4_kaynak koordinasyon personeli egitimi rev6

ISO 14731 Kaynak Koordinasyon Görev ve Sorumluluklar Bilgilendirme Eğitimi

KASIM 2014

Buğra DEMİREL

For the benefit of business and people

2

KAYNAKLA İLGİLİ DENEYİMLERİM VE ŞİRKETİMDE

YAPTIKLARIM

ŞU ANDA... NEREDE...NE YAPMAK İSTERDİM ?

EN BÜYÜK HAYALİM...

ÖZEL ZEVKLERİM...

BU EĞİTİMDE ÖĞRENMEK İSTEDİKLERİM, BEKLENTILER...

ADIM..SOYADIM..

3

KURALLAR

Sigara ?

Telefon-telsiz?

Giriş-Çıkışlar?

Devam durumu?

Katılım?

Sınav ?

4

1 Kaynak için kalite şartları

2 ISO 14731 Kaynak Koordinasyonu Görev ve Sorumluluklar

3 Kaynak nedir?

4 Kaynak Yöntemleri

5 Kaynak Parametreleri

6 Kaynak Birleşim Çeşitleri

7 Kaynak Pozisyonları

8 Kaynak Dökümantasyonu

9 Kaynak Sembolleri

10 Kaynak Kontrol Yöntemleri

11 Kaynak Kabul Kriterleri

12 İlgili Standardlar

13 Dikkat !!!

İÇİNDEKİLER

5

1KAYNAK İÇİN KALİTE ŞARTLARI

6

ISO 3834-1 ( EN 729-1) Seçim ve Kullanım İçin Kurallar

ISO 3834-1 ( EN 729-1) Seçim ve Kullanım İçin Kurallar

Kaynak, imalat kalitesi ve maliyeti üzerinde önemli etkide bulunur. Bu yüzden kaynağın en etkili bir şekilde yapılması ve işlemin bütün aşamalarında uygun kontrollerin yapılması önemlidir.

Bu standart herhangi bir eritme kaynaklı yapının imalatında kullanılabilecek şekilde düzenlenmiştir.

Bu standardın uygulama amaçları,

• Kalite sistemlerine ait kaynak şartlarının şartnamesi,

• Kaynak kalite sistemlerinin şartnamesi,

• Kaynak kalite sistemlerinin tesisi ve sürdürülmesi,

• Üçüncü taraflar, müşteriler veya imalatçı yönetimi gibi ilgili taraflarca

kaynak kalite şartlarının değerlendirilmesi için.

1 KALİTE ŞARTLARI

7

KapsamKapsam

( ISO 3834-2) (EN 729-2) Kapsamlı Kalite Şartları

( ISO 3834-3) (EN 729-3) Standart Kalite Şartları

( ISO 3834-4) (EN 729-4) Temel Kalite Şartları

Belirtilen şartları karşılayacak şekilde imalatçının üretim yapabilme yeteneklerini tanımlayan kuralları sağlar

İmal edilecek kaynaklı yapı tipinden bağımsızdır.

Yapılan kaynakların atölye ve şantiyede olmak üzere gerekli kalite şartlarını tarif eder

Kaynak yeterliliği yönünden imalatçının değerlendirilmesi için temel döküman olarak kullanılır.

Kapsanan şartlar imalatçı tarafından tam olarak adapte edilebilir veya ilgili yapıya uygulanamadığında seçimli olarak iptal edilebilir.

1 KALİTE ŞARTLARI

8

Şartların MukayesesiŞartların MukayesesiKALİTE ŞARTLARI1

9

Şartların MukayesesiŞartların MukayesesiKALİTE ŞARTLARI1

10

2ISO 14731 KAYNAK KOORDİNASYON GÖREV VE SORUMLULUKLAR

11

ISO 14731 BilgilendirmesiISO 14731 Bilgilendirmesi

Kaynak işlemi, kaynaklı imalatta güveni ve hizmette güvenilir bir performansı temin etmek için koordinasyonu gerektiren özel bir işlemdir.

Kaynak ön hazırlığı, yapılışı ve kaynak sonrası işlemler planlanmalıdır.

Yürütme , denetleme ve muayene gibi kaynakla ilgili faaliyetlerde görev alan elemanların görev ve sorumlulukları açık bir şekilde belirtilmelidir.

Kaynak koordinasyonu , imalatçı kuruluşun sorumluluğundadır ve en az bir yetkili kaynak koordinatörü atamalıdır.

Kaynak koordinatörü; uzmanlığı ve bilgisi, eğitim, öğretim ve/veya ilgili imalat tecrübesi ile kanıtlanan, kaynak ve kaynakla ilgili faaliyetler için imalat sürecinde sorumluluk taşıyan personeldir.

2 KAYNAK KOORDİNASYONU

12


Görev ve sorumluluklar için ISO 3834’ e göre, kaynakla ilgili faaliyetler:

1 : GEREKSİNİMLERİN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ

İmalâtçı, sözleşme şartlarını ve alıcı tarafından temin edilen herhangi bir teknik veri ile birlikte başka şartları veya tasarım imalâtçı tarafından yapıldığında imalât yerindeki veriyi incelemelidir.

İmalâtçı, imalât işlemlerinin yapımı için gerekli bütün bilginin tamam ve mevcut olduğunu imalâta başlamadan önce kanıtlamalıdır.

2 : TEKNİK GÖZDEN GEÇİRME

* Benzer Malzemelerin ve birleştirme çeşitlerinin özellikleri

* Dizayna göre birleştirmenin yeri

* Kaynak için kalite ve kabul kriterlerinin belirlenmesi

* Kaynak yapılacak yerin ulaşılabilirliği, kaynak sırası ve kontrol için

ulaşılabilirlik ve tahribatsız testlerin sırası.

2 KAYNAK KOORDİNASYONU

13

* Kaynakla ilgili ilave şartlar ( Batch test, Kaynak metalinin ferrite oranı, hidrojen oranı , altlık v.b. )

* Fit-up ve kaynak ağzı detaylarının hazırlanması

* Seçim, tanıtım ve / veya izlenebilirlik (malzemeler, kaynaklar gibi),

3 : TAŞERON SÖZLEŞMESİ

Taşeron, imalâtçının sorumluluğu ve emri altında çalışmalı ve bu standardın ilgili şartlarına tam olarak uymalıdır.

4 : KAYNAK PERSONELİ

Kaynak Kordinasyon personeli, QA/QC personelleri , kaynakçı ve kaynakçı operatörleri

5 : EKİPMAN

* Kaynak ve kaynakla ilgili ekipmanların uygunluğu

* Yardımcı teçhizat ve teçhizatın temini, tanıtımı ve taşınması

2 KAYNAK KOORDİNASYONU ISO 14731 BilgilendirmesiISO 14731 Bilgilendirmesi

14

* Kişisel koruyucu ve iş güvenliğine ait ekipmanlar

* Ekipman bakım

* Ekipman geçerliliği ve onayı

6 : İMALAT PLANI

* Kaynak Prosedürü şartnamesi (WPS) ve Onayların (WPQR)

uygunluğu

* Yapı için kaynak ve birleştirme sırası

* Çevre şartları ( Rüzgar, yağmur v.b. Koruma )

* Kaynakçı onaylarının uygunluğu ve geçerliliği

* Önısı, Gerilim giderme ve termometrelerin belirlenmesi

* İmalat kaynağı deney şartları

KAYNAK KOORDİNASYONU2 ISO 14731 BilgilendirmesiISO 14731 Bilgilendirmesi

15

7 : WPQR

PQR testleri ve PQR’ların kapsama aralığı

8 : WPS

Kaynak prosedürü ve WPS’in kapsama aralığı

9 : İŞ TALİMATLARI

İş talimatlarının dağıtımı ve uygulanması

10 : SARF MALZEME

* Uygunluk

* Teslimat ve Dağıtım şartları

* Müşteri şartnamesi veya standardın ilave talepleri ( sertifika v.b. )

* Sarf Malzemelerin depolanması ve kaynakçılara aktarılması


16

11 : MALZEME

* Standart veya şartnamelerin talepleri ve malzeme sertifikaları

* Malzemelerin depolama ve imalata alınması

* İzlenebilirlik

12 : KAYNAK ÖNCESİ KONTROLLER

* İş talimatlarının dağıtımı

* Birleştirmenin hazırlanması, uygunluk kontrolü ve temizliği

* Kaynakçı ve operatörlerin sertifikalarının geçerliliği ve imalatı

kapsaması

* WPS, WPQR Kontrolleri

* Kaynakçıların atanması ve bilgilendirilmesi

* Ana malzeme ve sarf malzeme kontrolleri

* WPS veya Şartnamelerinin ek talepleri ( Kaynak çekmesi v.b.

* Çevre dahil olmak üzere imalat alanının uygunluğu


17


13 : KAYNAK SIRASINDAKİ KONTROLLER

* Kaynak Parametreleri ( Akım, Voltaj, Kaynak hızı v.b. )

* Ön ısıtma ve pasolar arası sıcaklıklar

* Punta uygulaması

* Pasolar arası temizlik ve paso şekli

* Arkadan yararak kaynak

* Kaynak işlem sırası

* Sarf malzemelerin uygunluğu ve transferi

* Kaynak çekmesi kontrolleri

* Kaynak sırasındaki kontroller ( boyutsal kontrol v.b. )

KAYNAK KOORDİNASYONU2

18

14 : KAYNAK SONRASI KONTROLLER

* Gözle muayene ( Kaynak tamamlanması, kaynak ölçüleri ,

boyutsal v.b. )

* Tahribatlı ve tahribatsız testler

* İmalatın şekli, ölçüleri , toleransları v.b.

* Sonuç ve Kayıtlar ( Isıl işlem v.b.)

15 : PWHT GERİLİM GİDERME

Standart veya şartnameler uygunluk


19


16 : DÜZELTİCİ FAALİYETLER

* Uygunsuzluk ve uygunsuzluğa göre alınacak aksiyonlar göz önünde bulundurulmalı ve kayıtlandırılmalıdır.

17 : KALİBRASYON, ÖLÇÜMLERİN GEÇERLİLİĞİ, TEST EKİPMANLARIN GÖZETİMİ

Kalibrasyon ölçümlerin geçerliliği test ekipmanların gözetimine bağlı olarak ilgili metot ve aksiyonlar göz önünde bulundurulmalıdır.

18 : İZLENEBİLİRLİLİĞİN TANIMLANMASI

Aşağıda belirtilen noktaların göz önünde bulundurulması gerekir;

Üretim planının tanımlanması

Akış diyagramların tanımlanması

Üretimde kaynak lokasyonlarının tanımlanması

20


Tahribatsız muayene prosedürlerinin ve yapacak personelin tanımlanması

Kaynak sarf malzemelerin tanımlanması

Ana malzemelerin izlenebilirliğinin tanımlanması

Tamir lokasyonlarının tanımlanması

Geçici attachment kaldırılması (Punta)

Spesifik kaynakların kaynak prosedürlerin izlenebilirliği

19 : KALİTE KAYITLARI

Kalite kayıtlarının bakımı ve saklı tutulması göz önünde bulundurulmalıdır

21

Kaynak Nedir?3

22Kaynak Tekniği ve Kontrolü Eğitimi – Temmuz 2005

KAYNAK NEDİR?3

Kaynak, iki malzemeyi ısı ve/veya basınç kullanarak, sürekli bir iç yapıya sahip olacak şekilde aynı cins üçüncü bir malzeme katarak veya katmayarak yapılan birleştirmedir.

M.Ö. 2000 yıllarında ilk uygulama malzemeyi ısıtıp döverek birleştirme şeklinde başlamıştır.

Birleştirilen malzeme metal ise “metal kaynağı”, termoplastik ise “plastik malzeme kaynağı” denir.

Metal : Parlaklık, iyi ısı ve elektrik iletimi ve oda sıcaklığında kalıcı olarak şekillendirilebilme özelliğine sahip kimyasal elementtir.

Kaynak dünyasında metaller, demir esaslı (ferrous) ve demir esaslı olmayan (non-ferrous) olarak gruplandırılır.

Termoplastik : Sertleşmeyen plastik malzemedir.

KaynakKaynak

Penetration Depth

Weld Reinforcement

Heat Affected Zone (HAZ)

Weld PoolParent Metal

Weld Root

23

Kaynak Yöntemleri

4

24

KAYNAK YÖNTEMLERİ4

ARK KAYNAĞI Arc Welding

KATI-HAL KAYNAĞI Solid-State Welding

DİRENÇ KAYNAĞI Resistance Welding

LEHİMLEME Soldering

PİRİNÇ LEHİMLEME Brazing

OKSİGAZ KAYNAĞI Oxyfuel Gas Welding

DİĞER KAYNAKLAR Other Welding

TERMAL KESME Thermal Cutting

KAYN

AK

Weld

ing

KaynakYöntemleriKaynakYöntemleri

25

Mekanize

Kaynak

Yöntemleri

4

26

KAYNAK YÖNTEMLERİ4 Mekanize Kaynak YöntemleriMekanize Kaynak Yöntemleri

27

Birleştirme ŞekilleriBirleştirme Şekilleri

28

Kaynak ProsesleriKaynak Prosesleri

TS EN ISO 4063’e göre kaynak proseslerine aşağıdaki şekilde kodlama yapılmıştır;

1. 111 Elle Ark Kaynağı

2. 114 Özlü Tellerle Metal Ark Kaynağı

3. 121 Tozaltı Kaynağı

4. 131 MIG Metal Inert Gaz Kaynağı

5. 135 MAG Metal Active Gaz Kaynağı

6. 136 Özlü Tellerle Metal Aktive Gaz Kaynağı

7. 137 Özlü Tellerle Metal İnert Ark Kaynağı

8. 141 Tungsten Inert Gaz Kaynağı

9. 311 Oksijen Asetilen Alevi ile Gaz Kaynağı

10. 15 Plazma Ark Kaynağı

29

111 Örtülü Elektrod ile Ark Kaynağı (SMAW )

KAYNAK YÖNTEMLERİ4 Örtülü Elektrod ile Ark Kaynağı (SMAW)Örtülü Elektrod ile Ark Kaynağı (SMAW)

30

KAYNAK YÖNTEMLERİ4 Örtülü Elektrod ile Ark Kaynağı (SMAW)Örtülü Elektrod ile Ark Kaynağı (SMAW)

31

KAYNAK YÖNTEMLERİ 4

Örtülü Elektrod ile Ark Kaynağı (SMAW)Örtülü Elektrod ile Ark Kaynağı (SMAW)

32



33



34



35



36



37

135 / 136 Gaz Altı Ark Kaynağı (GMAW – MAG/MIG)

MIG-

Asal (Kaynak sırasında kimyasal

reaksiyona girmeyen gazlardır) Gazlar

Argon, Helyum

MAG- Karbondioksit,

Argon-Karbondioksit,

Oksijen Karışımları

Aktif gazlar ark içerisinde

dolgu malzemesi ve ana

malzemeyle kimyasal ve

fiziksel olarak etkileşim

içerisinde olan gazlardır.

KAYNAK YÖNTEMLERİ4 Gaz Altı Ark Kaynağı (GMAW – MAG/MIG)Gaz Altı Ark Kaynağı (GMAW – MAG/MIG)

38

KAYNAK YÖNTEMLERİ4 Gaz Altı Ark Kaynağı (GMAW – MAG/MIG)Gaz Altı Ark Kaynağı (GMAW – MAG/MIG)

39


Gazaltı Ark Kaynağı (GMAW)Gazaltı Ark Kaynağı (GMAW)

40

141 Argon Kaynağı (GTAW – TIG)

Asal Gaz: Argon yada Helyum

KAYNAK YÖNTEMLERİ4 Gaz Altı Ark Kaynağı (GTAW – TIG)Gaz Altı Ark Kaynağı (GTAW – TIG)

41

KAYNAK YÖNTEMLERİ4 Gaz Altı Ark Kaynağı (GTAW – TIG)Gaz Altı Ark Kaynağı (GTAW – TIG)

42

121 Toz Altı Ark Kaynağı (SAW)

KAYNAK YÖNTEMLERİ4 Toz Altı Ark Kaynağı (SAW)Toz Altı Ark Kaynağı (SAW)

43

Tozaltı Kaynağı (SAW)Tozaltı Kaynağı (SAW)

44

Flux Cored Arc Welding (FCAW)

Yarı Otomatik yada otomatik ark sürekli bir tel besleme ünitesine sahip kaynak prosesidir. En önemli fark dolgu malzemesi olarak özlü telin kullanılmasıdır.

KAYNAK YÖNTEMLERİ4 Flux Cored Arc Welding (FCAW)Flux Cored Arc Welding (FCAW)

45

Oksijen/Oksigaz Kaynağı (OFW)

Isı kaynağı yanıcı gaz asetilen (C2H2) ve saf oksijenin kimyasal reaksiyonundan yaklaşık 3200 dereceye kadar ulaşan alev oluşur.

Kalınlığı 3mm ye kadar olan parçalarda sola doğru daha kalın olan parçalarda sağa doğru kaynak tekniği kullanılır.

Aynı zamanda kaynak sırasında dolgu için dolgu teli de kullanılır.

KAYNAK YÖNTEMLERİ4 Oksijen/Oksigaz Kaynağı (OFW)Oksijen/Oksigaz Kaynağı (OFW)

46

Plazma Ark Kaynağı (PW)Plazma Ark Kaynağı (PW)

Plazma Kaynağı (PW)

TIG Yöntemine benzer bir yöntem

olup ısı kaynağı Tungsten elektrotla

iş parçası arasında bir plazma akımı

içerisinde yanan arktır.

3mm den büyük parçalar için anahtar

deliği yöntemi kullanılarak kaynak

yapılabilir.

Plazma gazı olarak Argon ve

%6 ya kadar Hidrojen kullanılır.

47

Plazma Ark Kaynağı (PW)Plazma Ark Kaynağı (PW)

48

Kaynak ProsesleriKaynak Prosesleri

49

Kaynak Parametreleri

5

50

Kaynak Parametreleri

Birleşim

Malzeme

Dolgu Malzemesi

Gaz

Pozisyon

Isıl İşlem

- ön ısıtma

- gerilme giderme tavlaması

Elektriksel Parametreler

Teknik

PARAMETRELER5 Kaynağı Etkileyen ParametrelerKaynağı Etkileyen Parametreler

51

Gazlar5

52

GazlarGazlar

53

GazlarGazlar

54

Kaynak Birleşim Çeşitleri

6

55

Alın Kaynağı

Köşe Kaynağı

BİRLEŞİM ÇEŞİTLERİ6 Kaynak Birleşim ÇeşitleriKaynak Birleşim Çeşitleri

56



57

Delik Kaynağı

Punta/Nokta Kaynağı

BİRLEŞİM ÇEŞİTLERİ6 Kaynak Birleşim ÇeşitleriKaynak Birleşim Çeşitleri

58

Kaynak Pozisyonları

7

59

POZİSYONLAR7 Kaynak PozisyonlarıKaynak Pozisyonları

60

Kaynak PozisyonlarıKaynak Pozisyonları

61


62


64

Kaynak Dökümantasyonu

8

65

Kaynak uygulaması öncesinde;

Tasarlanmalı: (Tasarlanmış kaynak Prosedürü Şartnamesi-pWPS)

Planlanmalı (Kaynak Prosedürü - WPS)

Plan doğrulanmalı (Prosedür Testleri ve Kayıtları – PQR)

Plan doğrultusunda kaynakçı yetiştirilmeli (Kaynakçı Sertifikasyonu)

Kaynak uygulaması sırasında;

Kaynakçı ve/veya yetkili biri tarafından prosedüre uygunluğu kontrol edilmeli

Kaynak uygulaması sonrasında;

Uygun yöntemle kontrol edilmeli

Kayıt altına alınmalı

DÖKÜMANTASYON8 Kaynak DökümantasyonuKaynak Dökümantasyonu

66

Kaynak Prosedürü (WPS)

8

67

WPSWPS

WPS: Welding Procedure Specification (Kaynak Prosedürü Şartnamesi)

EN 15609’a göre genel şartları belirlenir.Bu standarda göre;

1. Ana malzeme grubu

2. Malzeme kalınlık onay aralığı

3. Kaynak Prosesi

4. Birleştirme şekli

5. Kaynak pozisyonu

6. Kaynak hazırlığı

7. Kaynak tekniği (Viewing, width of run, torch angle)

8. Elektriksel parametreler

9. Manuel yada Otomatik kaynak

10. Önısıtma, Arapaso sıcaklığı

11. Isıl işlem

12. Koruma gazı

13. Isı girdisi (Formülüzasyon)

68

Kaynak Prosedürü (WPS)Kaynak Prosedürü (WPS)DÖKÜMANTASYON8

69

Kaynak Şartnamesi Onayı (WPQR)

8

70

WPQRWPQR

Kaynak Şartnamesi Onayı (WPQR)

Kaynak ağzı ve diğer kaynak parametreleri pWPS’dekine göre olmalıdır

a: 150mm b: 350mm min. olmalıdır.

71

WPQRWPQR

72

WPQRWPQR

73

WPQRWPQR

Essential Veriable:EN WPS (EN 15609)

İmalatçının adı

WPS No

PQR No

Malzeme Tipi

Malzeme ölçüleri

Kaynak prosedürü

Joint design

Kaynak Pozisyonu

Hazırlık Yöntemi

Kaynak Tekniği

Dolgu malzemesi

Isıl İşlem

74

WPQRWPQR

Essential Veriables:EN WPQR (EN 15614)

Kaynak Prosesi

Kaynak Pozisyonu

Type of Joint

Dolgu malzemesi tipi (designation) ve büyüklüğü

imalatçı ismi

Akım Tipi

Isı girdisi: U X I X 10 (-3) / V cm/dak=kj/mm

Ön ısıtma

Arapaso sıcaklığı

Isıl işlem

76

Tablo3 . Çelik grupları ve alt grupları için vasıflandırma aralığı

Vasıflandırma aralığı

77

Kaynak Prosedürü Onay Kayıdı (PQR)Kaynak Prosedürü Onay Kayıdı (PQR)DÖKÜMANTASYON8

78

Kaynakçı Sertifikasyonu

WQT

(Welder Qualification Test)

9

79

Kaynakçı Testi Parça Boyutları Kaynakçı Testi Parça Boyutları

80

WQTWQT

Kaynak parçaları pWPS ile uyum içerisinde normal imalat koşulları dahilinde kaynaklanmak zorundadır.

Sınav parçalarını belirlerken;

1. kaynak yöntemi: (Ltf Sayfa: 13’ e bakınız)

2. Parça şekli: Plaka yada Boru

3. Kaynak dikişinin çeşidi: Alın Kaynağı yada Köşe Kaynağı

4. Dolgu Malzemesi: EN 9606-1

5. Parça kalınlığı ve eğer varsa çapı: EN 9606-1

6. Kaynak Pozisyonu: EN 9606-1

7. Kaynağın yapılışı (tek yada çift taraflı): EN 9606-1

8. Kök Bölgesi altlıklı yada altlıksız: EN 9606-1

81

WQTWQT

Kaynak parçası üzerindeki şu süreksizlikler EN 5817 Category C olarak değerlendirilir: Aşırı kaynak yüksekliği, Aşırı dışbükeylik, Aşırı boğaz kalınlığı, Kök sarkması, yanma oluğudur. Bunların dışındaki süreksizlikler EN 5817 Category B’ ye uygun olup olmadığına göre değerlendirilir.

Sonrasında sayfa 83’de belirtilen testlerden uygun olan testler yaptırılarak kaynakçı sertifikası verilir.

Kaynakçı Sertifikasyonu her üç senede bir yenilenmelidir

Kaynakçı 6 ayda bir imalatçı tarafından iç denetim ve sınava tabii tutularak iç sertifikalandırma yapılır yada BV Kaynakçı sertifikasyonunun alt sol tarafında bulunan kısımlar doldurulması gerekir.

82

WQTWQT

83

WQTWQT

84

WQTWQT

85

WQTWQT

86

WQTWQT

87

WQTWQT

88

WQTWQT

89

WQTWQT

90

Kaynak Sembolleri

9

91

1. Temel Semboller:

Bazı harfler yüzey geliştirme yöntemlerini tanımlar;

C: Yarma

G: Taşlama

M: İşleme

H: Çekiçleme

R: Haddeleme

9 KAYNAK SEMBOLLERİ Temel SembollerTemel Semboller

92

9 KAYNAK SEMBOLLERİ Temel SembollerTemel Semboller

93

2. Boyutlandırma / Ölçülendirme

9 KAYNAK SEMBOLLERİ Boyutlandırma SembolleriBoyutlandırma Sembolleri

94

3. Sembol Üzerineki Notasyonlar

9 KAYNAK SEMBOLLERİ Sembol Üzerindeki NotasyonlarSembol Üzerindeki Notasyonlar

95

Kaynak Kontrol Yöntemleri

10

96

Kaynağın Ölçü KontrolüKaynağın Ölçü Kontrolü

1. Boyutsal Kontrol

KONTROL YÖNTEMLERİ10

97

2. Uygunluk Kontrolü

Uygunluk kontrolü, kaynağın müşteri şartnamesine, ilgili standarda ve genel kaynak bilgilerine uygunluğun teyit edilmesidir.

2.1 Görsel Kontrol

Kaynak, yetkili ve kaynak konusuna hakim ve aynı zamanda standart tarafından istenen göz muayenesinden geçmiş kişi(ler) tarafından, yeterli aydınlıkta, görülebilen tüm kaynak yüzeyi/dikişi incelenerek kontrol edilmelidir.

İşletme, görsel kontrol için yazılı bir prosedür hazırlamalı ve kontrol aktiviteleri söz konusu prosedür doğrultusunda yapılmalı ve kayıt altına alınmalıdır.

KONTROL YÖNTEMLERİ10 İlgili Dökümanlara Uygunluk Kontrolüİlgili Dökümanlara Uygunluk Kontrolü

98

2.2 Tahribatsız Kontrol

Sıvı Penetrant Kontrolü

Yalnız kaynak yüzeyindeki kusurlar/süreksizliklerin kontrolü için uygulanır.

KONTROL YÖNTEMLERİ10 Sıvı Penetrant Kontrolü (PT)Sıvı Penetrant Kontrolü (PT)

99

Manyetik Parçacık Kontrolü

Yalnız kaynak yüzeyindeki ve yüzeyin hemen altındaki kusurlar/süreksizliklerin kontrolü için uygulanır.

KONTROL YÖNTEMLERİ10 Manyetik Parçacık Kontrolü (MT)Manyetik Parçacık Kontrolü (MT)

100

Radyografik Kontrol

Tüm kaynak kesitindeki kusurlar/süreksizliklerin kontrolü için uygulanır. Film üzerinde iki boyutlu görüntü elde edilir.

KONTROL YÖNTEMLERİ10 Radyografik Kontrol (RT)Radyografik Kontrol (RT)

101

Ultrason Kontrolü

Tüm kaynak kesitindeki kusurlar/süreksizliklerin kontrolü için uygulanır. Ekran (osiloskop) üzerinde üç boyutlu görüntü elde edilir.

KONTROL YÖNTEMLERİ10 Ultrases Kontrolü (UT)Ultrases Kontrolü (UT)

102

Tahribatlı Test YöntemleriTahribatlı Test Yöntemleri

2.2 Tahribatlı Kontrol Yöntemleri

Çekme Testi: Malzemenin Yük Taşıma kapasitesive sünekliğini belirleyen test yöntemidir.

103


Çentik darbe Dayanımı: Malzemenin darbe tokluğunu (kırılma dayanımını) veren yöntemdir.

104


Sertlik: Malzemenin yüzey sertliğini belirleyen test yöntemidir.

105


Eğme testi:Malzemenin sünekliliğini elastiklik sınırını veren test

106


Makro yada Mikro Muayene:

Metalik yapıların görülebilir hale getirilmesi ve ışık mikroskobu altında belli büyüklüğe kadar macro (40 kez büyütmeye kadar) belli bir büyüklükten sonrada ( 40 kez büyütmeden sonra) mikro muayene yapılabilir.

107

Kaynak Kabul Kriterleri

11

108

KABUL KRİTERLERİ11 Kaynak Kabul KriterleriKaynak Kabul Kriterleri

109


110

11 KABUL KRİTERLERİ Kaynak Kabul KriterleriKaynak Kabul Kriterleri

111


112


113


114


115


116

Kaynak Standardları

12

117

ISO 14731

Kaynak koordinasyonu – görev ve sorumluluklar

ISO 3834-1

Metalik malzemelerin ergitme kaynağı için kalite şartları –

Bölüm 1: Uygun kalite şartları seviyesinin seçim kriterleri

ISO 3834-2

Bölüm 2 : Kapsamlı Kalite Şartları

ISO 3834-3

Bölüm 3 : Standart Kalite Şartları

ISO 3834-4

Bölüm 3 : Temel Kalite Şartları

ISO 3834-5

Bölüm 5: ISO 3834-2, ISO 3834-3 veya ISO 3834-4 standardlarının kalite

şartlarına uygunluğunun sağlanması için gerekli dokümanlar

12 STANDARDLAR Kaynak Kalite StandardlarıKaynak Kalite Standardları

118

EN 1011-1

Metalik malzemelerin kaynağı – genel klavuz

TS EN ISO 6520-1

Kaynak kusurlarının sınıflandırılması

TS EN ISO 5817

Kaynak kusurları için kalite seviyeleri

TS EN ISO 17635

Tahribatsız muayene – genel kurallar


119

Kaynak Kalite StandardlarıKaynak Kalite Standardları

TS EN ISO 17637

Tahribatsız muayene – görsel kontrol

TS EN ISO 3452-1

Tahribatsız muayene – sıvı penetran testi

TS EN ISO 17638

Tahribatsız muayene – manyetik parçacık testi

TS EN ISO 17636-1/-2

Tahribatsız muayene – radyografik kontrol

TS EN ISO 17640

Tahribatsız muayene – ultrasonik test

TS EN ISO 9692

Kaynak ağızları

12 STANDARDLAR

120

TS EN ISO 23277

Penetran testi – kabul seviyeleri

TS EN ISO 23278

Manyetik parçacık testi – kabul seviyeleri

TS EN ISO 10675-1

Radyografik test – kabul seviyeleri

TS EN ISO 11666

Ultrasonik test – kabul seviyeleri

TS EN ISO 13920

Kaynaklı konstrüksiyon için genel toleranslar

TS EN ISO 13916

Ön ısıtma ve kaynak pasoları arası sıcaklık ölçme klavuzu


121

TS EN ISO 9016

Çentik darbe deneyi

TS EN ISO 4136

Çekme testi

TS EN ISO 5173

Eğme (bükme) testi

TS EN ISO 9015-1

Sertlik testi

TS EN ISO 17639

Makroskobik ve mikroskobik test


122

Kaynak Dökümantasyonu StandardlarıKaynak Dökümantasyonu Standardları

EN ISO 15607

WPS/WPQR Genel kurallar

EN ISO 15608

Malzemelerin gruplandırılması

EN ISO 15609

WPS

EN ISO 15614

WPQR

TS EN 9606-1

Kaynakçı testi/onayı

EN 4063

Kaynak prosesleri

12 STANDARDLAR

123

Kaynak Dökümantasyonu StandardlarıKaynak Dökümantasyonu Standardları

TS EN ISO 14175

Kaynak sarf malzemeleri – koruyucu gaz

TS EN ISO 14341

Kaynak sarf malzemeleri – tel elektrodlar

TS EN ISO 2560

Kaynak sarf malzemeleri – örtülü elektrodlar

12 STANDARDLAR

124

Dikkat !!!13

125

Lütfen Dikkat,

Kaynak gazı toksiktir, kaynak yapılan ortam hava sirkülasyonu ile sürekli havalandırılmalıdır,

Kaynak arkına çıplak gözle bakılmamalıdır,

Kaynak arkı ultraviole ışın yaydığından çıplak ten için yakıcıdır, gözle bakılmasa bile yakın durulmamalıdır,

Kaynakçı elbisesi mümkünse deri olmalıdır, deri olmaması durumunda yün elbise giyilmelidir. Pamuklu kumaştan yapılan elbisenin ultraviole koruma derecesi çok düşüktür,

Yalnız gözleri kapatan gözlük, kaynak maskesinin alternatifi değildir. Kesinlikle kaynakçılar yüzlerini kapatacak kaynak maskesi kullanmalıdır,

Kaynak pensesi (torch) ve şasi kabloları hasarsız olmalıdır.

13 DİKKAT Önce Emniyet ...Önce Emniyet ...

126

For the benefit of business and people

TEŞEKKÜR EDERİZ

[email protected] Telefonu : 0 216 518 40 50

4_kaynak koordinasyon personeli egitimi rev6

Documents