GROEP 3/4

Vertelster Annette

Kiekebosch

INHOUD

2

Achtergrondinformatie

Les1

Les2

Les3

3

4

5

6

Met de leerlijn komen leerlingen van groep 1 t/m 8 in het basison-derwijs structureel in aanraking met het lokale erfgoed en de bijbehorende verhalen, krijgen zij kennis van de eigen omgeving en leren zij het erfgoed waarnemen, herkennen, verklaren en waarde-ren.

Met erfgoed bedoelen we: Sporen van vroeger die je nog steeds kunt terugvinden in voorwerpen, verza-melingen en collecties, gebouwen, verhalen, bijzondere plekken en in het landschap. Het zijn de schat-ten van de gemeente Raalte. Soms zie je ze gelijk en soms zijn ze een beetje verborgen!

Ga je mee op zoek?

ACHTERGROND INFORMATIE

3

In dit project gaan leerlingen aan de slag met het immaterieel erfgoed, Sallandse verhalen verteld in de streektaal. De leerling kan:• leertdaterstreektalenzijnendaterindezestreekookSallandswordtgesproken.• onderdelenvanSallandseverhalennavertellenofnaspelen.• enkelewoordenuitdeNederlandsetaalvertalennaarhetSallands.Sallandse VerhalenSallandseverhalen,hetboerenlevenendestreektaalmakendeeluitvanonzeidentiteit.Willenwedatinhetcollectiefgeheugenbewaren,danishetzaakdatdekinderendaarmeeincontactko-men,eroverhorenenzelferovermeepraten.Eenverhaalverteldindestreektaal,houdtdestreekgebondenverhalenlevendenlaatkinderenhetSallandservaren.Deverhalenspelenzichzoveelmogelijkafinnabij-heidvandewoonplaatsvandekinderen.Ookde(bij)namenkomenindedorpenvoor.

Meerinformatievindtuindevolgendeliteratuur:‘Sallandsesagenenlegenden’doorArnoGuldemond‘Overijsselschsagenboek’doorJRW.Sinninghe‘VreuteninhetoldeSalland’doorA.Bakhuis

HiervindtuhetdialectenwoordenboekSallands:www.mijnwoordenboek.nl/dialect/Sallands

Deze leerlijnlessen zijn ontwikkeld door:

AnnetteKiekebosch

Het erfgoed dat centraal staat in deze lessen is bijzonder omdat de verhalen zijn afgestemd op de eigen omgeving van de leerlingen. Denk aan de leugenpomp in Heino, de witte wieven in Luttenberg of de Stöppelhaene in Raalte. Het thema van de verhalen is het boerenle-ven in Salland. Daar zijn veel mooie verhalen over te

vertellen.

Reserveren verhalenvertelster:

AnnetteKiekeboscha.amrakkvdx@home.

nl

LES 1 introductieles

4

1. Startdelesmeteentaaldenkgesprek.Gebruikdevolgendetekst:Ie zult wè denkn ; “wat zeg ie mie noe?”. Klappert oe oorn d’r van? Raar of nie? Nou niks biezunders heur, ik proate zoas vulle luu hier vrogger preutn. Ma’k sterm as’t nie woar is!Vraagdeleerlingen:Hebjeweleensgehoorddatiemandzosprak?Welketaalhoorje?Bespreekhetvolgende:inNederlandsprekenweNederlands.Tochpratenwenietoveralhetzelfde.Inhetnoordenpratendemensenweerandersdaninhetzuiden,inhetwestenofinhetoosten.WijwoneninhetoostenvanNederland.IndeprovincieOverijssel,indestreekSalland.InSallandwordtookSallandsgesproken.WiekentSallandsewoorden?Maaksameneenlijstje.Verzamelwoordendieleerlingenkennen.Steldaarnadevolgendevragen:

• Waaromisertaal?• Taalisomelkaarteverstaanentebegrijpen.Kunjeookzonderwoordenelkaarbegrijpen?Hoedan?• Watvoortaal(talen)spreekjij?Kenjeookwoordenuitanderetalen?

2. Inventariseerwatdeleerlingenwetenoverhetboerenleven.Kennenzeboerenenboerinnen?Kunnen de leerlingen iets vertellen over het boerenleven; de kleding, de werktuigen, het gebruik van een paard, hoe werd gehooid, gedorst? Wat is een typisch boerengerecht? Is de leerling wel eens op Stöppelhaene geweest of op de ponymark? Wat is daar te zien van het boerenleven?

3. Bespreekmetdeleerlingendatindevolgendeleseenverhalenvertelsteropbezoekkomt.

30 min Docent Geen

Dezeintroductie-leswordtgegevenopschooldoordedocent.

Deleerlingwordtvoorbe-reidopdebelevingvanheterfgoeddooreenopdrachtenhetactiverenvande

voorkennis.

Wat zeg ie mie noe?

LES 2 kernles

5

Indezelesstaathetbelevenvanheterfgoedcentraal.IndeklaskomteenverhalenvertelsteropbezoekdiemooieSallandseverhalenmeebrengt,dezeverhalentotlevenbrengtendeleerlingenaanspreektinhetSallands.Eenbijzondereervaring!Deverhalenvertelsterstemtterplekkehetverhaalaf.Hetverhaaldatzevertelthangto.a.afvanhetdorp,delocatieendekinderen.EenverhaalkanbijvoorbeeldgaanoverdeleugenpompinHeino,dewittewieveninLuttenbergofStöppelhaeneinRaalte.

En noe luustern noar t

plat..

45 min Verhalen-verstelster

Geen

DezekernleswordtgegevenopschooldoorAnetteKiekebosch.Maak

tijdigeenafspraak.

LES 3 reflectieles

6

1. Bespreekmetdeleerlingenhetverhaaldatzehebbengehoord.• Waarginghetverhaalover?• Wiekwamenerinvoor?• Hoebegonhetverhaal?• Hoeeindigdehetverhaal?• Vondjehetspannend,grappig,verdrietig?• Welkewoordenvondjebijzonder?Watsnaptejeniet?• Zoudenjouwopaenomaditookmeegemaaktkunnenhebben?Zouhetechtgebeurdzijn?

2. Verdeeldeklasingroepjes.Geefdeopdrachthetverhaal,ofeendeelvanhetverhaal,zelfnatespelen.Geef10minutenvoorbereidingstijd,dangaandegroepjesdevloerop.Geefeenpaaraanwijzingen:Wiespeeltwelkerol?Welkbeginkiesje?Watisheteinde?WelkeSallandsewoordengajegebruiken?Nadatallegroepjeshun(deelvanhet)verhaalhebbengespeeld,reflecterenzesamenopdeverschillenenovereenkomstentussendegroepjes.Watvielop?Voorwelkeinsteekisgekozen?Eenspannendeofgrappigeinsteek?Welkbeginzagenze?Welkeindezagenzeterug?

3. Sluitdelesafmetdevraag:WaarombewarenwedeSallandseverhalenvoorlater?Bedenkmetelkaardriemanierenomdeverhalentebewaren.Schrijfdezemanierenopeenposterenhanghetopindeklas.Laatdeleerlingendeposterillustrerenmettekeningen.

Maak een Memory Spel (optioneel)Gebruikhiervoorstevigekaartjesvan5x5cm.LaatdeleerlingenzelfSallandsewoordenopschrijven(ofnoemenencentraalopschrijven).Laatdeleerlingenbijelkwoordeenillustratiemaken.Zoontstaanperwoordtweekaartjesdiebijelkaarhoren.Legdekaartjesmettekstenafbeeldingnaarbeneden.Wievindtdooromdraaiingdemeestekoppels?

En noe iezelf an de gang...

60 min Docent Knutsel-spullen

voor het maken van

een Memory

spel

Dezeafsluitendeleswordtgegevenopschooldoordedocent.

Erwordtteruggebliktopwaterisbeleefdengeleerd.