunu ikrar ederse veya yük varmas gereken günden itibaren yedi gün geçmi olmasna ramen varamam olursa, gönderilen, tama sözle- mesinden doan haklar taycya kar ileri sürmek yetkisine sahip olur.
Haklarn kullanlmas Madde 115 – Yükleten veya gönderilen, tama sözlemesinden doan yükümlülük- lerini yerine getirmek art ile 113 üncü ve 114 üncü maddelerin tand haklar, müstakilen kendilerinin veya bakalarnn adna ileri sürebilir.
Yükleten ile gönderilenin ilikileri Madde 116 – 113 üncü, 114 üncü ve 115 inci maddeler yükleten ile gönderilenin ilikilerini veya haklarn yükleten veya gönderilenden devren kazanm olan üçüncü kiilerin karlkl ilikilerini etkilemez.
272920 Sayl Kanun
113 üncü, 114 üncü ve 115 inci maddelerin hükümleri, ancak hava yük senedine konacak açk kaytlar ile deitirilebilir.
Ücretsiz tamalar Madde 117 – Taycnn kendi yetkili organnca saptanan kurallarna göre ücretsiz olarak yapaca yolcu ve yük tamalar dnda; görev maksadyla veya özel nedenlerle Türk tescilli hava araçlar ile ücretsiz yaplacak yolcu ve yük tamalarna ilikin kurallar, Ulatrma Bakanlnca yönetmelikle düzenlenir.
KNC BÖLÜM Hava Araçlar Kullanma Sözlemeleri
Kira ve Carter sözlemeleri Madde 118 – Uçu personeli almadan sadece hava aracnn kiralanmas halinde Borçlar Kanununun ilgili hükümleri, uçu personeli ile birlikte bir hava aracnn ta- mamnn veya bir ksmnn yahut muayyen bir mahallinin kiralanmas veya Carter Sözlemesi halinde Türk Ticaret Kanununun ilgili hükümleri uygulanr.
Uluslararas anlamalarn hükümleri sakldr.
Yazl ekil Madde 119 – Kira ve Carter sözlemeleri yazl ekilde yaplmadkça muteber deildir.
Kira sözlemesinin üçüncü kiilere dermeyan edilebilmesi için uçak siciline erh verilmesi gereklidir.
DÖRDÜNCÜ KISIM Tama Sözlemesinden Doan Sorumluluk
BRNC BÖLÜM Sorumluluk Halleri
Yolcunun urad zarardan sorumluluk Madde 120 – Yolcunun ölümü veya herhangi bir cismani zarara uramas halinde, bu zarara sebebiyet veren kaza hava aracnda veya ini veya bini srasnda meydana geldii takdirde, tayc sorumludur.
Bagaj veya yükün urad zarar Madde 121 – Tescil ettirilmi bagaj veya yükün kayb veya zarara uramas halinde, zarara sebebiyet veren olay, havayolu ile tama srasnda meydana gelmi ise zarardan tayc sorumludur.
Birinci fkra anlamnda havayolu ile tama; bagaj veya yükün bir havaalannda veya bir hava aracnda veya havaalan dna inilmesi halinde o yerde taycnn muha-
faza ve nezareti altnda bulunduklar süreyi kapsar. Yük için Türk Ticaret Kanununun 781 inci madde hükmü uygulanr.
Havayolu ile tama müddeti, bir havaalan dnda olmak üzere karada, denizde veya iç sularda yaplan tamay içine almaz. Belirtilen tamalar havayolu tama sözle- mesinin ifas zmnnda yükleme, teslim veya aktarma amacyla yaplm ise meydana gelen her türlü zarar, aksi sabit olmadkça havayolu ile tama süresinde meydana gelmi kabul olunur.
Gecikmeden doan zarar Madde 122 – Tayc, havayolu ile yolcu, bagaj veya yükün tanmasndaki gecikmeden doan zarardan sorumludur.
Taycnn sorumluluktan kurtulmas Madde 123 – Tayc, kendisinin ve adamlarnn zarar önlemek için gerekli olan bütün tedbirleri aldklarn veya bu tedbirleri alma olana bulunmadn ispatlarsa sorumlu deildir.
Sorumluluun snrlandrlmas Madde 124 – Taycnn sorumluluunun snrlandrlmas, 12 Ekim 1929 tarihinde Varova’da imzalanan ve Uluslararas Hava Tamalarna likin Baz Kurullarn Bir- letirilmesi Hakkndaki Sözleme ve bu Sözlemeyi deitiren Türkiye’nin katld sözleme ve protokollerin hükümlerine göre tayin olunur.
Tayc, birinci fkrada anlan sözleme ve protokoller ile öngörülmü bulunan snr- larn yükseltilmesine ilikin özel anlamalar yapmak veya bu nitelikteki anlamalara katlmak yetkisini haizdir.
Para kymetinin deimesi halinde, birinci fkrada öngörülen sorumluluk snrlarnn yeniden belirlenmesine Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Geçersiz saylan hükümler Madde 125 – Taycnn sorumluluunu tamamen veya ksmen kaldran veya 124 üncü maddede sözü geçen Sözleme veya onu deitiren protokolde belirtilmi olan sorumluluk snrn indirmeyi amaçlayan her art hükümsüzdür. Bu artlarn hüküm- süzlüü tama sözlemesinin de hükümsüzlüünü icabettirmez.
u kadar ki, yükün nitelii, özürü veya gizli aybndan doacak zararlar düzenleyen hükümlere birinci fkra uygulanmaz.
Snrsz sorumluluk Madde 126 – Zararn, taycnn veya adamlarnn zarar vermek kast ile veya zararn domas ihtimali olduunu bilerek dikkatsizce yaptklar bir hareket veya ihmal sonucunda meydana geldii ispat edildii takdirde; bu Kanunda öngörülen sorumluluk snrlar uygulanmaz. Ancak, taycnn içileri veya temsilcileri gibi yardmc
292920 Sayl Kanun
kiilerinin meydana getirdii snrsz sorumluluk talebine mevzu olan zarar hakknda Borçlar Kanununun 55 inci madde hükümleri sakldr.
Taycnn adamlar Madde 127 – Bu Kanunda öngörülen bir zarardan dolay, taycnn adamlar aleyhine dava açld takdirde; taycnn adam kendi görevi çerçevesinde hareket etti- ini ispat ederse, taycnn bu Kanuna göre yararlanabilecei hususlardan istifade etmeye hak kazanr.
Bu gibi hallerde taycdan ve taycnn adamlarndan alnabilecek tazminatn toplam miktar, bahse konu snrlar aamaz.
Hasarn ihbar Madde 128 – Yolcu bagajnn veya yükün, bunlar teslim almaya yetkili kii tarafndan itiraz edilmeden kabulü, tama belgesine uygun olarak ve iyi durumda teslim edildiklerine karine tekil eder.
Hasar halinde, teslim almaya yetkili kii tarafndan hasarn örenilmesinde derhal ve teslimlerinden itibaren yolcu bagaj için en geç yedi gün içinde ve yük için en geç ondört gün içinde tayana ihbarda bulunulmas gerekir. Gecikme halinde ihbar, bagajn veya yükün tesliminden itibaren en geç yirmibir gün içinde yaplmaldr.
hbarn yazl olarak veya durumun tama belgesinin üstünde gösterilmesi sureti ile yaplmas gerekir.
kinci fkrada belirtilen sürelere uyulmamas halinde, hileli davranmas hali hariç, tayc aleyhine dava açlamaz.
Birden çok tayan tarafndan yaplan tamalar: Madde 129 – Tamann birbiri ardnca deiik tayclar tarafndan yaplmas halinde; yolcu bagaj veya yükü kabul etmi olan her tayc, bu Kanun hükümlerine tabi olur ve tamann kendi denetiminde yaplan bölümü ile ilgili olduu ölçüde, tama sözlemesinin taraflarndan biri saylr.
Böyle bir tama halinde; ilk tayc, tamann tümü için sorumluluu açkça yük- lenmi olmadkça, yolcu veya yük sahipleri, sadece kaza veya gecikmenin meydana geldii tamay yapan taycya kar talep hakkna sahip olabilirler.
Bagaj veya yük tamalarnda yolcu veya göndericinin ilk taycya, yolcu veya teslim almaya yetkili alcnn ise son taycya kar talepte bulunma haklar vardr. Ayrca, bunlardan herbiri zararn, ziyann veya gecikmenin meydana geldii tamay yapan taycya kar da talepte bulunabilirler. Bu tayclar, yolcu, gönderici ve alcya kar mütereken ve müteselsilen sorumludur.
Karma tamalar Madde 130 – Ksmen havayolu, ksmen de baka herhangi bir suretle yaplan birleik tamalar halinde, bu Kanun hükümleri sadece havayolu ile yaplan tama ksmna uygulanr.
Birleik tama hallerinde taraflar, tama belgelerine tamann havayolu ile yapl- mayan ksmlarna ilikin hükümler koyabilirler.
Dava açma süresi Madde 131 – Sorumlulua ilikin dava, hava aracnn varma yerine geldii veya gelmesi gerektii tarihten veya tamann durduu tarihten itibaren iki yl içinde açlmazsa tazminat talep hakk düer. Ancak, ondördüncü madde gereince rapor tanzimi gereken hallerde, iki yllk süre ondördüncü madde gereince Resmi Gazete ile yaplacak duyuru tarihinden itibaren ilemeye balar.
Sigorta yükümlülüü Madde 132 – Yurt içi veya yurt d yolcu, yük ve posta tamalar yapmaya yetkili klnan tayclar, tama sözlemelerinden doabilecek zararlardan dolay tazminat taleplerinin teminat olmak üzere, asgari 124 üncü madde esaslarna göre saptanan sorumluluk snrlar içerisinde mali mesuliyet sigortalar yapmakla yükümlüdürler.
Sigorta, taycnn adamlarnn bu Kanunda öngörülen sorumluluunu da kapsar.
Yurt içi veya yurt d tama yapan tayclarn yaptracaklar sigorta ve teminat artlar; uluslararas standartlar gözönünde bulundurularak ve Ulatrma Bakanl- nn görüü de alnarak Ticaret Bakanlnca onaylanr.
Bu maddede belirtilen sigorta yükümlülüü yerine getirilmeyen hava araçlar Ulatrma Bakanlnca uçutan men edilir.
KNC BÖLÜM Üçüncü Kiilere Kar Sorumluluk
letmenin tanm Madde 133 – leten, sivil hava aracn kendi adna bizzat kullanan veya yardmclar marifeti ile kullanlmasn salayan gerçek ve tüzelkiilerdir.
Bir sivil hava aracnn kullanma hakk dorudan veya dolayl olarak kendisinden elde edilmi gerçek veya tüzelkii, seferlerin kontrolünü elinde tutmakta ise, bu kii ileten saylr.
Hava arac maliki olarak sicile tescil edilmi bulunan gerçek veya tüzelkii, aksini ispat etmedikçe ileten saylr.
letenin sorumluluu Madde 134 – Sivil hava aracnn üçüncü kiilere verdii zarardan, sivil hava aracnn ileteni sorumludur.
312920 Sayl Kanun
letenin rzas olmakszn kullanma Madde 135 – Sivil hava aracnn, iletenin rzas dnda kullanlmas halinde, ileten bunda bir kusuru bulunmadn ispat edemedii takdirde, doacak zarardan kullanan ile birlikte müteselsilen sorumlu olur.
Müteselsil sorumluluk Madde 136 – ki veya daha fazla sivil hava aracnn birlikte sebebiyet verdikleri za- rarlarda, her hava aracnn ileteni, müteselsilen sorumlu olur.
Müterafk kusur Madde 137 – leten, zararn domasna veya artmasna, zarara urayann veya adamlarnn kusurlu davranlarnn yol açtn ispat ettii takdirde, tazminat bor- cundan tamamen veya ksmen kurtulur.
Üçüncü ahslara verilecek zarara kar sigorta yükümlülüü Madde 138 – Türk hava sahasnda uçu yapacak Türk ve yabanc sivil hava araçlar için; üçüncü ahslara verilecek zararn teminat olarak ileten tarafndan mali mesuliyet sigortas yaptrlmas zorunludur.
Bu maddede belirtilen sigorta yükümlülüü yerine getirilmeyen hava tat araçlar Ulatrma Bakanlnca uçutan men edilir.
Ek sigorta yükümlülüü Madde 139 – Uluslararas hatlarda iletilecek Türk sivil hava araçlarn gerektiinde tabi olacaklar ek sigorta veya teminat artlarn saptamaya Türkiye’nin taraf olduu uluslararas anlamalar uyarnca Ulatrma Bakanl yetkilidir.
Üçüncü ahslara verilecek zarara kar sigorta artlarnn tespiti
Madde 140 – Üçüncü ahslara kar verilecek zararn teminat olarak ileten tarafndan yaplacak mali mesuliyet sigortasnn artlar uluslararas standartlar gözö- nünde bulundurularak Ticaret ve Ulatrma bakanlklarnca mütereken tespit edilir.
BENC KISIM Ceza Hükümleri
Suç oluturan davranlar 10
Madde 141 – (Deiik: 23/1/2008-5728/434 md.)
Bu Kanunun 7, 36, 91, 92 ve 94

hava arac± bak±m personeli lisansland±rma mevzuat±

Documents