1

Gãy Pouteau – collesGãy Pouteau – colles

Tr×nh bµy ®­îc nguyªn nh©n, c¬ chÕ chÊn th­¬ng vµ tæn th­Tr×nh bµy ®­îc nguyªn nh©n, c¬ chÕ chÊn th­¬ng vµ tæn th­

¬ng gi¶i phÉu bÖnh cña g·y Pouteau Colles.¬ng gi¶i phÉu bÖnh cña g·y Pouteau Colles.

Nªu ®­îc triÖu chøng l©m sµng vµ cËn l©m sµng cña g·y Nªu ®­îc triÖu chøng l©m sµng vµ cËn l©m sµng cña g·y

Pouteau Colles.Pouteau Colles.

Tr×nh bµy ®­îc c¸c PP ®iÒu trÞ cña g·y Pouteau CollesTr×nh bµy ®­îc c¸c PP ®iÒu trÞ cña g·y Pouteau Colles..

2

1. 1. §¹i c­¬ng§¹i c­¬ng

- G·y PC lµ lo¹i g·y ®Çu d­íi x­¬ng quay hay gÆp ë ng­êi giµ. - G·y PC lµ lo¹i g·y ®Çu d­íi x­¬ng quay hay gÆp ë ng­êi giµ. - §Æc tr­ng: G·y trªn khíp quay tô cèt vµ cã di lÖch ®iÓn h×nh: - §Æc tr­ng: G·y trªn khíp quay tô cèt vµ cã di lÖch ®iÓn h×nh:

lªn trªn, ra ngoµi vµ ra sau.lªn trªn, ra ngoµi vµ ra sau.

- T¸c gi¶: Pouteau: 1783, Colles : 1814- T¸c gi¶: Pouteau: 1783, Colles : 1814

3

1. §¹i c­¬ng1. §¹i c­¬ng

- G·y PC chiÕm 20% tæng sè g·y ®Çu d­íi x­¬ng quay.- G·y PC chiÕm 20% tæng sè g·y ®Çu d­íi x­¬ng quay.

- §a sè cßn l¹i: g·y néi khíp: g·y ch÷ V, T, g·y mám tr©m - §a sè cßn l¹i: g·y néi khíp: g·y ch÷ V, T, g·y mám tr©m

quay, g·y chÐo däc ®Çu d­íi, g·y ngang lón ngo¹i khíp Ýt di quay, g·y chÐo däc ®Çu d­íi, g·y ngang lón ngo¹i khíp Ýt di

lÖch kÌm theo g·y mám tr©m trô: c¸c lo¹i g·y nµy kh«ng ph¶i lÖch kÌm theo g·y mám tr©m trô: c¸c lo¹i g·y nµy kh«ng ph¶i

g·y PC.g·y PC.1

4

5

§Þnh nghÜa:§Þnh nghÜa:

G·y PC lµ lo¹i g·y ngang ®Çu d­íi x­¬ng quay, G·y PC lµ lo¹i g·y ngang ®Çu d­íi x­¬ng quay,

®­êng g·y c¸ch mám tr©m quay 1,5 – 2,5 cm. ®­êng g·y c¸ch mám tr©m quay 1,5 – 2,5 cm. ë ë ng­êi lín ng­êi lín

®­êng g·y ®i qua vïng hµnh x­¬ng ( Metaphysis ), ë trÎ em ®­êng g·y ®i qua vïng hµnh x­¬ng ( Metaphysis ), ë trÎ em

®­êng g·y ®i qua sôn tiÕp ( Epiphysis ).®­êng g·y ®i qua sôn tiÕp ( Epiphysis ).

2cm

6

2. 2. Nguyªn nh©n vµ c¬ chÕ chÊn th­¬ngNguyªn nh©n vµ c¬ chÕ chÊn th­¬ng

2.1. ChÊn th­¬ng trùc tiÕp2.1. ChÊn th­¬ng trùc tiÕp

Lùc t¸c dông g©y g·y x­¬ng vu«ng gãc víi trôc x­¬ng quay.Lùc t¸c dông g©y g·y x­¬ng vu«ng gãc víi trôc x­¬ng quay.

VD: Quay ManivenVD: Quay Maniven

2.2. ChÊn th­¬ng gi̧ n tiÕp2.2. ChÊn th­¬ng gi̧ n tiÕp

- Ng· chèng tay, bµn tay trong - Ng· chèng tay, bµn tay trong

t­ thÕ duçi 40t­ thÕ duçi 4000 – 90 – 900.0.

- Do maniven ®¸nh - Do maniven ®¸nh

vµo phÇn gi÷a vµo phÇn gi÷a

gan tay.gan tay.

- Bµn tay quay sÊp vµ gÊp ®ét ngét.- Bµn tay quay sÊp vµ gÊp ®ét ngét.

Fracture de Pouteau-Colles

• Chute sur la paume

• Compression + hyperextension

• Trait situé à 2,5 cm de l’articulation RC

• Adulte et sujet âgé

7

3. 3. Tæn th­¬ng gi¶I phÉu bÖnhTæn th­¬ng gi¶I phÉu bÖnh

- VÞ trÝ g·y: §­êng g·y c¸ch mám tr©m quay: 1,5 – 2,5 cm.- VÞ trÝ g·y: §­êng g·y c¸ch mám tr©m quay: 1,5 – 2,5 cm.- §­êng g·y: §­êng g·y ngang cã h×nh r¨ng c­a.- §­êng g·y: §­êng g·y ngang cã h×nh r¨ng c­a.- Di lÖch: Lªn trªn, ra ngoµi, ra sau.- Di lÖch: Lªn trªn, ra ngoµi, ra sau.

2cm

8

Mét sè d¹ng g·y kh¸c ë §D­íi x­¬ng quayMét sè d¹ng g·y kh¸c ë §D­íi x­¬ng quay

G·y Royrand – Smiths:G·y Royrand – Smiths:

G·y ®Çu d­íi x­¬ng quayG·y ®Çu d­íi x­¬ng quay kÌm theo g·y ®Çu d­íi x­¬ng trô.kÌm theo g·y ®Çu d­íi x­¬ng trô.

G·y ®Çu d­íi XQ thÊu khíp.

9

4. TriÖu chøng4. TriÖu chøng

4.1. TriÖu chøng l©m sµng4.1. TriÖu chøng l©m sµng

* Toµn th©n: HÇu nh­ b×nh th­êng* Toµn th©n: HÇu nh­ b×nh th­êng* C¬ n¨ng:* C¬ n¨ng: - §au cæ tay sau ng·.- §au cæ tay sau ng·. - Gi¶m c¬ n¨ng cæ tay, tay lµnh ®ì tay ®au.- Gi¶m c¬ n¨ng cæ tay, tay lµnh ®ì tay ®au.* Thùc thÓ: - Nh×n: s­ng nÒ, bÇm tÝm c¶ * Thùc thÓ: - Nh×n: s­ng nÒ, bÇm tÝm c¶

mÆt tr­íc vµ mÆt sau cæ tay.mÆt tr­íc vµ mÆt sau cæ tay.

10

+ Nh×n th¼ng: Bµn tay vÑo ra ngoµi. Trôc c¼ng tay kh«ng qua + Nh×n th¼ng: Bµn tay vÑo ra ngoµi. Trôc c¼ng tay kh«ng qua ngãn 3 mµ qua ngãn 4 hoÆc ngãn 5. ngãn 3 mµ qua ngãn 4 hoÆc ngãn 5. ( D/h h×nh l­ìi lª )( D/h h×nh l­ìi lª )

+ Nh×n nghiªng: Khi bµn tay sÊp: ®o¹n ngo¹i vi gå ra sau, ®o¹n trung t©m gå ra tr­íc t¹o lªn h×nh l­ng dÜa ë trªn khíp cæ tay ( dÊu hiÖu Velpeau ).

11

- Sê n¾n: - Sê n¾n: + Cã ®iÓm ®au chãi cè ®Þnh t¹i æ + Cã ®iÓm ®au chãi cè ®Þnh t¹i æ

g·y.g·y.+ Mám tr©m quay cao ngang mám + Mám tr©m quay cao ngang mám

tr©m trô.tr©m trô.

+ Sê thÊy ®Çu ngo¹i vi gå lªn ë phÝa + Sê thÊy ®Çu ngo¹i vi gå lªn ë phÝa bê x­¬ng quaybê x­¬ng quay..

12

4.2. TriÖu chøng X quang4.2. TriÖu chøng X quang

Trªn phim th¼ng Trªn phim nghiªng110

13

5. 5. ®iÒu trÞ®iÒu trÞ

5.1. S¬ cøu5.1. S¬ cøu

- Gi¶m ®au: Toµn th©n:Pacetamol, Diclofenac, Felden, Rogam - Gi¶m ®au: Toµn th©n:Pacetamol, Diclofenac, Felden, Rogam T¹i chç: Dd Lidocain 1% ( §¶m b¶o v« khuÈn ).T¹i chç: Dd Lidocain 1% ( §¶m b¶o v« khuÈn ).- BÊt ®éng: NÑp tre, nÑp gç, nÑp Cramer- BÊt ®éng: NÑp tre, nÑp gç, nÑp Cramer Treo c¼ng tay vµ b¨ng Ðp c¸nh tay vµo th©n.Treo c¼ng tay vµ b¨ng Ðp c¸nh tay vµo th©n.

Durée d’immobilisation : 3 semaines

Puis rééducation

Traitement des luxations antéro-internes

Confection d’un bandage de Velpeau

14

5.2. §iÒu trÞ thùc thô5.2. §iÒu trÞ thùc thô

5.2.1. §iÒu trÞ b¶o tån b»ng kÐo n¾n bã bét5.2.1. §iÒu trÞ b¶o tån b»ng kÐo n¾n bã bét

- GÉy ®Çu d­íi x­¬ng quay kh«ng di lÖch.- GÉy ®Çu d­íi x­¬ng quay kh«ng di lÖch.- NÕu gÉy P.C di lÖch- NÕu gÉy P.C di lÖch

H×nh 5.2. KÐo c¼ng tay vÒ phÝa tr­íc

H×nh 5.1. BÊt ®éng khíp vai b»ng ®ai v¶i

15

H×nh 5.4. Bã vµ miÕt bétH×nh 5.3. Cuèn giÊy vµ ®Æt nÑp bét

H×nh 5.5. N¾n chØnh t­ thÕ sau bã bét

16

H×nh 5.6. T­ thÕ c¼ng tay sau bã bét ( nghiªng trô 200 )

H×nh 5.7. R¹ch däc bét sau bã bét

17

5.2.2. §iÒu trÞ b»ng phÉu thuËt

18

6. 6. Di chøng vµ biÕn chøngDi chøng vµ biÕn chøng

6.1. Héi chøng Sudeck.

6.2. Héi chøng “ èng cæ tay”.

19

6. 6. Di chøng vµ biÕn chøngDi chøng vµ biÕn chøng

ChÌn Ðp bét.ChÌn Ðp bét.

Rèi lo¹n dinh d­ìng vµ cøng khíp cæ tay sau thêi Rèi lo¹n dinh d­ìng vµ cøng khíp cæ tay sau thêi

gian bá bét.gian bá bét.

Can x­¬ng lÖchCan x­¬ng lÖch

20

7. §iÒu trÞ biÕn chøng7. §iÒu trÞ biÕn chøng

Héi chøng SudeckHéi chøng Sudeck

ChÌn Ðp bét.ChÌn Ðp bét.

Rèi lo¹n dinh d­ìng vµ cøng khíp cæ tay Rèi lo¹n dinh d­ìng vµ cøng khíp cæ tay sau thêi gian bá bét.sau thêi gian bá bét.

ChÌn Ðp thÇn kinh.ChÌn Ðp thÇn kinh.

Can lÖch. Can lÖch.

21

L­îng gi̧ cuèi bµiL­îng gi̧ cuèi bµi

C©u 1: GÉy Pouteau- Colles cã ®Æc ®iÓm sau: C©u 1: GÉy Pouteau- Colles cã ®Æc ®iÓm sau: 1. §­êng gÉy c¸ch khe khíp cæ tay 1,5-2,5cm. §/S1. §­êng gÉy c¸ch khe khíp cæ tay 1,5-2,5cm. §/S2. §o¹n ngo¹i vi di lÖch lªn trªn. 2. §o¹n ngo¹i vi di lÖch lªn trªn. §/S§/S3. §o¹n ngo¹i vi di lÖch ra tr­íc. 3. §o¹n ngo¹i vi di lÖch ra tr­íc. §/S§/S4. §o¹n ngo¹i vi di lÖch ra ngoµi. 4. §o¹n ngo¹i vi di lÖch ra ngoµi. §/S§/S

5. §­êng gÉy ®i qua diÖn khíp. 5. §­êng gÉy ®i qua diÖn khíp. §/S§/SH· y kho a nh vµ o ch÷ § nÕ u b ¹ n cho lµ ® ó ng , ch÷ S nÕ u H· y kho a nh vµ o ch÷ § nÕ u b ¹ n cho lµ ® ó ng , ch÷ S nÕ u

b ¹ n cho lµ s a i.b ¹ n cho lµ s a i. §¸p ̧ n§¸p ̧ n: 1§, 2§, 3S, 4§, 5S: 1§, 2§, 3S, 4§, 5S

22

C©u 2: GÉy P.C cã c¸c triÖu chøng l©m sµng sau:C©u 2: GÉy P.C cã c¸c triÖu chøng l©m sµng sau:1. §au toµn bé c¼ng tay. 1. §au toµn bé c¼ng tay. §/S§/S 2. Cã ®iÓm ®au chãi ë ®Çu d­íi x­¬ng quay. 2. Cã ®iÓm ®au chãi ë ®Çu d­íi x­¬ng quay. §/S§/S 3. Sê thÊy ®o¹n g·y ngo¹i vi gå lªn ë phÝa sau. 3. Sê thÊy ®o¹n g·y ngo¹i vi gå lªn ë phÝa sau. §/S§/S 4. BiÕn d¹ng cæ tay h×nh l­ìi lª. §/S 4. BiÕn d¹ng cæ tay h×nh l­ìi lª. §/S 5. Bµn tay vÑo trong §/S5. Bµn tay vÑo trong §/SH· y kho a nh vµ o ch÷ § nÕ u b ¹ n cho lµ ® ó ng , ch÷ S H· y kho a nh vµ o ch÷ § nÕ u b ¹ n cho lµ ® ó ng , ch÷ S nÕ u b ¹ n cho lµ s a i.nÕ u b ¹ n cho lµ s a i.

§¸p ̧ n§¸p ̧ n: 1S, 2§, 3§, 4§, 5S: 1S, 2§, 3§, 4§, 5S

23

C©u 3: TriÖu chøng l©m sµng cã gÝa trÞ nhÊt ®Ó C©u 3: TriÖu chøng l©m sµng cã gÝa trÞ nhÊt ®Ó chÈn chÈn

®o¸n gÉy P.C lµ:®o¸n gÉy P.C lµ:A. §au vïng cæ tay sau chÊn th­¬ng.A. §au vïng cæ tay sau chÊn th­¬ng.B. S­ng nÒ vïng cæ tay.B. S­ng nÒ vïng cæ tay.C. BiÕn d¹ng cæ tay h×nh l­ng dÜa. C. BiÕn d¹ng cæ tay h×nh l­ng dÜa. D. Gi¶m vËn ®éng sÊp ngöa bµn tay. D. Gi¶m vËn ®éng sÊp ngöa bµn tay. E. Cã ®iÓm ®au chãi ë ®Çu d­íi x­¬ng quay.E. Cã ®iÓm ®au chãi ë ®Çu d­íi x­¬ng quay.H· y kho a nh vµ o ch÷ c ¸ i t­¬ ng ø ng v íi ý m µ b ¹ n cho H· y kho a nh vµ o ch÷ c ¸ i t­¬ ng ø ng v íi ý m µ b ¹ n cho lµ ® ó ng nhÊtlµ ® ó ng nhÊt §¸p ̧ n§¸p ̧ n : C : C