gastrointestinal sistem ve besin...
TRANSCRIPT
-
Besin alerjileri
Dr.Hasan zenocuk Sal ve Hastalklar AD
Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme nitesi
58. Trkiye Milli Pediatri Kongresi
22-26 Ekim 2014, Antalya
-
Ana balklar
Besinlere bal istenmeyen reaksiyonlarn
snflamas
Epidemiyolojisi
Patogenezi
Klinik belirti ve bulgular
Tan
Tedavi
Sonular
-
Besinlere kar istenmeyen reaksiyonlar
Toksik Nontoksik
mmn aracl
(besin alerjisi)
mmn aracl deil
(besin intolerans)
IgE aracl
IgE aracl olmayan
Kark
Enzimatik
Farmakolojik
Tanmlanmam
Allergy 1995;50:623-635
-
mmnolojik olmayan istenmeyen
besin etkileri
ntolerans; laktaz eksiklii
Toksinler; mikrobik ve dier
Malabsorpsiyon; pankreas yetmezlii, karacier hastal
Enfeksiyon
Farmakolojik; kafein, histamin, tiramin
Anatomik; pilor stenozu
Metabolik; galaktozemi
Besin d alerjiler; polen, mite, kf
Nrolojik; baharata bal rinit gibi
Psikolojik; panik durumu
Fizyolojik; gaz oluumu
Yalanc; Manchausen sendromu
-
Epidemiyoloji
nek st alerjisi (hasta bildirimi)
Okul ncesi ocuklar : %1-17,5
5-16 ya : %1-13,5
Erikinler : %1-4
Doum kohortlarna bakldnda : %1,9-%4,9
Yenidoanlarda : %0,21 (Japonya-besin alerjisi)
%50-60 IgE-aracl?
Spesifik IgE sensitizasyonu*
2 ya : %4
10 ya : %1
Sklk giderek artyor?Pediatr Allergy Immunol 2010: 21 (Suppl. 21): 1125
*Clin Exp Allergy. 2008: 38: 493500.
-
Epidemiyoloji
Alerji yaknmas ile besin
deitirme/eliminasyon %20
Tm ya gruplarnda %3
-
Besin alerjisi olan ocuklarda alerjen
skl (IgE aracl)
Yumurta : %57,8
St : %55,9
Fndk : %21,9
Fstk : %11,7
Ceviz : %7,6
Mercimek : %7,0
Buday : %5,7
Krmz et : %5,7
-
Baz zellikler
Ya
izole st ve izole kabuklu
yemi
AD olanlarn astm olma riskleri daha dk
Alerjik rinit ve kabuklu yemi alerjisi olanlarda astm riski
3,1 ve 2,3 kat daha yksek.
Yavuz ST ve ark. Allergy Asthma Proc 2011;32:47-55
-
Alerjik hastalklarn oluumu
Genler
mmn reglasyon
evresel etkiler
Alerjik
Hastalklar
-
mmnpatogenez
mmntolerans
Allerjen Genetik eilim, evresel faktrler
Alerjik cevap
-
Besin alerjisi geliimi iin risk faktrleri
mmatr mukozal immn sistem
Solid gdalarn erken balanmas
Mukozal geirgenlikte kaltsal art
IgA eksiklii veya yapmnda gecikme
Barsak florasnn intestinal immn sistemi yetersiz uyarmas
Genetik Th2 basknl
Th2 sitokin veya IgE reseptr genlerinin (CD14) polimorfizmi
Enterik sinir sisteminin yetersizlii
mmn deiiklikler (rn, dk TGF- dzeyleri)
Gastrointestinal enfeksiyonlar
-
Besin alerjileri
* IgE aracl : Tip 1
Daha hzl ortaya kar
Daha iyi anlalmtr
* IgE aracl olmayan :Tip II (sitotoksik)
Tip III (Arthus tip)
Tip IV (gecikmi T hcre)
Kark : IgE ve hcresel
-
Besin hipersensitivitesi hastalklar
1. IgE aracl (ani reaksiyon)1. Gastrointestinal
1. Oral alerji sendromu; erikin > ocuk
2. Gastrointestinal anafilaksi
2. Deri1. rtiker Anjiodem; ocuk > erikin
2. Dknt ve kzarklklar
3. Solunum1. Akut rinokonjunktivit; ocuk > erikin
2. Bronkospazm (wheezing)
4. Jeneralize1. Anafilaktik ok; her ya
2. Besine bal egzersizin tetikledii anafilaksi; ge ocukluk-erikin ya
-
Besin hipersensitivitesi hastalklar
2. IgE ve hcresel kark
1. Gastrointestinal; her yata grlebilir
1. Eozinofilik zofajit
2. Eozinofilik gastrit (enterit)
3. Eozinofilik enterokolit
2. Deri
1. Atopik dermatit; bebek > ocuk/erikin
3. Solunum
1. Astm
-
Besin hipersensitivitesi hastalklar
3. Hcresel immnite aracl
1. Gastrointestinal; st ocuklarnda
1. Besin proteinine bal enterokolit
2. Besin proteini proktokoliti
3. Besin proteini enteropatisi
4. lyak hastal
2. Deri
1. Kontakt dermatit
2. Dermatitis herpetiformis
3. Solunum
1. Pulmoner hemosiderozis (Heiner sendromu)
-
Besine bal gastrointestinal istenmeyen etkiler
Hastalk IgE aracl Ya grubu
Oral alerji sendromu +++ Tm yalar
Eozinofilik zofajit + Tm yalar
Eozinofilik gastrit + Tm yalar
Eozinofilik enterokolit + Tm yalar
Eozinofilik proktit + Bebek ve ocuk
BPB enterokolit ve
proktit
- Bebekler
lyak hastal - Tm yalar
Kronik kabzlk - ocuklar
BPB enteropati - Bebekler
BPP; besin proteinine bal
-
Ani tip reaksiyonlar
ok ciddi olabilir
Anafilaksi: Sis. jeneralize bir allerjik reak.
Cilt, GS, solunum ve KVS ile ilgili bulgular,
ok
Fatal olabilir (anafilaksiden lenlerin %11i)
Egzersiz provoke edebilir.
Alerjen alndktan sonra dakikalar iinde
bifazik-uzam ekilleri vardr.
Besine bal anaflaktik reak. larn % 11-28i inek st
ile ilgili (3.sradaki besin)
-
Gastrointestinal sistem
Ani tip reaksiyonlar
Oral allerji send.
(Dudakta ime, azda
kant, dilde ime)
Boazda tkanma hissi
Bulant, kusma
Kolik karn ars, ishal
Kanl dk
Ge tip reaksiyonlar
Krikofaringeal spazm
Bulant, kusma, karn ars,
ishal
GRH, eozinofilik zofajit
Pilor stenozu
Enterokolit/enteropati/
gastroenterit
Proktokolit, kanl dk
Konstipasyon
rritabl barsak sendromu
Malabsorpsiyon/malntrisyon
-
Ani tip reaksiyonlar Ge tip reaksiyonlar
Atopik egzama Dknt
Akut rtiker, anjiyodem Atopik egzama
Makulopapler dknt Kronik rtiker, anjiodem
Flushing
3 aylktan kklerdeki egzamada birlikte yumurta ve fstk alerjisi sktr
Atopik egzama dermatitlerin 1/3 yiyecek allerjisi ile ilgilidir
Deri
-
Ani tip reaks. Ge tip reaks.Burun kants, konjesyon Rinit
Rinitis/rinore, haprk Ses kskl
Wheezing, dispne Hrlt
Gste skma Astm
Astm Heiner send.
St alerjisi ve atopik dermatiti olan ocuklarn %60 kadarnda solunum
yolu alerjisi ve astm geliebilir. Toz veya kaynayan stn buharnn
inhalasyonu ile de geliebilir.
Solunum sistemi
-
Besin alerjisi dnlmesi gereken durumlar
Kolik, karn ars
Kusma, ishal/kabzlk
Besin reddi
Byme gerilii
Ar piik
Dknt, rtiker, egzama
Kronik burun aknts
Burun tkankl
Kulak enfeksiyonu, serz otit
Vizing
Kronik ksrk
Tekrarlayan bronit
Huzursuzluk
Uyku bozukluu
-
Besin proteini proktiti/proktokoliti
Bebein genel durumu iyidir. Byme gerilii/ bymede duraklama yoktur.
Tan ya ortalama 2 ay. Son yllarda 2-14 ya aras
ocuklarda da tanmlanmtr. Hibirinin bebeklikte proktokolit yks yok.
Kanl (nokta-izgi eklinde)-mukuslu dklama
Nadiren hafif ishal
ou (>%50) bebek sadece emmektedir ve annenin eliminasyon diyeti ile sklkla dzelir.
-
Besin proteini proktiti/proktokoliti
Hafif anemi, bazen hipoalbminemi,
Nadiren periferal eozinofili olabilir.
Histoloji; LPda artm eozinofil, eozinofilik apse (kript ve musklaris mukozada da), fokal lenfoid follikl hiperplazisi
En sk inek st ve soya proteini
Eliminasyon ile 72 saatte kan kaybolur.
lk birka yl iinde dzelirler.
-
Besin proteini kaynakl enterokolit
Selim seyirli proktokolitin barsaklar tutmu eklidir.
Klinii proktokolit ve enteropati ile rtr.
Bunlarn ayr ayr immnopatojenik durumlar m yoksa ayn hastaln farkl ular m olduklar belirsizdir.
Mukozal hipersensitivitenin ar, bazen yaam tehdit edici bir eklidir.
lk karlamadan sonra da oluabilir.
Sadece emen bebeklerde tanmlanmamtr (bildirilmi 4 olgu).
Atopik dermatit %25-65, astm %3-20, alerjik rinit %20.
Ailede atopi yks %40-80, besin alerjisi %20.
En sk neden inek st ve soyadr (dierleri; pirin, yulaf, avdar, sebzeler ve kmes hayvanlar).
Ann Allergy Asthma Immunol. 2011;107:95101.
-
Besin proteini kaynakl enterokolit
Klinik;
-
Besin proteini kaynakl enterokolit
Tm deerlendirildiinde yaklak %75i akut hasta
grnr ve %15inde hipotansiyon gelierek
yatrlmas gerekebilir.
nek st koliti tansn izleyerek ortaya kabilir.
Hastalarn hemen hepsi 3-10 gn iinde hidrolize formlaya yant verir. ki-3 yanda tolerans geliir. Baz ocuklarda okul anda da devam edebilir
-
Besin proteini kaynakl enterokolit
Etkenin diyetten karlmas belirtileri iyiletirir,
verilmesi balatr (sistemik reaksiyona neden
olabilir); 2-4 saat sonra kusma (%100), 5-8 saat
sonra ishal (%25), letarji, lkositoz. Dkda hem ve eozinofil
Beyaz krede >3.500/ml art
ok (%20)
Deri ve solunum etkilenmesi yoktur.
Epinefrinden yarar grmez.
-
Besin proteini kaynakl enterokolit
Laboratuvar Periferal eozinofili: %50-100.
ounluunda deri prik testleri ve RAST negatiftir. A
yama testi?
Kolonoskopi; vasklarite kaybolmu, kolayca
kanayan bir mukoza.
Biyopsi; kript apsesi, plazma hcresinden hakim
inflamatuvar hcre infiltrasyonu, eosinofil, lenfoid
follikler hiperplazi
nce barsak; dem, akut inflamasyon, hafif villz
hasar
-
Olgu
4,5 aylk, erkek bebek. Sadece emiyor. 2-3
haftadr ishal (+), kan , minimal dem, 1
aydr arlk art yok (VA 6700 g
-
Besin proteinine bal enteropati
nek st proteini alan bir bebekte (sadece emen bebeklerde de olabilir), genellikle akut bir ishal tablosunu izleyerek Kronik ishal
Bymede durma
Karn distansiyonu
Perianal eritem-kundak dermatiti
Dermatografi
Kolik ar
GR
Rektal kanama
Egzama
Hipoproteinemi-hipoalbuminemi-dem
Methemoglobinemi ve asidoz yoktur.
Eliminasyon diyeti ile semptomlarn dzelmesi
-
Besin proteini enteropatisi
Patogenez; ounlukla inek st, soya ve dier besin proteinlerine kar T-hcre aracl immn yant.
Deri prick testi ve spesifik IgE negatiftir (genellikle).
Biyopsi; E lenfosit ve eosinofillerde art, villus zedelenmesi. Kript hipertrofisi yok veya ok hafif.
Sorumlu besinin eliminasyonu ile dzelir ve tekrar vermeyle balar.
1-2 yl iinde ounluu duyarlln kaybeder.
-
Besin proteinine bal enteropati
Nadiren daha dramatik seyir rtiker
Dknt
Anjiyodem
Anafilaksi
Tedavi leri derecede hidrolize formla %80
%15-20 elemental formla
%2-5 geici olarak parenteral ntrisyon/steroid
Ykleme testine iddetli reaksiyon
Genellikle 1-2 yalarnda inek stn tolere
edebilirler.
RAST ve prik testleri negatiftir.
-
Bebeklerde non-IgE besin alerjisi
Hastalk Byme Kusma dem shal Villz
hasar
Enterokolit Geri Belirgin Hafif Var Var
Enteropati Geri Hafif Orta Var Var
Proktokolit Normal Yok Yok Kanl Yok
-
Eozinofilik zofajit
Kronik enflamatuvar bir hastalk
Ataklar ve remisyonlarla karakterize
Klinik
Rejrjtasyon, kusma
Epigastrik ar
Besin taklmas
Disfaji
Anoreksi
Byme gerilii
-
Eozinofilik zofajit
> 15-20 eozinofil /HPF (orta veya distal)
Erkeklerde daha sk
pH monitorizasyonu genellikle normaldir
Anti-asit tedaviye (tbbi-cerrahi) direnlidir
Besin duyarllna bal olduu kabul edilmektedir
Kark veya Tip IV alerjik reaksiyon
Periferal eosinofili (2/3 hastada)
Sorumlu olan besinin eliminasyonu
-
Eozinofilik gastroenterit
IgE aracl non-IgE aracl
Refl, disfaji
Postprandiyal karn ars
Kusma
Erken doyma
shal
Asit
Periferal eozinofili ; 2/3nde
Biyopside belirgin eozinofilik infiltrasyon olmas tany dndrr. Az mast hcresi de olabilir.
nfiltrasyonun yeri ve younluu/derinlii klinik farkllklar yaratr.
Tedavi; eliminasyon, steroid, fundoplikasyon
Ayrc tan; parazit, BH, konnektif doku hastalklar, malignansiler, ila reaksiyonlar
-
Tansal ilemler
yk
Semptom- Besin gnl
Fizik muayene
n vitro testler (total ve spesifik IgE)
n vivo testler (prik testleri, atopi yama
testi)
Oral besin karlatrma testleri (ak,
plasebo kontroll)
Endoskopi ve biyopsi: Eozinofilik zofajit
Eozinofilik kolit
Enteropati
-
Tan
*Ayrntl yk:
Belirtilerin balama zaman, ekli, iddeti, skl
Alerjene maruz kalma yolu
Alm ve belirtiler arasnda geen sre
Tekrar almda da ayn belirtiler oldu mu?
Son reaksiyon ne zaman oldu?
Dzelene kadar geen sre
Reaksiyona neden olan besin miktar
Artran/balatan baka etkenler (egzersiz, hormonal
deiikler, duygusal durum) var m?
Besin listesi, byme verileri
Yenidoan-bebeklik dneminde beslenme yks
Dier besin allerjileri (%25)
Astm varl, egzama varl (% 25)
Ailede atopi, allerji yks
*Benzer klinik tabloya neden olan hastalklarn ayrc tans
-
Tan
Laboratuvar
Periferal eozinofili
Dkda kan
Dkda eozinofil aktivasyonu rnleri
Serumda enflamatuvar sitokinler (TNF-, IL-4)
Serum protein, albmin ve IgG dzeylerinde
dme
Endoskopi ve biyopsi:
> 10-20 eozinofil (40X) : eozinofilik zofajit
-
Tan
Laboratuvar
Deri prick testi: IgE aracl (negatif
prediktif deeri > %95),dem ap 3 mm
Besine zgl IgE dzeyi (cut-off deerin
zeri >%95 pozitif prediktif deer)
St spesifik IgE 0,35 kU/L
Patch (yama) testleri: non-IgE aracl
Proteinin alerjenik epitopu ile IgE
uyumununun test edilmesi
-
Tan
Standadize edilmemi/kantlanmam
Fasyal termografi
Mide sv analizi
Endoskopik allerjen provokasyonu
Bazofil histamin salnm ve aktivasyonu
Besin spesifik IgG4
Sitotoksik testler
Elektrodermal testler
Mediatr salnm testleri
-
Tan
Besin ykleme testleri
Ak
Tek bilmeyenli
ki bilmeyenli
-
Ykleme testi endikasyonlar
lk bavuruda tan amacyla
zlemde tolerans geliiminin
gsterilmesi
Atopik dermatit, eozinofilik
gastroenteropatilerden nedenin besin
alerjisi olduunu gstermek
oklu besin alerjilerinde ve/veya
sbjektif belirtilerin varlnda
-
Ykleme testi kontrendikasyonlar
Anafilaksi riski yksek ise
Geirilmi anafilaksi varsa
Ar astmllar
Kardiyovaskler hastalk
Beta-blokr alm
Gebelik
Test sonucunun yorumunun zorluu;
ar atopik dermatit, rinit, vb.
-
Anafilaksi tedavisi
Adrenalin
1:1.000 dilsyon (1 mg/ml), 0,01 mg/kg
dozunda
rnein; 10 kg x 0,01 mg =0,1 mg = 0,1 ml
1:4.000 dilsyon (0,25 mg/ml)
0,1 mg = 0,4 ml
-
Anafilaksi tedavisi
15-29 kg: 0,15 mg
30 kg: 0,30 mg
-
Tedavi
Alerjik besin diyetten karlmal
Gereksiz eliminasyonlardan kanlmal
karlan besinden kaynaklanacak eksik almlar
karlanmal
Gizli/bilmeden karlamalar hakknda bilgi
verilmeli
Besini iermeyen besinler hakknda ayrntl bilgi
verilmeli
Etiket okuma (idare asndan etiketlenme)
retilmeli
Var olan belirtilerin (astm, egzama, rinit, rtiker
vb) tedavisi
-
Tedavi
lalar
Steroid
Antihistaminikler
Mast hcresi stabilizatrleri
Probiyotikler
Monoklonal anti IgE
mmnoterapi
-
Besin alerjisi: Doal seyir Erikinlerde besin alerjisinin doal seyri bilinmiyor.
ocuklarda besinin diyetten karlmasndan sonra tolerans sktr.
St alerjisine genellikle tolerans geliir:
1 ylda: %50-60
2 ylda: %70-75
3 ylda: %85-90
Ge reaksiyon tipinde olanlar daha erken kaybolur.
IgE aracl olanlarda 8 yaa kadar devam edebilir (%15-58)
nek st alerjisinin uzun sreli devam:
Ani tip alerji olanlar
Astm ve dier besin alerjisi olanlarda
Yumurta alerjisi tolerans daha az ve uzun srede olur:
>5 ya: %55
Fstk, aa fndklar, balk ve kabuklu deniz rnleri:
Erikinlerde srme olasl yksek (yaam boyu)
Belki geebilir (nadir)
Bu besinlere alerji getikten sonra tekrar kabilir.
San
tos e
t al: P
ed
iatr A
llerg
y Im
mu
no
l2
01
0
-
Besin alerjisinin nlenmesi
Riskteki hastalar saptamak
Gvenilir veya immnolojik bir marker yoktur.
Ebebeynler ve kardelerde atopik hastalk bulunmas
Diyette kstlama (st, yumurta, balk, fndk)
Gebelikte; yarar yok
Anne- fetus beslenmesinde ters etki gsterir
Emzirmede; deiik etki
Uzun sreli anne st ile beslenme
Hidrolize formulalar?
Probiyotikler ??
-
Kaynaklar
Pediatr Allergy Immunol 2010: 21 (Suppl. 21): 1125
JPGN 48:S89S91, 2009
Pediatrics 2003;111:1609-16.
JPGN 45:399404, 2007
JPGN 47:S49S52, 2008.
Arch Dis Child Educ Pract Ed 2010 95: 134-144
Nutrition Research 31 (2011) 6175
J Allergy Clin Immunol 2011;127:647-53.)
Pediatr Clin N Am 58 (2011) 407426
J Allergy Clin Immunol 2010;126:1119-28.
-
DiyetDiyet yok
SP IgE veya Deri testi pozitiflik derecesi
Serum Sp. IgE veya Deri testi
PozitifNegatif
pheli Besin Allerjisi
Azdan besin testi
Negatif Pozitif Dk Yksek
Yama Deri testi
DiyetDiyet DiyetDiyet
yok
Azdan besin testi
Negatif Pozitif
PozitifNegatif
Eik deeri
yksek Sp
IgE veya
Deri testi
JPGN 2007;45:399404
-
Anne st ile beslenen bebekler
Hafif / orta belirtiler Klinik deerlendirme iddetli belirtiler
Alarm semp.lar
Anne stne devam
Anne diyetinden st kar (2-4 hf)
Ca ekle, yumurtay kes
Dzelme (+)
nek st ekle
Semptom (+)
Anneye eliminasyon diyeti
Dzelme (-)
Anneye normal diyet/
dier allerjik durumlar aratr
Semp. (-) ise
yumurta ekle-izle
SPA phesi
Anneye eliminasyon
diyeti
Ped. Allerji ve
Gastroenteroloji uzman
Anne st keserken hipoallerjen mama,
kat gdalara geebilir
Vandenplas Y, et al. Arch Dis Child 2007
-
Mama ile beslenen bebekler
Hafif / orta belirtiler Klinik deerlendirme
iddetli belirtiler
Alarm semp.lar
Eliminasyon diyeti (2-4
hf)
EHF / AAF
Dzelme
(+)
nek st
ykleme
(ak)
Semptom (-) ise
inek st ekle-izle
Dzelme (-)
Eliminasyon diyeti (AAF) / nek st
ekle, alllerjik durumlar aratr
Semp. (+) ise
Eliminasyon diyeti
(9-12 aya kadar / en az 6 ay)
SPA phesi
Eliminasyon
diyeti
AAF 2-4 hafta
Yklemeyi tekrarla
Uzman
Dzelme (-) Dzelme
(+)
Uzman Uzman
Ykleme
Vandenplas Y, et al. Arch Dis Child 2007
-
Besinlerin ilenmesinin allerjenler
zerine etkisi
Sensitizasyonu artrabilir
GI kanalda yklmasn azaltarak
mmn sisteme ulam ve sunumu
kolaylatrarak
Protein lipidlerle etkileimi adjuvan etki
gstererek IgE yantn artrabilir.
Reaksiyon glenebilir
Agrege epitoplar- IgE ile daha etkin
balanabilir
-
Klinik
Belirti ve bulgular patognomonik deildir
Gastrointestinal : %32-60
Cilt : %5-90
Solunum Sistemi : %20-30
Anafilaksi : %0,8-9
Genellikle birden fazla sisteme ait bulgu grlr
Cilt ve GS bulgular birlikte sk
Ani tip reak. : birka dak.-2 saat
Ge tip reak. : 2 saat birka gn
Pediatr Allergy Immunol 2010: 21 (Suppl. 21): 1125
-
En sk besin alerjisi nedenleri
nek st
Yumurta
Yer fst
Ceviz fndk
Buday ve soya
Balk
Kabuklu deniz rnleri
1 yanda %10, 6 yanda %3
-
nek st proteininin neden
olabilecei dier hastalklar
Gastrozofageal refl
Kabzlk
Dkda gizli kan ve demir eksiklii
anemisi
nfantil kolik (?) (baz bebeklerde)
-
Erken postnatal dnem besinlere yant asndan ok nemlidir.
Oral tolerans elde edilmesi besin antijenlerinin naive T hcrelerine kostimlasyon olmakszn sunulmasna baldr.
Daha doru ifadeyle, dk dozlarda ekspresyonla, APClerdeki kostimlatrler T hcreleri zerindeki inhibitr CTLA-4 resptrlerine balanr.
Bu T hcreleri anerjik hale gelir ve ayn zamanda uyarc antijene bal olarak dzenleyici rol de oynar.
Dzenleyici hcreler dier naive T hcrelerinde tolerans uyarrlar, zellikle ayn besin antijenine fakat farkl epitoplarna.
-
Belirtiler (kusma, ishal)
Dkda kan (gros veya gizli)
Dkda lkosit
Dkda eosinofil
Periferal BK saysnda artma (> 3500/mm3)
Pozitif test : 3 kriter
Ortada (pheli) : 2 kriter
Oral ykleme testi pozitiflii kriterleri
-
Cilt prick test:
Besin ekstresi (1/10-1/20 younlukta) ve histamin (+ kontrol), SF (- kontrol)
epidermise enjekte edilir
15-20 dk sonra oluan kzarklk
-
Eliminasyon diyetleri ve besinle karlatrma
Eliminasyon diyeti (1-6 hafta)
phelenilen besini uzaklatrn veya
Snrl diyet nerin veya
Elemental diyet
Oral karlatrma testi (Uzman tarafndan acil
giriim ila ve gereleri varken yaplmal)
Ak
Tek-bilmeyenli
ift-bilmeyenli, plasebo kontroll
-
Oral besin karlatrma testi
endikasyonlar ve tipleri
Klinik lem
Kantlanm/olduka olas Anafilaksi (+sp IgE +) Test yapma; diyet
pheli anafilaksi (sp IgE ) Ak test; hastanede
Tipik oral alerji sendromu Test yapma; diyet?
Eliminasyonla klinik iyileme yok Test yapma; diyet yok
Duyarl bebeklere yeni besin balama DBPCFC veya ak test
Uzun sre eliminasyon sonras tolerans
deerlendirme
DBPCFC veya ak test
Ge tip reaksiyonlar (rn; atopik egzama) DBPCFC
Sbjektif Sx (bulant, abdominal rahatszlk) DBPCFC
JPGN 45:399404, 2007
-
Besin alerjilerinde tedavi - Genel
Diyet; eliminasyon, yar hidrolize ya da aminoasit formulalar.
lalar: Kortikosteroidler
Mast hcre inhibitrleri
Antihistaminikler
Lkotrien reseptr antagonistleri
Anti-interlkin 5
mmnomodlatuvar tedavi Anti IgE
Peptid paralar rten peptidler
mmunostimulan sekanslar (ISS) konjuge alerjenler
Mutasyona uratlm rekombinant allerjenler
Mukozal veya epikutanz immnoterapi
Korunma
Komplikasyonlarn tedavisi
-
Eliminasyon
Diyetden
inek st ve rnlerinin
karlmas
iddetli olanlarda cilt temas
Buharla temas da kesilir
Sre: 1 yana kadar
En az 6-9 ay
-
Sadece anne st ile beslenen bebek
Anne st
Bebek beslenmesinde altn standartdr
4-6 ay sadece anne st verilmelidir
SPA riski dktr ve geliirse klinik hafiftir
Mamaya geite semptomlar artabilir
Genel olarak cilt ve GS belirtileri
Anaflaksi tanmlanmamtr
Birlikte yumurta, soya, balk, sr,buday
allerjisi olabilir
Anne st ile beslenmeye devam edilir
Anne diyetinden st, st rnleri karlr (birlikte
yumurta)
Anneye Ca (1000 mg/gn) destei
-
Mama ile beslenen bebekler
Hipoallerjen mamalara geilmelidir
Hidrolize mama
Ksmi hidrolize (peptit mol. A 3000-10000 dalton)
leri derecede hidrolize( < 3000 dalton) (EHF)
Tam hidrolize (amino asit bazl) (AAF)
-
Tedavi
leri derece hidrolize mamalar (EHF) whey protein bazl
kazein bazl
lk seenek olarak nerilir
Hastalarn ou (>%90) tolere eder
Yarar gren olgularda AAF ya gemeye gerek yoktur
Tad acmsdr
Amino asit bazl mama: (AAF) Pahal ve tad ktdr.oklu besin allerjilerinde
Atopik dermatit
Sadece anne st ile beslenenler
GS tutulumu (proktokolit)
olanlarda tercih edilir.
Lifschitz C. JPGN 2008
-
Soya bazl mama: 6 aylktan nce nerilmez
apraz reak. sk (zellikle GS tutulumu olanlarda)
Fitat oran yksek; Zn, iyot ve Fe biyoyararlln
Fitostrojen oran yksek
IgE aracl allerjisi olan 6 aydan byk bebeklerde kullanlabilir
Soya zgl IgE dk, SPT (-) ise
Pirin: Alerjik
Enterokoliti artrr
Pirin hidrolize mamalar kullanlabilir
Dier memeli stleri: apraz reak. sktr
deve st >2 ya ocuklarda verilebilir.
at st ge tip reaksiyon verenlere verilebilir?
NERLMEZ
-
nek st alerjisi (anne st / hidrolize mama alan)
4-6. ayda tamamlayc beslenmeye geilir
dikkatli, 1 hafta ara ile , giderek artan az miktarda
yeni tek besin ile balanmaldr
Aile ve bakc eitimi
* Etiket okuma
* Yksek riskten korunma
* Erken belirti ve bulgularn bilinmesi
* Anaflaksiden haberdar olmak
* Epinefrin otoenjektr tamak
* Yazl tedavi plan tamak
Tolerans geliimini deerlendirme
-
Tolerans geliimi deerlendirme
Aralkl olarak tolerans geliip-gelimedii
deerlendirilmelidir;
12, 18, 24. aylarda, sonra ylda bir)
* Kazara temas yks
* RAST
* Cilt prick test
* Ykleme yaplmas. Dikkatli yaplmaldr
IgE aracl reak. ve enterokolit hari evde yaplabilir
-
Genel neriler
Diyet tam olmaldr.
Temas ve inhalasyondan da kanmaldr
Etiketleme tm lkelerde kullanlmaldr
Dana etine alerjik olan tm ocuklar pratik olarak
ste kar duyarl iken tersi geerli deildir. Et
yemek, olgu baznda deerlendirilmelidir.
Makro/mikro besin elerinin yeterli alndndan
emin olunmaldr.
yi kalitede alternatif protein kaynaklar bulunmaldr.
Kltrel alkanlklar uyum asndan dikkate
alnmaldr.
Zamanla bir miktar veya baz ilenmi ekiller tolere
edilebilir.
ounluu zamanla tolere edebileceinden durum
aralkl olarak deerlendirilmelidir.
-
Sonular
Besinlere kar istenmeyen reaksiyonlar her zaman alerjik
mekanizmalarla olmaz.
nek st protein alerjisi yaamn ilk yllarnda sk grlmekle
birlikte zamanla tolerans gelimesi sktr.
Anne st alan bebeklerde, anne st araclyla inek st
protein duyarlanmas olabilirse de iddeti ok daha azdr.
Deri, GS ve solunum yollar etkilenmesi tek veya birlikte olarak
grlr.
Doru tan klinikopatolojik olarak mmkn olabilir; iyi bir yk
ve fizik muayene, gerekli laboratuvar tetkikleri, endoskopi ve
histopatolojik inceleme, eliminasyon ve ykleme testleri
zellikle RAST, prik testleri ve yama testleri negatif olduunda
tanya ulamak daha zordur.
Bugn iin en etkin tedavi eliminasyon diyetidir.