gazeta e tetorit 2010

7/31/2019 Gazeta e Tetorit 2010

1/12

1TETOR 2010 NGJALLJA

NGJALLJANr. 10 (213) Viti XVIII i botimit TETOR 2010 mimi 20 lek

Kryepiskopi Anastas bri vizitn zyrtaren Kishn Orthodhokse t Gjeorgjis

-N kt vizit Fortlumturia e Tij u nderua me titullin Doktor Nderi nga UniversitetiApostull Andrea i Parthirruri dhe ishte fols kryesor n 1000-vjetorin e katedraleshistorike t Svetitskhovelit, n Mskheta.

Redaksis s Gazets Shqiptare, Tiran

SQARIME HISTORIKE

T NEVOJSHME

Lexoni n faqet 6-7-8

Nga Fortlumturia e Tij Anastasi, Kryepiskop i Tirans,Durrsit dhe i gjith Shqipris

Muajin e fundit, kryesisht nGazeta shqiptare, e cila pr ar-syet e saj bhet her pas here pro-motore e fushatave ciklike kundrKishs Orthodhokse Autoqefale tShqipris, ka nisur me sponsori-zimin e z. Kristo Frashri nj fu-

shat shpifjesh kundr Kryepisko-pit Anastas.

E mbushur me t pavrteta, ajot habit jo vetm pr tendenciozi-tetin e spikatur, por veanrisht mepasaktsit historike t emrave,datave dhe dokumenteve, q bhetedhe m e uditshme po t marrshparasysh figurn akademike tshkruesit. T kujtojn pak ktoshkrime nj historian tjetr, qmerrte pjes n diskutimin kritik tnj libri, i cili pranoi se nuk e kishte

lexuar at...Nga ana tjetr, m t habitshme

bhen kto qndrime pr ne q prnj periudh shum t gjat e kemipar z. Frashri t vij n Kryepisko-patn e Shenjt, pr t uruar perso-nalisht Kryepiskopin n raste fes-tash. A thua se befas, me kalimin eviteve iu kthye kujtesa dhe ndrroiqndrimin pozitiv, n mllef t pa-shpjegueshm.

Kisha menduar gabimisht seedhe z. Frashri, ishte nga ata ku-

ndrshtar t momenteve t parat ardhjes s Kryepiskopit, t ciltm von e kuptuan sinqeritetin dhemadhshtin e puns s Tij dhe e

Nj fushat

q fsheh qllimin

dhe autort

(vijon n faqen 2) (vijon n faqen 2)

Ditn e par, 11 tetor, naeroportin e Tbilisit mirseardhjenKryepiskopit Anastas dhe delega-

cionit ia bri vet Patriarku Ilia, ishoqruar nga hierark t lart. Mpas u b pritja zyrtare e rastit nselin e Patriarkans Orthodhokse

t Gjeorgjis.

Ditn e dyt, 12 tetor, Krye-piskopi Anastas dhe hierarkt q eshoqronin morn pjes n simpo-

ziumin shkencor, n bibliotekn e

Nga 11-15 tetor, Fortlumturia e Tij Anastasi, Kryepiskop i Tirans,

Durrsit dhe i gjith Shqipris, bri vizitn e par zyrtare n Kishn

Orthodhokse t Gjeorgjis.

Kryepiskopi shoqrohej edhe nga nj delegacion i prbr nga

Mitropoliti i Gjirokastrs, Hirsia e Tij Dhimitri, Episkopi i Apollonis,

Hirsia e Tij Nikolla dhe Arkimandrit Asti.


2/12

2 NGJALLJA TETOR 2010

kan shprehur kt publikisht apoedhe n vizitat e takimet me Fort-lumturin Tij.

T bn prshtypje veanrishtkmbngulja e z. Frashri pr t ri-kthyer shtrembrimet e prgnjesh-truara qart n vite pr 2 gushtin, Fro-nzimin e Kryepiskopit. Megjithsee pranon q nuk ka qen i pranishm,ai kmbngul se gjrat jan zhvillu-ar si ia do qejfi atij. Por, si i bhetdshmitarve?! Si i bhet faktit sekjo zgjedhje u quajt e rregullt nga t

gjitha Kishat Orthodhokse. Si i b-het atyre dhjetra mijra firmave tbesimtarve, q nnshkruan peticio-ne n mbshtetje t Kryepiskopitt ri, prball vetm pak zrave ku-ndrshtues brenda komunitetit ton,shumica e t cilve, si tham, mpas ndryshuan qndrim...

Si nuk e shqetson pr asnj asthistorianin e nderuar nga familjeorthodhokse fakti q ne t gjith qishim t pranishm, i pam zotrinj-t Butka, Baleta, Reso e ndonj tje-

tr joorthodhoks, q drejtonin e nxis-nin protestuesit. Si nuk e shqe-tson fakti se ata prdhosn vendine shenjt? Apo fakti se pas disa pro-testuesve me origjin orthodhokse(t cilt n publik deklaroheshin shqip-tar t flakt dhe t revoltuar dhen ambasad si minoritet), qndro-nte nj diplomat lindor, i cili vetmpak vite m von do ti bnte Kryepi-skopit Anastas nderimet maksima-le n emr t shtetit t vet?...

Mbase kto pyetje i bjm kot,

se ato mund t jen t pakuptimtapr nj ateist, por n gjith kto vitekam pasur t fuqishme ndjesin searsyeja kryesore e armiqsis ndajKryepiskopit nga kto qarqe shtpikrisht suksesi i puns s Tij. Faktise arriti t ringjallte Orthodhoksinn Shqipri, ku kishte qen n ln-gim gjat gjith shekullit t XX-t,e veanrisht psoi gjat viteve tregjimit ateist komunist, i nervozonato qarqe q shpresonin n njshprbrje t Komunitetit ton Or-

thodhoks dhe madje asimilimin e tij.Th. Dh.

Parlamentit t Gjeorgjis, me rastin

e 1000-vjetorit t ndrtimit t kate-drales historike t Svetitskhovelit.

Pas ksaj veprimtarie, n Uni-versitetin Apostull Andrea i Par-thirruri, po n Tbilis, u zhvillua ce-remonia e dorzimit Kryepiskopit,

Akademik, Prof. Dr. Anastasit, t

Kryepiskopi Anastas bri vizitn zyrtare n KishnOrthodhokse t Gjeorgjis

Nj fushat

q fsheh qllimin

dhe autort(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)

titullit t lart Doktor Nderi.Fortlumturia e Tij mbajti para trupit

akademik dhe studentve t pra-nishm temn Vlerat shpirtroret Evrops dhe prgjegjsia e tKrishterve.

M pas, Kryepiskopi Anastas u

prit nga Kryetari Parlamentit tGjeorgjis, z. David Bakradze.

Ditn e tret, 13 tetor, uzhvillua nj vizit n pjesn e

thesareve t Muzeut t Arteve dhen Qendrn Kombtare t Dor-shkrimeve.

Dita e katrt e vizits, 14 tetor,nisi me Liturgjin Hyjnore n Ki-shn e vjetr katedrale t Svetitskho-velit, n Mskheta, e cila kremton

Patriarku i Gjeorgjis Ilia

dhe Kryepiskopi Anastas

duke shkmbyer

prshndetjet e rastit.

Shnim: Kisha Apostolike Ortho-dhokse e Gjeorgjis sipas tradits sht

themeluar nga Apostull Andrea n shek. I.

Ajo u b kish zyrtare e Gjeorgjis q nga

shek. IV. N vitin 327, mbreti Mirian III e

shpalli Krishterimin si fe zyrtare t

mbretris. Kisha e Gjeorgjis shtautoqefale q nga viti 466 dhe rreth saj

sot mblidhet m shum se 80 pr qind e

popullsis s vendit.Mskheta, ku ngrihet katedralja e

Svetitskhovelit, ishte kryeqyteti i mbre-

tris s Gjeorgjis midis shek. III-V. Aty

ndodhi edhe kthimi i popullsis n t

krishter. N vendin ku n shek. XI u ngrit

katedralja q feston 1000-vjetorin, nshek. V ishte ngritur nj kish n nder t

Shn Nins, mbetje t t cils jan gjetur

gjat punimeve t restaurimit. Katedralja

sht shpallur nga UNESKO Pasuri e

njerzimit.

1000-vjetorin e ndrtimit, kumorn pjes edhe primat ehierark t lart nga t gjithaKishat Orthodhokse. N k-

t ceremoni madhshtore fo-

lsit e rastit ishin Patriarku iGjeorgjis Ilia dhe Kryepi-

skopi i Tirans, Durrsit dhei gjith Shqipris, Anastasi.Pas saj, Patriarku Ilia shtroinj drek pr t pranishmit

n kremtim.

Korresp i Ngjallja


3/12


Gjat viteve 90, gazeta t ndryshme t shty-pit shqiptar dhe masmedias, prgjithsisht, kan

qen tejet t mbushura me artikuj, prononcime edeklarata q n qendr t tyre kishin Kryepisko-pin Anastas t Kishs Orthodhokse Autoqefalet Shqipris, artikuj me tema trsisht bajatederi t neveritshme, me autor shpesh pseudoin-telektual, pseudopatriot dhe mbi t gjitha da-shakeq ndaj Besimit Orthodhoks....

....Paralelisht me kta zra n mbrojtje tveprs s Hirsis s Tij Anastasit, u ngritnmijra besimtar, intelektual dhe njerz t thje-sht pavarsisht prkatsis fetare. Me kalimine kohs kur gjykatsi m i drejt, koha, me dsh-mitar veprat e Hirsis s Tij, iu dhan atyre

t drejt, konsiderohet keqdashse pa asnj jus-tifikim risjellja e temave t tilla n vmendje tpublikut shqiptar. T vjen vrtet udi kur lexonartikujt e botuar n Gazeta Shqiptaren m-nyr t njpasnjshme t zotit Kristo Frashri,kundr Kryepiskopit Anastas. Nuk kemi ndrmend t ndalemi tek akuzat q u botuan n to,pasi n mnyr prmbledhse, tepr t sinqertdhe me vrtetsi, morn nj prgjigje ekselentenga Kryepiskopi. Ajo q na bn prshtypje dhena fyen ne si besimtar orthodhoks t nj Kishetepr t konsoliduar, inekzistente m par dhetashm me autoritet e reputacion ndrkombtar,

fal Kryepiskopit, sht fakti se megjithse faza

Nga paragjykimi te shpifjaNga intelektual t Kors

Besimtar nga i gjith vendi i prgjigjen t revoltuar akuzave t gnjeshtrtakundr Kryepiskopit Anastas

Tekstet e plota dhe shkrime t tjera mund ti lexoni n www.orthodoxalbania.org

e par e mosnjohjes dhe e paragjykimit, deridiku ndoshta t justifikuar pr Kryepiskopin

Anastas, ka kaluar dhe veprat kan treguar tkundrtn e atyre q u shkruan pr vite me ra-dh, prsri vrejm t gloj prirja pr t deni-gruar figurn e Kryebariut ton.

Shum prej nesh u ndodhm n kishn e Tira-ns, at dit t madhe t 2 gushtit 1992, t Fro-nzimit t Hirsis s Tij. Kishim shkuar atje tgjith ne korart q pr dhjetvjear t tr,kishim mbajtur t gjall besimin, duke prfaq-suar ata qindra gjyshr, gjyshe e prindr, q ditnta ruanin t gjall besimin te Kisha Orthodhoksedhe q fshehurazi na e kishin prcjell duke kri-

juar gjithmon gjat viteve t egra t diktaturs

shoqrin e t krishterve n qytetin e Kors.T gjith ne atje njzri brtitm Aksios dhe

mbytm britmn e ngatht dhe djallzore t disanjerzve t paprgjegjshm q vetm at dit

ndoshta pan dern e kishs, pasi as m prparanuk e kishin par dhe as besoj ta ken par mq at dit, pr faktin e thjesht se ose i prkisninbesimeve t tjera, dhe jan pinjoll t atyre qrealisht kan fituar titullin me bmat e tyre tluftonjsve t Orthodhoksis, ose ishin ateistq asnjher nuk kishin treguar ndonj interespr besimin. ...

Koha tregoi se ata kishin t drejt n kt pi-k, tashm kur kan kaluar kaq vjet qysh atherdhe Institucioni i Kishs Orthodhokse Autoqefa-le ka qen n vend nj faktor paqeje, mirkupti-mi, ndihme dhe shprese pr t gjith popullin

ton, dhe kjo fal Kryepiskopit Anastas.......Pr ta prmbyllur na lejoni t prdorim

fjalt e nj kleriku orthodhoks t Ameriks mpar mosbesues ndaj misionit dhe figurs sKryepiskopit Anastas, i cili mbasi pa veprn endrtuar prej tij n Shqipri tha se po t ishtegjall Fan Noli do t thoshte se n personin eKryepiskopit Anastas, Kisha jon OrthodhokseAutoqefale Shqiptare prjetoi dshirat dheaspiratat e saj.

..Pse nuk e ln t qet t punoj? Kjo shtpyetja q besimtart orthodhoks shqiptarbjn her pas here me thjeshtsin dhe urtsinkarakteristike, sa her lexojn kryeartikujt egazetave n kt histori prndjekjesh mediatike.Ata prjetojn ringritjen e Kishs, rritjen e shpej-t t saj dhe ska si t ndodh ndryshe q kishat,shkollat, spitalet, ndihmat e shumta q jep KishaOrthodhokse dhe sigurisht Kryepiskopi Anastas

pr mbar komunitetin pa dallim feje, kan ver-buar syt e ktyre njerzve q merren me majne ajsbergut q kan ngritur n oqeanin e konfu-zionit t imagjinatave t tyre. Ajo ka sht pr-cjell publikisht sht dika e thashethemuarprej kohsh npr rrethe t ngushta tipash e pro-totipash, t cilt e gjejn median si aren ideshpersonale dhe prpiqen t nxjerrin n pah mora-lin e prrallave q fantazojn. Duke e prdhosurme paturpsi ndrgjegjen publike t ktyre nje-rzve t thjesht, t cilt e shikojn Kishn sishtpin e Zotit, lufttart e ringjallur t Trojsharrojn se askush nuk i merr n konsiderat

tezat e tyre mediokre n Shqiprin e Nato-s

dhe n Shqiprin shum t afrt evropiane.... Kryepiskopi Anastas e ka udhhequr Kishn

n koh paqeje dhe n koh trazirash, gjithmonme menuri dhe urtsi, aq sa Kisha sht nj fak-tor i rndsishm zhvillimi n jetn shoqrore tShqipris dhe nj institucion i nderuar dhe i njo-hur n mbar botn. Ungjilli lexohet shqip, shr-besat kryhen shqip, madje gjuha shqipe sht d-

gjuar n shum shtete t bots, n Kishat lindoredhe perndimore. Emri dhe personaliteti i Kryepi-skopit Anastas e kan br t njohur vendin to-n edhe n vise t largta, jo sepse ai sht grek,por sepse ka ditur t ringrej nj Kish t rrnuardhe ta oj n piedestal fal sakrificave t panu-mrta, nj ndr t cilat ka qen pa mdyshje edheprballimi i lufts me prndjeksit historik. Pr-gjat gjith ktyre viteve, ai ka vazhduar t ndje-k t njjtin orientim ekuilibrues n marrdh-niet shqiptaro-greke, pa u shfaqur si shovinist,por si personalitet kishtar q ka ndihmuar n har-monizimin e marrdhnieve mes njerzve t

kombeve t ndryshme, sikurse ka br kudo qka qen n periudha t ndryshme t jets s tij.

Kisha Orthodhokse dhe kreu i saj e kan tprcaktuar misionin e tyre nga Zoti dhe jo ngafryma nacionaliste, si pretendohet nga opinionb-rsit. Nse ata do t jetonin nga afr apo do t in-teresoheshin me dashamirsi pr punn q ka b-r dhe po bn Kisha n vendin ton, do ta kupto-nin qartazi veprimtarin e vrtet t misionarve

t Perndis. Vlen t theksohet dhe t prsritetse Kryepiskopi grek e ka shpallur publikishtdhe e ka treguar veten si lypsi ndrkombtar ishqiptarve, duke menduar pr t tashmen dhet ardhmen q ndrton Kisha Orthodhokse eShqipris n botn e qytetruar. Por fatmirsishtnjerzit e ndershm dhe t paanshm e dintashm historin dhe t vrtetn e kontributit tKishs dhe Kryepiskopit n kto 18 vitet e funditt ringritjes kanonike t Kishs OrthodhokseAutoqefale t Shqipris. Tek e fundit, historinnuk e bjn historiant apo politikant, pornjerzit q ndryshojn rrjedhat historike.

Prndjekja dhe prndjeksit historik

Dr. Vasil Tushi, Dr. Pirro Gjani,Vangjush Themeli. Pr. Jonela Spaho,

Pr. Ilda Lubonja.

dt. 16 tetor 2010


4/12


M 2 gusht 1992, n Kishn e

Ungjillzimit t Tirans, u zhvilluaceremonia e fronzimit t Kryepe-shkopit Anastas Janullatos. Por, mpar, pak retrospektiv.

Rivendosja e besimeve fetarenga demokracia e gjeti Kishn Orto-dokse Autoqefale t Shqipris tshkatrruar trsisht, pa lokale kul-ti dhe pa kler. Pr ringjalljen e besi-meve fetare n vendin ton, n ku-shtet e varfris s prgjithshmepostkomuniste, u desh ndihma e qe-ndrave botrore t Islamizmit, Ka-tolicizmit dhe Ortodoksis. Patri-

arkana Ekumenike e Kostandino-polit, e preokupuar pr ringjalljenKishs Ortodokse Shqiptare, caktoipr kt qllim, n fillim t vitit 1991,si prfaqsues t saj n Shqipri(eksark) prof. dr. Hirsin e Tij,Anastas Janullatos, i cili at kohndodhej n Afrikn Lindore, i ngar-kuar me detyrn e Kryepeshkopitaktiv, pr rimkmbjen e KishsOrtodokse t Kenias, Ugands dheTanzanis, me qendr n Nairobi.Caktimi i tij u miratua nga presidenti

i mparshm i Republiks.Hirsia e Tij, kur erdhi n Shqi-pri, u prit me interes t veant dheu rrethua me dashuri e respekt ngabesimtart ortodoks, jo vetm nTiran, por n t gjith Shqiprin. Ifrymzuar nga idealet e larta t Or-todoksis, q e kishin uar aq largvendit t tij me ndihmn e bashk-puntorve shqiptar dhe t akti-vistve t kishs iu prvesh punsme prkushtim, veprs s vshtirpr ringjalljen e Kishs OrtodokseAutoqefale t Shqipris.

N fillim eksarku thirri Konfe-rencn Kombtare t Kishs Orto-dokse Autoqefale t Shqipris nTiran, n t ciln morn pjes 15klerik dhe 30 laik, prfaqsuest katr Mitropolive t Shqipris.Konferenca zgjodhi Kshillin ePrgjithshm t Kishs, t prbrnga 9 vet, q t gjith shqiptar,prve eksarkut. Gjithashtu u kriju-an kshillat kishtare n qytetet krye-sore t vendit. N vazhdim eksarkunisi punn pr restaurimin e Kishss Ungjillzimit n Tiran dhe mvon hapi Seminarin Teologjik prprgatitjen e kuadrove t par prif-

trinj, dhjakon e psalt. Porositijasht shtetit kisha t parafabriku-ara, montimi i t cilave ka prfu-nduar si n Fier, Sarand etj., morimasa pr restaurimin e kishave dhe

manastireve t dmtuara, solli ndih-ma n medikamente, ushqime dheveshmbathje. Dhe t gjitha kto ubn e po bhen falas, vetm mesubvencionet e Patriarkans s Kon-standinopolit, me donacionet e ki-shave t tjera Ortodokse dhe t miq-ve t eksarkut n bot. Si rezultat iktyre masave t para, brenda vititu ringjall shrbimi fetar ortodoks ntr vendin, pas nj nate t gjatateiste. Kjo sht n radh t par,merita e eksarkut.

Por, pas ktyre rezultateve t

mira, procesi i ringjalljes s KishsOrtodokse t Shqipris kishte ne-voj t domosdoshme t plotsohejn planin organizativ, sepse asaj i mu-ngonte hierarkia, kryepeshkopi, epi-skopt, dhe sinodhi i shenjt, q ja-n atributet (veti t pandara) t dokishe ortodokse autoqefale. Pa dy-shim m e mira e t mirave, zgjidh-

ja ideale do t ishte q n krye t Ki-shs Ortodokse Shqiptare t ishtenj kryepeshkop shqiptar. Pr ktqllim Patriarkana e Konstandino-polit, me propozimin e kryesis sKishs Ortodokse Shqiptare, brit gjitha prpjekjet pr t gjetur ndiasporn shqiptare n bot nj ka-ndidat t mundshm. Nga krkimetrezultoi se klerikt me origjin shqip-tare, ndonse t pakt, q meshoninn gjuhn shqipe dhe ishin me ar-sim t lart teologjik, t gjith ishint martuar. N baz t kanoneve t

Ortodoksis, t aprovuar nga sino-det ekumenik episkopt dhe krye-peshkopt, zgjidhen vetm nga ra-dht e klerit murg.

N kto kushte, n munges t

ndonj alternative tjetr, SinodhiEkumenik i Konstandinopolit, nbaz t kanoneve t Kishs, zgjo-dhi eksarkun n postin e Kryepe-shkopit t Shqipris. Pr tua pa-rashtruar zgjedhjen e tij autoritete-ve t larta shqiptare erdhi n vendinton nj delegacion i nivelit t lartnga Patriarkana e Konstandinopo-lit. Pas bisedimeve paraprake nSekretariatin e Fes n Ministrine Kulturs, delegacioni u takua mePresidentin e Republiks. N prfu-ndim t bisedimeve u dha plqimi.

Gjat m tepr se nj viti, eksarkukishte dhn prova si organizator izoti dhe me prvoj, kishte arriturrezultate konkrete n drejtimetkryesore dhe n plotsimin e krke-save imediate, njihte zakonet, tradi-tat, kishte nisur t msonte dhe t me-shonte shqip. Me nj fjal e kishte

justifikuar plotsisht veten. ...M 2 gusht 1992, mbi bazn e

marrveshjes s arritur midis Pre-sidentit t Republiks dhe delega-cionit t Patriarkans s Konsta-ndinopolit, u b fronzimi i eksarkutn kryepeshkop i Shqipris ngahirsit e tyre, mitropolitt e PergitEvangjellos dhe Meliton i Filadel-fias, n prani t episkopve orto-doks t vendeve t tjera t ftuar nkt ceremoni, t klerikve shqip-tar, prfaqsues t kshillave ki-shtare t rretheve dhe t nj publikuq mbushte Kishn e Ungjillzimit

plot e prplot, si kurr ndonjher.N kt ceremoni isha vet prezent....

N ceremonin e fronzimitmerrnin pjes qindra besimtar.Ajo u zhvillua n mes t thirrjeve,

brohoritjeve dhe duartrokitjeve tpandrprera pr KryepeshkopinAnastas. Kt atmosfer u prpoqta prish nj grup i vogl njerzish,ku bnin pjes edhe disa myslima-n, prfshir edhe nj deputet t k-tij besimi. Prandaj, protesta e ktijgrupi t vogl, e cila mendoj se nukqe spontane po ta gjykosh nga pr-brja e tij, nuk mund t ket preva-lenc mbi vullnetin e shumics drr-muese q aprovonte si nj kor gji-gant fronzimin e Kryepeshkopit.

Hirsia e Tij, nuk sht nj prift

i thjesht, por nj klerik i rangut tlart, mitropolit i Dioqezs s Andru-ss, profesor doktor n shkencatteologjike, pedagog i Historis Uni-versale t Fes n Universitetin eAthins. Ai bn pjes n plejadne teologve m t mdhenj t Ki-shs Ortodokse Greke dhe shtantar i Akademis s Shkencavet Athins. sht autor i shum ve-prave dhe shkrimeve n fushn eteologjis. Njkohsisht sht autori nj studimi voluminoz dhe intere-sant mbi islamizmin. Ka qen Presi-dent i Kshillit Botror t Kishavepr ungjillzimin dhe si u theksuan fillim edhe Kryepeshkop aktiv iKishs Ortodokse t Afriks meqendr n Nairobi.

Hirsia e Tij sht figur e ndri-tur e mbar Ortodoksis, i nderuardhe i respektuar nga kleri i lartmbarkristian i gjith bots.

E VRTETA RRETH FRONZIMIT T KRYEPESHKOPIT ANASTAS

Nga Teodor PapapavliBotuar m par te Rilindja

Demokratike, 16 shtator 1992, faqe 4.

Kisha jon Orthodhokse me faqen e saj zyrtare prpiqett prcjell mesazhin dhe informacionin e saj edhe ninternet.

Ajo i njeh vizitort e saj me:- besimin e krishter orthodhoks,- organizimin dhe veprimtarin e strukturaveinstitucionale,

- lajmet m t fundit,- arsimin, edukimin dhe shrbimin social e kulturor

q ofron n shoqri,- ndrtimin dhe restaurimin e kishave dhemanastireve,

- botimet kishtare etj.Teksti ktu ndrthuret me fotografi, mesazh zanor,

muzikor e filmik.

Kt informacion do ta gjeni n tri gjuh: shqip,anglisht e greqisht.

Me www.orthodoxalbania.org

do t gjeni n internet Kishn Orthodhokse Autoqefale t Shqipris

Shihemi, lexohemi e dgjohemi n moment

dhe kudo n t gjith globin mewww.orthodoxalbania.org


5/12


6/12


N artikullin me titull Bollano

dhe Dule tu krkojn falje shqipta-rve, q u botua n gazetn tuaj,n dt. 20.9.2010, z. Kristo Frashrii referohet personit tim n nj para-graf t zgjeruar. Me gjith zakonintim, q t mos u prgjigjem komen-teve denigruese ndaj meje, dukendjer detyrimin pr t vn nvend t vrtetn historike, deklarojse pohimet e tij jan t pavrteta.

1.Po e filloj nga titulli i paragrafit:Janullatos, peshkopi i fronzuar nhotel Tirana. Dhe m poshtvijon pohimi i tij se t gjith e mbaj-n mend se ceremonia solemne prfronzimin e tij n kishn katedralet Hyjlindses n Tiran, dshtoipr shkak t kundrshtimit t bes-nikve t krishter, t pranishm nkt ceremoni. Dihet gjithashtu seai u fronzua kryepeshkop i kishsn Tiran n nj nga sallat e HotelTirana International, nj solem-

nitet n kundrshtim me rregullate shenjta t Kishs. Ky sht njprshkrim i gnjeshtrt. Ngjarjet evrteta ndodhn si m posht:

T dieln e 2 gushtit 1992, nKishn Katedrale t Tirans, tmbushur plot me prfaqsues torthodhoksve nga e gjith Shqip-ria, Mesha Hyjnore u krye rregu-llisht bashk me tipikon e fronzi-mit. N prfundim t saj, nj grupnjerzish t drguar enkas, n drej-

Redaksis s Gazets Shqiptare, Tiran

SQARIME HISTORIKE T NEVOJSHME

timin e nj deputeti jo t krishter,

n pjesn e fundme t kishs, nprfundim t shrbess, hodhndisa parulla kundr Kryepiskopit.Por kto u mbytn nga qindra zra

rana u shtrua thjesht nj drek n

shenj nderimi.sht e habitshme, se si z. Fra-

shri, me nj mosnjohje t thell,flet si specialist i kanoneve t Ki-

tjera kam ngritur zrin tim ose jo.

E v n dijeni, se nga shum hert,q nga viti 1993 dhe 1994, me shu-m qartsi, kisha protestuar kundrveprimeve t dhunshme t kryeran Greqi. Thirrjet q un bra, siedhe kontaktet e mia me faktorkompetent qeveritar kontribuuann ndalimin e dbimit nga Greqiat emigrantve shqiptar.

Po parashtroj nj ndrhyrje qkam br me rastin e ngjarjeve tPeshkpis: Marrim pjes n

dhimbjen e thell q shkaktoi sulmiterrorist ndaj njerzve t pafajshmn Peshkpin e Siprme dhe ishprehim me gjith shpirt ngush-llimet tona, familjeve t viktimave.Ndrgjegjja e krishter sht ve-ndosmrisht kundr veprimeveterroriste dhe i dnon ato. Shpre-sojm dhe lutemi q e vrteta tdal sa m shpejt dhe plotsisht ndrit, t zbulohen fajtort, tngarkohen prgjegjsit si e impo-non e drejta, por edhe t intensifi-kohen prpjekjet pr stabilizimin epaqes (Tiran, 11 prill 1994).

Si edhe kam deklaruar n njintervist timen n gazetn e pr-

javshmeABC(m 11 dhjetor 2005pr z. M. Nazarko), nga vitet e parat dhjetvjearit t 1990, kam ngri-tur zrin n mnyr t vazhdue-shme dhe kam br prpjekje edeklarata n intervistat e mia nGreqi pr nevojn e respektimit temigrantve dhe t mbshtetjes styre. P.sh. kur gjat vitit 1993, pasdbimit t nj bashkpuntorit tim,qeveria greke kishte vendosur tndrmerrte masa ndshkuese,ngrita zrin dhe protestova fuqi-shm, duke theksuar se, nse ve-primi i par ishte nj gabim nga anae pals shqiptare, veprimi i dyt ngaana e qeveris greke, pr t dbuarnga Greqia shqiptart q punoninatje, do t ishte nj gabim shumher m i madh. M von kur filloi

t prdoret n masmedian greke,fjala fshes pr dbimin e qyte-

Nga Erl Murati

Nuk t qllon shpesh t lexosh nj shkrim kaq t qart sa

eseja e Kryepiskopit Janullatos q po botohet sot n Gazeta

Shqiptare. E artikuluar qet, me nj gjuh elokuente, pa dogma

t kota, e drejtprdrejt dhe pa mllefe. sht nj prgjigje e denj

pr historianin e njohur Kristo Frashri; jo pr prmbajtjen e saj,

por pr argumentimin q i bhet bindjeve q shprehen n replik.

Fatkeqsisht, shembuj t till nuk gjenden shpesh tek ne.

Kultura e repliks sht kultivuar n trajt denigrimi, shantazhi,

nnkuptimi e fyerjesh.

t besimtarve orthodhoks qkishin mbushur kishn, duke braklamacione pro Kryepiskopit. Shu-m nga pjesmarrsit - z. Frashrinuk ndodhej aty - i kujtojn ngjarjetme shum saktsi. N hotel Ti-

shs, t cilt me sa duket i njeh shu-m pak. Fakti se t gjitha KishatOrthodhokse Autoqefale n mbarbotn e njohn pa kurrfar vshti-rsie Kryepiskopin e ri, nxjerr npah se nuk u b asnj shkelje e

askurrfar kanoni dhe rregulli.

2.Shkak pr artikullin e z. Fra-shri jan ngjarjet e kohve t funditn Himar. Deklarata q bra, nnj moment kur shum banorkishin bllokuar rrugt e zons, ishtepr ruajtjen e gjakftohtsis dheshmangien e vetgjyqsis, meqllim t vetm ruajtjen e paqesdhe t qetsis. Pas pak, sigurisht,foli Kryeministri, n t njjtn fry-

m me deklaratn time. Z. Frashrim shtron pyetjen nse n raste t

Kur erdhi

Kryepiskopi

Anastas

gjeti vetm

kisha t

rrnuara dhevetm 15

klerik n

mosh t thyer.


7/12


tarve shqiptar, bra udhtimedhe vizita t posame n udhhe-qsit politik kompetent dhe n

drejtort e gazetave t mdha prt protestuar pr terminologjin qkishin prdorur. Si edhe shkruajnanalist t shquar, kto prpjekjepajtuese influencuan seriozisht nopinionin publik dhe n qeveringreke. N mnyr karakteristike,gazeta Kathimerini nj nga gaze-tat m serioze t Greqis shkru-ante: Ndrhyrja e Kryepiskopit tShqipris Anastas kontribuoi qar-tazi, n mnyr decizive, q t ule-shin tonet nga ana e pals greke nkundrshtin q lindi me qeverinshqiptare (8.7.1993). Dhe n njrast tjetr: Iniciativat e Anastasitn zbutjen e krizs kan qen ve-ndimtare (11.7.1993). Madje edheParlamenti Evropian, n nj dekla-rat t votuar me votim unanim ttij, theksoi se mbshtet veprn eKryepiskopit Orthodhoks t TiransAnastas Janullatosit, i cili ka brprpjekje t shumta pr zgjidhjen ekrizs midis dy vendeve. N vitin

1996 vizitova shqiptart q vuanindnimin n burgjet e Koridhalos,pr tu shprehur mbshtetjen time.I vn n dijeni pr raste t ndry-shme sjelljesh t papranueshme tnpunsve grek n pikat e kalimitkufitar, i kam denoncuar ato n shka-ll t ndryshme. Jan t shumta atoraste kur duhet vepruar me dallu-eshmri e takt, pa zvendsuar or-ganet kompetente qeveritare dhekornizat ndrkombtare q jan

sanksionuar. Gjithashtu, n mnyrt prsritur, n intervista t mia

n Greqi kam dnuar ksenofobindhe kam theksuar detyrimin e drej-tsis dhe t respektimit t perso-

nalitetit t emigrantve, si dhe ne-vojn e bashkpunimit dhe t ndih-ms reciproke t popujve tan. Kjoe fundit ka qen pr mua qllimikryesor i prpjekjeve t mia dheshpreh kundrshtin time sa herq shikoj t minohet ky parim.

3.Z. Frashri e konsideron si tdyshimt faktin se shum nga zyr-tart q vijn nga Greqia, vizitojnKryepiskopin. Pikspari, n Krye-

piskopat vijn e m vizitojn edheshum personalitete t jets po-litike, akademike, shoqrore, qyte-tar t thjesht nga vende t ndry-shme t bots. S dyti, ai nuk e njehfaktin se jo vetm gjat vizitave nShqipri, por edhe n vende t tjera,p.sh. kur vizitojn qytete ku ekzi-stojn patriarkana orthodhokse ose

kisha autoqefale, shum zyrtargrek e kan zakon t vizitojn jovetm personalitetet politike t

vendit, por edhe ato fetare. Prveksaj, n Greqi, ku kam jetuarderisa erdha n Shqipri, pr 62vite, kam pasur shum pozita trndsishme n Universitet, nAkademi, n Kish, n organizmafetar botror, si Kshilli Botrori Kishave, Konferenca Evropianee Kishave, kam pasur shum nx-ns, student, koleg, t njohur,qytetar t shquar q dshirojn ttakohen me mua. Nga ana tjetr,

vizitort q vijn ktu, zyrtar osejo, nuk vijn si spiun ose si armiq.Greqia sht vend mik dhe t gjithatje e din se Kryepiskopi Anastasbeson n prafrimin, n bashkpu-nimin dhe progresin e prbashktt popujve dhe jetn e tij ia ka pr-kushtuar ktij ideali. Fraza e tijnnmuese tani e ka zbuluar veten

se prapa petrahilit kishtar, ai shtnj militant grek, rikujton mentali-tetin e vjetr t epoks s Hoxhs,

q shikonte kudo armiq dhe ko-mplote. Vetm besimi n Perndin,dashuria e sinqert pr popullin,dshira pr zhvillimin e Kishs dhevendimi pr t kontribuar n pajti-min dhe n bashkekzistencnpaqsore t popujve, i japin Krye-piskopit fuqin pr t shrbyer Ki-shn pr 19 vite, n mes t mijravshtirsive. Shtysat e tjera q fan-tazon z. Frashri nuk kan asnjlidhje me t vrtetn historike.

4.N ato q prdor kundr meje,z. Frashri thot: Pr t rri-turpretendimet e Greqis ndaj Shqi-pris s Jugut, ai bekoi si ush-targrek edhe arkivolet me eshtrat efshatarve shqiptar, midis tyreedhe fmij t vdekur para dhe paslufts italo-greke. E ftoj t thotse kur dhe ku e kam kryer nj ve-prim t till. Bhet fjal pr njinformacion krejt t pabaz dhe t

gnjeshtrt.Pr sa i takon nderimit pr t

vdekurit, pr ata q respektojn di-njitetin njerzor, prbn nj detyrimthemeltar, duke nisur nga vitet eHomerit. Madje edhe t vdekurit epals armike, do shoqri e qytet-ruar i respekton dhe kujdeset prata, pa urrejtje dhe fobi. Nga anatjetr kt gj bri edhe qeveriashqiptare, kur ofroi vend pr njvarrez gjermane n parkun e

Tirans, ndrsa t gjith e njohin se(vijon n faqen 8)

Kryepiskopi Anastas me personalitetet m t larta t vendit.

Kryepiskopi Anastas n bashkmeshim me Imzot Nikon Liolinn kishn Ungjillzimi i Hyjlindses, Tiran.


8/12


n Luftn e Dyt Botrore, gjerma-nt ishin pushtues.

5.Sa i takon shtjes s kishs sShn Maris s Prmetit, t gji-thafotografit e vjetra t bra para dhepas Lufts s Dyt Botroretregojn pranin n sheshin qendrort qytetit, t kishs orthodhokse.N periudhn komuniste u shkat-rrua streha e kishs s vjetr, u pr-dorn muret e vjetra, u bn ripa-rime dhe u vendos aty shtpia e kul-turs. Pas 19 vitesh, ky vend ishenjt adhurimi pr besimtart

nuk sht kthyer tek Kisha Ortho-dhokse, me gjith thirrjet e bra, jovetm nga orthodhokst e Shqip-ris, por edhe nga KonferencaEvropiane e Kishave (19.12.2009).Nga ana tjetr, kishat jan mbar-botrisht brthama kulture e qy-tetrimi. Prbn nj detyrim the-meltar t qeveris shqiptare, trikthehen t gjitha vendet e kultitn prdorimin e tyre t hershm.Ne nuk jemi kundr shtpis s

kulturs. U treguam t gatshm tkontribuojm financiarisht prngritjen e nj ndrtese tjetr tmadhe n vendin q sht caktuarpr tu vendosur qendra kulturore.Ndrsa nga z. Frashri, si persona-litet i kulturs shqiptare, prisnim tinteresohej dhe t bnte thirrje prkthimin n prdorimin e mparshmt vendeve t shenjta.

6. Z. Frashri, duke vazhduarargumentet e tij t gnjeshtra,shkruan: Megjithat ai i qetsoikundrshtart e tij kur msuan seishte nj personalitet akademik, indryshm nga dhespott e fanati-zuar grek, se premtoi q do t pu-nonte pr t respektuar Autoqefali-n e Kishs Orthodhokse Shqiptaredhe se do t kujdesej pr ndrtimine faltoreve t krishtera n Shqipri.Por, ka koh q besnikt kan dalt zhgnjyer. T gjith sa jan

njohs t ktij problemi si n Shqi-pri, ashtu edhe n mbar Kishn

Orthodhokse dhe n botn e kri-shter, e din se ai q siguroi Auto-qefalin e Kishs Orthodhokse tShqipris, pas shprbrjes s plot

t saj, sht Kryepiskopi Anastas.Sa pr faktin nse ndrtoi apo jokisha n Shqipri, z. Frashri nukduhet t bj gj tjetr, vese njudhtim t shkurtr npr Shqipri:n Durrs, n Kor, n Shkodr,n Fier, n Sarand etj., ose n qe-ndr t Tirans. Gjithashtu mund tnjihet me ekspoze dhe raportezyrtare q jan botuar n organete Kishs s Shqipris, veanrishtn gazetn Ngjallja, n faqen esaj t internetit, por edhe n studimet posame si t Linette Hoppe(Resurrection. The Orthodox Auto-cephalous Church of Albania, 1991-2003), t Jim Forest, praktikn zyr-tare t Simpoziumit 2000 vjetKrishterim n Shqipri etj. Por,nse ka vshtirsi pr nj gj t till,po bjm shkurt nj referim tdisave nga ato q jan br:

shqiptar. Themeluam AkademinOrthodhokse Theologjike dhearsimuam e dorzuam 3 episkopdhe 140 klerik t shtetsis shqip-

tare. U krijua shtypshkronj, puni-shte qirinjsh, punishte pr punimedruri, atelie t ikonografis dherestaurimit t ikonave, u b njprpjekje intensive n fushn eprkthimit dhe t botimit me njgazet mujore, revista pr t rritur,fmij dhe t rinj dhe me dhjetralibra. N periudha krizash politiko-sociale n vend, ndihmuam nmbledhjen dhe shprndarjen emijra tonve ushqime, ilaesh dheveshmbathjeje pr lehtsimin efamiljeve t varfra dhe t refugja-tve. N fushn e shndetit, nj r-ndsi t veant ka Qendra Mjek-sore Diagnostike n Tiran, me 24specialitete, me nj personel tshklqyer mjeksor, me aparaturamjeksore krejtsisht moderne dheq ka realizuar brenda dhjetvje-arit t par t funksionimit t saj

organizma ndrkombtar, zhvilloinj program t gjer ndihme qkaprceu shumn e 12 milion do-llarve dhe kshtu u erdhm n

ndihm m tepr se 33.000 refu-gjatve.

Kultivuam marrdhnie harmo-nike me komunitetet e tjera fetare,duke mbshtetur tolerancn fetaredhe bashkekzistencn harmoni-ke. Kisha jon u b antare e Kon-ferencs s Kishave Evropiane, eKshillit Botror t Kishave, eKonferencs Botrore pr Fendhe Paqen (World Conference onReligion and Peace), dhe sht

aktive si ambasadore shpirtrore eShqipris n ambiente fetarendrkombtare, t cilat deri tani nukkishin kurrfar njohje pr at. Met gjitha kto, Kisha Orthodhokseu shfaq nj faktor shpirtror dhezhvillimi n Shqipri.

Z. Frashri e prfundon para-grafin e tij t pabazuar n historidhe denigrues ndaj meje, duke nxje-rr nga myku i historis ngjarje dhendodhi t fillimeve t shekullit t

20-t, t ndodhura para Lufts sPar Botrore, duke propozuar ve-prime t dhunshme t ngjashme meato q kan ndodhur n at koh.Por pr fatin e mir, jetojm n she-kullin e 21-t, Kisha OrthodhokseAutoqefale e Shqipris sht eformuar dhe e bashkuar, Shqipriadhe Greqia kan marrdhnieharmonike. T dy vendet bjn pje-s n t njjtn aleanc, n NATO,me perspektiv q edhe Shqipriat jet pas pak kohe, s bashku, nBashkimin Evropian. N kt m-nyr, vetm ata sa punojn pr mi-rkuptimin e ndrsjell, bashkpu-nimin sa m t ngusht dhe ndih-mn reciproke midis popujve kontri-buojn thelbsisht n progresin erajonit ton.

Kryepiskopi i Tirans,

Durrsit dhe i gjith Shqipris

Prof. Dr. Anastasi

Tiran 23.9.2010

(vijon nga faqja 6-7)

SQARIME HISTORIKE T NEVOJSHME

Realizuam ndrtimin e 150 ki-shave t reja, restaurimin e 60 ki-shave-monumente t kulturs dheriparuam mbi 160 kisha t tjera.Gjithashtu ndrtuam shum objektepr strehimin e selive metropolita-ne, shkollave, klinikave, atelieve,konvikteve. Me kt vepr ndrtu-ese q numron 450 ndrtesa, iuofrua mundsi punsimi mijra

njerzve. U prkujdesm pr arsi-mimin e brezit t ri t priftrinjve

900.000 vizita. Poliklinika t tjerajan hapur n Kavaj, Kor,Lushnje dhe n Jorgucat. N fu-shn e arsimit, prve tri shkollavet mesme (dy kishtare dhe nj tek-nike), themeluam 17 kopshte nqytete t ndryshme, 3 shkollanntvjeare dhe dy Institute tFormimit Profesional. Kur Shqip-ria hapi dyert pr t pritur valn e

refugjatve nga Kosova, Kisha Or-thodhokse, n bashkpunim me

Kryepiskopi Anastas mban fjaln e hapjes para 5 mij

delegatve t Asambles s 9-t t Kshillit Botror t Kishave,ku u zgjodh si President i ktij organizmi.


9/12


10/12


Kalendari

i Liturgjive Hyjnore,

NNTOR 20101 E Hn Anargj. Kozma e Da-mian nga Azia. Oshd. i ri Jakovi

etj.6 E Shtun Omol. Pavli iKon/pojs. Omol. Leonardi.Osh. Llukai.

7 E Diel 7 LLUKAIT.33 dsh.n Melitin. Osh. Llazari n Galile.8 E hn Kryeengj. Mihail eGavriil dhe Fuqit e Patrup.11 E Enjte Dsh. Minai, Viktori,Vicenti, Stefania. Theodhor studiti.12 E Premte Joan prdllimtari.Martini i Taracins. Osh. Nilmirovliti. (Vaj e ver.)

13 E Shtun Joan Gojarti iKon/pojs. Oshd. i ri Damaskini.

14 E Diel 8 LLUKAIT. Ap.Filipi. Grigor Pallamai. Dsh. iri Konstandini.15 E Hn Dsh. Guria, Samonai,Avivi. Pais Velickofski.(Fillon Kreshma.) (Vaj, ver e peshk.)

16 E Mart Ap. e Ungj. Mateu.Dshg. Ifigjenia. Fulviani nEtiopi. (Vaj, ver e peshk.)18 E EnjteDsh. Platoni, Ro-mani. Dsh. i ri Anastasi n Pa-

ramithi. (Vaj, ver e peshk.)20 E Shtun Grigor dekapo-liti. Prokli i Kon/pojs. Dsh.Edmondi. (Vaj, ver e peshk.)

21 E diel HYRJA N TE-MPULL E HYJLINDSESMARI. (Vaj, ver e peshk.)22 E hnAp. Arkipi, Filimoni,Onisimi nga t 70-t. Klimi iOhrit. (Vaj, ver e peshk.)23 E Mart Amfiloki i Ikonis.Grigori i Akragandis. Aleksa-ndr Nevski. (Vaj, ver e peshk.)

25 E Enjte Mbyllja e Hyrjes.Dshmg. Ekaterina. Dsh. Mr-kuri. (Vaj, ver e peshk.)27 E Premte Dsh. Jakovpersiani. Theodhosi i Trnovs.Osh. Pinufri. (Vaj, ver e peshk.)

28 E diel 13 LLUKAIT. Omol.Stefani i ri. Dsh. Irinarku,Komasi. (Vaj, ver e peshk.)29 E hn Dsh. Paramoni etj.Dsh. Filumeni, Fedri. Osh.Pitiruni. (Vaj, ver e peshk.)30 E Mart Ap. Andrea, i pa-

rthirruri. Frumenti i Etiopis.(Vaj, ver e peshk.)

Ati shpirtror shron jo vetmme fjal e kshilla, por edhe me lu-tje. Lutja ndrmjetuese e atit prfmijn e tij sht nj tem ky dhee gjejm n prgjigjet e Varsanufitdhe t Joan profetit: Nat e dit ilutem Perndis pa pushim pr ty.Shkalla e Joanit afirmon: Bari ivrtet sht ai q nga mirsia, zellidhe lutja e tij sht i aft t krkoj

dhe ti vendos n udh t drejtdelet q kan humbur. Ati shpirt-ror sht miku i mbretit, sepse kahyrje t lir n pranin mbretrore,mund t mbroj me forc e kurajt tjert: Ata q pan fytyrn embretit dhe q fituan miqsin etij mund t pajtojn me T ofice-rt e tij, madje dhe t huaj apoarmiq, dhe ti bj t fitojn ngalavdia e Tij, mendoj se kshtusht me shenjtort - thot Joanii Shkalls. Gjithashtu ai propozon:

Msues i vrtet sht ai qmbart librin shpirtror t njohjesshkruar me gishtin e Perndis,d.m.th. nga veprimi dhe ndriimiq vjen prej Tij, dhe q ska mnevoj pr libr tjetr.

Nj her, ava Loti i tha nj vllaiq nuk mund t gjente paqen nndrgjegjen e tij: Rrfema mkatindhe un do ta mbaj; gjithashtuVarsanufi i shkruan kto fjal njritprej fmijve t tij shpirtror: Si-

pas imazhit t Krishtit sht rivakraht e mi mbi ty deri n kt

dit, mbaj barrn dhe gabimet etua. I pash dhe i mbulova t gji-

tha ashtu si Perndia shikon dhembulon gabimet tona. [...] Nemr t Zotit po t jap nj urdh-rim pr shptimin tnd; nse eruan do ta marr mbi vete dnimintnd dhe nuk do t t braktis asn kt bot, as n tjetrn, ngahiri i Krishtit. [...] E mora barrn,

peshn dhe borxhin tnd, dhe ja,t shikoj t jesh i ri, i pafajshm,i pastr. Ati shpirtror sht ve-anrisht nj ikon e Krishtit, si ba-

riu i mir q mban delen e humburn supe dhe jep jetn pr to. Pambajtur kt barr dhe pa sakrifi-kuar, askush nuk mund t jet njat. Karakteristik pr atin shtvuajtja me dhe pr tjetrin. Ai mundti bj t tijat gzimet dhe mundi-met e tyre. Dashuria sakrifikuesedhe dhembshuria sht shenj thel-bsore e atit t vrtet. Shn Sime-oni ndihej i lidhur ngusht me fmi-

jt shpirtror, aq saq shptimine tij e konsideronte t pandashm

prej tyre. Ja sesi shkruan: Kampar nj njri q donte me zellt madh shptimin e vllezrve,saq shpesh krkonte me gjithshpirt e me lot te Perndia, mikui njerzve ose ti shptonte bashkme t ose ta dnonte me ta, dukerefuzuar t shptohej i vetm,sepse i lidhur shpirtrisht me tanprmjet dashuris s shenjtn Shpirtin e Shenjt nuk dontet hynte n mbretrin e qiejve indar nga ata. Varsanufi ofron tnjjtn lutje: Msues, ose futi me

mua fmijt e mi n mbretrintnde, ose m fshi nga libri Yt .

Si nj pishtar i ndezur, thotshn Grigori i Niss, flaka jepet nllambat q i afrohen, kshtu dhe

jeta shpirtrore jepet tek ai q e je-toi me saktsi pr ata q i afrohen.

Kisha Orthodhokse e ruan ktthesar q sht marrdhnia at-bir. Nse Kisha sht pak a shumsi nj gjerdan i stolisur nga shumgur t muar t formave t ndry-shme e me ngjyra, roli i atit shtt ndihmoj do gur t gjej vendin

q i prket q i tri t jet n ima-zhin e bukuris hyjnore.

Shn Benedikti thot se ai qmerr emrin at duhet tu tregojnxnsve t tij far sht e mirdhe e shenjt nprmjet vepravet tij tu msoj t evitojn gjithkaq sht n kundrshtim me Per-ndin. At Sofroni mendonte sesht e domosdoshme q ati t njo-h nga prvoja personale nse sh-t e mundur gjith gamn e gjendje-ve shpirtrore, q t mund tu flas

t tjerve. E gjejm t njjtnbindje te shn Pais Velikovski nMoldavi (shek. 18): sht e v-shtir t drejtosh dik n udhtq nuk i njohim vet. Vetm aiq ka br nj luft t gjat ku-ndr pasioneve dhe mundi mendihmn e Krishtit dshirat tru-

pore, zemrimin, kotsin dhe ko-prracin, q shroi shpirtin e tijfal prulsis dhe lutjes, dhe qme dashuri e ndoqi n gjithka

Zotin, ky njeri mund t tregoj ur-dhrimet dhe virtytet e Krishtit.

Prktheu Eleni Pani

Shko tek ati me besim dhe do t marrsh parajsn(vijon nga faqja 9)

Ditt e fundit vendin ton e vizitoi nj grup studentsh teologjie nga Moska, t Seminarit ShnFillareti. Ata bn vizita n Akademin Teologjike, u takuan me student orthodhoks, si dhe vizituanvende t shenjta. T dieln, 10 tetor, grupi i miqve nga Rusia mori pjes n Liturgjin Hyjnore n kishnUngjillzimi i Hyjlindses, n Tiran.


11/12


NGJALLJA

Kryeredaktor: Thoma Dhima

Adresa:Kryepiskopata Orthodhokse,

Rruga e Kavajs, Nr. 151Tiran

Tel: (04) 2234 117, 2235 095.Fax: 2232 109

Shtypurn shtypshkronjn Ngjallja

Organ i Kishs OrthodhokseAutoqefale t Shqipris

Del nn kujdesin

e Kshillit Botues

Themelues:Kryepiskopi Anastas

Lexuam me habi artikullin ebotuar n gazetn tuaj, dt. 10 tetor2010, ku rreshtoheshin pr t disa-tn her nj seri numrash dhe da-

tash vendime gjyqesh, t ndrthu-rura kto edhe me komente t nj-anshme dhe larg s vrtets, midisrreshtave t t cilit ndihej nj dshi-r e vjetr e autorit pr t goditurKomunitetin Orthodhoks t Prmetit.

Autori as kt her nuk thotndonj gj t re, vetm se bn thirr-je pr rishtetzim t Kishs Ortho-dhokse Shn Maria e Pazarit dhepr rikthimin e saj n shtpi kulture,veprim ky i ngjashm me praktikatkomuniste t shkatrrimit t tem-pujve t vitit famkeq 1967. Do t

mundohemi t radhisim shkurti-misht disa argumente q hedhinposht tezat e z. Bezati pr t kup-tuar qllimin e vrtet t fushatss tij antiorthodhokse.

1. Argumenti historik. Dihetbotrisht n qytetin e Prmetit sebrenda ndrtess s ish-shtpis skulturs sht e prfshir edhe ki-sha, pikrisht aty ku m von do tadoptohej skena e koncerteve. Tvjetrit e qytetit, librat historik, ma-

dje dhe gurt e mbuluar nga suvajakomuniste flasin pr kishn e vje-tr, q u ndrtua n fund t shek.XIX me shpenzimet e besimtarveorthodhoks t qytetit. Edhe pseabuzohet nga autori pr ngjyrn egurve me t cilt ndrtoheshinkishat (thua se ai paska interes tmadh pr arkeologjin kristiane),nga ekspertizat q jan br ngaekspert shqiptar, arkitekt, bi-zantinolog, madje edhe eksperti-za ndrkombtare, kan vrtetuarse kisha sht prfshir brenda ndr-tess, ajo z rreth 60% t ndrte-ss aktuale, ku jan shtuar aneksete tjera t nevojshme. Kushdo qka dshir ta verifikoj kt fakt,le t bj nj vizit n kishnorthodhokse n qendr t qytetit.

2. Argumenti ligjor. Autoriakuzon n artikull komunitetinorthodhoks t Prmetit se paskauzurpuar pronn q prej shekujsh itakon atij dhe thot se paska njvendim t Gjykats s Lart q i

urdhron besimtart t braktisinkishn e tyre. Por harron t thot

se besimtart u futn n kish, pasnj vendimi t po ksaj Gjykate tLart dhe t Kolegjeve Seleksionu-ese n vitin 2003, vendim, i cili de-

tyroi z. Bezati dhe autoritetet e Ba-shkis t bnin dorzimet. Para-doksalisht e njjta Gjykat e Lartmbas tre vjetsh ndryshon qndrimduke vendosur tani t kundrtn.Po cila Gjykat n bot merr dyvendime t kundrta, t cilat tallinnj komunitet t tr, duke i thnpraktikisht t shkulin ikonat dhe theqin sendet e shenjta dhe t shku-lin nga themelet altarin e shenjt,aty ku pr vite i jan drejtuar lutje

4. Argumenti ekonomik. Z. Be-zati shqetsohet pr fatin e kultursn Prmet, por ai harron se nndrejtimin e tij, n qendr t Prmetit

luheshin prej t rinjve bilardo, lojrafati dhe aktivitete t tjera private,q ishin nj burim i mir fitimi dhese prej prmetarve ky aktivitetshihej me dyshim. N qendr tPrmetit ndodhej nj Shtpi Anti-kulture, e cila prodhonte thjesht njrini pasive q humbte koh tdobishme dhe harxhonte t holla tnevojshme duke humbur prqendri-min dhe drejtimin e saj. Ndrsa sot,Kisha prbn edhe nj vatr kul-

m prfundimisht, far e shqet-son realisht z. Bezati?

Si konkluzion mund t themi seprpjekja e vazhdueshme e disa

qarqeve t caktuara antiorthodho-kse n Prmet, prfaqsues i tcilave sht z. Bezati ka si synimvetm nj qllim: T mos shikojnt realizuar rindrtimin e nj Kate-draleje n qendr t qytetit. Argu-mentet false ligjore, arkitektonike,kulturore apo t tjera q ai paraqetdalin bllof dhe shkrihen si kshtjellarre prpara s vrtets q qndronsi shkmb prej shekujsh dhe nukmund t fshihet me artikuj t tipitcopy-paste q shfaqen periodi-kisht. Tashm z. Bezati nuk prfa-

qson m asgj.Rinia e Prmetit nuk jeton n

t shkuarn, ajo jeton t tashmenme syt drejt s ardhmes, mezi prett lviz e lir n Evrop dhe n tgjith botn. Por ajo trishtohet kurshikon ish-nostalgjik t ish-sis-temit komunist, t cilit i kan shr-byer me besnikri si ish-drejtor tish-pallateve t kulturs, t ciltshrbenin dikur si ish-tempuj tkomunizmit, faktorit kryesor hi-storik t izolimit ton. Kto copza

t s kaluars edhe pse mundohenta ndrpresin rinin n kt mar-shim t pandalshm nuk do tiaarrijn dot qllimit sado q t har-xhojn energjit dhe mundin e tyre.

Aleks Curri, Harallamb Mei,

Vasil Stathi.

Disa argumente q kundrshtojn tezat e z. Kastriot Bezati

Perndis? Kjo na bn t dyshojmpr efektivitetin e drejtsis shqip-tare, fakt q pranohet prdit edhenga vet zyrtart m t lart t KLD,por edhe nga raportet q vijn ngaorganizmat ndrkombtar.

3. Argumenti i mosbindjes. Ki-sha nuk i prket vetm Kryepisko-pit Anastas, ajo i prket t gjithbesimtarve orthodhoks, kshtuq thirrjet drejtuar Primatit ton

jan thjesht nj diversion i ult dhedashakeq i z. Bezati, i cili i fryn zja-rrit t urrejtjes. T krishtert kanqen shembull n bindjen dheprkushtimin ndaj detyrimeve ttyre shtetrore dhe ata i binden medshir, vendimeve t drejta tdrejtsis shqiptare, por edhe asajevropiane dhe ndrkombtare, pornuk mund t bien dakord me ven-dime q synojn q t shkelen liritdhe t drejtat themelore t njeriut,si dhe t drejts pr t besuar nZot. Ne jemi gati q nse nevojitet

ti drejtohemi edhe Gjykats Evro-piane t t Drejtave t Njeriut.

ture me kurset e saj t gjuhve thuaja, salln e informatiks, rrethetartistike, mjediset n dispozicion tt rinjve, kopshtin e fmijve etj.

5. Argumenti kulturor. Vihet renj shqetsim i pabazuar n realite-tin prmetar, kur thirret pambari-misht mrzitshm pr humbjen evlerave kulturore t Prmetit, tcilat gjoja humbn kur ndrtesa ukthye te pronart e saj t ligjshm.

Por edhe sikur t ishte ky problemi,qllimisht lihet mnjan fakti qtashm kjo gj sht zgjidhur ngaautoritetet lokale t Bashkis, Pr-met. Nuk besojm se z. Bezati kanevoj pr orientim, por do ti duhetvetm ta kthej kokn nga anatjetr e trotuarit t pazarit t Pr-metit pr t par se ndrtesa e ish-Shtpis s Oficerve, ka kaluarpas vendimeve t duhura t orga-neve kompetente n dispozicion tBashkis dhe sht n fazn e fu-ndit t rikonstruksionit pr tu pr-

dorur si Qendr Kulturore. Athernse ky problem sht zgjidhur tash-


12/12


Tema qendrore e ktij takimi sht nprputhje me mandatin e Komisionit qysh nvitet e tij t hershme. Ky komision u themeluasi pjes e Kshillit Botror t Kishave (WCC),i cili ishte vet ende n procesin e formimit, qt merrej me mbrojtjen dhe sistemimin enjerzve t shprngulur nga Lufta e DytBotrore, si dhe t dgjohej zri i tyre prshtjet me interes t prbashkt, veanrishtpr lirin fetare.

Gjat takimit t fundit u bn t njohurafushat ku do t prqendrohet puna e CCIAnprmjet grupeve t puns, pikrisht: Paqja

dhe siguria, Dinjiteti dhe t drejtat eemigrantve e t puntorve migrues, Liriae fes dhe Paqja n Komunitet . Grupi ifundit do ti kushtoj vmendje t veantObjektivave t Zhvillimit t Mijvjearit dhendikimeve t tyre.

Liria e fes duhet t njihet si nj e drejt enjeriut, tha Rev. Kjell Magne Bondevik, ish-kryeministr i Norvegjis, n raportin e tij simoderator i CCIA. Ai gjithashtu theksoi sembrojtja e vendeve t shenjta duhet t quhetpjes e promovimit t paqes midis feve dhe

popujve.Grupi i puns pr lirin fetare, do ti kushtoj

vmendje t veant marrdhnieve shtet-kishdhe dialogut e bashkpunimit ndrfetar. N fu-shn e migracionit, komisioni identifikoi si shqe-tsime t veanta mungesn e shtetsis dhet trafikimit t qenieve njerzore. Nj prparsitjetr sht mbshtetja e kishave n situata kon-fliktuale n Afrik, Azi, Amerikn Latine dhen Lindjen e Mesme.

Komisionert e shohin Mbledhjen Eku-menike Ndrkombtare t Paqes (IEPC), n

maj 2011, q do t mbahet n Kingston, Xha-majka, si nj mundsi pr t prgatitur nj bazkonceptuale pr iniciativat ekumenike t paqes,prtej afatit t Dekads pr Kaprcimin eDhuns (2001 - 2010).

Qllimi i IEPC sht q t angazhohen mshum kisha n potencialin kolektiv ekumenik,pr t punuar pr paqen, duke u prqendruarrreth shtjeve kryesore t paqes dhe krcni-meve t dhuns n fillim t shekullit t 21-t, -tha n takim Sekretari i Prgjithshm WCC,Rev. Dr. Olav Fykse Tveit.

Komisioni i Kshillit Botror t Kishave (CCIA) pr shtjet Ndrkombtarerifokuson punn pr migracionin, lirin fetare, sigurin dhe zhvillimin

N foto: N taki -min e CCIA n Du-

rrs, Shqipri. Nga e

majta n t djatht:

Sekretari i Prgjith-

shm WCC Olav

Fykse Tveit, mode-

ratori Kjell Magne

Bondevik (ish-Krye-

ministr i Norvegji-

s) dhe drejtori i

shtjeve Ndrko-

mbtare Mathews

George Chunakara.

T dyja fushat programit t ri t identi-fikuara nga CCIA, pr periudhn deri nKuvendin e ardhshm t WCC, m 2013,synojn mbshtetjen e dinjitetit dhe t t drej-tave t emigrantve, dhe, s dyti, t liris sfes. Kishat antare kan krkuar q WCCt prfshihet m shum n kto dy fusha, thaDr. Mathews George Chunakara, drejtor i

Zgjedhja e Manastirit t Shn Vlashit, nDurrs, Shqipri, pr mbledhjen e Komisi-onit, kishte nj veori frymzuese. Prits isaj ishte Kisha Orthodhokse Autoqefale eShqipris, e ringjallur n vitin 1991, pasipraktikisht ishte eliminuar nga regjimi ko-munist, i cili kishte sunduar vendin q ngaviti 1944 dhe, m 1967 e kishte deklaruarshtet ateist, duke ndaluar t gjitha format eshprehjes dhe liris fetare.

Kisha n Shqipri sht br nj she-mbull i fuqis s kryqit dhe ringjalljes, njshenj e rndsis s shpress dhe adhurimit,e faktit se sa e rndsishme sht q t adhu-rojm Perndin dhe jo zotat e sajuara nganjeriu, tha Sekretari i Prgjithshm i WCC,Rev. Dr. Olav Fykse Tveit.

N dekadat e hershme t sundimit komu-nist, t krishtert e Shqipris psuan t njj-tin lloj persekutimi si besimtart n vendet etjera komuniste. Por, pas vitit 1967 perseku-timi ishte total. Qindra kisha u rrnuan dhe

Materiali u mor nga siti i Kshillit Botror t Kishave - www.oicumene.org

shum t tjera u kthyen n magazina, stallaapo kinema. Pothuajse t gjitha manastiretu shkatrruan ose u kthyen n kazerma tushtris.

Me prmbysjen e regjimit totalitar n vitin1991, si shoqria, ashtu dhe Kisha kan p-suar ndryshime radikale. Reformat politikehapn rrugn pr ringjalljen e Kishs nShqipri. Nj ringjallje dhe zhvillim i dukshmfilloi q t rrezatoj n shum sektor socia-l. Nga ringritja e Kishs Orthodhokse Auto-qefale t Shqipris ka prfituar zhvillimishoqror n prgjithsi, pr shembull nfushat e shndetsis dhe arsimit.

N prill 2010, kreu i Kishs OrthodhokseAutoqefale t Shqipris, KryepiskopiAnastas, i cili sht gjithashtu President iWCC, u dekorua me mimin m t lart tvendit s bashku me tre udhheqsit shpirt-ror t besimeve myslimane, katolike dhebashksis bektashiane, n njohje t meritavet tij n fushn e dialogut ndrfetar.

Nj Kish e ringjallur

Programit WCC pr shtje Ndrkombtare.Komisioni vuri n dukje se, gjithnj e m shum,nj numr i madh emigrantsh dhe puntorshemigrant nga Afrika, Azia, Amerika Latine,Lindja e Mesme dhe rajoni i Paqsorit po shfry-tzohen e po kthehen n viktima t trafikimit tqenieve njerzore dhe t dhunimit t t drejtavet njeriut, shtoi ai.

- Takimi i 50-t, q nga themelimi n vitin 1946, i Komisionit u organizua nga Kisha Orthodhokse Autoqefale e Shqipris,

n Manastirin e Ri t Shn Vlashit, n Durrs, nga 2-8 tetor 2010. Kryepiskopi Anastas sht President i WCC. -

gazeta e tetorit 2010

Documents