LAPAROSKOPİK CƏRRAHİYYƏNİN DÜNƏNİ,
BU GÜNÜ VƏ SABAHI
Prof.Dr.Med Q.F.MÜSLÜMOV
M.Topçubaşov adına Elmi Cərrahiyyə Mərkəzi
GİRİŞ TƏQDİMATI
LAPAROSkOPİYA
YUNAN MƏNŞƏLİ Lapara- ”QABİRĞALARLA QALÇA SÜMÜKLƏRİ
ARASINDA OLAN YUMŞAQ ƏTLİ HİSSƏ- the "flank or loin "
Skopein, ”GÖRMƏK, BAXMAQ, MÜAYİNƏ ETMƏK” mənası kəsb edir
laparoskop – qarın divarındakı dəliklərdən qarın
boşluğuna daxil edilmiş endoskop vasitəsilə abdominal orqanları müayinə etmək və ya kiçik müdaxilə etmək
endoskop - boşluqlu orqanın daxilinə salinmaqla müayinı və müdaxilə məqsədilə istifadə edilən alət
.
LAPAROSKOPİK CƏRRAHİYYƏ
• Minimally invasive surgery –mümkün • qədər kiçik kəsik və travma• Key hole surgery – qarın boşluğuna• daxil olmaq üçün istifadə edilən ilk dəlik• Belly button surgery , kamera göbəkdən daxil edilir• Band-Aid surgery, dəliklər o qədər kiçik olur ki adi
striplərlə qapatmaq olur • Endoscopic surgery - çünki qarın boşluğundan başqa
bütün boşluqlu orqanlarda müdaxilə üçün istifadə edilən alət endoskop adlanır
• Abdominoskopya• Peritoneoskopya və s.
LAPAROSCOPIZANIN ÜSTÜNLÜKLƏRİ
• SANTİMETRDƏN DƏ KİÇİK KƏSİKLƏR
XƏSTƏYƏ ƏN MİNİMAL TRAVMA
VERDİYİNDƏN XƏSTƏ
• EVƏ TEZ GEDİR.
• TEZ SAGALIR.
• POST OPERATİV
AĞIRLAŞMALAR AZDIR
• ÇAPIQ YOXDUR
LAPAROSCOPİYANIN RİSKLƏRİ
• Ümumilikdə açıq əməliyyatlardan daha təhlükəsizdir.
• Diagnostik laparoscopyada-ağırlaşmalar hər 1000 nəfərin 2-3-də
• Piylənməsi və yanaşı gedən xəstəlikləri olan insanlarda risk daha çoxdur
• Laparoscopiya ümumi anesteziya altında aparıldığından anesteziyanın riskləri
• Laparotomiyaya konversiya oluna bilir
Alətlər
1. Verres iynəsi:
Qarın boşluğunun ən incə olduğu göbək nahiyəsindən havanı periton boşluğuna vurmaq üçün(pneumoperitoneum) istifadə edilir.
2. Electron laparoflator:
– Verres iynəsi və ya troakar vasitəsilə havanı qarın boşluğuna vurmaq üçün istifadə edilən qurğu
– Qarın boşluğunda lazım olan təzyiqi daim stabil saxlayır
– Bəzi tiplərində vurulan havanıQızdırmaq xüsusiyyətinə malikdir
3. Trocarlar:
– Qarın boşluğunda hər hansi manipulyasiya icra etmək üçün istifadə ediləcək alətlərin keçə biləcəyi
4. Telescop:
– Müxtəlif ölçülü və buvaqlı kameralar.
-- Periton boşluğuna baxmaq uçün istifadı edilən video kamera.
5. Camera 5. Camera növlərinövləri..
6. I6. Işıq mənbəyişıq mənbəyi..
Iki növü var:-bir dəfəliklik- çox istifadə üçün
Onlar hər ikisi atravmatik və ya dişli ola bilir.
7. S7. Sixac və qayçılarixac və qayçılar::
8. Bipolyar elektrocərrahiyyə9. Unipolyar elektrocərrahiyyə10. Laser.11. Ultrasəs sistemi12. sorucu, irriqasiya sistemi13. Tikis alətləri14. Laparoscopic konteyner15. Toxuma morselyatoru
DDigər alətlərigər alətlər
a. Dəlik açılır və troakar qoyulurb. Pnemoperitoneum Verres iynəsi və ya troakar vasitəsilə yardılır. c. İynə və ya troakar usaqlıqistiqamətində dərizə paralel salınırd. Iynə və ya troakar qarında olandan sonra dəqiqədə 2.5 liter
olmaqla qarındaxili təzyiq 15mmHg çatdırılır
2. 2. PPneumoperitoneumneumoperitoneumun yaradılmasıun yaradılması::
TARİXİ
•1970-ci illərə qədər bu ginekoloq və qastroenteroloqlar
tərəfindən diaqnostik məqsədlə istifadə edilib.
•Therapeutic laparoscopy- müalicəvi laporoskopiya
1970.ci illərin əvvələrində ginekoloqlar tərəfindən təklif
edilmişdir.
•Sürətli texniki tərəqqi, texnologiyaların inkişafı, cərrahiyyənin
inkişafı müasir az-invaziv cərrahiyyənin inkişafına gətirdi
TARİXİ
• 1901, Sentyabr, alman cərrahı George Kelling sistoskopla itlərin qarnına hava vurmaqla – yəni ilk dəfə pnevmoperitoneum yaratmaqla laparaskopiya etmişdir
KALENDAR TARİXİ• 1901- Georg Kelling itlərdə pnevmoperitoneum şəraitində
laparoskopiya • 1911 – B. M. Bernheim - riqid sistoskopla şiş metastazlarını aşkar
etmək üçün qarın boşluğuna baxmışdır• 1911, H.C. Jacobaeus, termin "laparotorakoskopiya”• 1918, O. Goetze, pnevmoperitoneum üçün iynə• 1920, Zollikofer – CO2• 1936, Boesch –ilk laparoskopik tubal sterilizasiya• 1953, Professor Hopkins rigid linza sistemi• 1960, Kurt Semm, alman ginekoloqu – avtomatik insuflyator• 1972, H.Coutnay Clarke – İlk laparoskopik tikiş texnikası• 1977, Dekok – ilk lap assistensiyalı appendektomiya
1977, Kurt Semm endoloop
1985, Erich Mühe, Almaniya , ilk lap xolesistektomiya
1987, Ger – İlap yırtıq plastikası
• 1980-ci illərdə yüksək imkanları olan televizion
kameralar laparoskopiyanın effektivliyini xeyli artırdı
• İnternet vasitəsilə ilk laparoskopik əməliyyatın
translyasiyası 1996-cı ildə baş tutdu.
• 1997-ci il Mart ayının 3-də komputerləşmiş robot
sisteminin köməyi ilə insan üzərində ilk dəfə Dr. J.
Himpens tərəfindən laparoskopik cərrahiyyənin bir
hissəsi icra edilmişdir.
TARİXİ
TARIXI• 1960 –Alman
ginekoloqu Kurst Semm avtomatik insuflzator kəşf edir və 1966-ci ildə onu demonstrasiya edir
• 1972 – Lap. Sistektomiya
• 1981 – Lap. appendektomiya
BU GÜNÜ
Bu günü
BU GÜNÜ
TƏK DƏLİKDƏN LAPAROSKOPİYA
TƏK PORT LAPAROSKOPİYA
TƏK PORT CƏRRAHİYYƏ
BU GÜNÜ
ENDOSKOPİK CƏRRAHİYYƏ
Endoskopik cərrahiyyə
Endoskopik proseduralar üçün xüsusi endoskoplar
3D VİDEO SİSTEM
• 3D görüntülü filmlərdə olduğu kimi cərrah xüsusi eynəklər geyinməklə görüntünü 3D formatda izləyir
ROBOTİK CƏRRAHİYYƏ
CƏRRAH ÖZ OTAĞINDAN ÇIXMADAN
ROBOTUN KÖMƏYİ İLƏ ƏMƏLİYYAT
APARIR
GƏLƏCƏK
Robotik Cərrahiyyə
•Cərrahın etdiyi ən incə
hərəkətləri komputer
vasitəsilə robotik əllərə
ötürən xüsusi sistemlər
•Da Vinci systemi
•Zeus systemi
DA VİNÇİ SİSTEMİ
EKRANSıZ VIZUALIZASIYA SISTEMI
(HOLOGRAM PROJECTION SYSTEM)
Artıq 3D sistemi tam yayılmamış, hətta hamının
Bu barədə informasiyası olmamış öz yerini digər
müasir vizualizasiya metoduna verir. Yaxın gələ-
cəkdə videogörüntünü xəstənin üstündə havada 3D formatında görəcək.
Bu zaman bu tip görüntülərdə ən vacib hesab edilən dərinlik hissi və bu
görüntü problemi tam həll ediləcək.
GƏLƏCƏK• Hazırda əzələdaxili inyeksiya məqsədilə istifadə
etdiyimiz iynələrin içindın keçə biləcək laparoskoplar
istehsal edilir.
• bunun hesabına lap. cərrahiyyənin lokal anesteziya
ilə aparılması da mümkün olacaq ki, bu da
anesteziyaya xas riskləri aradan qaldıracaq
“From the inability to let well alone ,from too much
zeal for the new and contempt for what is old,
from putting knowledge before wisdom ,science
before art and cleverness before commonsense,
treating patients as cases ,from making the cure
of the disease more grievous than endurance of
the same ,good lord deliver us”
– Sir Robert
Hutchison