Ergonomi ve İş İstasyonu Tasarım Alan Gereklilikleri

GRUP 12:070090002 Gülçin ASLAN070090102 Melisa İşeri07010011 Berkan Kılıç070090109 Ozan Barlas070070060 Orhun Sevilmiş

ERGONOMİ NEDİR?

Ergonomi=İş Bilimi

İş yükü ve çalışma gücünün en iyi şekilde dengelenip, hem çalışanın sağlığını koruyan, hem de üretimin artmasını sağlayan insan – makine – çevre sisteminin başarılması için

biyolojik bilginin anatomi, fizyoloji ve deneysel psikoloji alanlarında uygulanmasına ergonomi

denir.

ERGONOMİ

Sosyoloji

Anatomi

FizyolojiTıp

Mühendislik

Ergonomi, insanın işe uydurulmasından daha çok, işi

insana uydurmaktır. Yani, fiziksel çevrenin insana uyumlaştırılması süreci

demektir. 

Ergonominin Amaçları;

İnsan – makine birleşiminin verimliliğini ve iş güvenliğini arttırmak,

Çalışanın sağlığını iyileştirerek, yaralanma ve hastalıkları engellemek ve iş verimini yükselterek kazancı ve yatırımın geri dönüşünü artırmak,

İş memnuniyetini artırmak,Yaşam kalitesini artırmak,Üretimin kalite ve kantitesini artırmak veİnsanın kullandığı araç ve makinelerin yaptığı

işin insanın özellikleri ile uygunluk içinde olmasını sağlamaya yöneliktir.

Ergonominin Kapsamı

'' insan-makine- çevre ilişkileri ‘’

Uğraş Alanları; İnsan – makine

sistemine ilişkin fiziksel konular

İnsan – makine sistemine ilişkin kavramsal konular

İşyeri tasarımı ve iş alanı yerleşimi

Fiziksel çevrePsikolojik çevreGörev tasarımı seçme,

eğitme

Gürültü, aydınlatma, ısı, titreşim, çalışma alanının dizaynı, el

aletleri dizaynı, makine dizaynı, sandalye dizaynı, ayakkabı dizaynı ve iş dizaynı, mesai

saatleri, vardiya, mola saatleri, yemek rejimi vb. alt konular

ergonomi kapsamının içinde yer almaktadır.

Ergonomist

İşyeri

İşçi

İş Dizay

nı

İş İstasyonu Tasarımı İşin yapıldığı çalışma

alanı, üzerinde işlem yapılan ürün ve ürün için gerekli olan malzemeler, aletler ve bunların bulundukları alan, girdi ve çıktı ara ürün depo alanları, hurdaya çıkmış veya yeniden işlem görmesi gereken ürünler için depo (saklama) alanı, ürün üzerinde işlem yapan operatör ile operatör serbest hareket alanından meydana gelen bütündür.

Doğru İş İstasyonu Dizaynı;İş elemanlarını bir araya getirdiğinden ve

şirketin hedeflerini yerine getirmekte bir araç olduğundan ,

Çalışanlarına hem fiziksel hem de ruhsal/ beyinsel olarak destekleyici ve rahat çevre koşulları sağladığından,

Çalışanlar zamanlarının neredeyse tamamını bu alanda harcadıklarından,

Çalışanın performansını etkilediğinden,Çalışanların sağlıkları üstünde de büyük etkisi

olduğundan dolayı; Ergonominin en önemli alt

dallarındandır.

Antropometri, insan vücudunu uzunluk, genişlik, yükseklik, ağırlık vb.boyutlardan inceleyen bilim dalıdır.

İş İstasyonu

Tasarımı

Antropome

tri

Antropometrik veriler;

Statik (durağan) antropometri,Dinamik antropometri, Kuvvetsel antropometridir.

Hareket Ekonomisi Prensipleri

Daha etkili ve daha verimli iş istasyonu tasarımları yapabilmek

için Frank and Lillian Gilbreth tarafından ortaya konmuşlardır.

Belli bir iş istasyonunda çalışan işçinin uyguladığı yöntemlerde iyileştirme

yapmayı hedefler. İnsanlar tarafından kullanılmakta olan tüm makinelerle ilişki içerisindedirler.

Hareket ekonomisi tekniği,insan vücudunun hareketlerini en aza indirerek, enerji harcamasını ve

yorulmayı en düşük düzeyde tutmayı amaç edinir. Böylece harcanmayan enerjinin diğer işlere yöneltilmesi sonucunda

aynı süredeki hizmet ve verimin arttırılması sağlanır.

İnsan vücudunun kullanımı,İş istasyonunun düzenlenmesi,Alet ve teçhizatın tasarım veya

düzenlenmesi

A) İnsan vücudu kullanım prensipleri:Bir işi yapmak üzere, iki elin hareketleri

mümkün olduğunca aynı anda başlayıp aynı anda tamamlanmalıdır.

Her iki el, dinlenme süreleri dışında, aynı anda boş kalmalıdır.

Kolların hareketi aynı anda, simetrik ve zıt yönlere doğru yapılmalıdır.

Ani ve keskin dönüşler içeren doğrusal hareketler yerine, sürekli ve eğrisel hareketler tercih edilmelidir.

İş, göz hareketlerinin rahatça yapılabileceği alan içinde olmalıdır

B) İş istasyonu düzenlenmesi prensipleri:Bütün alet ve malzemelerin belirli ve

sabit bir yeri olmalıdır.Malzemelerin tedarikinde yer çekiminden

yararlanılmalıdır.Tüm alet ve malzemeler, maksimum

çalışma alanı içinde olmalıdır.Malzeme ve aletler, işin yapılış sırasında

yerleştirilmelidir.Kullanılan sandalye tipi ve yüksekliği,

rahat bir oturuş pozisyonu sağlamalıdır.

C) Alet ve teçhizat tasarımı prensipleri;Eller mümkün olduğunca serbest

kalmalı ve tutma işi teçhizatla sağlanmalıdır.

İki veya daha fazla teçhizatın fonksiyonu tek bir teçhizatta toplanmalıdır.

Parmaklara yük dengeli dağıtılmalıdır.Teçhizat sapları, rahat kavrama

yapılabilecek büyüklükte olmalıdır.

El Hareketi Prensipleri İki el aynı anda harekete başlamalı ve

durmalı, İki el dinlenme süresi dışında aynı anda

boş kalmalı, Elleri lüzumsuz kullanmamalı ya da

durdurmamalı, El hareketleri, işin yeterince

yapılabilmesini sağlayabilecek en alt düzeyde olmalı,

Momentum,işçinin kol altına gelecek şekilde ayarlanmalı,

Balistik serbest hareketler, sınırlı ya da kontrollü hareketlerden daha çabuk, daha kolay ve daha doğru olarak yapılır,

Ani ve keskin hareketler yerine daha yumuşak ve seri hareketlerin tercih edilmeli,

İş kolay ve doğal bir uyuma olanak verecek şekilde düzenlenmeli,

Çalışma için gerekli dikkatli bakışların sayısı en aza indirgenmeli,

El işinin mümkün olduğu kadar azaltılarak, işlemin otomatikleştirilmesi ya da makineleştirilmesi gerekmektedir.

Kolay hareketlerin karakteristikleriHareket ;

eş zamanlı simetrik doğal

yolu ritmikyolu alışılmış olmalıdır.

Masa üzerinde sağ ve sol elin normal çalışma alanı; sağ ve sol elin ve dirseğin birlikte çizdiği daireye göre belirlenir.

Bir aletin ergonomik açıdan incelenmesi gereken özellikleri

Kabza/SapAğırlık

Ana Hareket Tipleri

Balistik hareketlerKontrollü/Kısıtlı HareketlerDevamlı Hareketler

Parçaların ve Araç/Gereçlerin Yerleşimi

Ellerin Serbest Bırakılması

Ayak ile kontrol edilebilir sistemler

KonveyörElektrik enerjisi vb. ile dönebilen

masalar

Yerçekimi En ucuz enerji türü

Kazaları önleyici tedbirlerOrtadan kaldırma — taşıyıcı ya da

forklift gibi elektrikli ya da mekanik bir taşıma aracı kullanma

Teknik tedbirler —vinç, asma yük arabası/el arabası, ve vakumlu kaldırma araçları gibi destekleyici araçlar kullanma

Çalışanları bilgilendirme

Ergonomik bir iş istasyonu alanında çalışana Doğru çalışma alanı yüksekliği,Yeterli ve doğru ışık miktarı,Yeterli çalışma alan genişliğisağlanması çalışanın sağlığı ve güvenliği açısından önem arz eder.

Alan Tahsisi

Alan Tahsisi Prosedürü İş istasyonlarının tasarımı ile

başlar.Her istasyon için gerekli alan

hesaplanır.Toplam alanın %50’si ( yönetimin

isteğine göre %100’e kadar çıkabilir) kadar fazla bir alan da dikkate alınarak toplam alan ihtiyacı belirlenir.

Fazla alan koridorlar, proses içi envanter ve muhtelif odalar içindir.

INDUSTRIAL WORKSTATION DESIGN: A SYSTEMATIC ERGONOMICS APPROACH

Ergonomik KurallarKavramsal TemelUygun duruşÇalışma AlanlarıGörsel GereksinimlerÖlçüler ve Yerler

İş İstasyonu Tasarım Parametrelerinin Belirlenmesindeki Sistematik Yaklaşımlar

Bilgi edinmeAntropometrik ölçülerin elde

edilmesi ve değerlendirilmesiÇalışma aralığının belirlenmesiOrta düzeyde açıklıkMalzeme ve bilgi akış

gereksinimleriFeedbackPrototip

WORK ORGANIZATIONS AND ERGONOMICS

Sosyoteknik Faktörlerİş Trendleri ve EtkileriYeniden Yapılanma ve

OluşturulmaYeni Organiasyon Biçimleriİşgücü ÇeşitliliğiBilgi ve İletişim Teknolojisi

REFERANSLARCarayon P., Smith M. J. Work

Organization and Ergonomics. Applied Ergonomics 31 2000: 649-662

Das B., Sengupta A. K. Industrial Workstation Design: A Systematic Ergonomics Approach. Applied Ergonomics 57 1996: 157-163

TEŞEKKÜRLER