friedrich holderlin - empedokles

8/14/2019 Friedrich Holderlin - Empedokles

1/154

HLDERLIN

EMPEDOKLES

Almancadan eviren:

smet Zeki Eybolu

HLDERLIN VE EMPEDOKLES ZERNE

Alman iirinde zel bir yeri, zel bir nemi olan Friedrich Hlderlin (1770-1843) doayla

kendini birletiren, kendinden doaya alan, doadan kendi i-evreninin derinliklerine inip

oradan trl trl sesler getiren bir iir anlaynn taycsdr. Onun gzleri d-evrene bakarken

bile kendi iini, kendi zn grr. iirinde, boyuna kendini doalatran, doa olaylarnda

kendinin yansdn sezinleyen, bu sezilerini anlatmaya, iirin diliyle aklamaya ynelen bir

tutum, bir g kavranr eilim vardr.

Yaaynn pek ksa bir dnemi iinde dzenli dnebilen, yllarnn ounu lgnlk iinde

geiren Hlderlin'in iirinde derin bir insan anlatm, daha dorusu kendini doaya veri, zn

doada bulu duygusu sezilir. 1806 ylnda ldran ozann btn yazlarnda doayla birleme,

doann iinde kendini bulma abalar kolayca grlr.

Alman iirine getirdii yenilik de ite buradadr. Onun iirlerinde, doa konuur, bir ozann

dilinde kendini, kendi anlatmn bulur gibidir.

Onun bu derin doa sevgisini, doann iinde yitiini, doa olaylaryla kendini ortaya koyuunu

anlamak iin An die Natur (Doa'ya), Sonnenuntergang (Gnein Bat), Aus Menon's Klage

(Menon'un Yaknmas), Die Nacht (Gece), Am Abend (Akam), Haelfte des Lebens (Yaamn

Yars) adl iirlerini okumak, onlar zerinde dnmek yeter de artar bile.

Derin bir ac, insann iini kemiren, yreini oyan, boyuna kmldatan, bir yerde durdurmayan

srekli znt Hlderlin'in iirinde ilk gze arpan zelliklerdir. O, daha ok acnn, insan

HLDERLIN

1


2/154

varlna gizlice sinmi, nereden geldii bilinmeyen zntnn dile getiricisidir. Ac ile sevgi,

sevin ile derinden gelen, insann birdenbire btn varln kaplayan kkl tedirginlik iirinin

ana kavramlar arasnda yer alr.

Durum byle olmakla birlikte, Hlderlin gene de neden dolay ac ektiini, derin, ykc bir

znt duyduunu ak kantlarla ortaya koymaz. niler, klar, zntden sevince, sevinten

zntye dallar, bir iirde beklenmedik elimeler okluk artr insan. Hlderlin bir ac

eken, znt duyan ozan olarak kar karmza. Bizim Fuzuli'yi andrr bir bakma. Doay

binbir boyam iinde grrken btn sevin verici grnler gznden silinir, doay insana ac

ektirdii iin seviyor sanrsnz. Doada insann lmeyeceine, yok olmayacana inanm bir

durum, bir iten sezii vardr dersiniz. okluk aldatr insan iiri. Gnlk bir doa olay iinde

birdenbire bir insan dikiliverir karnza. Onun gznde bir aacn yapranda, bir akarsuyun

karsnda yeeren otta grlen yeil insann brnd bir boyamdr. Aata insan aar,

iekte insan glmser, akar suda insan trk rr ya da mrldanr. Doaya, doa olaylarna

doymayan bir tutkusu, bir zlmez balan vardr.

Hlderlin'in byle bir anlayla doaya sarlmasnda, doay bir ana gibi kucaklamasnda

yaamnn, pek kkken ksz kalp baka ellerde bytlmesinin etkileri vardr. renimini

yapmas iin gnderildii dinci okullardan; sk, kuru koullara bal bir eitim grmekten ka,

yaratlndaki doaya alma isteinin ne denli derinlere kkler saldn gstermektedir. Aa

yukar btn iirlerinde bu tutum kolaylkla grlr.

Doann evremizi saran, iten dtan bizi srekli etkileyen olaylar iinde Hlderlin bizim

grdmzden baka bir nesne grr, anladmzdan bakasn anlar, dndmzden

bakasn dnr, aradmzdan bakasn arar. Onun dilinde doa srekli bir canllk,

tkenmeyen bir yaratclk iindedir. Sanat doann dile gelmi bir biimi gibidir. Doada,

zamanda tkenmeyen, eskimeyen, boyuna g kazanan, srp giden bir yaratc tin (ruh) vardr.

Ozann bu anlayn Der Zeitgeist (Zamann Tini) adl iirinde aka buluyoruz. Doa ile Tanr

birdir, birliktedir. nsan doann iinde bu gcn izlerini tayan (daha sanat insan) bir varlktr.

HLDERLIN

2


3/154

Hlderlin'in byle bir varlk anlayna ulamasnda en etkili neden eski a iiriyle olan iten

yaknldr. Nitekim Hyperion adl yaptnda eski Greklere duyduu derin sevginin, balln

izleri aka kendini gstermektedir. Eski Greklere duyulan bu ar sevgi, derin ballk

yalnzca Hlderlin'e vergi deildir. Aa yukar onsekiz ile ondokuzuncu yzyln btn Batl

dnrlerinde, sanatlarnda, aydnlarnda bu nitelikler, eilimler grlr. Avrupa'y eski a

kltrnn a kavuturmasnda Grek diliyle yazlan yazlarn nemli bir etkisi vardr.

Avrupa'nn birok alanda dzene kavumasnda, dzenli dnmesinde, kurumlarn

kurulularnda en byk etkinin Latinlerden gelmesine karlk, onlara, Greklere duyulan sevgi

duyulmamtr ylesine. Oysa dnceyi gerek yaama uygulama, yaamla dnce arasnda

balant kurma anlay daha ok Latinlerden gelmektedir. Byle olmasna karlk Grek sevgisi

daha derindir Bat'nn yreinde. alacak itir: Bat devlet kurmay, okul amay, yasalar

koymay, devletler arasnda ilikiler kurmay, daha bunlar gibi topluma vergi birok uygarlk

kurumunu, kuruluunu Latinlerden renmiken gene de Grek sevgisi ar basmaktadr.

Bu ar sevgi daha ok sanattan, iirden gelmektedir. Grek dncesi kendini iirle, yontuyla,

tiyatroyla beslemesini bilmi; btn sanat dallarndan elden geldiince yararlanmtr.

Eski Grek ozanlar yazlarnda daha ok tanrlar konutururdu, Hlderlin ise insan diliyle doay

konuturuyor bir bakma. Bunun byle olduunu onun Der Mensch (nsan) adl iirinden

anlamakta glk ekmiyoruz. Yalnz bu "insan"n da Hlderlin'in kendisi olduunu gzden

karmamak gerekiyor. Doa gibi btn insanlar da Hlderlin'in znde birlemi, bir araya

gelmi, kaynam durumdadr.

Hlderlin'in iirine giren, onun en ok kulland szlere bir gz atarsak bunlarn insanda bir

devinme, bir kmldan uyandracak nitelikte olduklar grlr. Btn varlklar, dalar, talar,

sular, aalar, rmaklar, dalgalar, yapraklar, oylumlar, sevgi onun dilinde srekli bir devinim

iindedir. Onun dilinde, iirinde duran, kmldamayan, bu kmldanlar iinde insann bir yann

yanstmayan bir tek nesne bulamazsnz. Sessiz bir uultuya kaplr insan Hlderlin'i okurken.

Bu bakmdan Hlderlin diyebilirim ki Alman iirinin en devingen ozandr. Onun iirinde kendi

HLDERLIN

3


4/154

evrenine ekilen, bir kyda sessiz duran insan bile srekli bir devinme ak iindedir.

Hlderlin'in insan kendi iinde btn doayla elele verip devinen, boyuna kmldayan bir

varlktr. Bu gr de eski Anadolu felsefesinde bulmaktayz. Birok iirinde bu eski felsefenin

izlerini, eski mitoslarn ilendiini, onlara deinildiini gryoruz aka...

Hlderlin'in iiri; yaps, iledii konular, tutumu, varla bak, olaylar, nesneleri yakalayp

aklay bakmndan lka Grek - Latin iirine benzer. zellikle evirisini sunduum

Empedokles'de Homeros gibi bir tutum gze arpar. lka iirinde zellikle Homeros,

Vergilius, Ovidius, son ikisinden daha nce yaayan Lucretius gibi ozanlar bir konuyu ilerken

onun en kk ayrntlarna dein iner, iie geen olaylar ele alp anlatr, birini brakp araya

giren ikinci olay alr, onu brakp ardndan geleni iler, kesilmeyen bir anlatm ak iinde

konuyu geniletir gider. Durum Hlderlin'de de byledir. Homeros'un lyada adl yaptnda

bulduumuz gne, gnam nitelemeleri, anlatmlar, Ovidius'un masal ileyileri, Lucretius'un

derinlemesine nesnelere bak pek az bir deiiklie urar Hlderlin'de.

Doa karsndaki tutumuyla lka'n ad geen ozanlaryla ok yakn bir benzerlik iindedir

Hlderlin. Yalnz, bu ili Alman ozannn insann daha derinliklerine indiini, insan rpnan,

zlen, doa iinde srekli bir zlem duyan varlk olarak aldn unutmamak gerekir. lka

iirinde insan daha ok d grnyle ilgiyi eker, iire girer. Oysa Alman ozannda d

grn ikinci srada kalyor.

Doa olaylarnn tkenmeyen ak iinde bulur insan Hlderlin. Bir suyun aknda konuan bir

insan, bir aacn duruunda dnen bir insan tutumu vardr. Doada grlen sessizlik, insann

kendi dnce evrenine dal; grltlerse da vurmu, bitmek nedir bilmeyen didinileridir.

iirlerinde sk sk Tanr adnn gemesine karlk ar bir Tanr ball grlmez Hlderlin'de.

Tanr daha ok doann btn, doann iinde sakl yaratc bir z kimliindedir. Buna karlk

ulusunun geleneklerine bsbtn kart bir davran iindedir de denemez. Szgelii

Nietzsche'nin davranlarn bulamayz onda, te yandan ada Goethe'nin tutumundan da

uzaktr. Hlderlin daha atlgan, daha korkusuzdur olaylar karsnda. Sevgisi, bak, nesneleri

HLDERLIN

4


5/154

anlay daha bilgecedir, yalnz ilka ozanlarna vergi bir bilgecelik iinde.

Hlderlin olaylarn znde srekli bir birliin, deimezlik ilkesinin bulunduuna, olaylar

yneten gl bir zn varlna inanmtr. Empedokles'i bir konu olarak ele almas da bundan

ileri geliyor bir bakma. Empedokles, birletirici, danklk iinde yaknlatrc, nesneleri iie

giydirici bir ilkenin, bir zn varlna; doada arpan iki kar ilkenin srekli bir yanyanalk

iinde bulunduuna inanan bir bilgedir. Hlderlin'i bu bakmdan etkilemi olsa gerek.

lka Anadolu felsefesi varln, dolaysyla evrenin elle tutulur zlerden kurulduuna inanan bir

dnce dzeni iinde domu, gelimiti. Thales varln su gibi bir ilkeden, sudan

kurulduunu; btn deimelerin, trlenmelerin suyun ayr ayr nitelikler kazanmasndan ileri

geldiini sylyordu. Ona gre btn varln z suydu. Yaam denen srekli dirilik sudan

geliyordu. Bitkiler, canllar, hava; szn ksas grlebilen, elle tutulabilen ne varsa sudan

tremitir; zn, yapsn kuran sudur.

Anaximenes suyu brakp varln znn soluk olduunu ileri srd. Ona gre btn varlklar

soluun skp almasndan, daralp genilemesinden, trl trl nitelikler kazanmasndan

ortaya kmtr. Evrenin olu ilkesi su deil soluktur, yeldir. Btn diri nesneler birer tin tarlar.

Evrende tin tayan varlklar diri, tamayanlarsa canszdr. nsan lnce ona diriliini veren z

gider, soluk gvdeden ayrlr. te lm denen olay soluun gvdeden ayrlmasdr. Btn dirilik

gc soluktadr.

te yandan daha yrekli, daha atlgan bir bilge olan Herakleitos varln zn kuran nesnenin,

ilkenin ate olduunu ortaya atm; evrenin srekli devinim iinde bulunduunu, boyuna srp

giden bir deimenin varolduunu, bizim bitmeyen bir ak iinde olduumuzu sylemitir.

Btn bu deimelere karlk evrenin znde deimeyen, olduu gibi kalan, evrene varlk

btnl iinde kimliini, kiiliini kazandran bir ilkenin bulunduunu da aklamaktan kendini

alamaz Herakleitos. te bu deimeyen, z kuran, amaz bir l olan varlk Logos'tur.

Evrenin dzenleyicisi, olaylarn lei, egemeni odur. Bu z, deiiler iinde deimez olarak

kalandr. Grnler iinde grnmez olarak durandr. Evrene uyumu, dzenlilii, olaylara belli

HLDERLIN

5


6/154

belirlilii veren odur. Logos bir dzendir, ldr. Btn olumalarn yreinde vardr.

te buraya dein bilgenin evren, varlk karsndakini tutumunu, olumalar aklaylarn pek

ksaca grdk. imdi bir bakasna geelim. Evren tek ilkeden, soluk, ate, su gibilerden

kurulu deildir. Varlk denen nesneler, olumalar alan bir zden kurulmu olamaz. Daha ok,

daha trl trl zlerden yaplm olmas gerekir. Varln drt kurulu ilkesi, kurucu z vardr.

Bunlar da su, soluk, ate, bir de topraktr. Bu son dnceyi, trl ilkeleri birletirip bir nesne

yaratan gr ortaya atan bilge, evirisini sunduum yapta ad verilen dnrdr:

Empedokles. Empedokles (490-430) Sicilyal bir bilgedir. Yaay, davranlar olduka ilgi

ekicidir. lm bile bir masal nitelii iindedir. lkesinin yasalarna, tanrlarna, genliine

kar ykc, yoldan karc tutumlarda bulunuyor dncesiyle yurdundan srlmtr. O da

kendini Etna yanardann iine atp zne kymtr. Ona gre, bu trl trl ilkeleri (su, yel, ate,

toprak) birletiren, ayran iki ayr ilke daha vardr. Bunlar da Sevgi ile Tiksinme'dir. Sevgi

birletirici, tiksinme ayrcdr. Evrende kartlklar arpr. Her nesnenin, her oluun bir de kart

vardr. Gzel - gzel olmayan, iyi - kt, ar - yenik, yumuak - kat gibi. Evren bir elimeler,

kartlklar alandr.

Empedokles, bu ilgi ekici dnceleri yznden, Hlderlin'den yzyllarca nce Romal bilge-

ozan Lucretius'un da ilgisini ekmi; De Rerum Natura (Varln yaps) adl yaptna dein

girmitir. yle ki Lucretius onu vmekten kendini alamaz; onun yaptn anlatmaktan geri

duramaz. Lucretitus nl yaptnda "Sicilya bu kiiden (Empedokles) daha parlak, daha deerli

bir nesne barndrmam kucanda, insan onun kii-soyundan geldiine kolay kolay inanamaz"

diyor.

Empedokles bir ozandr, dncelerini Arnmalar ve Doa adl iki uzun iiriyle dzenlemitir.

iirinin bir yerinde tinin gvdeden gvdeye getiini, kendisinin bir alar balk, ku, al

olduunu syler. Hint dncesinde grlen, tinlerin ayr ayr gvdelere girdii inancn savunur:

Vaktiyle ben olan, kz, al oldum.

Ku oldum, denizden srayan dilsiz balk oldum. (*)

HLDERLIN

6


7/154

Arnmalar'n bir ok yerinde bylesi dncelerle karlar; insann, evrenin srekli atmalar,

kartlklar iinde bulunduunu ileri sren grlerle karlarz.

Empedokles'e gre insan skntlar, aclar, yoksunluklar, yoksulluklar iindedir:

Vah sana, ey zavall insan soyu, ey bahtsz,

Byle kavgalardan ite, byle inlemelerden

yaratldnz...

... arlar ve aclar kartrarak, aldatmalar

ve szlanmalar...

(Yukarda ad geen eviri, sayfa. 138)

Bu grler bir btnlk iinde Hlderlin'in iirlerine girmitir. Yukarda ad geen iirlerinde,

Hyperion'da bunlar aka gryoruz. Bundan da, Empedokles'in Hlderlin'i grleri, yaay

dolaysyla epeyce derinden etkiledii sonucu karlabilir.

evirisini sunduum Empedokles adl yapt Hlderlin'in tiyatro trne pek de uygun gelmeyen

bir konuyu ilemesiyle ortaya kmtr. Yaptn ana konusu Empedokles'in doduu yerden

srl gibi grnyorsa da yle deildir. Ana konu insann doa, alnyazs karsndaki

durumu, iinde bulunduu kmazlar, d olaylarla kendi i evrenindeki olumalar arasnda

grlen srekli atmadr. nsan dnen bir varlk olarak ne yana dnerse dnsn, nereye

giderse gitsin bitmez tkenmez elimelerle, atmalarla kar karyadr. Bu kart durumlar

iinde insann benlii kendini gsterir. Kartlklar insana bir belirlilik kazandrr ya da byle bir

tutuma ynelmeye iter, bask yapar. te Empedokles'de bu nitelik kendini gsteriyor. Btn

basklara, itmelere, ezmelere karlk nl bilge dncesinden, inancndan sapmyor; baka bir

deyimle, dinci gre kaplmakszn doann dzeni iinde kendisine verilenden ayrlmyor. Yn

deitirmiyor. Bu geliigzel bir konu deildir Hlderlin iin. O da yaamnda, ok dar bir

anlamda da olsa, biraz Empedokles'ti. Genliinde kendisine verilmek istenen eitim,

tekdzenlilik onu bir trl etkileyememi, iinde gelimekte olan doa vergisi eilimin ynn

deitirememitir.

HLDERLIN

7


8/154

Hlderlin bu yaptnda biraz da iyilikle ktl kar karya koyar. Empedokles yaplan

iyiliklerin, Hermokrates ise bunlara kar bilinsizce dikilen iyilikbilmezliin yanstcsdr.

Bilgenin gznde nemli olan yenilik, dnce bakmndan gelime, ilerlemedir. Hermokrates'in

ereiyse nereye varrsa varsn elde bulunanlar olduu gibi saklamak, korumak, ilerici

dorultuda grlen btn deimelerin nne gemek, onlar nlemektir.

Hlderlin bize verdii taslaa gre yaptn bitirmemitir. Bunun nedenlerini burada uzun boylu

aklayacak deilim. Gerekmez de. Yalnz, geirdii bunalmlarn burada nemli etkileri

olmutur.

smet Zeki Eybolu

EMPEDOKLES

EMPEDOKLES'N TASLAI

(Frankfurt)

HLDERLIN

8


9/154

Be perdelik bir tragedya

BRNC PERDE

Empedokles dncesi, felsefesi dolaysyla, her belirli urann, trl konulara ynelmi ilginin

kmsenmesine yol atndan, epeydir bir kltr hnc ekmi zerine. Hem bireysel varln

can dman diye bilinmi, bu yzden gerekten gzel ilikiler iinde bile tedirgin, bir yerde

duramaz, ac eker olmu. Bunlar zel ilikilerdir; yalnzca o btn canllarla byk bir oyun

iinde olduunu sezmitir, onlar onu doldurmutur iyice. Oysa o, yine de her yerde bulunan

gnldelerle ili dl deildi bir tanr gibi, ilerinde yaayp sevebildii kimseler arasnda bile

bir tanr gibi zgr, yaygn deildi; onun gnl, dncesi var olan kapsamt, o art arda

gelilerin yasasna balanmt. Empedokles, Agrigentolularn bayramda kard yzkzartc

bir olaya dayanamaz; ama bu bayramn etkisinden ok ey uman kars onu bu enlii

kutlamaya yrekten inandrr; sonra gene karsnca az ok duygulu, alayl bir biimde azarlanr;

bu yz kzartc olayla bir aile kavgas yznden bildiini yapmaya koyulur; evi de, kenti de

brakr, Etna'nn sessiz yresine ekilir.

Birinci Sahne

Empedokles'in birka rencisiyle halktan birka kii. Bu kimseler Empedokles Okulu'nun

iine girmeye kalkarlar. Empedokles'in bir rencisi, gzdesi gelir. "Gidin" diye seslenir

tekilere, bu ara kendi ieri girer, onlara bu din yaycsn gsterir, ekip gitmelerini buyurur;

retmen bu sra bahesinde derin bir dnceye dalmtr. Empedokles'in konumas.

Doa'ya yakar.

HLDERLIN

9


10/154

kinci Sahne

Empedokles kadn ve ocuklarla. Kklerden biri evden aa doru rr: "Baba, baba,

duymuyor musun?" Bunun zerine anne aa iner, onu kahvaltya arr, konumasna balar.

Kadnn inceden inceden yaknmas, Empedokles zerinde zc etkisi, Empedokles'in

yrekten zr dileyileri. Byk bayramda birlikte olmak, birlikte elenmek iin kadnn yakar.

nc Sahne

Agrigentolularn bayram. (Bir tccar, bir doktor, bir rahip, bir komutan, bir gen bey, yal bir

kadn.) Empodeklos'in znts.

Drdnc Sahne

Evcek bozuma. Empedokles'in dncesinin ne olduunu, nereye gideceini sylemeden

ayrl. O karsn, ocuklarn yannda, gnlnde tadn sylerdi; yalnz onlarn kendisini

anmsamadklarn dnrd. Artk evreni (ufku) daralm; birlikte yaadklarn uzaktan

grebilmek, kavramak, onlara glmsemek iin daha yksee kmak gerektiini dnyordu.

KNC PERDE

rencileri Etna'ya Empedokles'i grmeye giderler. lkin onu gnl yalnzlndan ayran, onu

gerekten kmldatan gzdesi gelir; sonra tekiler, onu yeniden insan yoksulluuna kar

kzgnlkla dolduranlar; yle ki o onlarn hepsini kovar, sonunda kendisini brakmas iin

gzdesine t verir.

HLDERLIN

10


11/154

Birinci Sahne (*)

Empedokles Etna'da. Empedokes'in Doa'ya kar kesin gnl vermilii.

kinci Sahne

Empedokles ile gzdesi.

nc Sahne

Empedokles ile rencileri.

Drdnc Sahne

Empedokles ile gzdesi.

NC PERDE

Etna'da karsyla ocuklar Empedokles'i grmeye giderler. Onlarn yrekten yakarna kadn

bir de o gn Agrigentolularn onun adna bir yontu dikecekleri bildirisini ekler. n ve sevgi, bizi

gereklie balayan biricik balar, onu geri getirirler. rencileri sevin iinde evine gelirler,

gzdesi boynunu bker karsnda. Empedokles yontusuna bakar, onu bunu yapmaya inandran

halka aka teekkr eder.

DRDNC PERDE

HLDERLIN

11


12/154

Onu kskananlar birka rencisinden Etna'da halka kar syledii ar sylevi renip ondan

yararlanmaya, halk ona kar ayaklandrmaya kalktlar. Gerekten de halk onun yontusunu

ykp onu ilden srd. Artk uzun bir sredir isteyerek lp sonsuz Doa ile birleme konusunda

gelien yargs son biimini ald. O bu amala karsndan, ocuklarndan ikinci kez daha derin,

daha ac bir durumda ayrld, gene Etna'ya gitti. Gen gnldeini savuturdu. Karsna,

yattrd avuntular yznden kendisini aldatmayaca konusunda gveni vard. Bu gnldei

onun gerek ereini kmsemek istiyordu.

BENC PERDE

Empedokles lmne hazrlanyordu. Birtakm geliigzel nedenler yargsn engelliyordu, o

bunu kendi i varlndan gelen bir gereklilik diye grd. imdiye dein evrenin yerlileriyle

elinde bulundurduu kk sahnelerde kendi dnce trnn, yargsnn onayn grd her

yerde. Gerei kmseyen gzdesi geldi, retmeninin anlay iinde byk devinmelerden,

grnden dolay yle etki altnda kald ki buyrua kr krne boyun eip gitti. Bunun zerine

Empedokles kendini yalmlar karan Etna'ya att. Gzdesi akn, tedirgin bir durumda evreyi

dolap retmenin demir ayakkablarn buldu. Onlar uurumdan kan yalmlar frlatp atmt.

Tand onlar. Empedokles'in ailesine, halk iindeki yaknlarna gsterdi. Yanardan banda

toplandlar, zldler, byk insann lmn kutladlar.

HLDERLIN

12


13/154

EMPEDOKLES'N LM

(Birinci Blm)

BRNC PERDE

Birinci Sahne

ki Vesta Rahibesi.

PANTHEA. Onun bahesidir bu. Orada, koyu karanlkta, pnarn fkrd yerde, duruyordu

dipdiri, ben nnden getiimde. Sen, onu grmedin mi?

RHEA. Grebilir miydim? Dnden beri babamla Sicilya'daydm. daha ocukken grmtm

onu, Olympia oyunlarnda bir sava arabasnda atlar ynetirken, eskiden.

PANTHEA. imdi grmelisin onu. imdi. Sylendiine gre ne yana gitse, bitkiler de o yana

dner, nereye denei dokunsa sular fkrrm yerden. Doru olabilir btn bunlar. Frtnal

havada bir bakmaya grsn ge, bulutlar dalr, prl prl gn rm. Daha neler deniyor

bilsen! Kendin grmelisin onu. Bir an da olsa. Daha bunun gibi pek oklar. Ben saknyorum

ondan, ne varsa deitiren korkun bir z var onda.

HLDERLIN

13


14/154

RHEA. Nasl yayor bakalaryla? Ben anlamyorum bu adamn iini.

Onun da var m bizim gibi bo gnleri.

yle skntl, sama sapan ileri?

nsanca bir ac eker mi o da?

PANTHEA. Ah! Orda son kez grmm onu

Aalarnn glgesinde,

Bir tanrsal ac ekiyordu derin mi derin...

Olaanst bir zlemle bakar yere birden,

Yitirdiince oalan zgn bir aratrclkla,

Bir yol dalar kzllna korunun yukar,

Uzak mavilie, silinir gznde yaam,

Sarar burkulan yreimi

Bir grkemli grnn kendinden geii -

Sen de batp gideceksin ey gzel yldz

Bir nesne kalmayacak artk uzun boylu.

Bunu kurar dururdum...

RHEA. Konumu musun onunla sen,

Panthea, daha nceden?

PANTHEA. Bir eyler anmsatyorsun bana bu konuda. ok olmuyor, lm deine dtmd.

nce prl prl gn kzard nmde, gne batyordu, bir cansz glge gibiydi evren. Eskiden can

skc bir dman olduu byk adam; doann gvenini, yardma ard babam umutsuz

gnde. O zaman bu yce kii ulatrd bana ilac, bir byl uzlama iinde eriyip kart didinen

yaammla birbirine, tatl duygulu ocukluk gnlerine daldm, gzlerim ak uyudum gnlerce,

gereksemedim bir soluu bile. Yeniden alverdi varlm l l bir been iinde. oktandr

yoksun klndm evrene, prl prl bir ilgi duyula ald gzm gne kar, orada duruyordu

Empedokles. yle tanrsal, yle gerek geldi bana. Glmseyen gzlerinde iek iek ald

HLDERLIN

14


15/154

bana yaam yeniden. Ah, bir sabah bulutuu gibi dkld gnlm yksek, tatl a kar; ben

ince bir yansmaydm ondan...

RHEA. Ey Panthea...

PANTHEA. Onun gsnden gelen. Btn ezgiler nlyor her hecede, tini de sznde. Oturmak

isterim ayaklarnn dibinde saatlerce, onun bir rencisi, onun ocuu olarak, onun gklerine

bakmak, onda sevinten ldrmak, onun gklerine dalp kendimden geinceye dein...

RHEA. Bir bileydi sevgiyi, sylerdi syleyeceini.

PANTHEA. Bilmez o. Dolar kendi evreninde

Duymadan bir nesneye gerekseme, bir tanr

Sessizliince yrr ieklerinin arasnda,

Saknr incinmesin diye hava, mutluluk..

Sessizdir onun evreni, coar gnlnce

Ykselen bir elence iinde, fkrr

Bir kvlcm bir dnce gibi gecesinden

Yaratc bynn, sokulur l l,

Gelecek eylemlerin zleri yreine,

Oluan insan yaamnda, sessiz doada,

Grnr ona evren, duyar kendini bir tanr gibi

elerinin iinde, bir gke trkdr sevinci,

Gn olur gsterir kendini, girer halk iine,

Kalabaln uuldad, bir glnn

Babo grltler kard yerde..

Byle yrtr egemenlii grkemli nder,

Gelir yardma yeterince grldnde,

Almak isterlerse yardmna

Bir yabancnn boyuna, sezmeden

HLDERLIN

15


16/154

Geip gidiini - eker gtrr onu

Glgeliklere sessiz bitkiler evreni,

Daha gzel grnd yere,

Oradadr; btn gllyle

Karsndadr gizem dolu yaam...

RHEA. Ey konuan kadn. Nasl biliyorsun her bir

eyi?

PANTHEA. Onu dnrm ben - ne ok

dncelerim

Var onun stne! Ah. Anlam mym onu,

Ne olduunu? Yaamn kendidir o,

Biz birer dz ondan. -

Gnldei Pausanias az ok sz etmi ondan

nceden bana, grr onu gnden gne o delikanl,

Jupiter'in kartal daha vnl

Deil Pausanias'tan - yle sanyorum.

RHEA. kamam sana, ey sevgi, ne dersen de

Ne aclar doluyor iime anlatlmaz,

Senin gibi olmak isterim ben de

stemem onu bir daha. Evet siz

Byle mi olursunuz bu adada?

Sevin duyarz byk adamlardan,

Bunlardan biri gneidir Atina kadnlarnn,

Sophokles'tir. Onda btn lmllerden,

zellikle kzlardan bir z grnr grkemli,

Prl prl bir an doar iinde... -

HLDERLIN

16


17/154

Her biri dncesi olmak ister bu grkemlinin,

Boyuna gzel, gen olmak solmadan,

Ozann zne girip kurtulmak,

Sorun, dnn, kentin bu dk kzlarndan

Hangisinin sevgiler dolu bir yiit olacan,

znde canlanan, Antigone dedii o,

Il l olacak alnlarnz girdiinde

Tanrlar gnldei bayram gn tiyatroya,

Yok artk zntnz

Yitmiyor sevgili gnl

Bir acnmal yaprak boyun eii iinde. -

Adadn kendini - biliyorum iyice,

yle byktr ite seni sessiz brakmada,

Sonsuzu seviyorsun snrszca.

Nedir yardmcn senin? Evet senden

Onun bat alyor cn,

Sen iyi ocuk, gmen gerekir mi onunla?

PANTHEA.Yapma

Gurur verme bana, korkutma beni,

Bana gre deil ona gre olan.

Ben o deilim, o gse bile

Benim gm olmaz onun g,

lm de byk olur byklerin.

Gitmek istiyor bir yiitle silah tayan;

Elinde aln yazsnn lda,

Byle arlmas gerekir birinin

HLDERLIN

17


18/154

teki gibi, nedir bu adamn ulat,

nan bana, yalnz udur onun kazanc

Su ilemi btn tanrlara kar,

ekmi onlarn hncn zerine,

Onun gibi su ilemek istedim ben de,

Onun uradna uramak,

Ne olurdu bir yabancyla sevenler

Bir ekiivereydi, ne olurdu. - Ne istiyorsun?

Yalnz tanrlar konusalar, sen budala kadn

Yeremezsin bizi onun gibi...

RHEA. Belki onun gibisin sen de

Yoksa nasl bulurdun onda mutluluu?

PANTHEA. Sevgili gnl.

Bilmiyorum, neden balym ona

- Bir greydin onu -. Dndm bir yol

kar dar belki diye (bu saatte

Krlarda gezer seve seve sonsuz genlik,

Bir an benzetiverirse ona yeni gn -),

Grmsndr onu giderken -

Bir istek vard yle, doru deil mi dersin?

Vazgemeliyim bu dileimden, grnyor o,

Artk sevmemi tanrlar

Bu sabrsz duamz, haklar var.

stemem artk istemem - ben sizden

Ummalym iyi tanrlar - bilmem ondan bakasn -

stiyordum seve seve, dileyeydim tekiler gibi,

HLDERLIN

18


19/154

Yalnz gne n, bir de yamuru sizden,

Bir bunu yapabilirdim.

Ey sonsuz gizem - Biz neyiz,

Ne aryoruz, bulamayacaz aradmz,

Biz, iyi saatte olanlar gibi deil miyiz?

RHEA. Baban geliyor, orada,

Bilmiyorum, kalalm m gidelim mi?

PANTHEA. Ne diyorsun? Babam m? Gel svalm.

kinci Sahne

Kritias (Archon). Hermokrates (Rahip).

HERMOKRATES. Kimdir orada giden?

ARCHON. Kzlarm, sanrm,

Bir de konuun kz,

Dn evime gelenin.

HERMOKRATES. Raslant m? Yoksa onu mu

aryorlar,

Halk gibi onlar da yitmi mi sanyorlar?

ARCHON. Gelmemi kznn kulana imdiye dein

Bu olaanst sylenti, onunla ilgili

Btn olup bitenler gibi..

Ormanlara, llere ya da denizlere gitmi,

Ge km, yere girmi ola,

Snrsz anlamn ittii yere.

HLDERLIN

19


20/154

HERMOKRATES. Yok olanlarla, onlar da grmeli

onu,

Bununla kovarlar ancak bo sany.

ARCHON. Nerdedir dersin?

HERMOKRATES. Burdan uzakta deil,

Cansz duruyor karanlkta.

Alm btn gcn tanrlar elinden.

O gnden bu yana, tanr deniyor

O imi erkiiye halkn dilinde.

ARCHON. Halk da imitir onun gibi...

Ne yasa dinlerler artk, ne gereke,

Ne de yarglar, kprp tam

Btn gerekseyiler, anlalmaz uultular

Mutlu rmak kysndan bsbtn...

Bir yabanc bayram olmu btn gnler,

Bayramlar bayram, tanrlar da gitmi

Bu gerek bayram gn birlik iinde.

Karartp bir byc drt yan

Bir de azgn frtna karm bamza

Doldurmu yeri de, g de alt st etmi,

Bakyor, seviniyor znden,

Bir de sessiz yerinden dolay...

HERMOKRATES. Ne de glym aramzda

Bu erkiinin tini...

ARCHON. Sana diyorum, anlamyorlar onu

Ne varsa ondan bekliyorlar hani...

HLDERLIN

20


21/154

O tanr olmal, kral olmal onlara...

Ne derin bir utan duydum onun nnde,

lmden kurtarnca ocuumu.

Sen ne yolla tandn onu Hermokrates?

HERMOKRATES. ok sevmi onu tanrlar,

lk kii deildir o duygusuz geceye

Mutlu gvenlerinin doruundan,

Yukardan, att tanrlarn..

Akn bir mutluluk iinde

Pek ok nesneyi unuttuundand bu,

Seziyordu snrsz bir yalnzlkla ceza giydiini,

Byle bir iin bana geldiini. -

Son saati deil onun bu,

ekemez, byle bir alakla dayanamaz znde,

Tutuuyor yeni bir almak iin

Sonsuz uykuya dalan ruhu

Yar uyank korkun biri, de dalan,

Konuuyor eski, pek yiit kimseler

Bir kam sapyla Asya'dan Avrupa'ya geenler,

Bir szyle tanrlar yaratanlar gibi.

z malnca duruyor karsnda

Geni, dipdiri evren,

Kmldyor gsnde bir korkun istek,

Ne yana ynelse bu istek, bu yalm

Bir ak yol yapyor...

Ne varsa nnde iyi an olgunlatrd

HLDERLIN

21


22/154

Yasa, sanat, tre, bir de kutlu sylenti

Alt st ediyor, katlanamyor bir trl

Yaayanlardaki sevince, bara...

Bir bar olmayacak artk o...

Yitii gibi btn nesneleri geirecek

Yeniden ele, yabanlar iinde, bir tek lml

Bile tutunamaz onun kkreyiine kar.

KRITIAS. Ey koca adam! Gryorsun bilinmezleri

bile!

Dorudur szn, yerine gelirse,

Yazklar olsun sana Sicilya, ne gzelsin

Krlarnla, tapnaklarnla bir de...

HERMOKRATES. Ulam ona yargs tanrlarn

balamadan iine.

Toplansn artk yalnz halk,

Gstereyim onlara erkiinin yzn,

Gklere umu, gitmi dediklerinin.

Tank olsunlar ona yadrdm karga,

Onun atld ssz le, orada kt saatin

Geri dnmeksizin ekecek cezasn,

Nedenli bir tanr olmusa da...

KRITIAS. elimsiz halk yznden

Geerse baa gz pek olan kimse,

Korkmaz msn benim, senin, bir de tanrlarn

uruna?

HERMOKRATES. Dokunuyor toyunun (*) sz

HLDERLIN

22


23/154

soukkanl olsa da kii.

KRITIAS. Yoksa onlar uzunboylu sevileni;

Ac ekiyorsa kargtan dolay,

Seve seve yaad bahelerinden

Yer yurt edindii ilden srecekler mi?

HERMOKRATES. Kim katlanabilir yurdunda

bir lmlye,

Bir de gereince karglanmsa stelik?

KRITIAS. Peki, sen de bir sulu saylyorsan

Ona bir Tanr diye sayg duyanlar gznde?

HERMOKRATES. Kalkacak bu yanlma, bir

grsnler gzleriyle,

Tanrlar yceliinde yitmi sananlar onu!

Artk iyilie yztuttular,

zlyor, aldanyorlard dn

Dolayor sada solda boyuna

Pek ok sz ediyorlard ondan

O yoldan geliyorken ben de..

Onlara, onun yanna ulatraym sizi

Dedim bugn, onun evinde her kii

Sessiz sessiz durabilir bir yerde.

Yakardm sana dar gelesin benimle

Grelim uyarlar m bana diye,

Bulamazsn burda kimseyi, gel artk!

KRITIAS. Hermokrates!

HERMOKRATES. Nedir o?

HLDERLIN

23


24/154

KRITIAS. Gryorum onu orda

Dosdoru.

HERMOKRATES. Brak gidelim, Kritias!

lgimizi ekmesin konumasyla.

(kisi de gider.)

nc Sahne

Empedokles.

EMPEDOKLES. Yava yava salnp sokuldun sessiz

dnyama,

Buldun beni maarada, karanlkta,

Sen, ey gnlde sen! Ne umutsuzdur geliin,

Ne uzak, yeryznde, yukarda, ey gzel gn

Sezdim yeniden geliini!

Sizedir gvenim, size ycelerin hzl

alkan erkleri, yakn olun gene bana,

Her zamanki gibi yakn mutluluunuz.

Krlarmn yanlmaz aalar sizin!

Geliirsiniz boyuna, her gn iersiniz

Gkyz kaynaklarndan kla, siz ayrcallar,

Eker yaam kvlcmn hava

Dlleyerek iek amlarn. -

Sen ey dipdiri doa; gzlerimin nndesin,

Tanyor musun artk gnldeini,

HLDERLIN

24


25/154

u yce sevgiliyi, beni tanyor musun,

Toyunu, sevinle dklm adak kan gibi

Sana sunulan canl trky?

Kutlu aalarn yannda

Suyun; yerin damarlarndan kp

Topland yerde, kzgn gnde

Susamlarn serinledii yerde - iinde,

imde, siz yaamn kaynaklar

Fkrn evrenin derinliinden topluca,

Susamlar geliyordu - imdi ne oldu?

Gvenir misiniz? Yalnz mym ben?

Gndz bile gece mi burda, darda?

Daha yksek, lml bir gz grd,

Grmez klnan dokunuyor o yana bu yana -

Neredesiniz tanrlarm?

Yazklar olsun, braktnz m beni

Bir dilenci gibi,

Sizi seven, duyan bu gs de,

Nedir alaa ediiniz bu gnl, zgr doan,

Smsk baa vuruunuz nedir iimde?

Katlanacak mym ben bu t krldm,

Bu gszlere, bu korkun Tartarus'ta

Btn gn dvlenlere?

Bilirim kendimi, yapmak isterim onu;

Bir soluk almalyz haaa! Gn douyor! Gidelim.

vnmem byle ilerle ben!

HLDERLIN

25


26/154

pmem tozunu, bir daha, darack bir yolun,

Eskiden dlere kaplp gittiimin - gemi o,

Ayrlmalyz artk.

Sevilmiim, sizce sevilmiim ey tanrlar,

yle itenliyim, evrenizde yaarm gibi,

yle bilmiim sizi, bir d deil

Gnlmde sizi duyuum,

Bilmiim, anlarmm sizi,

Sizinle gryorum ilerimi!

Ne soy kmldarsa iimde tin

Sen, sessiz hava! Girmise iime

lmller yanlts, sen kurtarc

Sevgiden yaral gnl, soluk alyorsun,

Sen uzlatrc! Grm bu gz

Tanrlk ilerini, pek yaygn k,

ok dinledim seni taparcasna bir duyguyla!

Sizi de, ey teki sonsuz gller!

Durmusam dan doruunda,

Ey glgeden izgi ..............

.....................

.................. geip gitmi,

Sen, evet sen, onu gizleme kendinden!

Bunda sulu sensin ey Tantalus!

Ykm getirdin kutlulua,

Bozdun atak bencilliinle gzel anlamay,

Ey zavall, o zaman evrenin yceuslar

HLDERLIN

26


27/154

Basm barna seni, sevgiyle dopdolu, dndn

Kendini, yanldn eli sk budala,

Esirgeyici diye sattn kendini,

Birer gsz uak gibi yardmcn olmu

Melekler! Aranzda yok mu benden alacak,

Gerekli mi benim tek bama yerginin,

Kargn acsn iime dkmem!

Datt Delphoi'nin tahtn, yok bence

Daha iyisi, sam bam yoluyorum,

Bir dazlak biliciyim artk - ey tanrlar!

Drdnc Sahne

Empedokles. Pausanias.

PAUSANIAS. Ey hepiniz

Gksel erkliler, nedir bu?

EMPEDOKLES. ekil!

Kim gnderdi seni buraya? Bende mi

Bitirmek istiyorsun iini? Syleyim sana

Ne varsa, bilmiyorsan, sonra yap yapacan,

E sonra - Pausanias! Artk arama

Gnl verdiin erkiiyi,

O yok artk, git, gzel delikanl!

Yzn yakyor iimi, yap istediini,

ster say ister sv, yeter de artar bana

HLDERLIN

27


28/154

kisi de senden geldikten sonra!

PAUSANIAS. Ne oldu? Bir mutum var sana

oktandr, krettim seni uzaktan grnce,

Gn nda, batan ayaa titrer buldum.

Yalnz mydn? Duymadm bir szn bile,

Bir yabanc lm sesi nlyor kulamda...

EMPEDOKLES. nsan sesidir o, ok n salan

lml diye,

Pek mutlu klm onu gzel doa...

PAUSANIAS. yle deil

Btn evren tanrlaryla sk fk

Olduun gibi deil bu.

EMPEDOKLES. yle dedim ben de,

Sen iyi insan, kutlu byc

kp gitmemiti iimden daha,

Bu yzden beni, bu gnlden seveni,

Seviyorlar daha, evrenin yceuslar...

Ey gksel k! Evet beni

renmemi insanlar daha - epeydir,

zlem duyar yreim yce diriye,

Onu bulamad daha, bu yzden dndm sana,

Bir bitkinin balan gibi oktandr

Bir sofuca been iinde balanmtm sana,

oktandr kr krne,

ok g anlar lml prl prl olanlar.

Bylece...............

HLDERLIN

28


29/154

iekleniyor zm, senin iekleniince,

Bundan tanmm seni, bardm: Yayorsun!

Gler yzle dolar gibisin lmlleri,

Senden der her kiinin stne

Gksel prl prl sevimli aydnlk

Senin znn boyasn tar ne varsa,

Byleydi benim iin de iirde yaam.

imdedir senin zn, vermi aka

Gnlm senin gibi, ar bal topraa kendini,

Ac duyana, okluk kutlu gecede

vdm onu, lme dein sizi yrekten

Alnyazlaryla dopdolu korkusuz sevmek iin

Kmsemeden bir tekini bile masallarmzn....

Byle yapmm onunla lm anlamasn.

Baka bir hrt vard nceden krda,

Nede inceden rldard da kaynaklar,

Nede yumuak bir esinti vard ieklerde lk

Ey toprak! Sessiz yaam veren bana.

Btn gnldelerin senin, ey toprak;

Grkemli de deiller hani pek,

Yorgunluktan, sevgiden sndlar, bydler,

Btn bana verdiklerin, sessiz oturmu

Tepede, ap ap dnmsen yaamn

Kutlu kutlu yanltsn, senin dolamandan

Derin derin kmldanyorum

Sezerek kendi alnyazm,

HLDERLIN

29


30/154

Soluk alyor senin gibi hava,

Salk veriyor bana, sevgiyle yaral gnlme,

zld byl derinliinde bilmecelerim...

PAUSANIAS. Sen mutlu kii.

EMPEDOKLES. yleydim! Syleyebilirdin, ne soy

olduunu,

Senin meleklerinin dolamas, etkisi - denir onlara,

Ey yolda olduum, grkemli doa!

Bir kez daha barabildim ruha,

Benim dilsiz, l gibi ssz gnlm

Yanstverse btn seslerini senin!

Ben o muyum? Ey yaam, nlar m kulanda

Senin uan ezgilerin btn,

Duyar mym eski yankn, yce doa?

Ah, ben, ne varsa yitiren, yaamadm m

Bu kutlu toprakla, bu kla

Ruhun bir kez bile szlanmad seninle,

Ey baba gk! Btn canllarla

Sonsuzca var olan olymposta? -

Alarm krbalanm gibi,

Ah, kalmak istemem, seni de benden almasnlar - sus!

lyor sevgi, kayor tanrlar birden,

Biliyorum pek iyi, brak beni,

Ben, eski ben deilim artk, iim yok seninle...

PAUSANIAS . Sen osun, gerektir o olduun.

Syle bana, bence anlalmayan,

HLDERLIN

30


31/154

Nasl yok ediyorsun kendini byle?...

Ruhum sayklyor sanrm

Zaman zaman, yeterince aldnda

Sevdiim dnyaya, derin sessizlie kapannca.

l m dersin yoksa sessiz durana?

EMPEDOKLES. Seve seve, yorulup avunduun

gibi, iyi insan!

PAUSANIAS. Alay ediyorsun bilgisizlikle dpedz

Dnr msn mutluluunu, sen de, benim gibi?

Pek iten deildi hani, ac ekiyorsun,

Byle diyorum uygunsuz nesneler yznden.

Grdm seni iinin banda, barbar kent senden biim,

Anlam kazanm, onun gcnde rendim grn

senin,

Onun evrenini bir de, kutlu anda senin bir szn

Bu yllarn yaamn benim iin yarattnda,

Evet yeni gzel bir zaman

Balad bu delikanldan.

Orman hrdaynca uzaktan uysal geyikler

Nasl dnrse yuvalarn,

yle arpar benim de yreim; sen

Eski evren mutluluundan sz ederken,

Gstermez misin byk izgilerini gelecein bana,

Bir sanatnn keskin bak nasl

Btn bir tabloda eksikleri ortaya koyarsa?

Apak deil mi nnde alnyazs insanlarn?

HLDERLIN

31


32/154

Bilmez misin glerini doann,

Gvenle nasl istersen yle ynetirsin doay,

Sessiz egemenliinde bir lml gibi deil?

EMPEDOKLES. Yeter! Bilmezsin sylediin her

szn

Bir diken gibi iime battn.

PAUSANIAS. Hn duyman gerek mi her nesneye

gszlkle?

EMPEDOKLES. Sayn bay anlamyorsun!

PAUSANIAS. Niin

Onu benden gizliyorsun, zntn bana

Bir bilmece yapyorsun? nan ki daha acl kimse

yok...

EMPEDOKLES. Ac eken kimse yok, Pausanias,

Aclar bitirmek iin. Grmyor musun?

Ah! yle olayd, benimle aclarn stne

Bir bildiin olmayayd ne olurdu. Yok!

Ben aklayamam kutlu doay,

Kaba duyutan kaan o ar duru varl!

Yerdim seni, yalnz bama bey,

stn gte bir barbar olaym diye

Size yalnln iinde bakarm,

Salt, gen kalan gleriniz iinde!

Onlar barla yetitirmi beni, sevinle

Beslemi, biliyorum onu ben de,

Benim iin kutlu olan yaamdr doann

HLDERLIN

32


33/154

Eskiden olduu gibi, iyilikseverdi tanrlar,

Bir tanrydm yalnz bama ben de,

Korkusuz bir benlik iinde konuurdum.

nan bana sevinirdim domayaydm.

PAUSANIAS. Ne? Bir sz iin mi bu?

Neden ylm gznz, en yiit erkii?

EMPEDOKLES. Bir sz iin mi bu? Evet, tanrlar

Yok etmek istiyor beni, sevdiiniz gibi.

PAUSANIAS. Byle demiyor bakalar, senin gibi.

EMPEDOKLES. Bakalar! ne yapabilirler ki?

PAUSANIAS. Evet doru,

Sen olaanst adam! byle iten sevmedi,

Grmedi bakalar sonsuz evreni

Onun yceuslarn, glerini,

Senin gibi! Yiite sz bir sen syledin

Bu konuda, sen sezinledin ylesine ok,

Nasl bir byk szle btn

Tanrlarn gnlnden sklp atldn,

Seve seve adadn kendini onlara,

Ey Empedokles! -

EMPEDOKLES. Bak! Nedir bu?

Toyun Hermokrates, onunla

Bir yn halk, Kritias, Archon!

Ne aryorlar yanmda?

PAUSANAS. Epeydir aramlar

Nerdesin diye.

HLDERLIN

33


34/154

Beinci Sahne

Empedokles. Pausanias. Hermokrates. Kritias.

Agrigentolular.

HERMOKRATES. Burda, szn ettiiniz adam,

Diri diri Olympos'a ykselmi olan.

KRITIAS. lmller gibi bakyor, zntl.

HERMOKRATES. Siz budala alayclar! Sevindirir

mi sizi,

Size byk k saan birinin ac ekii?

Grmediniz mi glden clzlanca

Kolay kazanldn lgarn?

ekiyor iinizi yere den olgun yemi,

nann bana, olgun deil her nesne sizin iin.

BR AGRGENTOLU. Ne var orda?

EMPEDOKLES. Yalvarrm size gidin

yi belleyin sizin olan,

Kartrmayn benimkine. -

HERMOKRATES. Oysa bir sz var toyunun

Sana syleyecek bu konuda.

EMPEDOKLES. Yazk!

Siz, prl prl tanrlar! Siz dipdiriler!

Gerekir mi bu ikiyzlln acma au katmas?

Git! Ben ok korumuum seni git.

HLDERLIN

34


35/154

Byle kolaydr senin de beni esirgemen.

Bilirsin, akladm sana bunu,

Tanrm seni de, kt derneini de,

Bir masaldr o benim iin oldum olas,

Kendi evresinde size katland gibi doann.

Ah! Ben ocukken sofu gnlm

Sakndnz ne varsa krp dkenden

zlmezcene balyd iten bir sevgiyle

Gnee, havaya, btn ulaklarna

Bu byk, uza sezili doann...

Korku iinde sezmiim

zgr gnlnzdeki tanr sevgisinin

Genel bir konuda sylemek istediini,

Srklendim ben de neylersin sizin gibi.

ek git! Adam grmek istemiyorum karmda,

Kutlu olan bir kazan ii gibi drtyor insan,

Souktur yzn, sevimsizdir, ldr,

Tanrlarn gibi senin. Gidin artk!

Ne ilgisi var sizinle bunun?

KRITIAS. Kutlu karg gstermeden nce yldzlar

sana,

Yoktu bu yzszce alaklk...

HERMOKRATES . Sus, gnlde!

Syledim sana ben, smsk

Kavrama benzer onu gszlk. -

Kmsyor beni bu adam, dinleyin bunu,

HLDERLIN

35


36/154

Agrigentolu yurttalar byle kat bir szle

Kaba bir ekimeye girimem onunla.

Yakmaz byle bir yalya bu, siz yalnz

Onun kim olduunu mu sormak istiyorsunuz?

EMPEDOKLES. Brakn artk!

Bir bakn, yaramaz kimsenin iine,

Kanayan bir yrei bylemek, bana balayn,

Dolatm yolu, sessizce yryeyim,

Kutlu, sessiz lm yolcazm...

zn adak boay sapandan,

Bir kez bile nodullanmayan ivili denekle,

Yormayn benimkini de, kmsemeyin

zntm, kt sz sylemeyin bana,

Kutludur o, uzak tutun gnlm

Basknzdan! Tanrlarndr acnz.

BRNC AGRIGENTOLU. Ne demek bu,

Hermokrates, neden

Olaanst szler sylyor bu adam?

KNC AGRIGENTOLU. Bize kar sylyor

onlar, saknyor bizden.

HERMOKRATES. Ne demek sizce bu? Odur anlam

karanlklatran,

Bir Tanr yapm kendini karmzda.

nanmazsnz szme benim daha,

O adam soruyor yalnz. Sylemeli onu...

NC AGRIGENTOLU. nanyoruz sana

HLDERLIN

36


37/154

yrekten...

PAUSANIAS. Yrekten inanyor musunuz?

Siz utanmazlar? - Jpiterinizde bile

Bugn, i kalmam artk...

Tedirgin eder olmu sizi tanr.

Bunun iin mi inanrsnz ona?

Orada duruyor ite, zlyor, syletmiyor tini,

Kahramanlardan yoksun ada delikanllar

O yokken de zlem duyacaklar ona...

Siz, evet siz srnyor, vzldyorsunuz evresinde,

Bunu yapabilir misiniz? Siz bu adamn gznden

Kanacak kadar kaba duygulu musunuz?

Prl prl bir kimsedir o, ona bir

Oyun oynamay gze alabilir misiniz, ey kutlu doa

Nasl katlanyorsun evrende bu bceklere? -

Bir bakn bana, renmeyin ne olduunu

Benimle balamann, sizin gerekir

Bunu toyuna sormanz, ona, her nesneyi bilene...

HERMOKRATES. Bir dinleyin, bakn bana da, size

de

Ne soy kyor atak ocuk? Gerekmez mi onca?

Yapabilir o da retmeninin yaptn...

Ne isterse syler halkn sevdii kimse,

yice bildiim iin bunu

Diretemiyorum kendi duyguma kar,

Ancak tanrlar dayanr ona,

HLDERLIN

37


38/154

Onlar daha oklarna katlanr, susarlar

Bir aa vurmaya grsnler ar atakl.

Geride, derin karanlkta kalr kan dkc...

NC AGRIGENTOLU. Siz kentliler! Ben

ikisiyle de

stemem gelecekle ilgili bir i yapmay...

Syleyin nasl olur da aldatr bizi bu?

KNC AGRIGENTOLU. lerlemesi gerekir

yamakla ustann.

HERMOKRATES. adr! - Size snrm, ey

korkunlar!

Size tanrlar! - Zeus ynetiyor bulutlar,

Poseidon egemendir su dalgalarna,

Evet size de, siz yava gezenler, size de

Gizlilik verilmi egemen olmada,

Nerede beikten yetime bir zorba varsa

Siz de olabilirsiniz yle, gidin oradan,

ok su ileyen kar orda bu sra,

Sessizce dnn, boyun eer gnlne,

Orada sizi, kayg verir ele, boboazca;

Bir tanr yavs diye boyuna.

Evet, siz de tanrsnz onu, o gksel

Batan karcy, halktan alm anlam,

Oynam anayurdun yasasyla,

Sayg duymam bir kez Agrigento'nun

Eski tanrlarna da, toyunlarna da...

HLDERLIN

38


39/154

Sakl deil sizden sustuu srece

O olaanst korkun anlam.

Odur onu btnleyen! O alak!

Sezmiyor musun, sevinmeliymiler karsnda

Bir tanr adn aldndan dolay?

Egemenlik srecektin Agrigento'da,

Biricik gl tiran olarak,

Senin olacakt, yalnz senin,

Bu iyi ulus, bu gzel lke...

Susacaklar, korkup donakalacaklard bir de,

Sararp soluyorsun, elden ayaktan etti seni

Karanlk odanda bir derin ac,

Gn nda aktn yerde.

Gelir misin imdi, dker misin stme

Mutsuzluu, yerer misin tanrlarmz?

BRNC AGRIGENTOLU. imdi anlald!

Dzeltilmesi gerek onun.

KRITIAS. Syledim size, gvenemem d kurana.

EMPEDOKLES. Siz ey kudurganlar!

HERMOKRATES. Konuuyor musun daha,

Almyor musun cn? Yok artk

Bizimle ortak bir iin, yalanc oldun ktn,

Bilinmezsin btn canllarca.

Borcu kalmam sana bize su veren kaynan,

imize yarayan ate yalmnn,

lmllere gnl sevinci verenin,

HLDERLIN

39


40/154

Alm onu senden tanrlar,

Gle yzl k yok senin iin yukarda,

Bu topran yeil yemileri yok artk,

Havadan bir iyilik grmeyeceksin

Serinlemek iin yrein yansa bile.

Bounadr, dnme bizim olana geri, senin

alclarla, kutlu lm tanrlaryladr iin.

Yazklar olsun bundan sonra senden

Bir tek sz olsun severek benimseyene,

Sana selam verip el uzatana,

lede iki verecek olana,

Sofrasnda sana katlanana,

Geceleyin kapsna gelirsen

Damnn altnda seni uyutana,

ldnde sana mezar atei yapana,

Yazklar olsun ona, sana olduu gibi - haydi!

Daha uzunboylu ekemez anayurdun tanrlar,

Sunaklarnn olduu yerde seni, her nesneyi

Yereni...

KNC AGRIGENTOLU. Dar! Bylece

dokunmaz bize kargn!

PAUSANIAS. O, gel! Yalnz gitme, biri var imdi

Seni ululayan, eskiden yasaklanmsa da,

Sen sevgili kii! Bilirsin daha gldr

Gnldein iyi dilei bir toyunun kargndan...

Gel engin yurda! Orada da buluruz

HLDERLIN

40


41/154

Gk n, yakarrm

Gnldee k sasn sana ruhumda...

talya kylarnda,

nl Grek lkesinde tede,

Yeil tepeyi, glgelikleri

Verir sana aka aa, tatl yeller

Serinletir gnln gezginlerin, yorulursan

Scak gnde oturursun geni yolda,

Bu ellerle iecek bulurum sana

Serin pnardan, yiyecek toplarm,

Eerim dallar bann stne,

Yosundan, yapraklardan yer yaparm,

Sana yatman iin, kollarm seni uyurken,

Boynumuzun borcudur mezar ateini,

Seni alaklardan koruyan yakmak!

EMPEDOKLES. Oh! sen canda gnl! - Benim iin,

Siz kentliler! Bir dileim yok, olsun ne olacaksa!

Bu delikanl iin yalvarrm size.

Yz evirmeyin benden! Ben deil miyim

evresinde seve seve toplandnz, yoksa?

Uzatmayn ellerinizi bana, gelmez iinize,

Bir gnldee byle ite kaka sokulmak,

ocuklar gnderin, bu sevimlileri,

Omuzlarda tayn o kkleri

Yukar kaldrn kollarnzda -

Tanmadnz bir kimse deilim ben,

HLDERLIN

41


42/154

Siz sylediniz ona istediini yapabileceinizi,

lkeden lkeye dilenci olarak onunla gitmeyi,

Gider miydiniz elinizden gelse,

Onun arkasndan siz de Tartarus'a?

Siz ocuklar! Ne varsa sunmak istediniz bana,

ok zorladnz beni verdiinizi almaya, delice,

Neyse sizin iin yaam koruyan, parldatan

Geri veriyorum imdi size, benim olandan,

Sizinkinden daha ok sayg gsterin buna.

Ayrlyorum sizden, yadsmayn yakarm:

Koruyun bu delikanly:

zmez sizi, beni seviyor yalnz,

Sizin sevdiiniz gibi, syleyin onun

Soylu ya da gzel olup olmadn!

Yarar iinize gelecekte, inann bana!

ok kez syledim size yeryznde souun,

Gecenin olacan, tkeneceini sknt iinde

Cannzn, alar boyunca gndermez bir daha

yi tanrlar byle bir delikanl,

Serinlik verecek insanlara solarak yaam.

Kutlu saymanz gerek dedim yan yceuslar -

Byle korunmal, vahlanmamal!

Sz verin bana bu konuda!

NC AGRIGENTOLU. Git be: Dinlemiyoruz

her nesneyi.

HERMOKRATES. ekecek cezasn bu ataka

HLDERLIN

42


43/154

yaramazln.

Seninle gidiyor, senin kargn onadr...

EMPEDOKLES. Susuyorsun, Kritias: Saklama

bouna,

Seni de ilgilendirir, bilirsin, doru deil mi?

Gidermez gnahlar hayvan kanndan rmaklar...

Yakarrm, syle onlara ey sevgili:

Ne soy istediinizi syle yavatan,

Yeniden ulusa dnme eilimi doar bylece!

KNC AGRIGENTOLU. Bize mi kyor daha?

Bir dn

Ettiin karg da azn ama, git!

Yoksa bitirmek isterdik senin iini...

KRITIAS. yi sylemi,

Siz kentliler!

EMPEDOKLES. yle! imi bitirmek mi istediniz?

Ben yaarken de

lme ykm getirmek mi istediniz?

Buraya gelin! Datn, bln bu ganimeti,

Kutlasn sevincinizi toyun, kendi gvencini,

tanrlarn arsn lene! -

Korku iindesin, uursuz! Neye? Akgz avc

Bulmu avn, neden basmyor sevin ln?

Aaaa bak! Ne de alaka bir duruun var,

Aryorsun nerede lm oklar diye!

Sen lgn! Tanyor musun beni daha?

HLDERLIN

43


44/154

Gerekir mi yaptn kt akay brakmam?

Aarm anla ey adam! Yklacaksn

Yere, bir kt uasn tanrasnn,

Ustam m olacaksn benim?

Acnmalk bir itir yaral bir yaban avlamak!

zldm, biliyordu bunu, byyen inciri

Yesinler diye yreklendiriyor onlar,

Beni tutup yreimi yemek iin

Di biletti ulusa, o ykm grenlere

Yardm eden, deni kaldran,

Yersiz yurtsuz, iinde alakln yaralar,

El evlerinde dolap duran, kr tanrlarn

Kovan kurtarmaya kalkan, - Gel ey oul!

Ne aclar ektirmi onlar bana,

Unutmuum bsbtn, seni de mi?

- Haa, gidin ykln, yere gein, adszlar!

Geberin yava yava gelen bir lmle,

Toyun bir karga trks rsn yannz sra!

Kurtlar toplanacak llerinizin bana,

Bulunacak kanmzdan tka basa doymu

Biri ey prl prl Sicilya, orak lke,

yi halkn seve seve

Erguvan gibi zmler yetitirdii yer,

Koyu krlarnda altn yemiler, soylu ekinler

Yetien yer, bir gn soracak bir yabanc

Gezerken ykntlar arasnda tapnann

HLDERLIN

44


45/154

Var myd byle bir kent? Gidin artk!

Bulamazsnz beni evrenizde. (Giderler.) Kritias!

Bir szm daha var sana...

PAUSANIAS. (Kritias'n arkasndan.) Brak

Beni yal babama gideyim

Kal salcakla diyeyim.

EMPEDOKLES. Niin? ne yapt

Size bu delikanl, ey tanrlar? Git artk,

Sen zavall! Darda beklerim

Syrakusa yolunda, birlikte gezeriz sonra...

(Pausanias te yana geer.)

Altnc Sahne

Empedokles. Kritias.

KRITIAS. Nedir o?

EMPEDOKLES. Aa, sen de ardmdan m geliyorsun?

KRITIAS. Bana ne yapmak der?

EMPEDOKLES. yi biliyorum: Seve seve hn

duymak

stersin bana, gene de duymazsn oysa.

Korkuyorsun, korkacak bir iin yok...

KRITIAS. O geti. Ne istiyorsun?

EMPEDOKLES. Evet kendin

Dnmemisin onu, toyun avucunun iine

HLDERLIN

45


46/154

Alm seni, yaknma, bouna, onun iin

yi bir sz sylemisin, rktyorsun halk...

KRITIAS. Bana syleyecek szn yok mu?

Can skc gevezelii seversin oldun olas...

EMPEDOKLES. Ak konu,

Benim kzn senden kurtaran.

KRITIAS. Bu dediin doru.

EMPEDOKLES. rperiyorsun, utanyorsun

Anayurdundan kaanla konumaya,

yle sanmalym gene. Dn,

O, yalnz glgemden sz ediyor,

Pek sayn, prl prl bar yurdundan dnenden.

KRITIAS. Gelmezdim sen ardn,

Halk renmek istemeseydi

Ne sylediini senin...

EMPEDOKLES. Benim sana sylediim

lgilendirmez halk.

KRITIAS. Bu ne demektir?

EMPEDOKLES. Gitmelisin bu lkeden, ben bunu

Kzn yznden diyorum sana...

KRITIAS. Sa ol,

Baka bir skntn olmasn.

EMPEDOKLES. Tanmaz msn onu?

Bilmez misin

Delilerle dolu bir kentin ne iyi,

Ne olaanst olduunu?

HLDERLIN

46


47/154

KRITIAS. Bu lkede

Onlarca nedir eksik olan?

Dnmyor musun sen bu lkede

Deilsin, iyi bir nesne olamaz m burda?

EMPEDOKLES. Sen onu bilmiyor musun?

Bir kr gibi elle mi dokunursun

Sana verdiine tanrlarn? Aydnlatmaz m?

Evinde seni bu pek sevimli k?

Syleyim sana bu lkede bulamaz

Sofuca bir yaam onun sessizlii,

Tek bana kalr, daha iyi byle, sensiz,

Glkle verir cann hani,

Sevimli-tatl tanrlar kz da gelmez olur,

Alr yreini barbarlar, inan bana.

Doru sylyor ayrlp gidenler.

Olaanst bir t deil mi sence!

KRITIAS. mdi

Ne sylemem gerekir sana?

EMPEDOKLES. Git onunla

Kutlu lkeye, Elis'e ya da Delos'a,

Oturduklar, onun da severek arad yere,

Kahraman grntlerinin sessizce birletii

Defne ormannda durduu yere.

Orada kavuacak sessizlie, orada sessiz

dollerin yannda bir anlam kazanacak,

Taptatl olacak, duracak sessiz sessiz,

HLDERLIN

47


48/154

Soylu glgeliklerde yok olacak aceki,

epeevre saracak onu uysal gsnde senin.

Bir de toplanrsa sevinli bayram gn

Gzel genlik Hellas'a, orada selamlar

Yabanc delikanllar, umut dolu bir yaam

Her yerde, altn bulutlar yn gibi,

Parldar durgun gnl, tan kzll

Bir sevin uyandrr tatl dler gren

Kzda bile, en iyilerinden birini soylu yarmada

Seer elenk, vg kazanan, alr karr

Kz yar kazanan glgeliklere

Daha nceden ayrdklar yere.

Beendim seni, gel ardm sra. -

KRITIAS. ektiin yoksunluk iinde

Byle ok altn szn kald m daha?

EMPEDOKLES. Alay etme!

Bir kez daha genleir ayrlanlar

Seve seve btn. lm bak nki,

Sevinli bir gven ldadr aranzda,

Kendi gc iinde sndr gnldee,

Ben kargladm sizi, mutlu olacak ocuun,

yi dileklerde bulunabilirsem.

KRITIAS. Brak artk beni, ocuk yerine koyma...

EMPEDOKLES. Sz ver bana, dilediimi yapacana,

Git bu lkeden, brakver onu,

Byle dilekte bulunur bir soyludan

HLDERLIN

48


49/154

Kimsesiz olan, kurtulup bu uaklktan

Ge amak iin, bilmiyorum daha iyisini.

KRITIAS. Syle, bizim sana yaptmz doru deil mi?

EMPEDOKLES. Ne soruyorsun? Ben onu sana

Baladm, ardm sra gelmez misin?

KRITIAS. Byle hzl bir seme yapamam.

EMPEDOKLES. yi se,

Gt yerde kalmas gerekmez onun,

Syle ona, dnmeli erkeini,

Eskiden tanrlarn sevdiini. ster misin bunu?

KRITIAS. Ne yakaryorsun? Yaparm dediini.

mdi yoluna git sen, ey zavall... (Gider.)

EMPEDOKLES. Evet!

Yoluma gidiyorum, Kritias,

Biliyorum nereye gittiimi! Utanyorum da,

Elimden geldiince kaldm.

Byle ok beklemem gerekirdi,

Mutlulua, anlaya, genlie verdim kendimi,

ok kez, ok ok sana andrd gibi onun!

Ne gzel olurdu bir de! Oysa gerekli imdi!

Ey sessiz, iyi tanrlar! Sabrsz sz

lmllerden gelir boyuna, ivedice, brakmyor

Baarnn saatlerini dolmaya el srmeden.

Geip gitmi demesi.

Daha kolay olacak hani, hepsi de

Eski lgnla dayanyor smsk.

HLDERLIN

49


50/154

Orada dncesiz, sessiz bir ocuk,

Kendi yeil topra stnde oynuyordu,

zgrd, ayryd da ondan! -

Brakmayn bana barndm dalday

Yalnz, bunu da aln ey tanrlar!

Yedinci Sahne

Empedokles. Empedokles'in tutsa..

BRNC TUTSAK. Gidiyor musun bey?

EMPEDOKLES. Gidiyorum, kal salcakla...

Yalnz yol gerelerimi al,

Tayabileceim kadarn, getir bana

Yola, dar -

Son yardmndr bana!

KNC TUTSAK. Ey tanrlar!

EMPEDOKLES. Mutlu olun, salcakla kaln,

boyuna

Altnz onu beklemeye,

Sevgili genlik andan bu yana,

Birlikte bydnz bu evde;

Babamn sana verdii, yabancdr gnlme

Bu buyurucu, souk sz artk.

Bir kez bile sevmediniz onu uakln

Alnyazs yznden, inanyorum size,

HLDERLIN

50


51/154

Seve seve gelirsiniz arkamdan

Nereye gitmem gerekirse.

Katlanamam artk toyun kargnn

inize sknt salmasna.

yi bilirsiniz onu. Evren alm artk

Size de, bana da, siz sevgililer,

Her biriniz mutluluunu arar imdi. -

NC TUTSAK. O, hayr!

Ayrlmayz senden. Yapamayz bunu.

KNC TUTSAK. Ne bilir toyun bizi senin gibi

sevmeyi.

Yasaklar, baemediimiz ileri bize.

EMPEDOKLES. Ey Tanrlar! Ben ocuksuzum,

Yalnz yaarm bunlarla burada,

Bu yzden balanp kaldm bu sessiz yerde -

Bir uyur-gezer gibi dte.

Daha uzaa! Olamaz baka trl, siz iyiler!

Artk sz etmeyin bundan, yakarrm size,

Brakn bizi, olmaz olaydk.

Gz yummak istemem beni seven

Her nesneye karglar yadrmasna o adamn -

Gelmeyin benimle sylyorum size.

eri girin! En iyi bulduunuzu aln,

Duraklamayn, yalvarmayn, yoksa

Evin yeni beyleri kapverirler sizi,

Birer uak olur kalrsnz...

HLDERLIN

51


52/154

KNC TUTSAK. Bu kat sylevle mi

gnderiyorsun bizi?

EMPEDOKLES. Sence de, bence de birdir bu -

zgrsnz!

Bir erkek gcyle kavrayn yaam,

Tanrlar onunla avutsun sizi,

Siz balayn ilkin. nip kyor insanlar,

Durmayn uzunboylu!

Yapn sylediimi...

BRNC TUTSAK. Ey gnlmn beyi!

Yaa, gp gitme!

NC TUTSAK. Syle, grecek miyiz seni

Boyuna?

EMPEDOKLES. Sormayn, olacak i deil bu...

(Btn gcyle yalvararak.)

KNC TUTSAK. (Giderken.) Kalacak daha!

Ah, bir dilenci gibi babo dolamal

Yurdu, gven olmasn m yaamda?

EMPEDOKLES. (Onlara sessiz sessiz bakarak.)

Kaln salcakla, kmsedim, yerdim sizi,

Kaln salcakla gnldeler!

Sen, benim baba ocam, bydm,

iek iek aldm yer! - Siz sevgili aalar!

Tanr gnldeliinin sevin trksyle

Kutlanan, sessiz gvenci zmn! ln,

Geri verin soluklar yaama, odur elenen

HLDERLIN

52


53/154

Eitilmemi ulusla glgeliklerinizde.

imdi mutlulukla gittiim yerde

Alay ederler benimkilerle de.. yazk!

Yere mi getiniz tanrlar? Siz gkeler,

Bana yaptnz, o ruhsuz

arlmayan toyun mu bozdu? Yalnz

Braktnz beni, siz sevgililer, sizi yereni!

Yurdumdan kovuyor beni bu adam, bana

Kendi kendime yaptm karg yapyor,

Ben zavallya halkn azndan yle mi?

Ah! Eskiden ey mutlular ili dl

Yaadk, bir evren vard sevinten,

Yok imdi, uykuya dald yerde onun,

Artk sessiz yaayamaz kendince bile.

Nereye varr sizin lml yolunuz?

Sizinkiler pek ok, hani benimkiler nerde?

En ksas? Nerde? En hzl gideni?

Kanmak alaklktr da ondan:

Ah, tanrlarm benim! Ynettim arabay

Bir kez kou alannda kaygszca

Dumanlar kan tekerlein zerinde.

yle yava gelmek isterim size

Geri, ivedilik korkuludur...

(kar.)

Sekizinci Sahne

HLDERLIN

53


54/154

Panthea.Delia.

DELIA. Kprdama, sevgili ocuk!

l da basma! Kimse duymasn bizi..

Eve girmek istiyorum. Belki de ierdedir

imdi, bir daha grrsn onu...

Yalnz burada dur, sesini karma -

Artk girebilir miyim ieri?

PANEHEA. Gir, sevgili Delia!

Ben sessiz kalaym, yreim oynamasn,

Bu ac alnyazs saatinde

O yce adam grrsem.

DELIA. Ey Panthea!

PANTHEA. (Yalnz, biraz sessiz durduktan sonra.)

Ah - su olmasn sakn

Braklm olamam ben!

Karglanm m? Anlam kalmam bence,

Anlamam ben byle karanlk masal!

Ne olacak o?

(Bir sre durur. Gene gelecek diye Delia'y bir korku alr.)

Ne biim nesnedir o?

DELIA. Ah! Ne varsa l,

Ne varsa ssz!

PANTHEA. leri mi?

DELIA. Korkarm. Aktr kaplar.

HLDERLIN

54


55/154

Kimse yok bakacak oysa.

Bardm. Bir yank duydum ancak

Evde, daha ok kalmak istemem -

Ah, dilsiz, sararm bir yabanc gibi

Gryor beni, zavall, tanmadn m?

Sana katlanacam, sevgili gnl!

PANTHEA. Gel, imdi gel!

DELIA. Nereye?

PANTHEA. Nereye mi? Ah! Bunu

Ben de bilmiyorum, ey iyi tanrlar!

Yazk! Umut kalmad! Aydnlatmaz msn

Beni ey gn orda, yukarda?

lerlemi o, yalnzn bilecei gibi,

Neden gzlerinin l l olduunu daha.

Olamaz, hayr! Kaygszcadr bu i,

Korkun, yaptnz m onu yoksa?

Bunlarn yannda sessizce yaaman

Bulunman gerekli midir? Yazk!

Alamalym, yalnz ben alayabilirim her nesneye!

DELIA. Evet, ala sen sevgili, daha iyidir

Alamak susmaktan, konumaktan.

PANTHEA. Delia!

Gitmi o, evet bu bahe

Onun yznden deerliydi bence.

Ah, okluk, yeterse bana yaama, ben,

Toplum d kalan zlm, aldanmm

HLDERLIN

55


56/154

Baka ilerle, bakp bizim tepelere,

Grdm bu tepelerin aalarn orda,

Dndm gene tektir o!

Ona ynelmi benim ruhum...

DELIA. O, byk adam olmutur.

PANTHEA. Ah! Yzyllk bahar istiyordum ok kez,

Ben budala, onun iin, baheleri iin!

DELIA. Siz, iyi tanrlar bu gzel sevinci

Veremediniz mi ona?

PANTHEA. Sen mi sylyorsun bunu?

Bir yeni gne gibi dodu stmze,

Ik sat, kt ortaya kavranlmaz yaam,

Altn nlardan mutlu mutlu...

Beklemi onu uzun bir sre Sicilya'da.

Bir kez bile bu adada egemen olamad

Bir lml onun gibi,

Sezdiler bunu, birlik iinde yayordu

Evrenin melekleriyle, can dolu!

Benimsedin onlar btn yreinle yazk!

Bu yzden sulu diye geecek adn lkeden

lkeye, bir au diye tandn memelerde. -

Siz gk iekleri, gzel yldzlar! Solacak msnz?

Gece olacak m ruhunda ey baba gk?

Bu delikanllar, bu l l parlayanlar,

Snmse karnda? bilmiyorum,

Gereklidir tanrsal olann g. Ben

HLDERLIN

56


57/154

Durumu gzleyici bir kadn olmuum

Nerede ksa karma byle gzel bir yceus

Ya insan denir ona ya Tanr,

Biliyorum onun gelmeyecek olan saatini...

Bunu siz yaptnz ona. Brakmayn beni,

Siz bilge yarglar, cezasz karlayn

Saygm var ona, biliyorsunuz

Yznze kar sylemek isterim...

Sonra kovun beni kentinizden, srn.

Karglam onu gezgin baban haa!

Evet, o beni de karglad!

DELIA. Ey Panthea, korkutur beni byle

Yaknmalarla bencillik duyuun.

O da senin gibi mi, aclarla m besler

Bencil tinini, daha gl m olur znt

inde? stemem inanmak, korkarm ondan.

Neye balamas gerekmi iin sonunu?

PANTHEA. Sknt vermek mi

stersin bana? Ne dedim ben?

Bir ey sylemek istemem - evet katlanrm,

Siz ey tanrlar! Benden uzaklatrdnz

Bir eree varmak iin didinmem bouna,

Vermek istediinizi alrm ancak.

Tatl bir balam iinde sakla bana

Anlamn bu ann ey kutlu! Bulamam

Seni daha, sevinebilirim varlna.

HLDERLIN

57


58/154

Sessiz kalmalym, kayor benden, gidiyor

O soylu grnt bu yabanl duyu yznden,

Yoksa yalnz gnn grlts karmaz

Yava yava gezinirken benimle giden

Bu kardee glgeyi benden...

DELIA. Sen sevgili, de dalan kz! O yayor daha.

PANTHEA. Yayor mu? Haa doru! Yayor! Gider o

Gene gndz geni lkelere. Onun dam

Frtna bulutlardr, kuru toprak demesi,

Yeller kartrr salarn -

Yamur akar damla damla yznden

Gzyalaryla, gne kurutur giysilerini,

Yrrken glgesiz deniz kysnda,

Aramaz allan yolu, kayalkta

Yamayla beslenenlerin yannda,

Onun gibi yabanc, her nesneyi yerenlerin.

Karg bilmeyenlere konuk oldu o,

i yemeklerinden sundular ona,

G katyordu dolamak iin yelerine bu...

Byle yayor! Ne yazk! Bu da belli deil!

DELIA. Evet, korkun i, Panthea!

PANTHEA. Korkun mu?

Sen zavall avutucu! Bu byle srmez artk,

Ne kolay geliyorlar, syleiyorlar,

Sylenecek bir sz varsa birbirleriyle,

ldrlm dururken yolun stnde o,

HLDERLIN

58


59/154

Sustunuz tanrlar, katlandnz buna,

Onu alaka srdler yurdundan,

Attlar aclar iine boyuna.

Sen! Ne olacak sonun? Bitkinsin

rpnp duruyorsun yerde bencil kartal!

Belli ediyorsun yolunu kanla, birdenbire

Yakalad seni korkak avcnn biri,

arpyor kayalara lrken ban senin.

Jovis'in sevgilisi mi diyorlar ona gene?

DELIA. Ah, sevgili, gzel tin! Byle deil bu!

Yok byle sz! Bir bileydin

Senin iin ne kayglar ektiimi,

Diz kesim geliyor nnde yalvarp

Yardm ederse bana.

Kendine gel yalnz. Bunu istiyoruz.

Daha ok deiebilir durum, Panthea!

Belki de piman oldu halk. Bilirsin

Sen de, ne denli sevdiklerini onu. Gel!

Babana bavuraym, yardm etmeli bana,

Belki kurtarabiliriz onu.

PANTHEA. Evet biz, biz yapmalyz bunu, ey

tanrlar....

HLDERLIN

59


60/154

KNC PERDE

Etna yresinde. Kyl kulbeleri.

Birinci Sahne.


EMPEDOKLES. ler ne yolda?

PAUSANIAS. yi gidiyor,

Bir iki sz ednce ey sevgili sen!

Sen de dnyor musun onu? Burada

Yukarda kargn geerlii yok, yurdumuz uzak.

Daha kolay soluk alyor bu ykseklerde,

evirir gndzn gzlerini aalara...

HLDERLIN

60


61/154

Karmaz uykumuzu kayg, ular belki de

Alageldiiniz besin insan eline yine.

Baklman gerekir ey sevgili! Onu da

Alr stne kutlu da, babacan da,

Bir de sessizlie gnl veren konuklar...

ster misin bir sre kalalm bu daldada,

- araym m onlar, izin verilir mi

Burada kalmamza?

EMPEDOKLES. Bir deneyin, nce dar gelsinler bir.

kinci Sahne

ncekiler. Kyl.

KYL. Ne istiyorsunuz? te orda

Aa giden yol.

PAUSANIAS. zin ver yannda kalmamza,

rkme evreye bakmaktan, iyi insan.

etindir yolumuz, okluk ac eken

Kmser grnr, syleyecek sana tanrlar

Bizim hangi trden olduumuzu...

KYL. Sizinle kalmak daha iyi imdi,

yle olsun isterim yrekten.

l rak deil yle, sizin de olmalyd

Bir gnlde konuunuz. Daha iyi olurdu,

stelik gelmeli de yabanc olsa bile.

PAUSANIAS. Ah!

HLDERLIN

61


62/154

Bizim gnlde konuumuz ok kolay utanrd,

Ona geleydik bu mutsuzluumuz iinde.

Yabanc bizim dilediimizden

Azn vermez ne de olsa.

KYL. Nereye geliyorsunuz?

PAUSANIAS. Bunu bilmekle ne geer eline?

Altn veriyoruz, konuk ediyorsun bizi...

KYL. Evet, altnla alr deme kaplar,

Benimki deil oysa.

PAUSANIAS. Nedir bu? Byle bol

Ekmek - arap, daha ne istersen.

KYL. Baka yerde bulunur daha iyisi.

PAUSANIAS. Ooo, bu kaba bir sz! Biraz bez ver de

Ayaklarna saraym bu adamn,

Kanamlar tal yolda. -

Sizin prensinizdir artk!

Bir bak ona Sicilya'nn gzel ruhu!

Kapnda duruyor zntl, solgun yzl,

Kulbenin glgesinde barnmak, ekmek istiyor,

Esirger misin ondan istediini?

Bitkin, susuz braktn onu darda,

Bu gnde, gne scann azgn yaban

nine kard yerde...

KYL. Tanrm sizi! Ne yazk! Bu Agrigento'nun

Karglad adamdr. Benden de ald cn,

Daha uzaa!

HLDERLIN

62


63/154

PAUSANIAS. Gk grlerken gidilmez uzaa! - Onun

Seni benden korumas gerekir, sevgili, kutlu kii!

mdi gidiyorum. Yiyecek arayacam. Dinlen

Bu aacn altnda. Dinle! Bir ey gelirse

Bana, kimden geldiini ren,

Geceleyin gelirim, ate yakarm sana,

Sen dnmeden nce samandan evini!

yi dn bunu!

(Kyl gider.)

nc Sahne


EMPEDOKLES. Kayglanma, oul!

PAUSANIAS. Ne diyorsun? Senin yaamn bence

Kayglanmaya deer, bir nesne yok olup

Gitmeyeydi insandan diye dnyor bu adam,

Sana sylendii gibi sylenmi ona da,

Daha kolay olur onun ldrlmesi

Klndan dolayysa...

Uygun grmyorlar onun

Yaayan kimseler gibi dolamasn,

Bilmiyor musun bunu daha?

EMPEDOKLES. Evet, biliyorum.

PAUSANIAS. Glerek mi sylyorsun

HLDERLIN

63


64/154

Bunu, Empedokles?

EMPEDOKLES. Ey gnlde yrek,

Ac ektirdim sana,

stemiyordum oysa.

PAUSANIAS. Ah! Sabrszm ben.

EMPEDOKLES. Tedirgin olma durumundan dolay,

Ey sevgili, o da geti.

PAUSANIAS. Bunu mu diyecektin?

EMPEDOKLES. Greceksin onu.

PAUSANIAS. Ne istersin? Kra gideyim mi

Yiyecek aramak iin? Kalrm istemezsen

Seve seve, daha iyi,

Gidelim, bir yer bulalm ilkin

Kendimize, dada...

EMPEDOKLES. Bak! Yaknda ldayan

Bir imenli pnar var, bizimdir o da.

Al su kabn, oyuk kaba,

mek canm tazeler...

PAUSANIAS. (Pnarda.) Duru, serin

Kvl kvl fkryor kara topraktan, baba!

EMPEDOKLES. nce sen i. Sonra doldur getir

bana.

PAUSANIAS. (Suyu getirir.) Tanrlar sunuyor bunu

sana.

EMPEDOKLES. Ben de sizin adnza iiyorum

Siz eski gnldeler! Tanrlarm!

HLDERLIN

64


65/154

Dnp geleceim yer, doa! Bakadr o...

Siz iyilikseverler! Ben gelmeden nce

Sizdiniz bata bulunanlar orda.

- Olgunlamadan iek iek aan. -

Sessiz ol oul! Dinlen,

Olup bitenlerden sz etmiyoruz artk.

PAUSANIAS. Deitin, parlyor gzlerin, anlyorum.

Bir baar kazanannkiler gibi.

EMPEDOKLES. Biz de delikanllar gibi btn gn

Birlikte olmak, ok ok konumak isteriz.

Belki bir glgelik bulunur yurda benzeyen,

Kaygsz birine bal, gvenli kimseler

Anlalr karlkl sevimli bir dille. -

Sevgilim! yi ocuklarn yapt gibi

Bir gvercine, biz de en gzel anda

yle yaptk, doyurduk sevgili gnl,

Getirmen gerekli miydi beni buraya dein?

Yok, blnmemi bo saatlerimizin

Bir tekini bile yitirecek zamanmz.

Neden byle ar ykler altna sokarsn

Onu, yoksa tanrlar elvermiyor mu?

PAUSANIAS. Syle bana ne varsa, sevineyim

Senin gibi ben de...

EMPEDOKLES. Grmyor musun? Geri geliyor

Yaamnn gzel a bugn bir kez daha.

Byk olan ilkin kyor ortaya.

HLDERLIN

65


66/154

Yaknda ey oul, biz yukary isteriz,

Eski, kutlu Etna'nn tepesine kmay!

Tanrlar da burda elenmek iin...

Ben bu gzlerimle grmek isterim bugn

Irmaklar, adalar, denizi.

Kutla beni yavatan altn sular stnde,

ekilirken gne , grkemli,

Genlik saan, bir kez sevdiin gne .

Ik sayor evremize, susuyor sonsuz yldz,

Topran scakl fkrr da derinliinden,

Deinir bize inceden tin

Drt bir yana doru devinen.

PAUSANIAS. Korkutuyorsun beni,

Anlalmaz birisin bence.

Prl prl grnrsn, grkemli sylersin,

Ah, bir de benim iin zleydin ya.

Ah! Yakyor seni soydan gelen alaklk,

ekiyorsun acsn, dnmezsin kendini -

Sen bylesin olduka.

EMPEDOKLES. Bu tanrlar brakmasn m beni

Sonunda dinlenmeye, iimde

leri geri konuacak bir hn m dosun?

Bilirsin, git artk: lmde de, yaamda da

Byle bu, ektiinden, ne olduundan

Uzun uzun konuacak gnler geti.

Korkulur itir bu, renmek istemem,

HLDERLIN

66


67/154

ekil artk; ekilen aclar deil bunlar,

O glmseyenler, onlar ocuklar gibi

Acyp sevin duyan bir gste beslenmi.

Ylan sokmas onlar, aztrlar kanmda,

Kurtulu yok onlardan bana;

Tanrlarn gnderdii ilk alc kii

Ben deilim yrei au dolu olan...

Hayr: Zavall ocuk, balayabilirim seni,

Zamansz bildirdin onu bana,

O, bir dincidir, gznn nnde senin,

Halkn "yuh" sesleri nlyor kulanda,

Bir kardein l gmme leni, hani

Bizi severek ilden dar gtren...

Haa: Bana, grdn tm tanrlar katnda,

Bu ii yapmasaydlar

imdi bile yaardm. Ne? - Sus.

Evet, gnlerden bir gn

Ne iler am bama, yerin dibine getim;

Aa inmeli daha, gmlmeli, derine,

Daha derine, bir tek lmlnn

Bugne dein gmlmedii yere...

PAUSANIAS. Ah! Tedirgin ettin onun o prl prl,

O grkemli gnln, sktn, nceden,

Kayg bastrd imdi.

EMPEDOKLES. Brak imdi yaknmay!

zme beni daha, dzelir zamanla

HLDERLIN

67


68/154

Ne varsa, ben lmllerle, tanrlarla

Barmm, onlardanm ben de...

PAUSANIAS. Olabilir mi bu?

u korkun, bulank duygu dzeldi sence,

Sen yce adam, artk kendini

Yalnz, yoksul sanyorsun.

nsan eylemi bir ocak yalm gibi

Ar duru mu geliyor sana?

Yoksa yeniden gerekleti mi dedin?

Bak! O prl prl kayna kutluyorum,

Orda balad senin iin yeni bir yaam.

Yarn sevinle gideceiz denize,

Bizi gvenli bir kyya gtrecek,

Biraz glkler var yolculukta,

Sknt, kayg, korku!

Tin de sevinlidir, tanrlar da!

EMPEDOKLES. Yalnz unu unuttun Pausanias:

Bouna i yok lmllere.

Biri yardm eder gene de. Ey yiit genlik!

Solup sararma! Bak, benim eski mutluluum,

Dnlmez olan veriyor bana geriye,

Tanr genliiyle, sararp solula

Yanak kzarr, gelemez bana ktlk gene.

Git, oul! - Ben duygumu, beencimi,

Seve seve aa vurmak istemem

Byle - senin iin deil bu, bunu kendi zel

HLDERLIN

68


69/154

in yapma, bana brak, ben de

Senin olan sana brakrm. Nedir o?

PAUSANIAS. Bir yn halk! Yukar geliyorlar.

EMPEDOKLES. Tanr msn onlar?

PAUSANIAS. Gzlere gvenim yok.

EMPEDOKLES. Ne? Benim de ldrmam m gerek?

Ne o? Byle anlamsz bir acya, hnca

Dalmak m, nereye gitmek istedim sevinle?

Onlar Agrigentolulardr!

PAUSANIAS. Olamaz!

EMPEDOKLES. Bir d m grdm?

Benim soylu dmanm o, toyun,

Bir de ayakda. - Yazklar olsun, uursuz,

Yaralanmm onun yznden savata,

Bana kar kmak iin daha nemli

Gler yok mudur? ylesine korkun o,

Karglanmlarla dmek mi, daha?

Bu kutlu saatte! Her nesneyi balayan

Doann sesine uygun gelir tin

nceden hazrlanan, saldrd bana sr

Bir kez daha, kart azgn, anlamsz

lklar lm trklerime. Buraya! Olsun,

Sizin de karrm aznzn tadn,

Korurum oldum olas biroklarn

Halkn ktlnden, aldatc dilenciyi

Bir ocuk yerine koydum yeterince.

HLDERLIN

69


70/154

Bir kez bile balamadnz bana size

Yaptm iyilii, deil mi? stemem ben de.

Gelin, zavalllar! yle de olmal,

Ben de kzgnm tanrlara...

PAUSANIAS. Nasl bitecek bu?

Drdnc Sahne

ncekiler. Hermokrates. Kritias. Halk.

HERMOKRATES. Korkmayn!

Korkutmasn erkek sesleri seni,

Seni kovanlarn. Seni balayanlarn...

EMPEDOKLES. Utanmazlar! Baka bildiiniz yok

mu?

An gzlerinizi de grn ne kt

Olduunuzu, utanmazsnz artk,

Ac yznden tutulmu alayc aalk diliniz!

Siz zavalllar! Braksn doa acyarak

Bu kt, utanmaz adam artk,

Korkutamaz onu lmle byklk.

Yoksa ne yapabilirdi byklerin nnde?

HERMOKRATES. Ne su iledin ki arnmak istersin

byle,

Yeterince ac ektiin okunuyor yznde,

Kendine gel, geri dn iyi ulus

HLDERLIN

70


71/154

Alacak seni yurduna yeniden...

EMPEDOKLES. ok doru! Byk mutluluk verdi

bana

Sevimli bar ula! Gnden gne

rperten oyunu birlikte grmek iin,

Avlanp elendiiniz yerde, tedirgin,

Yanlm, sklm olduunuz yerde,

Grlmemi glgeler gibi,

Bir zavall sr koarsnz birbirinize

- Siz tanrnn skntlarla babaa brakt,

Sizin gln, dilenci sanatlarnz,

Yaknda edinecekleriniz saygdeerdir!

Evet! Bilmeyeydim daha iyisini yaardm

Severek dilsiz, yabanc bir da yabanyla

Yamurun, yakan gnein altnda,

Blrdm yreimi hayvanla,

Grmez zavalllnz iine dndmde.

HERMOKRATES. Byle mi olacak bize teekkrn?

EMPEDOKLES. Ooo, bir daha syle,

Bak elinden gelirse bu a

Btn varla bakana, yukar! Yoksa

Gne nlar yldrmlar m bir yardaknn?

- Neden uzak deilsin benden,

Saygszca gelirsin gzmn nne,

Sevimli Acheron'a gidecek olan;

Son sz syletmek istersin bana.

HLDERLIN

71


72/154

Bilmez misin yaptn? Benim sana yaptm?

Anmsadn artk, uzun bir sre

Ellerinin korkudan balandn,

Uzun boylu ektin acsn balarn,

Yakalam, tutmu onu ruhum,

Alk, susuzluk gibi ok ac ektirmi

Soylu kii ktlere, tedirgin oldun mu?

Syleyebildin mi bana, biimsiz diye, benim de

Senin gibi olacam dndn m? Senin

Alaklnla m rtecektim yzm?

Bu delice bir dnceydi, lgn adam!

kiye katp verebilirdin auyu bana,

Gene de birlemezdi gzel ruhum seninle,

Bu akttn, kutsall bozduun kanla

Dktn iini bouna, ayrdr yollarmz.

Yok et alk lm yakk aldnca;

Bilinsiz uaklk duygusunda:

Benim bakaym alnma yazlan, eskiden

Baka bir yol gsterdiniz bana, doduumda,

Siz gerekten var olan tanrlar. -

Anlamyor musun? imdi dorudur

Her nesneyi bilenin bir kez at!

Senin iin bitti, senin kurduun tuzaklar

Tedirgin edemez beni. Anlamyor musun?

HERMOKRATES. Anlamam azgnlarn dilinden.

KRITIAS. Yeter artk Hermokrates! Yol ayorsun

HLDERLIN

72


73/154

Ar yermelere hnla.

PAUSANIAS. Peki, iyi bir i yapmak istiyorsanz;

neden

Bu souk toyunu aldnz yannza, aknlar?

Seer misin - bartrc diye

Sevemeyeni, tanrnn brakverdiini?

O, bozumak iin, lm iindir, benzerlerini

Ekivermi yaama, bar iin deil!

oktandr Agrigento'da olmasa gerek,

ok iler grdn, Hermokrates, yaadnca,

lmllerden kaygy uzaklatran bir tadn

Var, bodun yiit ocuklar beikte,

iekli otlar gibi dkldler,

ld gen gl doa trpannn nnde

Ben grdm demesini, duydum.

Bir ulus gmeli, bunun iin

tanralar bir adam gnderiyor,

Her yerde yneltiyor ktl,

Yaam dolu insanlar bu aldatc.

Sonunda gstermek iin ustaln

Kurnaz, kutlu boucu kld bir adam...

Aztan bir yrekle baard her ii,

Bu yolla e oldu tanrlara kamu oyunca...

Benim Empedoklesim! Yoluna git,

Engel olamam setiin adama;

Kan gibi dolar damarlarmda...

HLDERLIN

73


74/154

Senin yaamna ykm getiren bu adam,

Bu her nesneyi yok edeni grdm,

Sen beni brakrsan ararm onu,

Sunaa kat, yardm etmez ona kimse,

Benimle kalma gereindedir o,

Ben bilirim onun gerek evresini,

Batakla srrm onu ldrmek iin -

nleye inleye kaarsa, byle acrm

Ak sal kimseye, onun bakalarna

Acd gibi!

(Hermokrates'e.)

Duyuyor musun? Ben szmdeyim!

BRNC KENTL. Gerekmez onun beklemesi,

Pausanias!

HERMOKRATES. Siz kentliler!

KNC KENTL. Dilin dnyor mu daha? Sen evet

Sen ktlk ettin bize, boboazlk ettin,

Sen, aldn yiit sevgisini bizden, sen!

O yoktur artk, tanmaz bizi, ah!

Bir kez bakmt bize o grkemli kii

Prl prl gzlerle, imdi

Gene evirdi baklarn gnlme...

NC KENTL. Yazk!

Biz Saturnus andaki yallar gibiydik,

Aramzda bar iinde yaayan ycenin...

Sevinliydi her kii kendi evinde.

HLDERLIN

74


75/154

Yeterinceydi btn nesneler.

Neden bastn bize karg?

Onun unutulmazlara sylediini?

Ah! O mutlu olmalyd,

Syleyecek bunu oullarmz, byynce ki

Siz tanrlarn bize gnderdii adam;

Bizi ldrdnz!

KNC KENTL. Alyor! - O daha byk, daha

sevimli,

lkin yle geliyordu bana. rperdin

Onun karsnda, grdn onu da,

Grmez mi olaydn yoksa, diz kmedin mi

nnde? Yere, ey insan!

BRNC KENTL. Oyun mu oynarsn

Samalar msn, neylersin? Byle

Srdrmek mi istersin bu ii?

Bana inmen gerek senin!

Ensende boza piiririm, bana kendini

Tartarus'a attn syleyinceye dek...

NC KENTL. Bilmiyor musun yaptn?

Daha iyi olurdu

Tapnak soymaya gideydin senin iin!

Biz tapmz ona, buydu dorusu da,

Ona inanp tanrtanmaz olaydk geri,

Umutsuz bir yumurcak (veba) gibi

Saryor bizi kt ruhun, yok oldu bizde

HLDERLIN

75


76/154

Gnl, sz, btn sevinler, onun verdikleri,

Can skc bir badnmesi iinde.

Hey, yzszlk! Yzszlk! Azgnlar gibi

Gemiiz kendimizden, evet sen

lm uruna sokuldun ok sevilmi kiiye...

Onulmaz artk, yedi kez lsen de, ona da,

Bize de yaptn yapsan, deitiremezsin...

EMPEDOKLES. Gne batmak zeredir, benim

Srdrmem gerek bu geceyi, ocuklar.

Brakn onu; ok oldu ekitiimiz.

Olan oldu, bouna gitti her nesne,

Gelecekte olsun dinlenelim artk...

PAUSANIAS. ler yolunda m?

NC KENTL. Ooo, sev bizi gene!

KNC KENTL. Gel, Agrigento'da yaa,

Bir Romalnn dedii gibi. Numa

Yznden yle bym onlar. Gelin tanrsallar!

Sen de bizim Numamz ol! Bunu dndk

Uzunboylu, sen bir kral olmalsn.

yle olmal, yle! lkin ben

Selamlarm seni, btn tekiler de yle.

EMPEDOKLES. Bu a krallar a deil artk.

KENTLLER. (Korkarak.) Kimsin sen, ey erkii?

PAUSANIAS. Byle boverilir tahtlarnza

Sizin kentliler!

BRNC KENTL. Anlalmaz bir sz,

HLDERLIN

76


77/154

u senin sylediin, Empedokles.

EMPEDOKLES. it mi ekiyor boyuna

Yavrularn evresine yuvadaki kartal?

Grmezler iin iyi dnmeli,

Onun kanatlar altnda tysz yavrular

Srer tatl tatl yan yaamlarn...

Grdler gne n bile,

Bu kla byyp gelimi kanatlar,

Byle att onlar yuvadan, bu yolla

Baladlar uua. Utann bir kral

stediinizden utann, yalandnz,

Babalarnzn anda bir bakas

Olsa gerek onun, yardm edilmez size

Kendi kendinizin yardmcs olmaynca...

KRITIAS. Bala! Btn gkeler katnda!

Sen byk bir insansn, bir yaratcsn!

EMPEDOKLES. Kt bir gnd bizi ayran,

Acheron.

KNC KENTL. Bala, bizimle gel! Daha mutlu

Grnr sana yurdun gnei,

Baka yerde, erkli olmak da istemezsin

Sana yaratnca, birtakm gndermelikler

Var elimizde senin iin, yeil yapraktan

elenkler iin, bir de gzel adlar,

Eskimeyen zden yaplm direkler iin.

O, gel! Bizim delikanllarmz olmal,

HLDERLIN

77


78/154

Prl prl, seni yermeyen, sana yardm eden

Yaknmzda oturursun yeter,

Katlanrz bizden kanp bahende

Yalnz bana kalmak istemene de,

Sana olanlar sen unutuncaya dein.

EMPEDOKLES. Ooo, bir kez daha ha! Sen yurt

,

Beni eken, genliimin,

Mutluluumun bahelerine,

Dnmeliyim sizi, nmn gnleri,

Bu ulusla prl prl, esen olduum yer...

Biz balanmz. Siz mutlular! Brakn beni,

Daha iyi byle, bakn yzme,

Yerdiiniz yzme, yok artk, yle sayn

Sevgili adamnz, sevdiinizi, yanlmasn

Artk, kolay bulanan duygunuz daha...

Sizinle yaar dncem sonsuz genlikte,

Ben uzak olursam daha gzel nlar

Bana yaktnz sevin trkleri...

Ayrlalm artk delilik, yallk

Bizi ayrmadan, gelmi saatlerimiz,

Birini brakn, zel erkiyle ayrlk saatlerini

Gn gnne seenlerden birini...

NC KENTL. Byle avuntusuz mu

brakyorsun bizi?

EMPEDOKLES. Bana bir ta sundunuz

HLDERLIN

78


79/154

Ey erkiiler! Aln benden buna karlk

Kutluluumu, uzun bir sredir sakladm...

Iyan gecelerde okluk alnca stmde

Gzel evren, yldzlaryla kutlu gk

Bir ca

friedrich holderlin - empedokles

Documents