Friday, October 14th 13:00-14:00 Welcome/Registration 14:00 – 14:30 Welcome/Opening Speech Maurice Saltiel Hall Gregory Paschalidis, President of Hellenic Semiotic Society 14:30-15:30 KEYNOTE 1 Maurice Saltiel Hall From 'Psychology of art' to semiotics of culture Peeter Torop, University of Tartu The first important conceptualization of semiotics of culture is based on the understanding of culture as a system of different sign systems and text as a system of different codes. With the disciplinary development of cultural semiotics the dynamics of cultural processes became more important. Inner-cultural dynamics was understood as a kind of complexity, where every important level of culture (social environment, language, historical style etc) has its own speed, and for the understanding of dynamics as a whole, the analysis of correlations between these different levels is of crucial importance. Outer-cultural dynamics is the processuality of reception, involving the correlation of different forms of interpretation (decoding, extracoding, under- and overcoding according U .Eco) or types of dialogue (J. Lotman). The last two books of J. Lotman placed the notion of dynamics into a new context. “Culture and Explosion” and “Unpredictable Workings of Culture” are complementary books. Introducing the notion of explosion was at the same time the actualization of the complementarity of this notion. Complementarity not only in the works of J. Lotman but also historical complementarity. “Culture and Explosion” was a socially oriented book and in the center there was the concept of socio-cultural explosion. But this explosion was interpreted by Lotman temporally. The first stage of explosion was the unpredictability, the possibility of different developments. The second stage was very important: “The moment in which the explosion is exhausted represents the turning point of the process. In the sphere of history, this is not only the originating moment of future development but also the place of self-knowledge: the inclusion of those mechanisms of history which must themselves explain what has occurred”. The time between the two stages of explosion is the time between the first reaction and the finding of the language for the description and the conceptual understanding of explosion. “Unpredictable Workings of Culture” describes an explosion in the context of individual creativity. Explosion as innovation is a result of socio-cultural processes. Explosion as inspiration is a result of intrapersonal communication: “Inspiration is that moment of creative, emotional, and intellectual tension when a case of untranslatability is transformed by explosion into a case of translatability. This always occurs in an individual consciousness—after which the collective consciousness makes use of the results”. The existence of these two aspects in two books of J. Lotman actualizes one source in the heritage of the Tartu-Moscow semiotic school – Lev Vygotsky. Vygotsky was explicitly important in the early semiotics of 1960-ies. But implicitly he was important also for late Lotman. Especially the book “Psychology of Art” has an important place in the dialogue between Vygotsky and Lotman. Explosion was an actively used notion in various works of Vygotsky. “A work of art perceived coldly and prosaically, or processed and treated to be perceived in this way, saves much more energy and force

than if it were perceived with the full effect of its artistic form in mind. Although it is an explosive discharge, art does introduce order and harmony into the “psychic household,” of our feelings“. For Lotman, the process of creation was important, for Vygotsky, the process of reception, reaction, response. For Vygotsky „our aesthetic response /.../ is an explosion“ and the highest form of this response is a catharsis: „Catharsis of the aesthetic response is the transformation of affects, the explosive response which culminates in the discharge of emotions“. The history of the notion of explosion gives new possibility for understanding not only the last books of Lotman and the conceptuality of his semiotics of culture but also the logic of development of semiotics of Tartu-Moscow school and the actuality of the heritage lying in this development. 16:00-17:00 SESSION I ARTS Room 1 [Maurice Saltiel A] A sense of art Chair: V. Kourdis, Aristotle University of Thessaloniki Iconic categorization in art history as a matter of research experiment critical methods in building theory Tania Letizia Gobbett Instituto delle Arti A.Vittoria, Trento, Italy

The idea of memory from the XV Flaming history of music deals with the overlapping continua, denigrated note to become a full experiment of spiritual listening in practice: what a truth action is. The conversion point of Moebius. From the text ‘Human’ of Cartesio published postmoustly, to the environment for a philosophical thought of Croce in some aesthetic crisis (Anceschi) the idea of ‘tempo’ has taken in advance question of field, plan, homological issues to establish a scientific cognition of facts, deeds, thoughts. The discovery that the drawing master of Cezanne thought his elementary method of analysis (Cavina), brought in light the opportunity of disguise on mannerism more freely in the research of a fourth syllogistic call for arts, than before to let be possible the learning from the early masterpiece the Euclidian illusions of the touching corners of a triangle in Lisippo, its closure in a cube of the self of a surrender pugilist as well as the circular overspreading motion of desperation of the Lacoonte. Therefore, to reconstruct and develop some observation of the method of relief of the perspective of Poncelet, left overtly a possible explanation of the right of the fugue: the real setting. A purpose with a pragmatic issue, to seizure and code, which recalls Renaissance: the rediscovery of the Plato’s cave, as a good since Piero della Francesca. In a few years, some cases showed their contradiction and misfortune: the ‘difformity’ of Rothko, of David, and the ‘paganism’ of classics as Michelangelo. The disappearance of Raffaello, Leone X and Leonardo and the visual rhetoric of Tiziano as anticipation, or late, post figurative issue? The state of art semiotics though shaped in the continuous of the Academy of Arts, may need to inform cases of a natural light of recognition of the postumes of the Second Wars, drag into revenge, solitude, the artists gathered in ruptures with the process for its ideological foundations seamed clear to all, from Pablo Picasso to Pierre Soulages, Emilio Vedova.

In the Company of Strangers: Avant-garde music and the formation of performance art in Greece, 1960s-1980s Irene Gerogianni Aristotle University of Thessaloniki, Greece

For Greek artists working from the 1960s to the 1980s, the absence of modernist roots in the visual arts within the country, either as sings of continuity or as signs of rupture, but certainly as points of reference, provoked a feeling that performance artist Dimitris Alithinos describes as the sense of the “adolescent who has never met his blood relatives.” Because of this, performance art in Greece did not just stay within visual arts territory but also moved into other spaces, such as experimental music. The

latter, framed within the discourse of the avant-garde, provided a context for a number of performance art practices in Greece that coincided with the activity of the Association of Greek

Contemporary Music and the Contemporary Music Studio of the Goethe-Institut Athen. Around the central figure of the architect and musicologist Yiannis Papaioannou, artists such as Gregory Semitecolo, Stathis Logothetis, Nikos Zoumboulis and Titsa Grekou collaborated with composers like Theodoros Antoniou, Günther Becker, Anestis Logothetis and Jani Christou. However, as becomes evident through his critical writings, Papaioannou's notion of the total work of art was closer to “neo-pre-modernist” theories that traced the history of performance art to ancient rituals, rather than the 1970s concept of the gesamtkunstwerk, which aimed to emphasise collaboration over authorship and perfomativity over musikperformance. To illustrate the difference between the two sets of ideas, the work of Thanasis Hondros and Alexandra Katsiani is introduced as an example of a performance art practice that sought to break the barriers between the visual arts and music, through the corrosion of both forms.

Exo-Evolution and the New Sensorium: Renaissance 2.0 as fact and artwork Lia Yoka Department of Architecture, Aristotle University of Thessaloniki, Greece

Exo-Evolution, part of the GLOBALE project, is the title of an exhibition of works by 113 artists and artists’ collectives at the Center for Art and Media in Karlsruhe, Germany, continuing, and even upping the ante, in a tradition of grand gestures on the site. Part learned wordplay, part hi-tech buzzword, the term more than alludes to the artist-curator Peter Weibel’s political concept to understand global culture through a “new sensorium”. In the introductory passage to the 84-page full-color free brochure to the show, he begins with an allusion to J.G. Herder’s 1803 Outlines of a Philosophy of the History of Man: “Through the technical and industrial revolution…man was set free from Evolution”. “This process”, he continues, “of stepping out of natural evolution I call Exo-Evolution (…) From exo-biology to exo-planets, from exo-skeletons to exo-pregnancies, the contours of a new world, profoundly shaped by technology, emerge with distinct clarity.”

The paper will examine the show within the broader history of exhibiting techno-science in artistic context. Important moments in the critique of the ideological-religious premises of biotechnology, in the raising awareness about the dire social and environmental consequences of the scientific-industrial complex (discussing gmo farming, agrofuels, climate change), in deconstructing the aura of cryptic and alienating techno-science through pop-science initiatives and diy biotech labs, have often been staged as artistic events in museums and performances. Until about less than a decade ago, its artistic precondition seemed to weaken the political effectivity of this critique, and it has at times become a publicity strategy of the biotech and IT industry itself. However, this seems to be changing. By emphasizing how our senses and whole perceptual apparatus has been profoundly shaped by technology, in other words, by the performative nature of technical, and especially digital media, the Exo-Evolution show is nodding in the direction of this change.

MEDIA Room 2 [Maurice Saltiel B] Digital Environments 1 Chair: G. Paschalidis, Aristotle University of Thessaloniki Enhanced and multisensorial interaction: a social semiotic approach Maria Katsaridou1, Kosmas Stergiou2

1 Aristotle University of Thessaloniki, Greece

2Professional in the field of visual effects

This paper discusses the “sensory turn” in the context of contemporary media and the recent technological advances that allow more complex interfaces which incorporate new methods of interaction, employing senses such as haptics or the sense of balance. For example, in the case of cinema, the new trends, like stereoscopic cinema or virtual reality, are already a step closer to the way we perceive our natural environment, by extending elements of the interface which already used by the “traditional” medium, such as the field of view and the depth. Yet, this do not come without

drawbacks: They often add more restrictions to content producers, as the previous well defined methods and meaning-making strategies do not apply to the new media. Additionally, the consumer which is used in the cinema screen size, has to deal with the extended field of view in combination with the equipment that has to use (VR headset or stereoscopic glasses). Thus, the medium may seem unfamiliar and less appealing, and in consequence, the consumer has to be re-trained in order to enjoy the new experience. Moreover, in other media, efforts have been made towards a multisensorial approach instead of the separation or “bureaucratization of the senses” (Jones 2007) that until recently was the norm.

As David Howes (2013) argues, perception is a social skill “…perception does require practice. If perception requires practice then it is a skill, and where there is skill there is culture, and where there is culture there is history”. Consequently, both the consumer and the producer have to be re-educated and new methods and strategies have to be invented and applied in order a meaningful and enjoyable experience to be achieved. Taking the above into account, the aim of this essay is, by examining the enhanced and the multisensorial interfaces through a social semiotics perspective, to shed some light to the ways our perception, interaction and communication is changing.

The multi-sensoriality of virtual reality immersion: An experimental study Spiros Polimeris1, Christine Calfoglou2 1 Panteion University, Greece 2Hellenic Open University, Greece

The immersion properties of digital culture and its all-engulfing effects have been repeatedly underlined in the literature (see Polimeris & Calfoglou, 2015 for an overview). This paper attempts to shed some further light on the potency of the digital medium and, more specifically, of virtual reality, by conducting research comparing the effects of diverse modes of presentation of the cultural tourism product on respondents’ choice of a cultural tourism destination. The power of the virtual is once more established and any correlation with the destination’s popularity, its ‘aura’, as well as with respondents’ cultural background is explored. The results are discussed in light of virtual reality discourse as entailing a multi-sensorial immersion meaning-making experience, ocular, auditory and also, potentially, haptic, unlike the purely ocular non-immersion dimensions of a brochure or the ‘augmented’ ocular dimensions of a website. Participants’ relatively reduced awareness of the powerfulness of the medium and its multi-sensorial semiotics is considered in relation to affect as “always just beyond the control threshold of” and “travers(ing)” rather than “possess(ed)” by the subject (Shaviro, 2010; cf. Salvatore & Freda, 2011). The interesting question is posed of whether the virtual may eventually override the in situ experience, with its increased multi-sensoriality, leading the subject to experience the so-called ‘avatar blues’ (see Levitt, 2012) and thus becoming more powerfully, albeit subconsciously, multi-sensorial.

An illusion that honestly depicts reality Stefano Carlucci University of Bari, Italy

In everyday life it is more and more frequent to come across in the creations generated by "augmented reality", a variegated set of digital processings, expressly conceived to increase the interpretive possibilities of the semiosphere. This enhancement is basically accomplished by means of the introduction of new planes of reality; planes which are designed to interact dialogically and then convey a greater number of information. The A.R. may materialize through various "technical devices"

such as smart phones, headsets, visors, webcam, etc., giving life to multifaced texts which may, alternately or simultaneously, stimulate the senses of its users.

Art is one of the areas in which augmented reality is most extensively applied, by means of A.R. it is possible to give shape to what is not present (i. e. reproducing the images of a distant place) or to reconstruct what no longer exists. Anyway thanks to its wide expressive potentialities, A.R. can go far beyond the informative and educational applications and actively contribute to the generation of

meaning in art, almost like a real actor. The A.R. can play different parts by drawing new interpretive paths or expliciting some others (referents) which are not detectable with/ignored by the conventional syntax of the perceptive tools. From this point of view the A.R. could be a dope factor for a new (r)-evolution of the senses, a significant step forward towards that synesthesia theorized by Barthes: "…the vision causes synesthesia, a communion of the senses... so that we can attribute to one, poetically, what happens to the other [...]: All [the senses] can "see" and conversely the vision can feel, hear, touch” (Barthes 1982, p. 302).

SENSES in CULTURE Room 3 [Maurice Saltiel C] Political Discourse Chair: E. Zantides, Cyprus University of Technology Positioning acts as semiotic practices in TV debates Nicolae-Sorin DRĂGAN Communication and Public Relations Faculty, National University of Political Studies and Public Administration, Bucharest, Romania

The paper examines the way in which social actors exploits different semiotic resources to position themselves discursively during final debates for presidential elections, from the perspective of positioning theory (Davies & Harré 1990; Harré & Moghaddam 2010). Positioning theory activates a tridimensional semiotic model, which includes positioning acts – semiotic configurations with a certain stability in the communicational practices of the community –, storylines and the implicit illocutionary force of any discursive exchange. In this article, the role can be regarded as the continuous aspect of the discursive performance of a social actor, and positioning is the discreet aspect of the discursive exchange. The balance between the continuous and the discreet aspect of communication is maintained by the very conflictual relationship between “seeing” and “understanding” (Marcus, 2011). We see the role more easily, we perceive its moments of discontinuity, of inadequacy, but we understand better the conjunctural discursive position. An interdisciplinary approach, which also includes multimodal analysis tool (O’Halloran, 2011), allowed us to capture the dynamics of discursive exchange. The way in which social actors manage the “nodal” episodes of the debate, the emotional dimension that prevails over the rational decision for this moments, can focus the undecided or easily influenced audience's preferences (Corbu & Boțan, 2011). The paper allow understanding of dialogue in televised debates as a form of “living” communication, as opening towards the other (Ponzio, 2006; Pleșu, 2010), and can be considered a plea for the reconfiguration the culture of dialogue in the Romanian public space.

How could I imagine the fuss over the glass?": Memeing the Greek crisis on social media Mariza Georgalou University of Peloponnese & National and Kapodistrian University of Athens, Greece

On 22 June 2015, and in the midst of the Greek government’s negotiations on whether to accept a cash-for-reform deal with the lenders, the grassroots Eurocentric movement Menoume Europi (Stay in Europe) held a demonstration in Syntagma, outside the Greek Parliament. Amongst the protesters, the photographic lens of a journalist spotted a middle-aged, bon vivant-style man holding nonchalantly a half-full stem glass. The picture immediately became an Internet meme, subject to various creative appropriations and modifications. Drawing on small stories research (Georgakopoulou 2007) and the study of digital multimodality/multisemioticity (Leppänen et al. 2014), this paper identifies how and to

what effect the image of the “stemware-protester” has been rescripted on social media. Rescripting is a social media-enabled practice of sharing which exploits visual and/or verbal material of already circulated stories, with a view to presenting the new tales as parody or satire of the originals (Georgakopoulou 2015). The analysis is based on a semiotic and linguistic corpus (its compilation started on 23 June 2015 and is still ongoing) consisting of memes, videos as well as posts and comments from Twitter and Facebook, all pertinent to the particular protester. By changing the place,

characters or plot aspects of the original story, social media users explore fresh ways of viewing crisis-related incidents and figures. It is shown that memeing the “stemware-protester” becomes a means not only of socio-political critique but also of participatory culture and social bonding which helps people wrestle with the crisis with humour and optimism.

Le discours en action Vassiliki Kella Department of French Language and Literature, Aristotle University of Thessaloniki, Greece

Le sens n’est pas donné par avance. Il est construit par l’action langagière d’un sujet parlant qui se trouve dans une situation de communication donnée. Etant donné que le sens du discours résulte de l’usage de la langue, prenant en compte de l’identité de celui qui produit un discours, du contexte dans lequel est énoncé le discours en question, des intentions des interlocuteurs, nous allons essayer de déceler le sens des déclarations (des énoncés) prononcées par les hommes politiques.

A partir d’un corpus composé de discours (déclarations télévisuelles) d’hommes politiques grecs au cours de cette période de crise économique, et dans une optique pragmatique / sémiotique, nous analyserons l’articulation de leur discours politique à travers une mise en scène verbale et visuelle. En étudiant les traits verbaux et visuels des discours, nous nous efforçons d’éclairer les codes sémio-socio-idéologiques de l’époque.

RE-VISIONS Room 4 [CR-1] The realm of signs Chair: A. Lagopoulos, Aristotle University of Thessaloniki Το σημείο τρελάθηκε Dionysis Kavathas Panteion University of Social and Political Sciences, Athens, Greece Εδώ και πάνω από έναν αιώνα παρατηρούμε στον πολιτισμό μας μια κλιμακούμενη εξέγερση και ολοκληρωτική κινητοποίηση των σημείων (αφίσες, φωτεινές επιγραφές, γκράφιτι, μοδα, βιντεοπαιχνίδια), χωρίς προηγούμενο στην ιστορία του δυτικού πολιτισμού. Ήδη το 1939, ο Γιάκομπσον παρατηρούσε ότι «το σημείο τρελάθηκε». Η εμφάνιση νέων τεχνολογιών σημίωσης [semiosis] συνέβαλε καθοριστικά στη μεταξίωση της έννοιας του σημείου, σε βαθμό ώστε η αποθήκευση, επεξεργασία και μετάδοση των σημείων να έχει εγκαταλείψει τελεσίδικα το ερμηνευτικό σύμπαν υπό την επίδραση των νέων τελεστικών [operativ] και επιτελεστικών [performativ] συστημάτων γραφής (υπολογιστές), τις υπηρεσίες των οποίων εκμεταλλεύεται κάθε πολιτική ή στρατιωτική εξουσία αυτού του κόσμου. Έτσι, λ.χ., το ιατρικό «σύμπτωμα» ή το τεχνικό σήμα [signal] δεν πρέπει να συγχέεται με την αναπαραστατική και σημασιολογική έννοια του σημείου. Το εν λόγω συμβάν, το οποίο επιφέρει ένα βαθύ ρήγμα στην τάξη του αναπαραστατικού και αναφορικού λόγου, έχει ήδη καταγραφεί με επιστημονική ακρίβεια από τους Φουκώ, Γκίνζμπουργκ, Μπωντριγιάρ, Κίττλερ κ.ά. Η ανακοίνωσή μας σκοπεύει τόσο σε μια γενεαλογική προσέγγιση της νέας διάταξης [dispositiv] των σημείων όσο και στη σκιαγράφηση μη κυριαρχικών τακτικών σημειογραφίας, δεδομένου ότι η νεωτερική εξέγερση των σημείων συνοδεύεται ταυτόχρονα από νέες μορφές ελέγχου της μολυσματικής και άναρχης εξάπλωσής τους. Digital Myths, Digital Meanings: The semiological model of the post-myth

Ioannis Mazarakis Film Studies Department, Aristotle University of Thessaloniki, Greece

The semiological roots of many of the best known video games and simulation systems of our times can be detected on previous mythical narratives, which, although lose their referential frame in our (post-) postmodern world, ase still affecting (but not determining) the signifiance of those contemporary texts. But how do those new art forms produce meaning? Which is the relation between them and myth? Based on Roland Barthes’ semiological model of myth (1957), I will attempt to

present the contemporary post-myth, which is formed upon the basis of the previous semiological chain of myth and invokes the participation of the spectator in the signification process. In the same way that the linguistic sign becomes the mythical signifier in Barthes’ model, the mythical sign is transformed into the post-mythical signifier. And as the linguistic sign nourishes with meaning the mythical sign, the myth, as a signifier now, preserves its signifying ‘trace’ while, at the same time, functions as an interface through which the spectators/ readers/ gamers can actively produce and structure their own meaning. The already intertextual nature of the structuralist conception of myth is now enhanced by the advent of digital technology, which provides the mythical text with a new type of semiotic transformability. The post-myth, the myth of our times, is the materialized version of a whole network of interconnected and constantly redistributed units of meaning, whose final organization depends solely on the ‘reader’.

Visual and Verbal colour: chaos or cognitive and cultural fugue? Mony Almalech New Bulgarian University, Sofia, Bulgaria

Object is colours as possible sign system. There is an interesting case of universal, transcultural language of colours – traffic lights all over the world have the same meaning: green – ‘go’, red – ‘stop’, yellow – ’atention’, ‘be rеady for change’. It is the simplest case of non-colour meanings of visual colours. We hardly find non-colour meanings in advertisements, fashion, internet. At this areas, it is a chaos but not colour language. At the same time, religious and folklore rituals have a norm and constant symbolism of visual colours which are immutable for centuries. But colours exist also in natural languages in the form of Basic colour terms (BCT). Except by BCT, we refer color through prototypes terms )PT( as declared by E. Rosch and A. Wierzbicka, e.g. blood, sky, darkness, etc., as well as by words for objects with typical color, Rivals of prototypes, e.g. linen, ruby. The problematics is the sign status of visual and verbal colour as a hybrid phenomenon. The problematics touches cognitive, psychology, anthropology areas. Synesthesia is part of the problematics. The paper explores the relationships between Visual and Verbal colour by different semiotic tools - cultural units, prototype theory, free word associations, semiotics of BCT, etc. General aim is to prove a small number of non-color meanings, common for visual and verbal color, e.g. hate, love, health, luck, pure, live, etc. The nucleus mutual universals are valid for rituals and small number of ads. The same nucleus meanings are core part of word association norm. This universals are based on culturalization of prototypes for colours. The significance of the study is to make new steps in semiotics and philosophy of colours as a hybrid phenomenon, and to look at that hybridity as a fugue, but not chaos.

EDUCATION Room 5 [CR-2] Childscapes 1 Chair: M.Papadopoulou, Aristotle University of Thessaloniki Πολυ-αισθητηριακή και πολυτροπική διάδραση στο θέατρο για ανήλικους θεατές Ioanna Mendrinou Παιδαγωγικό Tμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ελλάδα

Το θέατρο για ανήλικους θεατές, ως πολιτιστική “κατασκευή” ή “επιτέλεση” με εγνωσμένη μορφο/παιδευτική και αισθητικο/καλλιτεχνική υπόσταση, αλλά και ως δευτερογενής μεταγλώσσα σημείωσης της πραγματικότητας, βρίσκεται ήδη από το τελευταίο τέταρτο του 20ου αιώνα σε μία συνεχή διαδικασία εξέλιξης - προσέγγισης, μελέτης, πειραματισμού και ανανέωσης με σύγχρονες παιδαγωγικές και καλλιτεχνικές τάσεις μετασχηματισμού των διαδικασιών πρόσληψης. Πρόκειται για μία δυναμική μετατόπιση από μονόδρομες, λογοκεντρικές και οπτικοκεντρικές πρακτικές προσέλκυσης ενός παθητικού και ομοιογενούς κοινού ανήλικων θεατών, σε πολυ-αισθητηριακές και πολυτροπικές μορφές διάδρασης σκηνής-πλατείας. Η θεατρική παράσταση ανάγεται κατ’ αυτό τον τρόπο σε μία μοναδική αισθητηριακή και ξεχωριστά (για κάθε έναν από τους θεατρικούς αποδέκτες) εποικοδομητική εμπειρία στο πλαίσιο της οποίας το παιδί-θεατής αντιμετωπίζεται ως δρων -έλλογο και ενσώματο- υποκείμενο. Αντικείμενο της εισήγησης συνιστά η ανάδειξη των ποικίλων αισθητηριακών συμμετοχικών προ(σ)κλήσεων στο θέατρο για ανήλικους θεατές οι οποίες εγγράφονται στη σύνταξη δραματικών κειμένων του τελευταίου τετάρτου του 20ου και των αρχών του 21ου αιώνα, αποκαλύπτοντας την άποψη των ενήλικων δημιουργών τους για το παιδί ή το νέο (δυνητικό θεατή) και τη θέση του στο σύγχρονο κοινωνικό γίγνεσθαι. Ο ψηφιακός κόσμος και οι νέες τεχνολογίες στην υπηρεσία της πολυ-αισθητηριακής σημείωσης στο σύγχρονο θέατρο για κοινό ανήλικων θεατών Αλεξία Παπακώστα Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ελλάδα

Οι δυνατότητες που παρέχει η σύγχρονη τεχνολογία στην ανάπτυξη νέων κωδίκων επικοινωνίας αλλά και η μεγάλη εξοικίωση των ανηλίκων με τα προιόντα της δεν άφησαν αδιάφορο το χώρο του θεάτρου για κοινό ανηλίκων θεατών.Η συγκεκριμένη μορφή θεάτρου αφομοιώνοντας τα νέα δεδομένα εξωθεί σε αναζήτηση και προβληματισμό τους καλλιτέχνες του χώρου, σε ένα παιχνίδι πειραματισμού, στη χρήση νέων συνδυασμών νοηματοδοτικών κωδίκων και αισθητικών λύσεων, σε διάφορα είδη συγγραφής, σύνθεσης ή και επινόησης. Οδεύει προς την πολυσυλλεκτικότητα, καθώς εμπλέκεται σε ένα γόνιμο και δημιουργικό διάλογο τόσο με τις άλλες τέχνες όσο και με τις νέες τεχνολογίες. Η σχετική επιστημονική έρευνα εντείνεται και εμπλουτίζεται κατά τα τελευταία χρόνια, όχι μόνο επειδή το φαινόμενο που εξετάζει εξελίσσεται, αλλά επίσης επειδή η σημασία του δείχνει να μεγαλώνει στα πλαίσια μιας κοινωνίας που αλλάζει η ίδια και αναζητά εναγωνίως πρότυπα συμπεριφοράς, επικοινωνίας και αντιμετώπισης κρίσιμων διλημμάτων. Η διερεύνηση της ενσωμάτωσης, της λειτουργίας και της αλληλεπίδρασης νέων επικοινωνιακών κωδίκων στο συγκεκριμένο είδος θεάτρου αποτελεί ένα ανεξερεύνητο και γεμάτο προκλήσεις πεδίο έρευνας για την εγχώρια επιστημονική κοινότητα. Στη συγκεκριμένη εργασία γίνεται προσπάθεια με τη χρήση παραδειγμάτων να προσεγγιστεί η αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας στην κατασκευή του σύνθετου παραστασιακού μηνύματος καθώς και η συμβολή της στην πολύπλοκη θεατρική επικοινωνία.Συγκεκριμένα εστιάζουμε την προσοχή στους τρόπους εμπλοκής και διαπλοκής της με το σκηνικό συμβάν, αναλύοντας τις παρεμβάσεις της σε στοιχεία του δραματικού λόγου, χρόνου και χώρου, τη συνάρτησή της με κινησιολογικές-χωροταξικές ανάγκες καθώς και την αισθητική, παιδαγωγική και ψυχολογική διάσταση της συγκεκριμένης χρήσης της. Όλα τα παραπάνω βασίζονται στη συλλογή των στοιχείων της αυτοψίας και των δεδομένων της επιτόπιας έρευνας (fieldwork). Επικουρικό ρόλο κατέχουν και άλλες πηγές πληροφοριών σχετικά με την παράσταση, όπως συνεντεύξεις έντυπο και ηλεκτρονικό υλικό,. Με την ακριβή παρατήρηση και τη σχολαστική σύγκριση χωρίς προκατασκευασμένες απόψεις ή την επίμονη προσπάθεια υπαγωγής των δεδομένων σε προκαθορισμένα σχήματα, διαμορφώνεται ένα θεωρητικό πλέγμα που επιτρέπει τη διάκριση ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και τη δημιουργία υποκατηγοριών όσον αφορά στα σκηνικά μηνύματα που απευθύνονται στον ανήλικο θεατή.

Σημειωτική του ακουστικού και μη ακουστικού ήχου στο σχολικό περιβάλλον Anastasia Christodoulou Department of Italian Language and Literature, Aristotle University of Thessaloniki, Greece

Είναι γνωστό ότι οι αισθήσεις, αποτελούν πηγή γνώσεων για την υλική εξωτερική πραγματικότητα. Η αντίληψη του ήχου πραγματοποιείται μέσω της ακοής και χρησιμοποιείται για διάφορους λόγους, όπως επικοινωνία, ψυχαγωγία, μουσική σύνθεση, προειδοποίηση, αποφυγή κινδύνων. Όμως, η αντίληψη του ήχου πολλές φορές λανθάνει της ακοής, καθώς αποτυπώνεται σε διαφορετικά μέσα, όπως το χαρτί. Αντικείμενο της έρευνας, λοιπόν, είναι η διερεύνηση και καταγραφή των μορφών ήχου που προσλαμβάνει το παιδί στο σχολικό περιβάλλον μέσα από δύο διαφορετικά μέσα, τα ηχητικά κύματα και το χαρτί. Συγκεκριμένα, πρόκειται για (α) τον ακουστικό ήχο, οργανωμένο και μη, δηλαδή, τον ήχο σε πραγματικό σχολικό χώρο και χρόνο, όπως, κουδούνι, προσευχή, φωνή του διευθυντή, φωνή του δασκάλου, φωνές συμμαθητών, ήχοι αντικειμένων, κλάματα, γέλια, γιορτές, συνθήματα, ήχοι μουσικών οργάνων, εμβατήρια, δημοτικά τραγούδια, εθνικός ύμνος, τροπάρια, εξωτερικοί ήχοι,

πολιτικοποιημένα τραγούδια, παύσεις, ηχορύπανση, και (β) τον μη-ακουστικό ήχο, δηλαδή, την εικονική αναπαράσταση του ήχου στα σχολικά εγχειρίδια, η οποία αφορά στη διεργασία σχεσιακού μετασχηματισμού ‘εικονοποίησης’ του ήχου ως πολιτισμική πραγματικότητα, και αναπτύσσεται με την ανακατασκευή των ιδιαιτεροτήτων της αίσθησης της ακοής στην αισθητηριακή πρόσληψη της εικόνας. Η παραπάνω διττή ‘ιδιότυπη’ επικοινωνία της έννοιας του ήχου στο σχολικό περιβάλλον αποτελεί την προβληματική της έρευνας, η οποία αφορά στον ήχο που προσλαμβάνει το παιδί στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση μέσα από δύο μέσα, τα κύματα και το χαρτί, όχι όμως ως ουδέτερους μεταφορείς, αλλά ως διαμορφωτές νοημάτων, αντιληπτικών συμβολικών και γνωστικών διεργασιών και κοινωνικών σχέσεων. Ο τρόπος ανάλυσης των δύο συστημάτων σημασίας, ήχος και μη ακουστικός ήχος-εικόνα, γίνεται μέσα από μια σημειωτική οπτική, με την υιοθέτηση μιας νέας φιλοσοφικής κατεύθυνσης στον σημειωτικό χώρο με την ονομασία Εdusemiοtics, η οποία μελετά το σχολείο ως ένα ‘ανοικτό’ σύστημα ερμηνείας και όχι ως ένα κλειστό σύστημα μετρήσιμων στόχων και σκοπών.

17:30-18:00 Coffee break 18:00-19:30 SESSION II ARTS Room 1 [Maurice Saltiel A] Arts of Time & Space Chair: V.Kourdis, Aristotle University of Thessaloniki Από το ρητό προς το άρρητο και από το ορατό προς το πολλαπλά αισθητό: νέοι τρόποι θεατρικής έκφρασης στη νεοελληνική δραματουργία Maria-Dimaki Zora Παιδαγωγικό Tμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ελλάδα

Οι μορφές του μετα-δραματικού κειμένου και η προτεραιότητα των αισθήσεων έναντι του κειμενικά εγγεγραμμένου λόγου και της εκφοράς του από τους ηθοποιούς, πυκνώνουν τα τελευταία χρόνια δημιουργώντας μια νέα πραγματικότητα στη δραματουργία και το θέατρο. Τα ευδιάκριτα μορφολογικά και δομικά στοιχεία του δραματικού κειμένου παραχωρούν τη θέση τους σε έργα όπου κυριαρχεί η απροσδιοριστία και ο λόγος «αναβαπτίζεται» μέσω της ίδιας της υλικότητας των λέξεων και της σωματικότητας της επικοινωνίας. Έργα συγγραφέων όπως ο Βασίλης Βασικεχαγιόγλου (Κανών: τραγωδία), ο Δημήτρης Δημητριάδης (Ο ευαγγελισμός της Κασσάνδρας, Πολιτισμός: μια κοσμική τραγωδία), ο Μάριος Ποντίκας (Χλιμίντρισμα), ο Γιώργος Βέλτσος (Η φωνή) κ. ά., διερευνούν τις αντοχές του λόγου ως ενδιάθετης νοητικής ικανότητας αλλά και ως έναρθρης ομιλίας, υποκαθιστούν την πραξιακή δράση που απευθύνεται στην όραση με τη γλωσσική δράση και αναδεικνύουν την «υλικότητα» του λόγου, ενισχύοντας την αίσθηση του διαρκώς ατελούς και διαμορφώνοντας ένα σύνθετο επικοινωνιακό γεγονός με πολυ-αισθητηριακές και πολυτροπικές διαδράσεις. Με την παρούσα εργασία επιδιώκουμε την ανίχνευση αυτών των διόδων και των επιπέδων επικοινωνίας που διαμορφώνονται στο σύγχρονο θέατρο, μέσω της ανάλυσης θεατρικών κειμένων και της ανάδειξης κειμενικά εγγεγραμμένων σημείων των έργων,

που οδηγούν από την αναπαράσταση και την απλή θέαση στη βιωματική πολυαισθητηριακή συμμετοχή του θεατή.

Γλώσσα και χορός –Από την Ετυμολογία στην Σημειωτική Sotirios Bekakos Aristotle University of Thessaloniki, Greece

Είναι δυνατόν να μελετηθεί η σχέση γλώσσας – χορού; Είναι ο χορός μία μορφή γλώσσας με δικούς της νόμους; Ποια είναι η θέση της γλώσσας και του χορού και πώς αυτή επηρεάζει τον χαρακτήρα ενός λαού μέσα στον χρόνο; Γλώσσα – Χορός – Επικοινωνία: είναι η τριάδα που διαμορφώνει την έννοια του πολιτισμού και τον χαρακτήρα ενός λαού. Μέσω της γλώσσας ο άνθρωπος γίνεται κοινωνός των πράξεων και των ιδεών, διαμορφώνει στάσεις, αντιλήψεις και πρότυπα, ενώ μέσω του χορού διατηρεί την συλλογική μνήμη, τις παραδόσεις και την εθνική του καταγωγή.

Σύμφωνα με τον Saussure (1979) η γλώσσα είναι ένα σύστημα σημείων που εκφράζουν ιδέες, ενώ σύμφωνα με τον Martinet (1985) η γλώσσα είναι ένα όργανο επικοινωνίας, το οποίο διαθέτει διπλή άρθρωση και έχει χαρακτήρα πρωταρχικά φωνητικό. Ωστόσο, ο Sapir (1921) συμπληρώνει τους παραπάνω ορισμούς και χαρακτηρίζει την γλώσσα ως καθαρά ανθρώπινη, αλλά μη ενστικτώδη μέθοδο για την μετάδοση ιδεών, συγκινήσεων και συμβόλων που τα παράγουμε εκούσια. Η γλώσσα και ο χορός είναι σκέψη και ενέργεια. Αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος που ονομάζεται επικοινωνία. Η γλώσσα και ο χορός, από τους πανάρχαιους χρόνους, βρίσκονται σε μια αμφίδρομη σχέση, η οποία αποβλέπει στην μετάδοση αρχαίων λέξεων και συμβόλων, ιδεών, αξιών, ιστορικών και μυθολογικών στοιχείων. Ο χορός μοιάζει με μια κιβωτό της ιστορικής μνήμης που ταξιδεύει στην θάλασσα του χρόνου και διατηρεί γλωσσικά και παραγλωσσικά στοιχεία του μακρινού και πρόσφατου παρελθόντος. Ο χορός είναι μια εννοιολογική φυσική γλώσσα με εσωτερικές και εξωτερικές σημασίες, αποτελεί μια μορφή επικοινωνίας που χρησιμοποιεί παραγλωσσικά και γλωσσικά στοιχεία. Όλα αυτά τα στοιχεία συνυπάρχουν μέσα σε ένα σύστημα από φυσικές κινήσεις που σχετίζεται με κανόνες και τύπους. Οι κανόνες και οι τύποι οδηγούν στην εκτέλεση ορισμένων βημάτων και χορευτικών σχημάτων ανάλογα με την περίσταση και κάθε κοινωνία αποδίδει διαφορετικές σημασίες σε αυτά.

Exploring the sense of touch through sculpture: the communist monument in Florina Ifigenia Vamvakidou1, Andromachi Solaki1, Lazaros Papoutzis2 1University of Western Macedonia, Greece

2Aristotle University of Thessaloniki, Greece

Socialist Realist sculptures were usually monumental pieces with a strong figurative element. Between “Propaganda and Cultural Diplomacy” we remark the nostalgia towards Socialist Realism in Post-Communist world. 2014 could be considered the year of socialist realism since Sotheby's auction house held a non-commercial exhibition in London called Soviet Art. Soviet Sport. Today, we celebrate the 70th

anniversary of the founding of the Democratic Army of Greece. For many years, the communist party asked to implement the debt of honor to the fighters of the Greek Democratic Army who fell in Florina’s battle at February 12 1949. In a field, southwest of the city, a mass grave of about 800 fighters has been detected and in this area, it has been established a public representation made by the sculptor Memos Makris. We try to explore the sense of touch that can be perceived focusing our gaze on the pubic monument. It is also crucial to look at the cultural and social context of touch (Ericsson, 2008). What is remarkable about this particular monument is that the fighters’ bodies make a strong statement about revolution and violence. Men have been placed in a military defense circle to show their unity. This careful positioning of the huge bodies indicates the political, revolutionary signified between fighters. It also demonstrates the strong sense of comradeship between these soldiers. These bodies provide a graphic reminder of the importance of interdependent relationships; in death as in life, together and touching. Thus, this monument is a potent

example of a sense of touch. We see this sense of touch amongst the figures in Memo’s family group sculpture. Their blank expressions still convey doubt but the figures are all in touch with one another. As Makris suggests a sense of touch with our fellow human beings and with the world around us, which is perhaps, the best hope that any of us can have in an uncertain world.

MEDIA Room 2 [Maurice Saltiel B] Digital Environments 2 Chair: G. Paschalidis, Aristotle University of Thessaloniki Les parcours synesthésiques expédiés par les objets muséens et le recherche du temps perdu a travers les parcours narratifs inventés: L' example du Nouveau Musée d' Acropole Charoula Chatzimichail Gymnase de N.Madytos/Université Ouverte Héllénique, Grèce

Les objets exposés dans les musées proviennent des époques antérieures ou, au moins, de la contemporaine. La réception de leurs messages se fait à travers divers canaux sensoriels (selon le cas, ceux-là de la vue, de l’ oïe, de l’ odorat, du toucher, de la saveur et de leurs combinaisons). La réconstruction des fragments linguistiques déconstruits, p.ex. des inscriptions cassées etc., se fait à l’ aide des parcours narratifs inventés, disposés dans l’ espace et le temps et dépend des connaissances langagières des scientistes et de divers observateurs, (c-à-dire des langues diffférentes maternelles et étrangères, mortes ou vivantes etc.). Les sémioses parmi les images des objets muséens, et leurs sens, s’ altèrnent d’ après la fonction que les objets concrets (armes, objets d’ usage quotidien, bijoux etc.) ont eu comme utilisés au passé, pas utilisés plus tard (comme perdus, cachés, sémi-/détruits etc.), ils se conservaient et, après, ils étaient présentés au public ou ils étaient de nouveau cachés. La recherche des diverses informations nécessaires provenues des fragments linguistiques et des petites ou de plus grandes parties en marbre, terre etc., qui sont non-linguistiques, a comme résultat la composition de la macrohistoire de l’ époque concrète et des microhistoires dynamiques de chacun des objets ci-dessus à l’ aide des éléments structuraux produits: des signes linguistiques (des mots), des phrases et des textes entiers. Dans cette communication on essaie d’ expliquer comment les objets du Musée Nouveau d’ Acropole contribuent, d’ une manière spéciale d’ exposition, à la création de leurs propres parcours narratifs.

Το αδιέξοδο των μουσειακών εικόνων & πολυαισθητηριακότητα Nasia Chourmouziadi Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Ελλάδα

Η μουσειοποίηση, ως εργαλείο διαχείρισης της συλλογικής μνήμης, αποτελεί μια βίαιη επέμβαση στην κοινωνική ζωή των υλικών πραγμάτων, που μεταξύ άλλων τα αναγκάζει να λειτουργούν, σχεδόν αποκλειστικά, ως οπτικά ερεθίσματα. Αυτή η απώλεια της υλικότητας των αντικειμένων φαίνεται να βρίσκεται σε αντίθεση με την αφετηρία της παγιωμένης μουσειακής πρακτικής που ισχυρίζεται ότι στηρίζεται στην «απτή» μαρτυρία των «αυθεντικών» υλικών αντικειμένων. Από την άλλη πλευρά, το μουσείο, αν και θεωρείται χωρίς καμιά σοβαρή αμφισβήτηση χώρος βιωματικής μάθησης, αντιλαμβάνεται την επίσκεψη ως μια, σχεδόν αποκλειστικά, οπτική εμπειρία. Θα μπορούσε, επομένως, κάποιος να ισχυριστεί ότι το τρίπτυχο «προστασία - αυθεντικότητα – μάθηση» που αποτέλεσε την οντολογική βάση του νεωτερικού μουσείου χαρακτηρίζεται από σοβαρές εσωτερικές αντιφάσεις. Κατά συνέπεια, οι όποιες απόπειρες ουσιαστικού επαναπροσδιορισμού της μουσειακής πράξης δεν μπορεί παρά να στρέφονται στην επανεξέταση αυτού του τρίπτυχου. Στο πλαίσιο αυτό είναι απαραίτητο να διερευνηθούν και οι τρόποι αμφισβήτησης της παντοκρατορίας της όρασης, με κάτι περισσότερο από μικρές αφελείς πινελιές άλλων αισθητηριακών ερεθισμάτων που αφήνουν άθικτη την κεντρική οπτική αντίληψη. Για να το θέσουμε κάπως διαφορετικά, μπορεί να υποστηριχθεί ότι η ανάγκη της προώθησης μιας ουσιαστικής πολυαισθητηριακής μουσειακής εμπειρίας είναι δυνατόν να πλήξει τα βασικά οντολογικά χαρακτηριστικά του μουσείου όπως το ξέρουμε. Και άρα είναι δυνατόν να αποτελέσει την αφετηρία διαμόρφωσης ενός μουσείου «νέου τύπου» που θα ξεκινά όχι από τις ανάγκες και τις δουλείες «προστασίας, έκθεσης και μελέτης» μιας συλλογής, αλλά από τις ανάγκες συγκρότησης ενός κοινωνικού

χώρου δημόσιου διαλόγου όπου είναι δυνατόν να αξιοποιηθεί μια ad hoc συγκροτημένη συλλογή, διαθέσιμη για πολυαισθητηριακή κατανάλωση.

The effeteness of Digital Reality: applying Peirce's semiotics and pragmatism to the questions of reality and habit in digital communication Reni Yankova New Bulgarian University, Sofia, Bulgaria

In this presentation the problems of reality and digital reality will be analyzed with Charles Peirce semiotics and pragmatism. The broad understanding of habit is a milestone in Peirce’s philosophy and cosmology. His late essays scrutinize the reality and the whole Universe as “effete mind” going from chaos to determination and habitualization. The main questions here now will be: does the digital reality obey the same principles and what is the place of habit in the virtual world we live in?

SENSES in CULTURE Room 3 [Maurice Saltiel C] Interrogating Images Chair: E. Zantides, Cyprus University of Technology Disembodied Vision and Suffering Bodies Miltos Frangopoulos Vakalo Art & Design College, Athens, Greece

The primacy of vision is well entrenched in our rationalist tradition, especially since Galileo turned his telescope to the heavens. Though it is possible that the most recent detection of gravitational waves in the universe, initially through audible signals as reported, may herald a change of paradigm, it is evident that vision has so far enjoyed a special status in our culture. Even more so in the contemporary context with the proliferation of visual messages – through an ever expanding range of digital technology media – engendering a critique regarding the creation of a mediated, disembodied reality, constituted through simulacra, avatars and virtual images which we inhabit and become increasingly habituated to. Taking its cue from Hans Belting’s Bild-anthropologie (An Anthropology of Images) this paper seeks to trace the process of a “re-embodiment” of perception, rendering our accessing the visible a process of a corporeal experience. Approaching the issue from the field of art and literature, focusing first on traditional forms and eventually on documentary photography and “concentrationary novels” (or Holocaust literature), an investigation is conducted as to the possibilities and limits of a somatic semiotic exchange beyond the visual, in the realm of the other senses, especially that of touch, against the backdrop of human suffering, which, instead of receding as was once thought, is increasingly determining our current human condition worldwide.

H πολυαισθητηριακή συνθήκη των τόπων του τοκετού Myrto Chronaki Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Ελλάδα

Η εισήγηση εξετάζει τον ρόλο της όρασης στην ανάπτυξη και καθιέρωση της μαιευτικής επιστήμης και πρακτικής και τη σχέση της με τη διαμόρφωση των χώρων για τη γέννηση στα σύγχρονα μαιευτήρια, καθώς και τους περιορισμούς της. Παράλληλα, διερευνά τη θέση των άλλων ‘κατώτερων’ αισθήσεων στο μοντέλο του επονομαζόμενου ‘φυσικού’ ή ‘ολιστικού’ τοκετού, και την υλοποίηση του σε νέους χώρους όπως τα κέντρα τοκετού ή η ιδιωτική κατοικία. Η παρουσίαση βασίζεται στην έρευνα πεδίου για τους χώρους και τους τόπους του τοκετού σε μια επαρχιακή πόλη της Ελλάδας, στην οποία οι αφηγήσεις των

μητέρων και των άλλων προσώπων που συμμετείχαν στον τοκετό συνδυάστηκαν με την ιστορική και θεωρητική βιβλιογραφία. Η εργασία επιχειρεί να αμφισβητήσει τη σκοπιμότητα της πρωτοκαθεδρίας της όρασης στη διαχείριση της περιγεννητικής περιόδου και στη διαμόρφωση των χώρων της όπως αυτή εμφανίζεται στο κυρίαρχο ιατροκεντρικό μοντέλο. Ταυτόχρονα, εξετάζει τις δυνατότητες που προσφέρει η ‘ολιστική’ προσέγγιση για μια πιο ολοκληρωμένη φροντίδα της γέννας, η οποία θα αναγνωρίζει και θα αξιοποιεί την πολυ-αισθητηριακή φύση της τεκνοποίησης και την αλληλεπίδραση της με τον φυσικό και συμβολικό χώρο. Βασικό σημείο εστίασης αποτελούν οι κοινωνικές και πολιτισμικές σημασίες, η σημειωτική, αυτών των δύο διαφορετικών μεθόδων και χώρων για τη γέννα: από τη μία το Καρτεσιανό-μηχανιστικό παράδειγμα της συμβατικής μαιευτικής, και από την άλλη το ‘εναλλακτικό’ επιστημολογικό μοντέλο του ‘φυσικού’ τοκετού που βασίζεται στη θεωρία συστημάτων. Τέλος, προτείνεται μια σύγκριση και αξιολόγηση των δύο προσεγγίσεων με βάση τη σχέση των αισθήσεων με τους τρόπους και τους τόπους του τοκετού και των συμβολικών νοημάτων που αναπτύσσονται στην αλληλεπίδραση τους.

RE-VISIONS Room 4 [CR-1] Visible/Invisible Chair: A. Lagopoulos, Aristotle University of Thessaloniki Touch of Wood Silja Nikula University of Lapland, Finland

When making artwork, I put myself in dialogue with my tools and my material, wood. All the time I am using my eyes, but also touch the material and use my body while carving the motive on wood. After that the picture is colored and smoothly transferred on Japanese paper. In this presentation, I shed light on the role of touch as a resource of making meanings. Moving hands and arms with the variable speed and degrees of pressure, cause an idea or feeling expressed in my pictorial representation. Touch can be called a mode, when someone is addressed: my emotional feeling is transferred through my illustration method into the picture – and finally interpreted by the viewer. Traces of the wooden surface can be seen in the final print on paper. These marks carry expressive charge created through carving or coloring style, so they work as adjectives in verbal language. As a method, woodcut offers a wide range of emotional feelings to be expressed. Traces can be sensitive or strong, rough or detailed. The style can add aesthetic value, enhance the attractiveness and interest. Many aspects within a picture space are meaningful, as line shape, thickness, roughness, color saturation. The level of connotations becomes rich. I show pictures of my working processes as examples and combine the discussion with the literature in multimodality, embodiment and touch.

The Semiotics of Scribbles Pooja Thomas MICA, India

Scribbles are the quintessentially meaningless marks one makes on paper. They are always seen as marginal to the main discourse and are in fact never considered to contribute to the semantics of the text. Yet, as distractions, they offer important insights into the ways the text is composed. The scribble can be compared to out-of-text physical acts such as playing with one’s hair, chewing the end of a pen and foot tapping that often accompany the act of composition. In this paper we are interested in exploring the relationship between the scribble, the act of scribbling and the central text. We conduct this investigation by drawing on literature and by using our and our participants’ reflections on scribbling. What makes this form interesting is that the scribble is never meant to be read or interpreted and as such is classically a text not meant for communication. That this is so is borne out by the fact that scribbles are never present in a finished product be it a novel or a newspaper. As private art whether in the classroom or in the writer’s studio, the scribble is concealed, stealthy and privately consumed. Thus the scribble is outside of the

hegemony of vision even as it can only be recognized within this sensory mode. This paper therefore uses the scribble as a site to investigate questions of meaning, communication and the relation of peripheral distractive engagements with the central text.

Ο ήχος στους πίνακες της Εξόδου του Μεσολογγίου Efthymios Angouras Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, Ελλάδα

Στην εποχή αναπαραγωγής εικόνων, η οπτική αντίληψη καθορίζει τη θέση μας στον κόσμο που μας περιβάλλει (Berger, 2011), ενώ η παρουσία της γραφής και του λόγου - ασκώντας τις λειτουργίες της αγκύρωσης και της αναμετάδοσης- είναι καίρια στοιχεία για την πληροφοριακή δομή μιας εικόνας (Barthes, 2007). Μάλιστα, η συγκρότηση των εικόνων σε κειμενικές συνθέσεις πραγματώνει τη διαπροσωπική διεπίδραση της κοινωνικής και της σημειωτικής πραγματικότητας (Κrees & van Leeuwen, 2010). Κάθε εικόνα είναι ένα διαδραστικό σύστημα πληροφοριών, καθώς εμπεριέχει στοιχεία υπολανθάνοντα ως προς τα σημαίνοντα από τα οποία ο αναγνώστης μπορεί να επιλέξει

ορισμένα και να αγνοήσει άλλα. Κατά πόσο, όμως, επηρεάζεται αυτή η διάδραση, αν ο αναγνώστης ενισχύσει την αντιληπτική του ικανότητα με την αίσθηση του ήχου; Τι αλλάζει στην ανάγνωση και ποιος ο ρόλος του ήχου; Αντικείμενο της έρευνας αποτελεί η συλλογή πινάκων του Μουσείου Ιστορίας και Τέχνης Μεσολογγίου, αποτελούμενη από πίνακες Ελλήνων και ξένων ζωγράφων που απεικονίζουν σκηνές από τους αγώνες των Μεσολογγιτών και την Έξοδο (π.χ. Η Έξοδος του Μεσολογγίου του Θεόδωρου Βρυζάκη, Η αυτοθυσία της μάνας του François-Émile de Lansac και Η ελευθερία μέσα από τα ερείπια του Μεσολογγίου του Eugène Delacroix). Σκοπός της παρούσας μελέτης μέσω της μεθοδολογίας του μοντέλου των Roland Barthes και Algirdas Julian Greimas είναι α) η διερεύνηση της εικονικής αναπαράστασης του ήχου στα έργα (όπλα, ιαχές κ.λπ.) και β) η προσπάθεια απόδοσης του ήχου σε πραγματικό ήχο στα προς εξέταση έργα ως μία προσέγγιση ακουστικής διάδρασης των έργων τέχνης με το κοινό. Δηλαδή, βασισμένη στην υπόθεση ότι αν και στα έργα τέχνης αποτυπώνεται ο ήχος εικονικά, ο αναγνώστης δεν μπορεί να βιώσει το μέγεθος του γεγονότος της Εξόδου, η έρευνα στρέφεται στη δυνατότητα αναπαραγωγής ήχων στα έργα ως συνοδευτική μουσική επένδυση (στο μέγιστο δυνατό) του έργου (π.χ. κρότος όπλου, κραυγές), προκειμένου ο αναγνώστης βλέποντας το έργο τέχνης να έχει τη δυνατότητα της βιωματικής εμπειρίας του ήχου που εμφανίζεται στο έργο.

EDUCATION Room 5 [CR-2] Childscapes 2 Chair: M. Papadopoulou, University of Thessaly Greek students' ability to retrieve information from EFL multimodal texts Polyxeni Manoli Hellenic Open University, Greece

The study aimed to explore Greek-speaking, elementary students’ familiarity with multimodal texts in English as a Foreign Language (EFL), which, besides language, consist of visual information, such as images, diagrams or other typographic features. In particular, it probed into students’ ability to retrieve information from multimodal texts before and after a teaching intervention. Another aim of the study was to investigate the maintenance of comprehension gains after treatment withdrawal. The study, quasi experimental in design, involved an experimental group that received the teaching intervention and a control group that received no such training but participated in the pretest, posttest and follow-up measurements. The sample of the study consisted of 135, 11 to 12-year old, Greek-speaking EFL learners. The tool used to elicit the data was an informal reading comprehension test, which was constructed by the researchers and included a multimodal text. The results of the study showed that the performance of the experimental group was significantly improved in the posttest and follow-up measurements when compared to the performance of the control group. The above findings indicated that Greek elementary

students are not used to working on multimodal texts in EFL, which require attention to all the available modes of conveying information in order to construct text meaning. The pedagogical implications of this study are further discussed and the need for further research is pointed out.

Childsphere - Signs and Senses of Childhood Pirjo Kukkonen University of Helsinki, Finland

How does the world of senses of a child look like, or the world of signs in the encounter of the “I” and the social life “the Other” as semiosis? In Wim Wender’s film Der Himmel über Berlin (1987, the English title Wings of Desire) the song “Lied vom Kindsein” (“Song of Childhood”) deals with the question of being a child. The objective for my presentation is to study a child’s semiotic world, the semiosis of signs and senses. In a fictive child’s world of Riki, the 5–6 year old boy, the Finland-Swedish author, psychiatrist and semiotician Oscar Parland’s (1912–1997) alter ego, the child sees, thinks and feels by signs, combines, experiences and translates them to new signs and images (to more developed signs,

cf. Peirce). My purpose is to study Riki’s semiotic and cognitive grammar, a childsphere (cf. semiosphere, Lotman 1990) filled with pure existence of being child per se, hinc et nunc; the child is the omnipotent “I”. My methodologies are Eero Tarasti’s Z-model (2010) of existential semiotics of moi and soi, and Julia Kristevas (1974, 1980) concept of the semiotic chora; for Kristeva, corporeality is the main site of human semiosis. The signification to study a child’s semiosis, childsphere, is to analyze the possible worlds in fiction, as well as the social life (soi) of the senses and the encounter of moi and soi.

19:30-21:00 Wine Reception

Saturday, October 15th 09:00-10:00 KEYNOTE 2 Maurics Saltiel Hall Umwelts in the (digital) Semiosphere: heterarchical semiosis in digital culture Luis Emilio Bruni, University of Aalborg (Copenhagen) This talk will outline and interdisciplinary semiotic perspective to multimodal perception and cognition in relation to emerging immersive and interactive digital technologies. It will therefore make explicit links between biosemiotics, cognitive semiotics, and cultural semiotics. Seminal concepts such as the “umwelt” and the “semiosphere” will be considered simultaneously from the biological, the cognitive and the cultural point of view with a heterarchical non-reductionist perspective. Concomitantly, the notion of “technosphere” as the interface between cognition and culture will be introduced. The convergence of digital and multimodal cognitive technologies is determining an ever faster expansion, connectivity and ubiquitousness of the technosphere. The prospect is that through ubiquitous, digital, interactive, immersive and representational technologies we will be continuously ‘immersed’ and have the possibility to interact in an ‘on-line’ cultural process mediated by all kinds of new ways of representing our thoughts, emotions, ideas, beliefs, opinions and behaviors. It is therefore necessary to envision new empirical avenues to investigate not only how the new innovative representational and interactive technologies change or alter our cognitive functions, but also how they impact the global cultural dynamics.

10:30-12:00 SESSION III ARTS Room 1 [Maurice Saltiel A] Music Chair: A. Christodoulou, Aristotle University of Thessaloniki Musical notation and expressive gestures in piano performance: a multimodal analysis Marina Maluli César Universidade de Sao Paulo/ Paris Sorbonne/ Cnpq, France

In this paper, we propose a gestural analysis of a musical performance. To this end, we revisit concepts such as affordances, constraints and gestural repertoire with the aim of understanding the role played by the gestures present in different contexts such as musical performance, composition and musical pedagogy. Then, based on a corpus of analysis obtained by a video recording of some movements made during the performance of the Study Op. 15 n. 9 S. Bortkiewicz, we made some considerations about the gestures produced and reflections of such choices on the sound result obtained, recovering theoretical aspects previously exposed. The use of the ELAN (Eudico Linguistic Annotator) software for data analysis proved to be particularly useful to this work by enabling the marking of each movement separately, according to each member of the body used, and then, the combination of such movements, generating a vision of all members employed in the production of each gesture. For this work, we try to focus in some few movements and then relate them to other aspects such as musical notes (phrasing), the type of touch, rhythm, timing, intensity and timbre control. This way, we sought to empirically verify the application of the concepts proposed in order to emphasize the importance of analyzing the gestures in musical performance studies. We conclude with some remarks on some possible developments and applications of such research.

Beyond Senses: the existential agony of David Bowie in the Blackstar video-clip May Kokkidou1, Vaia-Eleni Paschali2 1Department of Music Science and Art, University Of Macedonia, Greece 2University of Western Macedonia, Greece

Released just two days before his death, “Blackstar” is David Bowie’s swan song. In the “Blackstar” surrealistic video of this song Bowie dramatizes and communicates the experience of his impending end. In this video, Bowie plays the role of three characters (ignorant man, preacher, and trickster) and operates ultimately as the central architect of a universe that is philosophical in nature and poetic in structure. The visuals create psychedelic atmospheres in which the lyrics are heard as a personal confession. They both generate cognitive and emotional responses that influent the way the viewers-listeners may experience, decompose, and interpret Bowie’s artistic endeavor bridging life and death. Our semiotic analysis will draw on Nicholas Cook’s work for multimedia studies, on Andrew Goodwin’s theory for music videos and on Roland Barthes’ study of signs. We will investigate how the representational (mise-en-scène) and non-representational signs (music, editing, lightening, colors, drama) determine, to a large extent, the attribution of meaning to the videoclip. We will discuss the relationships between the lyrics, the music, and the visuals –the cohesion /opposition between telling and showing– and the emergent meanings, focusing on the connotations of death (cultural, spiritual, ontological, and philosophical) and on the vagueness and polysemy of the narrative. MEDIA Room 2 [Maurice Saltiel B] Social Media Chair: G. Paschalidis, Aristotle University of Thessaloniki An analysis of the internationalization of University Foreign Language Homepages Elizabeth Yoshikawa Naruto University of Education, Japan

Increasingly it is said that higher education institutions are incorporating ethos of internationalization within their academic structures. However what these ethos are and how they are actualized are often undefined. This enables broad interpretations of what it means to be incorporating the ethos of internationalization. Often, within higher education institutions the ethos of internationalization are enacted through the hiring of foreign faculty and the enrolment of foreign students, and program development, such as exchange programs or study abroad. When a higher education institution incorporates ideals of internationalization through program development it necessitates an alignment of educational values to other institutions, so as to attract foreign students. This research is concerned with the influences behind the development of foreign language homepages at Japanese universities and how foreign students receive these. Barthes’ approach to cultural semiotics is employed to investigate how meaning is created within the foreign language homepage under a relational framework in the Japanese context. First the Barthesian approach to semiotics will be discussed. This is followed by a discussion of how this semiotic theoretical framework can be applied within the structure of a foreign language homepage analysis. This will include a brief explanation of what we would expect to see on a foreign language homepage, and the differences in Japanese foreign language homepages. The presentation will end with a semiotic analysis of three different ranking higher education institutions’ foreign language homepages, with regards to incorporating the ethos of internationalization through their presentation of information for foreign students.

Have we lost our sense of form? Weixin's absorption of everyday predilections Allan Bahroun Hong Kong Polytechnic University, China

The ethnographic study of digital media is undergoing a fruitful phase of reconceptualization. In their recent developments, digital or internet ethnography (Pink et al., 2015; Hine, 2015) seem unable however to overcome a critical paradox. Authors claim to approach digitally-mediated practices in the most dynamic ways but their inquiry remains oblivious to a central dimension of the communication

experience: form. Everything happens as if the very form of computerized media (Tardy & Jeanneret, 2007)—the materiality that conditions users’ practices—had to remain outside of the analytical scope. In this paper, I will argue for the recognition of the mediatic form in the realm of multi-sensory media

practices. How to account for the role and formal properties of computerized writings in the study of everyday media practices (Ehn & Lofgren, 2010)? Theoretically, my paper will answer the heuristic call to consider the sensory and semiotic dynamics at work in the mediations of computerized media (Davallon et ali., 2013). Empirically, my ethnographic involvement in Shanghai and Chengdu, for a yearlong investigation into daily rhythms of media practices, will support the following argument: it is precisely the ability of computerized devices to harness the shifting predilections of their users that fuels the social development of media devices (Jeanneret, 2014). Weixin is the number one media device in China: used by nearly half of the Chinese population, it is embedded in the most private domains of everyday life (Xiang, 2015). Beyond the theoretical imperative, the ever-increasing hegemony of this centrifuge media actor calls for a reactivation of our sense of form.

The impact of shame: from painful emotion to social sanction Anita Kasabova Sofia University, Bulgaria

The object of this paper is to examine some facets of shame, from moral emotion to a sanction gone viral on social media. The problematic is this: ‘shame’ designates a broad spectrum of painful feelings about the self, as well as shaming events and sanctions, in which the self is experienced as “momentarily obliterated” (Lewis, 1971). Following research in ethics and psychology (Aristotle (Ethics); Taylor, 1985; Tangney & Stuewig, 2004; Tracy et al. 2007; Ferguson et al., 2007; Deonna et al., 2012), I argue that shame is a value-based emotion. It may relate to a self-perceived flaw, or to how we perceive ourselves from another’s perspective, or to a painful separation from one’s community. In most languages there are at least two words for ‘shame’. One denotes the feeling of shame. The other signifies a shameless action or behavior that may lead to shaming. Feeling ashamed, shame(-ful/-less) and shaming have positive and negative implications, depending on cultural context (Benedict, 1946; Wong & Tsai, 2007). The methodology used in this paper is semiotic and textual analysis, underpinned by research in ethics and psychology. I briefly show which words are used to designate shame in some Indo-European languages. Then I examine shame in the context of three texts: Euripides’ Hyppolitos, Helen Fitzgerald’s (2016) Viral and Jon Ronson’s (2015) So you’ve been publicly shamed. The aim of this paper is to discuss how feeling ashamed (of oneself or for someone else) appears in two shame-cultures: classical Greek culture and social media culture.

SENSES in CULTURE Room 3 [Maurice Saltiel C] Persuasion & Suggestion Chair: M. Kokonis, Aristotle University of Thessaloniki Visual argumentation against racism in videos designed by university students: The role of images Katerina Fragkiadoulaki1, Angelique Dimitracopoulou1, Maria Papadopoulou2 1. University of the Aegean1 2. University of Thessaly2

According to Olson (2007) a political root nourishing the development of visual rhetoric is situated in the 1960s and early 1970s when the dramatic protest techniques employed throughout the Vietnam war years made evident the inability of traditional definitions and approaches to rhetoric to fully “account for contemporaneous endeavors to influence beliefs and actions in public life”. The beginning of the study of visual argument (Groarke & Birdsell 1996) coincides with the appearance of the influential works of New London Group (1995) and Kress & Van Leeuwen (1996). Tseronis (2015) observes that the dialogue of research communities could “benefit both the extension of the object of

analysis within argumentation studies and the methods of multimodal analysis”. We claim that the communicational landscape in the socio-political context in Greece since 2008 offers opportunities to explore the intersection of rhetoric, argument, multimodality and technology. In several occasions, events have received wide media coverage generating opinions and arguments conveyed multimodally and disseminated in social networking sites. Drawing on the fields of Composition and Rhetoric,

Multimodal Social Semiotics, Argumentation and Media Studies we explore persuasive writing of university students in the specific sociopolitical and technological context. We focus on the way they orchestrate circulating opinions and arguments into videos by “re-mixing” (Manovich 2005), “appropriating” (Jenkins 2006) materials found on internet. In this paper, we describe the functions of various types of images used in relation to the arguments in videos produced as answers to the short film Schwarzfahrer (Danquart 1993), in the period following the raise of Golden Dawn.

Sensor elicitating the WWII British home frοnt propaganda. The case of the 'Coughs-and-Sneezes" poster campaign George Damaskinidis Aristotle University of Thessaloniki, Greece

This presentation examines the use of posters to rally public support during World War II in Great Britain. They belong to a campaign called “Coughs and Sneezes” which brought the war to the home front by making it personal and serving as a visual call to arms for civilians. All campaign posters carry the same health-related verbal message while each poster conveys a social idea through different imagery. A question that arises is why the same verbal is repeated for each visual idea and how it engages people’s senses in responding to the call made by the campaign. I combine a transmutation of the visual sense and perception along a continuum of cooperation/opposition, hierarchy/equality, fusion/separation, and simultaneity/sequentiality, and a commutation test that examines how the changes of the visuals alter the overall meaning of the verbal message, to elicit the variances of urgency aimed at convincing the British civilians to cooperate with the ministry of health. It is proposed the notion of coughing-and-sneezing as a manifestation of how body awareness is regulated by the socio-historical context and its surrounding space. By mapping the sneezing-and-coughing effect on its socio-spatial context, the awareness of the body in society and space is not (merely) interpreted in visual terms but also in kinesthetic ones. It is also considered the significance of expanding the five-sense sensorium by means of an examination of the meanings and uses attributed to kinesthetic senses in a given culture and historical period. Ultimately, the notion of sensorium is further extended and enriched by recognizing that sensorium is a social fact.

H σημειωτική των αισθήσεων στο σχεδιασμό των αντικειμένων καθημερινής χρήσης Georgios Liamadis Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών Α.Π.Θ., Ελλάδα

Η καθολική ηγεμονία της όρασης που ξεκινά από την οφθαλμοκεντρική αντίληψη της γνώσης και της αλήθειας στην Αρχαία Ελλάδα και κορυφώνεται στη σύγχρονη δυτική κοινωνία του θεάματος όπως αυτή διατυπώνεται στις προσεγγίσεις των Guy Debord και Jean Baudrillard, ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την ανισότιμη συμβολή των αισθήσεων στην αντίληψη των πραγμάτων γύρω μας.

Μέσα από τη φαινομενολογική και σημειολογική προσέγγιση παραδειγμάτων από το χώρο της αρχιτεκτονικής και του βιομηχανικού αντικειμένου, η εισήγηση επιχειρεί να καταδείξει τη σπουδαιότητα όλων των αισθήσεων στην πρόσληψη και την ερμηνεία του σχεδιασμένου περιβάλλοντος, για να καταλήξει στη διατύπωση της ανάγκης να επαναπροσδιορίσουμε το ρόλο των αισθήσεων στον τρόπο που σχεδιάζουμε το χώρο και τα αντικείμενα που μας περιβάλλουν. Μετά την αρχική μετατόπιση του κυρίαρχου παραδείγματος από το φυσικό στο ψηφιακό, ο σχεδιασμός σήμερα επιχειρεί μια ταυτόχρονη μετα- και επι-στροφή από την υπηρεσία στο απτό αντικείμενο. Μια νέα γενιά προϊόντων που ανακτούν τα φυσικά τους χαρακτηριστικά και τις πολυ-αισθητηριακές τους

ποιότητες συναντά, μαζί με τις ψηφιακές εφαρμογές, το σύγχρονο διακύβευμα του σχεδιασμού που δεν αφορά τόσο το ίδιο το αντικείμενο όσο την εμπειρία χρήσης του (user experience). Το δυτικό μεθοδολογικό μοντέλο ακολουθεί τις ιαπωνικές αρχές σχεδιασμού της μηχανικής Kansei, η οποία συνδέει παραμετρικά τις συναισθηματικές αντιδράσεις του καταναλωτή (σωματικές και ψυχολογικές) με τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά ενός αντικειμένου, οδηγώντας σε προϊόντα σχεδιασμένα ώστε να υποβάλουν το προβλεπόμενο συναίσθημα. Αντικείμενα παραγωγής και εννοιολογικού σχεδιασμού (conceptual design) που παρουσιάζονται αυτούσια ή μέσα από τη διαμεσολαβητική ματιά του

κινηματογράφου και της διαφήμισης, εξετάζουν τη σημειωτική των ελασσόνων αισθήσεων στα αντικείμενα καθημερινής χρήσης, διερευνώντας, πέρα από την ηγεμονία της όρασης, την περιοχή εκείνη του σχεδιασμού όπου κατοικοεδρεύει το σημαινόμενο της εκπλήρωσης των καταναλωτικών αναγκών και επιθυμιών.

RE-VISIONS Room 4 [CR-1] Beyond the Visual 1 Chair: M. Frangopoulos, Vakalo College Substituting sight with other modalities: a video ethnographic study of blind people's uses of different semiotic resources for navigating in urban areas Brian Due, Simon Bierring Lange

Dept. of Nordic Studies and Linguistics, University of Copenhagen, Denmark

While cognition in the blind brain has been studied in laboratory settings showing cross-modal plasticity of the human brain (Kupers & Ptito 2011), this study examines how blindness affects cognition “in the wild” (Hutchins, 1995). Blind and visually impaired people rely on other senses than vision when navigating through public space and use a variety of semiotic resources in order to compensate and substitute for the impaired sense. One of the semiotic resources used is physical material, e.g. the white cane; another is technology, e.g. smartphone. These, and other, resources facilitate easier navigation without vision probably because the resources function as cognitive extensions (Clark, 2010). Based on fieldwork and an EM/CA multimodality and video ethnography methodology (e.g. Streeck, Goodwin, & LeBaron, 2011; Hindmarsh, Heath, & Luff, 2010), this paper contributes with detailed analysis and a systematic overview of some of the primary semiotic resources blind people use in order to navigate, thus focusing on the semiotics of the “lower senses” from a non ocularcentric point of departure.

Looking for the vision beyond the visual Yannis Skarpelos Panteion University of Social and Political Sciences, Athens, Greece

Η απόσταση ανάμεσα στην όραση ως αίσθηση και το οπτικό ως αντικείμενο των Οπτικών Σπουδών, δηλαδή τον πολιτισμικό επικαθορισμό του ορώμενου, φαίνεται πως δεν απασχολεί ιδιαίτερα τη θεωρία. Την ίδια στιγμή που αντιλαμβανόμαστε πως αντικείμενο των οπτικών σπουδών μπορεί να είναι «ο,τιδήποτε αποτυπώνεται στον αμφιβληστροειδή» (Martin Jay), στην πραγματικότητα αδιαφορούμε για τον αμφιβληστροειδή και εστιάζουμε στην πολιτισμική οργάνωση αυτού του «ο,τιδήποτε». Έτσι, όμως, καταργούμε την όραση ενώ διακηρύσσουμε πως έχει καταλάβει πρωτεύουσα θέση έναντι όλων των άλλων αισθήσεων.Αν πραγματικά υπάρχει ένα νέο ζητούμενο για τις οπτικές σπουδές, θα ήταν να απελευθερώσουμε την όραση από τους πολιτισμικούς επικαθορισμούς της, να επιδιώξουμε ξανά να σκεφτούμε πώς βλέπει το μάτι πριν να προλάβει η κοινωνία ή η κουλτούρα (και ο πράκτοράς τους: ο εγκέφαλος) να αναλύσει το αισθητηριακό «περιεχόμενο». Στην εισήγηση επιχειρούμε μια συστηματική εμβάθυνση σε αυτού του είδους τα αισθητηριακά ερεθίσματα αξιοποιώντας τις δυνατότητες της τεχνολογίας, και ιδίως των νευρωνικών δικτύων που συνδυάζονται με την υπολογιστική όραση για να μιμηθούν τις λειτουργίες της ανθρώπινης όρασης. Οι αναζητήσεις επιστημών που πολύ απέχουν από τις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες, και επομένως δεν υιοθετούν τον φετιχισμό του περιεχομένου με

τον ίδιο τρόπο, που κινούνται στην κατεύθυνση της αναμνησιμότητας, της τεχνικής δομής, ή της καθαρής φόρμας των εικόνων, μπορούν να αποδειχθούν χρήσιμες σε αυτήν την κατεύθυνση. Τις τεχνικές και τις μεθόδους τους θα εφαρμόσουμε σε corpora εικόνων όπως οι βραβευμένες με Pulitzer ή με το World Press Photo Award, ή σε διαφημιστικές εικόνες, ελπίζοντας να οδηγηθούμε σε συμπεράσματα που θα είχαν τη δυνατότητα να ανατροφοδοτήσουν τις αναζητήσεις μιας σημειωτικής πλησιέστερα στις κατευθύνσεις που κινούνται οι αναλύσεις του Groupe μ.

Seeing with Ears: Zitkala-Sa, Henry David Thoreau and the American Cultural Landscape Joseph Gratale The American College of Thessaloniki, Greece

This paper will focus on two texts written in the USA during the 1800s that respond to particular developments and individual challenges faced by the two texts’ authors. The first text, American Indian Stories, was written by the Native American author, Zitkala-Ša, around the turn of the nineteenth century. The second text was written by the American author, Henry David Thoreau and is from his work, Walden, which was completed in the 1850s. Despite the two authors’ differing backgrounds, they similarly address specific implications of America’s modernization on the social and cultural landscapes during the latter part of the century. How does each author respond to these landscapes, particularly as it relates to the auditory modality? These sounds of ‘civilization’ processed by Zitkala-Ša and Thoreau are interpreted by each through varying lenses. For the former, her departure from an Indian reservation in South Dakota for an education at a Quaker missionary school in Indiana was a transforming experience in numerous ways, particularly in regard to her encounter with the culture, practices, and sounds of white America. Thoreau, after having spent just over two years in a cabin at Walden Pond near Concord, Massachusetts, relates to the reader his experiences of living the simple life in nature, reflecting on the repertoire of sounds enveloping him in the woods. Interestingly enough, Thoreau, the white, wishes to enter the ‘wilderness’, whereas Zitkala-Ša, the Indian, begins a journey beyond the space ‘reserved’ for the Indian in search of white America.

URBAN SENSES Room 5 [CR-2] City Feeling 1 Chair: L. Yoka, Aristotle University of Thessaloniki Διαισθητηριακή Χαρτογράφηση: Αναπτύσσοντας μια τεχνική αναπαράστασης της διαισθητηριακής διάδρασης υποκειμένου-πόλης κατά τις πρακτικές περπατήματος Αthina Stamatopoulou Εθνικό Μετσόβιο Πανεπιστήμιο, Ελλάδα

Η προτεινόμενη ανακοίνωση εκπορεύεται από προβληματισμούς σχετικούς με τον ρόλο των αισθητηριακών συστημάτων αντίληψης του υποκειμένου, κατά την καθημερινή βίωση ενός φυσικού αστικού πεδίου, εντοπισμένου στη δυτική οπτικοκεντρική σφαίρα. Πώς μπορούμε να περιγράψουμε - να αναπαραστήσουμε - να επικοινωνήσουμε τη διαισθητηριακότητα της διάδρασής μας, ως ενσώματα υποκείμενα, με την πόλη; Επιχειρούμε να κατασκευάσουμε μια τεχνική χαρτογράφησης της διαισθητηριακής πτυχής του βιώματος. Κρίνοντας ως επικρατέστερη καθημερινή ενσώματη πρακτική σε μια πόλη το περπάτημα, το θέτουμε ως κύριο μέσο έρευνας. Συγκεκριμένα, το εγχείρημα γίνεται μέσα από προσωπικά πειράματα του ερευνητή: καταγράφουμε τη διαισθητηριακή μας σχέση, καθώς και τα συναισθήματά μας, περπατώντας σε διαφορετικά πεδία διαφορετικές χρονικές στιγμές. Επιδιώκοντας την επικέντρωση στο βίωμα και την ελαχιστοποίηση της τεχνικής διαμεσολάβησής του, έχουμε μαζί μας ως διαθέσιμα μέσα καταγραφής μολύβι και χαρτί, φωτογραφική μηχανή, μηχάνημα ηχογράφησης, θερμόμετρο και μετρητή υγρασίας, τα οποία χρησιμοποιούμε επιλεκτικά ανά περίσταση. Μετά από κάθε πείραμα, ψηφιοποιούμε και οργανώνουμε τα συλλεγμένα δεδομένα σε μια αναπαράσταση, συμβάλλοντας στην εξέλιξη της επιδιωκόμενης τεχνικής. Αντικείμενο της ανακοίνωσης είναι η

παρουσίαση της υπό-συγκρότηση τεχνικής χαρτογράφησης, όπως έχει σχηματιστεί μέσα από τις δοκιμές γραπτών αναπαραστάσεων κατά τα πειράματα. Στόχος του εγχειρήματος είναι η συμβολή σε τεχνικές χαρτογράφησης, οι οποίες απομακρύνονται από την ηγεμονία του οπτικού ερεθίσματος, προσπαθώντας να δουν και να αναδείξουν την πόλη ως ένα πολυαισθητηριακό δίκτυο αντιληπτικών ερεθισμάτων. Ενσωματώνοντας τέτοιας λογικής χαρτογραφήσεις σε πλαίσιο διαδικασιών αστικού σχεδιασμού ή παρεμβάσεων στην πόλη, εκτιμάμε ότι συμβάλλουμε στη δυνατότητά τους να συμπεριλάβουν παραμέτρους σχετικές με την αισθητηριακή αντίληψη: προσανατολιζόμαστε προς λογικές που σχεδιάζουν με και για το σύστημα των σε-συνέργεια-αισθήσεων.

Media and walking: a multimodal approach Nikos Bubaris University of the Aegean, Greece

The aim of the paper is to explore the notion of “multimodality” in relation to media walks, and in particular, to the ways media walks may organize our meaningful relations with the environment and urge us to make sense of our changing position in the world. Media walks concern anthropo-technological events co-created by walking as a multisensorial cultural practice and by mobile applications, in which location-specific information is triggered by the ways users walk in the same location. Drawing on studies of media theory, social semiotics and mobile computing, the first part of the paper discusses the common, complementary and different variants of the multiple modalities (such as body-material, multisensorial, spatiotemporal, semiotic) that make walking and mobile media both similar and distinctive performative acts. The second part of the paper explores the dynamic intermedial space that emerges when walking and mobile media come together to create meaningful experiences through the intermingling of their modalities by means of analogy, integration, transformation and transduction. In elaborating on these processes, particular emphasis is put on multimodal expression and, particularly, on how the expressive dynamics of modes are selected, downplayed or rejected during the design of specific works of media walks, and in relation to the techniques of interfacing, moving, embodying and interacting.

Multisensorial spatiality in place-making and society-making Τiit Remm University of Tartu, Estonia

In the paper I aim to study the multi-modal and multisensorial nature of spatiality that is engaged in processes of society building. These involve for example the design of social organisation and interaction situations by designing spatial environments in urban planning and also design of sociocultural identities through conceptually socialising space and spatializing society. The study engages the empirical material from Estonia. Methodologically the study follows the sociosemiotic approach to the semiotics of space – focusing on communication and interaction in social meaning-making of the spatial organisation. This approach enables uncovering the interrelationship between socialness and spatialities. The spatial environment is closely related to the organisation, practices and management of the society. These relations are partly physical; however, considering the communicative and interactional nature of the society and its culture, they are even more vitally semiotic. Thus, it is necessary to consider spatiality as a tool for knowledge creation that relates levels of elementary cognition, action, descriptions of world view and descriptions at the scientific metalevel. Ranging from cognition to material and symbolic forms the spatiality engaged in place-making and society-making is clearly multi-modal and multisensorial.

12:00-12:30 Coffee break 12:30-14:00 SESSION IV

ARTS Room 1 [Maurice Saltiel A] Literature Chair: A. Christodoulou, Aristotle University of Thessaloniki The senses in language: the function of description Karin Boklund-Lagopoulou Aristotle University of Thessaloniki, Greece

Louis Hjelmslev pointed out that “in practice, language is a semiotics into which all other semiotics could be translated – both all the other languages and the other possible semiotic structures.” Written texts are full of descriptions of sensations of all kinds: not just visual sensations, but also sensations of

hearing, smell, taste, touch. In fiction, the function of sensual description is primarily to create the illusion of realism. However, it is also crucial in establishing thematic continuity in the text. According to A.-J. Greimas, both the syntactic and the semantic structures of a text can be understood as a series of transformations from an abstract deep level to a textual surface level. If the link between the surface textual structure – where descriptions are located – and the underlying semantic structure is lacking, or cannot be perceived by the reader, the result is a feeling that the text is incoherent. This is also true of the syntactic dimension. An endless series of narrative ‘events’ or episodes that does not appear to lead to any significant change in the narrative, or confer any clear direction on it, results in a growing frustration, a feeling that the text isn’t “going” anywhere. The need for continuity between surface textual structure and underlying syntactico-semantic structure will be demonstrated by looking at the descriptions of sensations of all kinds in A Song of Ice and Fire by George Martin. Reference will also be made to its successful audiovisual adaptation as the television series A Game of Thrones.

Πέρα από την όραση: Σημειωτική ανάλυση των λογοτεχνικών κωδίκων της όσφησης στο μυθιστόρημα του Π. Σίσκιντ Το άρωμα Aglaia Blioumi Department of German Language and Literature, National and Kapodistrian University of Athens, Greece

Σκοπός της ανακοίνωσης είναι να αναλύσουμε εκείνους τους μηχανισμούς που δομούν τη λογοτεχνική αναπαράσταση κωδίκων της όσφρησης στο γνωστό έργο του Πάτρικ Σίσκιντ «Το άρωμα», καθώς όλη η πλοκή του περιστρέφεται γύρω από τη δύναμη της όσφρησης. Σκοπός της ανακοίνωσης είναι να αναλύσουμε εκείνους τους μηχανισμούς που δομούν τους εν λόγω λογοτεχνικούς κώδικες. Για την επίτευξη του παραπάνω σκοπού, θα επικεντρωθούμε μεθοδολογικά στη μεταφορική χρήση των ρευστών καιρών, στηριζόμενοι σε σημειωτικές θεωρίες της μεταφοράς (Lakoff και Turner; 1989).

Θεωρούμε ότι οι μεταφορές αποτελούν μιας πρώτης τάξεως αφετηρία ανάλυσης αισθησιακών κωδίκων της όσφρησης, εφόσον λειτουργούν ως σύνολα σημείων με επικοινωνιακό σκοπό που παραπέμπουν σε υποκείμενο (πηγή) και αντικείμενο (στόχο) μέσω της δημιουργίας αναλογιών. Θα πρέπει, επίσης, να επισημανθεί ότι υπάρχουν διάφοροι τύποι μεταφορών. Έτσι, οι γλωσσικές μεταφορές στη λογοτεχνία ανήκουν στις μεταφορές πρώτου βαθμού. Μεθοδολογικά, πριν ακολουθήσει η ανάλυση των αποσπασμάτων, θα επισημανθεί σε θεωρητικό επίπεδο η σημειωτική λειτουργία των μεταφορών. Στηριζόμενοι στη Forceville (1996), επισημαίνουμε ότι για τη σημειωτική ανάλυση μεταφορών, θα πρέπει να απαντώνται τα παρακάτω ερωτήματα:

α) Ποια είναι τα δύο μέρη της μεταφοράς;

β) Ποιο μέρος είναι σκοπός (περιεχόμενο) και ποιο πηγή (φορέας) της μεταφοράς;

γ) Ποια είναι εκείνα τα χαρακτηριστικά που μεταφέρονται από την πηγή στο περιεχόμενο;

Το τελευταίο ερώτημα είναι θεμελιώδες, αφού υποβάλλει την ομοιότητα δύο διαφορετικών πραγμάτων. Με αυτόν τον τρόπο αναλύονται οι κώδικες και η λειτουργία αφηρημένων εννοιών, όπως αυτοί των αισθησιακών κωδίκων.

Reshaping literature, reshaping imagination. Multisensorial literary experiences Titika Dimitroulia Department of French Language and Literature, Aristotle University of Thessaloniki, Greece

“The hand is, together with the word, the essential distinction of man…” Μ.Heidegger

Part of the culture from its earlier beginnings, literature shares, expresses and represents, translating the perceptions to percepts and the affections to affects, according Deleuze et Guattari (1991), the cultural change. Thus, the digital culture, the new media culture, where the computer, in all its forms, stands as a universal media machine, challenging our idea about visible and invisible through e.g. programming as paratext (Desrochers & Apollon 2014), informs and gets informed by literature, expanding its sensory possibilities and fighting its traditional “sensory poverty”.

Although literature has a strong multimodal dimension since its origins, with songs, recitations, and haptic involvement in sight dominated reading, it is the first time its experience includes audio, haptic and kinesthetic effects, in diverse ways and different levels. In the first period of electronic literature,

those effects were included in the open but existing authorial plan, including audio, kinesthetic and visual features, triggered by the user’s choice. Today, the same effects are created in new, locative literary works, through kinesthetic elements provided by a mobile device user in move in its “nomadic cockpit” (Strehovec 2014a,b), under the direct influence from the environment or through touch augmenting reality, informing a “new poetics of movement and touch” (Sample 2012). The aim of this communication is first to present the dialogue on the new literary forms in the new media culture, with emphasis to their sensorial aspects and through a concise presentation of three works, Toucher by Serge Bouchardon (http://collection.eliterature.org/2/works/bouchardon_toucher/index_fr.html), Human-Mind-Machine by David Jhave Johnston (http://vispo.com/jhave/SKETCHES/mind/) and Strange Poetics by Eric Loyer (http://erikloyer.com/index.php/projects/detail/strange_rain/); and second to investigate the nature and impact of this new literariness in the context of literary history and theory (flânerie, situationnism, literariness, imagination) and the broader cultural dialogue on aesthetics in the new media culture (Paulson & Skare Malvik 2016; Ekman 2013; Eskelinnen 2012; Negri 2011; Munster 2006;).

MEDIA Room 2 [Maurice Saltiel B] Multimedia Chair: G. Paschalidis, Aristotle University of Thessaloniki Savory bites: Multi-sensory experience in user generated content Maria Troullou School of Journalism and Mass Communications, Aristotle University of Thessaloniki, Greece

The mastery of audiovisual systems of communication has been in the center of our screen- based media culture for almost a century. In contrast, little development has been made with the involvement of the so called “lower senses”, even though emerging technologies include “scented messages” and “smelling screens”, which remind the first attempt to integrate smell into film experience back in the 1960s. This paper aims to explore how multi-sensorial sensibility is challenged by electronic media in the context of social networking practices. The analysis is conducted on a sample of visual data, mostly original photographic representations that depict multi-sensory experiences circulated on Facebook. Preliminary findings suggest that smell and taste are most frequently invited by users’ visual recordings to participate in meaning-making processes and communicative acts, all the while mediating the actual world to the virtual. Interestingly enough, despite the fact that these images are informative primarily to the eyes of their

audience, and least to the corresponding senses, they seem to effectively support multi-sensorial sensibility and synesthesia within the limits of a virtual setting.

Eφαρμογές παιχνιδιών ως μορφή δημοφιλούς κουλτούρας: Η εμπλοκή των αισθήσεων σε πολυμεσικά περιβάλλοντα Ιrene Fotiou, Theodora Maniou

Frederick University, Cyprus

Τα διαδικτυακά παιγνίδια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μπορούν να θεωρηθούν ως πλατφόρμες, στις οποίες η συναισθηματική διάθεση των παικτών αλληλοεπιδρά με την υπάρχουσα δημοφιλή κουλτούρα. Επομένως, η διερεύνηση των κινήτρων και της συναισθηματικής διάθεσης των παικτών, κατά τη χρήση του μέσου και των δημοφιλών του παιγνιδιών, συμβάλλει στην αναγνώριση των μηχανισμών οργάνωσης και λειτουργίας των παιγνιδιών αυτών. Άλλωστε, οι μηχανισμοί αυτοί αναδεικνύουν και αξιοποιούν τις καθημερινές πρακτικές/συνήθειες των χρηστών (Jarvinen, 2009).

Έκτος από τα ήδη αναγνωρισμένα χαρακτηριστικά αυτής της πρακτικής, δηλαδή της κοινωνικότητας, της αφηγηματικότητας, της χρήσης των παιγνιδιών ως υποκατάστατα της διαπροσωπικής επικοινωνίας (Carlyne & Kujath, 2011) και της οικειότητας ανάμεσα στους χρήστες των παιγνιδιών, φαίνεται να αναδεικνύονται και νέες ιδιότητες/χαρακτηριστικά, που βασίζονται κυρίως στις ανθρώπινες αισθήσεις. Ταυτόχρονα, με τη μετάβαση από Web 2.0 σε Web 3.0, οι νέες εφαρμογές των

παιγνιδιών προσφέρουν στους χρήστες καινούριες εμπειρίες, που προωθούν τη διάδραση των αισθήσεων του κάθε ατόμου ξεχωριστά αλλά/και μεταξύ διαφορετικών προσώπων.

Η παρούσα έρευνα εξετάζει τα δημοφιλέστερα παιγνίδια του Facebook, όπως αυτά καθορίζονται από τις μετρήσεις του ίδιου του μέσου, διαμέσου μιας σημειωτικής προσέγγισης. Στόχος της έρευνας είναι να προσεγγίσει τα παιγνίδια ως πολυτροπικά κείμενα της δημοφιλούς κουλτούρας και να εξετάσει πώς επιδιώκεται ή/και επιτυγχάνεται η εμπλοκή των αισθήσεων των χρηστών. Επίσης, θα διερευνηθεί αν/πώς η χρήση των παιγνιδιών μετασχηματίζει την επικοινωνιακή εμπειρία των χρηστών μέσα από την ανατροπή

της παραδοσιακής ιεραρχίας των αισθήσεων.

Μορφές πολυμεσικής αφήγησης στην ψηφιακή δημοσιογραφία: προκλήσεις και προοπτικές Anastasia Holivatou Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Ελλάδα

Τα τελευταία χρόνια, και συγκεκριμένα την εποχή που αποκαλούμε ευρέως ως 'εποχή του Web 2.0', διαπιστώνουμε τη συρρίκνωση των παραδοσιακών γραμμικών δημοσιογραφικών αφηγήσεων, και ταυτόχρονα, τη διείσδυση της αφηγηματικότητας στην ψηφιακή δημοσιογραφία. Η αξιοποίηση νέων αφηγηματικών τρόπων και εργαλείων στη διαδικτυακή δημοσιογραφία αποτελεί ένα καινούργιο και σχετικά ανεξερεύνητο επιστημονικό πεδίο, που απασχολεί όλο και περισσότερο την επιστημονική και δημοσιογραφική κοινότητα ως ένας νέος χώρος προσέλκυσης του ενδιαφέροντος του αναγνωστικού κοινού αλλά και ως ένας νέος τρόπος προσέγγισης και παρουσίασης της δημοσιογραφικής έρευνας. H έρευνά μας εστιάζεται στην εξέταση σύγχρονων μορφών πολυμεσικής αφήγησης που διακρίνουν ένα νέο, διαδραστικό και πολυστρωματικό τρόπο δημοσιογραφικής παραγωγής. Οι πολυμεσικές μορφές αφήγησης συνιστούν σύνθετα οπτικο-ακουστικά κείμενα καθώς συνδυάζουν φυσικό ήχο, ηχητικά εφέ, μουσική, σταθερή και κινούμενη εικόνα, εγκιβωτισμένες αφηγήσεις, συνεντεύξεις, παραθέματα, γραφιστικά, slideshows κ.ά. δημιουργώντας μια πολυτροπική και πολυδύναμη αφηγηματική επικοινωνία, την πληθωρικότητα της οποίας θα προσπαθήσουμε να διερευνήσουμε στην εισήγησή μας. Στόχος της τελευταίας είναι να αναδείξουμε ότι οι χαρακτηριστικές μορφές πολυμεσικής αφήγησης που θα εξετάσουμε δεν ανακαινίζουν μόνο την τεχνική της αφήγησης στη δημοσιογραφία αλλά και την ίδια την μετάδοση και παρουσίαση των πληροφοριών προσδίδοντας έναν νέο -πιο αποτελεσματικό- ρόλο στον ρεπόρτερ-δημοσιογράφο αλλά και στον αναγνώστη ο οποίος καθίσταται πλέον πολύ περισσότερο ενεργός απ’ ότι στην παραδοσιακή δημοσιογραφία αφού καλείται πια ουσιαστικά «να γίνει μέρος της διαδικασίας». Το ψηφιακό σύμπαν προσφέρει πολλαπλούς τρόπους αφήγησης που παρέχουν στο

δημοσιογράφο περισσότερα εργαλεία για να προκαλέσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη αλλά και να επικοινωνήσει μαζί του καλώντας τον τελικά να διαδραματίσει έναν καινούργιο, απαιτητικό και πολυεπίπεδο ρόλο.

SENSES in CULTURE Room 3 [Maurice Saltiel C] Advertising Chair: M. Kokonis, Aristotle University of Thessaloniki Η γεύση στην ελληνική διαφήμιση μετά το 1945: παραδοσιακοί και σύγχρονοι τρόποι διάκρισης και οικειότητας Vassilis Vamvakas School of Journalism and Mass Communications, Aristotle University of Thessaloniki, Greece

Η ανακοίνωση αυτή εξετάζει τη σημασία της γεύσης στη μεταπολεμική Ελλάδα μέσα από την ιστορία των διαφημίσεων στον ελληνικό ημερήσιο και περιοδικό Τύπο. Το υλικό της έρευνας περιλαμβάνει περίπου 700 έντυπες διαφημίσεις από το 1945 μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του '90 οι οποίες αφορούν τρόφιμα και ποτά. Στόχος μέσω των διαφημίσεων αυτών να εντοπιστούν τα βασικά χαρακτηριστικά και οι επιθυμητές ιδιότητες της γεύσης στη μεταπολεμική Ελλάδα. Η εξιστόρηση που θα ακολουθηθεί επιχειρεί να αποκαλύψει όχι μόνο τα πιο σημαντικά είδη των γευστικών προϊόντων που προωθούνται διαφημιστικά αλλά και εκείνα τα σημάδια απόλαυσης, υγείας και καλαισθητικής

ταυτότητας που συνδέονται με αυτά στο πέρασμα των χρόνων. Η μελέτη επικεντρώνει σε διάφορες μορφές άρρητων στρατηγικών συγκρούσεων που υφέρπουν στις συγκεκριμένες διαφημίσεις, όπως εκείνων που προωθούν κυρίως την πλήρωση πρωτογενών αναγκών διατροφής (π.χ. γαλακτοκομικά προϊόντα, ζυμαρικά) και όσων φέρουν τη σφραγίδα παγκοσμιοποιημένων, πολυτελών ή τυποποιημένων προϊόντων που κάνουν τη "γεύση" περισσότερο θέμα στιλιστικής επιλογής και αποτέλεσμα του εκδημοκρατισμού της επιθυμίας και λιγότερο ζητούμενο κάλυψης βασικών ελλείψεων και παραδοσιακών αξιών. Η γεύση αποτελεί ένα τομέα της πολιτισμικής διάκρισης και των μηχανισμών οικειότητας στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία για τους οποίους δεν υπάρχει επαρκής έρευνα, τόσο στο συμβολικό τους κέλυφος όσο και στο επίπεδο των καταναλωτικών πρακτικών που διαμορφώνουν. Αυτή η εισήγηση φιλοδοξεί να αντιμετωπίσει μέσα από την κοινωνική ιστορία των διαφημιστικών αναπαραστάσεων ένα μέρος από το συγκεκριμένο κενό της εγχώριας κοινωνιολογικής έρευνας και να δώσει ένα πρώτο σχήμα πλαισίωσης της μεταπολεμικής κατανάλωσης ως αφετηρία μιας πιο εξαντλητικής μελέτης του θέματος στο κοντινό μέλλον. Η μεθοδολογία και ο θεωρητικός προβληματισμός της ανακοίνωσης ακολουθηθεί από κοντά τη σημειολογική προσέγγιση των Leiss, Kline, Jhally, Botterill στην οποία διερεύνησαν τα πολιτισμικά πλαίσια και τις κοινωνικές αξίες (συμβολισμός, ναρκισσισμός, φυλετισμό, εξατομίκευση κ.α. ) στα οποία κινήθηκαν στον 20ο αιώνα οι διαφημίσεις, προσπαθώντας να ελέγξει την ισχύ τους και στην ελληνική περίπτωση.

The scent of typography and the semiotics of aroma in fragrance advertising Evripidis Zantides Cyprus University of Technology, Cyprus Olfaction is not only biologically essential to human life but also culturally. From the utilization of scents in religious ceremonies and burial preparations in ancient Egypt to olfactory-branding nowadays, the sense of smell other than physically, has been explored scientifically as a medium for the expression of psychological and social meanings. The ability of scents to trigger feelings and evoke memories has been central to studies of aroma. Additionally, the sense of smell and its correlation with emotional interpretations seems to be taken into consideration during the visualisation process in fragrance advertising, and is often the case that aromatic bottles as products are assigned with meanings such as sensuality, romanticism, exoticism, sophistication, dynamism etc. The current study aims to present the semiotic aspects of the

letterforms used to linguistically visualise the product meanings in fragrance advertising. In doing so, it will not only explore Typography as a semiotic system on its own, but also in respect of the cultural meanings of smell, ‘sprayed’ through fragrance adverts. Semiotic analysis as a methodology is used on a purposive sample of print advertisements to categorize thematically the prevailing exemplars and their typographic rendering. The findings of this study will contribute to the importance of Typography as a semiotic tool, in addition to interpreting product meanings of fragrance advertising in the context of global market. Desiphering the message in the bottle: A semiotic approach to the perfume world Panagiotis Xouplidis Department of Italian Language and Literature, Aristotle University of Thessaloniki, Greece

The Oxford English Dictionary defines perfume as: “A fragrant liquid typically made from essential oils from flowers and spices used to give a pleasant smell to one’s body”. Humans hardly ever perceive odors in a neutral and objective manner as their perception comes loaded with attractive or repellent impressions dominating emotionally the brain’s connection with the outside world. From the first olfactory contact with another person the information is processed in the nervous system where it has to be decoded and properly analyzed to trigger the arousal of feelings in order to impulse the individual’s reaction to the olfactory stimuli. Although the sense of smell is rather devaluated and the natural body odor is stigmatized in the “olfactory silence” of the modern de-odorized era, the still-growing multi-billion dollar perfume industry invests in the indescribability of odor as medium, creating the myth of the pseudo-magical force of perfume. Considering the fact that in modern Western societies the majority of perfumes are created and commercialized for a feminine public in

search of a perfumed gender specific self identity, the paper is going to discuss two emergent themes from the Sociosemiotic perspective: (1) The feminine perfume olfactory system: The sign of her perfume, (2) The consumers' preference patterns in perfume according to the cross sensory perception management of perfume packaging: The case of the perfume bottle

RE-VISIONS Room 4 [CR-1] Beyond the Visual 2 Chair: M. Frangopoulos, Vakalo College Touching Skin as Intimacy and as Hosting Apostolos Lampropoulos University of Bordeaux Montaigne, France

During the last decades, the humanities placed special emphasis on the importance of touch, as well as on the relevant topics of tactility, tangibility and the untouchable. From phenomenology to cultural anthropology and from cinematography to body art, touch became the epicenter of serious critical attention and informed various creative practices. What is more, it emerged as a way of thinking a number of issues such as personhood and the limits of the self, exteriority and finitude, incorporation and the uncertain division between the blow and the caress. Within this context, this paper revisits two works of the late 90s, namely Peter Greenaway’s The Pillow Book (1996) and Wim Delvoye’s Art Farm (1998). It focuses on touch and sees it as a way of sharing (both in the sense of dividing and partaking of), of creating intimacy and of hosting. It aims to answer questions such as the following: what does it mean to touch someone through writing or painting on the skin? What kind of relationship is established between the two and under which conditions can one talk about intimacy? Can this intimacy be described in terms of tact? Who is receiving, hosting or excluding whom during through touching? What difference does it make to touch a human’s or an animal’s skin? Last but not least, when does this touching come to an end and what are the consequences of the very act of un-touching? In a nutshell, this paper seeks to understand the somewhat paradoxical dynamics of touching as an act of separating, of coming together and of creating a common space and an in-between.

Proprioception in society: The macro-spatial scale Alexandros Lagopoulos Aristotle University of Thessaloniki and Academy of Athens, Greece

There is no doubt that humans are biological organisms. They have senses that send biological ‘information’ to the brain. But humans also have the ability of semiosis that takes place in the mind, which emerges in the area of the brain. There is also no doubt that the origins of semiosis are biological. What seems to be an object of debate is the origin of the content of semiosis, ie, of the semiotic systems.

One camp of semioticians identifies mind and brain and attempts to establish a biological basis for the semiotic systems. The starting point of this approach is Claude Lévi-Strauss. We find the same attempt with Yuri Lotman’s ‘semiosphere,’ according to which the right-left asymmetry of the brain structures the semiotic systems, Jean Petitot’s geno-physics as foundation of semiotics, and Per Åge Brandt’s neuro-physiological processes. The opposite view is that the mind is not identical to the brain, but is a social construction.

My point of departure is the proprioceptive system, including the kinesthetic system controlling limb position and movement, and the vestibular system; these two systems help the body to remain balanced and oriented. The structure of the body defines six directions: front vs rear, up vs down, and right vs left. According to the physiological/biological explanations, the proprioceptive senses define directly the corresponding concepts. I shall have recourse to anthropological and archaeological data to study the cultural conceptions attached to these senses and that of equilibrium.

The conclusion is that all these concepts are differently conceived in different cultures, according to the material conditions of their existence. It is this kind of analysis that is of interest for the social sciences, even if it were possible to arrive at a biological theory of the semiotics of the senses.

URBAN SENSES Room 5 [CR-2] City Feeling 2 Chair: L. Yoka, Aristotle University of Thessaloniki For a semiotic multisensorial analysis of urban space. The case of Ballaro and Vucciria markets in Palermo Emiliano Battistini, Marco Mondino University of Palermo, Italy

One of the most interesting fields in which to study the interaction between senses is that linked to the urban space experience. If semiotic approach questioned especially the meaning configurations coming from the visual organisation of the space and from the relationship between designed space and lived space (Hammad 2012; Marrone Pezzini 2006 e 2008) other disciplines developed concepts like “soundscape” (Schafer 1977) and “smellscape” (McLean 2014). These concepts introduced new interpretative keys to study landscape through sensorial channels different from sight, but they anchored again to only one sense detached from the others. Instead, our proposition is reading landscape in its synesthetic and multisensorial complexity showing how an integrated approach (Ingold 2007) – which takes account both of sight, hearing, smell, touch and taste too – could be effective (Le Breton 2006). Assuming space as a text, i.e. as an universe of meaning delimited by specific pertinences and supported by a semantic oppositions system, the aim of the present work is to analyse two historic districts of the city of Palermo, Ballarò and Vucciria (market places during the daytime and meeting and socializing spot in the evening), starting from uses and sensorial perceptions of that places. Semiotic analysis will try to highlight the structures of meaning resulting from the interaction between the different sensorial channels that are useful to describe a more holistic and integrated perception of urban landscape. The objective is to

demonstrate how different sensorial channels, through perception of urban space, can cooperate or come into conflict providing a complex and multisensorial reading of urban spaces.

The smell of place: Town planning and place identity Christos Kousidοnis Department of Urban and Regional Planning, University of Thessaly, Greece

The paper attempts to trace and assess the role of smell in the theory and practice of town planning. Town planning has been closely associated with, arguably periodically dominated by, visual representations. This leads to conceptualization(s) of space in mainly visual terms. Yet, a closer examination of the history of town planning reveals a recurring interest in other aspects of the real. Vitruvius in his Ten Books on Architecture goes into detail establishing the criteria and process of town planning in relation to natural environment. A major concern of Vitruvius, and of Greek writers before him, most notably Hippocrates, is to secure healthy and physiologically pleasant conditions. Besides sight, the senses involved or referred to include smell, taste, touch, thermoception and the ability to assess moisture. The concern with (un)healthy conditions reaches new heights with the conditions in the mining and manufacturing towns and cities since the end of the eighteenth century. The manifestation of these conditions (slums) is perceived in an array of characteristics, smell being a major trait. The remedies proposed and imposed signify new ways of perceiving urban amenities. In another turn at the end of the twentieth century, narratives on space and culture under such key-words and practices as ‘place identity’ and ‘place marketing’ renew the concept of place as a construct comprising the components of local traditions and singularities, local cuisine definitely included. Smell enters this concept of place not only in the literal sense but also as various inviting connotations relating to marketing-induced expectations.

Research regarding the attitudes of the inhabitants towards the center of their city Panos Kosmopoulos, Kostas Kleskas Democritus University of Thrace, Greece

This social research regards the examination of the subjective attitudes and images of the inhabitants and users of the center of the city of Thessaloniki, towards their environment, the center itself. The survey has been conducted with the use of questioners that have covered a wide range of questions regarding the attitudes towards the existing conditions and the problems of the center of the city. The aim has been the extraction of conclusions useful for the environmental design and the possible sustainable intervention projects regarding the center of the city.

The survey has covered a large number of subjective attitudes regarding the images of the center, and also of what people like and/or dislike.

The questioners have gathered responses regarding people’s attitudes towards their urban environment, and also their “mental images” of the center of their city. The responses have been analyzed throw the A.S.S.A. method (Kosmopoulos, 1991), and has impressive and useful conclusions have been extracted. A total of 1028 questioners have been analyzed, covering all ages, education, occupation etc groups.

14:00-15:00 Buffet Lunch

15:00-17:00 SESSION V ARTS Room 1 [Maurice Saltiel A] Modernist Sensibilities Chair: K. Boklund, Aristotle University of Thessaloniki

Metaphors of the lower senses in Greek modernist poetry Maria Kakavoulia1, Periklis Politis2

1 Panteion University, Greece 2 Aristotle University of Thessaloniki, Greece Poetry can be a rich source of metaphors and, in particular, sensory metaphors. In a poetic text sense metaphors perform various functions: they emphasize or set the main tenor of the poem, they indicate the embodied nature of human knowledge and emotion, while in some instances poems introduce cross-sensory correspondences that create new meanings or point out unfamiliar relationships (Marks 1978). Vision was a key aspect of the aesthetics and the poetics of European Modernism. Greek modernist poetry, accordingly, assigned to the sense of vision a central role. However, three Greek modernist women poets placed strong emphasis on the human body and the lower senses (touch, smell and taste) in their works. Matsi Chatzilazarou (1914-1987), Eleni Vakalo (1921-2001) and Katerina Anghelaki-Rooke (1939- ) place the human body and its senses in the centre of their poetic mythology (Kakavoulia 2004). In this paper we explore the BODY AS MIND metaphor (Lakoff & Turner 1989) as well as the metaphors of touch, taste and smell (Sweetser 1990). More specifically, we study the metaphorical mappings and the semantic fields that correspond to each one of the lower senses. We argue that of all senses touch is mostly related to emotion and feeling (e.g. mother-child relationship, temperature experience, etc.), taste is related to eating and the inner body (e.g. properties of food as sweet, bitter, sour etc.) and smell is closely related to notions such as memory or history. Finally, we focus on the poetry-specific functions of the lower sense metaphors, i.e. on the role played by the emphasis on the body and its senses in the creation of a new and different in many aspects poetic mythology. Μποβαρισμός ή το ανέφικτο της ιδεατής πλήρωσης των αισθήσεων: όταν η Έμμα Μποβαρύ συνάντησε τον Γ. Άλλεν Sofia Iakovidou Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Ελλάδα

«Θέλετε τσάι;» ρωτάει ο μάγος τον πρωταγωνιστή του διηγήματος Το επεισόδιο Κούγκελμας (1977) του Γ. Άλλεν που τον επισκέπτεται, έναν ανικανοποίητο – και από τη δεύτερη σύζυγό του και από τον ψυχαναλυτή του – καθηγητή Ανθρωπιστκών Επιστημών. «Όχι, θέλω έρωτα. Θέλω μουσική. Θέλω αγάπη κι ομορφιά» κραυγάζει εκείνος. Ο καθηγητής θα τα βιώσει όλα αυτά, με τη συνοδεία της καλύτερης σαμπάνιας, ακριβών ρούχων κι αρωμάτων δίπλα σε μια από τις διασημότερες λογοτεχνικές ηρωίδες κ απόλυτη επιτομή του ανικανοποίητου, την Έμμα Μποβαρύ, στο πλευρό της οποίας θα τον εκτινάξει ο επιδέξιος μάγος – αρχικά μέσα στις σελίδες του ίδιου του βιβλίου, απευθείας στην ωραία αλλά πνιγηρή για την Έμμα γαλλική επαρχία, ακολούθως και στο πολύβουο Μανχάταν, στο πολυτελέστατο Plaza. Όπως ακριβώς βιώνονται οι έρωτες στα αισθηματικά μυθιστορήματα και τις ρομαντικές κομεντί. Σε ένα αδυσώπητο πηγαινέλα από τον κόσμο της φαντασίωσης σ’αυτόν της πραγματικότητας, σε μια σπαρταριστή παρώδηση του μιμητικού της επιθυμίας που κυριαρχεί στις σύγχρονες κοινωνίες αλλά και του τρόπου που το προωθεί και το εκμεταλλεύεται η βιομηχανία του θεάματος, για την οποία κανενός είδους πλήρωση – οπτική, απτική, ακουστική, οσφρητική, γευστική – θα ήταν ποτέ ανεκτή ή απλώς παραγωγική, ο Γούντυ Άλλεν επιστρέφει σε έναν κώδικα, το λογοτεχνικό κείμενο και δη το κλασικό, που φαίνεται πως αποτελεί την κοιτίδα του (και ο ίδιος απορρίφθηκε στις εξετάσεις λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο ακριβώς που διδάσκει ο επίσης πρώην απορριφθέντας στο μάθημα αυτό και νυν καθηγητής του διηγήματός του) αλλά και τη διαρκή του επιστροφή. Φυσικά και για να παρωδήσει πρώτα από όλα την ίδια τη λογοτεχνία και τον τρόπο που διδάσκεται. Το κάνει μάλιστα γράφοντας ο ίδιος λογοτεχνία, ακόλουθη μυθοπλασία (fan fiction) για την ακρίβεια, μια και δίνει μια εκδοχή συνέχειας στη σύγχρονη εποχή στην κλασική ηρωίδα, που όμως θα αποτελέσει και ένα preview δικών του επερχόμενων ταινιών (από το Πορφυρό ρόδο του Καίρου μέχρι το Μεσάνυχτα στο Παρίσι το πηγαινέλα από την πραγματικότητα στη μυθοπλασία και οι σήραγγες που ανοίγονται για τη διάδραση ποικίλων κωδίκων θα αποτελέσουν μια σταθερά του). Η μεγάλη του επιτυχία στο να καθιστά τη συνθήκη που μας ορίζει όλους φάρσα («είμαστε

όλοι Μαντάμ Μποβαρύ», όπως θα το θέσει την επόμενη χρονιά [1978] ο Ρ. Μπαρτ), χρωστά πολλά και στο κεντράρισμά του στην ηρωίδα που το όνομά της θα αποτελέσει τάση της κοινωνικής ψυχολογίας, όρο που θα διαφεντεύει μίντια, εικονικούς παραδείσους, δανεισμένα πάθη. Νίκος Καρούζος: Οραματίζομαι τη μη-οραματικότητα Maria Armyra Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ελλάδα Οι σωματικές αισθήσεις, με κυρίαρχη την όραση, ως τρόπος πρόσληψης της πραγματικότητας, προσανατολίζουν στο εμπειρικά καταληπτό. Η εμπειρική γνώση παρουσιάζεται ως ιστορική γνώση (αντανάκλαση της πραγματικότητας, οριοθετημένη στον ιστορικό χώρο και στον ιστορικό χρόνο). Αποδεχόμενο την ιστορική γνώση το ιστορικό υποκείμενο υπόκειται στους μηχανισμούς της κυρίαρχης ιδεολογίας αφενός για τη διαμόρφωση της ηθικής και κοινωνικής, αισθητικής, γλωσσικής και οικονομικής του ταυτότητας, αφετέρου για τη διαμόρφωση της ιστορικής του αδράνειας και της θυμικής του χειραγώγησης. Η ιστορική λογική ως κατηγοριοποιημένη γνώση, με βάση τη σχέση αντίθεσης, διατηρεί την ιστορική ισορροπία, τον ιστορικό έλεγχο και την αυστηρή δομή του κυρίαρχου αξιακού συστήματος. Η ιστορική λογική ενδύεται τη νόηση με τις θεωρητικές προσεγγίσεις που καταλήγουν σε εννοιολογήματα-ιδεολογήματα. Το ιστορικό υποκείμενο βιώνει την απάτη, αντιλαμβάνεται μια εικονική πραγματικότητα και βιώνει το ιστορικό «είναι» ως ακινησία ή ως ψευδή κινητικότητα. Η καρουζική ποιητική παραγωγή αναδεικνύει το παραπάνω ιστορικό πλαίσιο και προτείνει αντίσταση σ’ αυτό. Προτείνει υπέρβαση της ιστορικά κυρίαρχης αίσθησης, της όρασης και συνύπαρξη όλων των άλλων αισθήσεων για να ολοκληρωθεί με την κυρίαρχη, την αφή που αποδίδει το βίωμα και παρουσιάζεται ποιητικά ως ενσαρκωμένη αρχή-αξία. Η κατάκτηση αυτή απαιτεί αντίσταση ιδεολογική, απαιτεί αλλο-φροσύνη, ως ενδοατομική υπέρβαση αρχικά. Το υποκείμενο αντιδιαστέλλει το όνειρο στο εμπειρικά συνειδητό, το ά-λογο στο ιστορικά λογικό, την ύπαρξη στην ιστορική παρουσία, τις ιδέες και το όραμα (ανιστορικά και οικουμενικά) στις θεωρίες-ιδεολογίες, την κοινωνική συνείδηση στην ιστορική ταυτότητα. Η αντίσταση αυτή θα οδηγήσει το κοινωνικό πια υποκείμενο στην ανάδειξη του «κοινωνικού γίγνεσθαι». Σημειωτικοί κώδικες μέσω της αφής και της κιναισθητικής διαφοροποίησης με αφόρμηση την πολυτροπική ανάγνωση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα Αφέντης Μπατίστας του Κώστα Μόντη Mιχάλης Παπαδόπουλος, Louiza Christodoulidou

Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Ελλάδα

Ο σύγχρονος άνθρωπος κατακλύζεται από πολυτροπικά κείμενα τα οποία ενέχουν μια πολύπλοκη αλληλεπίδραση γραπτού λόγου, εικόνων, γραφικών ή ηχητικών στοιχείων, δηλαδή τρόπων που λειτουργούν συμπληρωματικά για την παραγωγή νοήματος (Κress, 2010). Τα λογοτεχνικά έργα παρότι εμπεριέχουν εικονιστικά στοιχεία εντός του γραπτού τυπωμένου κειμένου, τυπικά, μπορούν να χαρακτηρισθούν ως μονοτροπικά, από την άποψη ότι δεν αξιοποιούν μη λεκτικούς σημειωτικούς τρόπους. Η παρούσα εισήγηση, προσεγγίζοντας ένα τέτοιο κείμενο και συγκεκριμένα ένα απόσπασμα από το μυθιστόρημα Ο Αφέντης Μπατίστας και τ’ άλλα του Κώστα Μόντη (1914-2004), στοχεύει, σε ένα πρώτο επίπεδο, να αναδείξει τις σημασιοδοτικές μεταβολές που συντελούνται από την εμπλοκή μιας ακόμα αίσθησης, της ακοής, μέσω της αξιοποίησης ηχητικών ερεθισμάτων και σε ένα δεύτερο επίπεδο να διερευνήσει τους σημειωτικούς κώδικες που αναδύονται από αυτήν την παρεμβολή. Πρόκειται για κώδικες που εκφράζουν την ανθρώπινη αντίδραση, μέσω της αφής και της κιναισθητικής διαφοροποίησης, σε περιστάσεις που σχετίζονται με την επίτευξη ενός σκοπού ή την αποτυχία, το καλωσόρισμα και την αποδοχή ή την αποστροφή. Παράλληλα θα επισημανθούν οι αισθητηριακές-τροπικές μεταβολές που έχουν υποστεί, με το πέρασμα των χρόνων, οι συγκεκριμένοι κώδικες, αλλά και ο ρόλος της κοινωνικής διάδρασης, της ψηφιακής τεχνολογίας, του διαδικτύου και της παγκοσμιοποίησης στην αναγνώριση, υιοθέτηση και συνακόλουθη εξάπλωση τους.

MEDIA Room 2 [Maurice Saltiel B] Cinema Chair: V. Vamvakas, Aristotle University of Thessaloniki Refiguring the Body and the Senses in Post-classical Film Narrative: Cloud Atlas (2012) and the Semiosis of the Storyworlds Michalis Kokonis Department of English Language and Literature, Aristotle University of Thessaloniki, Greece

In the last chapter of their book Film Theory: An Introduction through the Senses, Thomas Elsaesser and Malte Hagener address the issue of the current shifting sensorium brought about the expanding digital technologies in post-classical cinema: “It is our contention that in the era of digital cinema, the body and the senses are, if anything, even more central for a theoretical understanding of film experience” (171); digital cinema’s “re-embodied manifestations of everything visible, tactile and sensory allow the digital to become much more closely aligned and attuned to the body and the senses” (174). Elsaesser refers to some key-post-classical films as mind-game films for the way they challenge the spectator’s body and mind in relating to them.

In this essay I am going to call attention to one such post-classical film text that posits a similar challenge to the film audience by being a fictional mind game: Cloud Atlas (2012) directed by the Wachowsky siblings and Tom Tykver, is a narratological tour de force that tells six different stories simultaneously, using the same actors in very different roles. The film overwhelms the prospective spectator with the sheer bulk of narrative information provided, for having to sort out the rich narrative threads of the six stories, for having to come to terms with the various film genres deployed, or for dealing with the vast profusion of visual and sensory information provided by its dense

computer generated images (and sounds). Above all, thanks to the ingenious narrative style the film facilitates audience immersion to its various storyworlds, not through doors or windows (as the old film theories would have it) but through portals to digital spaces. In short, it is a film that puts to task the cognitive faculties of the audience, inviting them to rethink about the fundamental categories of time, space, agency and emotion in the cinema.

"Celle-ci n' est pas une chanteuse". The deception of the senses in Lynch's Mulholland Drive (2001) May Kokkidou 1, Cristina Tsigka2

1University of Macedonia, Greece

2University of Western Macedonia, Greece

David Lynch’s film Mulholland Drive (2001) has puzzled many viewers and film scholars concerning its narrative content and structure. Lynch offers to audience an intricate experience when he unveils the cinematic conventions and builds a surrealistic world of non-linear narratives. This paper discusses the ‘felt unity’ which characterizes the cinematic experience and the collapse of the traditional boundaries between diegetic and non-diegetic music. The analysis focuses on the interaction of the semiotic visual and acoustic modes in the “Silencio Club” key-scene of the film. Through the deception of the senses (seeing and hearing), the director addresses questions, such as: what we perceive is what really happens? What are the boundaries between fiction and reality? The separation of the sense of hearing from the sense of seeing gives birth to the notion that the what of representation as opposed to the how of representation creates new meanings and requires new tools for interpretation. The “Silencio club” scene creates a new meta-diegetic context and operates as a synecdoche of Lynch’s critique for the capitalist film industry. The analysis draws on Metz’s conceptualization for the cinematic diegesis, on Winters’ suggestion for the non-diegetic fallacy, and on Yacavone's perspective where a cinematic work may choose to self-consciously draw attention to the processes by which it creates a world. The interpretation will focus on the signs of a

cappella and technical devices (as signifiers of plausibility); color (as signifier of antithesis between fiction and reality); and proximity (as signifier of on-screen and beyond-screen relationships).

Listen so that you can see! Seeing sounds, hearing images in Cinema Nicos P. Terzis Technological Educational Institute of Athens, Greece

As in life, so in Cinema, the hegemonic primacy of the image over the sound is traditionally taken for granted. It is no coincidence that we call viewers those watching a movie. Four and a half months after our conception, Hearing is the only available human sense to us! For the next four and a half months until we are born, Hearing is the King of the five senses. The close and liquid world of the womb makes sight and smell impossible, while Touch and Taste assume only a faint suspicion of the experience that will follow with our coming out to the world! Until then, we swim in a sea, flooded with cherished maternal sounds. However, birth dethrones Hearing giving its place to Vision, which takes the lead in the service of human perception, pushing Hearing on the sidelines. Something similar happens in Cinema between sound and image, especially in the conventional narrative films where sound works simply as a reinforcement of the moving image. My proposed research project focuses on the ways that cinematic sound with whatever it potentially can contain [music, dialogue, voice-over narration, special effect sounds, noises, scenic atmosphere, and all that arranged with a 7.1 surround digital cinema sound system!], sometimes claims co-equal role or even precedence over the image, decisively illuminating ways to interpret the latter! Some of these creative ways I intend to search and highlight in art-films that have enriched cinematic language. SENSES in CULTURE Room 3 [Maurice Saltiel C] Place/Nation Branding Chair: Y. Skarpelos, Panteion University Signing senses: smell, taste and hearing on picture postcards of Crete Eirini Papadaki Technological Educational Institute of Epirus, Greece

A place’s status and its positioning in the international tourist market as an attractive tourist destination is of outmost importance to any tourist industry distributor. A unique, differentiated from the rest, identifiable element of each destination should be selected, outlined and widely promoted, so as to attract the widest possible target audiences (Avraham & Ketter, 2011, Morgan & Pritchard, 2004, Kozak & Baloglu, 2011, Echtner & Ritchie, 2003). Postcards carry signs. Each marker gives a special connotation to a signified object to form the destination the tourist searches for. As a marketing tool, postcards distribute tourist images hoping to generate anticipation about experiences available at a specific destination (Dann, 1996). Albers and James (1988) argue that the images on postcards rely upon the active signifying practices of an image to communicate the anticipations of travelers at a specific destination. Previous research (Papadaki, 2004, 2006) has shown that postcard imagery can be paralleled to the condition of the window, implying a boundary between the perceiver and the perceived. At a window, the viewer loses his sense of touch, smell and hearing. According to Burnett (1995:6) however, “mediation must be thought about as multileveled with as many gray zones as clear ones. My perspectives on the world are never as immobile as the metaphor of the window suggests. More often than not I imagine myself to be beyond the constraints of the frame”. Tourists enter a place in search of “intense pleasures, either on a different scale or involving different senses from those customarily encountered” (Urry: 1992:3). A postcard, then, should imply satisfaction of all senses: including the “lower senses”, meaning smell, taste, hearing and touch.

This paper examines the signs of the senses on postcards showing Crete, by analyzing 100 postcards sold in tourists’ shops in the four biggest cities of Crete, in an attempt to offer an insight into the marketing potential of postcards as hints and promises of an all-senses touristic experience.

The smell of place: Town planning and place identity Christos Kousidonis Department of Urban and Regional Planning, University of Thessaly, Greece

The paper attempts to trace and assess the role of smell in the theory and practice of town planning. Town planning has been closely associated with, arguably periodically dominated by, visual representations. This leads to conceptualization(s) of space in mainly visual terms. Yet, a closer examination of the history of town planning reveals a recurring interest in other aspects of the real. Vitruvius in his Ten Books on Architecture goes into detail establishing the criteria and process of town planning in relation to natural environment. A major concern of Vitruvius, and of Greek writers before him, most notably Hippocrates, is to secure healthy and physiologically pleasant conditions. Besides sight, the senses involved or referred to include smell, taste, touch, thermoception and the ability to assess moisture. The concern with (un)healthy conditions reaches new heights with the conditions in the mining and manufacturing towns and cities since the end of the eighteenth century. The manifestation of these conditions (slums) is perceived in an array of characteristics, smell being a major trait. The remedies proposed and imposed signify new ways of perceiving urban amenities. In another turn at the end of the twentieth century, narratives on space and culture under such key-words and practices as ‘place identity’ and ‘place marketing’ renew the concept of place as a construct comprising the components of local traditions and singularities, local cuisine definitely included. Smell enters this concept of place not only in the literal sense but also as various inviting connotations relating to marketing-induced expectations.

Μailing 'Cypriotness': the sensualization of official culture through stamps Sonia Andreou, Evripidis Zantides Department of Multimedia and Graphic Arts, Cyprus University of Technology, Cyprus

The current study proposes a closer look on the ways in which an object representing the official culture of a state, such as a postage stamp, can be studied as a carrier of ideologies within the spectre of visual communication. Despite the fact that the stamp seems to be an overlooked medium of research in comparison to a country’s touristic branding, or numismatics, it should be read as an important visual text, carrying socio-political implications. Stamps are providers of a national sense of identity and belonging as they are simultaneously government documents and representatives of the country, regarding external and internal audiences. In this way these everyday objects contribute to the shaping of collective identity, through the repetition of their imagery in daily mentality, as Edensor suggests (2002). The current study explores the connoted messages that such an item transfers from the state to its citizens and how this stamp design program is perceived by the citizens of the state. We are furthermore interested in interpreting socio-politically our findings taking into consideration the framework of Cyprus. The research was based on quantitative content analysis data, as well as data gathered through a survey research. Moreover we have chosen to semiotically analyze specific stamp imagery, where the senses are being connoted, through visual representations that are mainly iconic. By combining qualitative and quantitative methods of research we aim to broaden the ways in which postage stamps are studied, proving that visual communication through cultural artefacts like stamps indeed brims with significant information.

H γεύση του έθνους μέσω των γραφιστικών αναπαραστάσεων της Θεάς Αφροδίτης σε κυπριακά εδέσματα

Stefani Stylianou, Evripidis Zantides

Department of Multimedia and Graphic Arts, Cyprus University of Technology, Cyprus

Η Αφροδίτη της Κύπρου αποτελεί ένα σημαντικό κομμάτι της κυπριακής εθνικής ταυτότητας σε τοπική αλλά και παγκόσμια κλίμακα. Το νησί της Κύπρου χαρακτηρίζεται ως «το νησί της Αφροδίτης» με αποτέλεσμα το σύμβολο της να υιοθετείται μέχρι και σήμερα ως σημείο πολιτισμικής ταύτισης με την Κύπρο. Η χρήση της Αφροδίτης εντοπίζεται πολύμορφη αφού προβάλλεται είτε ως κρατικό σύμβολο, είτε ως μέσο διαφήμισης τουριστικών και εμπορικών προϊόντων, είτε ακόμα ως μούσα καλλιτεχνών. Παράλληλα, η απεικόνιση της, χρησιμοποιείται συμβολικά και από εξωτερικούς φορείς με ειρωνικές ή σατυρικές στοχεύσεις για θέματα που αναφέρονται κυρίως σε κοινωνικό-πολιτικές καταστάσεις στην Κύπρο. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να εντοπίσει συγκεκριμένες αναπαραστάσεις της Αφροδίτης, από τον τομέα των τοπικών εδεσμάτων, με άξονα την παρουσία της σε θέματα γεύσης και την προώθηση τους ως εθνικά προϊόντα. Οι αναπαραστάσεις αυτές θα ερμηνευτούν μέσω σημειωτικής ανάλυσης, σε σχέση με κοινωνικό-ιστορικά γεγονότα που χαρακτηρίζουν την εκάστοτε περίοδο. Η έρευνα στηρίζεται στο θεωρητικό πλαίσιο του κοινότοπου εθνισμού, δηλαδή την καλλιέργεια του εθνισμού και της συλλογικότητας μέσα από σημεία της καθημερινότητας, έχοντας ως αποτέλεσμα την εδραίωση του μη συνειδητού εθνισμού ως status quo. Η καινοτομία της έρευνας απορρέει από το γεγονός ότι οι αναπαραστάσεις της Αφροδίτης θα αναλυθούν συνδυάζοντας το θεωρητικό πλαίσιο του κοινότοπου εθνισμού, της σημειωτικής, καθώς, και της οπτικής επικοινωνίας – θεωρίες οι οποίες δεν έχουν χρησιμοποιηθεί σε προγενέστερες μελέτες με αναφορά την Αφροδίτη.

RE-VISIONS Room 4 [CR-1] Religion & Ritual Chair: P. Kukkonen, University of Helsinki Βιβλική Σημειωτική της Αφής : Αγγίζοντας τον Λόγο George Vasilakis Catholic University of Lyon, Center for the Analysis of Religious Discourse (CADIR), France

Τα τελευταία χρόνια, οι ερευνητές του CADIR, εξελίσσοντας το μοντέλο της αφηγηματικότητας του Greimas, έστρεψαν το ενδιαφέρον τους από το Εκφώνημα στην Εκφορά και ανέπτυξαν νέα αναλυτικά μοντέλα1. Στα μοντέλα αυτά, η σωματική διάσταση (σωματικά σχήματα της εκφοράς) μπορούν να διακριθούν και να αναλυθούν στη σχέση τους με την λεκτική εκφορά. Η αφή, κατά συνέπεια, αποτελεί ουσιαστική και θεμελιώδη σωματική διαδικασία της οποίας η ανάλυση γίνεται ακόμα πιο ενδιαφέρουσα αν ληφθεί υπόψη ότι στο βιβλικό κείμενο ο Λόγος γίνεται σάρκα. Πώς, λοιπόν, λειτουργεί η αφή του Λόγου και ποιά η σχέση της με τον λόγο; Αν για τη Σημειωτική, λόγος είναι «μιλάω + ακούω», τότε στα σχήματα εκφοράς της αφής θα υπάρχει αντίστοιχη ανταλλαγή. Ποιές είναι οι προϋποθέσεις μια αμφίδρομης ανταλλαγής μέσα από την αφή, ώστε αυτή να γίνεται σημαίνουσα διαδικασία και άρα αντικείμενο της Σημειωτικής; Γίνεται, μια θεωρία του λόγου να εφαρμοστεί στην αφή και δυνητικά ίσως και στις άλλες αισθήσεις; Η παρουσίαση μας θα προσπαθήσει να απαντήσει στα ερωτήματα αυτά μέσα από την εφαρμογή μοντέλων εικονιστικής ανάλυσης σε δύο βιβλικά κείμενα, Λουκάς 5, 12-16 η θεραπεία του λεπρού και Λουκάς 8, 41-56 η θεραπεία της αιμορροούσας γυναικός.

Meaning, Ritual Movement and Gestures in Finnish Orthodox Worship: Peircian and Greimasian perspectives in the study of liturgy Johan Bastubacka Faculty of Theology, University of Helsinki, Finland As far as Orthodox worship is concerned, the movement and actions of the clergy have predominantly been in the center of the liturgical interest (e.g. Cabasilas; Schmemann; Taft). Merely peripheral

attention has been focused on the movement and gesticulation of lay people in Divine Liturgy. They may, however, be regarded as essential in the meaning-making process of religious worship. In the research of Bastubacka, analysis is focused on contemporary lay movement and gestures, their interaction and meaning in Orthodox Divine Liturgy. This undertaking creates new information and opens up new methodological perspectives. Analysis is focused on the manners in which different sign-types and interpretants feature in sign-production and reception with their phenomenological qualities, and moreover, on the interconnectedness of signs in worship, on how sign-production calls for pertinent interpretants, and how pertinences are formed in and through worship. The focus of the analysis is on the entire sphere of the “bodily sensory mobile” in liturgy: its’ structure and contribution on the meaningfulness of worship. In the Scandinavian context, Lena Sjöstrand (2011) has scrutinized religious worship and taken a critical stand towards semiotic approaches in her dissertation. Moreover, Graham Hughes (2003) has previously opened up interesting perspectives with his thoroughly Peircean analysis on worship. This presentation continues the discussion and examines semiotic theories as analytic tools and horizons for understanding the shape, structure, and meaning of liturgy and religious ritual. Cooking, munching, swallowing: culinary semiotics and the political economy of witchcraft in the Cameron Grassfields Emile Tsekenis University of the Aegean, Greece

In the Cameroon Grassfields persons are revealed, at the different stages of their ritual journey, as the outcome of culinary processes: exchange, cooking and ingestion. Food appears as a gendered medium which, by being exchanged, cooked and ingested by persons has the power to transform others and make them act. One fundamental consequence is that the agent’s successive (ritual) transformations owes much to itself as it owes to other selves. The first part links this culinary idiom to witchcraft conceptions arguing that the latter is anti-production, anti-cooking, anti-exchange, and anti-consumption. The second part of the paper argues that terms such as ‘production’, ‘exchange’ and ‘consumption’ cover a wide semantic field, including, as they are, the production and reproduction of

persons, food, goods and social relations. In that sense they stand as the key-terms of a political economy of witchcraft. Witchcraft disrupts all the culinary processes which produce persons, food, goods, and social relations while the witch, acting exclusively on his/her behalf and for his/her personal interest, emerges as a metaphor of the modern ‘individual’ and, therefore, negates the basis of agency as the inhabitants of the Cameroon Grassfielders conceive it – e.g. the axiom according to which the self is ‘compelled to act by other selves. Finally, the third part argues that witchcraft’s ability to incorporate historical changes and accommodate the frustrations of ‘modernity’ lies precisely upon its large semantic field and its inherent ambiguity. Overall the paper calls for a shift from structure and rule to ‘sensorial semiotics’ and practice arguing that in this ethnographic context knowledge of others is acquired primarily through culinary practices.

The diet balls and sensations of pleasure in the ceremonies of power Tero Halonen University of Helsinki / Metropolia University of Applied Sciences, Helsinki, Finland

In ceremonies, the participants are in the midst of flood of many sensations. Ceremonies are not only visual spectacles but also full of sounds, motions, heat, flavors and fragrances. They can also be a part of the use of power: through senses, the power is legitimized and the participants are affected, persuaded and engaged. One of the most multi-sensorial and multidimensional ceremony of power is a ball in which participants are active participants rather than passive as they are in the coronations or many other ceremonies of power. In balls, the participants are part of the pleasurable world of senses. A ball is an

example of how senses, sensations and pleasure can be used in politics to achieve different goals. In the ball ceremony, the aspects producing pleasure can be viewed using four perspectives or four sign categories: the communitas (the creation of the unity among the participants), the elevation (the rising above the non-participants), the distinction (the participants differentiating from each other) and the vitality (the demonstration of continuity and vitality). As an example of the ball traditions I use the Imperial diet balls in Helsinki in the late 19th century. These balls have been model for the Finnish Independence Day gala reception which is held every year in the Presidential Palace in Helsinki and which is the most watched annual television broadcast and media spectacle in Finland.

URBAN SENSES Room 5 [CR-2] Η επίκληση της κίνησης ως υπέρβαση της οπτικής καθήλωσης στις τέχνες, στον χωρικό σχεδιασμό και τις επιστημονικές θεωρίες Chair: K. Moraitis, National Technical University of Athens Επισημαίνοντας την κίνηση: Νεωτερικά και σύγχρονα παραδείγματα από τις πλαστικές τέχνες, τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό και τον σχεδιασμό του τοπίου Κοnstantinos Moraitis Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πανεπιστήμιο, Ελλάδα

Η μετατόπιση από μια στατική θεώρηση ελέγχου, συμβεβλημένη με την οπτική προσέγγιση, αποτελεί παλαιό εγχείρημα του νεωτερικού Δυτικού πολιτισμού. Συνδέεται με το ενδιαφέρον των νεωτερικών και στη συνέχεια των σύγχρονων κοινωνιών, για την κίνηση και τη μεταβολή. Διεισδύει σε όλο το εύρος των εκφραστικών-καλλιτεχνικών τάσεων, των κατασκευαστικών-τεχνικών εγχειρημάτων, όπως η αρχιτεκτονική ή ο τοπιακός σχεδιασμός και των επιστημονικών θέσεων. Η μετατόπιση αυτή του συνόλου της πολιτισμικής παραγωγής συμβαίνει βέβαια σταδιακά, για να ωριμάσει, στις καλές τέχνες και τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό στα μέσα του 20ου αιώνα με την αποκαλούμενη νεωτερική μοντέρνα περίοδο, όταν οι εικαστικές και χωρικές προτάσεις αποβαίνουν εμφανή σημαίνοντα χρονικής, κινητικής αναφοράς. Η μεταμοντέρνα κατάσταση δεν θα παρακάμψει τα προηγούμενα ενδιαφέροντα. Θα επιμείνει στο αίτημα της «διαφΩράς», της αστάθειας της σημασίας και θα στρέψει σταδιακά τα ενδιαφέροντά της στη διαρκή μορφογένεση, την τοπολογική θεωρία και τη θεωρία των καταστροφών. Θα οδηγηθεί στην εφαρμογή των προηγούμενων μαθηματικών προσεγγίσεων στον τοπολογικό και παραμετρικό σχεδιασμό, θα παράγει τη σύγχρονη παντοδυναμία της κινούμενης

ηλεκτρονικής προσομοίωσης, θα προτείνει την animated σχεδιαστική και κατασκευαστική πρωτοπορία. Θα δοξάσει την «κινούμενη γη» και την πολλαπλή κιναισθητική εμπειρία.

Οικολογική Συνθετική προσέγγιση. Σύγχρονη Σημειωτική της Αισθητηριακής Συνθήκης Αnthia Verykiou Σχολή Αρχτεκτόνων, Εθνικό Μετσόβιο Πανεπιστήμιο, Ελλάδα

Το αντικείμενο της εισήγησης αφορά στην συνθετική αντίληψη φαινομενολογίας και νοησιαρχίας όπως διαπιστώνεται τόσο στην περιοχή του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού θεωρούμενου ως σημειωτικό σύστημα, όσο και στην περιοχή των σύγχρονων μαθηματικών. Η δεύτερη υποβαστάζει τον σχεδιασμό υποβοηθούμενο από τα μέσα παραγωγής ηλεκτρονικής παράστασης. Ειδικότερα, αναφορικά με την αρχιτεκτονική τοπίου, η κατασκευή της παράστασης οφείλει να αποδώσει το σύνολο των σύνθετων αισθητηριακών δεδομένων του πραγματικού τόπου και πέραν της οφθαλμοκεντρικής συνθήκης. Ό,τι στο ρομαντικό παρελθόν νοούνταν ως μη αναπαραστάσιμο και «υψηλό», «εξημερώνεται» καθώς αποδίδεται σε αυτό νοητικός έλεγχος μέσω της μαθηματικής επεξεργασίας. Η αυστηρή περιοχή των μαθηματικών, όπως θα δούμε, αποκτά «ελαστικότητα» και ειδκότερα από την επινόηση της διαφορικής γεωμετρίας τον 17ο αι. μέχρι τη σύγχρονη διαφορική τοπολογική κατεύθυνση, οφείλει να περιλαμβάνει τμήματα της εμπειρικής πραγματικότητας καθεαυτά. Eπιπλέον, συντίθεται αμφίδρομα με άλλες περιοχές σκέψης όπως

η φιλοσοφία, με τρόπο «δημιουργικό». Τα παραπάνω θα δείξουμε ότι αναφέρονται σε μια «οικολογική» τοπιακή άποψη, η οποία έλκει την καταγωγή της από την συστημική θεώρηση και παράγει την αντίληψη των συστημάτων σκέψης ως τμήματα ενός ευρύτερου πολιτισμικού οικοσυστήματος. Η οικολογική άποψη αφορά στον συνεχή μετασχηματισμό των συστημάτων, αφενός αναφορικά με μια συνθήκη κλειστότητας που αναδιοργανώνει εσωτερικά την κάθε πειθαρχία και αφετέρου εξωτερικά, εξαιτίας της αλληλεπίδρασης με άλλες περιοχές σκέψης. Τα συστήματα αυτά χαρακτηρίζονται ως εξελισσόμενα και εντέλει «έμβια». Ώστε τελικά, οι περιοχές σκέψης και όχι μόνο οι σχεδιαστικές παραστάσεις αποκτούν χαρακτηριστικά ζωτικότητας και πολύ περισσότερο αναγνωρίζονται ως οντότητες με τη δική τους αισθητηριακή αναφορά.

Η ψυχανάλυση και η κατανόηση της κίνησης στη σύγχρονη τέχνη Νefeli Kyrkitsou Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πανεπιστήμιο, Ελλάδα

Η ερμηνεία των ονείρων του Freud ανέδειξε τη διάκριση μεταξύ οπτικού και λανθάνοντος περιεχομένου του ονείρου. Το 1919, στο εμβληματικό έργο του το ανοίκειο, ο ίδιος θα εστιάσει στη σχέση ψυχανάλυσης και τέχνης, με αποτέλεσμα να εμφανιστεί η ομοιότητα ονείρου και καλλιτεχνικού έργου, ως προς τη διττή ταυτότητά τους. Πράγματι, όπως συμβαίνει με τον ρόλο του ονείρου στην ψυχανάλυση, έτσι και στις αναπαραστατικές τέχνες η εικόνα λειτουργεί ως αναγκαίο αφετηριακό εργαλείο πρόσληψης του καλλιτεχνικού έργου και συγχρόνως εμπόδιο κατανόησης του λανθάνοντος περιεχομένου του έργου.

Επιπλέον, ενώ στη ζωγραφική, στη γλυπτική και στην αρχιτεκτονική η εικόνα χαρακτηρίζεται ως επί το πλείστον από υποχρεωτική ακινησία, στις αρχές του 20ου αιώνα οι καλλιτεχνικές πρωτοπορίες θα συνδεθούν με την απόπειρα απόδοσης της κίνησης. Οι δημιουργοί θα απομακρυνθούν βαθμιαία από τα παραδοσιακά εκφραστικά μέσα, καθώς η επιδίωξη πραγμάτωσης ψευδαίσθησης κίνησης στο καλλιτεχνικό έργο θα αποτελέσει το νέο ανθρωποκεντρικό νόημα της τέχνης.

Ως εκ τούτου, η εικόνα θα προσφέρει ένα επιπρόσθετο ερμηνευτικό και συνάμα αποτρεπτικό στοιχείο ανάλυσης του έργου τέχνης: από τη μια, η ‘εικόνα της κίνησης’ θα πλησιάσει περαιτέρω την ‘κινούμενη εικόνα’ του ονείρου, αλλά από την άλλη, η διάσταση του χρόνου θα πολλαπλασιάσει τη σημασιολογική πολυπλοκότητα του έργου. Προκειμένου να μελετήσουμε τα ερμηνευτικά πλεονεκτήματα σε συνδυασμό με τα νέα εμπόδια κατανόησης της αναπαράστασης της κίνησης στην τέχνη, θα εξετάσουμε την κίνηση ως ορμή του ασυνειδήτου στο έργο «Ο αρχαιολόγος» του Giorgio de Chirico (1927).

17:00-17:30 Coffee break 17:30-18:30 KEYNOTE 3 Maurice Saltiel Hall Synechism, Umwelt and cultural analysis Paul Cobley, Middlesex University)

Since 1959, when C. P. Snow identified two seemingly incompatible cultures – the ‘hard’ sciences and the non-science disciplines such as arts, humanities and social science – there have been attempts to heal a rift in intellectual investigation. Biosemiotics has been touted as a chance, greater than any hitherto, to bridge the gap between the two cultures through semiotics as it has been reinvigorated by biosemiotics. This paper argues that the insights of biosemiotics offer the prospect of a renewed cultural analysis. This is partly because of the way that biosemiotics steers a path between over-interpretation and reductionism, but also because the nascent biosemiotic cultural analysis is built on foundations laid by semiotic research into culture. The paper attempts to amplify some aspects of biosemiotics and to present a view of some cultural implications. The picture of biosemiotics offered will be necessarily limited and is not meant to constitute a comprehensive survey. However, this talk

aims to shed light on culture from the angle of biosemiotics, proceeding from the argument often cited by Sebeok that culture is a mere compartment of nature. 18:30-20:30 Business Meeting: General Assembly of Hellenic Semiotic Society (only for members) Room 5 [CR-2] 21:00 Gala Dinner

Sunday, October 16th 09:00-10:00 KEYNOTE 4 Maurice Saltiel Hall Visual Communication and Multimodality Klaus Sachs-Hombach, University of Tübingen Since early cave paintings, the status of pictorial representations has been controversial. On the one hand, pictures were considered as inferior to words when it cam to expressing abstract thoughts. On the other hand, an almost magical aura has been attributed to them. This ambivalent attitude has prevailed to the present day, with all kinds of newly invented pictorial media such as photography or virtual reality evoking reactions that range from greatest enthusiasm to utmost skepticism. Against this background, my talk will make an attempt at clarifying the differences between communicative language use and communicative picture use. This will lead me to some remarks on the dependence of both language and pictures on a multimodal context of communication, which will ultimately result in two theses: (1) The use of pictures is as fundamental as the use of language. (2) Visual perception is more fundamental than other kinds of perception. 10:00-10:30 Coffee break 10:30-12:30 SESSION VI MEDIA Room 1 [Maurice Saltiel A] Television & Translation Chair: T. Dimitroulia, Aristotle University of Thessaloniki Sight and Sound you just can't miss: Game of Thrones (2011- ) Christina Adamou Film Studies Department, Aristotle University of Thessaloniki, Greece Television started out as a broadcast medium closely related to radio. It could broadcast a technologically poor image on a small screen, to be viewed in a domestic setting. Not being able to rely on impressive images like cinema and destined to often play in the background, television would rely heavily on sound and speech and mainly use speech to anchor meanings. However, contemporary serials made for multiplatform dissemination (television screens, DVDs, internet, mobile phones) take advantage of digital technology and often offer spectacular images, best viewed on plasma screens. They address a younger audience that often favours individual instead of family viewing and compete gor the audience’s undivided attention, alternating spectacular long shots with close-ups to connote intimacy on smaller (laptop or mobile) screens. On the other hand, in order to promote faithful viewing and fandom, contemporary serials place emphasis on their seriality and therefore character and relations development that often rely on dialogue. Music also becomes a call for attention and a trademark for series. Have technological developments and multiplatform dissemination shifted the balance between sight and sound in television serials? More importantly, have they altered the relations between visual and aural codes? The paper will analyse the complex interaction of image and sound in contemporary serials, using a semiotic analysis of Game of Thrones as a case study, tracing the movements of connotations and denotations between the visual and the aural and the constant deferral of meanings, in order to catch and keep the viewers’ undivided attention. Γλώσσα και εικόνα: Αντιθετικές δεικτικότητες της νεανικότητας σε τηλεοπτικές σειρές Theodora Saltidou- Αnastasia Stamou Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, Ελλάδα

Η κατασκευή της νεότητας, όχι μόνο ως βιολογικής κατηγορίας αλλά και ως τρόπου ζωής κατάλληλου για πώληση (δηλαδή ως ‘νεανικότητας’), αποτελεί μια κυρίαρχη αναπαράσταση στα ΜΜΕ, απηχώντας τον λόγο της «διαρκούς εφηβείας» (Gennaro 2013). Στο πλαίσιο αυτό, όλο και περισσότεροι χαρακτήρες τηλεοπτικών σειρών που δεν ανήκουν παραδοσιακά στην ηλικιακή κατηγορία της νεότητας (π.χ. παιδιά, ηλικιωμένοι) παρατηρούνται να κατασκευάζονται ως ‘νέοι’. Με δεδομένο τον πολυ-αισθητηριακό και πολυτροπικό χαρακτήρα των τηλεοπτικών σειρών, η κατασκευή της νεανικότητας στηρίζεται τόσο στον ήχο (γλώσσα χαρακτήρων) όσο και στην εικόνα (εμφάνιση και κινησιολογία χαρακτήρων), και, έτσι, γίνεται επίκληση στη χρήση των δύο αισθητηριακών συστημάτων της όρασης και της ακοής από την πλευρά του τηλεθεατή. Με βάση τα παραπάνω, αξιοποιώντας στοιχεία από την Κοινωνική Σημειωτική των Kress & Van Leeuwen (1996), εξετάσαμε πώς επιτελείται η κατασκευή της νεανικότητας σε δημοφιλείς τηλεοπτικές κωμωδίες (π.χ. Στο Παρά Πέντε, Παιδική Χαρά). Διαπιστώθηκε πως, στο πλαίσιο της τηλεοπτικής κωμωδίας, η χρήση της γλώσσας των νέων (ομιλία χαρακτήρων) έρχεται συχνά σε πλήρη αντίστιξη με τη (μη νεανική) εικόνα των χαρακτήρων, με στόχο την πρόκληση χιούμορ (Attardo 2001), αναδεικνύοντας πως ο ήχος/ ακοή αποτελεί συχνά πιο ισχυρό ενδείκτη νεανικότητας από την εικόνα/ όραση. Παράλληλα, ως προϊόντα που ελέγχονται από ενήλικες (βλ. και Stamou & Saltidou 2015), οι τηλεοπτικές κωμωδίες τείνουν να αντλούν από κυριάρχους λόγους για την κατασκευή της νεανικότητας ως «ατελούς ενηλικίωσης» (Bucholtz 2002). Senses and semiotic diversity in audio-visual translation: Simultaneous dubbing and subtitling in animation Evangelos Kourdis Department of French Language and Literature, Aristotle University of Thessaloniki, Greece

In the field of Audiovisual Translation we are acquainted with different techniques of translation such as dubbing and subtitling. The two techniques are based on different senses – dubbing is based on hearing and subtitling on seeing – although the two senses coexist in both cases. We know for these two senses that hearing chronologically precedes reading and this is why a great number of animation and programmes or children on TV are dubbed. Gambier (2013) observes that where subtitling is dominant, dubbing can be found in films, TV programmes for children, cartoons and computer—animated feature films. Greece is categorized to subtitled countries, and dubbing is very popular for animation and television series. In the last decades we could claim the high cost of dubbing had as a consequence the augmentation of subtitled series, even of animation addressed to children less than 10 years old. On DVD, and on many digital and satellite television stations there are dubbed and subtitled versions simultaneously, either in the same language, or, in the case of DVD, in any combination of the dubbed and subtitled channels available. Discrepancies therefore become visible. As Sanchez (2004) observes this would not be a great problem, if differences were limited to synonyms and/or the reduction of text required by the subtitling medium. However, differences are far more obvious, as I will present with the study of the animated series Scooby-Doo and the Ghoul School that has circulated in the Greek market dubbed and subtitled on DVD. I will try to examine whether the coexistence of intralingual and intersemiotic translation constitute a factor of evaluation of the quality of the translation process. I will also examine the informational loss in this coexistence, if the English utterances are dubbed and subtitled in the same way or whether the semantic variety allow us to speak of totally different translation techniques.

The translation of senses as a factor of power semiosis: the case of culinary culture Simos Grammenidis Department of French Language and Literature, Aristotle University of Thessaloniki, Greece

The aim of this paper is to interpret the practices applied by translators as regards the transfer of lexical items denoting culinary cultural specificities. After some general remarks on the cultural dimension of food

and translation and the definition of their denotational similarities, I will try, on the one hand, to draw up a typology of the adopted translational techniques and, on the other hand, to identify the inherent activated systems that guide the translators in their choices. Various theoretical approaches have shown that translation is not a simple business of words or structures but rather a human activity integrating social, historical and political factors. Thus, translators’ approach is not limited to personal preferences; it is an inferential and creative process regulated by social and ideological parameters governing the translating act. When translators produce a text, a vast number of factors influence their work: as their task is to recreate a text, thus a semiotic entity, in another language, they are confronted not only by the linguistic, pragmatic and cultural peculiarities of the source text but also by the norms, habits, value judgments, classification systems, etc. of the target language and culture environment. Furthermore, it is generally admitted that translation is a process to approach the other and reconsider the same. From time immemorial, translating activity constitutes one of the essential means of the intercultural communication, one of the major modes of bridging, even bringing closer, cultures. But is it always the case or it depends on the position of the involved cultures (peripheral vs. central) and languages (less spoken or read languages vs. more powerful major languages)?

SENSES in CULTURE Room 2 [Maurice Saltiel B] New Media & the Market of Senses Chair: K. Bankov, New Bulgarian University “Effet de reél” in the Virtual Reality Kristian Bankov New Bulgarian University, Sofia, Bulgaria

With my presentation I would like to examine from a semiotic point of view the evolution of the writing systems through which the mainstream entertainment forms create the fictional worlds. Literature, cinema and virtual reality will be the main points of reference for this research, where the structure of the signification will be examined. The notions of interpretation and experience will be taken as the extremities of a line of semiotic devolution that starts from the strongly codified language of the literary expression and arrives to the pure experience, pretended by the simulation of reality in the virtual reality devices. Some conclusions on the nature of the fictional worlds will be drawn, projecting the model on the way digital culture distributes the roles of the readers and the authors in an interactive exchange. Virtual Reality affecting ability to perceive time passing George Tsonev New Bulgarian University, Sofia, Bulgaria

The rise of Virtual Reality (VR) in 2015 and the coming wave of end user VR sets in 2016 is raising a concern that VR is causing misperception of time. This presentation will focus on the dynamic relation between social reality and the possible realities created by VR. Main focus will be on perceiving time passing in VR – seen as a special piece of narrative structure – and the possible time misperception if VR time is projected onto (offline) social reality. VR will be presented from all current possible realities it creates – gaming worlds, interpersonal communication and films, all being first and third person narrative structures and some being able to support augmented realities and external objective stimuli.

Experience for sale: The socio-sensational life of brands Dimitar Trendafilov New Bulgarian University, Sofia, Bulgaria

Complex and dynamic phenomena as consumer behavior and the opportunities of the brands to influence it definitely need interdisciplinary perspective since only one approach should not answer properly. This paper aims to use semiotic perspective to define and analyze some contemporary marketing processes that demonstrate the relativity of the notion of product and underline the active communicative interaction between brand and its consumers regarding the experience provided. Multimodality plays an increasing role in managerial arsenal in terms of brand communications and consuners engagement improvement via

sensorial and cognitive stimulations. Special attention deserve advertainment, prosumeration and augmented reality.

Customer sentiment in product reviews Mara Tsoumari Department of Multimedia and Graphic Arts, Cyprus University of Technology, Cyprus

Online product reviews written by customers constitute a direct expression of what a customer thinks of a brand, a product, or various aspects of a product. Studies have shown that 88% of online customers trust customer reviews as much as personal communication. Normally, these comments appear in e-shops, forums, online retailers or e-commerce platforms from people who have bought the product. This type of comments, unlike social media, does not usually contain images as a way to express opinions and sentiment. It is the verbal message that is responsible to convey what the customer has in mind. Punctuation marks play an important role. And emoticons are the visual sign that may be used to enhance the verbal message. The customer uses these codes to express his/her experience of the product and an in-depth analysis of such experience can offer results useful for product development, marketing and brand impact, customer service and communication. On the part of the companies, great effort has been made to “decode” what customers say. Since what customer say is part of big data available on the internet, automation is a key factor for the management and processing of such data. Text analytics, as the field of analysis of text data, provides the framework that connects unstructured data (free text) with business meaning. This presentation will show an innovative text analytics tool that analyzes product reviews and customer comments. Luxury on sale Ivo Velinov

New Bulgarian University, Sofia, Bulgaria

Luxury provides fictional possible worlds and emerges new forms of communication nowadays. The study presents both the street reader of luxury and new media reader as victims of seven deadly sins. Further, in a series of luxurious interventions the presentation will provide different senses and increase the imaginary by creating poetic dialogues.

RE-VISIONS Room 3 [Maurice Saltiel C] Teaching with the Senses Chair: M. Papadopoulou, University of Thessaly Κινηματογράφος και αισθήσεις: η ανάλυση των ταινιών Πολίτικη Κουζίνα και Πληγές του Φθινοπώρου. Μια διδακτική πρόταση για τη χρήση του κινηματογράφου στην εκπαιδευτική πράξη Sofia-Eirini Tsala Σχολή Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Ελλάδα

Ο Κινηματογράφος λειτουργεί ως μέσο ψυχαγωγίας, επιρροής των μαζών και ως φιλμοκατασκευή μιας εικονικής πραγματικότητας ή αναπαράστασης του «τότε». Η απόδοση και η ερμηνεία εξαρτώνται από τις προθέσεις του σκηνοθέτη και τις προσλαμβάνουσες του θεατή. Μια ταινία μπορεί να ανακαλέσει την οσφρητική και γευστική μνήμη μέσω των πολιτισμικών στοιχείων που

προβάλλονται, αλλά και με τη διέγερση των αισθήσεων. Συνεπώς, η κινηματογραφική παιδεία και ο οπτικοακουστικός εγγραμματισμός μπορούν να ενταχθούν στην εκπαιδευτική πράξη. Αξιοσημείωτο είναι ότι από το φάσμα αυτό δεν αποκλείονται άτομα με ειδικές ανάγκες, αφού μπορούν να «δουν» -ο καθένας με το «κύκλο εννοιών του»- το κινηματογραφικό έργο.

Στόχος της ανακοίνωσης είναι να ιδωθεί η Ιστορία μέσα από τη κινηματογραφική ματιά. Αυτό επιτυγχάνεται μέσα από τις αναπαραστάσεις της πόλης στη μεγάλη οθόνη, τα «αισθητικά τοπία»

(smellscapes, soundscapes, touchscapes, landscapes) και τη «γεωγραφία χώρου-οσμών». Για το λόγο αυτό χρησιμοποιείται η σημειωτική μέθοδος για την ανάλυση του «φιλμοκειμένου», δηλαδή γίνεται επεξεργασία της αφίσας, των λεκτικών και των μη λεκτικών στοιχείων της ταινίας, των μοτίβων, της δομής, του ήχου και των εικόνων. Έμφαση δίνεται στη λειτουργία του χορού, των τροφών, των συμβολικών αντικειμένων, των θρησκευτικών και πολιτισμικών στοιχείων, στις αναπαραστάσεις του κύκλου ζωής και του χρόνου, στο ζήτημα της μνήμης, της ταυτότητας-ετερότητας, της νοσταλγίας και των αναμνήσεων.

Σκοπός της εργασίας είναι α) η «εκπαίδευση του ματιού» του θεατή μέσω των πολυσημειακών συστήματων (ακουστικά, οπτικά, οσφρητικά, απτικά, γευστικά) και β) να αναδείξει τη χρήση της έβδομης τέχνης στην εκπαίδευση, ως «εργαλείου» διδασκαλίας μαθημάτων με τη χρήση νέων τεχνολογιών.

Against proliferation and complexity: the role of history teaching in current and future multi-sensory obsession Anthony Smyrnaios Department of Primary Education, University of Thessaly, Greece

This paper will discuss the contemporary and future obsession of continually enhancing the common sensory systems, trying to provide a kind of remedy through history teaching as well. This obsession is embedded into the general frame of posthumanism, which technologies, among their other targets, are concerned to amend and augment our current sensorium in order to see and feel better through the glass darkly of the present reality. This investigating mentality is based upon a really theurgist desire for transforming the very human nature. In history teaching there is also a use of multisensory digital technologies and multi-medial educational tools by which students will be supposedly led to a deeper and wider awareness of the past acquiring a better pleasure of it as well. However, such bourgeoning/ludic awareness has a deep consumerist character, that is, a self-referential enjoyment of the presentism’s experience, which simply consumes the signs of it. The more and more historical understanding lastly entails only to the multisensory delight of the very moments, “the Great Thrill of Lived Reality” (Baudrillard), due to the irrational motive of adopting the unlimited experiential structure of nature, humans, forms, and events. This incessant experimentation deceives its very agents by searching in a neo-puritan manner for an original, authentic foundation of the world when what it remains is only the proliferation of its signs. History, and especially history teaching, are called to uncover this fountain of alleged innocence by signifying the wisdom of limits, by which the very past abundantly offers the long experience of the restricted character of every human enterprise.

"The logic of the senses" in the teaching process of mathematics Ch. Lemonidis¹, A. Stavrou¹, L. Papoutzis² ¹University of Western Macedonia ²Aristotle University Thessaloniki

This research relates to a socio-semiotic analysis of the primary education school textbook, the students' book of Mathematics of the C Grade. As noted recently, research on textbooks is included on the European education policy, aiming to an analysis on the basis of several factors, one of which may be how and which senses are stimulated by the use of textbooks in the learning process (Christodoulou, 2012:21-25). As continuous research in school textbooks features many elements of unilateralism of knowledge and learning process, nevertheless it may form a new production field of textbooks towards a more successful educational process and a more fertile learning dialogue. The

interest, however, which is the aim of this study, is the observation of an educational shift in writing of the primary school textbooks, showcasing an innovative way to introduce math concepts to pupils, which is also clear from the title of the textbook "Mathematics of Nature and Life". The production’s

axis of mathematics textbook is based, therefore, in the fundamental and pedagogical principle that children learn better when motivations are created, when interest in learning is caused, participating actively and experiential. Thus, mathematical knowledge is introduced in the learning process using concepts arise from the nature and life, through the stimulation of other senses beyond vision. The research question is focused on the investigation of Logic Multiple Reconstructions (Goldin & Kaput, 1996) to the encoded information of images and language texts of the school textbook. Semiotics is a powerful analysis tool of the textbooks’ research considering that education transforms the social symbolic universe, re-organizes and re-encodes as a lesson (Paschalidis, 1996). Based on the above semiotic view, using structural semantics of A. Greimas (1966) and as it was applied by A. Lagopoulos & K. Boklund - Lagopoulou (1992) and Α. Christodoulou (2003, 2007, 2012) we analyzed images and texts from the group experiential activities of students’ textbook of mathematics in order to investigate which senses are stimulated during the teaching process. The confirmation of the results is investigated by laboratory application to students of the Experimental Primary School of Florina. After listing our data of analysis, we study and confirm on sample of 3rd grade pupils.

Οικονομικός στερεοτυπικός λόγος στην εκπαίδευση: Αντινομίες της φορμαλιστικής δόμησης στο εκπαιδευτικό περιβάλλον Evangelia Kalerante Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, Ελλάδα

Στην εισήγηση μας εξετάζεται με βάση τη σημειωτική ανάλυση η διαμορφούμενη εκπαιδευτική πολιτική την περίοδο της οικονομικής κρίσης (2008-2015). Συσχετίζεται ο πολιτικός λόγος, ως πεδίο σημείων, με τις οικονομικές συνθήκες, που ως συναρθρωτική πρακτική σημασιών εννοιολογούν το εκπαιδευτικό περιβάλλον. Δίνοντας έμφαση στις συνέπειες της οικονομικής κρίσης διερευνάται, με βάση την σημειωτική, η μονοδιάστατη λειτουργία της εκπαίδευσης, που ως μηχανισμός, αποκλείει σημαινόμενα, που συνδέονται με τη δόμηση του κοινωνικού εαυτού. Το πεδίο της ρηματικότητας του οικονομικού λόγου στην εκπαίδευση ενεργοποιεί αντιδράσεις των ατόμων με επιλεκτική χρήση των αισθήσεων, ώστε ακραία συναισθήματα οργής ή περιθωριοποίησης να παρουσιάζονται ως σημειωτικοί τόποι επανορισμού του εαυτού. Το άτομο στο σχολικό περιβάλλον απομονώνεται, διότι επικαθοριζόμενες δυνατότητες νοήματος ενθυλακώνονται, με βάση την σημειωτική προσέγγιση της επιτυχίας, με οικονομικούς όρους. Έτσι, μετατίθεται η προσωπική ικανοποίηση και ευτυχία του σε ένα απροσδιόριστο μέλλον. Η νεανική ηλικία αποδομείται με απώλεια σημαινόντων και στιγμών, ώστε το άτομο να υπηρετεί το σύστημα. Η απώλεια της πολλαπλότητας των αισθήσεων ερμηνεύεται και ως απώλεια της μετάβασης στα πολλαπλά οικολογικά, κοινωνικά, πολιτιστικά περιβάλλοντα, στις «στιγμές ζωής». Το βιολογικό σώμα αποκόπτεται από το κοινωνικό σώμα ως αποτέλεσμα της απώλειας της εκφραστικής εκδήλωσης των αισθήσεων. Ο αποκλεισμός των αισθήσεων και στην εκπαίδευση συμβάλλει στην περιστολή του πεδίου των αισθημάτων, ενισχύοντας το μονοδιάστατο άτομο. Ανακεφαλαιώνοντας, εστιαζόμαστε στη σημειωτική ανάλυση των εκπαιδευτικών διαδικασιών, ώστε με σημειωτικούς όρους να προσδιοριστεί η διαδικασία συγκρότησης υποτελών μορφών συνείδησης, μέσω της απονομιμοποίησης και αποφυσικοποίησης της έκφρασης θετικών αισθημάτων. Παρουσιάζεται μέσω της δομικής ανάλυσης των πολιτικών και κοινωνικών όρων πώς καθηλώνεται το νόημα της εκπαίδευσης στη συγκρότηση του αποστασιοποιημένου, περιθωριοποιημένου ατόμου. Ως πολιτική απόληξη διερευνάται η συσχέτιση νόμων, πρακτικών της εκπαιδευτικής πολιτικής, ως σύνολο σημείων, με την ρητή ή υπόρρητη υπονόμευση του ουμανιστικού λόγου που μεθερμηνεύει ως σύνολο σημαινόμενων και την κρίση των δημοκρατικών θεσμών.

12:30 Closing of the Conference