elİf-bÂ · 2020. 12. 9. · için çabuk unutuyorlar, bu sebeple elif-bâ’da öğrenmeyi zevkli...

DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI YAYINLARI - 1523

MESLEKİ KİTAPLAR - 171

Yayın Yönetmeni:

Dr. Fatih KURT

Yayın Koordinatörü:

Bünyamin KAHRAMAN

Tashih:Mahmut KÜÇÜK

Grafik & Tasarım:İsa YÜCEL

Baskı Takip:Mehmet Ali SOY

Baskı Hazırlık:Ali YÜCEER

Eser İnceleme Komisyonu Kararı:17.10.2018/65

Baskı: Sistem Ofset Strazburg Caddesi No: 31/17 Sıhhiye - ANKARA Tel.: (0312) 229 18 81 Sertifika No : 12930

ISBN 978-975-19-7022-0 (1. Cilt) ISBN 978-975-19-7021-3 (Tk.)2019-06-Y-0003-1523

3. Baskı, Ankara • 2019

© Diyanet İşleri Başkanlığı

İletişim:Dini Yayınlar Genel MüdürlüğüBasılı Yayınlar Daire BaşkanlığıTel.: (0312) 295 72 93-94Faks: (0312) 284 72 88e-posta: [email protected]

Proje: Eğitim Hizmetleri Genel Müdürlüğü

Kadir DİNÇ

Saliha BİLGİÇ

Hazırlayanlar:

Mehmet Fatih ADIYAMAN

Mahmut KÜÇÜK

Gülnur ARISOY

Katkıda Bulunanlar:

Davut KAYA

Dr. Ögr. Üyesi Mustafa BAŞKONAK

Adil ELZEREY

Murat YILMAZ (Çizer)

Sunay SOLAK

Ayşe KÖSE

Ahmet Hulusi ÇETİN

Fatma KURT

Gülcan YEŞİLOVA

İsmail AYDIN

Kamil YILMAZ

Mustafa ŞAHBAZ

Naile ÖZCAN

Zekiye KAYGUSUZ

ELİF-BÂİŞİTME ENGELLİLERE ÖZEL

- I -HARFLER

4

İÇİNDEKİLER

ÖN SÖZ ..................................................................................................6

GİRİŞ ......................................................................................................7

HARFLER VE İŞARETLERİ ....................................................................8

HARFLERİ TANIMA ÇALIŞMASI ..........................................................9

HARFLERİN GRUPLANDIRILMASI ....................................................10

HAREKELER ........................................................................................12

1. GRUP HARFLER ..............................................................................13

UYGUN YAZI İLE EŞLEŞTİR ................................................................18

AYNI HARFLERİ EŞLEŞTİR ..................................................................19


HARFLERİ OKUMA ÇALIŞMASI ..........................................................21

2. GRUP HARFLER ..............................................................................22

AYNI HARFİ BUL VE İŞARETLE ..........................................................26

UYGUN HAREKEYİ BUL ......................................................................27



3. GRUP HARFLER ..............................................................................30

UYGUN OLANI BUL VE YAZ ...............................................................35

HARF VE HAREKEYİ SEÇ ....................................................................36



4. GRUP HARFLER ..............................................................................39


BULMACA ...........................................................................................45



5

5. GRUP HARFLER ..............................................................................48


UYGUN OLANI İŞARETLE ..................................................................54

BULMACA ...........................................................................................55


6. GRUP HARFLER ..............................................................................57


DOĞRU YAZILANLARI İŞARETLE .......................................................63

LÂM-ELİF OKUMA ÇALIŞMASI ..........................................................64


7. GRUP HARFLER ..............................................................................66





HARFLER VE İSİMLERİ .......................................................................76

6

Ülkemizde farklı zaman aralıklarında engelli bireylere yönelik araştırmalar yapılmış olmasına rağmen işitme engelli bireylerin nüfusu hakkında sağlıklı istatistiki veriler bulunmamaktadır. Orta ve ileri düzeyde işitme kaybı ya-şayan, altı yüz bin ile dokuz yüz bin arasında işitme engelli vatandaşımızın olduğu tahmin edilmektedir.

Çeşitli kurum ve kuruluşların işitme engelli bireylere yönelik işaret diliyle materyal çalışmalarına Diyanet İşleri Başkanlığı da 2012 yılında hazırlıklarına başladığı Türk İşaret Dili Dini Kavramlar Sözlüğü ile dâhil olmuştur. Bu sözlük ile alanında öncü bir rol üstlenmiştir. Ayrıca 2014 ve 2015 yıllarında 81 ilden Kur’an kursu öğreticileri ve din görevlilerine verilen işaret dili eğitimleri ile ülke genelinde farklı yaş gruplarındaki kadın ve erkek işitme engelliler için camiler ve Kur’an kurslarında resmi olarak yaygın din eğitimi faaliyetleri baş-lamıştır.

Kur’an-ı Kerim tilavetinde bulunmanın mahreç ve ses temelli olması, işitme engelliler tarafından okunamayacağı anlamına gelmemektedir. Her ne kadar seslerin yapılarını, mahreçlerini ve bazı inceliklerini ortaya koyamasalar da ala-cakları eğitim sayesinde parmak alfabesi aracılığı ile harfler bir araya getirilerek ayetler okunabilmekte, takibi ve değerlendirmesi kolaylıkla yapılabilmektedir.

Türkçe metinleri okuma-yazma konusunda güçlüklerle karşılaşıyor olma-larından dolayı Kur’an-ı Kerim okumasını öğrenmeleri, dua ve sureleri ezber-lemeleri neredeyse imkânsız olarak görülen işitme engelli bireyler, işaret dili öğrenen Kur’an kursu öğreticileri ve din görevlilerinin yardımıyla zannedildi-ğinin aksine hızlı bir şekilde Kur’an-ı Kerim okumaya başlamışlardır.

Çok sayıda örneğin bulunduğu bir Elif-Bâ cüzünün, işitme engelli birey-lerin Kur’an-ı Kerim öğretimi için büyük önem taşıyacağı şeklindeki görüş-ler ve işitme engelli bireylerden gelen yoğun talepler, böyle bir çalışmanın yapılmasını gerekli kılmıştır. Bu ihtiyacı karşılamak amacıyla işitme engelli bireyler, Diyanet İşleri Başkanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı uzmanları ile aka-demisyenlerden oluşan bir komisyon kurularak hazırlıklara başlanmıştır. Bu sürecin sonunda İşitme Engellilere Özel Elif-Bâ isimli çalışmamızın Harfler ve Kelimeler kitabı tamamlanmıştır.

Diyanet İşleri Başkanlığı

ÖN SÖZ

7

GİRİŞ

Peygamber Efendimiz (s.a.s.) “Sizin en hayırlınız Kur’an-ı Kerim’i öğrenen ve öğretendir.” buyuruyor. İşitme engelliler duymuyor, konuşamıyor ama par-maklarıyla gönülden Kur’an-ı Kerim’i okuyabiliyorlar. Kur’an okumayı öğ-rendikleri zaman çok mutlu olduklarını söylüyorlar. Dudakların susup ellerin konuştuğu gün gelmeden önce işitme engelli kardeşlerimizin ellerini Kur’an-ı Kerim’le buluşturalım.

Kur’an-ı Kerim’i okumaya engel yoktur şiarıyla, bu alanda uzman olan eğitimcilerle çalıştaylar yapıldı. Bu çalıştaylarda alınan kararlar bir yıl boyun-ca işitme engelli öğrencilere ders olarak okutuldu. Anlaşılırlık, derse katılım, eğitsel değer açısından uygun olan kararlar Elif-Bâ’da yer aldı.

Bu Elif-Bâ, Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından basılan Elif-Bâ’lar temel alı-narak hazırlanmıştır. İslam dünyasında yapılan çalışmalar incelendi ve işitme engellilerle istişareler yapıldı. Bu istişareler neticesinde komisyonumuz, Türk Dil Kurumu tarafından kabul edilen Türk İşaret Dili Alfabesi’nin kullanılma-sına karar verdi.

Türkiye’de yaklaşık 10 yıldır Türk İşaret Dili Alfabesi ile Kur’an Eğitimi ya-pılmaktadır. Türk İşaret Dili Alfabesi’nin özüne sadık kalarak, harflerin kalın-lık, incelik ve pelteklik özellikleri renklerle ifade edilmiştir. Buna göre siyah renk ince harfleri, kırmızı renk kalın harfleri, mavi renk peltek harfleri, yeşil renk de ince boğaz harflerini temsil etmektedir. Ayn harfi için ters tırnak ( ‘ ) işareti, cezimli hemze için de tırnak ( ’ ) işareti belirlenmiştir.

Öğrenmeyi kolaylaştırmak amacıyla, harfler sıralama ve şekil benzerliği dikkate alınarak 7 gruba ayrılmıştır, her grubun sonuna 3 alıştırma sayfası bir de okuma sayfası ilave edilmiştir.

Sayfalar ve alıştırmalar işitme engelli algısına uygun sadelikte uzmanı ta-rafından tasarlanmıştır. İşitme engellilerin öğrenimlerini kolaylaştırmak ama-cıyla harflerin yalnızca seslerine yer verilmiştir. İşitme engelliler duymadıkları için çabuk unutuyorlar, bu sebeple Elif-Bâ’da öğrenmeyi zevkli ve eğlenceli hâle getiren bolca alıştırma ve tekrara yer verilmiştir.

Uzatma konusu işitme engellilere sunulmuş, iki aa, iki ii, iki üü ve dört aaaa olarak daha kolay kavradıkları gözlenmiş ve Elif-Bâ’da bu şekilde yer almıştır. Şapkalı ââ inceltme anlamında kullanılmıştır.

8

HARFLER VE İŞARETLERİ

جدح خ

ث ب ترذ

ضصشسزط

ا

ىنك مو

قه

لفغعظ

İnce Sesli Harfler

Kalın Sesli Harfler

Peltek Harfler

İnce Sesli Boğaz Harfleri

9

HARFLERİ TANIMA ÇALIŞMASI

ىهـلغاومفبحنقتخر

كثدزشجذسصطİnce Sesli HarflerKalın Sesli HarflerPeltek Harflerضظع


10

HARFLERİN GRUPLANDIRILMASI

ث ب ت ا1. GRUP HARFLER

2. GRUP HARFLER

3. GRUP HARFLER

4. GRUP HARFLER

خح ج

زذ ر د

ضصشس

11

HARFLERİN GRUPLANDIRILMASI

5. GRUP HARFLER

6. GRUP HARFLER

7. GRUP HARFLER

غعظط

كق لف

ى و ن هم

İnce Sesli Harfler


Peltek Harfler


12

HAREKELER

ÜSTÜN İnce harfleri “e”, kalın harfleri “a” sesiyle okutur.

ESREİnce harfleri “i”sesiyle,

Kalın harfleri “ı-i” arası bir sesle okutur.

ÖTREİnce harfleri “ü”, kalın harfleri “u” sesiyle okutur.

ََ

ُ

13

1. GRUP HARFLER

اَ

َب

َت

َث

اُ

ُب

ُت

ُث

اِ

ِب

ِت

ِث

14

ا

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

ئ

ئ

ا

ا

اُاَ اِ

E

BaştaOrtadaSonda

İÜ

اا

15

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

بب

ب

ب

بBE

BaştaOrtadaSonda

BİBÜ

بب

ُبَب ِب

16

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

تت

ت

ت

تTE

BaştaOrtadaSonda

TİTÜ

تت

ُتَت ِت

17

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

ثث

ث

ث

ثSE

BaştaOrtadaSonda

SİSÜ

ثث

ُثَث ِث

18

SÜBÜ

TEBİ

Tİ SE

ِث

ُب

ِث

بَ

ُت

َث

ِت

ُت

ِت

تَ

ُث

ِب

ِب

ِث

ُت

ثَ

ُب

َت

UYGUN YAZI İLE EŞLEŞTİR

19

AYNI HARFLERİ EŞLEŞTİR

ثتبا

ا بب

ثت

تث

ئ

ث

تب

ا

20


َبَثاَِئتَ

اُِت

ُثÜ

BE SE

SÜTE

ETİ

İ

21

HARFLERİ OKUMA ÇALIŞMASI

ِب

ُث

اُ

اَ

تَ

اِ

ُث

ِت

ِب

َب

ُت

ُت

ُت

ُب

ِئ

ُث

بَ

َث

22

2. GRUP HARFLER

ُجَج ِج

ُحَح ِح

ُخَخ ِخ

23

ج

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

ج

ج

ج

ج

CE

BaştaOrtadaSonda

CİCÜ

جج

ُجَج ِج

24

ح

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

ح

ح

ح

ح

HA

BaştaOrtadaSonda

HİHU

حح

ُحَح ِح

25

خ

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

خ

خ

خ

خ

HA

BaştaOrtadaSonda

HİHU

خخ

ُخَخ ِخ

26

AYNI HARFİ BUL VE İŞARETLE

خخجح

خ

ج

ج

خ

ح

ح

ح

ج

27

UYGUN HAREKEYİ BUL

َُِج CÜ

َُِح HA

َُِخ Hİ

28

ِح

َح

َج

ُخ

ُج

ِخ

HU

HA

HA

HU

CE

Hİ

Cİ

Hİ

Cİ

HA

HU

Cİ

Hİ

CE

CE

Hİ

CÜ

HU


29


َح

ِخ

ِخ

ُج

َخ

َح

َخ

َخ

ُح

َج

ُج

ُخ

َج

ِح

ِح

ُخ

ُح

ِج

30

3. GRUP HARFLER

َد

َذ

َر

َز

ُد

ُذ

ُر

ُز

ِد

ِذ

ِر

ِز

31

د

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

د

د

د

د

DE

BaştaOrtadaSonda

DİDÜ

دد

ُدَد ِد

32

ذ

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

ذ

ذ

ذ

ذ

ZE

BaştaOrtadaSonda

ZİZÜ

ذذ

ُذَذ ِذ

33

ر

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

ر

ر

ر

ر

RA

BaştaOrtadaSonda

RİRU

رر

ُرَر ِر

34

ز

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

ز

ز

ز

ز

ZE

BaştaOrtadaSonda

ZİZÜ

زز

ُزَز ِز

35

UYGUN OLANI BUL VE YAZ

ُدR

Ü

Z

Z

İ

R

D

E

D

َز _E

ِرR_

_Ü

36

HARF VE HAREKEYİ SEÇ

ر

ر

د

ز

زر

د

د ذ

ُ

ُ

ُ

ِ

ِ

ِ

َ

َ

َ

RU

ZE

Dİ

37


Zİ

DE

DÜRU

Dİ

ZÜ

ZÜ

Rİ

ZE ُرَذ

ُدِد

ِرُز ُذ

َدِز

38


ُر

ُر

ُد

ُد

َذ

ِذ

َر

ُذ

ِذ

ُز

ِر

َر

ُذ

ِز

َد

ُر

ِد

َز

39

4. GRUP HARFLER

َس

َش

َص

َض

ُس

ُش

ُص

ُض

ِس

ِش

ِص

ِض

40

س

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

س

س

س

س

SE

BaştaOrtadaSonda

SİSÜ

سس

ُسَس ِس

41

ش

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

ش

ش

ش

ش

ŞE

BaştaOrtadaSonda

ŞİŞÜ

شش

ُشَش ِش

42

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

ص

ص

ص

ص

SA

BaştaOrtadaSonda

SİSU

صص

ُصَص ِصص

43

ض

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

ض

ض

ض

ض

DA

BaştaOrtadaSonda

DİDU

ضض

ُضَض ِض

44


ضصشس

شض

ض

صس

سش

ص

س

ضص

ش

45

BULMACA

ZÜSYİD

UTBUSĞ

İSOKDS

RHEŞAİ

UDESMŞ

İŞASNÜ

َشَس ِشِس ُشُسَضَص ِضِص ُضُص

46


Dİ

ŞÜ

SİŞİ

SE

DU

Sİ

SÜ

SA ِشِصَس

ِض

ُضُس َص

ِس ُش

47


ُش

ُص

ِش

َض

َش

ِش

ِص

ُض

ُس

ِص

ِض

ُس

َس

ِض

َص

ِس

َس

ُص

48

5. GRUP HARFLER

َط

َظ

َع

َغ

ُط

ُظ

ُع

ُغ

ِط

ِظ

ِع

ِغ

49

ط

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

ط

ط

ط

ط

TA

BaştaOrtadaSonda

TİTU

طط

ُطَط ِط

50

ظ

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

ظ

ظ

ظ

ظ

ZA

BaştaOrtadaSonda

ZİZU

ظظ

ُظَظ ِظ

51

ع

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

ع

ع

ع

ع

‘A

BaştaOrtadaSonda

‘İ‘U

عع

ُعَع ِع

52

غ

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

غ

غ

غ

غ

ĞA

BaştaOrtadaSonda

ĞİĞU

غغ

ُغَغ ِغ

53


غعظط

ظغ

غ

غط

طظ

ط

ع

عع

ظ

54

UYGUN OLANI İŞARETLE

ِغ

َع

ِظ

ُع

َغ َظ

ِغ َظ

ِط

ِع

َط

َغ

55

BULMACA

ِغُغ

ِع

َعَغ

َظ

ِظ

ُط

ُظ

َط

Z

U

56


ُط

ِط

ِع

َغ

ُغ

ُظ

ِظ

َط

ِع

ُع

َظ

ُع

ِغ

ُظ

َع

ُغ

َع

َغ

57

6. GRUP HARFLER

َف

َق

َك

َل

ُف

ُق

ُك

ُل

ِف

ِق

ِك

ِل

58

ف

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

ف

ف

ف

ف

FE

BaştaOrtadaSonda

FİFÜ

فف

ُفَف ِف

59

ق

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

ق

ق

ق

ق

KA

BaştaOrtadaSonda

KİKU

قق

ُقَق ِق

60

ك

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

ك

ك

ك

ك

KE

BaştaOrtadaSonda

KİKÜ

كك

ُكَك ِك

61

ل

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

ل

ل

ل

ل

LE

BaştaOrtadaSonda

LİLÜ

لل

ُلَل ِل

62


لكقف

قك

ل

كف

فق

ك

ف

لل

ق

63

DOĞRU YAZILANLARI İŞARETLE

ِل

َك

ُك

ِك

ُق

لُ

ُف

ِف

َق

LÜ

KÜ

KE

Kİ

LÜ

KU

FÜ

Kİ

FE

64

LÂM-ELİF OKUMA ÇALIŞMASI

َلَلَ

َلُِلِـِلُ

ـَلِ

LÂÂ

LE-E

LE-İ

LE-Ü

Lİ-İ

Lİ-Ü

65


َل

ُق

َق

ِق

ُل

ِلِ

ُك

ُك

َف

ِك

ِل

َلِ

ِف

ُف

َك

ِف

ُف

ـَلُ

66

7. GRUP HARFLER

َم

َنَهَوَى

ُم

ُنُهُوُى

ِم

ِنِهِو

ِى

67

م

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

م

م

مم

ME

BaştaOrtadaSonda

MİMÜ

مم

ُمَم ِم

68

ن

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

ن

ن

ن

ن

NE

BaştaOrtadaSonda

NİNÜ

نن

ُنَن ِن

69

ه

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

ه

ه

ه

ه

HE

BaştaOrtadaSonda

HİHÜ

هه

ُهَه ِه

70

و

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

و

و

و

و

VE

BaştaOrtadaSonda

VİVÜ

وو

ُوَو ِو

71

ى

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

............. ............. ............. ............. .............

ي

ي

ي

ي

YE

BaştaOrtadaSonda

YİYÜ

يي

ُىَى ِى

72


ىوهنم

نم

يو

وي

مو

من

ه

ه

هي

ن

73

MÜ Hİ HÜ

NÜ Nİ Zİ

HÜ HE ME TE YÜ YE

ME Mİ HE

VÜ VE Vİ

َم

ُو

َي

ُه

ِن

َه


74


Yİ

MÜ

VENE

Mİ

YÜ

ME

Hİ

NÜ َنَوِم

ِه

َمُى ُم

ُن ِي

75


َى

ِي

ُه

َو

ُه

ِه

ِو

ِن

نُ

َم

َه

ُو

ِم

ُم

َن

يُ

َم

ِي

76

HARFLER VE İSİMLERİ

جدح خ

ث ب ترذ

ضصشسزط

ا

ىنك مو

قه

لفغعظ

ELİF

HÂÂ

ZÂÂY

TAA

KAAF

HÂÂ

BÂÂ

HAA

SİİN

ZAA

KÂÂF

VÂÂV

TÂÂ

DÂÂL

ŞİİN

‘AYYN

LÂÂM

YÂÂ

SÂÂ

ZÂÂL

SAAD

ĞAYYN

MİİM

CİİM

RAA

DAAD

FÂÂ

NÛÛN

İnce Sesli Harfler


Peltek Harfler


elİf-bÂ · 2020. 12. 9. · için çabuk unutuyorlar, bu sebeple elif-bâ’da öğrenmeyi zevkli...

Documents