firaset-ül mü'minin son şekli dini kitap

7/31/2019 Firaset-l M'minin son ekli dini kitap

1/588

FRASETL MMNN

(MMNLERN NCE VE DERN ANLAYII )

M. Nazif Gzkara


2/588

Firaset-l Mminin

OCAK - 2009

Firasetl Mminin(Mminlerin nce Ve Derin Anlay )

M. Nazif Gzkara

1. Bask

DizgiMustafa Akgl

Tashihmer Gzkara

Bask

Elif Matbaas0414 314 14 68

rtibat0537 372 84 420543 898 26 17

2


3/588

Firaset-l Mminin

NDEKLER

FRASETL MMNN

(MMNLERN NCE VE DERN ANLAYII ) ....................................1NDEKLER ..............................................................................................3

BU ESER NN YAZILDI: ........................................................................8

TEFEKKR EDLMES GEREKENLER -1- .........................................11

KALP KIRICI DAVRANILAR: ...............................................................20

HUZURLU VE MUTLU BR ALE OLMANIN ARELER ................89

Evlenmeden nce Dikkat Edilmesi Gerekenler: .......................................90

GZEL GENLN YETMESNDE ZENGNLERE OK

GREVLER DYOR.......................................................................... 140EVLENDKTEN SONRA HUZURLU BR YUVAYA KAVUMAKN DKKAT EDLMES GEREKENLER: ........................................162

EVLT, ANNE VE BABA ARASINDA DKKAT EDLMESGEREKENLER .........................................................................................191

EVLENMENN NEM VE EVLENMEY GECKTRMENNFAYDA VE ZARARLARI ........................................................................203

Evlilii Geciktirmenin Sakncalarndan Bazlar unlardr: ..................207

TEVBE .......................................................................................................213

Tevbemizde Devam Edebilmemiz in u Tavsiyelerde Bulunabiliriz . .217

MMNLER NTHAR EDEMEZLER! ..............................................287

ALEVLK ve LK ................................................................................293

1) Hz. ALi (R.A): ........................................................................................319

2) Hz. HASAN (R.A): ..................................................................................319

3) Hz. HSEYN (R.A): .................................................................... .........319

3


4/588

Firaset-l Mminin

4) ZEYNEL ABDN (R.A): .......................................................................320

5) MUHAMMED BAKIR (R.A): ...............................................................320

6) CAFER- SADIK (R.A): .......................................................................321

7) MS KZIM (R.A): ............................................................................321

8) AL RIZA (R.A): ....................................................................................321

9) MUHAMMED CEVD (TAKYY) (R.A): ...........................................322

10) AL HD (NAKYY) (R.A): ..............................................................322

11) HASAN- ASKER (R.A): ...................................................................32212) MUHAMMED MEHD (R.A): ...........................................................323

KAYINVALDE VE GELN ARASINDAK HUZURSUZLUKLAR VEARELER: ...............................................................................................332

TALEBE VE HOCA ARASINDA DKKAT EDLMES GEREKENEDEB KURALLARI: ................................................................................352

KOMU VE AKRABA ARASINDA DKKAT EDLMES GEREKENHUSUSLAR: ..............................................................................................374

SLM KARDEL: 1 ..........................................................................385

TASAVVUFTA DKKAT EDLMES GEREKENLER: ......................398

ahs Menfaatlerini Dinin Menfaatinden nce Dnenlere Ksa BirSesleni: ......................................................................................................426

SLM KARDEL: 2 ..........................................................................430

Bu Konuda Tekfirin (Kfir demenin) Zararlar:1 ...................................435

TEFEKKR:2 ............................................................................................443

SLM KARDEL: 3 ..........................................................................447

KADININ ALIMAK STENN ARDINDA YATAN GEREKLER

NELERDR? ..............................................................................................464TEFEKKR: 3 ..........................................................................................479

SLM KARDEL:4 ...........................................................................490

Tekfirin Zararlar: 2 .........................................499

SLMYET IRKILII YASAKLAMITIR: ......................................510

4


5/588

Firaset-l Mminin

GNL NCTP KALP KIRANLAR HAKKIN RIZASINAKAVUAMAZ: ..........................................................................................520

GZEL AHLKIN NEM: ...................................................................524

SLM KARDEL: 5 ..........................................................................528

NEMNE BNAEN ALE HUZURU N BR KA NEMLHATIRLATMA DAHA: ............................................................................554

NN MUHAMMED? (A.S) NN SLM? ....................................587

5


6/588

Firaset-l Mminin

Rahman ve Rahm olan Rabbimin ismiyle balyorum.

Hamd lemlerin Rabbi olan Allahadr. Salt- selm efendimizMuhammede ve onun line ve ashabnn zerine olsun.

Kovulmu olan eytann errinden ve doymak bilmeyen nefsinarzularndan bizleri yoktan var eden Rabbime snyorum. ldeki kumlarn,gkteki yldzlarn saysnca salt ve selam efendimiz, efaatimiz Hz.Muhammed Mustafa (sallallahu aleyhi ve sellem)'in ve onun linin veashabnn zerine olsun.

6


7/588

Firaset-l Mminin

Bana, Sen una buna niin satatn? diyorlar.Farknda deilim. Karmda mthi bir yangn var. Alevlerigklere ykseliyor. inde evldm yanyor, imanmtutumu yanyor. O yangn sndrmeye, imanmkurtarmaya kouyorum. Yolda biri beni ksteklemekistemi de ayam ona arpm. Ne ehemmiyeti var? Omthi yangn karsnda bu kk hdise bir kymet ifadeeder mi? Dar dnceler! Dar grler!

Bedizzaman Said Nurs (rh.a)

Din hayatn hayat, hem nuru hem esashyay din ile olur u milletin ihyas!

Bedizzaman Said Nurs (rh.a)

7


8/588

Firaset-l Mminin

BU ESER NN YAZILDI:

Kymetli okurlarm, sizin de malmunuz olduu zere, gnmzde, pekok kymetli eserler vardr. Bizim yazdmz kitaplardan ok daha gzeleserler olduu kesindir. Ama yine de biz de bu kervanda olalm diyeMslmanlarn en ok bilmesi ve amel etmesi gereken konular seiphazrlamaya altm. Tabi bizim iin nemli kabul edilen konular, bir bakas

tarafndan nemli olarak grlmeyebilir. Ama biz nemli olup olmadnkendimize gre deil de; dine gre ayarlamaya altk.

Evet, imdi bu eserin hazrlanmasna bizi sevk eden sebep: slmkardeliinin ok yara almas, Mslmanlarn birbirlerinden uzaklamas, aileyuvalarndaki huzursuzluklarn oalmas, insanlarn yanl inanlar edinmesi,kiilerin ahireti fazla nemsememeleri, tevbelerinde sebat edememeleri,toplumda gnbegn ahlk kntsnn olmas, dostluklarn dnya menfaatizerine kurulmas gibi sebeplerdir. Bu konular ele alrken, konularn neminianlatan haberlerden ziyade, huzur ve saadetin sarslmasna sebep olannedenler nelerdir? Bu sebeplerin ortadan kalkmas nasl mmkn olur? Bunlaranlatarak ve bildiimiz kadar areler ve rnekler sunup hakly, hakszbelirlemeye altk. imdi ki insanlarn ou, yanllarn aka sylemediinve ona rnekler sunmadn zaman hatasn anlamyor.

Bu eserde Mminler bata kalp krmamaya, gzel ahlka, tevbe ediptevbede sebat etmeye, ahireti nemsemeye, huzura ve kurtulua arlyor.Bize gre bunlar dinimizde hep srarla bahsedilen konulardr.

Ben bu kitapta, slm kardeliinin neminden, kalp krc davranlardanve onlarn arelerinden, kar koca arasnda olan huzursuzluklardan ve onlarnarelerinden, gelin ile kayn valide arasnda olan huzursuzluklar ve onlarnarelerinden, evlt ile baba arasndaki huzursuzluklar ve onlarn arelerinden,rkln zararlarndan, tevbede sebat edebilmenin arelerinden, slmkardeliini engelleyen sebeplerden, ar ve yanl olan dncelerden vedaha pek ok konulardan bahsedeceim. Ama kimseleri kesinlikle hedef

almyorum, sadece doru bildiklerimi Mmin kardelerimle paylamakistiyorum.

Bir de en gzele kavuabilme midiyle, bu kitapta gnlk hayattayaptmz hata ve yanllarmzdan rnekler sunarak konular izah etmeyealtk. Bu anlatlanlar, bir fetva olarak alglanmasn; sadece benimtecrbelerim, izlenimlerim ve dinden anladklarm olduundan hatam yokturdemiyorum. sabetli dnemediimiz konular olabilir, o yzden dini delillereuymayan yanl dnceleri kabul etme mecburiyetinde deilsiniz. O zamansiz delillere bakarak en gzeli, en doruyu, kymetli hocalarmzla istiare

8


9/588

Firaset-l Mminin

ederek bulunuz. Hak ve doru daima en stlerde dalgalansn. nk onunhakkdr. Hatasz Cenab- Haktr. Deyim:

Hak kabul edilmeye en lyk olandr.

***Kuvvet Haktadr; Hak kuvvette deildir

Szler-541

Yalnz bunlar anlatlrken bazen konular uzayp gittii iin konularda

farkl anlatmlar oldu. Belki benzer ifadelerle de karlaabilirsiniz.Sylenenlerin faydal olduuna inandmz iin yle oldu, ho karlana.

Bata Yce Rabbimiz, Onun Resl Hz. Muhammed (sallallahu aleyhive sellem), onun ashab- gzini ve onlarn izinden giden tm slam limlerislam kardeliinin neminden bahsetmilerdir. Ben de bu ie lyk olmadmhalde, benden daha liyakatli hocalarmzn olduunu bildiim halde bu eseriyazmaya baladm.

slm kardeliinin nasl olmas gerektiini az ok biliyorum; ama onunasl uygulamaya dkeceimi bilmiyorum, bilsem dahi beceremiyorum. Bukonudaki eksikliimi kabul ediyor ve Mslman kardelerime bir eylersylemekten hay ediyorum. nk bu konuyu yazan, ileyen kiinin szlerihayatna uymal, Mslman kardelerini zmeyen ve onlar krmayan biriolmal, ksacas ahlkyla rnek olmaldr. Ama maalesef ben ne ahlkmnok gzel olduunu, ne de Mslman kardelerime kar olan grevimihakkyla yerine getirdiimi sanmyorum, acizliimi kabul ediyorum. Bu kitabokuyan kardelerimin, bu adam bunlar yazdna gre kendisi ok dikkatli, okgzel ahlkl demesinler. (nk sylemekle kolaydr; ama sylenenleri vebilinenleri hayata geirmek o kadar kolay deildir. Biz tam olarakbeceremezsek de; bunu baara bilecekler her zaman kacaktr.)

Bende aciz bir kulum, gnahkrm, hatalarm peinen kabul ediyorum.Bilerek veya bilmeyerek herhangi bir Mmin kardeimin kalbini krm isembenim de bir kul olduuma, hatadan masum olmadma yorumlasnlar veonlardan ok ok zr diliyorum. imdiden bana haklarn hell etmeleriniistiyorum. ou zaman kendilerini zm istemeyerek olmutur. Kastenonlarn kalplerini krmaktan Rabbime snr ve Rabbimin kalplerini krdmkardelerimin yerlerini cennet etmesini rahmetinden temenni ediyorum.

Ben yle diyorum. Mminlerle kaynamak istiyorsanz. Gururu, kibri,hasetlii brakp mtevaz, alak gnll, abuk kzmayan olunuz. Ksacaskalp krmayn, Mslmanlar sevin, gzel ahlk elden brakmayn. O zaman oslm diyar gllk glistanlk oluverir. Yeter ki hatalarmz kabul edip, zrdilemesini bilelim.

9


10/588

Firaset-l Mminin

Ve ben bu gzel ahlk ieren davranlara ok deindiim iin biraz dainsanlardan hay ediyorum. Rabbim bizleri affetsin bizlere slm ahlkn nasipetsin.

Beyit:Kendisi himmete muhta bir dede,Nerde kald ki, gayrya himmet ede.

***Tabip kendi hasta, gariptir ki hasta muayene ediyor.Hatip de takva yok. Acayiptir ki, takvadan sz ediyor.

Allahm, sen beni affeyle!

Bu kitaba balamadan nce baz hususlar hatrlatmak istiyorum. Bukitapta yazlanlar hayatna uygulamak isteyenler: Sorumluluk duygusunutayan, dnyaya niin gediinin farknda olup tevbesinde sebat etmeyealanlardr. O yzden bu kitapla amel etmek isteyen kardelerimiz hereyden nce sorumluluk duygusu tamaldr. ayet Allah-u Tealannemirlerini yerine getirmeye gayret sarf etmiyorsa, emir ve kaide dinlemiyorsa,onun bu kitaptan istifadesi de o nispette zorlar.

Bir de tefekkre sevk edici anlatmlar karamsarla kaplmadanokuyalm. nemli olan baz gerekleri ciddye almaktr, gereklerleyzlemektir. Bu gibi anlatmlar bizi daha fazla Kullua, daha fazla hizmet ehli

olmaya sevk etsin. Bizi tembellie, mitsizlie sevk ederse yanl anlamoluruz.

Biz, bu konulara ilgisi olan, ben de Kur'an ahlkna kavuupeksikliklerimi az da olsa tamamlamak istiyorum diyen kardelerime bu eseritavsiye ediyoruz. Rabbim tesirini halk eylesin. min

Hi phesiz, Yce Rabbimiz bizlere pek ok grevler vermi onlaryerine getirmekle bizleri mkellef klmtr. O grevlerin neler olduklarnrenmek isteyen kardelerimiz, Uyar adl eserimizden okuyabilirler.

M. Nazif Gzkara

10


11/588

Firaset-l Mminin

TEFEKKR EDLMES GEREKENLER -1-

Bizim sizi bo yere, bir oyun ve elence olarak yarattmz ve sizin bize

dndrlp getirilmeyeceinizi mi sandnz?1

Ey Mmin karde! Eer mrn gaflette, gnahlarda geirip Allah-u

Tealann sana bildirdii emirleri yerine getirmiyor isen, u aciz kardeini birdinle, belki senin de kalbine hidayet klar doar, stndeki arlndansilkelenir, nndeki tehlikeleri grp uurumun kenarndan geri dnerkurtulursun. Eer sylenenlere kulak tkayp bahtszlar gibi umursamaz isen,nefsinden baka kimseyi sulama! Acaba u dnya hayatna niin geldiini,sana verilen vazifelerin olduunu hi dndn m? Eer dnmemi isen ugerekleri tekrardan bir dnelim:

Cenab- Hak biz insanolunu u dnyaya kendisine kulluk ve ibadetedelim diye gndermitir. Emirlerini tutan kullar cennete; tutmayanlar dacehenneme girecek. Yalnz u cehennem dedikleri eyi hi dndk m?Atete yanmak nasl bir ey hi hesabn yaptk m? nmzde lm diye birolay var. Onu kimseler engelleyemiyor ve durduramyor. Bizler de her nefis gibi

lm tadacaz. Ama lm acs ok iddetli bir ey! Gnahkr kullar iin isedaha zor! Bizler lm, birileri ldnde veya kabirlere yolumuz dtndehatrlyoruz. Acaba onun zorluunu veya bir gn ben de u kabirde yatanlargibi, sesiz sedasz bu toprak altnda amellerimle ba baa kalacam diye niindnmyoruz? Hep bakalar m lp kabre girecek.

Bir gn o endieli gn bize de gelecek. Hem de son srat geliyor da!lm an geldiinde, aclar ve zdraplar ierisinde Azraili bekleyeceksin,lnce seni hi bilmediin, grmediin, tanmadn diyarlara gtrecekler.Orada yiyecek olmad gibi para, torpil de yok. Orada sadece salih ameller ieyaryor. ayet salih ameller hazrlamam, mrn gnahlarda geirmi isenhalin nicedir! Ahirete hazrlksz gitmek akl kr mdr? Dnyada iken lmanlatldnda glyordun, lm kendinden ok uzakta gryordun. Uzakgrdn ne de yaknm! Hep bakalar lr zannediyordun. Ecelin, arkandason srat seni takip ediinden, kabrin azn bir ejderha gibi am senibeklediinden habersizdin.

air yle diyor:Tam otuz yl saatim ilenmi ben durmuum;Gkyznden habersiz, uurtma uurmuum.

1 Mminn sresi, ayet:115

11


12/588

Firaset-l Mminin

imdi halin ne olacak? Yaptn zevk ve sefalardan, haramlardan bir eyvar m yannda? Evet, bir ey var; oda yznn karas, srtnda ar gnahyk.

Bir de lm annda yle aciz oluyorsun ki, bir ocuktan bile medetbekliyorsun. Korkudan bacaklarn birbirine gemi sana tannan sre sonaermekte, artk dnyann tm ordular senin etrafnda korumaclk yapsalar, yinede Azraili engelleyemezler, gidiini durduramazlar. Gitmesine gidiyorsun; amanereye gidiyorsun? Eer yerin cehennem ukuruysa; beni niin yerime abukgtryorsunuz diye barna kim kulak verecek, kim sana acyacak, senbugnn hesabn dnyada yapmadn, nefse ve eytana uydun. Sen kendineacmadysan, yabanc sana acr m hi? Senin cehenneme gidiin kiminumurunda? Seni cehennem ukurlarndan bir ukur saylan kabre atpgelecekler. Yemelerine, elenmelerine devam edecekler, zlen de bir gn, ikign zlecek sonra onlar da seni unutacaklar. Ama sen amellerinle kabrinukurunda tek bana kalacaksn. Eer dnyada kulluk yapanlardan deilidinse halin ne olacak?

Ey kardeim! Dnyada iken lm kolay m, kabri kolay m sanmtn?lenleri bilinmeyen diyarlara gtryorlar. Sevdiklerinden oluk ocuundan,hanmndan anne ve babasndan, kardelerinden ve gzel evlerindenayryorlar. Bu ayrl kolay mdr? Bu ayrlk acs yetmezmi gibi, bir deahretteki yerimiz iyi deilse, dnya halimize alasa azdr. Dnyada askeregiden insanlar dnn veya tayini baka memlekete kan insanlar dnn,

gnler ncesinden kendilerini bir merak alverir. Acaba yerim iyi olmazsa? benne yaparm diye dnr. Daha gzel bir yere gitmek iin gayret sarf eder.Hlbuki gidecei yerde yemei, yata, doktoru da var.

Dnyalk azck bir zdrabla karlama korkusunu gnlerce aklnda,kalbinde hisseden insan, acaba lmden sonras iin neden tela etmez,orada ki zorluklardan kurtulmak iin areler aramaz? Ben imanlym diyen birinsan, nasl olurda pervaszca gnahlara, haramlara dalarda, kabrin, maherin,cehennemin hesabn yapmaz! Hlbuki orann zorluklar dnyadaki ile kyasbile edilmez. Orann azab ac verici cehennem ateidir. Cehennemdenkurtulmak iin insan hazrlk yapmaz m? Bu dnyada uykusu kamaz m?lm, kabir, cehennem uykularmz karmyorsa, imanmz ne kadarzayflam bir gzden geirelim.

imdi insanlar ahireti unutmular. Hatrlayan da ciddi manada deil.ounun akl fikri: Gezip tozmada, yiyip imede, zevk ve sefada, dnya sevgisipeinde komada, sanki hi lmeyecekler, sanki ebedi yaacaklar gibiler.Dnyann kendilerini nasl aldattnn, nasl oyalayp ahiret hazrlndanengellediinin farknda deiller. Ne tuhaftr ki: nsanlar cehennem ateinedoru gidiyorlar; ama glerek gidiyorlar. nk nlerindeki tehlikeyigremiyorlar. sa (a.s)'n dedii gibi:

12


13/588

Firaset-l Mminin

Nice insanlar var. Gece evinde glyor, eleniyor; fakat bu gece lpde, yarn gzn cehennem ukurlarnn birinde aacaklar listesine alnm dahaberi yok!

Keke insanlar ahiretin zorluunu az da olsa anlayabilselerdi. Bylegaflete, gnahlara rahatlkla dalamazlard.

Allah dostlar gnahlardan korunmak iin hep lm hatrlarlard. Dahada ibret almak iin kabir ziyaretinde bulunurlard. Ve yle dnrlerdi:

Nasihat istersen lm yeter.

Evet, lm dnen, dnya sevgisinden kurtulur ve ahiretine ciddi

olarak alr. Bir ly kabre koyduklarnda gnlerce yeme ve imektenkesilirlerdi. Ama maalesef gnmzde ou insan lm aklna bile getirmekistemiyor. Dnmemek are mi? lmden kurtulan var m? airin dedii gibi:

Gnl sen lmez misin,leni grmez misin,

u darack kabre,Gn gelir girmez misin?

Bir tek aremiz var: Oda lme ve kabre hazrlk yapmak; aksi takdirdecehennemi boylayacaz. Kabre hazrlksz girenler denize gemisiz binenlerebenzetilmitir. Lkin imdiki insanlarn olaylardan ibret almalarn brakn, detabunlarn kalbi talam, tatan daha kat olmu. nk bunlar kabirlere gelipyatanlardan ibret almyorlar. Yakn bir zaman sonra ben de bu rmbedenlere karacam, o yzden buraya hazrlanmam lzm demiyorlar. Hattaounun ba, kolu, baca ak veya yanlarnda getirdikleri kzlar tesettrdenuzak bir ekilde kabirdeki yaknlarn ziyaret ediyorlar. Bunlar dine saygyunutmular, Allah-u Tealadan da korkmuyorlar.

imdi yle insanlar var ki; gnah ilemek iin kabirleri seiyorlar.Sevgilisini alan, ikisini alan, adam ldrmek isteyen kabirleri seiyor. tebakar kr olanlar, iiten sarlar, kalbi talamlar, yani maneviyat lp deolaylardan ibret almayan, cehenneme aday gafiller bunlardr. Rabbim bizlereolaylardan ibret alp gaflet uykusundan uyanmay nasip etsin.

Szn kimseden saknmayan bir dervi, airin birine sormu:

nsanlardan bazlarn hicivleriyle (alayc eletirileriyle) yerin dibinebatran, bazlarn da vgleriyle gklere karan sen misin?

air: Evet cevabn verince, dervi:

Bu iten vazge demi. nk ayaklarnn uundan grtlana kadarpislie batmsn.

air, alayc bir tavrla sormu:

Gzlerimi niin meydanda braktnz?

13


14/588

Firaset-l Mminin

Dervi, lfn yle tamamlam: ine gmldn pislii belki grrsndiye.

Ey kardeim, uray iyi dn: u dnyaya geli hakkmz bir defa, ikincibir hakkmz daha yok. Ahiret imtihann, kulluk imtihann kaybedersencehennem ateinde yanacaksn. Kibritin ateine, scak suyun buharnadayanamayan biz kullar, acaba cehenneme nasl dayanacaz? Bizler ki, nekadar aciziz, ala, susuzlua, hastala, yalnzla, ksacas hi bir acyadayanamyoruz. Bu canmz nasl oluyor da, kabre ve cehenneme revagryoruz, geleceimizi dnmyoruz? mrnn sonundaki 5-10 yllkgeleceini kurtarabilmek iin, kendi kendini tatan taa vuranlar, bilsinler ki;asl gelecek ahiret yurdudur. Biz ki, bir hapis cezasna dahi dayanamyoruz.

Acaba yalnzlk yurdu olan kabirde halimiz, oradaki zntmz naslolacak hi dndk m? Biz ki, dnyada bir mirin, hkimin nnektmzda telalanp korkuyoruz. Vakitsiz alnan bir kap sesinden bilerkyoruz. Acaba bu gnahlarla lemlerin Rabbinin huzuruna nasl kacazve yaptklarmzdan nasl hesap vereceiz. O bizi rahmetiyle arrsa yinekorkuyoruz; bir de bize gazap ederek arrsa, biz acizlerin hali nasl olur?

Davud (a.s) yle der:

lh! Gneinin hararetine takatim yok.Ateinin hararetine nasl g yettireceim.

***Rahmetinin sesi zerine sabrm yok iken,Azabnn sesi zerinde nasl sabredeceim?

***

u dnyada evini gzel yapp ssleyenlere, kabri, maheri, cehennemiunutup gnahlara dalanlara sesleniyorum:

Ey cannn kymetini bilip de, elini scaktan soua vurmayan kardeim!

Sen ki, evinde bir bcek olsa o evi brakp kyorsun, bir haarattan korkupkayorsun. Ama kulluk grevini yapmayanlarn o kabir de ki ylan ve akreplereyem olacan hi aklna bile getirmiyorsun. O gzelim evini, yatan,dostlarn brakp o kara topraa, kirli yere barn basacaksn. O gzelimcann, tenini cehenneme atacaksn. Acaba niin cann kabrin skntsndan,cehennemin ateinden korumaya almasn? Sen her ne kadar lm uzakgrsen de o sana ok yakn. Sen kasan da o sana son srat yaklayor. Buanlatlanlar basit grsen de; basit deil. Hikye dinler gibi dinlesen de, hikyedeil. Sende leceksin, kabre gireceksin, yaptklarndan hesaba ekileceksin,

14


15/588

Firaset-l Mminin

ya cehenneme veya cennete gireceksin. Bunlar nemsenmeyecek eyler mi?Hangi akl u dert ve musibet dnyasn ahirete tercih ede bilir ki?

u dnyada cenneti arayanlara ayorum. Dnyada aclar, zdraplar,musibetler zerimize sel gibi akyor. Bizim merammz u deyim ifade ediyor:

Dan birini atmzda bir dieri nmze kar.

Halen u dnyada zevklenmeye alyoruz. Cenneti karyoruz.Doymak bilmeyen nefsi doyurmaya alyoruz.

Ey kardeim! Nefse ne versen daha yok mu der. Doymak bilmeyen bireyi doyurmakla urama. Nefsin seni oyalyor, seni cehenneme atacak,nefsinin penesinden kmaya al. Bataklktan kurtulmaya bak. Son kozlarniyi kullan. Eer batarsan bir daha kn olmayacak, feryatlarna kimseleraldr etmeyecek. Kendine ac, kendine ac! u dnya adama bir zevk yaptrr,binlerce aclar tattrr.

Dnyann lezizi zehirli bala benzer.Lezzeti nispetinde elemi de vardr.

Mesnevi,125

u dnya zevkinin garantisi yok. Nice insanlar duyuyoruz. Evindeoturmu sohbet ederken veya elenirken bir bakyorsun kendisine yle birhaber gelir: ocuunu karmlar. Bu kt haberden sonra, artk o anne ve

babann gnleri alamakla, ocuklarn aramakla geiyor. ayet ocuklarnasapa salam kavuamazlarsa, kabre dahi o acyla beraber giriyorlar. Birbakasna, olunu askerde vurmular, bir bakasna, baban kaza etmi, birbakasna evin, ocuklarnda iinde olduu halde yanm derler. Bununyannda; deprem, sel, yangn ve dman gibi daha binlerce tehlikelerle budnyada kar karyayz.

u dert diyar olan u dnya iin; ahireti ihmal etmek, cenneti karpcehennemlik olmak ne kadar dorudur? Sizlere soruyorum. u dnya bu kadarileli olduu halde, bu kadar ballmz nedendir? Demek ki; dnya hayatgerek manada dertsiz ve huzurlu bir yer olsayd, insanlar o zaman ahireti hihatrlamazlard.

unu anlatmak istiyoruz: u deersiz dnyada cennet misali bir hayataramayalm. Buras iin ahireti harap etmeyelim. Neyi neyle deitirdiimizibilelim. u dnyann aldatc, geici ve rya misali olan zevk ve sefalar iincehennemlik olan kullar Cenab- Hak ahirette aracak ve onlara yleseslenecek: Geliniz Mmin kullarm iin hazrlam olduum cenneti bir grn.Cehennem ehli cennetin gzelliini grdkleri zaman yle diyecekler: YaRabbi keke bize cenneti gstermeden bizi cehenneme atsaydn. imdi bugnahkr kullar; iinde lm, hastalk, yallk, korku, keder olmayan, bilakisgzel elerin ve her arzularn gerekletii yer olan cenneti kardklar gibi, birde cehennemlik oldular. Belki cehennemlik olmalarndan daha ok cennet gibi

15


16/588

Firaset-l Mminin

bir yeri kardklarna zlecekler. Onlarn pimanln kimseler dile getiremez,tasavvur bile edilemez.

u dnyada azck bir menfaati karan insann gnlerce uykusu kayor.Keke yle, keke byle yapsaydm diye dizini, ban dvp zdraplarekiyor. Acaba cennet gibi gzel bir diyr karan kii ne kadar piman olur,varn siz kyas etmeye aln.

imdi, dnyada haram zevkler, an ve hret peinde koanlar; neyekarlk bu cenneti kardlar. Acaba yapm olduklar zevkler, taknlklar,cenneti karp cehennemlik olmaya dedi mi? imdi yapm olduklarzevklerden ellerinde ne var? Bir rya gibi gelip geti. Geride sadece gnahlar

srtmzda bir yk olarak kald. u ksack dnya hayatnda yaplan zevkler nekadarlk bir zaman dilimine mukabil geliyor? Zaten, imdiki mmetin mr okksa, bir de zamann bereketi kalmam. lenlerin ou gen yata lyor.Gidin mezar talarn bir okuyun, ounun evldnz yanda kiiler olduunugrrsnz. Onlar da sizin gibi yalanmann hayallerini kuruyorlard. Ama ecelyeli onlar gen yata alp gtrd. Bizimde ne zaman leceimiz belli deil. Ohalde bir saniye sonrasna garantimiz olmayan u dnyaya dalmznedendir? u 50-60 yl yaayan insanolu, mrlerinin yardan fazlasnuyuyarak geiriyorlar. Byk bir ksmn da alarak, yorularak, bir ksmn dahastalkla, dertle, kederle ve bir ksmn da tuvalette geiriyorlar. Acabadnyaya dalp ahireti unutmu olanlar; mrlerinin ne kadarn zevklegeiriyorlar? Zevk yaptn zaman gnahlarn ou saniyelik, dakikalk zevkler,

bunlar toplasan bir mr iersinde ka aya veya yla mukabil gelir.u zevki az; derdi ve kederi ok olan u dnyay ahirete deienler, bu

dnya iin cenneti karp cehenneme raz olanlar, acaba ne kadar doru birey yapmlar? Dnya stne bal; altna zehiri koymu bizi aldatyor. Uyankardeim uyan, gaflet uykusundan uyan! Bir gn gelecek leceksin, kabregireceksin, ylan, akrep ve karncalar cesedinde yuva yapacaklar! Cehennemehli, cehenneme doru gtrlp iine atlnca; onlara yle sorulur: Sizlerdnyada yapm oldunuz zevkleri, sefalar hatrlyor musunuz? Onlar hibir eyhatrlamyoruz diyecekler. Cennet ehli, cennete girdirilince; onlara: Sizlerdnyada ektiiniz aclar, zorluklar hatrlyor musunuz? diye sorulur. Onlardahibirini hatrlamyoruz diyecekler.

Hz. Enes (r.a.) anlatyor: Reslullah (s.a.v) buyurdular ki: Kyamet gn

cehennemliklerin dnyada en mreffeh olan getirilerek atee bir kerebatrlacak, sonra: Ey demolu! Sen hi nimet, refah grdn m? Sana hihayr urad m? denilecek Hayr, Ey Rabbim! Vallahi hayr! diyecek.

Sonra cennetliklerden dnyada en fakir olan getirilecek. O da cennetegirdirilip kendisine: Ey demolu! Sen hi fakirlik grdn m? denilecek. O da:Hayr! Vallahi Ya Rabbi! Bamdan hi fakirlik gemedi, hibir sknt ekmedim.diyecek.2

2 Mslim, Mnafikun 55, (2807)

16


17/588

Firaset-l Mminin

te dnyada kulluu brakp gnahlara, haramlara koanlarn elindeyaptklar zevklerden hibir ey olmayacak.

Dnyada bile bir gn a kalsan nefsin: Ben mrmde hibir eyyememiim. der. Bir gn hasta olsan, sanki hi shhatli bir gn yaamamgibi kendini hissedersin. Yani her ey abuk unutuluyor. Demek ki; insannsonu nemli. Bu dnyada rahat etmisin; ama o rahatln arkasndacehennem atei olmu ise, ne yapalm o zevki, sefay!

Bir de u haram zevkler ve dnya iin cenneti karp cehenneme razolanlar, bir hi uruna helk oldular. Hlbuki Yce Allah, dnyada ikenkendilerinden ok mu ey istemiti? unlar istemiti: Bata Allahn varlna

ve birliine, Peygamberlerine, kitaplarna, ldkten sonra dirilmeye imanedeceksiniz, gnde be vakit namaz klacaksnz, senede bir ay orututacaksnz, adam ldrme, iki, zina, faiz, kul hakk ve yalan gibignahlardan uzak duracaksnz. Bylelikle ebedi bir hayat kazanacaksnz.

Bu grevi yapanlar cennete; yapmayanlarda cehenneme gidiyor. Bukadarlk bir grev iin cehenneme raz olduk. Hlbuki dnyada iken huzurlu veshhatli bir hayat karlnda bile, emredilen grevleri yapsaydk yine dedeerdi. Ama insanlar ldkten sonra: Ya Rabbi, bizleri dnyaya geri dndr,bizler de kulluk edip namaz klalm diyecekler; ama artk o istekleri bounadr.Bu zavall insanlar hem cenneti kardlar, hem de cehennemlik oldular.Hlbuki dnyada gnahlara kar sabredip, verilen grevleri yapsaydlar;bugn atete yanmayacak; cenneti karmayacaklard. Ne byk zarar

Allahm!Baz insanlar: Benim her eyim iyi; ama sadece namaz klmyorum diyor.

Zaten namaz klmamak byk bir su. Namaz klmamak insan cehennemliketmeye yeter. Ahirette ilk sual de namazdan olacak. Namaz tam olann dierhesaplar kolay olacak. Namaz olmayann dier hesaplar da ar olacak.Madem iyi insansn, o halde bir namaz iin kendini cehenneme atma. Bari onuda kl da, tam bir Mslman oluver. Zaten insanlar nlerindeki tehlikelerigrmyorlar. Azck grebilseydiler, cehennem ateine girmemek iin 50 vakitnamaz klmaya raz olurlard. Cenneti karmamak iin ibadete sarlrlard.

Ama iman zayf olunca, insanlar nemli eyleri nemsiz gibi grmeyebalyorlar. Bir insana: Her gn sana -30 YTL- vereceim; ama akama dein

camiden kmayacaksn ve namazlarn da klacaksn deseniz, belkimilyonlarca insan bunu kabul eder.

Hlbuki Cenab Hak bizlere cenneti vereceini, bizleri cehennemdenkurtaracan va'd ediyor. Ama kimse bu arya kulak vermiyor. Allah-uTealann sizlere vermi olduu shhat, genlik, hava, su, meyve gibi binlercenimetlerin deeri yannzda hi yok mudur? Demek ki: Sizler Rabbinizinnimetlerine, emrine -30 YTL- kadar dahi kymet vermiyorsunuz. Rabbim sizene diye kymet versin ki!

17


18/588

Firaset-l Mminin

Ey kardeim! Bu iin akas yok. Bak mrn elinden son srat gidiyor.Ne zaman kabre girecein belli deil. nnde lm, kabre girme, maherinkavurucu scanda bekleme, srattan geme, cennetten mahrum olman veyacehenneme girmen gibi tehlikeler var. Bunlar ciddiyetle dn ve acizliinianla. Sen ki, karanlk bir yerde tek bana kalmaya korkuyorsun, kabrinyalnzln dn! Sen ki, en kk aclara dayanamyorsun. Cehennemateini dn ve ona gre kalan mrn deerlendir. Eer cennete adayolmak istiyorsan, hemen tevbe edip namaza bala, gzya dkpcehennemden Rabbine sn. Gnahlardan kurtulamyorsan, Rabbindencangnlden yardm iste, sana kurtulu yolunu gsterecektir. Allah Resl(s.a.v) ne gzel demi:

Eer siz benim bildiklerimi bilmi olsaydnz, az gler ok alardnz. 3

Ey kardeim, belki nefsin sana ok bahaneler bulmu; ama bulduubahaneler. Seni Allah'n azabndan kurtarmaya are olmayacaktr. Tekrardannefsini hesaba ek. u dnyada niin bulunuyorsun, seni bu dnyayagnderen kim, yine seni buradan ksa sre sonra alacak olan kuvvet kim,nereye gidiyorsun, gtrldn yeni diyarlarda sana ne yaplacak, oras naslbir yer? Bunlara cevap bul ve sorumluluunu anlamaya al. lahi kitaplar veAllahn elisi olan Peygamberler sana bu sorularn cevaplarn vermiler. Senidnyaya gnderen Allah (c.c), senden ibadet istiyor. Sen u dnyada birmisafirsin, yaknda g edip gideceksin. Kabre girip maher meydannda

toplanacak mrn, genliini, shhatini, maln nerede tkettiinden hesabaekileceksin. yi ve kt amellerin tartlacak, cehennem zerine kurulu srattangeirileceksin, ya cehenneme veya cennete gireceksin.

Ey insanolu, ykn ve sorumluluun ok ar. Hi bir mahlk senin gibimesuliyet ve sorumluluk altnda deil. Ve bu anlatlanlarn hibiri hikye deil.nmzde bu kadar engeller ve tehlikeler var iken, oturup ta kurtulu areleriaramayan kiinin aklna amamak mmkn deil. ou insan bu tranlatmlar nemsemez. Hlbuki kendisi de yakn zamanda bunlarlakarlaacak.

Byle lmn, ecelin hi beklenilmeyen bir anda gelip, yalnzlk yurduolan kabre att kiileri ok grdk. Rabbim bizlere bir an evvel uyanmay,uurlanmay nasip etsin. Bizleri cehennem ateinden korusun. Hz. Ali (r. a)

yle buyurdular:

Dnn geti, yarnnda belli deil, yleyse bu gnn iyi ilerlegeirmeye bak.

unu da dnelim: O maher gn herkesin nefsi nefsi dediinde, eerAllah-u Tealann yannda iyi kullardan deil isek halimiz nice olur? Rabbimbizleri o gnde insanlarn ayaklar altnda ezdirmesin, bizleri arn glgesindeglgelendirsin.

3 Buhari, Tefsiru Surei-Maide 12; Mslim, Fedil,134

18


19/588

Firaset-l Mminin

Ayn zamanda nankr kullardan olmayalm. Bazlar ben nefsimeeytana gcm yetmiyor. Benim iin bu zor diyor. Hlbuki nefse muhalefet mi;yoksa cehennem ateine, kabre, mahere sabr m daha zor? Hangisi kolay.Zaten dnyada kolay ne var ki! ou ey, ou nimet meakkatlerle, sabrlaelde ediliyor. Cennet dahi ibadetlere devam ve gnahlardan kamaya sabrlaelde ediliyor. Nefsin seni aldatmasn, nefsin emrinden kurtulup, Rabbininemirlerine tabi ol. Ve Kuran- Kerimde ki u ilahi seslenie kulak ver:

Her canl lm tadacaktr. Kyamet gn ecirleriniz size eksiksizverilecektir. Kim cehennemden uzaklatrlp cennete girdirilirse, ite o kurtuluaermitir. Dnya hayat aldatc zevkten baka bir ey deildir.4

eyi az yapn, bir eyi ok:Az yiyin, az konuun, az uyuyun, ok dnn.

(Mevlna)

4 l-i mran sresi, ayet:185

19


20/588

Firaset-l Mminin

KALP KIRICI DAVRANILAR:

Seyyah oldum u lemi gezerim

Bir dost bulamadm gn akam oldu.Kendi efkrmca okuryazarmBir dost bulamadm gn akam oldu.

***

ki elim gitmez oldu yzmdenAh ettike yalar gelir gzmdenKusurumu grdm kendi zmdenBir dost bulamadm gn akam oldu.

***Bozuk u dnyann temeli bozukTkendi, daneler, kalmad azkYazklar, u geen mre yazkBir dost bulamadm gn akam oldu.

***Dnr dilerim, ummana dalam

Gidenler gelmiyor bir haber alamGerek syler, Resl aleyhisselam

Bir dost bulamadm gn akam oldu.***

Bu konunun anlatlmasndaki gaye, Mmin kardeler birbirleriylekaynasnlar, muhabbet olsun, birbirlerini incitmesinler, birbirlerinin yardmnakosunlar diye.

Ben bu konuda daha ok tecrbelerimden, grdklerimden,yaadklarmdan bahsedeceim. Ayn zamanda bizler hep slmkardeliinden bahsederiz; ama slm kardeliinin ihyasndan, onugereklemesini engelleyen sebeplerden fazla bahsetmeyiz. Mslman

kardelerimizin durumlarnn iyi olular bizleri fazla sevindirmez, onlarnskntya dmeleri bizleri nedense fazla zmez. Bu bir eksikliktir, bir kusurdur.Acaba, neden bu kusurlarmz grpte tedavi yoluna gitmeyiz. Cenab- Hak veOnun Resl: Mminler kardetir. buyurmutur. Acaba! Biz bu kardelii nekadar ihya edebiliyoruz?

slm kardeliini engelleyen pek ok nedenler vardr. Bata busebepleri bulmamz ve onlar dzeltme yoluna gitmemiz gerekir. Yanllarbulunmaynca dorulara varmak zordur. Bizleri birbirimize yaklatrmaypuzaklatran eytan, nefis, kt dnceli insanlar, bunun yannda hasetlik

20


21/588

Firaset-l Mminin

duygusu, kibir ve kendini beenme gibi irkin huylar Mmin kardelerin arasnaan en byk sebeplerdir.

En ok dikkat etmemiz gereken eylerden biri, Mmin kardelerimizinkalplerini krmaktan son derece kanmal, onlarn kalplerini krmay Kbeyiykmak gibi kabul etmeli, geceleri uykumuz kamal ve ben bu kardeimi niinzdm deyip piman olunmaldr. Din-i Mbin slm bir Mminin kalbinikrmay iddetle yasaklad halde, maalesef gnmz Mslman Mminkardeinin kalbini krmay hi umursamyor, en basit bir eyden dolay hemenkalp kryor. Bir Mmin kardei zmenin ne kadar gnah olduunu bilmiyorveya nemsemiyor. Hlbuki bir insan, Allah katndaki derecesini renmesiiin kendisinin insanlarn yanndaki kadrine, kymetine baksn. ayetMslmanlar bir insann gzel ahlkndan, dindarlndan dolay ondanmemnunlarsa, byk ihtimal Cenab- Hakta razdr. nsan bir szle cennetlikde; cehennemlik de olabilir. Bir szle hayr ve hasenat bouna gidebilir.Kaidemiz u beyitteki ifadeler olmal:

Ne gzel ememiz var su iecek tas yok,Krmayn kimsenin kalbini yapacak ustas yok.

***Bir insan kalben yaralamakOnu fiziken yaralamaktan daha ardr.

(Hac Bekta- Vel)

Madem kalp krmamak ok nemlidir. yleyse bu konu detayl birekilde ele alnmaldr. Kalplerimiz krlmazsa aralarmzda muhabbet olur,sevgi olur. Kalpler krld mddete aramzda dmanlk tohumlar ekilir. Amainsanlar gzel ahlkl olurlarsa geinmek ok daha kolay olur. yleyse, slmkardeliinin gereklemesi iin her Mslmann gzel ahlkl olmasgerekmektedir. nk insanlarda bulanan kibir, gsteri, fke ve hased gibiirkin huylar, slm kardeliini yaralayan en byk faktrlerdir. ayetaramzdan nefsan davranlar ve eytan dnceler yok olursa, o zamaninsanlar birbirlerini sayar ve severler. ersinden irkin huylarn atp, nefsanarzularna gre hareket etmeyen kii elbette bakalarnn kalbini de yersiz yerekrmaz.

nsanlarla olan davranlarmzda edeplerimiz nasl olmal?

Arkadalarmzla, kar kocayla, bir de anne evlt, hoca talebe, arasndakiilikilerimiz, edeplerimiz nasl olmal? Bunlar ok iyi bilmemiz gerekir. Eerbunlar bilinmez ise kalpler krlr, kimileri zlr, araya soukluk girer. Zateneytann istei de budur. Ama Allah ve Resl: Karde olun! diyeemretmilerdir. Birbirlerimizi sevmemiz emredilmitir.

Nerde bir gnl krlm kii grsen, ona merhem ol.Mazlum kii yolda kalsa ona yolda ol.

(Ahmed Yasevi)

21


22/588

Firaset-l Mminin

imdi Cenab- Hakkn izniyle Mminlerin karde olmalarn, aralarndamuhabbet duygularnn esmesini engelleyen kalp krc davranlar izahedelim, ondan sonra herkes kendini kontrol etsin, kendisinde yanl davranlarvarsa onlar gidermeye alsn:

1) Mmin kardelerimizle karlatmz zaman onlara selm vermeli,yerine gre onlarla musafaha (tokalama) yapmal, gerekirse hal ve hatrlarnsormal ve sevginin de kuvvetlenmesi iin ara sra hediyelemelidirler. nkbunlar; hadis-i eriflerde de belirtildii zere Mslmanlar arasnda sevgiyi vemuhabbeti gelitirip, kalpteki kini gidermektedir. Bir hadisi erif yledir:

Hediyelein ki, birbirinize olan sevginiz artsn.1

Selm konusunda yapm olduumuz yanllar nelerdir? Bu husustaMslmanlarn kalpleri nasl krlyor derseniz?

Yaplan ilk yanllk: Mmin kardeler birbirleriyle karlayorlar. Amaya selmlamyorlar veya selm dille deil de elle veriyorlar. Hlbuki elle vebala selm vermek, Yahudi ve Hristiyanlarn detlerindendir. Bir de selmverirken cangnlden deil de, ok gnlsz, sanki Mmin kardeine; sendenerden karma ktn dercesine ok souk hareketlerle selm veriliyor.Karsndaki kii hemen onun ilgisizliini hissediyor ve onun davranndan hi

de memnun kalmyor. Hlbuki Mmin kardeine tebessm ederek,cangnlden sesli bir ekilde selm verse, kardaki kardei de onun canayaknlndan ok memnun olacak ve dualar edecek. Bazlar var ki,karlat bir Mmin kardeine tebessm etmeyi ok gryor. Hlbuki birgler yz dahi ok nemli olup, nemsenmeyecek bir ey deildir.

Resulullah (s.a.v): Mmin kardeine tebessm etmenin iyilik, sadakaolduunu belirtmitir. Bu yzden Mmin kardelerimize kar gler yzlolmamz gerekmektedir.

Selam alrken, ortaya kan kalp krc davrana gelince: Selam verildiizaman kardaki ahsn, Mmin kardeinin selamn sesli olarak almas lzmdr.Ama ou insan gryoruz; verilen selam almyor, alan kiilerden pek ou daselam ya eliyle alyor veya iinden alyor. Hlbuki selamn sesli olarak alnmas

gerekir. Verilen selam sesli olarak alnmad zaman, bize selam veren kardeimiz,kendisine gereken ilgi gsterilmedii dncesine kaplacak, dolaysyla kalbikrlacaktr. Kalp krmamak iin yanmza gelip selam verenin selamn sesli vegzel bir ekilde alalm, arkasndan da merhaba demeyi de unutmayalm. Byledemekle geleni arlam ve ona iltifat etmi oluyoruz. Bu yzden slam limleri,Peygamberimizin uygulamalarna bakp, gelenin selamn aldktan sonra onamerhaba demenin mstehap olduunu belirtmilerdir.2

1 . Malik, Muvatta, Hsnul-Huluk, 162 bn Hacer, Ayni, Umedetl-Kri,1/355

22


23/588

Firaset-l Mminin

Bu hususta yaplan bir dier yanl ise: Bizlere zengin veya makam ehlibiri gelip selam verdiinde onun selamn sesli ve can gnlden alyoruz.ou zaman o zengini yolda karlayp gler yz gsteriyoruz. Bunun yanndabir gariban, fakir birisi selam verdiinde selamn ya alyoruz veya almyoruz.Bunlar insanlar arasndaki sevgi balarn koparan davranlardr, kibiralametleridir. Allah (c.c) kendini beenip fakirleri hor greni sevmez. Kur'an-Kerimde Yce Rabbimiz yle buyurmaktadr:

Kmseyerek insanlardan yz evirme ve yeryznde bbrlenerekyrme. Zira Allah, kendini beenip vnen kimseyi sevmez. 3

Bazen bir Mmin kardeimize selam verdiimizde tebessm ederek,sesli bir ekilde selammz alyor. Onun gzel yzl oluu dahi iimizi okuyor,ona kar muhabbetimiz artyor. Baz kardelerimize de selam verdiimizdeask bir ehreyle beraber, gnlsz bir ekilde selam alyor. O zaman beerolarak kalbimizde istemeyerek de olsa bir burukluk hissediyoruz.

Evet, selam verirken gzel bir ekilde verilmeli ve en gzel bir ekilde dealnmaldr. Burada dikkat edeceimiz, husus udur: Birine selam verdiimizdeselammz almad veya gnlsz ald diye Mmin kardeimizdendarlmamalyz, yle dnmeliyiz: Bu kardeim belki benim sesimi

duymamtr. Veya belki bugn skntlar vardr diye benimle ilgilenememitir,deyip iyiye yorumlamalyz. Bu kmil Mminlerin ahlkdr.

Bizler bu davranlar edebe, kalp krlmamasna dikkat edelim diyezikrediyoruz; yoksa her eyi ok ince dnp Mminlerden uzak durmak iindeildir. Maksadmz iyi anlala. Bazen biz de sylediimiz hatalaradebiliyoruz. Bakyorsun bir Mmin kardeimiz bize selam veriyor; amabizden epeyce uzaklatktan sonra farkna varyoruz. Ve kardeimiziistemeyerek de olsa incitmi oluyoruz. te bylesi hatalar en asgariyeindirmeye alalm.

2) Mmin kardeler arasnda kalp krc davranlardan ikincisi:Arkadalar beraber oturup, birbirleriyle sohbet ederlerken bazlaryla fazlailgilenip, dierlerini hesaba almamaktr. Bakyorsunuz; sohbet eden ahs hep

bir insana bakyor, hep onunla konuuyor, yannda bulunan dier arkadanahi bakp konumuyor. Onunla gerektii ekilde ilgilenmiyor. te birileriylefazla ilgilenip; dierini devre d brakmak yanl bir davrantr. Doru olanorada bulunan dier kardelerimizle de ilgilenip onlarnda halini hatrnsormamzdr. Konumalarmzda onlarn da yzne bakarak konumalyz.yle olmal ki, bizim etrafmzdaki insanlar hangisini daha fazla sevdiimizianlamamal bile.

3 Lokman sresi, ayet:18

23


24/588

Firaset-l Mminin

ayet Mmin kardelerle oturduumuz da sevgi ve hrmette okayrmclk yaparsak, bu davranmz birilerini memnun etse de; bir bakalarnda zer. Kendisine hrmet edilen asndan bir sorun yok; ama kymetverilmemekle hakarete urayan kii asndan ok sknt vardr. Kendisinedeer verilmeyen kiiler zamanla o arkadalarndan uzaklaabilirler. nsannkendi anne ve babas bile, evltlar arasnda sevgi ve saygda ayrmclkyapsalar, evltlar onlardan souyorlar. Artk dier arkadalar arasnda bu gibiyanl davranlar ne kadar huzursuzluklara sebep olur, varn siz dnn. Ohalde herkesin kariyerini gz nnde bulundurarak, o anki durum neyigerektiriyor, nasl davranlrsa kalpler krlmaz, tm bunlar deerlendirilerekhareket edilmelidir.

Tabi bir lime veya kariyeri olan bir kiiye de sradan bir insanmuamelesi yapmak onlar zebilir. Peygamber Efendimiz de ashabna hitaben:Bir kavmin by size geldiinde ona layk olduu ekilde ikramda bulununbuyurdu.4

O yzden insanlarn bulunduklar konum da gz nnde bulundurarakmuamele edilir; fakat bunu yaparken onlarn zenginlii, makam veyakendisinin ahsi menfaati iin deil de; srf kalpler krlmasn diye yaplmaldr.Ama bunun ayarlanmas ok iyi yaplmaldr. Bakalarnn duygular rencideedilmemelidir. Ama biz aciz kullar zengine, makam ehline ok daha iltifatlardabulunuyoruz. Fakirleri, garibanlar ikinci snf yerine koyuyoruz. nsanlarndindarlna, takvasna bakmyoruz. Byle durumlarda ncelikle takva gz

nnde bulundurulmaldr.Baz yerlere gidip orada selam veriyorsun; ama senin selamn ya

alyorlar, ya da almyorlar. Ya merhaba diyorlar veya demiyorlar. Ayaktadursan buyurun oturun bile demiyorlar. Belki kendileri koltukta oturmu, belkiayak ayakstne atmlar, gelenleri de ya ayakta bekletiyorlar veyakendilerinden aalarda oturtuyorlar. Bylesi davranlar slam edebineuymamaktadr. Ayn zamanda Allah ve Reslnn sevmedii davranlardr.Kibirli davranlar biz Mslmana yakmaz. Yce Allah (c.c) bizleri kibirdenyle sakndryor:

Yeryznde kibir ve azametle yrme. nk sen asla yeri yaramazsn veboyca da dalara ulaamazsn! 5

3) Kalp krc davranlardan ncs udur: Bir toplumda

konuulurken bazlar var ki, hep ben konuaym, bakalar konumasn, benidinlesinler der. Hibir Mmin kardeinin konumasna frsat vermez. BirMmin kardei konutuunda veya konumak istediinde szn yardakeser. Bunlar da ok irkin davranlardr. Konumasn bildiimiz gibi;dinlemesini de bilmemiz gerekir. zlerek belirtelim ki, ou toplumlardabylesi davranlara rastlyoruz. Daha karsndaki insan szn bitirmeden,dieri konumaya mdahale ediyor, o bitirmeden bir bakas da onun szn

4 Hayats-Sahabe, 2:2825 sra sresi,ayet:37

24


25/588

Firaset-l Mminin

kesiyor, bylece kimse kimseden istifade etmeden o ortam bir curcunayadnyor. Byle bir ortamda areyi hi konumayp susmakta buluyorsun.Hlbuki insanlarn konumalarna, fikirlerine ve grlerine saygl olmalyz.

Hkemadan birisi yle der: Kimse cehaletini itiraf etmez. Yalnz,bakas szn bitirmeden kendisi sze balayan mstesna!

Baz insanlar da vardr ki, hi istiare ihtiyac duymaz. Hep benimdediim dorudur der. Kimsenin istiaresine nem vermez. Hlbuki istiare derahmet vardr.

Baz insanlar da istiare yaparlar; ama istiarenin usuln bilmezler.Herhangi bir konu hakknda istiare yaparken arkadalarndan biri fikrinibelirttiinde, dierleri hemen ortaya atlp, byle olmaz deyip elleriyle,davranlaryla fkelerini belirtirler. Bu insanlar, istiarenin dbn bilmeyeninsanlardr. Bir Mmin kardeimiz grn belirttii zaman ona hcum edipknamamz m gerek? Onun fikrini beenmezsek; dier kardeimizin fikrinialrz. Yani: stiare yaplrken ilk nce oradaki Mmin kardelerimizingrlerini alrz. Ondan sonra en uygunu, en gzeli hangisi ise onda kararklarz. Dier fikir sahiplerinin de kalbini krmadan, onlar incitmeden bunuyaparz. Tabamzn salam oluunu gstermek iin insanlarn kafasnavurmaya gerek yok. Hakllnz incelik ve nezaketle kabul ettirin. Oh elimefrsat geti deyip hatasn yzne vurmayn.

4) slam kardeliini engelleyip, en ok kalp krmalara sebep olan

huylarn en ktlerinden biri de hi phesiz hasetlik yapmaktr. Bakalarnngzelliini, zenginliini, rahatln, ksacas kavumu olduklar nimetleriilerine sindiremeyen insanlar, bu defa kar taraf devaml ktlemekle,dedikodusunu yapmakla, ona bir zarar ulatrmakla urar. ou zamanhasetliini kar tarafa szleriyle, davranlaryla belirtir. Bu gibi eylerinsanlarn kalplerini krar. Hased edilen Mslman kardei de yle dnr:Bu insanlar beni sevmiyorlar, benim iyiliimi, gelimemi istemiyorlar. yleyseben de bunlardan uzaklaaym.

nsanlar arasnda kardelik balarnn kuvvetlenmesi iin her iki tarafnda birbirlerini sevmeleri, birbirlerine kar iyi niyetli olmalar, karlkl fedakrlkyapmalar gerekir. Sevgi tek tarafl olmaz hep bakalar beni sevsin, banayardm etsin, benim ziyaretime gelsin; ama benden bir ey beklenilmesin.

Byle dnen insanlar Mmin kardeleri arasnda sevgi ve muhabbetigerekletiremez. Sen de Mmin kardeinin dar gnnde yardmnakoacaksn, sevinli gnlerinde ona ortak olacaksn ki, aranzdaki o sevgibalar glensin.

Sen Mmin kardeini can gnlden sevdiin zaman, oda bunugrecek, hissedecektir. Bylece o da sana kar sevgi ve sayg besleyecektir.te bu anlatlanlarn gereklemesi, hasetlik duygularnn yok edilmesinebaldr.

25


26/588

Firaset-l Mminin

Resulullah (s.a.v) yle buyurdular: Sizden nceki mmetlerin hastalolan hased ve dmanlk size de ulat. O, kazycdr. Ben, sa kazr demiyorum.O dini kazycdr. Nefsimi kudret elinde tutan Allaha yemin ederim ki, sizler imanetmedike cennete giremezsiniz. Birbirinizi sevmedike de iman etmi olmazsnz.Birbirinizi, sevmeye yardmc olacak eyi haber vereyim mi? Aranzda selmyaygnlatrnz.6

yle insanlar var ki, Mmin kardei iyi i yapp para kazansa, oluokuyup iyi bir adam olsa veya kz evlenip iyi bir yere gelin gitse hased ediyor.Onlarn bu durumlara kavumas onu yiyip bitiriyor. Ayn zamanda bu hasetlikonun hayrlarn da yok ediyor.

Allah Resl (s.a.v) bu gerei yle haber verdiler:

Hasedden saknn. Hi phesiz hased, atein odunu yedii gibi, hayrlar

(sevaplar) da yer bitirir.7

Ey aziz kardeim! Bir an evvel bylesi kt huydan kurtulmazsan hepdnyada zlecek, kederlenecek, kendi kendini helak edeceksin. Aynzamanda o kt huylarn kabirde, maherde sana ok zarar verip cehennemateine girmene de sebep olacaktr. Bata bylesi kalp hastalklarn tedavietmeye al. Kendi kendine yle dn: Benim komularmn, akrabalarmn,Mmin kardelerimin ii tersine gidip iflas etseler, bana ne faydas var, fakirdp oluk ocuklar perian olsalar bana ne kazandrr? Durum byleolmakla beraber acaba, onlarn yerlerde srnp, zelil olmalarn istemem

nedendir? Hlbuki onlar fakirlese zarar gelip bana da dokunacak; ama ileriiyi olup, zengin olsalar belki faydalar bana da dokunur.

Ayn zamanda komularmn, akrabalarmn oullar okumayp perianolsalar, bana ne faydas var? Hlbuki Mminlerin evltlar okuyup, faydal birerinsan olsalar, onlardan hem biz, hem de tm Mslmanlar fayda grecek.slm gencinin geri kalmasnn faturasn hepimiz ok ac bir ekilde deriz.

Yine dncene yle devam et: ayet benim komularmn veyaakrabalarmn kzlar kt bir yere gelin gitseler, bu bana ne kazandryor ki,ben onlarn iyi yerlere gelin gitmelerini istemiyorum. Ey kt nefsim! Gelingiden kz yavrularn evlerinde huzursuz olmalar veya kocalarndan dayakyemeleri acaba seni niin sevindiriyor? demeli ve Mminler iin hep hayrdnlmelidir. Bizler hep hayr dnmeliyiz ki, bizler de hayrlarla,gzelliklerle karlaalm.

Daha bu misallere benzer binlerce rnekler var, dierleri de bunlarakyas edilmelidir. Ama zlerek belirtelim ki, bu hasetlik duygusu, bakalarnekememe slm kardeliinde byk yaralar am, halen de amaya devametmektedir.

6 Tirmizi,Sfatu'l Kyme 57,(2512). Msned, c.1,s. 1677 Eb Dvud, Edeb: 44 (c.4 s. 276); bn Mace, Zhd: 22

26


27/588

Firaset-l Mminin

Hasetlik duygusuna hkim olamayan kii yle dnmeli: Bakalarnnkavumu olduklar dnyal iime sindiremiyorum; ama acaba onlara verilenbu nimetler onlarn hakkna hayrl mdr, deil midir? ou zaman bizlerehayr gibi grnn eyler er olabiliyor. Bu nimetler o insanlara bir imtihan iinverilmi. O nimetlerin hakkn veremezlerse pek ok zorluklarlakarlaacaklardr.

yleyse hasetlik duygularmz ok kabarmamas iin bizden aadakiinsanlara bakalm, bizden yukardakilere bakmayalm, eytann vesveselerineyol amayalm. Cenab- Haktan her zaman her eyin hayrlsn isteyelim.

Bir de Cenab- Hak kullarn kskanlktan yle men ediyor: Yoksa onlar,

Allahn ltfnden verdii eyler iin insanlara hased mi ediyorlar? Oysa brahimsoyuna kitab ve hikmeti verdik ve onlara byk bir mlk bahettik.8

Maalesef ou insanlar gryoruz. Hasetlik duygusu onu perian etmi.ini krn brakm bakalarnn kusurlaryla, yanllaryla urar olmu. Niceinsanlar vardr ki, iinde hasetlik olmadn iddia eder. Hlbuki insann iindehasetlik olup olmad her zaman fark edilemez.

Bir limi dnn ki: nsanlar tarafndan seviliyor, saylyor. O dainsanlarn kurtuluu iin almaktadr. Bu zat, iinde hasetlik var mdr; yokmudur? farkna varmas zordur. Ne zaman ki, o ehre baka bir lim dahagelip irad hizmetinde bulunduu takdirde, daha nceki lim: Ya Rabbi okkr bana dinde bir yardmc gnderdin. demeyip bilakis iinden: O limbenden daha m iyi ki, ona benden ok hrmet edip, sevgi besliyorsunuz diye

dnp hasetlik ederse, demek ki; davasnda tam olarak samimiyeti, ihlsyakalayamam, riya ve hasetlikten tam olarak kurtulamamtr.

5)Mminler arasndaki, kaynamay, muhabbeti engelleyen veMminlerin kalplerinin krlmasna sebep olan davranlardan biri de: Mminkardelerimize kar gururlanmamzdr. Bizler aramzdaki sevgi balarnkuvvetlendirmekle mkellefiz. yleyse insanlar birbirinden koparandavranlardan uzak durmalyz. Bir insan dnn ki, insanlara hep tepedenbakyor ve kendini beenmi. Bylesi bir kiiye insanlarn yaklamasnbrakn, hep ondan yz dner ve kaarlar.

Zaten biz insanlarn ftratnda: Tevazu sahibi, alak gnll insanlarsevmemiz ve onlara yaklamamz vardr. Bu haslet yle bir haslet ki;

Mminleri birbirine balyor. Sevgi ve muhabbetin olumasn salyor. Niceinsanlar var ki, Mmin kardeine kar kibirleniyor. Szleriyle veyadavranlaryla onu hor gryor. Gzelliiyle, genliiyle, shhatiyle, malylaona kar stnlk taslyor. Hlbuki dnmyor ki bu nimetler geicidir. Gngelecek gzelliin yerini irkinlik, shhatin yerini hastalk, genliin yeriniyallk alacak. Madem bunlar geici nimetlerdir, yleyse bunlar stnlkalameti olamazlar. Allah (c.c) kibirli insanlar sevmez ve onlar zelil eder.

8 Nisa sresi, ayet: 54

27


28/588

Firaset-l Mminin

Allah Resl (s.a.v) bizleri yle uyarmtr: Bir kimseye, er olarak,Mslman kardeini hor grmesi kfidir. 9

Baz zamanlar istemeyerek farknda olmayarak sz ve davranlarmzlaMmin kardeimizi kmsyor, onu hor ve hakir gryoruz. nemsizsaydmz baz hareketler bir bakasnn kalbini krabiliyor. yleyse okdikkatli olmalyz.

6) Mminler arasnda kaynamay engelleyip sevgi ve muhabbetiortadan kaldrp, kalp krlmasna sebep olan durumlardan birisi de: Herkesehak ettii deerin verilmeyii ve baz insanlarn baa ta edilip; bazlarnn dapaspas edilmesi olaydr. Her insan ister ki; toplumda sevilsin saylsn,

arkadalar tarafndan hor grlmesin. Ama maalesef toplantlarda,bulumalarda bu denge salanamyor. Bu denge salanamaynca da, otoplantlara bir daha ki sefer, kalpleri krlanlar gelmiyor.

Arkadalarnzla bir yerde toplanp sohbet ettiinizi dnn. ayet, otoplumda baz insanlara ok kymetler verildii halde, sen orada hi hesabaalnmayp, szn bile dinleme tenezzlnde bulunmuyorlarsa veya birbakalar geldii zaman tamamen ona ynelip seni ihmal ediyorlarsa bir dahao toplantya gitmek ister misin? Ebette istemezsin. Birka defa nefsini yenmeyidenersin; ama onlarn yanl hareketleri devam ettii takdirde sen de gitmektenvazgeersin.

Biz Mslmanlar olarak, Mminlerin kaynamalarn, birbirlerinisevmelerini istiyoruz. Ama gerek kardelik ortamn oluturamyoruz ki,

istenilen gereklesin. Onun aresi; toplumdaki herkes sevilmeli, saylmal,herkesin sz hakk olmal, gler yzl, tatl dilli ve alak gnll olunmaldr.Bunlar yaplrken de yapmack deil de; can gnlden olmal, oradaki Mminkardeleri kendi nefsinden stn bilmeli, bir de toplumdaki insanlarn engnahkr kendi nefsimizi kabul etmeliyiz.

Ayn zamanda, bu toplumda hor grlecek biri varsa, o da benimnefsimdir, denilmelidir. Yani unu anlatmak istiyoruz: Mmin kardeler, biraraya geldikleri zaman birbirlerine kar sevgi ve sayglarn belirtmeli, herkeseeit ekilde hrmet ve sevgi beslenmelidir. Bazlar boyundan, irkinliinden,fakirliinden dolay kmsenmemelidir. Bazen yle ortamlar oluyor ki, otoplumda bazlarna ok byk hrmetler ediliyor, bazlarna da, hi oradayokmu gibi yzne bile baklmyor. Bari hrmet edilen kii, hrmet edilmeyelayk olsa gam yemezsin. Adam da namaz yok, ilim yok, tm kt hasletleronda.

te byle davranlar, bazlarnn zlmesine ve kalbinin krlmasnasebep oluyor. O toplumun iersinde bazlar yle dnebilir: Bu kardelerimbenim yzme bile bakmaya tenezzl etmiyorlar. Ama u beynamaza, ikiciye,faizciye, zengine, ne de kymetler veriyorlar. Bu dncede o kiiyi otopluluktan uzaklatrabilir.

9 Mslim, Kitabul Birr,18

28


29/588

Firaset-l Mminin

Tabi ki, toplumlarda her zaman yle yaplacak diye sabit kaidelerkoymak istemiyoruz. O an ki durum, belki yle gerektirebilir. stisna durumlarolabilir. Bizim vurgulamak istediimiz. O toplumda olan kardelerimizi sevelim,onlara gereken saygda kusur etmeyelim, onun kalbini krc davranlardanuzak duralm. Ben sadece yaplan hatalar zikrediyorum, istisnay durumlarveya o anki durum neyi gerektiriyor onu siz deerlendirin.

Bir de toplumda bazen daha lim, daha takva ehli limler, meayhlarolabilir. Elbette hepimiz onlar daha fazla sevmeli, onlara daha fazla sayggstermeliyiz. nk onlar bizlerin ba tacdr. Zaten Mminlerintoplantlarnda bylesi zatlara gsterilen saygdan dolay Mmin genlergcenmez; bilakis sevinirler.

Bizler bir toplumda olduumuzda, oradaki insanlarn kalpleri krlmasndiye son derece dikkatli olmalyz. Onlarn hepsiyle ilgilenmeliyiz. Ama hatalar,yanllklar kendi nefsimize yapldnda af yolunu tutmalyz. Ve ylednmeliyiz: Umulur ki kalbimi kran kardeim istemeyerek, farkna varmadankalbimi krmtr. O benim nefsimden daha stndr demeliyiz. eytana kaparalamamalyz. nk insanlarn gzel huylu olanlar: Ge kzp abukbaran dr.

Ey Mmin kardeim! Eer desen ki: Ben Mmin kardelerintoplantlarna gidiyorum, onlarn konumalarna katlyorum; ama bana hi ilgive alka gstermiyorlar, hep bakalarna daha ok kymet veriyorlar, bu dabeni zyor. Acaba insanlar bu ayrmc davranlardan vazgeseler daha iyi

olmaz m? Ben onlardan gelen skntlara nasl dayanacam, Rabbim benisevecen ve sayg deer yaratmamsa ben ne yapabilirim. nsanlarnbirbirlerini eit ekilde sevip saymalar acaba mmkn deil midir?

Elcevap: Ey Mmin kardeim! Elbette ki Mminlerin hepsini sevmemizve saymamz gerekir. unu da kabul edelim ki, kalpte tm insanlar aynderece sevmek veya sayg duymak mmkn deildir. Muhakkak farkllklarolur. Kalp elde olmayan bir durumdur. nsanlarn evltlarnn arasnda dahisevgi fark olabiliyor. Bu kalbin durumlardr. Onun nne fazla geilemez.Ama burada bize den, biz Mmin kardelerimizle bulumalarmzda,kardeler arasnda kalplerimizde sevgi fark olsa da, bunu darya fazlabelirtmemeye almalyz. En azndan sanki herkesi eit seviyormuuz gibigrnmeye almalyz.

Belirttiimiz gibi sevgide farkllklar olabilir. Bu gibi durumlar herkesteolabilir. Bazen yle insanlarla karlayorsun ki, kalbin hemen onu seviyor.Hemen ona snyorsun. Sanki yllarca onunla tanyor musun gibi. Bazen debaz insanlar gryorsun kalbin ona snmyor, ne kadar abalasan da gerekmanada sevemiyorsun. Hlbuki o adam sana hite zarar vermemi. Demek ki:Herkes beni sevmeli ve saymal gibi bir iddiada bulunmamalyz. Bunlar kalpiidir. Kimi insanlar bizi sever; kimileride sevmeyebilir.

unu kabul edelim ki: Cenab- Hak baz insanlar yle bir yaratm ki,onu gren hrmet ediyor, onu seviyor. nk Rabbimiz, onun yzn gzel

29


30/588

Firaset-l Mminin

eylemi, boyunu gzel klm, konumasn tatl yapm, grenlerin kalbinesevgisini koymu. Nasl ki: Bir kuzunun, bir yunus balnn sevgisini tminsanlarn kalbine koyduu gibi. te bylesi insanlarla karlatn zaman sende ister istemez onu seviyorsun ve sayg gsteriyorsun. O yzden Rabbimizd grnm bakmndan bizleri ne kadar sevecen ve saygdeer yaratmsahalimize kredelim.

Herkes en ok beni sevip ve saymal deyip de insanlarn kalbinehkmetmeye, onlar esir almaya almayalm. Bu yzden dolay Mminkardelerden kzmayalm. nk bunlar kalp iidir. Kalbin durumlar ouzaman senin elinde olmad gibi, Mmin kardelerinin de elinde deildir.nemli olan bakalarna olan sevgimizi, dier Mmin kardelerin yanndabelirtmeyelim. Sevgilerimizi iimizde gizli tutalm. Onlar aa vurarakbakalarn zmeyelim. Ve onlar kltc davranlarda bulunmayalm.Beer icab baz hatalar olursa onlar da ho karlayalm. nk ne biz, ne dedier insanlar hatadan uzak deildir. Hatasz sadece Allah-u Tealadr.

Ayn zamanda yukarda zikrettiimiz d grnmle ilgili zellikler gerekmnda insann sevilmesi, saylmas ve toplumda stn tutulmas iin gereksebep deildir. Asl stnlk Allah (c.c) katnda olan takvadr. Bir defasndaAllah Resl (s.a.v) defa gsne iaret ederek:

te takva buradadr.diye buyurmulardr.

Durum byle olmakla beraber, d grnmle ilgili gzelliklerinsanolunun ftratn etkiledii gibi, baz insanlarn d grnm bakmndan

hrmetlik olmamas da insanlarn ftratn etkileniyor. Ona gerek mndasevgi gsterilemiyor. te, belki bu etkilenme ounun elinde olmayabilir; amaetkilenmemiz bakalarn kk grmeye, bakalarnn kalbini krmaya sevketmemelidir. Bakalarnn yannda sevgimiz gizli olmaldr. Ama sevgimizibelirtmemizden dolay kalbi krlacak baka kimseler yanmzda yoksasevdiimiz insana, sevdiimizi sylememiz daha iyidir. PeygamberEfendimizde bize belirtmemizi tavsiye etmitir.

Bir insann zerinde kusurlarn olmas, onun toplumda kkgrlmesine sebep olmamaldr. yleyse duygularmz nefsimizin isteidorultuda deil de; Rabbimizin istedii ekilde olmasna alalm.

unu anlatmaya alyoruz: ayet ben yaratlmdaki, eklimden dolay

insanlardan gereken sevgiyi, hrmeti ve ilgiyi gremiyorsam zlmemeliyim.Kardaki, Mmin kardeimize de niin beni sevmiyorsun, niin bana sayggstermiyorsun diyerekten de hemen ona darlmayalm. yle dnelim:Herkes beni sevmek mecburiyetinde veya sayg duymak zorunda deildir. Bende ou zaman herkese gerei gibi sevgi ve ilgi gsteremiyorum deyip,insanlarn nefsimize kar yaplan hatalarn ho grelim. Yani baz durumlardakaderimize rza gsterelim. Ve her eyin hayrlsn isteyelim.

ou insanlarn zerindeki, zahir gzellikler ve zellikler onlarnhaklarnda iyi olmam, bilkis onlarn gnahlara girmelerine sebep olmu,

30


31/588

Firaset-l Mminin

ayn zamanda kibre ve gurura kaplp ahiretlerini ykmlardr. Yaratlndakieklinden dolay bu dnyada sayg duyulmayan nice insanlar ise; tevazuu,alak gnlll elde etmiler, pek ok gnahlardan kurtulmulardr. Budnyada yaratlndan dolay insanlardan gereken sevgi ve ilgiyigremeyenlerin, her ne zaman ki kalpleri burkulduunda, Allah (c.c) onlarasevaplar yazacak, ahirette de inallah layk olduklar mertebeleri verilecektir.

Bu dnyada layk olmad halde balara ta edilen insanlar ise, Allah(c.c) yannda dk insanlardr. nemli olan dnya erefi deil; ahiret erefidir.

Dnyevi dostlar ve rtbeler, kabir kapsna kadardr.Mektubat, 71

Biz Mminlere den grev, Mmin kardelerimizle zerinde olankusurlardan dolay ilgilenmemezlik yapmamamzdr. Bizler deer ve hrmetgsterdiimiz kiilerin sadece d grnmne bakmamal; bilakis onun ilmine,takvasna, ahlkna, edebine bakmalyz. Ama maalesef bu kaideyi hayatmzadstur edinememiiz.

Bizler insanlarn dindarlndan, ilminden, takvasndan ziyade dgrnmne, makam ve mevkiine, zenginliine bakyoruz. Makam sahibi, malsahibiyse onun yardaklar ok; ama fakir ve gariban biri ise, lim de olsadeer verilmiyor. Bylesi kt hasletlerden vazgeelim. limine deervermeyen toplumlar; dnya ve ahirette perian olmaya mahkmdurlar. Buyanl hareketlerle yaanm olaylardan baz misaller verelim:

Din dersi yaplacak bir toplumda herkes oturmu ve o srada limin veyahocann biri ieri giriyor. Hi kimse yerinden kmldamyor. Tabi lim olan zatkapnn hemen giriinde bo bir yere zor bel yerleiyor ve kalbine herhangi birkt dnce de gelmiyor. Burada bo yer buldum oraya oturdum deyipkimsenin kendisine st kelerde yer vermemesine darlmyor. Biraz sonra dao cemaate fasklyla tannm; ama biraz dnyalk hatr ve paras olan birisigiriyor. Oradaki gnmz Mslmanlar hemen yerlerinden frlayarak o gelenahsa st kelerde yer veriyorlar.

Bylece o ilimden habersiz olan ahs toplumun bakesine oturdu.Ama din limi olan zavall da ayakaltnda zor bel bir yere yerleti. Bu davranda o limin kalbini yaralad. imdi bu limin znts kendi nefsi iin midir?Hayr! O davrann Mslmanlarn din limine, dine verdii deeri gzler

nne serdii iindir. El insaf! Bir hadis rivayeti yledir:Sultan ve ilmi bulunan kiiler meclisin eref yerine daha layktr.10

Bir misal daha arz edelim: Adamn birisi arabayla geliyor, onu karlayanbir dier Mslman onunla konumaya balyor. Tabi o srada arabann iindebir din limi var. Darda konumasna devam eden Mslman arabadakizengin adamla konuurken azndan aabeyler, iltifatlar eksilmiyor ve en

10 Ktb Sitteden 1001 Hadis sh. 378

31


32/588

Firaset-l Mminin

sonunda cmleyi yle balyor: Aabey sen o eyalar hocaya ver banagetirsin.

te bu adam dnyalk menfaati iin bir zengine saygda kusur etmiyor.Ama dininin hatr iin bir din limine hoca, yerine hocam demeyi, yani; hocakelimesinin sonuna bir m harfini koymay ok gryor. El insaf. Nice insanlargryoruz, dnyalk ileri hakknda birileriyle konutuunda velev ki,karsndaki ahs kendisinden kk olsun, konumasnn yars aabey veyabi diyerek, nice iltifatlar yaparak geiyor. Ve bir din limine de hoca diye hitapediyor. Bakyorsunuz hocann talebesi, kendisine ilim reten zata hoca diyehitap ediyor. Hlbuki bir limi ismiyle armak nasl abes ise, bir din adamnahocam deil de; hoca diye hitap etmek aynen yle abestir, irkindir.Diyeceksiniz herkes byle mi ki, zlerek belirtelim ki, gnmzde bu ekildekiyardak insanlar saylmayacak kadar oktur. Biz de onlar uyaryoruz, insafa,edebe davet ediyoruz. Kfirlerin bile, kendi batl dinlerinin temsilciliini yapandin adamlarna gsterdikleri saygy gryorsunuz. Alimlere kymetvermememenin zararn u deyim ne kadar gzel ifade ediyor:

lim der, deer kaybedese, lem dm deer kaybetmi olur.

Ahmed yesevi (rh.a)de u gerei dile getiriyor:

nsann en byk zaaf bencil olup iyilere deer vermeyiidir.

Toplumda mahede ettiimiz, en ok karlatmz davranlardan u

neticeye varyoruz. nsanlar dnyalk menfaatleri uruna yle yardaklk,yaclk yapyorlar ki, kaz gelecek yerden tavuu esirgemiyorlar. Eer birisizengin, dnyalk makam sahibi ise, ona yaplan hrmetlere bir bakn. O ahsakar gler yzler, tatl diller, el balamalar, yemeini yapan, ayakkabsnboyayan, ksacas azndan kan sz havada karlyorlar. Bunlara yaplanhrmetlerin zerresi bir din limine, bir Mmin kardee yaplmyor. Elbetteinsann kendi byne, retmenine, hocasna, kendisine iyilikleri dokunmuinsanlara kar saygl, hrmetli olmaldr. Bizim burada eletirdiimiz davran,insanlara yaplan sayg ve sevgiler dnya menfaatleri zerine, kendikarlarmz zerine kurulmasdr. Dostluklarmz Allah rzas iin olsun.Deerli, takval insanlara kar sevgimiz daha ok olsun. Madem karlarmziin birbirlerimize sonsuz sayglar sunuyoruz. Bari Mmin kardelerimize kar

da Allah rzas iin yle olalm.nan ki, makam ve mal sahibi birine yapm olduumuz sayg ve

hrmetleri Mmin kardelerimize kar da yapabilsek, onlara kar da ylesevecen olabilsek, o zaman hibir Mmin dierine kzmaz, arada muhabbetbalar son derece kuvvetlenir.

Yani: Bulunduumuz toplumda birilerini baa ta; birilerini de ayaklaraltna paspas edinmeyelim. Herkese hak ettii, lyk olduu deeri vermeyealalm. nk bu denge salanmad zaman birileri sevinir, birileri zlr.Bylesi konularda ftratmzla deil; aklmzla hareket edelim.

32


33/588

Firaset-l Mminin

Toplumda bu hrmet ve sevgi dengesi gzelce ayarlanmad iin ouMminler birbirlerinden ayrlmak mecburiyetinde kalyorlar. Baz insanlar varki, herkesin kendi yanlarna gelmesini, kendi toplantlarna katlmalarn isterler,gelmeyene de kzarlar, onu kibirli ve gururlu vasflarla vasflandrrlar. Hlbukionlarn gelmeyi sebeplerinden biriside toplumlarda sevgi ve sayg dengesiningzelce ayarlanmayndandr.

imdi bir insan dnn ki: D grnm asndan ok gzel birsimaya sahip, boyu yerinde, yz gzel, konumas gzel, zengin ve makamsahibi adeta grenleri hrmete zorluyor. Tabi bunlar zahiri sebepler. Onugrenler ona saygda, sevgide kusur etmiyor. Hatta ou insan elini pmeyeyelteniyor. imdi insanlar tarafndan bu sevgi ve saygy gren bir insan kimekzsn, kime buzetsin ki, elbette kimseye buzetmez, kimseye kzmaz da!nk kimse onun nefsini kk drecek davranta bulunmuyor ki!

Byle bir ahs kendi iersinde hasetlik, gurur, nefis var mdr; yokmudur? kolay kolay anlayamaz. Ne zaman ki d grn itibariyle saygya,sevgiye layk grlmeyen insanlar gibi toplumda hor ve hakir grlse, hak ettiihalde, hak ettii deer kendisine verilmezse, toplumda hep ikinci snf insanmuamelesi grse, acaba o herkesi seviyorum diyen insan, ayn sevgiyi otopluma kar kalbinde muhafaza edebilecek mi? dir. Muhafaza etmesi okzordur. nk sevgilerin artmas, Mmin kardeler arasnda kaynamalarnolmas karlkl sevgi ve saygyla mmkndr.

unu unutmayalm ki, dostluklar tek tarafl olmaz. Hep bir tarafn iyilii

ve fedakrl sebebiyle ayakta duran dostluklarn mr ksadr.Baz insanlar var ki: Hep kar taraftan hrmet, sevgi, sayg, yardm

beklemektedir. Ne zaman ki, o insanlar yardm, ilgilenmeyi kesse, kendisi dehemen ilgiyi kesmektedir. Bu gibi insanlar karsndan sevgi ve sayg grseseviniyor. Ama hi demiyor ki, biraz da ben bu kardeime yardmc olaym,biraz da ben yanna gidip halini hatrn soraym.

imdi bu konuda yaplan yanllk udur: Kendisinin Mmin kardeinekar yapm olduu fedakrlk, sayg, sevgi ve kardelik hukukuna riayet oran%20 olmakla beraber, karsnda ki Mmin kardeinden %80lik bir fedakrlkbekliyor. imdi iki seviye arasnda bu kadar ok fark olursa, o dostluundevam etmesi zordur. Devam ettiren de ok azdr. Buna bir misal arz edelim.

Diyelim ki: Birileri senin ziyaretine geliyor, sen de kalkp ona elindengeldii kadar hrmet ve saygda kusur etmemeye alyorsun. Ona gerekenikramlar yapyorsun. ayn iiriyorsun, yemeini yediriyorsun, halini hatrnsoruyorsun, saatlerce iini brakp onunla ilgileniyorsun, onun konumalarndinliyorsun, gcn nispetinde hata yapmamaya, kalp krc davranlardabulunmamaya alyorsun. Senin bu kadar gayretine ramen duyuyorsun ki, oseni ziyaret eden arkadan sana darlm. Sebebi sorulunca yle diyor: Yaben gittiimde beni kendi makamnda, yerinde oturtmad.

33


34/588

Firaset-l Mminin

imdi diyelim ki, bu insanlarn aralarndaki kardelik, arkadalk ileri birdzeyde olduu iin, o ikram mit etmi. Ama bir baka zaman br arkadakendisinin ziyaretine gidiyor. O ok eyler bekleyen insan kendi yerini,makamn vermeyi bir yana brakn, gelen arkadana bir merhaba biledemekten aciz, onun halini hatrn bile sormuyor, grm olduu saygnn,ilginin eyreini bile gstermiyor, gelen dostuyla ilgilenmiyor.

imdi bu durumda ziyarete gelen arkadan kalbi krlmaz m? Senondan %100lk bir ilgi bekliyorsun, o sana %80lik bir ilgi gsteriyor onadarlyorsun. O ise senden %50lik bir ilgi bekliyor, sen ona %20lik bir ilgi bilegstermiyorsun.

Elbette ki her insana verilecek sevgi, sayg ve ilgi farkldr. Ama, biz unuvurgulamak istiyoruz. Mmin kardeler ve arkadalarn birbirlerine kar sevgi,sayg ve ilgilenmeleri arasnda ok farkllklar olursa aralarna soukluungirmesine sebep olur. En azndan dostlarn sevgi ve sayglar birbirlerine yaknbir seviye de olmaldr. Onun bize gsterdii fedakrlk kadar, biz de fedakrolmaya almalyz. Her eyi karmzdakinden beklememeliyiz. Eer budenge gzel ayarlanmazsa kardaki kardeimiz de gn gelir yle dnr:

Ya ben u Mmin kardeime kar ok fedakrlklarda bulunuyorum,onun derdine ortak oluyorum, her zaman ona kar kusur, hata yapmamayaalyorum; ama o beni sormuyor, skntlarmdan hi haberi bile yok, benniin bununla dostluumu devam ettireyim, bundan byle ben de artk eskisigibi ilgilenmeyeceim. diyebilir. Bylece o gzelim dostluk yara alm olur.

Ama bu arkadalar birbirlerini ziyaret etseler, birbirlerini sevip saysalar sevinlive dertli gnlerinde birbirlerine dost olsalar. Yani slm kardeliinin gerekleriniyerine getirseler acaba o dostluun arasna eytan girebilir mi?

te Allah iin dostluklarn yapan insanlar ahirette arn glgesindeglgelenecek kiilerdir. Ama maalesef ou insan gryoruz ki, hep iyiliibakalarndan bekliyor. Hasta olduunda, cenazesi olduunda, dnolduunda gelmeyenler oldu mu hemen darlyor.

Ey Mmin kardeim! Sen nefsin iin hep gzel dnyorsun,anlattklarn kiiler de belki sana hak veriyor. Ama sen de Mmin kardelerininhastalarn sormuyorsun, onlarn derdine ortak olmuyorsun, bir gn olsunziyaretlerine gitmiyorsun. Hlbuki dostluklarmzn devam etmesini istiyorsak,

nefislerimize istediimiz eyleri akrabalarmza, Mmin kardelerimize kar daistemeliyiz. Kendimize kar nasl davranlmasn istiyorsak, bakalarna karbiz de yle davranmalyz.

Peygamber (s.a.v) yle buyuruyor:

"Sizden biriniz kendisi iin sevdii bir eyi din kardei iin de sevmedike( hakkyla ) iman etmi olamaz.11

11 Buhari, Kitab'ul - man, Mslim, Kitab'ul - man 45

34


35/588

Firaset-l Mminin

u anlattklarmzdan da yanl manalar karmayalm. te bizegelmeyene biz de gitmeyelim, bize iyi davranmayana bizde iyi davranmayalmgibi dncelere yer vermeyelim. Bizler yaplan yanllklar bilelim ve onlaradikkat edelim diye konuyu amaya alyoruz. Yoksa elbette gelmeyenegitmek, sormayan sormak, insanlar affedici olmak, insanlarla ilgilenip onlaradeer vermek, ktlk edene iyilik etmek, en gzelidir. Ve yaplmas gerekende yle olmaktr. u sz ok yerindedir:

yilik edene iyilik etmek her kiinin kr, ktlk edene iyilik etmek ise erkiinin krdr.

Mevln (rh. a) yle demitir:

yi insanlar lr; ama iyilikleri lmszdr.

nemli olan insanlarn kusurlarn grmeyip, kendi kusurlarmz vehatalarmz dzeltmekle uramamzdr. Allah Resl (s.a.v) ylebuyurmutur:

Herhangi bir kul, dnyada dier bir kulun aybn rterse, kyamet gnndede Allah onun aybn rter.12

O, insann hali ne gzeldir ki, kendi kusur ve ayplarnn dzeltilmesiyleurat iin bakalarnn ayp ve kusurlarn grmez.

Zaten dinimizde affedici olmak, kusurlar grmemek esastr. abukalnmak, abuk kalbin krlmas da iyi bir ey deildir. En kk bir meselede

habbeyi kubbe etmek ok yanltr. Byle kalbi abuk krlan insanlarla dostlukyapmak veya dostluu srdrmek ok zordur. Her an patlamaya hazr bombagibi. nsan bu ahlktaki, insanlarla dostluk yaparken ok sklyor. Her an kalbikrlabilir korkusu tadn iin bir an evvel yanndan gitmesini istiyorsun.Kendisine kymet versen de gnlden olmamaktadr. O yzden bu ahlkta olankiiler hemen kendilerini dzeltmeye alsnlar. nsanlar sizin yannzdakendilerini rahat hissetmeliler. Kzmamz Allah iin olmal; nefis namnaolmamaldr. Bir de: Hatasz dost arayan dostsuz kalr. atasz deunutulmamaldr.

yleyse, dostlarmz hatalaryla beraber kabul etmeliyiz. nsanlar hatada ederler, kusur da ederler. Hatasz olan Cenab- Haktr. Bir Mminin birhatas yznden ondan ayrlmak, yllarca ona kar ks durmak. Bunlar

kabullenecek eyler deildirler. Bir Mmin kardeimize kar ne kadarkrlrsak krlalm, yine de ondan ksmeye hakkmz yoktur. nk dinimizde:Mminin Mmine kar ks durmas haramdr. Rabbim bizleri bylesiyanllara dmekten korusun.

eytan bizlerin Mmin kardelerimizle aramzn almasn, aralarmzakin ve nefretin girmesini ister. Bu ayrlklar, en ok eytan ve avenelerinisevindiren eylerdir. yleyse eytan sevindirmeyelim. Nefis namna hareketetmeyelim. Daima affetmeyi tercih edelim. nsanlara kar balayc olan ve

12 Mslim, Kitab'ul - Birr,2590,72

35


36/588

Firaset-l Mminin

onlara merhametli davrananlara da yce Allah (c.c) efkat ve merhametliolacaktr.

Bir Mmin kardeimizin bize yaplan bir yanln grdmz zamanyle dnelim: Her ne kadar bu arkadam, bana kar u yanl yaptysada, bunun yannda onun pek ok gzel huylar ve ahlklar da vardr. yleysegzel huylar hatrna, irkin huylarn da ben grmeyeyim. Bir de insanlarn iyiveya kt olularn bize kar olan davranlarna gre kyas etmeyelim. Herinsan bana kar saygl olmal veya beni sevmeli demeyelim. nk insanlarnhepsi bizi sevip saymakla mkellef deillerdir. Her insann sevdikleri,kaynatklar ayr olabilir deyip nefislerimizi iknaya zorlayalm.

7) Baz mmin kardelerin kalbi de u ekilde krlyor: Bir gngrnmedii zaman kendisini arayp sormazsan bir bakyorsunuz kzm.Hemen gelip yzne kar kalbinin krldn sylyor. Elbette mminlerinbirbirlerini sormalar gerekir. Ama byle yanllarda hemen kzmamamzgerekir. Hemen byk kk hata demeden gelip kalbimizin krldn mminkardee sylememeliyiz. Daha dorusu mmkn olduka belirtmemeliyiz.ayet bizim her eyden abuk kalbimizin krldn mmin karde anlarsabizden uzaklar. nk kalbi hassas olan insanlar memnun etmek okzordur. Bazen yaplan yanllar sylemek faydal ve iyi olabilir. Bazen deakside olabilir. in garip taraf byle davranan ou kii, kendi nefsinegsterdii hassasiyeti bir bakasna gstermiyor.

O yzden abuk kalbi krlan olmayalm. Krld zaman da hemen gidip

dostlarn yzne syleyerek veya davranlarmzla belirterek onlar dazmeyelim. Bunlar dostluklara ok zarar verir. Bu gibi durumlar, arkadalktakidostluk derecelerine ve aramzdaki samimiyete ve fedakrlklara gredeiebilir. Krk yllk dostundan beklediini; iki gnlk dostundan da beklersenok doru olmaz. Ne hikmetse baz durumlar oluyor hepimiz kendimizi haklsayyoruz, hi bizlerin de hatal olabileceini aklmza bile getirmiyoruz. Bu dabizim hatalarmz grmemizi engelliyor. Hatal olduuna inanmayan naslkendini dzeltecek? Rabbim bizlere gzel ahlk versin, yanllarmz bizleregstersin. Yanl ve kt huylarmzdan dolay mminlere sknt vermektenbizleri korusun.

8) Mminleri sevmek, onlarla kaynamak, onlarn kalbini krmamak iinnemli kaidelerden biri de: Mmin kardelerimizi insan olmalar asndan

onlar sevmemiz, onlara sayg gstermemizdir. nk insan olmak ok bykbir ereftir. Bunun yannda hi kimseden nefsimizi stn grmemeliyiz. Engnahkr olarak kendi nefsimizi grmeliyiz. Bir Mmin kardeimize baktmzzaman, iimizdeki kt duygular o kardeimiz hakknda bizleri ktdncelere gtrd zaman yle dnmemiz icap eder: Acaba iimde iyizan beslemediim u kardeimin, Allah-u Tealann katnda ne kadar kymetlibiri olduunu biliyor muyum? Beenmediim, sevmediim u insan belki Allah(c.c) katnda ok sevilen bir kuldur. Bunun yannda acaba senin Allah (c.c)nunkatnda ne kadar kymetin, deerin var?

36


37/588

Firaset-l Mminin

Bir insan ki, nefsini gnahkr grp acizliini anlarsa, kimseye kzmaz,kimseyi sevmezlik yapmaz, insanlara kar efkatli, merhametli ve onlar iindevaml iyi eyler dnr. Kardaki Mmin kardei de onun tevazuunu,kendisine olan sevgisini hissedince, hi phesiz o da onu sevecek, ona karalak gnll olacaktr. Gurur, kibir ve nefis aradan knca, benliin yerinitevazu alnca aralarnda sevgi, muhabbet ve kaynama olacaktr. Sen biriniseversen o da seni sever, sen birine buz edersen o da sana buzeder. nksevgiler karlkldr. Yeter ki sevgilerimiz yapmack olmasn. Demek ki;sevilmek iin, sevmek lzm. Onun iin sev ki, sevilesin demilerdir.

9) Kalp kran bir dier davran da: nsanlarn hatalarn, yanllarnsylerken onlar uygun olmayan bir ekilde ikaz etmektir. Hlbuki bir Mminkardeimizin bir yanln grdmz zaman onu insanlarn arasnda sert birdille ikaz etmemeliyiz. ou zaman, iyilii emredip ktlkten sakndrdniddia edenler, kar tarafa daha da zarar verdiklerinin farknda deildirler.Mmin kardeimizin yanln syleyeceimiz zaman, onu insanlarn yanndamahcup etmeden, tatl bir dille yeri ve zaman ok gzel bir ekilde ayarlayarakyaplmaldr. fkeli bir annda yapacamz bir ikaz kt sonular dourabilir.Gnahtan kurtaralm derken; adam dininden, imanndan etmeyelim.Tartmay ve bakalarnn zerine gitmeyi seven nice insanlar var ki,karsndakini ou zaman gnaha girdirmitir. nk o cedellemeyi(tartmay) seven insanlarn ounun dncesi Allah rzas iin u kardeimibir yanltan, gnahtan kurtaraym deildir. Onlar nefis namna hareketediyorlar. Karsndaki insan malup etmeyi dnmektedirler.

Baz insanlarda da tartmay ok seviyor. Hlbuki bu huyda olanlarbundan vazgemelidirler. Takva ehli Mminler gereksiz tartmalarsevmezler, ok zarur durumlarda ihtiya kadar yetinirler. Onlar tartmaydeil; istiareyi (fikir alveriini) tercih ederler. Nice Mslman kardeimizigryoruz. En kk mesele yznden saatlerce tartyor. Adeta habbeyikubbe ediyor. Hele karsndaki kii de anlaysz, cahil biriyse tatszlklarbydke byyor. Tartmalarn ou kk bir mesele yznden balyor.Daha sonra eytann kkrtmasyla biri mezara; dieri hapse giriyor. Dahakts; sonrada kan davalar balyor. Bu defa belki yzlerce, binlerce insansusuz yere lyor. Aratrsanz yaplan bu kadar rezaletin bir hi urunayapldn grrsnz. Sonra her iki taraf da piman oluyor; ama Basra harabolduktan sonra! Bir hadisi erifte yle buyrulur:

Kul, hakl olduu halde bile miry (yersiz mcadeleyi) terk etmedike,

imann hakikatini tamamlam olmaz.13

Ey Mmin kardeler! Byle durumlarda ltfen aklmzn sesinidinleyelim; nefsimizin sesini deil! unu kendimize prensip edinelim: Benhaklda olsam insanlarla mmkn mertebe tartmayacam. Seninletartana, canm kardeim seni istemeyerek zdm ise zr dilerim deyip

13 Camiul-Ehadis, cz 17 s. 39

37


38/588

Firaset-l Mminin

yoluna devam edeceksin. Kendini ve szn bilmeyenlerle muhatapolmayacaksn. Sen hakl da olsan tartmaya devam ettiin takdirde,karndaki kii kendi kendini hakl sanacak. Ama sen ona tatl dille karlkverdiin zaman, onun hatasn anlamasna belki sebep olursun. nk herinsann muhakkak bir yumuak taraf vardr.

Yani unu anlatmaya alyoruz: ki taraftan biri anlayl ve idareciolmaldr. ayet her iki taraf da anlaysz, ahlksz olursa kavgalar balar. Senahlkl olmay se! Bizler hibir zaman kalp kran, zarar veren olmayalm.Sonunda piman olacamz eyleri yapmayalm! Byle davranmaklatoplumumuzda hem huzuru salam, hem de genlerimize gzel bir rnekolmu oluruz. Bazlar, tartma esnasnda kar tarafa boyun emeyi, seskarmamay kendine ar (dklk) sayyor. Hlbuki yumuak bal, alakgnll, fkesini yenen olmak, Peygamberlerin vasflar olduu iin dinde okvlmtr.Allah Resl (s.a.v.) bu gerei yle dile getiriyor:

Kuvvetli kimse pehlivan (grete hasmn yenen) deildir. Hakik kuvvetli,fkelendii zaman nefsine malik ve iradesine hkim olan kimsedir.14

Bunun yannda kibir, fke, kaba ve geimsiz olmak ise cahil, bilgisizhatta hayvanlarn vasflar olduu iin dinde ok ktlenmitir. SenPeygamberlerin mi; yoksa cahillerin safnda m yer almak istersin! Zaten budnyada insan fkeye sevk eden aksilikler o kadar ok ki ap kalyorsun. Budurumlarda sabra ve hilme tutunmayanlar madd manev zarar ederler.

fkelenmeyi gerektiren durumlarla karlatmz zaman sabrl olup aklmzlahareket edelim. Bu gibi aksiliklerle karlatmzda; snandmz,imtihandan gettiimizi unutmayalm. nk bu dnyada her eyle imtihanoluyoruz.

Tabi ki, iyilii emredip ktlkten men etmenin farkl tebli ekillerivardr. stisna olarak faydal olacaksa farkl metotlar uygulanabilir. Ama bugrevi yaparken tatl dil, gler yz, insanlarn msait durumlar ve mizalargz nnde bulundurularak yaplmas esastr.

Kendilerine nasihat edilen kardelerimiz de hemen ii nefsedkmemelidirler. abucak darlmamaldrlar. Hatamz syleyen insanlarateekkr etmemiz icap eder. Zaten, gerek dost ac syler demilerdir.

Maalesef baz kardelerimiz var ki, hatalarn sylendiimiz zaman alnyor.Kendisini veya bulunduu cemaati hatasz ve gnahsz gibi gryor. Hlbukiyle bir inancn slmda yeri yoktur. Her insan ve cemaatte hatalar olabilir.nemli olan yanllarmz grp onu dzeltmemizdir. Hep kendilerinin haklolduunu dnen insanlarn kendi yanllarn dzeltmeleri zordur. nkkendisinde hata olduuna inanmyor ki, dzeltmeyle urasn.

Rabbim bizlere hatalarmz gstersin, bizleri yanllardan, sapmalardankorusun.

14 Buhari, Edeb 76

38


39/588

Firaset-l Mminin

10) Mminlerin kaynamalar iin birbirlerini sevmeleri de arttr. Amabu sevgi nasl gereklemelidir. Ne yapmamz lzmdr ki herkesi sevelim.imdi yle bir gerek vardr. Bir insann herkesi ayn lde sevmesi mmkndeildir. Sevgiler arasnda farkllklar vardr. Her insann sevdikleri insanlar ayrayrdr. Kendi dostlarmza, hepiniz en fazla beni sevmelisiniz, bana deervermelisiniz diyemeyiz. nk insanlarn kalbine hkmedemeyiz. Bizimbakalarnn kalbine hkmetmeyi bir yana brakn, insanlar kendi kalbine bilehkmedemiyor. ou zaman baz insanlarla karlayoruz, belki onunayann tozu bile olamayz. Yine de bakyoruz ki ona kar kalbimizde hisevgi yok; belki nefret var. O zaman nefsimize:

Ey nefsim! Sen acaba bu Mmin kardeine niin buz ediyorsun? Belkio Allah (c.c)nun katnda senden daha faziletlidir. Ayn zamanda onunherhangi bir yanln da grmedin. deyip onu dzelmeye zorluyoruz.

Baz insanlar da gryoruz onu hemen seviyoruz. Belki Allah (c.c)katnda iyi bir insan da deil; ama biz orasn bilemeyiz.

Tabi bu sevgi veya nefretin olumasnda d grnmn de ok etkisivar. Biz insanlar sevgi ve saygda kardaki insann zahir grnmnden oketkileniyoruz.

unu anlatmaya alyoruz: nsanlarn birbirlerini sevmede farkllklarnolaca muhakkaktr. Nasl ki, biz aciz kullar herkesi ayn seviyedesevemiyoruz. O halde bakalar hakknda da en ok beni sevsinler, saysnlar

fikrinden vazgeelim. Bu gibi sebeplerle aramza ayrlk tohumlar ekmeyelim.Bu anlattmz hususlar kalp hastalklardr. Kalplerimiz temizlenmedii,huylarmz Cenab- Hakkn sevdii huylar olmad ve nefsimizin arzularnagre hareket etmekten vazgemediimiz mddete kalp hastalklarndankurtulmamz dnlemez. Gerek Mminler, sevgide farkllklar olsa daMslman kardelerinin hepsini sever ve sayar. Sevgi ve hrmetini ekil veemadan ziyade o insann takvasna ve Allah (c.c) ya olan ballna greayarlar. Allah-u Teala, bizleri dostlarmz ve insanlar arasnda ne kadarsevdirmi ve saydrm ise ona raz olalm. Bizleri fazla sevdirmemise ona daraz olalm.

Bu dnyada herkesin her istedii olacak diye bir kaide olamaz. Bir insanyle dnemez: te ben irkinim, boyum ksa kimseler beni sevmiyor veya

sevemiyor. Ben de filanlar gibi gzel yzl, uzun boylu, beyaz tenli olsaydm,imdi ben de toplumda daha fazla sevilecek ve saylacaktm. Byle dncelereytann hilelerine yol aar. nsann gnaha girmesine sebep olur.

Bizim yapacamz ey udur: Cenab- Hak bizlere hangi nimetlerivermi ise ona raz olmal ve halimize kretmeli, bizden yukardakilere deilde; aadakilere bakmamzdr. Cenab- Hak dnyalk esirgedii nimetlerinkarln ahirette verecektir. Belki benim hakkma byle daha hayrldr diyednmeli, gayretini dnya erefinden daha ok ahiret erefi iin sarf etmelidir.Nice insanlar var ki gzellii, zenginlii kendisi iin vebal olmutur.

39


40/588

Firaset-l Mminin

Bu dnyada baz nimetlerden mahrum olduu iin baz skntlar ekeninsanlar, bunun ahirette mkfatn alacaklardr. Orada daha erefli ve saygnbir makamda olacaklardr. Yeter ki hallerine rza gstersinler ve sabretsinler.Haline kretmeyen, halini isyanvari szlerle ikyet edenler ahiret hayatndadaha perian ve zelil olacaklardr.

yleyse bize verilen nimetlere kredelim; verilmeyenlerin demkfatnn ahirette bizlere verilmesi iin Rabbimizden niyaz edelim ve hereyin hayrl olann Rabbimizden isteyelim. nk bizlerin hayr zannettiimizeyler er olabilmektedir.

Bir insann toplumda sevgi ve sayg grmesi o insann Allah indinde de

kesin olarak sevilen bir kii olduu anlamna gelmez. Nice insanlar var ki; salihbir zat veya saygya deer bir adam olmad halde, kendi yandalartarafndan seviliyor ve saylyor. Nice salih ve takval insanlar da var ki,toplumda sevilmiyor ve saylmyor. Hlbuki Allah katnda da deerli bir insan.Zaten nemli olan da insanlarn yannda deil; Allah (c.c)'nun indinde sevilenbir kii olabilmektir. Bu konuda insanlar bir ka grupta dnebiliriz.

1) Baz insanlar var ki, insanlar tarafndan sevilip saylyor. Fakat Allah(c.c) ve Resl tarafndan sevilmiyor.

2) Baz insanlar da var ki, insanlar tarafndan sevilip, saylmad haldeAllah (c.c) ve Resl tarafndan sevilmektedir.

3) Bazlar da insanlar tarafndan sevilip saylmad gibi Allah ve Resl

tarafndan da sevilmemektedir.4) Bazlar da var ki, insanlar tarafndan sevilip sayld gibi Allah ve

Resl tarafndan da sevilmektedir.

Demek ki toplumsal hayatta her insan farkl durumlarda deerlendiriliyor.Bu drt durumdaki insanlar da, dnya hayatnda imtihan ierisindedirler.Dnyada kendisine sevgi ve sayg bahedilen insanlar gurura, kibre ve benliekaplmamakla, insanlar hor grmemekle mkellef klnmlar.

Kendisine toplumda gereken sevgi ve sayg gsterilmeyip horgrlenlerde hasetlikten uzak olup hallerine sabr ve kr etmekle mkellefklnmlardr. Bu anlattmz durumlar genelde srf zahir grnmden dolayykseltilenlerle, zahir grnmnden dolay hor ve hakir grnenler iindir.

Ama her zaman bu byle olmayp farkl durumlarda gerekleebilir. Tabi ki busaydmz sebepler haricinde toplumda da, Allah ve Resl tarafndan dasevilip saylmann daha pek ok sebepleri ve artlar vardr. Bir insan dnnki; davranlaryla, ahlkyla, ilmiyle, takvasyla insanlara rnek ise, o kiibyk ihtimal toplumda da sevilir ve saylr. Allah ve Resl tarafndan dasevilir. Velev ki insanlar asndan zahir grnm buna ok uygun olmasn.Nice insanlar var ki zahir grnm asndan, ok saygdeer deilse bile, okiinin bilgisi, ahlk onu toplumda en st keye oturmasna neden olmutur.

40


41/588

Firaset-l Mminin

Demek ki; toplumda yerimizi koruyabilmemiz iin; bizlerin zahirgrnmnden daha ok edebimiz, ilmimiz, takvamz sz konusu olmaktadr.

yleyse bizler kymet ve deer verdiimiz insanlarn zahirgrnmnden daha ok onun btnna, onun takvasna bakalm. Bizimlmz dinin nem verdii eyler olsun, bir insan zahir grnmndendolay hor gren bir kiiye sylenecek sz udur: Sen naka m; yoksanakkaa m kzyorsun?

Hi phesiz insanlar yaratan yce Allahtr. O nak, ekli ona uygungren Allah (c.c) dur. Her insan isterdi ki: En gzel yz, en gzel endam, boy,post kendisinin olsun. Madem ekil ve emada insanlarn bir mdahalesi

yoktur, bunu ona uygun gren Allah-u Tealadr. O halde insanlar her negrnte olurlarsa olsunlar, onlar Allah iin sevelim, kendimizi onlardanstn grmeyelim. Bylesi insanlara dah

firaset-ül mü'minin son şekli dini kitap

Documents