GRUP İÇİ DENEYSEL ARAŞTIRMA

• Katılımcı sayısının sınırlı olduğu, sadece tek bir grubun oluşturulabildiği ya da sadece tek bir bireyle araştırmanın yürütüldüğü durumlarda grup içi deneysel araştırma yöntemi (within groups or individual design) kullanılır

1-Zaman serisi modeli (time series experiments) 2-Tekrarlanan ölçümler modeli (repeated measures experiments) 3-Tek denekli model (single subject experiments)

Deneysel araştırma türleri

Deneysel desen çeşidi Deney grubu Kontrol grubu Katılımcıların gruplara atanma şekli

Deneysel uyglama sayısı (en az)

Ölçme ya da gözlem sayısı

Grup içi Zaman serisi var Yok rasgele değil bir Her uygulamadan sonra

Tekrarlanan ölçümler var Yok rasgele değil iki Her uygulamadan sonra

Tek denekli tek ya da birkaç kişi Yok rasgele değil bir Birçok noktada

Gruplar arası

Yarı deneysel var Var rasgele değil bir bir

Gerçek deneysel var Var rasgele bir bir

Faktöriyel desen var Var Rasgele veya rasgele değil

iki bir

1.Zaman Serisi Modeli

• Sadece tek bir grupla çalışma olanağının olduğu ve bu grupla uzun bir zaman periyodu boyunca çalışılabildiği durumlarda kullanılabilir.

• Zaman serisi modeli kullanımında birlikte çalışmak için istekli bir sistem ya da kontrol grubunun olmadığı, bir okul alanı gibi tüm sistemin incelendiği durumlar idealdir.

• Bu modeldeki geçerliliği etkileyen tehditler veri elde etme sürecinin çok uzun sürmesinden kaynaklanmaktadır.

Zaman serisi modelinin geçerliliğini etkileyen etmenler• Zaman etkisi, ölçmeler ya da gözlemler arasındaki zaman aralıklarının kısaltılmasıyla

azaltılabilir. • Olgunlaşma, araştırmacılar tarafından istatistiksel olarak gidişat ortaya konularak

kontrol altına alınabilir.• Merkeze yönelme (statistical regression) etkisi, ön-testteki puanların incelenerek uç

değerlerin olup olmadığının belirlenmesiyle kontrol altına alınabilir.• Denek kaybı etkisi, araştırmacı tarafından önceden hesaba katıldığı sürece kontrol

altına alınabilir.• Deney öncesinde bağımlı değişken üzerinde yapılan ölçmeler, deneklerde uyarıcı

yada güdüleyici bir etki yaratarak deney sonu ölçmeyi etkileyebilir. Bu modelde, belli bir zaman periyodu boyunca tekrar eden test ve gözlemlerin yapılması ölçmenin (testing) geçerliliğe olan olumsuz etkisini azaltır.

Zaman serisi modelinin iki farlı türü vardır. - Bölünmüş zaman serisi ( interrupted time series) - Eşit zaman aralıklı zaman serisi (equlvalent time series)

Bölünmüş Zaman Serisi Modeli• Bu modelde önce bir zaman periyodu boyunca çok sayıda ön-test

ölçümleri yapılır sonra bir deneysel müdahalede bulunulur, daha sonrada birkaç kez son-test yapılır. • Ön-test ve son-test arasındaki farklı skorların ya da ön-testleri

kovaryans olarak kullanarak sadece son-testteki skorların incelenmesiyle veri analizi yapılır.

G   O1 O2 O3 O4 D O5 O6 O7 O8

  G: Grup

D: Deney, bağımsız değişkenin devreye girmesi

O: Ölçme veya gözlem

Eşit Zaman Aralıklı Model

• Araştırmacı dönüşümlü olarak birbirini izleyecek şekilde son-test ölçümleri yapar ve deneysel müdahalelerde bulunur. • Son test ölçümlerinin karşılaştırılmasıyla ya da bir zaman periyodu

boyunca verideki değişimi (kalıp, şablon) görebilmek için son-testlerdeki değerleri grafikleştirerek veri analizi yapılır.

G O1 D O2 D O3 D O4 D

G: Grup

D: Deney, bağımsız değişkenin devreye girmesi

O: Ölçme veya gözlem

2. Tekrarlanan Ölçümler Modeli• Bir grubun bir deneysel işlem altındaki performansı başka bir deneysel

işlem altındaki performansıyla karşılaştırılır. • Araştırmacı çok sayıda deneysel işlem arasından tercih yapar.

G O1 D1 O2 D2 O3     

G: Grup

D: Deney, bağımsız değişkenin devreye girmesi

O: Ölçme veya gözlem

Tekrarlanan ölçümler modelinin geçerliliğini etkileyen etmenler• İç geçerlilikle ilgili olan yanlı gruplama, merkeze yönelme, olgunlaşma,

denek kaybı gibi etmenler daha çok gruplar arası modellerin iç geçerliliğini düşürdüğünden tekrarlanan ölçümlerin bunlardan etkilenmediği söylenebilir.• Ön-test kullanılmazsa deney öncesi ölçme etmeninden de etkilenmez.• Zaman etmeni, kısa zaman aralıkları kullanılmazsa bu modelde iç

geçerliliği düşürebilir. • Bir deneysel işlem diğerini etkileyebilir ve araştırmacılar deneysel

işlemleri mümkün olduğunca birbirinden ayırmalıdır. • Tekrarlanan ölçümler modelinin iç geçerliliği oldukça yüksektir.

3. Tek Denekli Model• Bir araştırmada gruplardan daha çok bir bireyin davranışları hakkında

bilgi sahibi olmak gerekiyorsa kullanılır.• Çok fazla deneğe ulaşmak mümkün değilse kullanılır. • Değişimlerin grafiklerle incelendiği bir zaman serisi olarak ya da

katılımcının rasgele seçilmemiş olması nedeniyle yarı deneysel tasarımlar içinde de ele alınabilir. • Bağımsız değişkenin bağımlı değişken üzerindeki etkisi sadece bir

denek üzerinde yada birkaç denek üzerinde incelenir.• Uygulamanın etkililiği her bir denek için ayrı ayrı hesaplanır.

• Deneğin temel davranış düzeyi (başlama düzeyi) tanımlanır. • Deneysel işlem öncesi ve sonrasındaki denek davranışları uzun bir

süreçte gözlemlenir ve raporlanır. • Deneysel işlem sonrasında deneğin davranışları grafikle

gösterilmelidir. • Başlama düzeyi puanları ile deneysel işlem sonrası puanlar arasındaki

farklar için Wilcoxon Sign Testi kullanılabilir. Ya da davranışı gösterme sayısının dağılımı ki-kare ile incelenebilir.• Farklı bağımlı değişkenlerin etkisini incelemek için tekrarlı ölçümler

yapılır.

Tek denekli modelin geçerliliğini etkileyen etmenlerTek denekli modeller sadece birkaç kişiyle yürütüldüğü için iç geçerliliği azaltan çok az etmen vardır.• Çok sayıda deneysel işlem yapıldığından bir deneysel işlemden

öğrenilenler sonraki deneysel işlemin sonuçlarını etkileyebilir. • Deneysel işlem süreci çok uzun sürdüğü için zaman etmenini kontrol

altına almak güçtür. • Tek denekli modellerin genellenebilirliği düşük olduğu için dış

geçerliliğinin de düşük olduğu söylenebilir.

• Tek denekli modelin bir çok farklı türü vardır. Bunlardan en çok kullanılan üç tanesi;

-A/B tasarımı (A/B design), -Çoklu baseline modeli (multiple baseline design) -Alternatif deneyler modeli (alternating treatments)

A/B Tasarımı• A/B tasarımı uygulanması en basit modeldir.• A harfi başlama düzeyi belirleme aşaması• B harfi deneysel işlem aşaması • Eğer ölçümler arasında anlamlı bir farklılık varsa deneysel işlemin etkili

olduğu söylenebilir.• Bu desen deneysel işlem ortadan kalktıktan sonra deneğin müdahale

işleminden önceki davranışlarına geri dönüp dönmediğinin belirlenmesine imkan vermediği için neden-sonuç ilişkisinin kurulması güçleşir. Bu da iç geçerliliği düşürür.

• Bu tasarımın diğer varyasyonlarından biri, A/B/A ya da tersine tasarım (reversal design) dır.• Burada başlama düzeyi ölçülür (A), deneysel işlem yapılır ve bağımlı

değişken ölçülür (B), başlama düzeyi yeniden ölçülür (A). • Deneğin müdahale öncesi davranışlarına dönüp dönmediği tespit

edilebildiği için neden- sonuç ilişkisi kurulabilir. • Deneysel işlem bittikten sonra deneğin davranışlarının tekrar

başlangıçtaki düzeye gelmesinin beklenmesi bazı durumlarda etik bulunmamaktadır.

• Başka bir tür de ABAB desenidir.• AB desenindeki işlemlerin bir kez daha tekrar edilmesiyle

gerçekleştirilir. • ABA modeline göre neden-sonuç ilişkisinin daha kuvvetli kurulmasını

sağlar • ABA tasarımında deneğin davranışlarının başlama düzeyine gelmesi

sorununu ortadan kaldırır.

Çoklu Baseline Modeli• Beceri ve yetenek gibi geliştirilmesi düşünülen bazı kazanımların

başlama düzeyine dönmesinin imkansız olduğu araştırmalarda kullanılır.• Deneğin başlama düzeyine dönülmesi durumunda olumsuz

etkilenmesinin söz konusu olduğu durumlarda (etik nedenlerle) kullanılır• Bir bağımsız değişkenin etkisinin birden fazla durumlarda sınanması

amaçlanır. Bahsedilen durumlar farklı denekler, farklı davranışlar ve farklı ortamlardır.

3.Alternatif Deneyler Modeli

• Araştırmacı iki ya da daha fazla deneysel işlemin etkilerini inceler

• Çıktılar üzerinde hangi deneysel işlemin daha etkili olduğunu belirler.

Bir uzaktan öğrenme çevresinde transaksiyonel uzaklık ve özerklik• Amaç: Bir akademik yıl boyunca transaksiyonel uzaklık ile özerklik arasındaki

ilişkinin nasıl değiştiğini ve bu ilişkinin demografik değişkenlerden nasıl etkilendiğini tespit etmek.• Yöntem: Deneysel desende tasarlanan bu çalışmanın örneklemi Helenistik Open

University lisansüstü öğrencilerinden 29 kişilik bir gruptan oluşmaktadır. Bir akademik yıl içinde (2012-2013) öğrencilere iki farklı zamanda bir anket uygulanmıştır. Anket transaksiyonel uzaklık ölçeğini, özerklik ölçeğini ve demografik değişkenlere ilişkin soruları içermektedir.• Sonuç:Transaksiyonel uzaklıkta küçük bir farklılık olmuştur özellikle birbirini anlama

(co-understanding) boyutunda. Özerkliğin boyutlarından biri olan duyarlılık boyutunda da küçük bir farklılık olmuştur. Bir akademik yıl boyunca yapılan her iki ölçümde de transaksiyonel uzaklıkla özerklik arasında bir ilişki bulunamamıştır.

Transactional Distance and Autonomy in a Distance Learning Environment

• G. Vasiloudis [vasiloudisg@gmail.com], M. Koutsouba [makouba@phed.uoa.gr], Y. Giossos [xayiannis@gmail.com], I. Mavroidis [imavr@tee.gr], Hellenic Open University, Greece

• This paper studies the transactional distance between the students and the tutor as well as the autonomy of students in a postgraduate course of the Hellenic Open University (HOU). The aim of the paper is to examine how the relation between autonomy and transactional distance evolves during an academic year and how this relation is affected by demographic parameters, such as gender, age group and student experience (year of studies). For this purpose an empirical research was conducted and a sample of postgraduate students responded to a questionnaire (which included a scale for transactional distance, a scale for autonomy and demographic questions) during two different time periods within an academic (2012-2013). The results of the statistical analysis showed that during the evolution of the learning process there was a small change in transactional distance, especially for the dimension of co-understanding, while there was also a change in one of the dimensions of autonomy, namely sensitivity to others. However, no relation was observed between transactional distance and autonomy, ether in the first or the second measurement during the academic year. This finding is also regarded in the overall framework of the different critiques and interpretations of Moore’s theory.

İçerik geliştirmede çevrimiçi işbirliğine dayalı takip ve yönetim aracının geliştirilmesi ve bu aracın etkililiği Erinç Karataş, Ahmet Mahiroğlu• Yöntem:Bir durum çalışması olarak ele alınan bu araştırma, 2010-2011 eğitim

öğretim yılı Gazi Üniversitesi Uzaktan Eğitim Meslek Yüksekokulu İçerik Geliştirme Ekibinde yer alan 43 çalışan ve 2 yöneticinin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Deneysel işlem sürecinde tek grup öntest sontest deneysel desen kullanılmıştır. Araştırmanın bağımsız değişkeni geliştirilen çevrimiçi işbirliğine dayalı proje takip ve yönetim aracının kullanımı, bağımlı değişkeni ise çalışan görüşleridir.• Sonuçlar:Bu tür araçların, içerik geliştirme süreçlerinde yönetim açısından proje

yönetim sürecini desteklediği ve proje takibini kolaylaştırdığı, projenin sonuca ulaşmasındazamandan tasarruf edildiği; ekip iletişimini sağlıklı ve hızlı kıldığı ve son olarak araç açısından bakıldığında aracın kullanımının kolay, işlevsel, güvenli ve güvenilir olduğu bulgularına ulaşılmıştır.

Changes in Student Attitudes Regarding a Web-Based HealthProfession Course.• Lesh, Steven G.; Guffey, J. Stephen; Rampp, Lary C.• Amaç: asenkron (eş zamansız) ağ tabanlı sağlık meslek kursunun

öğrencilerin başarıya ilişkin tutumlarına etkisini belirlemek amaçlanmıştır.• Yöntem: tek grup öntest son test tasarımına uygun olarak yapılan

çalışmada tutum ölçeği ve başarı testi uygulanmıştır. • Sonuç: öğrenme modülleri etkili olmuştur. Öğrencilerin tutumlarında

olumlu yönde değişiklik olmuştur.