halib, Ôbejnik u rxott notta hiimelitensiawth.com/incoming/index/l-imnara/l-imnara....

8
- 5 - HALIB, ÔBEJNIKT U RXOTTA Noti Hiġbura Minn Fomra 1-Anzjani. rai nn Gui do Lanfranco L-ikel ta' miss irijietna ma kienx f i h l u s s u ; il-bniedem korauni kien jgℏix b'dak l i j s i b madwaru, u 1-prodotti tar-raba' u tal-bhejjem kienu 1-aktar q r i b l e j h . Mhux kulℏadd kien i k o l l u raerTila nagℏag jew mogℏo ż, iżda kien hemm bosta l i kellhom waℏdiet l i k ienu jservuhom gℏal1-b żonnijiet tal-familja. Kien hemm rain johroġ ibiegℏ x i f t i t ℏalib f i t - t o r o q biex j a q l a ' x i haġa żg ℏira. Oℏrajn kienu jbiegℏu i l - a l i b l i l rain kien i r i d u gℏal1-gbejniet jew i r k o t t a . Bosta f a m i i j i l i k e l l h o m in-nagℏa ġ u 1-roogℏo ż tagℏhom kienu jagℏmlu 1-ġbejniet gℏalihom stess. Il-prinċipju l i f u q u tibbaża i1-produzzjoni tal-ġbejni- et huwa dan. Kull min jaf xi f t i t bijoloġija, jaf l i malli 1- ikel j idℏol mi 11-ℏalq i1-quddiem, j ibda fuqu p r o c è s s b i j o k i r a i k u l i bih jiġi simplifikat, jew f i k l i e m ieℏor, jgℏaddi rai 11-proċess ta' d i ġ e s t j o n i , b i e x wara' l i j k u n gℏadda m i l l - i s t o n k u u 1-irosa- ren, jinġabar mid-demm, f 1 forma aktar sempliċi, u j i t t i e e d f e j n hemm bżonnu fil-ġisem. Dan ix-xogℏol t a ' s i r a p l i f i k a z z j o n i jew diġestjoni, isir possibbli permezz ta' fatturi kimiċi oℏra, 1- enżimi, l i jikkontrollaw perfettament dan il-proċess. Fost 1- enżimi, l i kollha gℏandhom xogℏol speċifiku gℏal k u l l t i p t a ' i k e l , f l - i s t o n k u heram i r - r e n n i n . Din 1-enżima taℏdera fuq i l - ℏalib, u 1-ewwel raa tagℏmel tgℏaqqdu. Gℏalhekk, j e k k e s t r a t t rainn ġo 1-istonku, l i jgℏidul taroes, inżiduh mal-ℏalib, i l - a l i b jikkoagula, jiġifieri jagℏqad, u j i f f o r m a p a r t i aktarx s o l i d a l i ngMdulha baqta, u 1-likwidu l i j i b q a wara l i jagℏqad i l - a i i b , i nsejℏulu xorrox. I l - a l i b tan-nagℏa ġ f i h a k t a r gℏaqda rainn dak t a l - raogℏoż; tal-mogℏo ż huwa aktar a f i f . Normalraent, i l - a l i b kienu jp°ġġu ġo kontenitur tal-fuℏℏar, u aktar q r i b żmienna ġo x i barmil jew banju, skond il-kwantita'. Iżda aktar fil-qedem, kien hemm min i a f f e r żewġ o f r i e t , ℏdejn x u l x i n ℏafna f f i 1 - b l a t , waℏda aktar fonda roill-oℏra, u k i e n ikun hemm toqba t i n f e d m i l l - ℏofra 1-gℏolja gℏal dik baxxa. Din i t - t o q b a kienu jagℏlquha b'xi tapp tal-ġiIda jew tas-sufra. I1-ℏalib kienu jpoġġuh f i 1 - o f r a 1-gℏolja, u meta tagℏqad i l - b a q t a , j i f t u i t - t a p p , u i x - x o r r o x joℏrog gℏal ġol- ℏof ra i1-fonda. I 1 - p a r t i magℏquda, i1-baqta, titqiegℏed f i l - q w i e l e b , jew bℏal q f i e f ċkejknin, u titqalleb sakemm tagℏqad aktar. Biex j i n x f u ipoġġuhom g a l l - a r j a ġo xi til ar roikxuf, iradendel mas—saqaf, u x i drabi ġo qanniċċ (qisu gaġġa tal-qasab), irodendel qalb is-siġar jew f ' x i k m a j r a apposta bix-xquq fil-hitan jew twieqi, biex 1-arja tgℏaddi sewwa. L - i r k o t t a h i j a u k o l l ℏalib l i jagℏqad, iżda rohux f u q 1 - istess prinċipju. I l - a l i b jitqiegℏed f l - i l m a baℏar ġo borroa kbira jew kaldarun fuq fuklar bil-faℏam jew ℏatab jaqbad taℏtu, u jagℏqad waqt l i jℏawduh bi1-ℏarrieka. Gℏalkemm j i e n n i f t a k a r sewwa il-mogℏo ż fit-toroq u f i l - kampanja tagℏna, u r a j t u k o l l min jagℏmel il-ġbejniet u l-irkot- ta, biex inkompli nagℏti aktar d e t t a l j i dwarhom issa n a l l i f i kliem nies l i huma stess kienu n v o l u t i f'dan ix-xoghol. Dawn l i ġ ejjin huma partijiet re levanti minn intervisti l i jien

Upload: others

Post on 15-Mar-2020

4 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: HALIB, ÔBEJNIK U RXOTT NotTA Hiimelitensiawth.com/incoming/Index/L-Imnara/L-Imnara. 05(1994)1=18/04s.pdfkampanja tagℏna u raj, tukol mil njagℏmel il-ġbejnie u l-irkott ... ex

- 5 -

H A L I B , Ô B E J N I K T U R X O T T A N o t i H i ġ b u r a M i n n F o m r a 1 - A n z j a n i .

rai n n G u i d o L a n f r a n c o

L - i k e l t a ' m i s s i r i j i e t n a m a k i e n x f i h l u s s u ; i l - b n i e d e m k o r a u n i k i e n j g ℏ i x b ' d a k l i j s i b m a d w a r u , u 1 - p r o d o t t i t a r - r a b a ' u t a l - b h e j j e m k i e n u 1 - a k t a r q r i b l e j h . M h u x k u l ℏ a d d k i e n i k o l l u raerTila n a g ℏ a g j e w m o g ℏ o ż , iżda k i e n h e m m b o s t a l i k e l l h o m w a ℏ d i e t l i k i e n u j s e r v u h o m g ℏ a l 1 - b ż o n n i j i e t t a l - f a m i l j a . K i e n h e m m rain j o h r o ġ i b i e g ℏ x i f t i t ℏ a l i b f i t - t o r o q b i e x j a q l a ' x i h a ġ a ż g ℏ i r a . O ℏ r a j n k i e n u j b i e g ℏ u i l - ℏ a l i b l i l rain k i e n i r i d u g ℏ a l 1 - g b e j n i e t j e w i r k o t t a . B o s t a f a m i i j i l i k e l l h o m i n - n a g ℏ a ġ u 1 - r o o g ℏ o ż t a g ℏ h o m k i e n u j a g ℏ m l u 1 - ġ b e j n i e t g ℏ a l i h o m s t e s s .

I l - p r i n ċ i p j u l i f u q u t i b b a ż a i 1 - p r o d u z z j o n i t a l - ġ b e j n i -e t h u w a d a n . K u l l m i n j a f x i f t i t b i j o l o ġ i j a , j a f l i m a l l i 1 -i k e l j i d ℏ o l m i 1 1 - ℏ a l q i 1 - q u d d i e m , j i b d a f u q u p r o c è s s b i j o k i r a i k u l i b i h j i ġ i s i m p l i f i k a t , j e w f i k l i e m i e ℏ o r , j g ℏ a d d i rai 1 1 - p r o ċ e s s t a ' d i ġ e s t j o n i , b i e x w a r a ' l i j k u n g ℏ a d d a m i l l - i s t o n k u u 1 - i r o s a -r e n , j i n ġ a b a r m i d - d e m m , f

1 f o r m a a k t a r s e m p l i ċ i , u j i t t i e ℏ e d f e j n

h e m m b ż o n n u f i l - ġ i s e m . D a n i x - x o g ℏ o l t a ' s i r a p l i f i k a z z j o n i j e w d i ġ e s t j o n i , i s i r p o s s i b b l i p e r m e z z t a ' f a t t u r i k i m i ċ i o ℏ r a , 1 -e n ż i m i , l i j i k k o n t r o l l a w p e r f e t t a m e n t d a n i l - p r o ċ e s s . F o s t 1 -e n ż i m i , l i k o l l h a g ℏ a n d h o m x o g ℏ o l s p e ċ i f i k u g ℏ a l k u l l t i p t a ' i k e l , f l - i s t o n k u h e r a m i r - r e n n i n . D i n 1 - e n ż i m a t a ℏ d e r a f u q i l -ℏ a l i b , u 1 - e w w e l raa t a g ℏ m e l t g ℏ a q q d u . G ℏ a l h e k k , j e k k e s t r a t t rainn ġ o 1 - i s t o n k u , l i j g ℏ i d u l t a r o e s , i n ż i d u h m a l - ℏ a l i b , i l - ℏ a l i b j i k k o a g u l a , j i ġ i f i e r i j a g ℏ q a d , u j i f f o r m a p a r t i a k t a r x s o l i d a l i n g M d u l h a b a q t a , u 1 - l i k w i d u l i j i b q a w a r a l i j a g ℏ q a d i l - ℏ a i i b , i n s e j ℏ u l u x o r r o x .

I l - ℏ a l i b t a n - n a g ℏ a ġ f i h a k t a r g ℏ a q d a rainn d a k t a l -raogℏoż; t a l - m o g ℏ o ż h u w a a k t a r ℏ a f i f . N o r m a l r a e n t , i l - ℏ a l i b k i e n u jp°ġġuℏ ġo k o n t e n i t u r t a l - f u ℏ ℏ a r , u a k t a r q r i b ż m i e n n a ġ o x i b a r m i l j e w b a n j u , s k o n d i l - k w a n t i t a ' . I ż d a a k t a r f i l - q e d e m , k i e n h e m m m i n i ℏ a f f e r ż e w ġ ℏ o f r i e t , ℏ d e j n x u l x i n ℏ a f n a f f i 1 - b l a t , w a ℏ d a a k t a r f o n d a roill-oℏra, u k i e n i k u n h e m m t o q b a t i n f e d m i l l -ℏ o f r a 1 - g ℏ o l j a g ℏ a l d i k b a x x a . D i n i t - t o q b a k i e n u j a g ℏ l q u h a b ' x i t a p p t a l - ġ i I d a j e w t a s - s u f r a . I 1 - ℏ a l i b k i e n u j p o ġ ġ u h f i 1 - ℏ o f r a 1 - g ℏ o l j a , u m e t a t a g ℏ q a d i l - b a q t a , j i f t ℏ u i t - t a p p , u i x - x o r r o x j o ℏ r o g g ℏ a l ġ o l - ℏ o f r a i 1 - f o n d a . I 1 - p a r t i m a g ℏ q u d a , i 1 - b a q t a , t i t q i e g ℏ e d f i l - q w i e l e b , j e w b ℏ a l q f i e f ċ k e j k n i n , u t i t q a l l e b s a k e m m t a g ℏ q a d a k t a r . B i e x j i n x f u i p o ġ ġ u h o m g ℏ a l l - a r j a ġo x i t i l a r roikxuf, i r a d e n d e l m a s — s a q a f , u x i d r a b i ġ o q a n n i ċ ċ ( q i s u g a ġ ġ a t a l - q a s a b ) , i r o d e n d e l q a l b i s - s i ġ a r j e w f ' x i k m a j r a a p p o s t a b i x - x q u q f i l - h i t a n j e w t w i e q i , b i e x 1 - a r j a t g ℏ a d d i s e w w a .

L - i r k o t t a h i j a u k o l l ℏ a l i b l i j a g ℏ q a d , i ż d a rohux f u q 1 -i s t e s s p r i n ċ i p j u . I l - ℏ a l i b j i t q i e g ℏ e d f l - i l m a b a ℏ a r ġ o b o r r o a k b i r a j e w k a l d a r u n f u q f u k l a r b i l - f a ℏ a m j e w ℏ a t a b j a q b a d t a ℏ t u , u j a g ℏ q a d w a q t l i j ℏ a w d u h b i 1 - ℏ a r r i e k a .

G ℏ a l k e m m j i e n n i f t a k a r s e w w a i l - m o g ℏ o ż f i t - t o r o q u f i l -k a m p a n j a t a g ℏ n a , u r a j t u k o l l m i n j a g ℏ m e l i l - ġ b e j n i e t u l - i r k o t ­t a , b i e x i n k o m p l i n a g ℏ t i a k t a r d e t t a l j i d w a r h o m i s s a n ℏ a l l i f i k l i e m n i e s l i h u m a s t e s s k i e n u n v o l u t i f ' d a n i x - x o g h o l . D a w n l i ġ e j j i n h u m a p a r t i j i e t r e l e v a n t i m i n n i n t e r v i s t i l i j i e n

Page 2: HALIB, ÔBEJNIK U RXOTT NotTA Hiimelitensiawth.com/incoming/Index/L-Imnara/L-Imnara. 05(1994)1=18/04s.pdfkampanja tagℏna u raj, tukol mil njagℏmel il-ġbejnie u l-irkott ... ex

g ℏ a r o i l t m a l - p e r s u r i i k o n ċ e r n a t i . B i l l i k e l l i 1 - o k k a ż j o n i l i n a g ℏ m e l p r o g r a m m i f u q i r - r a d j u R T K d w a r i l - f o l k l o r , u u k o l l i l -f a ċ i l i t a ' t a ' "phone-ins" m i s - s e m m i e g T i a , ℏ a d t . 1 - o p p o r t u n i t a ' t > i

e x

i n ℏ a j j a r j i t k e l l m u f u q s u ġ g e t t i v a r j i , i n k l u ż i d a w n l i ġ e j j i n . H a w n i s s i b u i l - k l i e m l i ġ b a r t m i n n g ħ a n d g ħ a x a r m i n - n i e s ; Ħ a l l e j t b a r r a i l - ħ a f n a m i s t o q s i j i e t u i r - r i m a r k i l i n k u n g ħ a r a i 1 t i 1 h o r a s a k e m m q a l u l i d a k l i k o n t i r r i d j i e n .

" K o n n a d e j j e m i n ż o m m u m o g ℏ ż a ġ o r - r a z z e t t . . . k i e n i k o l l n a d e j j e m w a ℏ d a n ż o m m u h a g ℏ a 1 1 - ℏ a 1 i b . . . f o r s i k i e n i k o l l n a x i g i d i i n ℏ a l l u h g h a t - t a m e s g ℏ a l l ġ b e j n i e t . . . F ' x i l e r b g ℏ a n i f t a k a r l i n -n a n n a t a ℏ l i b h a ġ o f l i x k u n t a 1 - 1 u m i n a t a . . . f ' x i 1 - e r b g ℏ a t a ' f i l g ℏ a x i j a . . . m b a g ℏ a d k i e n e t t i b g ℏ a t n a d a k i l - ℏ i n s t e s s i n t u h l i l l - b u ż n a n n a ; k i e n e t t g ℏ a l l i h f u q 1 - i s p i r i t i e r a t a * b i t n e j n . Ġ e n e r a l m e n t k i e n d e j j e m i f u r , u k i f k i e n j i b r e d , ℏ a f n a k i e n u j a g ℏ m l u h m a l - k a f e ' t a t - t i s j i r j e w j i x o r b u h w a ℏ d u . U n - n a n n a t a g ℏ n a . . 1 - F g u r a , . . . k i e n h e m m ℏ a f n a j r a b b u 1 - m o g ℏ o ż . . . i r z i e z e t , u k i e n u j m o r r u j b i e g ℏ u i l - ℏ a l i b l e j n i 1 - K o t t o n e r à , L - I s l a , B o r m l a . . . I 1 - B i r g u k i e n u j i n ż l u . L - i n ℏ a w i t a ' H a l T a r x i e n k i e n k o l l u r z i e z e t . . . k i e n k o l l u r a ℏ ℏ a l a j g T i i x u b ' d a w n l -a f f a r i j i e t . . . n i f r t a k a r l i g ℏ a t - t l i e t a k i e n u d e j j e m j i n ż l u

j b i e g ℏ u " ( A 2 3 , 1 )

" J i e n k e l l i 1 - m a m a ' m i e t e t t a ' 8 9 s e n a x i s e n t e j n i l u , u n i f t a k a r h a t g ℏ i d l i i n - n a n n u k i e n b i 1 - m o g ℏ o ż . . . u k i e n i q a j j i m -h o m k m i e n i ( l i t - t f a l ) , t a ' x i ℏ a m e s s n i n , i m o r r u j i r g ℏ u . U t g ℏ i d l e k 1 i d m e n t k i e n e t b i 1 - r a o g ℏ o ż t i e g ℏ u , k i e n e t t i e ℏ d u 1 -T i a l i b , u k i e n e t t g ℏ i d i l n a , . . . D a k ℏ a l i b ! ... m h u x l i t i x o r b u ! . . . . M e t a q a t g ℏ e t m i n n m a n - n a n n u u ż ż e w ġ e t , q a t t m a x o r b o t a k t a r ℏ a l i b , g ℏ a x k i e n e t t e m m e n l i m e t a t i e ℏ u d r i t t m i 1 1 - m o g ℏ ż a k i e n i k u n v e r a ℏ a l i b . . . m i n j a f k e m m d a ℏ q e t b i n a u t g ℏ i d i I n a . . . I n t h o m i l m a t t u h o m l i t - t f a l , m h u x ℏ a l i b ! . . . N i f t a k a r k i e n h e m m w i e ℏ e d m i 1 1 - M a r s a . . . j i e n a l f t a q t u s e w . . . k i e n j i ġ i b i 1 - m e r ℏ l a ... k i e n u j g h i d u l u T a

1 P e s p e s . . . n i f t a k a r . . . u k i e n j g h i t i l h o r n b l - i s e m l i l l -

m o g ℏ o ż . . . E j j a H a m r a ! . . . E j j a S e w d a ! . . . u h e k k . . . " ( A 2 3 , 2 )

" J i e n k o n t n a h l i b h o m i 1 - m o g ℏ o ż . . . F i ż m i e n , o m m i u m i s s i e r i k i e n u j m o r r u j b i e g ℏ u i l - ℏ a l i b f ' T a s - S 1 i e m a . . . u a n k e ℏ u t i J - k b a r . . u ℏ u d m i n n h o m m i e t u . . . k e 1 I n a f u q i s - s e b g ℏ i n . . . O m m i k i e n e t t l i b b i s h o r n i s - s a r i m a b i e x m a j e r d g ℏ u x ℏ a l i b h o m ; k i e n u j l i b b s u s ¬s a r i m a l i l l - g i d i e n , . . . . i l - ℏ r i e f t a g ℏ h o m g i d i e n k o n n a n g ℏ i d u l h o m . . . b i e x m a j e r d g ℏ u x i l - ℏ a l i b t ' o m m h o m . . . u n i t f g ℏ u h o m m ' o m m h o m , g ℏ a x o m m h o m k i e n e t t n i ż ż e l ℏ a f n a ℏ a l i b m e t a k i e n i k o l l -h a 1 - g i d i m a g ℏ h a , a n k i j m u r i ℏ o k k i l h a s - s a r i m a m a ' s i d i r h a . M e t a k o n n a n a ℏ i l b u ℏ o m k o n n a ℏ a f n a a ℏ w a , k u l ℏ a d d i m u r f i r - r o k n a , u 1 - m o g ℏ o ż l i j a ℏ l e b h u k i e n u j m o r r u k o l l h a ℏ d e j h . A n k e m e t a k o n n a n o ℏ o r ġ u n i r g ℏ u h o r o , m e t a n i l t a q g T i u m a ' m e r ℏ l a o ℏ r a t i s k a n t a k i f k i e n u j g ℏ a d d u m i n n ġ o x u l x i n , u x o r t a j i n t g ℏ a ż l u . K o n n a n g ℏ a j t u l h o m b i l - l a q a m u k o l l . K e l l n a b i t ℏ a k b i r a f e j n n i t i m g ℏ u h o m u n i s q u h o m . K o n n a n i ġ b r u 1 - a f f a r i j i e t a n k e t a * t a ℏ t i l - ℏ a r r u b , ℏ a r r u b n i e x e f , p a l t a l - b a j t a r g ℏ a l l - f r i s k . . b ℏ a l

1 H u m

i s - s a j f . . . . f ' x i 1 - g ℏ a x r a k o n n a n q a t t g ℏ u l h o m i l - p a l t a l - b a j t a r u n t u b u l h o m b i e x j e k l u h f r i s k . . . k o n n a n t u h u l h o m t a r i . . . a n k e x i e r e f , k i e n u j e k l u h u k o l l . . . k o n n a n a g ℏ t u h u l h o m i l - ℏ a r r u b f r i s k . I I -k u r d u n t ' g ℏ o n q h o m , d i k k o n n a n g ℏ i d u l h a i t - t e r h a j e w f a x x a . . . m h u x d e j j e m 1 - i s t e s s o m m i k i e n e t t a g ℏ m i l h o m l h o m h i . K i e n u j k u n u ( I l - m o g ℏ o ż ) m a ' k a n a l t a l - k o n k o s m a l - ℏ a j t b i e x j i e k l u . . . u b i e x n o r b t u h o m k o l l h a k i e n u j m o r r u f ' p o s t h o m . . . k i e n i k o i l n a l - k a t i n a u

Page 3: HALIB, ÔBEJNIK U RXOTT NotTA Hiimelitensiawth.com/incoming/Index/L-Imnara/L-Imnara. 05(1994)1=18/04s.pdfkampanja tagℏna u raj, tukol mil njagℏmel il-ġbejnie u l-irkott ... ex

m f m

n o r b t u h o m roinnha b i e x m a j i t g ℏ a H q u x . . . Ġ i e l i k i e n u j q a j r o u n a b i l ­l e j l . . . t k u n q e d t i t g ℏ a l l a q x i w a ℏ d a . . . k i e n e t i d d u r i l h a m ' g ℏ o n q h a . . . a n k e k i e n e t t k u n x i w a ℏ d a b i 1 - q r u n . .. 1 i 1 t a m a ġ e n b h a d d a ℏ ℏ l i l h a 1 - q a r n ġ o t - t e r ℏ a l i j k o l l h a m ' g ℏ o n q h a M a l l i n i s i m g ℏ u 1 - g h a j j a t k u l ℏ a d d i q u m j i ġ r i , m i n j i x g ℏ e l i l - f a n a l , m i n j i x g ℏ e l i x - x e m g ℏ a . . . n a q a l g ℏ u l h a ċ - ċ i n g a l i j k o l l h a ra'gℏonqha, J e w h a b e l l i j k o l l h o m . . . O m m i k i e n e t t q a t t a ' d - d r a p p , t a ċ - ċ r a r e t u t o b r o m h o m , b i l - k u l u r i ( g ℏ a t - t e r ℏ a ) . . . K i e n e t t b i e g ℏ i l - ℏ a l i b f

1T a s - S l i e m a , o r a m i , u ℏ u t i i l - k b a r k i e n u j b i e g ℏ u i l - ℏ a l i b f ' B i r -

k i r k a r a u k o l l . ( I 1 - r o o g ℏ o ż ) k i e n u k o l l h a b i 1 - ℏ i n t a g ℏ h o m . . . n i t i m g ℏ u h o m , b i l - ℏ i n t a g ℏ h o m . . . k i e n i k o l l o k . . . 1 - a n q a s t o ℏ r o ġ m a t k u n t i s t a '

" U k o n n a n a g ℏ m i u 1 - ġ b e j n i e t . N i f t a k a r m e t a d a r b a k i e n u g ℏ a m l u x i s r t r a j k u m a ℏ a d u x ℏ a l i b i l - m a g n a . . . k o n n a g ℏ a m i l n a ℏ a f n a ġ b e j n i e t , u b i ċ ċ a m i n n h o m k o n n a g ℏ a m i l n i h o r o b i l -b ż a r . . . k o n n a n n i x f u h o m f i l - q a n n i ċ ċ , f u q i l - b e j t , u k o n n a n e k l u h o m m b a g ℏ a d . K e n n a 1 - g i d j i e t , k o n n a n r a b b u h o m , u m b a g h a d n e ℏ d u l h o m i t - t a m e s , i n n i x f u h m a l - ℏ a j t ; q a b e l n o q t l u h i 1 - g i d i k o n n a n r e d d g ℏ u h , b i e x i t - t a m e s i k u n k b i r . . . u j i e n m i n j a f k e m m s l a ℏ t g i d i e n . . . b i e x n e k l u h o m , i v a . ( B i e x i n n e ℏ ℏ u ] - ġ i l d a ) k o n n a

n o n f ℏ u h o m . . . n o n f ℏ u h o m m i n n s a q a j h o m . . . ġ i e l i k o n t n o n f o ℏ h o r o b l -i m q a r r u n a . . . k i e n i k u n d a k 1 - i m q a r r u n i t - t w i l . . . u m i s s i e r i k i e n j g ℏ i d l i . . H a n o n f o ℏ h i e l e k . . . u j i e n k o n t n i s l o ℏ h o m . . . k o n n a n a q s m u -h o m m i n n ż a q q h o m , u ( i l - ġ i l d a ) k o n n a n i f t h u h a , u i l - ġ i l d t a g ℏ h o m . . . j i e n g ℏ a n d i b a s k t i j i e t t a l - ġ i l d t a l - ℏ r i e f . . . G ℏ a x d a k ( i l - ġ i l d ) t n i x x i f h o m . . . 1 - e w w e l t a g ℏ m i l h o m f i l - m e l ℏ u m b a g ℏ a d k o n t i s s a m m a r u m a n j a m a . . . t a g ℏ m l u f i x - x e m x . . . t n e h ℏ i l u d e j j e m i x -x a ℏ a m . . . u j i ġ i s a b i ℏ . . . " ( A 2 3 , 3 )

" J i e n roinn H a l Q o r m i . . . M e t a k o n t ż g ℏ i r k o n t n i ġ i roill-i s k o l a . . . k i e n i k o l l n a ż e w ġ m o g ℏ ż i e t j e w w a ℏ d a i d - d a r . . . m a k e l l -n i e x r a z z e t t . G ℏ a l q a k e l l n a , k o n n a n m o r r u k u l j u m b i h a . . . n o r b t u -h o m m a ' k a n t u n . . . k i e n k a n t u n a p p o s t a . . . u k i e n i k o l l n a i s ̶ s i i l a , . . . b i 1 - ℏ a b e l t w i l , u t i e k o l l i n t u h a a ℏ n a m h u x l i j k u n h e m m m a l - ℏ a j t . . . s i 1 l a , ℏ a r r u b , u h e k k . . . k u l j u m w a r a l i n m o r r u d - d a r m i 1 1 - i s k o l a . . . . Ġ e r m a n i ż i k i e n u j k u n u , m h u x M a l t i n . . . d e j j e m Ġermaniżi...konna n i x t r u h o m ż a g h a r u j i k b r u g h a n d n a . K o n n a n ż o m m u h a b ℏ a l 1 i k i e k u k e 1 I n a b n i e d e m . . . i d - d a r . . . n a d i f a

t a z z a . . . n e ℏ d u h a k u l l n h a r t a ' S i b t . . . k i e n i k o l l n a 1 - ℏ i n g ℏ a l i h a . H a l i b m a x t r a j n a q a t t m i n i , b a r r a . H a n g ℏ i d l e k d i n . . . A h n a , roinn k i f t w e l i d t ( x i ℏ a m s a u t l e t i n s e n a i l u ) q a t t m a g ℏ a l l e j n i e h i l -ℏ a l i b . . . a h n a , k i f j a h l e b m i s s i e r i , d a k i l - ℏ i n s t e s s , m i t - t a z z a n i x o r b u , k o n n a , g ℏ a x q e g ℏ d i n s e b a a ℏ w a . . . Ġ i e l i k i e n j i ġ i x i ż m i e n j g ℏ i d i I n a . . . I H u m i l - ℏ a l i b n a r m u h , t i x o r b u h x . . . u a h n a m a k o n n a n g ℏ i d u x e j n g ℏ a x f o r s i k i e n e t t a g ℏ m e l x i T i a j t a d e m m . . . m i s s i e r i k i e n j i f h e m ℏ a f n a f i h o m . D a r b a m i n n h o m . . . h a n g h i d l e k s t o r j a . . . k i e n K o r p u s , u k o n t s e j j e r b i h a 1 - g ℏ a l q a i l -H a d d f i l g h o d u , u t a f x i n t , i n - n i e s j o ℏ o r ġ u 1 - q s a r i b a r r a . . . w a q t H g ℏ a d d e j b i h a m a r r e t f u q q a s r i j a t a l - g a l l e t t i u ℏ a t f i t l i ż e w ġ q s a r i . . . k o n t ż g ℏ i r j i e n . . . ġ i b d i t n i . . . u k i e n h e m m p u l i z i j a ġ a b h i e -l i d - d a r h u . . . " ( A 2 3 , 5 )

" K o n t i n b i e g ℏ i l ̃ ℏ a l i b t a 1 - m o g ℏ ż a . . . k o n t i n m u r w a r a 1 -b i b i e n , i n ℏ a b b t i l h o m , ġ e n e r a l m e n t f i l g h o d u g ℏ a l x i s - s e b a u n o f s i s - s e b a . . . u rain j g h i d l i A ℏ l i b u l i b i l - q a w w i h a l l i t i t l a ' d i k i r - r a g ℏ a w a g ℏ a x i n ℏ o b b h a ! u k i e n i k u n h e m m m i n j g ℏ i d l x T a ℏ l i b h i l i x b i r - r a g h a w a , g h a x i k o l l i f t i t ï . . .

Page 4: HALIB, ÔBEJNIK U RXOTT NotTA Hiimelitensiawth.com/incoming/Index/L-Imnara/L-Imnara. 05(1994)1=18/04s.pdfkampanja tagℏna u raj, tukol mil njagℏmel il-ġbejnie u l-irkott ... ex

- 8 -

G h a l h e k k k o n t n a ℏ l i b h o m m a x - x i f e r t a t - t a z z a j e w b o t t , b i e x m a j a g ℏ m i l x d i k i r - r a g h a w a . U k o n n a n a g h m l u 1 h o m i 1 - ℏ a n n i e q a m

1g ℏ o n q h o m . . . t k u n ℏ a m r a u b a j d a . . . k o n n a n a g ℏ m l u q l s h a raalja b i ċ -

ċ r a r e t k u l u r i t i \ i n o r b t u h o m l h o m m - g ℏ o n q h o m . Q a n p i e n a ġ i e l i k o n n a n a g ℏ m l u x i w a ℏ d a , i m m a m h u x b i 1 - k w a n t i t a ' , b i e x j i b q g ℏ u f l i m k i e n . A n k i 1 - i s m i j i e t : E j j a B a j d a ! . . . E j j a H a m r a ! . . . E j j a B a j d a B l - I s w e d ! . . . K o n t n o ℏ r o ġ ż e w ġ raogℏożiet j e w w a ℏ d a m i e g ℏ i . K o n n a n o q g ℏ o d u 1 - B u s k e t t . . . i n m o r r u n i r g ℏ u h o m f i l - w i e d . . . f 1 -g ℏ e l i e q i t a g ℏ n a . . . u k o n n a n i m x u k w a ż i s a H a ż - Ż e b b u ġ j e w i s -S i ġ g i e w i b i h o m . . . n i r g ℏ u h o m . . .

" U n a g ℏ m l u 1 - ġ b e j n i e t a ℏ n a , k o n n a . . . u k o n t n o ℏ r o ġ i n b i e g ℏ i l - b a j d u 1 - q o f f a b i 1 - ġ b e j n i e t . . . I 1 - ġ b e j n i e t t a n - n a g ℏ a ġ , t a l - m o g ℏ o ż , u ġ i e l i k e 1 I n a t a 1 - b a q a r . O m m i , A l l a j a ℏ f r i l h a , m i e t e t x i x a h a r u n o f s i l u , k i e n e t t i e ℏ u d i k i r - r a g ℏ a w a t a l -b a q t a . . . m a n i t i l f u h i e x , u f t i t m i l l - w i ċ ċ t a g ℏ h a , k o l l o x f ' d a q q a , u m b a g ℏ a d t a g ℏ m l i l n a p l a t t b i l - f t i e t t a l - h o b ż , t w a d d b i l n a d i n f u q u , f t i t z o k k o r , u t g ℏ i d x k e m m k i e n e t t k u n t a j b a . - . x i t l i e t k u ċ ċ a r i n i j e w m g ℏ a r f a z o k k o r . . . u k o n n a n i e k l u k u l l p l a t t l i m a n g ℏ i d l e k x ! . . . I 1 - h a l i b k o n n a n g ℏ a l l u h . . . " ( A 2 3 , 6 )

" D a k 1 - a r m a r 1 i f u q u k i e n u j p o ġ ġ u i 1 - ġ b e j n i e t b i e x j i n x f u , q a n n i ċ ċ n g ℏ i d u l u k i e n ċ a t t , u m b a g h a d i m d e n d e 1 b ' e r b a ' h b u l a . D a n k i e n u j p o ġ ġ u h f i l - k a m r a t a l - b e j t , k e l l h a ż e w ġ t w i e q i q u d d i e m x u l x i n d e j j e m m i f t u h i n , u k i e n u j d e n d l u h m a s -s a q a f y u d e j j e m j i n x f u . Ġ i e l i k i e n u j d a w r u h o m b i e x m a j i m m u f -f a w x i k u n h e r a m g a n ġ i d e n d l u h m i e g ℏ u . ( I l - g b e j n i e t ) k i e n u j a ℏ d m u h o m i s f e l k e l l u k a m r a f i 1 - b i t ℏ a . . . , k e 1 l u d i x x f e j n i l -q w i e l e b k i e n u d e j j e m i q a t t r u . . . " ( A 2 2 , 3 )

" K i e n i k o l l n a n - n a g ℏ a ġ t a g h n a . . . k i e n i k o l l n a t -t a m e s . . . n i e h d u rogharfa j e w t n e j n . . . t a l - ℏ a r u f . . . k o n n a n o q t l u h . N e r f g ℏ u h u n a g ℏ m l u h f i l - m e l ℏ ( 1 - i s t o n k u ) . . . n i t f g ℏ u l u m e l ℏ m i l l -o ℏ x o n . . . n a g ℏ m l u h ġ o p a g n a ż g ℏ i r a t a l - f u ℏ ℏ a r . T o r b t u m i n n t a r f u i e ℏ o r b i s p a g a ( 1 - i s t o n k u ) , n i t f g ℏ u h ġ o p a g n a t a l - f u ℏ ℏ a r b i l - m e l ℏ o ℏ x o n . . . u d e j j e m j e r h i 1 - i l m a m i n n u . . . u n t e l l g ℏ u x i ż e w ġ m a g ℏ r e f s k o n d k e m m i k o l l n a k w a n t i t a ' t a ' h a l i b . . . ( I l - ℏ a l i b ) t i t f a g ℏ l u x i ż e w ġ m a g h r e f m i n n d a k i l - l i k w i d u t a t - t a m e s . . . . t ℏ a w d u b ' i m g ℏ a r f a u t a r a h j i b d a j a g ℏ q a d . K i e n i k o l l n a b r a m e l a p p o s t a t a ż - ż i n g u . . . u k i e n i k o l l n a d a w k i l - q w i e l e b t a l - q a s a b . . . m b a g ℏ a d n i b b u t t j a w x i t u ż ż a n a q w i e l e b ġ o d i x x b i e x d e j j e m j o ℏ r o ġ m e t a t a g ℏ m i l l u x -x o r r o x . L i j a g ℏ q d u t a q l i b h o m b ' i d e j k , m b a g ℏ a d i k o l l o k b a r m i l i e ℏ o r t a g ℏ m i l h o m f i h b i e x d e j j e m j e r ℏ i x - x o r r o x b i s - s a l m u r a . U m e t a k i e n i k o l I n a k w a n t i t a ' k b i r a k o n n a n n i x f u h o m ġol-q a n n i ċ ċ . . . k i e n i k u n t a l - q a s a b . . . ġ o l - b i t ℏ a t a r - r a z z e t t . . . b i l -ℏ a b e l . . . i m d e n d l a . M b a g ℏ a d m i n ℏ a b b a 1 - i n s e t t i n g ℏ a t t u h b ' b i ċ ċ a f i l o x x . . . u d e j j e m t ℏ a l l i h o m j i n x f u . J i ġ u ġ b e j n i e t b o j o d m b a g h a d d a w k l i r r i d u n a g ℏ m l u h o m b i l - b ż a r u 1 - ℏ a 1 1 . . . n a g ℏ m l u h o m f i l -v a ż e t t i t a l - h ġ i e ġ . . . n i t f g ℏ u l h o m i l - ℏ a l l , i l - b ż a r u ż - ż e j t . . . u j s i r u t a l - b ż a r " ( A 2 2 , 4 )

" M e t a k e l l i x i g ℏ a x a r s n i n , ġ i e l i k i e n i k o l l n a a n k e b a q r a t a ℏ l e b , u j e k k i k o l l h a 1 - g ℏ o ġ o l , a v o l j a j k u n s a r i l - h i n b i e x n a ℏ i l b u h a , j e k k i k o l l h a 1 - g h o ġ o l k i e n e t t e r f g ℏ u ; j e k k t m u r f e j n a b i e x t a ℏ l i b h a t e r f g ℏ u k o n n a n g ℏ i d u l h a , u m b a g h a d ' i n ġ i b u l h a 1 - g ℏ o ġ o l b i e x j i b d a j e r d a ' , u m b a g ℏ a d i n k o m p l u a ℏ n a .

Page 5: HALIB, ÔBEJNIK U RXOTT NotTA Hiimelitensiawth.com/incoming/Index/L-Imnara/L-Imnara. 05(1994)1=18/04s.pdfkampanja tagℏna u raj, tukol mil njagℏmel il-ġbejnie u l-irkott ... ex

- 9 -

Hofor gtìall baqta u x-xorrox

f i l Wardija

( r i t r a t t t a1 Guido Lanfranco, 18-5-70 )

Page 6: HALIB, ÔBEJNIK U RXOTT NotTA Hiimelitensiawth.com/incoming/Index/L-Imnara/L-Imnara. 05(1994)1=18/04s.pdfkampanja tagℏna u raj, tukol mil njagℏmel il-ġbejnie u l-irkott ... ex

I s s a 1 - g b e j n i e t k o n n a n a g ℏ m l u h o i m a k t a r x t a n - n a g ℏ a ġ VJ t a l - b a q r a m ℏ a l l t i n . I t - t a m e s h u w a s t o n k u . . . j i s t a ' j k u n a n k e t a ' g ℏ o ġ o l . . . i k u n k b i r . . . a n z i i r e d d g ℏ u h o m q a b e l b i e x i k u n f i h fcgur, b i e x j i m t e l a . M b a g h a d , m e t a j o q t l u h , i d e n d l u h ( 1 - i s t o n k u ) f l -a r j a , u m b a g h a d j a g ℏ m l u h f i l - m e l ℏ . . . u m e t a j k u n u j r i d u 1 - q t a r , d a k q t a r n g h i d u l u k a r m a . . . d a k l i n ℏ a l l t u raal-ℏalib...allura d a k i k u n i t - t a m e s . D a k 1 - i s t o n k u i n n i ż ż l u h ġ o 1 - i l m a g ℏ a l t l i t t -i j i e m j e w h e k k , u d a k 1 - i l r a a j e w t a m e s j e r ġ g ℏ u i n i x x f u b u j e r ġ g ℏ u j użawh d a r b ' o ℏ r a . A l l u r a j i e h d u , j i k k a l k o 1 a w k u ċ ċ a r i n a j e w t n e j n s k o n d k e m m i k o l l h o m ℏ a l i b . 1 1 - ℏ a l i b m a j r i d x i k u n i 1 u m a ℏ 1 u b ; i r i d i k u n g h a d u b ' d i k i t - t e m p e r a t u r a , g ℏ a x l a j i k s a ℏ m a j a g ℏ q a d x ; d a k n g ℏ i d u l u q t a r a h n a . I s s a m b a g h a d , m e t a j i ġ i b i e x j a g h q a d , j i n g h a ż e l , a l l u r a d a k l i j i n t a g ℏ ż e l m i n n u , d a k 1 - i l m a , n g ℏ i d u l u x o r r o x . I s s a d a k , 1 - i e ℏ o r , n g ℏ i d u l u b a q t a , d i k l i t i b q a ' l i s e t a g ℏ m e l i l - ġ b e j n i e t m i n n h a . M b a g ℏ a d k e l l n a 1 - q w i e l e b . . . I 1 - b a q t a t i n q a t a ' b i ċ ċ a b i ċ ċ a b l - i m g ℏ a r f a u j q e g h d u h a f i l - q a l e b . W a r a f o r s i k w a r t a , j e w h e k k , t a q b a d i d e k h e k k , t a q l i b h a f u q i d e k . . . u t i s t g ℏ a ġ e b m i n i k u n t a s - s e n a . . . . t r i d i ġ ġ i b h o m e ż a t t i . . . m b a g h a d i ℏ a l l u h o m j o q g ℏ o d u d a q s x e j n , n g ℏ i d u a ℏ n a , m b a g h a d j e w j i t f g ℏ u l h o m m e l ℏ a f u q h o m , j e i n k e l l a m b a g ℏ a d j a q a l g ℏ u h o m m i l x ' j i s r o u . . u j a g ℏ m e l i s - s a l m u r a . . . I s - s a l m u r a , b i e x i k u n u j a f u h i x e ż a t t a , k i e n u j a g ℏ m l u b a j d a ; j e k k iżżomra f i l - w i ċ ċ ( i 1 - b a j d a ) k i e n e t t k u n e ż a t t a . J i e n m e t a k e l l i g ℏ a x a r s n i n k i e n u j i b g ℏ a t u n i r - R a b a t b i h o m . . . k o n n a n s i b u ℏ a n u t l i j i x t r i h o m . . . d a ż g u r , m e l a , ġ i e l i h a d t e r b a t - a r t a 1 f u q r a s i . - . q i s h o m d a w k t a l - ℏ u t . . . s a l - ℏ i n t a ' 1 -i s k o l a . . . g ℏ a x m b a g h a d k o n t i r r i d i n m u r 1 - i s k o l a j i e n . M i n i r i d i n i x x i f h o m . . . d a k q a n n i ċ ċ n g h i d u l u . . . m i f t u ℏ . . . t a l - q a s a b . . . m e t a k i e n u j a g ℏ m l u d a k i l - m a g ℏ l u q , d a k p r o b a b b l i g ℏ a x k i e n u j n i x x f u h o m t a ℏ t i l - h a r r u b a , g h a x d a k a k t a r t i ġ i t a j b a . - . j i ġ u

t a j b i n . . . s p e ċ j a l m e n t f i r - r i ℏ f u q . " ( A 2 2 , 5 )

" K e l l i h b i e b t i e g ℏ i , k e l l h o m n a n n i e t h o m j e w z i j i e t h o m j a g ℏ m l u 1 - i r k o t t a . M e t a k o n n a n i s p i ċ ċ a w 1 - i s k o l a , k e l l i x i g ℏ a x a r s n i n , m i s s i e r u k e l l u ż i e m e l , u m i n n H a l G h a x a q k o n n a n r a o r r u H a l S a f i , i ż - ż u r r i e q , H a l K i r k o p , n i ġ b r u 1 - h a l i b . f ' H a l G h a x a q k e l l n a x i h m i s t a x i l - w i e ℏ e d i s a j r u 1 - i r k o t t a . K i e n u j g ℏ a j t u . . . G ℏ a r - r a v j u l ! . . . i 1 - b i ċ ċ a 1 - k b i r a m a k o n t x t i f h i r o h o r a . . . u k i e n i k o l l h o m i l - q a l e b t a s - s i m a r ; u n i f t a k a r k i e n i k o l l u g h a t u t a l - l a n d a t a l - k u n s e r v a u m g h a w w e ġ m i n n ż e w ġ n a ℏ a t , k i e n j i ġ i q i s u f o r m a t a ' t r i j a n g l u , u b ' n a ℏ a t o n d , u k i e n j a q t a ' b i h , n i f t a k a r . . . u k i e n j i z i n h u l e k b i 1 - m i t i e n . . . b i 1 - k w a r t , n o f s k w a r t , n o f s ' r t a l . K o n n a n m o r r u 1 - b a ℏ a r m i e g ℏ u b i e x i ġ i b 1 - i l m a b a ℏ a r b i e x i s a j j a r h a . . . u d e j j e m i ġ i b i l m a ċ a r .

" K e l l u 1 - f u k l a r u k a l d a r u n t a r - r a m , i m m a m i n n ġ e w w a k i e n i k u n i b b a n j a t b l - i s t a n n . . . k i e n j i e h d u g ℏ a n d x i l a n d i e r j e w x i ℏ a d d j i b b a n j a h . I l - f u k l a r k i e n i k u n m i b n i b i l - ġ e b e l ; i d a h h a l i l - ℏ a t a b t a h t u . . . z k u k t a l - ℏ a r r u b n i f t a k a r h o m . I l - k a l d a r u n k i e n i k u n ġ i e x p i e d i d i j a m e t r u u k i e n i k u n x i g i e x p i e d i u n o f s f o n d . K i e n i k o l l u q i s h a x k u p a t a l - ġ u m m a r , k i e n u j g ℏ i d u l h a ℏ a r r i e k a , b i e x j o q g ℏ o d i ℏ a w w a d b i h a . N i f t a k a r h o m j e w f i 1 - b i t ℏ a t a * w a r a

1

j e w f i 1 - m a n d r a q u d d i e m i l - b i e b f e j n i r - r a z z e t t , k i e n i k o l l u m a n n a r a k b i r a , m a r l o ġ ġ q i s u t a ' m a g ℏ ż q a ; k i e n e t t a q t a ' m i n n ż ewġ n a h a t ; k i e n i k o l l h a x i f e r v e r t i k a l i u i e ℏ o r o r i Z ż o n t a l i . . . i x -x f a r i j i e t t a ' d i n i l - m a n n a r a k i e n u j k u n u k o n t r a x u l x i n , b i e x j e k k i z - z o k k j i ġ i h i l - l i n j a m i e g ℏ u , i t i h b ' d i k l i t k u n e ż a t t f u q i z -z o k k . . . j e k k i z - z o k k j i ġ i h p a r a l l e l m i e g ℏ u h i u t i e l a ' k i e n i d a w -w a r h a b i e x x o r t a j t i e h i e l u f ' n o f s u d - d a q q a .

Page 7: HALIB, ÔBEJNIK U RXOTT NotTA Hiimelitensiawth.com/incoming/Index/L-Imnara/L-Imnara. 05(1994)1=18/04s.pdfkampanja tagℏna u raj, tukol mil njagℏmel il-ġbejnie u l-irkott ... ex

11

" L - i 1 m a b a ℏ a r i r i d d e j j e m i g i b u ru i n n t a l - g u r r i a t a . M e t a k i e n i k u n m a l t e m p m i n n M a r s a x l o k k j e w B i r ż e b b u g a , rainn R a i G h a x a q ġ i e l i k i e n u j m o r r u 1 - K a l k a r a b i ż - ż i e m e l b i e x i ġ i b u 1 - i l m a . K i e n u j g ℏ i d u l i j e k k t ℏ a l l i h , m a t a g ℏ q a d x 1 - i r k o t t a . i r i d i k u n f r i s k . ( A 2 5 , 3 )

" Q a b e l i l - g w e r r a , f u q i l - f u k l a r , k o n n a n a g ℏ r o l u 1 - i r k o t -t a . K e l l n a f u k l a r k b i r u k e l l n a b ℏ a l t a n k j i d ℏ o l ġo f i h . . . u t -t a n k k o n n a n e ℏ d u h n i b b a n j a w h b i e x 1 - i r k o t t a m a t e ℏ i l x . L - e w w e l m a k o n n a n i t f g ℏ u k i e n 1 - i l m a b a ℏ a r j i s h o n , u m b a g ℏ a d k o n n a n m o r r u n b i e g ℏ u 1 - i r k o t t a 1 - I s l a , q a b e l i l - g w e r r a . L - e w w e l m a n i t f g ℏ u 1 -i l m a b a ℏ a r . . . i n q a b b d u n - n a r , . . . s e w w a ? . . . i m b a g ℏ a d n i t f g ℏ u 1 - i l r a a b a ℏ a r f i 1 ̶ f u k l a r . . . i m b a g ℏ a d j i s ℏ o n . . . k o n n a n a g ℏ m l u d - d q i q . . . b i 1 -q i e s . . n a g ℏ t u k a ż n a g ℏ m l u k e j l a d q i q . . . i n s a ℏ ℏ n u 1 - ℏ a l i b u k o l l ; n e r f g ℏ u i l - ℏ a l i b b l - i l m a b a ℏ a r , i n ℏ a w d u h , n i t f g h u h ġ o f i h . . . r a i t f g ℏ u i 1 - k u m p l a m e n t t a l - ℏ a l i b k o l l u u n i b d e w i n ℏ a w d u . I k o l l n a b ℏ a l x k u p a d o n n a m i n n d a w n t a l - a n t i k i t a l -g ℏ a n q b u d . . . n o q o g ℏ d u n ℏ a w d u b i l - m o d i l - r o o d , u m b a g ℏ a d t i b d a t a r a -h a , 1 - i r k o t t a , t i t l a ' f i 1 - w i ċ ċ . . . t k u n q e g ℏ d a t a g ℏ q a d . I l - ℏ a l i b k i e n i k u n t a n - n a g ℏ a ġ u t a l - b a q a r . . . k e l I n a ż e w ġ b a q r i e t u g ℏ o x r i n n a g ℏ ġ a . M i s s i e r i k i e n j a g ℏ m i l l i k w a r t k w a r t . . . . k e l 1 i x i t n a x i 1 - s e n a . . . q a b e l i l - g w e r r a , u k o n t i n m u r i n b i e g ℏ j i e n . . . h u k i e n i r o u r b a n d a u j i e n i n m u r o ℏ r a . . . . b i 1 - b i x k i 1 l a w i e s a ' . M i s s i e r i k i e n j a q t a g ℏ h a b i l - ℏ a r i r a , j a q b a d k a r t a s t r a z z a , j i x ℏ e t h a f u q h a , u k e m m t i t o l b u j i ż i n l e k i r k o t t a . I n s o m m a , m e t a k i e n e t t a g ℏ q a d d i n , m a t k o m p l i x t ℏ a w w a d . . . I n ℏ a l l u h a d a q s ℏ a m e s m i n u t i t o q g ℏ o d . M e t a t o q g ℏ o d t a r h a t i t l a * k o l l h a f i l - w i ċ ċ , u m b a g h a d k e l l n a q i s h a m g ℏ a r f a k b i r a b i t - t o q o b , b i e x m e t a n d a h ℏ l u h a h e k k , i x - x o r r o x j o ℏ r o ġ . I k o 1 I n a 1 - ġ w i e l a q , j i ġ i f i e r i t a l -

i r k o t t a , . . . f i l g ℏ a x i j a , m e t a n i ġ b r u h a , n i x ℏ t u h a h e k k , u m b a g ℏ a d i n t e l l g ℏ u h a g ℏ a l l - f r i s k , n g h a t t u h a , u m b a g ℏ a d n i ġ b r u x - x o r r o x , F i x - x o r r o x j i b q a ' d a w k i 1 - f r a k i j i e t . . . n i g b r u h u k o l l . . . d a k i k u n g ℏ a l i h . . . I x - x o r r o x , d a k i ż - ż m i e n , k o n n a n a g ℏ t u h l i l l - m a j j a l i j e k l u h . . . g h a x i k u n x o r r o x b ' n a q r a r k o t t a , u h e k k k i e n u j e k l u h a . M b a g h a d f i l g h o d u k o n n a n a r m a w i ż - ż i e m e l u n r a o r r u ġ o 1 - i b l i e t . . . ġ o 1 - I s l a , n b i e g ℏ u h a b l - u ż i n . K o n n a n g ℏ a j t u . . . T a j b a g ℏ a r -r a v j u l ! . . . . T a j b a g ℏ a r . . . . . . . r a . . . v j u l ! . . . D a k l i j k u n j g h a j j a t -

l e k j e w j o r d n a l e k ġ u r n a t a q a b e l , s p e ċ j a i m e n t m e t a k i e n e t t i ġ i x i f e s t a , l a n q a s k o n n a n l a h ℏ q u . . . b i e x j a g ℏ m l u r - r a v j u l . . . ; k u l j u m k e l i n a n a g ℏ m l u .

" I 1 - b h e j j e m k u l j u m t r i d t a ℏ l i b h o m B o r m l a , i n t u d i e ℏ e l , h e k k , g ℏ a l l - B i r g u , k i e n h e r a m w i e ℏ e d . . . u k e l l u s ¬s i l ġ . . . k o n n n a n m o r r u g h a n d u . . . k i e n j i b q a l n a q a l e b , n a g ℏ m l u h g ℏ a n d u . . . i n ℏ a l l u h g h a n d u . . . u m b a g h a d i n m o r r u 1 - g ℏ a d a , j e w i 1 -p i t g ℏ a d a , m e t a j k o l l n a b ż o n n , u t a f l i l m i n k o n n a n b i e g h u h a d i k ? l i l t a l - p a s t i z z i . . . . m h u x b i e x j a g ℏ m l u t - t o r t i . . . . g ℏ a x t a l -p a s t i z z i , b h a l d i k , a k t a r k i e n j i x r i d h a , g h a x k i e n e t t k u n x o t t a . F i l - g w e r r a b ż a j n a , u f l o k i n m o r r u a ℏ n a , i ż - Ż e j t u n s t e s s , f e j n i l -k n i s j a , k o n n a n a r m a w m e j d a , u h u m a u g ℏ a d d e j j i n i n - n i e s , k i e n u j i x t r u . . . U ġ i e l i k o n n a n i x t r u 1 - ℏ a l i b , n g ℏ i d u l u t a l -

m e r ℏ l a , . . . i k u n u n i e s j i ġ b r u d a w n i 1 - m o g ℏ o ż . . . ġ i e l i ġ i b n a 1 -ℏ a l i b m i n n h e m m . M e t a i 1 - ℏ a l i b t a g h n a k i e n i k u n n a q r a s k a r s , ġ i e l i ℏ a l l a t n i h i 1 - h a l i b . . . t a l - m o g ℏ o ż m a ' t a n - n a g h a ġ . . . n g ℏ i d u l u t a l - m e r ℏ l a . A ℏ n a ġ i e l i k e l I n a T i m i s t a x i 1 - q a l e b . . . s i t t a x ; i 1 -q a l e b k i e n j i n h a d e m b i s - s i m a r . . . i s s a t a l - p l a s t i k . . . F i l - g w e r r a k i e n u q a b d u j a g ℏ m l u h a b i t - t r a b t a l - ℏ a l i b . . . a h n a q a t t m a g h a m i l n i -h a h e k k .

Page 8: HALIB, ÔBEJNIK U RXOTT NotTA Hiimelitensiawth.com/incoming/Index/L-Imnara/L-Imnara. 05(1994)1=18/04s.pdfkampanja tagℏna u raj, tukol mil njagℏmel il-ġbejnie u l-irkott ... ex

- 12 -

" J i e n kont i n b i e g ℏ i l - ℏ a l i b u k o l l . . . u kont i n b i e g ℏ i l -ℏ d l l b l i 1 1 - g v e r n . Kont i n b i e g ℏ i ż-żejtun f i t - t o r o q . ... f i l g ℏ o d u U wara nof s i nhar. Wara nofs i nhar kont noℏroġ bi hom ni rgℏhorn. Kont nagℏml i lhoni Hoj ! . . . Ho j ! . . . Hoj ! . . . u j i ġ r u wara j j a . Ġie 1 i kon t i n t i hom i s ern, bℏa 1 . . . Ta ' -Karrnnu, . . . . gℏax i nkun x t r a j tha ni inn gℏand Karranu; i s - s a r i i n a kont nagℏmi lℏ i e l h o n i meta noℏroġ b i l - ℏ a l i b , gℏax x i n i e s d u t t u r i kienu jibżgℏu l i j o b o r x u l horn i l -ℏ a j t ; .. » u k o l l biex rna j e k l u x k a r t i . . . ; iżda a k t a r rainℏabba l i b i ċ ċ i e t minnhom, il-rnogℏoż imorru ma 1 - T i a j t . . . u ma t r i d x tafdhom...dan ikun hemm x i waℏda t a l - ℏ a n u t i k o l l h a x i naqra ta 1-ℏaxix b a r r a iinorru jeℏduℏulhom. . . " (A24, 5)

R e f e r e n z i : Recordings l i g ℏ a m i l t j i e n waqt i1-prograrnmi t i e g ℏ i fuq 1-RTK dwar i l - f o l k l o r , waqt l i k i e n ikun i s i r il-prograinm " B e j n i e t n a " p r o d u z zj o n i t a ' Susan Mulvaney. Mhux kulℏadd ikun ìrid j g h i d x'jismu jew minn f e j n hu, gℏalhekk qed n a g ℏ t i b i s s 1-i n f o r m a z z j o n i l i s t a j t n i ġ b o r . Dawn in-numri t a ' r e f e r e n z a l i ġ e j j i n j a q b l u ma' dawk l i gℏandi j i e n fuq i r - r e ġ i s t r i t i e g ℏ i t a ' casettes dwar f o l k l o r l o k a l i .

A22 (13 L u l j u 1993) 3 :mara anzjana; 4: mara anz j a n a ; 5: r a ġ e l a n z j a ri.

A23 (20 L u l j u 1993) 1: mara a n z j ana, Fgura; 2 : mara anz j a n a ; mara anzjana; 5 : r a ġ e 1 a n zj an, Qormi; 5 : mara a n z j ana, Busket

3 :

A24 (25 Mejju 1994) 5: r a ġ e l a n z j a n .

A25 (1 ò u n j u 1994) 3: F r a n s F a r r u ġ a , Gℏaxaq.