مانگی داهاتو دادگای كه تنی كه الر بانگهێش���ت س���ه نگاوی مه حمود ده كات له س���ه ر ئه و هه ڕه ش���انه ی گه رمیان���ی ل���ه كاوه پێش���تر رۆژنامه نوس���ی كردوه و ده نگه كه ی

تۆماركراوه .تایبه ت به ئاوێنه : دادوه ر حسێن محێدی���ن ل���ه دادگای كه تنی كه الر به ئاوێنه ی راگه یاند كه "له سه ر ئه و هه ڕه ش���انه ی مه حمود س���ه نگاوی به ته له ف���ون ل���ه كاوه گه رمیان���ی كردوه ، ل���ه 2014/1/21دا بۆ دادگا

بانگده كرێت".ناوبراو ئاماژه ی به وه كرد كه ئه و

دۆسیه یه پێشتر له الی دادوه رێكی تر بو، به اڵم به ه���ۆی ئه وه ی ئه و دادوه ره ئاماده نه بوه ، ئه و كه یسه ببینێ ، دۆس���یه كه چۆته الی ئه و، دادوه ری ناوبراو وتی "هه رچه نده من دادوه ری به راییم، به اڵم به سیفه تی 2014/1/21 ل���ه كه تن، دادوه ری

ئه و كه یسه ده بینم".نه بونی ئاماده ب���ون و له ب���اره ی ك���ه س���كااڵلێكراو، س���كااڵكه ر و له ئێس���تادا س���كااڵكه ر له ژیان���دا ئ���ه و وت���ی "م���ن كه نه م���اوه ، به س���یفه تی دادوه ر ئ���ه و مه له فه له ژیاندا نازانم كه سێكیان ده بینم،

نه ماوه ، تا به یان وه فاتێك دێته ناو مه له فه كه وه ، ئێمه له كاری خۆمان

به رده وام ده بین".له الیه كی تره وه ، برای بكوژه كه ی حس���ێن" "عومه ر گه رمیانی كاوه به ئاوێن���ه ی راگه یاند ك���ه "ئه گه ر كاوه م وتبێت���ی خ���ۆی براك���ه م كوش���توه ، هه قه ئه وه ش بڵێت كه كێ ئ���ه و كاره ی پێكردوه ، چونكه تا ئێستاش ئێمه نازانین سه ربه خۆ ئه و كاره ی كردوه یاخود كه سی تر

پێیكردوه ".

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )407( سێشەممە 2013/12/17

w w w . a w e n e . c o m

12 »» 17 »»

تاكه شتێك ئه مریكا و ئێرانی كۆكردبێته وه ، نیگه رانییان بوه له ته ندروستی من

«« 17 «« 12 ««6تاڵه بانی له ویکیلیکسدا:

تا رێژه ی داهاتی نه وت له بودجه دا زیاتر بێت، ئاستی ده ستبه رداربونی خه ڵك له دیموكراسی گه وره تر ده بێت

««17ده نیز نه تالی : بریكاری وه زیری دارایی عێراق:له الیه ن حسێن شه هرستانی و 10 وه زیره وه

نوسراومان بۆ كراوه كه بودجه ی هه رێم ببڕین

کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار تیراژ: 4500 ته له فۆن: 3201274 ناونیشان: سلێمانی گه ڕه کی شۆڕش- به رامبه ر ئاماده یی شۆڕشی کوڕان

8 »»

ریکالم

9 »»

له سه ر دۆسێیه کی کاوه گه رمیانی مه حمود سه نگاوی بانگهێشتی دادگا ده كرێت

بۆ كاوه گه رمیانی.. قه قنه س و... پێنووسێكی پێپه تی

کاوه گه رمیانیمه حمود سه نگاوی«« 3

گ����ۆڕان به نیازه یه كه می����ن كۆنگره ی ببه ستێت و له هه ولێر نیشتمانی خۆی ئاوێن����ه ش زانیاریه كان����ی به پێ����ی سه ركرده ناڕازییه كان بانگهێشتی ئه و كۆنگره یه كراون، به اڵم هێش����تا دیار

نیه به شدار ده بن یان نا.ئاوێن����ه ، س����لێمانی : ئارام ش����ێخ محه مه د، رێكخه ری ژوری هه ڵبژاردنی بزوتنه وه ی گۆڕان به ئاوێنه ی راگه یاند، ك����ه "به بڕیاری لیژنه ی بااڵ كۆنگره كه هۆكاره ك����ه ش هه ولێ����ر، ده برێت����ه په یوه ن����دی به گرنگیی ش����وێنی ئه و ش����اره وه هه یه كه پایته ختی هه رێمی كوردستانه و حه قی خۆیه تی كۆنگره ی

گۆڕان له وێ ببه سترێت".

ئ����ارام ده نگ����ۆی به ش����داریكردنی ژماره یه كی زۆری ئه ندامانی كۆنگره ی به ته زكیه ره تكرده وه و وتی ، "به ش����ی ه����ه ره زۆری ئه ندامان����ی كۆنگره كه ، ك����ه ده كات����ه 75%، به هه ڵب����ژاردن و رێنماییه كان قانون����ی و ش����ه رعیه تی هات����ون، ب����ۆ نمون����ه 350 ك����ه س هه ڵبژێردراوی ق����ه زاو ناحیه كانن كه له الیه ن مه كۆكان����ه وه هاتون، ئه وانی تر كه ده مێنن����ه وه ئه ندامانی جڤاتی ژوره كان، ئه ندامان����ی نیش����تمانی، ئه م فراكسیۆنه كانی جڤاتی گشتیی ، خوله و خول����ی پێش����وی په رله مانی كوردس����تان، فراكس����یۆنی به غ����دا، ئه ندامان����ی ئه نجومه ن����ی پارێ����زگای

س����لێمانی ، هه مو ئه مانه شه رعیه تی وه ك هه یه ، هه ڵبژاردنی جه ماوه ریان چۆن ژوره كان ش����ه رعیه تی قانونی و

رێنماییه كانیان هه یه ". بزوتنه وه ی گ����ۆڕان جیاواز له حزبه سیاس����یه كانی دیكه ی كوردس����تان، تا پێش كۆنگ����ره خاوه نی په یڕه وی ناوخۆ نیه و پش����تی به ستوه به چه ند رێنماییه ك كه په یكه ره ی رێكخراوه یی گۆڕانی له سه ر وه ستاوه ، له مباره یه وه ئارام ش����ێخ محه مه د وتی ، "هه یكه لی رێكخراوه یی بزوتنه وه ی گۆڕان له سه ر بنه مای ئه و رێنماییانه بنیاتنراوه كه پێیده وترێ����ت رێنماییه بنه ڕه تیه كان، ل����ه دوای كۆنگره ش ئ����ه و رێنماییانه

یه كێ����ك وه رده گ����رن. ش����ه رعیه ت له ته وه ره كانی كۆنگره ش پێداچونه وه و

ده ستكاریكردنی ئه و رێنماییانه یه ".ئاوێن����ه ، زانیارییه كان����ی به پێ����ی هه ڵس����وڕاوه ناڕازییه كان����ی گ����ۆڕان بانگهێش����تی كۆنگره ك����راون، به اڵم ئ����اگاداری له وان����ه یه كێ����ك هی����چ ورده كارییه كان����ی ئه و كۆنگره یه نین و هێش����تا خۆیان یه كالنه كردوه ته وه بۆ

به شداریكردن یان به پێچه وانه وه .بانیمارانی ، له وباره یه وه عوس����مان یه كێ����ك له هه ڵس����وڕاوه ناڕازییه كان، راگه یاند، "هێشتا شتێكی به ئاوێنه ی ئه وتۆ نیه بۆ ئه وه ی به شداریی بكه ین

یان نا".

گۆڕان كۆنگره كه ی ده باته هه ولێروسه ركرده ناڕازییه كانیش داوه ت ده كات

تاڵه بانی.. یه که م سکرتێرو

دوا سکرتێری یه کێتی4 »»

کۆبونه وه یه کی جه ماوه ری بزوتنه وه ی گۆڕان فۆتۆ: ئاوێنه

ئه گه ری به هێز هه یه كۆنگره ی چواره می یه كێتی دوابخرێت، به وپێیه ی ماوه یه كی كه می له به رده مدا ماوه بۆ به س���تنی و چه ندی���ن كێش���ه ی گه وره ش هێش���تا ده بێت ماونه ته وه و به هه ڵپه سێردراوی پێش ئ���ه و واده ی���ه یه كالییبكرێنه وه ، له وانه پۆس���تی س���كرتێری گشتیی ، ئه ندامان و به ش���داربونی میكانیزم���ی چۆنیه تی هه ڵبژاردنی سه ركردایه تی . به وت���ه ی س���لێمانی: ئاوێن���ه ، س���ه رچاوه یه كی بااڵی ناو یه كێتی كه ئام���اده نه بو ن���اوی بهێنرێت، لیژنه ی ب���ااڵی كۆنگ���ره له ب���ه رده م چه ندین كێش���ه ی گه وره دایه كه ده بێت پێش له وانه ش یه كالییانبكات���ه وه ، كۆنگره كێشه ی هه ڵبژاردنی سكرتێری گشتیی، چۆنیه ت���ی به ش���داریكردنی ئه ندامانی كۆنگ���ره كه ده بێ���ت ژماره یان هه زار بێ���ت، چۆنیه ت���ی هه ڵبژاردنی كه س

س���ه ركردایه تی كه چه ن���د بۆچونێك هه یه له باره ی���ه وه ، بابه تێكی دیكه ش ئه نجومه نی ده س���ه اڵتی ك���ه ئه وه یه ناوه ند كه مبكرێت���ه وه یان وه ك خۆی

بمێنێته وه .وه ك سه رچاوه كه وتی ، " له ئێستادا كوتله كان له یه كتری ده ترس���ن، له وه ی الیه كیان زۆرترین خه ڵكی خۆی ببات و خ���ۆی زاڵ بكات به س���ه ر الیه نه كانی دیكه دا، بۆی���ه هه وڵی هه رالیه كیان بۆ ئه وه یه رێگری له وه بكرێت به فرتوفێڵ

خه ڵكی ببرێته ناو كۆنگره وه "ئه گه ر یه كێتی په نا بۆ دواخس���تنی كۆنگ���ره ش بب���ات، پێویس���ته ئ���ه م هه نگاوه به پێی په یڕه وی ناوخۆ بنێت، ئه وه ش له رێگه ی پلنیۆمه وه كه جارێك دواخ���راوه و یه كجاری���ش ده توانرێ���ت

كۆنگره دوابخرێت.

ئه گه ر هه یه كۆنگره ی چواره می یه كێتی

دوابخرێت

یه كێتی ده یه وێت په رله مان دان بنێت به ئیداره ی خۆرئاواداو

پارتیش دژی ده وه ستێته وه فراكس���یۆنی یه كێتی به نیازه له گه ڵ ده ستپێكردنی دانیشتنه كانی په رله مان، پرۆژه ی���ه ك بێنێته ن���او په رله مانه وه ئی���داره ی به فه رم���ی ئ���ه وه ی ب���ۆ خۆبه رێوه بردن���ی رۆژئاوا بناس���ێنێت، له به رامبه ریشدا په رله مانتارێكی پارتی به موزایه ده ی له و شێوه یه هه نگاوێكی سیاسی ناوده بات. ئه مه ش ناكۆكی ئه و دو الیه نه به ئاشكرا ده رده خات له سه ر

«« 2پرسه هه ستیاره كان.

2 »»

ئا: هاوكار حسێن

یه كێتی ماوه ی ته نها 45 رۆژی له به رده مدا ماوه بۆ به ستنی كۆنگره ی

چواره می خۆی و تا ئه مڕۆ گرنگترین لیژنه كه لیژنه ی په یڕه وی ناوخۆیه ده ستبه كارنه بوه و چه ندین كێشه ی گه وره ش هێشتا به هه ڵپه سێردراوی

ماونه ته وه و ده بێت پێش ئه و واده یه یه كالییبكرێنه وه ، له وانه پۆستی سكرتێری گشتیی ، میكانیزمی

به شداربونی ئه ندامان و چۆنیه تی هه ڵبژاردنی سه ركردایه تی .

ئه گه رچی ئاوێنه زانیاریه كانی به پێی لیژن���ه كان ك���ه ژماره ی���ان 14 لیژنه یه پێش���تر پێكهێنراون، به اڵم گرنگترینیان ك���ه لیژن���ه ی په ی���ڕه وی ناوخۆیه ، تا ئێس���تا ده س���تبه كارنه بوه ، ك���ه كاری ئاس���انكاریكردنه بۆ كۆنگره ، به وپێیه ی س���ه ركردایه تی و هه ڵبژاردنی ش���ێوه ی ئۆرگان���ه كان و نێ���وان په یوه ن���دی ناوخ���ۆو په ی���ڕه وی هه مواركردن���ی هه مواركردن���ی ئه رك و ده س���ه اڵته كانی ئه نجومه نه كان ده گرێته ئه س���تۆ. ئه مه

له كاتێكدایه ، لیژنه ی په یڕه وی ناوخۆ بۆ كۆنگره ی سێ كه ساڵی 2008 پێكهێنرا، ماوه ی نزیكه ی 20 مانگی له به رده مدا بو ب���ۆ ئه وه ی كاره كانی ته واو بكات، به اڵم لیژنه ی په یڕه وی ناوخۆی ئه مجاره ته نها یه ك مانگی له به رده مدا ماوه و هێش���تا

ده ستی به كاره كانی نه كردوه .ناو ب���ااڵی به وته ی س���ه رچاوه یه كی یه كێتی كه له به ر هه س���تیاریی بابه ته كه ئاماده نه بو ناوی بهێنرێت، له ئێس���تادا لیژنه ی بااڵی كۆنگره له به رده م چه ندین كێش���ه ی گه وره دایه بۆ ئ���ه وه ی پێش كۆنگ���ره یه كالییان بكات���ه وه ، یه كێك له وانه كێش���ه ی هه ڵبژاردنی سكرتێری چوارچێوه یه ش���دا ل���ه م گش���تییه ، بۆچونێك هه یه له ناو یه كێتیدا پێیوایه ، م���ادام تاڵه بانی نه خۆش���ه و ناتوانێت ئه ركه كانی جێبه جێبكات، ده بێت یه كێك دیاریبكرێ���ت ب���ۆ ئه وه ی ئه و ش���وێنه پڕبكاته وه ، له دۆخێكی وه ك ئێستاش���دا كه ت���ای ملمالنێ���ی نێ���وان كوتله كان ئه س���ته مه پله ی كواڵن، گه یش���توه ته بتوانرێت رێكه وتن له سه ر جێگره وه یه ك بكرێت. به تایبه ت ك���ه هه فته ی رابردو چه ند وێنه یه ك���ی تاڵه بانی باڵوكرانه وه و

باس له وه كرا ته ندورستی به ره و باشی چوه .

كێش���ه ی دوه م ك���ه یه كالنه بۆته وه و خه می س���ه ره كی كوتله كانه ، چۆنیه تی به ش���داریكردنی ئه ندامانی كۆنگره یه كه ده بێت ژماره یان هه زار كه س بێت، وه ك سه رچاوه كه وتی ، " له ئێستادا كوتله كان له یه كتری ده ترس���ن، ل���ه وه ی الیه كیان زۆرترین خه ڵكی خۆی ببات و خۆی زاڵ بكات به س���ه ر الیه نه كانی دیكه دا، بۆیه هه وڵ���ی هه ر الیه كیان بۆ ئه وه یه رێگری له وه بكرێ���ت به فرتوفێڵ خه ڵكی ببرێته ناو كۆنگ���ره وه ". به پێ���ی زانیاریه كانی ئاوێنه ش، ل���ه م چوارچێوه یه دا هه ندێك كێش���ه ی جددی بۆ یه كێتی دروستبوه ، له وان���ه هه ندێك ده س���ه اڵت له په یڕه ودا هه یه و دراوه ته س���كرتێری گش���تی كه ئه ندامان���ی كۆنگره ده توانێ���ت %20ی به ته زكیه دیاریبكات، به اڵم ئێستا هه مو ئه گه ره كان به و ئاراسته یه ن كه تاڵه بانی ئاماده ی كۆنگره نابێت، له م حاڵه ته شدا

نازانرێت ئه و ده سه اڵته بدرێته كێ . یه كێكی دیكه له گرفته كان بریتیه له وه ی له كۆنگره ی داهاتودا سه ركردایه تی چۆن هه ڵبژێردرێت، بۆ ئه مه ش چه ند بۆچونێك

هه یه ، هه ندێك پێیوایه ده بێت له رێگه ی ئه نجومه ن���ی ناوه ندیه وه بێت، هه ندێكی تر بڕوای به سیستمی هاوسه رۆكی هه یه ، به ش���ێكیش له گه ڵ ئه وه دان سیس���تمی ئه نجومه نی سێ كه سی یان چوار كه سی یان پێنج كه س���ی په یڕه و بكرێت، به اڵم ئه م���ه ش وه ك باقی كێش���ه كانی دیكه

هێشتا یه كالنه كراوه ته وه .هاوكات بابه تێكی دیكه ی ناو یه كێتی ئه وه یه كه ده سه اڵتی ئه نجومه نی ناوه ند كه مبكرێته وه یان وه ك خۆی بمێنێته وه ، هه م���و ئ���ه م مه س���ه النه خراونه ته ژێر ده س���تی لیژنه ی بااڵی كۆنگره ، كه ئه م لیژنه یه ش كۆبونه وه ی له گه ڵ س���ه رجه م مه كته ب���ه كان ك���ردوه ، به اڵم تائێس���تا

هه ڵبژاردنی مه ڵبه نده كان نه كراوه . زانیاریه كانی ئاوێنه ئاش���كرایده كه ن، ته نان���ه ت ئه گ���ه ر یه كێت���ی په ن���ا بۆ دواخس���تنی كۆنگره ش ببات، پێویسته ئ���ه م هه نگاوه به پێی په ی���ڕه وی ناوخۆ بنێت، ئ���ه وه ش له رێگه ی پلنیۆمه وه كه جارێك دواخراوه و یه كجاریش ده توانرێت

كۆنگره دوابخرێت. به پێ���ی له كاتێكدای���ه ، ئه م���ه دوێن���ێ یه كێت���ی ، راگه یاندنه كان���ی

له كۆبونه وه یه ك���دا له گ���ه ڵ ژماره ی���ه ك پێش���كه وتوه كانی كادره ئه ن���دام و سنوری هه ولێر، به رهه م ساڵح، جێگری سكرتێری گشتیی یه كێتی ، رایگه یاندوه ، "دواخس���تنی كۆنگره به هیچ شێوه یه ك قابیلی قبوڵكردن نیه و پێویسته له كاتی

دیاریكراوی خۆیدا ئه نجامبدرێت".یه كێتی له پلنیۆمێكی یه ك كاتژمێریدا له رۆژی 10ی تش���رینی یه كه م، بڕیاریدا كۆنگ���ره ی چواره می خ���ۆی له كۆتایی كانونی دوه می ساڵی داهاتو )2014(دا

ببه ستێت.پێشتریش د. یوسف گۆران، وته بێژی فه رمی كۆمس���یۆنی ب���ااڵی ئاماده كاری كۆنگره ی چواره می یه كێتی نیش���تمانی كوردس���تان، به ئاوێنه ی راگه یاند، "تاكه ئاس���ته نگ ته نها كاته و تائێستا بیرمان كۆنگره یه ئ���ه و نه كردوه ت���ه وه ل���ه وه

دوابخرێت."یه كێتی له كاتی دروستبونیه وه له ساڵی 1976، س���ێ كۆنگره و چ���وار پلنیۆمی به ستوه ، كۆنگره ی یه كه م له ساڵی 1992 له هه ولێر و سلێمانی ، دوه م له ساڵی 2001 له سلێمانی ، س���ێیه میش له ساڵی 2010،

له سلێمانی .

ئا: هێمن مامه ند، هه ولێر

فراكسیۆنی یه كێتی به نیازه له گه ڵ ده ستپێكردنی دانیشتنه كانی

په رله مان، پرۆژه یه ك بێنێته ناو په رله مانی كوردستانه وه بۆ ئه وه ی به فه رمی ئیداره ی خۆبه رێوه بردنی رۆژئاوا بناسێنێت، له به رامبه ریشدا په رله مانتارێكی پارتی هه نگاوێكی له و شێوه یه به موزایه ده ی سیاسی ناوده بات. ئه مه ش ناكۆكی ئه و دو الیه نه به ئاشكرا ده رده خات له سه ر

پرسه هه ستیاره كان.

یه كێتی په رله مانتاری ئ���ازاد گۆران نیش���تیمانی كوردس���تان له په رله مانی كوردس���تان له لێدوانێكیدا ب���ۆ ئاوێنه وت���ی : "ئێم���ه وه كو لیس���تی س���ه وز له هه وڵی ئه وه داین دوای ده ستپێكردنی دانیش���تنه كانی په رله مان، ش���اندێكی په رله مان بنێرینه رۆژئاوای كوردستان و له نزیكه وه ئی���داره ی خۆبه رێوه بردنه كه ببین���ێ ، پاش���ان ش���انده كه راپۆرتی خۆی له باره یه وه بنوس���ێت و بیهێننه وه په رله مان، ئێم���ه ش له الیه ن خۆمانه وه ئه وه ی بۆ پێشكه شده كه ین پرۆژه یه ك په رله مان���ی كوردس���تان به فه رمی ئه و له گه ڵدا مامه ڵه ی بناس���ێت و ئیداره یه

بكات".

گۆران دڵنیایه له باره ی ئه نجامی ئه م ده ڵێت: فراكس���یۆنه كه یه وه و هه وڵه ی "ئه گه ر ئه م شانده له سه رجه م الیه نه كان پێكبێت و بچن سه ردانی رۆژئاوا بكه ن و به چ���اوی خۆی���ان بارودۆخه كه ببینن، پێموایه ئه م پرۆژه یه له په رله مان ده نگ

ده هێنێت".له به رامبه ریشدا شوان شێخ ئه حمه د پارت���ی فراكس���یۆنی په رله مانت���اری دیموكرات���ی كوردس���تان له په رله مانی كوردس���تان ئه م هه نگاوه ی فراكسیۆنه هاوپه یمانه كه ی پێشویان به موزایه ده ی "من ده ڵێت، وه س���فده كات و سیاسیی پێموای���ه ئ���ه م پرۆژه ی���ه پرۆژه یه كی موزایه ده ی سیاس���ییه ، چونكه به پێی ده س���توری عێراق پرس���ی س���نورو به ده س���ت واڵتان له گه ڵ مامه ڵه كردن حكومه ت���ی عێراق���ه و ئێم���ه ش وه كو هه رێمی كوردستان نابێت كارێك بكه ین

پێچه وانه ی ده ستوری عێراق بێت".هه نگاوێك���ی گرتنه ب���ه ری ش���وان به ده ستتێوه ردان ده زانێت و له وشێوه یه پێیوایه هه رچه نده رۆژئاوای كوردستان س���ه ربه خۆبێت، "دواجار ئه م ئیداره یه له ناو واڵتێكه كه سوریایه و پێموایه ئێمه ناتوانین ده ستوه ربده ینه كاروباری ئه و واڵته ، به اڵم وه ك���و كۆمه ك و هاوكاری ده توانێت هه رێم په رله مان و حكومه تی هه م���و جۆره هاوكاریه ك���ی ئاواره كانی

رۆژئاوای كوردستان بكات".په رله مانتاره كه ی لیس���تی سه وزیش ئه و ش���ێوه لێدوانه ی په رله مانتاره كه ی كاریگ���ه ری ژێ���ر به چون���ه پارت���ی وه س���فده كات و حزب���ی سیاس���یه تی پارتی "په رله مانتاره كان���ی ده ڵێ���ت: هه مان سیاس���ه تی حزبه كه یان په یڕه و ده ك���ه ن، كه ئه م���ه ش حه قی خۆیانه ، به اڵم كاتێك دێینه س���ه ر به رژه وه ندی په رله مانتار ده بێ���ت میلل���ه ت، گه ل و به رژه وه ندی گه ل و میلله ت بخاته پێش

به رژه وه ندی ته سكی حزبایه تی ".گۆران وتیش���ی :" به راستی بۆ پارتی عه یب���ه و خه ته رێك���ی گه وره یه كه به م

شێوه یه مامه ڵه له گه ڵ په یه ده و ئیداره ی خۆبه رێوه بردنی رۆژئاوا ده كات".

پرۆژه كه م���ان تائێس���تا "ئێم���ه نه بینیوه ، به اڵم ه���ه ر كاتێك پرۆژه كه هاته په رله مان ئێم���ه بڕیاری خۆمانی بۆچونی ئه م���ه ش له س���ه ر ده ده ین"، مه ولود باوه مراد س���ه رۆكی فراكسیۆنی یه كگرتوی ئیس���المی بو سه باره ت به و

پرسه .هاوكات ش���وان قه اڵدزه یی سه رۆكی ئیس���المی بزوتن���ه وه ی فراكس���یۆنی "ئێمه وتی ، كوردس���تان له په رله مانی وه ك���و بزوتن���ه وه ی ئیس���المی ه���ه ر پرۆژه ی���ه ك له به رژه وه ن���دی خه ڵك���ی

كوردستان و نه ته وه كه ماندا بێت ده نگی بۆ ده ده ین". ش���وان ده پرسێت: ئێمه وه كو ك���ورد هه ر باس���ی یه كپارچه یی كوردو ئازادی ك���ورد ناكه ین؟ كه واته بۆچی ده ن���گ به پرۆژه یه كی له و جۆره نه ده ی���ن، بۆیه به دڵنیاییه وه ده نگی بۆ

ده ده ین".هێ���زه راب���ردودا رۆژی له چه ن���د سیاس���یه كانی خۆرئاوای كوردس���تان پێكهێنانی ئیداره یه كی خۆبه ڕێوه به ریان له ناوچه كوردیه ئازادكراوه كاندا راگه یاند به مه به س���تی ئیداره دانی كاروباری ئه و ناوچانه و ئه مه ش كاردانه وه ی ناوخۆیی و

ناوچه یی و نێوده وڵه تی لێكه وته وه .

ئاوێنه‌‌گرفته‌كانی‌‌به‌رده‌م‌یه‌كێتی‌‌بۆ‌به‌ستنی‌‌كۆنگره‌‌باڵوده‌كاته‌وه‌

یه‌كێتی‌‌ده‌یه‌وێت‌په‌رله‌مان‌دان‌بنێت‌به‌ئیداره‌ی‌‌خۆرئاواداو‌پارتیش‌دژی‌‌ده‌وه‌ستێته‌وه‌

تایبه‌ت(407( سێشه ممه 22013/12/17

ریکالم

ئاوێنه‌ی‌رووداوه‌کان

نامه‌كه‌ی‌‌نه‌وشیروان‌بۆ‌نه‌وشیروان

سه رتیپ جه وهه ر

ره خنان����ه ی ئ����ه و زۆری به ش����ێكی بزوتن����ه وه ی گ����ۆڕان له كۆی پرۆس����ه ی سیاس����ی به تایبه تی����ش س����ه ركردایه تی یه كێتیان ده گرت، ئه مڕۆ دوباره به رۆكی خۆیانی گرتۆته وه ، خه ریكه زمانی تیژو ئه رگۆمێنته كانی����ان یه كه یه كه ده كه ون، ئێستا روی خۆ گیڤكردنه وه یان نه ماوه ، خه ریكه له ده سه اڵت وه رگرتن نزیكده بنه وه بۆی����ه روی خۆی����ان له هه م����و ش����تێك وه رگێڕاوه و ئێستا نه ده بیستن نه ده بینن، دو مانگ زیات����ره په رله مان بونی نییه ، هیچ ده س����ه اڵتێك به س����ه ر حكومه ته وه ره قیب نییه و بۆش����ایی ده ستوریی هه یه ك����ه س نقه ی نای����ه ت، خراپت����ر ئه وه یه ئه مان دو ساڵه مێشكی ئه م میلله ته یان ن����ه وت و له باس����ی ده زره نگان����ده وه به قاچاخبردنی، كه چی ئێس����تا به بۆری ده ڕوات له ده ره وه ی یاس����ای نه وت و گاز كه چی گۆڕان له په ی لێكده دات و گه رمی ده كات له خۆش����ی وه رگرتن����ی نوقاڵنه ی رۆژی وه ك حكوم����ه ت، پێكهێنان����ی به رات بزوتن����ه وه ی گۆڕان جامیلكه یه كی به ده س����ته وه گرتوه به ڵكو رۆژی به راته و

پارتی شتێكی بخاته ده ست.كاتێ����ك كاك نه وش����یروان نامه یه كی بۆ مام جه الل نوس����ی ئ����ه وكات ته مه نی مام جه الل 70 س����اڵ ب����و، له نامه كه یدا به م����ام جه اللی وت ت����ۆ پێت ناوه ته 70 ساڵ و باش����تره دابنیشیت جێگه كه ت بۆ خه ڵكی دیك����ه جێبهێڵی����ت، به وپێیه ی پیربوه ، به مه نتیقی ئه و كاته و ئێس����تاش قسه كه ی كاك نه وشیروان له جێی خۆیدا بو، به اڵم ئه گه ر هه مان نامه وه كو خۆی ئاراس����ته ی كاك نه وش����یروان بكه ینه وه ت����ۆ بڵێی چ وه اڵمێك����ی هه بێت؟ ئه وه تا دوای چه ن����د رۆژێكی دیكه هه م ته مه نی خۆی ده بێته 70 س����اڵ و هه م گۆڕانیش كۆنگره ده به س����تێت، كه واته با هه مان نامه بخوێنێته وه و وه اڵمی خۆی بداته وه ؟ بزانین ش����وێنه كه ی بۆ كێ جێده هێڵێت؟ گه ل����ۆ ئ����ه م پرس����یاره له ناو گ����ۆڕان

دروستبوه ؟باس����ی گۆڕان بزوتنه وه ی هه میش����ه له كاروباری حكومه ت ده س����توه ردان له كردوه ، له راس����تیدا نابێ����ت هیچ گروپ و الیه نێ����ك ده س����ت بخه ن����ه كاروب����اری حكومه ت، ئه م ره خنه یه ی گۆڕان له جێی خۆیدا ب����وه ، كه ده بێ حكومه ت له حزب جیابكرێته وه و حكومه ت و حزب هه ریه كه كاری خۆیان بكه ن، حزب ده ستوه رنه داته دانان و البردنی هیچ كه س����ێك، هه میشه ره خن����ه ی توندیان گرتوه ، ئ����ه م داوایه زۆر ره وای����ه و داوای هه مومان����ه ، ب����ه اڵم ئه مڕۆ گ����ۆڕان هه مان ئه زم����ون دوباره ده كات����ه وه و )به ئاش����كرا(، داوا ده كات له ئی����داره ی پێبكرێ����ت به ش����دارییان س����لێمانی وات����ه به ش����ێك له به ڕێوبه رو كاربه ده ستانی شاره كه بدرێت به گۆڕان و گۆڕان هه ڵسوڕاوی خۆی لێدابمه زرێنێ ؟! له پێكهێنانی حكومه تی����ش داوایانكردوه به پێی ئیس����تحقاقی هه ڵبژاردن به شیان گشتیی و به ڕێوبه ری له به ڕێوبه رو بدرێت كاربه ده س����تانی دیكه ی كابینه ی نوێ ؟! من ده پرسم ئه م هه ڵوێست و داخوازییه ی گۆڕان هه م����ان ئه زمونی پارتی و یه كێتی نییه ئه مڕۆ خۆیان داوای ده كه ن و دوباره ی

ده كه نه وه ؟ كه واته چییان گۆڕی ؟بێگوم����ان كاتمان له ب����ه رده م ماوه بۆ ئه وه ی به ش����ێك ل����ه و ره خنانه ی گۆڕان له الیه نه كانی دیك����ه به تایبه ت پێش����تر یه كێ�ت����ی ده گرت ئه مڕۆ دوباره له خۆیان گ����ۆڕان ئه وه ن����ده ی ده یبینین����ه وه ، قس����ه ی له س����ه ر نه وت و وه زیری سامانه سروشتییه كان كردوه و هه مو رۆژێك باسی گرێبه س����ت و پاره ی ش����یرینی و وه زیری هیچ ده كرد، سروش����تییه كان س����امانه الیه نێك ئه وه نده قسه ی نه كردوه ، كه واته فه رمون ئ����ه وه حكومه ت پێكده هێنرێت، رێگری بكه ن له دوباره دانانه وه ی ئاش����تی

هه ورامیی !؟ته نها ب����ون و ئۆپۆزس����یۆن كاتێ����ك نائارامییه ك����ی چ ب����ون، له په رله م����ان سیاس����یان ناب����ۆوه ، كاتێكی����ش منه ی ده یان����ه وێ كه س ده ك����ه ن ده س����ه اڵت نقه ی نه یه ت، حكوم����ه ت و په رله مانێكی بێده نگی����ان گه ره ك����ه ، بیریانچ����وه ئه و خه ڵك����ه ی ده نگی ب����ه وان داوه به ڵێنێك له نێوانیان����دا بوه ، به ڵێنێك به )قس����ه ( دیكه ، له وان����ی گۆڕان����ی جیاده كرده وه كه چی ئێستا گۆڕان نه ك له خۆی ناچێت،

به ڵكو كه سیش له و ناچێت.

رۆژنامه‌ی‌ئاوێنه‌‌پێویستی‌‌به‌موحه‌ریر‌و‌په‌یامنێره

رۆژنامه ی ئاوێنه پێویستی به موحه ریرێك و په یامنێرێكه .به مه رجێك: ئه زمونی رۆژنامه نوسیی پێشوتری هه بوبێت.

ده وامه كه ی نیو تایمه .كه سی ئاره زومه ند ده توانێت تا 2013/12/25

له ڕێگه ی ئه م ئیمه یله وه CV بنێرێت:

newspaper@awene.com

چه کدارێکی سه ر به په یه ده

‌‌‌ئا:‌ئاوێنه‌

بڕیاره‌‌‌1/21دانیشتنێكی‌‌دادگایی‌‌له‌كه‌یسی‌‌هه‌ڕه‌شه‌كردن‌له‌شه‌هید‌كاوه‌‌گه‌رمیانی‌‌له‌الیه‌ن‌مه‌حمود‌سه‌نگاوی‌‌له‌دادگای‌‌که‌تنی‌كه‌الر‌به‌رێوه‌بچێت‌و‌ئێستا‌زۆرێك‌له‌چاودێران‌پێیانوایه‌‌تیرۆركردنی‌‌كاوه‌‌گه‌رمیانی‌‌له‌دو‌

سیناریۆ‌به‌ده‌ر‌نییه‌،‌یان‌به‌بڕیاری‌‌مه‌حمود‌سه‌نگاوی‌‌كراوه‌،‌یان‌له‌دژی‌‌

مه‌حمود‌سه‌نگاوی‌‌كراوه‌.

له‌وه‌ته‌ی‌‌كاوه‌‌گه‌رمیانی‌‌تیرۆركراوه‌،‌ن����اوی‌مه‌حمود‌س����ه‌نگاوی‌‌ته‌مه‌ن‌62 ساڵی‌‌فه‌رمانده‌ی‌‌س����ه‌ربازی‌و‌ئه‌ندامی‌‌مه‌كته‌بی‌‌سیاسی‌‌یه‌كێتی‌‌زۆر‌ده‌هێنرێت،‌به‌وپێیه‌ی‌‌پێش����تر‌له‌تۆمارێكی‌‌ده‌نگیدا‌كه‌‌له‌به‌ش����ێك‌له‌په‌یج����ه‌‌كوردییه‌كانی‌‌فه‌یس����بوك‌ كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌‌ ت����ۆڕی‌‌باڵوكراته‌وه‌،‌مه‌حمود‌سه‌نگاوی‌‌قسه‌ی‌‌ساردو‌نه‌شیاو‌به‌كاوه‌‌گه‌رمیانی‌‌ده‌ڵێت‌و‌

هه‌ڕه‌شه‌ی‌‌كوشتنیشی‌‌لێده‌كات.له‌دیدی‌‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌هه‌رێمه‌وه‌‌بگره‌‌به‌پیره‌ژنه‌‌جگه‌رس����وتاوه‌‌ ده‌گات‌ ت����ا‌گه‌رمیانیه‌كه‌ی‌‌دایكی‌،‌"كاوه‌‌گه‌رمیانی‌"‌سه‌رنوسه‌ری‌‌گۆڤاری‌‌رایه‌ڵ‌‌و‌په‌یامنێری‌‌رۆژنامه‌ی‌‌ئاوێنه‌،‌له‌سه‌ر‌قه‌ڵه‌م‌و‌كاری‌‌رۆژنامه‌وانی‌‌تیرۆركراوه‌‌و‌كوشتنه‌كه‌شی‌‌

"تیرۆری‌‌سیاسییه‌".له‌س����ه‌رچی‌‌و‌به‌فه‌رمانی‌‌كێ‌‌ ب����ه‌اڵم‌تیرۆر‌كراوه‌؟‌ئه‌مه‌‌ئه‌و‌پرس����یاره‌یه‌‌كه‌‌

تا‌ئێستا‌وه‌اڵمه‌كه‌ی‌‌ون‌و‌نادیاره‌!تیرۆركردنه‌كه‌وه‌،‌ له‌س����ه‌ره‌تای‌‌ هه‌ر‌زۆربه‌ی‌‌س����ه‌رنجه‌كان‌له‌سه‌ر‌به‌رپرسه‌‌بااڵكان����ی‌‌ناوچ����ه‌ی‌‌گه‌رمیان����ه‌‌و‌ناوی‌‌دو‌به‌رپ����رس‌به‌پل����ه‌ی‌‌یه‌ك����ه‌م‌و‌دوه‌م‌ده‌هێنرێت‌كه‌‌كاوه‌‌كێش����ه‌ی‌‌یاس����ایی‌‌له‌گه‌ڵ‌‌هه‌ردوكیاندا‌هه‌بوه‌،‌كه‌‌ئه‌وانیش‌مه‌حمود‌س����ه‌نگاوی‌‌و‌عه‌دنانی‌‌حه‌مه‌ی‌‌

مینه‌یه‌.ب����ه‌اڵم‌س����ه‌ره‌ڕای‌‌ئ����ه‌وه‌ش،‌به‌پێی‌‌س����ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‌ئاگادار‌كه‌‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌راگه‌یان����د‌"ئه‌م‌دو‌كه‌س����ه‌‌هه‌ردوكیان‌له‌ناو‌چه‌قی‌‌ملمالنێكانی‌‌ئێس����تای‌‌ناو‌

یه‌كێتیدان".ئه‌م‌سه‌رچاوه‌یه‌‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌ده‌كات‌ك����ه‌‌به‌س����ه‌رنجدان‌ل����ه‌و‌دو‌خاڵ����ه‌ی‌‌س����ه‌ره‌وه‌،‌تیرۆركردنی‌‌كاوه‌‌گه‌رمیانی‌‌له‌دو‌سیناریۆ‌به‌ده‌ر‌نییه‌،‌یان‌له‌الیه‌ن‌به‌رپرس����انی‌‌بااڵی‌‌گه‌رمیانه‌وه‌‌بڕیاری‌‌له‌س����ه‌ر‌دراوه‌،‌یاخود‌ل����ه‌دژی‌‌ئه‌وان‌

كراوه‌.

له‌ه����ه‌ردو‌حاڵه‌ته‌ك����ه‌دا‌زومی‌‌گه‌وره‌‌ب����ه‌ر‌مه‌حم����ود‌س����ه‌نگاوی‌‌ده‌كه‌وێت،‌زیاتر‌ ناوبراو‌ به‌وپێی����ه‌ی‌‌ له‌یه‌كه‌میاندا‌له‌پێش����چاوه‌،‌له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی‌‌له‌رابردودا‌وه‌ك‌پیاوێكی‌‌س����ه‌ربازیی‌‌توند‌و‌توڕه‌‌له‌ناوخ����ۆی‌‌یه‌كێت����ی‌‌و‌الی‌‌نه‌یاره‌كانی‌‌یه‌كێتیش‌ناس����راوه‌.‌وێ����ڕای‌‌ئه‌وه‌ش،‌تیرۆركردنی‌‌ ل����ه‌دوای‌‌ كه‌س����انه‌ی‌‌ ئه‌و‌له‌سه‌نگاوییه‌وه‌‌ ده‌ستگیركراون‌ كاوه‌وه‌‌له‌ناوه‌نده‌‌ ب����ون،‌هه‌رچه‌ن����ده‌‌ نزی����ك‌هه‌س����تیاره‌كانی‌‌وه‌ك‌ئاس����ایش‌و‌دژه‌‌

تیرۆریشدا‌كاریان‌كردوه‌.له‌حاڵه‌تی‌‌دوه‌میشدا،‌وه‌ك‌سه‌رچاوه‌‌ئاگاداره‌كه‌‌ئاماژه‌ی‌‌بۆ‌ده‌كات،‌ناكرێت‌

ئه‌و‌س����یناریۆیه‌ش‌نادیده‌‌بگیرێت‌كه‌‌ئ����ه‌م‌كاره‌‌له‌دژی‌‌مه‌حمود‌س����ه‌نگاوی‌‌س����ه‌ریان‌ ئه‌وانه‌ی‌‌ به‌وپێیه‌ی‌‌ كرابێت،‌له‌كاروباری‌‌ئه‌منی‌‌ده‌رده‌چێت‌گومانیان‌ل����ه‌وه‌‌هه‌یه‌‌ك����ه‌‌یه‌كێ����ك‌به‌ته‌له‌فون‌و‌كوش����تن‌ هه‌ڕه‌ش����ه‌ی‌‌ ده‌نگی‌‌ تۆماری‌‌باڵویش����بێته‌وه‌و‌ ب����كات‌و‌ له‌یه‌كێ����ك‌كێش����ه‌كه‌ش‌چوبێت����ه‌‌دادگاوه‌،‌دواتر‌به‌بێ‌‌لێكدانه‌وه‌و‌حس����ابكردنی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌تۆمه‌ت����ی‌‌تیرۆركردنه‌ك����ه‌ی‌‌به‌س����ه‌ردا‌له‌س����ه‌ر‌كارێكی‌‌ بڕی����ار‌ بكش����ێته‌وه‌،‌به‌وجۆره‌‌بدات،‌له‌م‌روانگه‌یه‌وه‌‌ناكرێت‌ئه‌م‌سیناریۆیه‌ش‌له‌به‌رچاونه‌گیرێت‌كه‌‌تیرۆركردنه‌كه‌‌به‌شێك‌بێت‌له‌گه‌مه‌یه‌كی‌‌

گ����ه‌وره‌ی‌‌س����اغكردنه‌وه‌ی‌‌حس����اباتی‌‌ركه‌ب����ه‌ره‌كان،‌ك����ه‌‌قوربانیه‌كه‌ی‌‌كاوه‌‌

گه‌رمیانی‌‌رۆژنامه‌نوسه‌.‌ئێس����تا‌لێكۆڵینه‌وه‌كان‌له‌كه‌یس����ی‌‌تیرۆركردنی‌‌كاوه‌‌گه‌رمیانی‌‌به‌رده‌وامه‌و‌تا‌ئێس����تاش‌نه‌گه‌یش����تونه‌ته‌‌ئه‌نجامی‌‌كۆتای����ی‌،‌ئه‌مه‌‌له‌كاتێكدای����ه‌‌وابڕیاره‌‌له‌مانگی‌‌داهاتودا‌مه‌حمود‌س����ه‌نگاوی‌‌له‌س����ه‌ر‌س����كااڵیه‌كی‌‌كاوه‌‌گه‌رمیان����ی‌‌

بانگهێشتی‌‌دادگا‌ده‌كرێت.دادوه‌ر‌حس����ێن‌محێدین‌ل����ه‌دادگای‌‌که‌تن����ی‌‌كه‌الر،‌له‌وباره‌ی����ه‌وه‌‌ئاماژه‌ی‌‌به‌وه‌دا‌كه‌‌له‌س����ه‌ر‌ئه‌و‌هه‌ڕه‌ش����انه‌ی‌‌مه‌حمود‌س����ه‌نگاوی‌‌به‌ته‌له‌فون‌به‌كاوه‌‌گه‌رمیان����ی‌‌وت����ون،‌ب����ۆ‌دادگا‌بان����گ‌

ده‌كرێت.ناوبراو‌به‌ئاوێن����ه‌ی‌‌راگه‌یاند‌كه‌‌ئه‌و‌دۆس����یه‌یه‌ی‌‌پێش����تر‌له‌الی‌‌دادوه‌رێكی‌‌ت����ر‌بو،‌ب����ه‌اڵم‌به‌ه����ۆی‌‌ئ����ه‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌دادوه‌ره‌‌ئام����اده‌‌نه‌بوه‌،‌ئه‌و‌كه‌یس����ه‌‌ببینێ‌،‌دۆس����یه‌كه‌‌چۆته‌‌الی‌‌ئه‌و،‌ئه‌و‌وت����ی‌‌"هه‌رچه‌نده‌‌من‌دادوه‌ری‌‌به‌راییم،‌ب����ه‌اڵم‌به‌س����یفه‌تی‌‌دادوه‌ری‌‌كه‌تن،‌له‌‌

‌2014/1/21ئه‌و‌كه‌یسه‌‌ده‌بینم".نه‌بون����ی‌‌ ئاماده‌ب����ون‌و‌ له‌ب����اره‌ی‌‌له‌ئێستادا‌ كه‌‌ سكااڵلێكراو،‌ سكااڵكه‌ر‌و‌س����كااڵكه‌ر‌له‌ژیاندا‌نه‌م����اوه‌،‌ئایا‌ئه‌و‌دۆس����یه‌ی‌‌به‌چ����ی‌‌ده‌گات؟‌ئ����ه‌و‌وتی‌‌"من‌كه‌‌به‌س����یفه‌تی‌‌دادوه‌ر‌ئه‌و‌مه‌له‌فه‌‌ده‌بین����م،‌نازان����م‌كه‌س����ێكیان‌له‌ژیاندا‌نه‌ماوه‌،‌هه‌ت����ا‌به‌ی����ان‌وه‌فاتێك‌دێته‌‌ن����او‌مه‌له‌فه‌كه‌وه‌،‌ئێمه‌‌له‌كاری‌‌خۆمان‌

به‌رده‌وام‌ده‌بین".سكااڵی‌‌شه‌هید‌كاوه‌‌گه‌رمیانی‌‌له‌سه‌ر‌مه‌حمود‌س����ه‌نگاوی‌‌ئه‌ندامی‌‌مه‌كته‌بی‌‌سیاسی‌‌یه‌كێتی‌‌نیشتمانی‌‌كوردستان،‌له‌س����ه‌ر‌ئه‌وه‌‌بو‌كه‌‌مه‌حمود‌سه‌نگاوی‌‌هه‌ڕه‌ش����ه‌ی‌‌لێكردوه‌‌و‌له‌وباره‌یه‌ش����ه‌وه‌‌پێشتر‌كاوه‌‌گه‌رمیانی‌‌تۆمارێكی‌‌ده‌نگیی‌‌

مه‌حمود‌سه‌نگاوی‌‌باڵوكرده‌وه‌.

3(407(‌سێشه‌ممه‌‌‌2013/12/17هه‌نوکه

تیرۆركردنی‌‌كاوه‌‌گه‌رمیانی‌‌له‌دو‌سیناریۆ‌به‌ده‌ر‌نییه‌

‌‌‌ئا:‌ئاوێنه‌

برای‌‌ئه‌و‌كه‌سه‌ی‌‌تۆمه‌تباره‌‌به‌تیرۆركردنی‌‌كاوه‌‌گه‌رمیانی‌‌

رایده‌گه‌یه‌نێت،‌"ئه‌گه‌ر‌براكه‌م‌خۆی‌‌وتبێتی‌‌كاوه‌م‌كوشتوه‌،‌حه‌قه‌‌ئه‌وه‌ش‌

بڵێ‌‌كه‌‌كێ‌‌ئه‌و‌كاره‌ی‌‌پێكردوه‌،‌چونكه‌‌تائێستاش‌ئێمه‌‌نازانین‌سه‌ربه‌خۆ‌ئه‌و‌كاره‌ی‌‌كردوه‌‌یان‌

خه‌ڵه‌فاوه‌،‌یاخود‌كه‌سی‌‌تر‌پێیكردوه‌".

عومه‌ر‌حس���ێن،‌برای‌‌تۆمه‌تبار‌)ت(‌كه‌‌له‌ئێس���تادا‌به‌تۆمه‌ت���ی‌‌تیرۆركردنی‌‌كاوه‌‌گه‌رمیانی‌،‌زیندانیكراوه‌‌و‌دانیش���ی‌‌ئاوێنه‌دا‌ له‌دیدارێكی‌‌ ناوه‌،‌ به‌تاوانه‌كه‌یدا‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌ده‌كات،‌پێش‌ده‌ستگیركردنی‌‌براك���ه‌ی‌‌به‌و‌تۆمه‌ته‌،‌هه‌میش���ه‌‌دوعای‌‌خ���ۆی‌‌و‌بنه‌ماڵه‌كه‌ش���ی‌‌ئه‌وه‌ب���وه‌‌ك���ه‌‌ئه‌نجامده‌رانی‌‌تیرۆركردنی‌‌كاوه‌‌گه‌رمیانی‌‌ئاشكرابن‌و‌به‌س���زای‌‌خۆیان‌بگه‌ن،‌ئه‌و‌ده‌ڵێت‌"ئێس���تاش‌هه‌مان‌دوعا‌ده‌كه‌ین‌و‌ده‌ڵێین‌خوایه‌‌ئه‌م‌غه‌دره‌‌قبوڵ‌نه‌كه‌یت،‌ئه‌گه‌ر‌راستبێت‌براكه‌م‌دانی‌‌به‌و‌تاوانه‌دا‌ناوه‌،‌پێش���نیارده‌كه‌م‌هه‌ر‌له‌شوێنه‌كه‌ی‌‌كاوه‌‌گه‌رمیانی���دا‌به‌ده‌س���تی‌‌براك���ه‌ی‌‌كاوه‌،‌به‌س���زای‌‌خ���ۆی‌‌ب���گات،‌چونكه‌‌ئه‌وه‌ی‌‌به‌رامبه‌ر‌كاوه‌‌كرا،‌زوڵمێكه‌‌كافر‌

له‌كافری‌‌ناكات".‌عومه‌ر‌كه‌‌ناس���راوه‌‌به‌عومه‌ر‌خه‌لیفه‌‌و‌دانیشتوی‌‌كفریه‌،‌ئه‌وه‌ش‌ده‌خاته‌رو‌كه‌‌تائێستا‌چه‌ند‌جارێك‌هه‌وڵیداوه‌‌براكه‌ی‌‌ببین���ێ‌‌تا‌ه���ۆكاری‌‌ت���ه‌واوی‌‌روداوه‌كه‌‌له‌زمانی‌‌خۆیه‌وه‌‌ببیستێت،‌به‌اڵم‌رێگریی‌‌له‌روداوه‌كه‌‌ "ده‌مه‌وێت‌ ده‌ڵێت:‌ لێكراوه‌‌و‌تێبگ���ه‌م،‌چونكه‌‌ئ���ه‌و‌روداوه‌‌بۆ‌ئێمه‌‌وه‌ك‌ش���ۆكێك‌وابو،‌ئێم���ه‌‌له‌دورونزیك‌كێش���ه‌مان‌له‌گه‌ڵ‌ماڵی‌‌كاوه‌‌نه‌بوه‌،‌ئه‌و‌برایه‌شم‌كاوه‌ی‌‌نه‌ناسیوه‌،‌بڕواش‌ناكه‌م‌پێشتر‌هه‌ر‌بینیبێتی‌،‌بۆیه‌‌ئه‌و‌روداوه‌‌بۆ‌

ئێمه‌‌چاوه‌ڕواننه‌كراو‌بو".

به‌وته‌ی‌‌خه‌لیفه‌،‌براكه‌ی‌‌كه‌‌تۆمه‌تباره‌‌پیش���ه‌ی‌‌ گه‌رمیانی‌‌ كاوه‌‌ به‌تیرۆركردنی‌‌كارمه‌ندی‌‌ئاسایشه‌،‌ئه‌مه‌ش‌له‌كاتێكدایه‌‌زۆرتری���ن‌ئ���ه‌و‌روداوانه‌ی‌‌هاوش���ێوه‌ن،‌بكه‌ره‌كانی���ان‌س���ه‌ر‌به‌داموده‌زگاكان���ی‌‌ئاسایش���ن‌و‌وه‌كو‌چاودێرێكیش‌ده‌ڵێت،‌"ئه‌م‌ده‌زگایانه‌‌كه‌‌ئه‌ركیان‌پاراس���تنی‌‌ئه‌م���ن‌و‌س���ه‌المه‌تیی‌‌هاونیش���تمانیانه‌،‌زۆرجار‌كه‌سانی‌‌ناو‌ئه‌م‌ده‌زگایانه‌‌ده‌بنه‌‌مایه‌ی‌‌هه‌ڕه‌شه‌‌بۆ‌سه‌ر‌ئاسایشی‌‌خه‌ڵكی‌‌و‌توندوتیژیه‌كان،‌ له‌ك���رده‌وه‌‌ تێوه‌ده‌گلێن‌ئه‌م���ه‌ش‌ل���ه‌روداوی‌‌س���وتاندنی‌‌نالیا‌و‌هه‌ڵكوتانه‌‌س���ه‌ر‌په‌رله‌مانتاران‌له‌كه‌الر‌و‌كوشتنی‌‌برازاكه‌ی‌‌به‌كری‌‌حاجی‌‌سه‌فه‌رو‌روداوی‌‌كوش���تنی‌‌جێگ���ری‌‌به‌رپرس���ی‌‌پاس���ه‌وانه‌كانی‌‌تاڵه‌بان���ی‌‌ك���ه‌‌یه‌كێك‌له‌تۆمه‌تباره‌كان‌سه‌ر‌به‌هێزه‌‌ئه‌منیه‌كان‌

بو..‌هتد".‌خه‌لیفه‌‌ره‌تیشیده‌كاته‌وه‌‌كه‌‌له‌گه‌ڵ‌هیچ‌

به‌رپرسێكی‌‌یه‌كێتی‌‌نزیكایه‌تی‌‌هه‌بوبێت،‌ئ���ه‌وه‌ش‌كه‌‌ده‌وترێ‌‌پێش���تر‌ له‌باره‌ی‌‌كێشه‌ی‌‌هه‌بو،‌به‌اڵم‌له‌الیه‌ن‌به‌رپرسێكی‌‌بااڵی‌‌یه‌كێتییه‌وه‌‌بۆی‌‌چاره‌س���ه‌ركراوه‌،‌ئه‌و‌ده‌ڵێت:‌"خۆمان‌عه‌شره‌تمان‌هه‌یه‌،‌راس���ته‌‌كێش���ه‌ی‌‌هه‌بوه‌،‌به‌اڵم‌خۆمان‌

چاره‌سه‌رمانكردوه‌‌نه‌ك‌كه‌سی‌‌تر".‌له‌كۆتایی‌‌قسه‌كانیشیدا‌عومه‌ر‌خه‌لیفه‌‌جه‌خ���ت‌له‌وه‌‌ده‌كاته‌وه‌‌كه‌‌ئه‌و‌روداوه‌ی‌‌به‌س���ه‌ریاندا‌هاتوه‌‌زۆر‌كاریگه‌ری‌‌له‌سه‌ر‌خۆی‌‌و‌بنه‌ماڵه‌كه‌شی‌‌دروستكردوه‌،‌بۆیه‌‌"نازانم‌ئێس���تا‌خه‌ڵكی‌‌چۆن‌س���ه‌یرمان‌ده‌كات،‌به‌اڵم‌خۆمان‌زۆرمان‌پێناخۆشه‌‌،‌به‌ش‌به‌حاڵی‌‌خۆم‌حه‌زده‌كه‌م‌ئێس���تا‌

خوا‌رۆحم‌بكێشێ‌".‌كاوه‌‌گه‌رمیان���ی‌‌رۆژی‌‌5ی‌‌ئه‌م‌مانگه‌‌به‌به‌رچاوی‌‌ خ���ۆی‌‌و‌ ماڵه‌ك���ه‌ی‌‌ له‌ن���او‌دایكیه‌وه‌‌له‌الیه‌ن‌چه‌ند‌كه‌سێكه‌وه‌‌ته‌قه‌ی‌‌

لێكراو‌ده‌ستبه‌جێ‌گیانی‌‌له‌ده‌ستدا.‌

برای‌‌بكوژه‌كه‌ی‌‌كاوه‌‌گه‌رمیانی‌: هه‌ق‌وایه‌‌براكه‌م‌ئه‌وه‌ش‌بڵێت‌كه‌‌كێ‌‌ئه‌و‌كاره‌ی‌‌پێكردوه‌

‌‌ئا:‌هێمن‌مامه‌ند

په‌رله‌مانتارێكی‌‌كوردستان‌سوره‌‌له‌سه‌ر‌پێشنیازێكی‌‌خۆی‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌خانوه‌‌كرێیه‌كه‌ی‌‌كاوه‌‌گه‌رمیانی‌‌

له‌الیه‌ن‌په‌رله‌مانتارانه‌وه‌‌بكڕدرێته‌وه‌و‌دواتر‌بكرێته‌‌مۆنۆمێنت‌و‌سیمبوڵی‌‌ئازادی‌،‌برایه‌كی‌‌كاوه‌‌گه‌رمیانیش‌ده‌ڵێت،‌ئێمه‌‌ده‌مانه‌وێت‌په‌رله‌مان‌

بكوژی‌‌براكه‌مان‌بۆ‌بدۆزێته‌وه‌.

د.‌ش���وان‌قه‌اڵدزه‌ی���ی‌‌س���ه‌رۆكی‌‌فراكس���یۆنی‌‌بزوتن���ه‌وه‌ی‌‌ئیس���المی‌‌له‌لێدوانێكی‌‌ له‌په‌رله‌مانی‌‌كوردس���تان‌رایگه‌یان���د،‌ ئاوێن���ه‌‌ ب���ۆ‌ تایب���ه‌ت‌"دوای‌‌س���ه‌ردانیكردنم‌ب���ۆ‌گه‌رمیان،‌گه‌رمیان���ی‌‌ كاوه‌‌ له‌پرس���ه‌كه‌ی‌‌

جوانه‌مه‌رگ‌پێش���نیازی‌‌ئ���ه‌وه‌م‌كرد،‌كه‌‌سه‌رجه‌م‌په‌رله‌مانتارانی‌‌په‌رله‌مانی‌‌كوردستان‌به‌ش���ێك‌له‌موچه‌كانی‌ئه‌م‌مانگه‌یان‌ته‌رخانبكه‌ن‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌خانوه‌‌كرێیه‌كه‌ی‌‌كاوه‌‌گه‌رمیانی‌‌پێبكڕنه‌وه‌و‌دوات���ر‌بكرێته‌‌مۆنۆمێنت‌و‌س���یمبوڵی‌‌

ئازادی‌".قه‌اڵدزه‌یی‌‌وتیشی‌"‌هه‌رچه‌نده‌‌ئه‌وه‌م‌فه‌یس���بوكیش‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌ له‌ت���ۆڕی‌‌ده‌یزانێت،‌ كه‌س‌ هه‌مو‌ باڵوكردۆته‌وه‌و‌ب���ه‌اڵم‌تائێس���تا‌ك���ه‌س‌ب���ه‌ده‌م‌ئه‌و‌داخوازیه‌وه‌‌نه‌هات���وه‌،‌ره‌نگه‌‌ئه‌مه‌ش‌ب���ۆ‌ئه‌وه‌‌بگه‌ڕێته‌وه‌‌كه‌‌ئێمه‌‌هێش���تا‌په‌رله‌م���ان‌و‌ وه‌ك���و‌ كۆنه‌بوینه‌ت���ه‌وه‌‌

یه‌كتریمان‌نه‌بینیوه‌".له‌به‌رامبه‌ر‌ئه‌و‌پێش���نیازه‌،‌كاروان‌ئه‌حمه‌د‌برای‌‌كاوه‌‌گه‌رمیانی‌‌بۆ‌ئاوێنه‌‌

وتی‌:‌"ئێمه‌‌یه‌ك‌دینارمان‌له‌په‌رله‌مان‌ناوێت‌و‌نامانه‌وێت‌خانوی‌‌كاوه‌‌به‌پاره‌ی‌‌به‌ڵك���و‌ بكڕێت���ه‌وه‌،‌ په‌رله‌مانت���اران‌ئێم���ه‌‌ده‌مانه‌وێت‌په‌رله‌م���ان‌بكوژی‌‌براكه‌مان‌ب���ۆ‌بدۆزێته‌وه‌،‌چونكه‌‌ئێمه‌‌پێویسیتمان‌به‌پاره‌‌نییه‌،‌ئێستا‌هه‌مو‌خه‌ڵك‌و‌ش���ه‌قام‌بۆ‌ئێم���ه‌‌گه‌وره‌ترین‌

سه‌رمایه‌و‌پاره‌ن".ئه‌م���ه‌‌له‌کاتێکدایه‌‌که‌‌هه‌ینی‌رابردو‌دوای‌ئ���ه‌وه‌ی‌براک���ه‌ی‌سه‌رده‌ش���ت‌عوسمان‌سه‌ردانی‌ماڵی‌کاوه‌‌گه‌رمیانی‌ده‌کات‌و‌ماڵه‌که‌ی���ان‌ده‌بینێت،‌ده‌ڵێت‌"دڵ���م‌ژان‌ده‌کات‌که‌‌که‌س���ێکی‌وه‌ک‌کاوه‌‌گه‌رمیانی‌له‌شوێنێکی‌وادا‌بژی‌و‌مافی‌ژیانیشی‌پێ‌ره‌وا‌نه‌بینن،‌ئه‌گه‌ر‌بکوژه‌که‌ی‌سه‌رده‌شتی‌برام‌له‌ماڵێکی‌

وادا‌ببینیایه‌‌لێی‌خۆشده‌بوم.

براكه‌ی‌‌كاوه‌:‌ده‌مانه‌وێت‌په‌رله‌مان‌بكوژی‌‌‌‌‌براكه‌مان‌بدۆزێته‌وه‌‌نه‌ك‌خانوه‌كه‌ی‌‌بكڕێته‌وه‌ نازانم‌خه‌ڵكی‌‌چۆن‌

سه‌یرمان‌ده‌كات،‌به‌اڵم‌خۆمان‌

زۆرمان‌پێناخۆشه‌،‌به‌ش‌به‌حاڵی‌‌خۆم‌حه‌زده‌كه‌م‌ئێستا‌خوا‌رۆحم‌بكێشێ‌

‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌

ئێمه‌‌له‌دورونزیك‌كێشه‌مان‌له‌گه‌ڵ‌ماڵی‌‌كاوه‌‌نه‌بوه‌،‌ئه‌و‌برایه‌شم‌كاوه‌ی‌‌نه‌ناسیوه‌،‌بڕواش‌ناكه‌م‌پێشتر‌هه‌ر‌

بینیبێتی

‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌

تیرۆركردنی‌‌كاوه‌‌گه‌رمیانی‌‌له‌دو‌سیناریۆ‌

به‌ده‌ر‌نییه‌،‌یان‌له‌الیه‌ن‌به‌رپرسانی‌‌بااڵی‌‌گه‌رمیانه‌وه‌‌بڕیاری‌‌له‌سه‌ر‌دراوه‌،‌یاخود‌

له‌دژی‌‌ئه‌وان‌كراوه

کاوه‌‌گه‌رمیانی‌له‌سه‌رچی‌‌و‌

به‌فه‌رمانی‌‌كێ‌‌تیرۆر‌كراوه‌؟‌ئه‌مه‌‌ئه‌و‌پرسیاره‌یه‌‌كه‌‌تا‌ئێستا‌

وه‌اڵمه‌كه‌ی‌‌ون‌و‌نادیاره‌!

مانگی‌‌داهاتو‌مه‌حمود‌سه‌نگاوی‌‌له‌سه‌ر‌سكااڵیه‌كی‌‌كاوه‌‌گه‌رمیانی‌‌بانگهێشتی‌‌دادگا‌ده‌كرێت

مه‌حمود‌سه‌نگاوی‌

ئا: هاوكار حسێن

ئه مڕۆ 375 رۆژ تێپه ڕده بێت به سه ر نه خۆشكه وتن و دوركه وتنه وه ی تاڵه بانیداو له و هه مو ماوه یه دا بۆ دو جارو له رێگه ی چه ند وێنه ی وه ستاوه وه له میدیاكانه وه

ده ركه وتوه ، هه رجارێكیش وێنه كانی باڵوبونه ته وه ، كه سانی نزیكی تاڵه بانی باسیان له به ره وپێشچونی ته ندروستی

كردوه و رایانگه یاندوه ، له ماوه یه كی نزیكدا ده گه ڕێته وه خاكی نیشتمان.

پاش نزیكه ی 5 مانگ له دوركه وتنه وه ی و ئه ڵمانیا، له نه خۆش���خانه یه كی مان���ه وه ی رۆژی )17( ئای���اری 2013، چ���وار وێنه ی تاڵه بان���ی باڵوبون���ه وه ك���ه له یه كێكیاندا تاڵه بان���ی به قاتێك���ی ره ش و بۆینباخێكی س���وره وه له ناو باخچه یه ك���دا له گه ڵ تیمه به ته نیشتیه وه دانیش���توه و پزیشكیه كه ی د. نه جمه دین كه ریم، پارێزگاری كه ركوك و تاكه كه سی رێگه پێدراوو ئاگادار له ره وشی دانیش���توه ، به ته نیش���تیه وه تاڵه بان���ی له س���ێ وێنه كه ی تردا، تاڵه بانی به هه مان جلوبه رگه وه له گه ڵ كه س���انی ده وروپشتی

گفتوگۆ ده كات.رۆژی 10ی كانون���ی یه كه می 2013-ش، چوار وێنه ی دیك���ه ی تاڵه بانی باڵوبونه وه كه وا راگه یه نرا مێژوی وێنه كان بۆ رۆژانی 6-8ی كانونی یه كه می 2013، ده گه ڕێنه وه ، به اڵم له م وێنانه دا تاڵه بانی به ئاشكرا پێوه ی دی���اره كه كێش���ی زۆر دابه زیوه و كۆتێكی له یه كێكیاندا له به ردایه و ره شی زنجیرداری له گه ڵ هێرۆ ئیبراهیم ئه حمه دی هاوسه ری دانیش���توه و گفتوگ���ۆ ده ك���ه ن. تاڵه بانی له یه كێ���ك له وێنه كاندا به ده س���تی چه پی ئاماژه یه كی تایبه تی كردوه و هێش���تا ئه و ته زبیحه ی به ده سته وه یه كه هه میشه وه ك هێمایه ك ئه و پیاوه ته مه ن )80( س���اڵه ی پێده ناسرێته وه و زۆرجار شاعیرانی كوردیش به ش���ێوه ی ته نزئامێ���ز ئ���ه م ته زبیح���ه ی تاڵه بانییان به كارهێناوه له گوزارشته كانیاندا بۆ ره خنه لێگرتنی ، له دیارترینیان، عه بدواڵ

په شێوو حه مه سه عید حه سه ن.ئه وه ی جێگه ی سه رنجه ، هه میشه له گه ڵ باڵوبونه وه ی ئه م وێنانه ، كه سه نزیكه كانی

تاڵه بانی باس له به ره وپێش���چونی ره وشی ته ندروستی ده كه ن.

له وباره یه وه د. نه جمه دین كه ریم، پزیشكی تایبه تی تاڵه بانی رایگه یاند، "ته ندروس���تی س���ه رۆك تاڵه بانی به ره وپێشچوه و قۆناغه له دواین بڕیوه ". چاره س���ه ری گرنگه كانی سه ردانیش���یدا ب���ۆ الی تاڵه بان���ی ، هێرۆ ئیبراهیم ئه حمه د، باس���ی ل���ه وه كرد كه ره وش���ی ته ندروس���تی تاڵه بانی به رده وام به ره وپێ���ش ده چێت. به اڵم ئه وه ی جێگه ی س���ه رنجی زۆرێك له هاواڵتیان و میدیاكان و چاوێران���ه ئه وه یه ، به درێژایی ئه و ماوه یه ی ك���ه تاڵه بانی عێراقی جێهێش���توه به هۆی نه خۆش���یه كه یه وه ، ت���ا ئاماده كردنی ئه م

راپۆرته ، به هیچ شێوه یه ك گرته ی ڤیدیۆیی و ده نگی ئه و كه سایه تیه باڵونه كراوه ته وه .

مانگ���ی تش���رینی یه كه م���ی راب���ردو، س���ه رچاوه یه كی تایب���ه ت ب���ۆ ئاوێن���ه ی ئاشكراكرد كه تاڵه بانی "ده توانێت سه یری بخوێنێته وه ، رۆژنامه ش بكات و ته له فزیۆن ب���ه اڵم ناتوانێ���ت قس���ه بكات، ده توانێت به ئاماژه هه مو ش���تێك بڵێ���ت، ده توانێت

دابنیشێت، به اڵم ناتوانێت بڕوات". مانگی رابردوش، به شێك له میدیا ناوخۆیی و ناوچه ییه كان باسیان له وه كرد كه تاڵه بانی به ش���ێوه یه كی نهێنی له نه خۆش���خانه كه ی بۆ شوێنێكی گواس���تراوه ته وه ئه ڵمانیاوه نه زانراو، به اڵم دواتر ئه م ده نگۆیه له الیه ن

نه جمه دین كه ریم ره تكرایه وه .زانیاریه كان له باره ی ره وشی ته ندروستی تاڵه بان���ی نه ك ب���ۆ هاواڵتیان���ی هه رێمی كوردستان ناڕۆشنن، به ڵكو خودی ئه ندامه بااڵكان���ی ناو حزبه كه ی خۆی و س���ه ركرده كوردو عێراقیه كانیش ئاشكرا نیه ، ئه مه ش وایكرد له ماوه ی راب���ردودا چه ند الیه نێكی په رله مانی س���ه رۆكی به تایبه تی عێراقی ، عێ���راق و موقته دا س���ه در، چه ن���د جارێك بابه تی ئاشكراكردنی راستیه كان سه باره ت

به ته ندروستی تاڵه بانی بوروژێنن.س���ه ركردایه تی ئه ندامی عه بدواڵ، ئارێز یه كێتی نیشتمانی كوردستان، له لێدوانێكدا

"باڵوكردن���ه وه ی راگه یان���د، به ئاوێن���ه ی وێنه كان���ی مام جه الل كارێك���ی باش بو، له به رئه وه ی پێشتر له هه ندێ میدیاوه ده وترا مام جه الل نه م���اوه ، هه ندێكیان ده یانوت مام جه الل له سلێمانیه . بۆیه وه اڵمێكی ئه و ده زگاو كه س���انه بو كه گومانیان ده خسته س���ه ر ئه وه ی كه مام جه الل نه خوش بێت و

له ئه ڵمانیا بێت".ئارێز عه بدواڵ وه ك باقی س���ه ركردایه تی ئ���اگاداری ورده كاریه كان نه بو، حزبه كه ی ب���ه اڵم ئه و ته نها له وه دڵنیایه كه تاڵه بانی "له ئه ڵمانیای���ه و ته ندروستیش���ی له چ���او ئ���ه و رۆژه ی كه توش���بوه زۆر باش���تره و ئ���اگاداری ورده كارییه كان���ی تر نیم. به اڵم باڵوكردنه وه ی دواین وێنه كانیشی وه اڵمێكی

ناڕاسته وخۆ بو".17ی كانون���ی یه كه می 2012، له كاتێكی دره نگانی ش���ه ودا، به هۆی تێكچونی باری ته ندروس���تیه وه ، تاڵه بانی گواسترایه وه بۆ مه دینه توبی ش���اری به غدا، سه رله به یانی رۆژی 20ی هه م���ان مان���گ گواس���ترایه وه بۆ ئه ڵمانیا به مه به س���تی چاره س���ه ر، له و رۆژه وه ئیدی تاڵه بانی له و واڵته ماوه ته وه و وێنه یه كه وه له رێگ���ه ی چه ن���د ناوبه ن���او

ده رده كه وێته وه . جارێ���ك چه ن���د تاڵه بان���ی پێش���تر، به ه���ۆی نه خۆش���یه وه گوازراوه ت���ه وه بۆ

واڵتانی ده ره وه به مه به س���تی چاره س���ه ر، له وان���ه له س���اڵی 2007 گواس���ترایه وه بۆ نه خۆش���خانه ی مه لیك حس���ێن له ئوردون كه ب���ۆ ماوه ی چه ن���د هه فته یه ك مایه وه . مانگی ئابی 2008، گواس���ترایه وه بۆ مایۆ كلینیك له ویالیه تی مینیس���ۆتای ئه مریكا، به مه به س���تی ئه نجامدانی نه شته رگه ری بۆ

ئه ژنۆی چه پی . به شێك له چاودێران پێیانوایه پیشاندانی ئه م وێنانه په یوه ندی به دۆخی سیاس���ی و ملمالنێ���ی ناوخۆیه كانی یه كێتییه وه هه یه ، ب���ۆ ئه وه ی ك���ه س له كۆنگ���ره ی داهاتوی یه كێتی���دا بیر ل���ه وه نه كات���ه وه كه ببێت به سكرتێری یه كێتی ، له به رئه وه ی تاڵه بانی ته ندروس���تی رو له باش���ییه و س���كرتێری

هه میشه یی یه كێتیه .له مێژوی ك���ورده یه كه مین تاڵه بان���ی ، هاوچه رخ���دا كه بوه ته س���ه رۆكی كۆماری عێراق، له نیسانی ساڵی 2005، بۆ ماوه یه كی كاتی وه ك سه رۆكی كۆمار دیاریكراو پاشان له نیسانی 2010-دا جارێكی دیكه بۆ ماوه ی ئه گه رچی هه ڵبژێردرای���ه وه ، س���اڵ چوار پێ���ش ئ���ه وه رایگه یاندب���و ك���ه به نیازه چیت���ر خۆی هه ڵنه بژێرێت���ه وه بۆ خولێكی دیكه و ئه و ماوه ی���ه ی كه له ژیاندا ماویه تی ته رخانی بكات بۆ نوس���ینه وه ی ژیاننامه و

بیره وه ریه كانی خۆی .

هەنوکە(407( سێشه ممه 42013/12/17

پاش‌‌375رۆژ،‌تاڵه‌بانی‌‌له‌رێگه‌ی‌‌حه‌وت‌وێنه‌وه‌‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌

ئا: ئاوێنه

له نیوه ی دوه می سه ده ی بیسته مه وه كه یه كێتی نیشتمانی كوردستان

له چایخانه یه كی دیمه شقدا دامه زرا تا ده گات به ئه مڕۆ، تاڵه بانی سكرتێری

گشتییه تی ، ئه گه رچی ماوه ی ساڵێكیشه ئه و له پێخه فی نه خۆشخانه دایه ، به اڵم

"سكرتێری گشتیی " هه ر خۆیه تی و پێشناچێت تا خۆی له ژیاندا مابێت

كه سێكی تر جێگه ی بگرێته وه و ئه گه ر هه یه له دوای خۆیشی پۆستی

سكرتێریی له ناو ئه و حزبه دا نه مێنێت.

به پێی گێڕانه وه ی هه ندێك له سه رچاوه مێژوییه كان ره گوڕیشه ی دوری بنه ماڵه ی رۆژهه اڵتی ب����ۆ ده گه ڕێته وه تاڵه بان����ی كوردس����تان، دوای ئه وه ی باپیرانی ئه م له س����ه رده می سه فه وییه كاندا بنه ماڵه یه ته نگیان پێهه ڵده چنرێت ببن به ش����یعه ، بارگه و بنه یان ده گوازنه وه بۆ ناوچه كانی كه ركوك و س����ه نگاو، دوای ئه وه ی باپیره گه وره ی ئه م بنه ماڵه یه ته ریقه تی قادری وه رده گرێ����ت، یه كێ����ك له نه وه كانی كه ده بێته به ره بابی "مام جه الل" روده كاته

گوندی كه لكان و كۆیه ."م����ام ج����ه الل" ك����ه له الیه ن ش����ێخ حس����امه دینی باوكیه وه به ناوی برایه كی جوانه مه رگی خۆیه وه ناوی ناوه ، له گوندی كه لكان����ی نزی����ك ش����ارۆچكه ی دوكان له دایكبوه ، به اڵم تا ئێستاش رۆژ و ساڵی له دایكبونی به وردی نازانرێت، هه رچه نده به پێی ئه و به رواره ی شێخ ئه دیب تاڵه بانی مامی له س����ه ر دیواری ته كیه ی تاڵه بانی هه ڵیكۆڵیوه ، له كۆتای����ی مانگی مارس و هاتوه ته 1933دا نیس����انی س����ه ره تای دنیاوه ، به اڵم له شوناس����نامه كه یدا یه كی ته مموزی 1933 نوسراوه . به پێی قسه ی )عیرفانی قانع فرد( كه یاداش����ته كانی هه ر تاڵه بانی گێڕاوه ت����ه وه ، تاڵه بان����ی له ته مه نی 13 س����اڵییه وه تێكه ڵ به كاری سیاس����ی و جموجۆڵ����ی قوتابی����ان بوه و هه ر له س����ه ره تای كاری سیاسیش����یه وه نه چوه ته پاڵ شیوعییه كان و له 1946ه وه

بوه به ئه ندامی پارتی .كاتێك له 14ی نیسانی 1948 فیستیڤاڵی س����ه باعی له مه یدانی قوتابی����ان الوان و به غدا رێكده خرێت، "تاڵه بانی گه نجترین و چاالكترین ئه ندامی فیستیڤاڵه كه ده بێت"، له كاتێكیش����دا كه تاڵه بانی ته مه نی 18 ساڵ ده بێت، له كۆنگره ی دوه می پارتیدا له س����اڵی 1951 له به غ����دا، به ئه ندام����ی كۆمیته ی ناوه ندی هه ڵده بژێردرێت، به اڵم به خواس����تی خ����ۆی وازی لێده هێنێت بۆ سێهه می له كۆنگره ی هوش����یار. جه لیل پارتیش����دا كه س����اڵی 1953 له كه ركوك ده به سترێت، دیسان به ئه ندامی كۆمیته ی پاش����ان هه ڵده بژێردرێته وه و ناوه ن����دی ده بێت����ه ئه ندام����ی مه كته بی سیاس����ی و

به رپرسی لقی به غدای پارتی . س����اڵی 1955 كه ته مه نی 22 س����اڵ س����اخته وه به پاس����پۆرتێكی ده بێ����ت، روده كات����ه وارش����ۆی پایته ختی پۆلۆنیا له فیستیڤاڵی به شداریكردن به مه به ستی قوتابیان و الوانی جیهان، تاڵه بانی پاش كۆتاییهاتنی فیس����تیڤاڵه كه ، له وارشۆوه ب����ه ره و چین ده ڕوات و ت����ا ده گاته ئه وێ 14 رۆژی پێده چێ����ت و به ش����ه مه نده فه ر ئه مسه رو ئه وس����ه ری خاكی روسیا ته ی ده كات، ئه و ده ڵێت "م����ن به بیروڕاكانی

ماوتسی تۆنگ سه رسامبوم". دوای شۆڕشی 14ی ته مموز، تاڵه بانی ده بێته سه رنوسه ری رۆژنامه ی كوردستان ك����ه له به غدا به زمانی ك����وردی به فه رمی باڵوده بێت����ه وه ، له گ����ه ڵ هه ڵگیرس����انی كارا رۆڵێك����ی ئه یلولیش����دا شۆڕش����ی له رێكخس����تنی هێزه كانی پێش����مه رگه دا

ده گێڕێت.س����اته وه ختێكی وه رچه رخان و یه كه م گرنگ له ژیانی تاڵه بانیدا، ئه و كاته یه كه پارتی ده كه وێته به رده م دوڕیانی مه كته بی سیاسی و سه رۆكایه تی بارزانیه وه ، لێره دا تاڵه بانی مه كته بی سیاسی هه ڵده بژێرێت و له دژی مس����ته فا بارزانی ده وه ستێته وه ، ئیتر له نیوه ی دوه می ده یه ی 1960ه وه ، دو زاراوه ی "مه الی����ی و جه اللی " دێنه نێو

فه رهه نگی سیاسی كوردستانه وه .ژیانی دوه م وه رچه رخان����ی مێژوی����ی

س����اته وه ختی تاڵه بان����ی ، سیاس����ی ئه یل����ول و شۆڕش����ی هه ره س����هێنانی به ه����ۆی پارتی����ه په رته وازه بون����ی رێكه وتننام����ه ی جه زائی����ری 1975ه وه ، دوای ئ����ه وه ی ب����ۆ م����اوه ی س����ااڵنێكی درێژخایه ن "پارتی " تاكه حیزبی به هێزو ده ستڕۆیش����توی گۆڕه پان����ی سیاس����ی كوردس����تان ده بێ����ت، ب����ه اڵم تاڵه بانی له دوای ئ����ه و هه ره س����ه وه له گه ڵ چه ند هاوڕێیه كیدا یه كێتی نیشتمانی كوردستان داده مه زرێنێت و وه ك یه كێتییه كان ده ڵێن

"شۆڕشی نوێ" هه ڵده گیرسێننه وه . یه كێت����ی له دامه زراندنیه وه تا 1991، چه ندین هه ورازو نش����ێو له دوای خۆیه وه

وه رچه رخان س����ێهه م به جێده هێڵێ����ت. له ژیان����ی تاڵه بانی����دا، راپه ڕین����ی ئه و په رله مانی پێكهێنانی حكومه ت و ساڵه و له گ����ه ڵ به هاوبه ش����ی كوردس����تانه پارت����ی ل����ه دوای یه كه می����ن هه ڵبژاردنه

په رله مانیه كه ی ساڵی 1992.ساته وه ختێكی مێژویی چواره می ئه و، به رپابونی شه ڕی ناوخۆیه ، كه هه رچه نده بارزانی له كۆتایی ئه و شه ڕه دا رایگه یاند، "ئه وو تاڵه بانی بێ گوناهترین كه سی ناو ئه و ش����ه ڕه ن"، ب����ه اڵم هه ردوكیان وه ك دو "میری جه نگ"ی ناوخۆ ده ناس����رێن، چونكه بڕیاری وه س����تاندنی ئه و جه نگه به خواس����تی خۆی����ان بو له ژێر فش����اری

ده ره كیدا. یه كێكی دیكه له قۆناغه مێژوییه كانی ئه و، 31ی ئ����اب و ده رپه ڕاندنی یه كێتی ب����و له هه ولێ����ر و گۆڕین����ی هاوكێش����ه ی هێزه به ش����ێوه یه كی رێژه ی����ی له هه رێمی كوردس����تاندا، له م مێژوه ب����ه دواوه ئیتر هه رێمی كوردستان به سه ر دو ئیداره و دو

زۆنی سه وزو زه رددا دابه ش ده بێت.قۆناغێكی تر رێكه وتننامه ی واشنتۆن و ئاس����اییبونه وه ی په یوه ندیه كانی پارتی و یه كێت����ی بو ك����ه له س����اڵی 1998-ه وه له س����اڵی 2003 ده گاته ده ستپێده كات و س����ه ركردایه تی ئاش����تبونه وه ی ئاستی هه ردوالو به رنامه ڕێژیكردن بۆ به شداربون به س����ه نگێكی به غ����دا له حكومه ت����ی

قورسه وه . قۆناغێك����ی ت����ری ئه و پی����اوه ته مه ن هه ش����تا س����اڵه ی ئێس����تا، له 2005-ه وه ده س����تپێده كات، ئه م قۆناغه ده ش����ێت بوترێت له هه مو ئه وانی دیكه پڕبایه ختربو بۆ تاڵه بانی ، چونكه ئه مه دوایین وێستگه بو كه له ژیانی سیاس����یی خۆیدا خه ونی پێ����وه ببینێت، خه ونی بون به س����ه رۆك یه كه مین تاڵه بان����ی ، عێ����راق. كۆماری كورده له مێژوی هاوچه رخدا كه پۆستێكی ساڵی له نیسانی وه ربگرێت. له وشێوه یه 2005، بۆ ماوه یه كی كاتی وه ك سه رۆكی كۆمار دیاریكراو پاشان له نیسانی 2010-دا جارێك����ی دیكه ب����ۆ خولێكی دیكه ی ئه گه رچی هه ڵبژێردرایه وه ، سه رۆكایه تی

پێش ئه وه رایگه یاندبو كه به نیازه چیتر خۆی هه ڵنه بژێرێت����ه وه و ئیدی ژیانی بۆ نوس����ینه وه ی بیره وه رییه كان����ی ته رخان

بكات.ده ش����ێت تاڵه بانی به "عه مید"ی هه مو سیاس����ه تمه داره كانی ئێستای رۆژهه اڵتی ناوه ڕاست ناوببرێت، ئه و كه له چله كانی سه ده ی رابردودا تێكه ڵ به سیاسه ت بوه ، له په نجاكاندا له دژی حوكمی پاش����ایه تی خه باتی كردوه ، س����ه رده مانێك شانازی به دۆستایه تی جه مال عه بدولناسرو حافز ئه س����ه د و جۆرج حه به شه وه كردوه ، ئه و "هه م هاوكار و هه م ركه به ری " سێ نه وه ی بنه ماڵ����ه ی بارزانی بوه ، به ش����ێوه یه ك له شه سته كانی سه ده ی رابردودا شێلگیرانه له دژی ده سه اڵتی "تاكڕه وانه "ی مسته فا بارزانی راوه ستا، له س����ه ره تای سه ده ی دڵسۆزی پاڵپش����تێكی یه كه مدا بیست و حكومه ته ك����ه ی نێچیرڤان����ی ك����وڕه زای مس����ته فا بارزانی بوه . ئه و كه له هه ڕه تی بیروب����اوه ڕی چه پ و الوێتیدا ش����ه یدای به ماوتسی تۆنگ سه رسام بوه ، له پیریدا ئه مه ریكا و نزیك����ی به هاوپه یمانی خۆی خۆرئاوا ناوب����ردوه . چیرۆكی ژیانی ئه م پی����اوه ، به ش����ێكه له مێژوی 60 س����اڵی

رابردوی كوردستان. تاڵه بان����ی به رل����ه وه ی له دوارۆژه كانی پایزی س����اڵی پاردا نه خ����ۆش بكه وێ و له به غ����داوه تایب����ه ت به فڕۆكه یه ك����ی به ره و به رلین ببرێ����ت، له یه ككاتدا پێنج پۆستی گرنگی هه بو، "سه رۆك كۆماری عێ����راق، س����كرتێری گش����تی یه كێت����ی نیشتمانی كوردستان، فه رمانده ی هێزی پێش����مه رگه ی كوردس����تان، لێپرسراوی یه كه م����ی دارایی یه كێتی ، لێپرس����راوی

یه كه می ده زگای زانیاری"! ئێستا یه كێك له گرفته سه ره كیه كانی یه كێتی نیشتمانی كوردستان ئه وه یه كه كێ هه یه بتوانێت وه كو تاڵه بانی ، به ته نها ئه و هه مو پۆس����ته گرنگ و هه س����تیارانه پێك����ه وه له چنگی خۆی����دا چڕبكاته وه و كه س����یش له ناو ئه و حزبه دا به ئاش����كرا له سیاس����ه ته كانی ره خن����ه نه توانێ����ت

بگرێت؟

تاڵه‌بانی‌..‌یه‌كه‌م‌سكرتێر‌و‌دوا‌سكرتێری‌‌یه‌كێتی‌

عه لی موسه وی : كه س ناتوانێت رۆڵی تاڵه بانی

له عێراقدا ببینێتئا: شێركۆ عه بدواڵ

عه لی موسه وی راوێژكاری نوری مالیكی سه رۆك وه زیرانی عێراق ده ڵێت غیابی تاڵه بانی رۆڵێكی زۆر كاریگه ری له سه ر پێكه وه هه ڵنه كردنی پێكهاته و كوتله جیاوازه كانی عێراق هه بوه ، ئه و ده ڵێت "كه س ناتوانێت رۆڵی تاڵه بانی

له عێراقدا ببینێت".

راگه یاند به ئاوێنه ی موس����ه وی عه لی ك����ه له ماوه ی س����اڵی راب����ردودا غیابی تاڵه بانی و دوركه وتنه وه ی له سه ر شانۆی سیاسه ت، وایكردوه ملمالنێ و كێشه كانی ناو عێراق زیاتر په ره بس����ێنێت، ئه و وتی "غیابی تاڵه بانی رۆڵێكی زۆر كاریگه ری له س����ه ر پێكه وه هه ڵنه كردنی پێكهاته و كوتل����ه جیاوازه كان����ی عێ����راق هه بوه ، تاڵه بان����ی تاكه كه س بو ك����ه ده یتوانی بااڵنسی هه مو الیه ن و هێزه ركه به ره كان له الیه ن هه مو سیاسه تمه دارو بپارێزێت و هێزه سیاسیه كانیش����ه وه رێزو قه درێكی

تایبه تی هه بو".وتیش����ی "تێكچونی باری ته ندروستی تاڵه بان����ی ، تێكچون����ی باری سیاس����ی له عێراقدا لێكه وته وه ، ئێستا تا دێ كێشه و گرفتی نێوان كوتله سیاسیه كان گه وره تر ده بێت، هۆكارێك����ی ئه مه ش ئه وه یه كه كه سێكی تر ش����كنابه ین بتوانێت هه مان رۆڵی تاڵه بانی ببینێت، بۆیه هیوادرین كه جارێكیتر چاومان به تاڵه بانی بكه وێته وه ، ت����ا زۆرێك له و كێش����ه و گرفتانه ی هه ن

بتوانێت چاره سه ری بكات".

تاریق حه رب: مانه وه ی تاڵه بانی له پۆسته كه یدا كارێكی ته واو

ده ستوریی و قانونیه

تاریق حه رب، شاره زای به ناوبانگی بواری یاسا ئاماژه به وه ده كات كه

له دورخستنه وه ی تاڵه بانیه وه به هۆی نه خۆشییه وه بۆ ئه ڵمانیا تا ئێستا هیچ كه سێك ده سه اڵته گرنگه كانی تاڵه بانی به كارنه هێناوه ، ئه و ده ڵێت "مانه وه ی تاڵه بانی له پۆسته كه یدا كارێكی ته واو

ده ستوریی و قانونیه ".

تاریق ح����ه رب به ئاوێنه ی راگه یاند كه "ده ستور كاتێك بڕیار له سه ر دیاریكردن و گۆڕین����ی س����ه رۆك كۆم����ار ده دات كه پۆسته كه به تاڵ بێت"، ئه و وتی "ئه وه ی ئێستا ده یبینین چۆڵیی پۆسته كه نییه ، به ڵكو غایببونێكه به هۆكارێكی شه رعی ، چۆڵبونی ئه و پۆسته كاتێك ده سه لمێت و یه كالی����ی ده بێته وه كه له الی����ه ن تیمی نه خۆشخانه یه وه ی ئه و چاره س����ه ركاری لێیكه وتوه راپۆرتێكی پزیش����كی ئاماده بكرێ����ت و تیای����دا به رونی ئام����اژه به وه كرابێ����ت كه ئه م كه س����ایه تییه ناتوانێت ئه ركه كانی خۆی راپه ڕێنێت، تا ئێس����تا ئه مه روین����ه داوه ، له به رئ����ه وه مانه وه ی تاڵه بانی له پۆس����تی س����ه رۆك كۆماریدا

كارێكی ته واو ده ستوریی و قانونیه ".وتیشی "ئه گه ر واش نه بێت، ئه وا ئه م خوله ی په رله مانی عێراق رو له كۆتاییه ، ناكۆكی له كێش����ه و پڕ له هه لومه رجێكی وه ك ئێس����تای عێراقدا ئه گه ر بشیه وێت ناتوانێ����ت س����ه رۆك كۆمارێك����ی ن����وێ

هه ڵبژێرێت".له س����ه ر جه غت����ی ح����ه رب تاری����ق ئه وه ش كرده وه ك����ه له وه ته ی تاڵه بانی دوركه وتوه ت����ه وه ده س����ه اڵته كانی دراوه به جێگره كان����ی ، به اڵم به ب����ێ ئه وه ی تا ئێستا هیچ كه سێك ده سه اڵته ده ستوریه گرنگه كانی وه ك راگه یاندنی شه ڕو باری نائاس����ایی به كارهێنابێت، ئه و وتی "ئه و ئه و ته نها به كاریانهێناوه ، ده سه اڵتانه ی جۆره ده س����ه اڵتانه ن كه په یوه ندییان به راییكردنی كاروباری رۆتینییه وه هه یه ".

سه رچاوه یه كی تایبه ت بۆ ئاوێنه ی

ئاشكراكرد كه تاڵه بانی "ده توانێت سه یری ته له فزیۆن بكات و رۆژنامه ش بخوێنێته وه ، به اڵم

ناتوانێت قسه بكات، ده توانێت به ئاماژه هه مو شتێك بڵێت،

ده توانێت دابنیشێت، به اڵم ناتوانێت بڕوات"

تاڵه بانی له یه ككاتدا پێنج پۆستی گرنگی

هه بو، "سه رۆك كۆماری عێراق، سكرتێری گشتی

یه كێتی نیشتمانی كوردستان، فه رمانده ی

هێزی پێشمه رگه ی كوردستان، لێپرسراوی

یه كه می دارایی یه كێتی ، لێپرسراوی یه كه می

ده زگای زانیاری

5(406( سێشه ممه 2013/12/10کوردستانی

به‌ختیار‌عه‌لی‌ده‌ینوسێت

ب���ەاڵم دەمامک، دەمامکێکی بزۆکە کە ناتوانێت بەجۆرێکی بەردەوام لەسەری دەس���ەاڵتدا بێ���ت، فاش���یزم ج���ۆرە سیس���تمێکە دەمامک تێیدا شلە، زوو زوو دەکەوێ���ت، لەبەرئەوە هاوش���انە فەزیح���ەی گەندەڵ���ی و به خوێ���ن و سیاس���یش. فاش���یزمی خۆرهەاڵت���ی ق���ووڵ ڕیش���ەکانی له بەرئ���ەوەی له کولت���ووری فیودالیزمی خۆرهەاڵتیدا دەمامکداری لەسەر توانای ماوەتەوە، الوازت���رە، گەڕان���ەوەی ڕۆژان���ەی بۆ کوشتن و خوێن، هەر پەیوەندی بەوەوە نیی���ە ک���ە هەڵگ���ری هەم���وو چەکە گەمەی ک���ە مۆدێرنەی���ە تازەکان���ی ترساندن و تۆقاندنی بۆ ئاسان دەکەن، بەڵکو زۆر گرێدراوی ڕیشە فیوداڵیی و دەمامکدار بکەری ئیسالمییەکەشێتی. ئەو دیوەی دەس���ەاڵتە کە بۆ ونکردن و بک���ەرە ش���اردنەوەی پاراس���تن و فاشیستییەکەی دەسەاڵت، پێچەوانەی ئ���ەو فاشیس���تییەکەی شوناس���ە دەجوڵێت���ەوە، ئ���ەو بەش���ەیەتی کە ب���کات و ئەکتەرب���ازی دەتوانێ���ت ش���انۆگەرییەکی تەریب به شانۆگەرییە بنەڕەتی وس���ەرەکییەکە نمایش���بکات. له خۆرهەاڵتدا دەس���ەاڵتەکان هیچ کات به یەک دەق و ی���ەک دیالۆگەوە نایەنە س���ەر ش���انۆ، هەموو دەس���ەاڵتێکی مەکرب���از دوو دەق و دوو دەموچ���اوی

هەیە. دوو زمانی لەجەوهەردا بەشێکە له مەکرە س���ەرەکییەکانی دەس���ەاڵت، بەس���ە مرۆڤ س���ەیری »ماکبەس« و »ئۆتێل���ۆ« بکات تا ببینێ���ت، له ناو تێکست و فێڵەکانی قودرەتدا، هەردەم دوو ج���ۆر زم���ان ه���ەن. بکەران���ی دەمامک���دار، ئ���ەو کەس���انەن له ن���او کورس���ی له س���ەر دەس���ەاڵتەوە، خۆیان گوناه���ی بێ حوکمڕانیی���ەوە ڕادەگەێنن، ئەوانە کەسانی بێخەتا نین کە ئاگاداری هی���چ نین، ئەوانە ڕەنگە ڕاستەوخۆ ئاگایان له تاوانی سیستمەکە نەبێ���ت، ب���ەاڵم ئاگای���ان لەوەیە کە لەدواج���اردا سیس���تمەکە سیس���تمی

تاوانە.

بکەری ڕاستەقینەبکەری ڕاس���تەقینە ئەو کەسە نییە خۆی بەدەس���تی ڕاس���تەوخۆ و ک���ە ک���رداری توندوتیژی���ی ئەنجامدەدات، بەڵکو نوێنەری هەموو ئامادەگییەکانی ن���او سیس���تمە ب���ۆ توندوتیژیی، ئەو بەشەیەتی کە ناتوانێت دەمامک بکاتە س���ەری. توندوتیژیی لەس���ەر گەمەی دەرکەوتن و خۆش���اردنەوە کاردەکات. هەمیش���ە دەرکەوتنی���دا له قۆناغ���ی خۆی وەک ساتێکی تێپەڕ، ناچارییەک، کردارێکی خوێنین بەاڵم پێویس���ت کە زوو به زوو تەواو دەبێت، نیشاندەدات. گەر سیس���تمی کەپیتالیزم و ئایدۆلۆژیا لیبراڵەکەی لەسەر ئەو وەهمە کاربکەن کە هەمیشەیین، باشترین سیستمن کە مرۆڤایەتی پێی گەیشتووە و ئەبەدیین، ئەوا فاشیزمی خۆرهەاڵتی به پێچەوانەی

کەپیتالیس���تییەوە، لیبرالیزم���ی لەس���ەر خۆش���اردنەوە، کاتیب���وون، زووگوزەری���ی دام���ەزراوە. هەمیش���ە ئ���ەو بڕوایە دەخولقێنێ���ت ئەوەی کە ڕوودەدات ش���تێکی کات���ی و ل���ۆکاڵ و تایبەتمەن���د و قۆناغینە، کە له س���اتی تێدەپەڕێ���ت و داهاتوودا وندەبێ���ت و فاش���یزمی هونەری بەس���ەردەچێت. خۆرهەاڵت���ی لەوەدای���ە کە هەمیش���ە تۆزێکی کە دروس���تدەکات ئەو وەهمە

دی بەسەردەچێت،

خۆش���بینی و ئایدۆلۆژیای لێ���رەوە تەنی���ا له خۆره���ەاڵت گەش���بینی ئایدۆلۆژیای���ەک نیی���ە ک���ە ب���اوەڕی خۆشبینی مرۆڤدۆس���تییە، به گۆڕان و خۆرهەاڵتی تەواو گرێدراوی ئایدۆلۆژیای باوی سیس���تمە کە بەردەوام دەیەوێت ڕووە ناشیرینەکەی بەوە بشارێتەوە کە تێپەڕە، بەیانی ڕادەگوزەرێت و دەڕوات و ڕۆژێکی نوێ سەردەردەهێنێت. مژدەی ڕۆژێکی نوێ له جیهانی ئێمەدا بەشێکە لەوەی ژیژیک ناوی دەنێت »خەوببینە و ب���ەردەوام خەوببینە«. ئومێد بریتییە له درێژکردنەوەی کابوسی سیستمەکە، به هیوای کۆتاییەک کە هێشتا تیشک و به کورتی وێناکردنی نیی���ە. دیار تاوی ک���رداری کارەس���اتەکان وەک تێپ���ەڕ، وادەکات بکەری ڕاس���تەقینە، هەمیش���ە بکەرێکی ش���اردراوە بێت، دەربکەوێت و ونببێت، بێ���ت بکەرێ���ک ب���ەردەوام لەس���ەر ونبوونی بوون���ی ڕاگیرابێت. بکەری ڕاستەقینە به گشتی ناوەکییەک���ەی له ئەگ���ەرە تەعبی���ر سیس���تم دەکات، بەاڵم بکەرێکە نابێت دەموچاوی راستەقینەشی دەربکەوێت، دەبێ���ت کەمت���ازۆر نەف���رەت لێکراو له تەمومژێکی بمێنێتەوە، نادیار بێت، تاوانی بژی.بکەرەکانی راس���تەقینەدا بکەرێکی ون هەمیش���ە وەک سیاس���ی دەمێنن���ەوە، بکەرێک ک���ە هیچ کات بەتەواوی���ی شوناس���یان دەرناکەوێت، هەتا کە تاوانبارەکانیش دەگیرێن، کە تەواو دان به تاوانەکەشدا دەنێن، هەموو دەزانین و دڵنیایین کە ئەوانە تاوانباری ڕاس���تەقینە نین، هەمیش���ە له پش���ت تاوانب���ارەوە تاوانبارێک���ی ت���ر هەیە، به جۆرێ���ک هیچ کات نازانین دواهەمین تاوانبار، بکەری ڕاستەقینە کە بزوێنی هەم���وو زنجیرەکەیە دەکەوێتە کوێوە، چونکە دوا بکەر، تەنیا ئەو ڕاس���تییە

کە له قوواڵیی سیستمدا خەوتووە.پۆڵ���ی تاوانب���ار ونبوون���ی لەخۆدانە خۆدەرخس���تن و ئەوب���ەری دەرنەکەوتنی دەس���تەجەمعییەکەیە، بکەری ڕاس���تەقینە بۆ ئەوەیە بزانین کەسەروکارمان لەگەڵ هێزێکی نهێنی، بەهێز، بەزەبردایە کە مەترس���ییەکەی هەمیش���ە ئامادەیە و هەمیشە دەشێت هەمیش���ە بکەرێ���ک بگەڕێت���ەوە، لەس���ەر س���نوورەکانی دیار و نادیاردا دەوەس���تێت، فاشیزم ڕیش���ەی له ناو ئەو ترس���ە غەریزییەدایە له گەڕانەوەی هێزە تاریکەکانی ناخمان، فاشیزم بەر لەوەی لەسەر فیکر یان ئایدیا ئیشبکات لەس���ەر نەس���تی دەس���تەجەمعیمان گەڕانەوەیەکی لەس���ەر ئیش���دەکات، ڕۆژانە و بەردەوامی چەپێنراو، لەس���ەر قووڵ، ئەخالقی فۆبیای دروستکردنی لەس���ەر ترس���اندنێکی دەرونی وەه���ا ک���ە ناچارمان ب���کات، بگەڕێینەوە بۆ کۆنزەرڤاتیڤەکانی ش���ێوازە هەم���وو دەستەجەمعی، شیوەنی بەرگری، وەک شەهادەت، کولتووری مردووپەرستی، خۆفی���داکاری، ب���ۆ ئامادەگ���ی ئەفسانەس���ازی . هەموو دەزانین ئەم بک���ەرە له هەناوی دەس���ەاڵتەوە دێت، بەاڵم دەسەاڵت نە دەتوانێت مالکییەتی تەواوی خۆی بۆ ئەو ئاش���کرابکات و نە دەیەوێت حاشای تەواویشی لێ بکات، حاش���الێکردنێک، یان مالکییەت هەر س���یحری ئەم بکەرە دەکوژێت. بکەری ڕاس���تەقینەی تاوانی سیاسی، دەبێت وەک بوونەوەرێک���ی ئازاد، بێ ئینتیما دەربکەوێ���ت، نە لەبەرئ���ەوەی کەس قەبووڵی نییە، بەڵکو ئەو ئازادبوونەی به قوواڵیی نیشانەی وابەس���تەبوونێتی قووڵترە سیستمەوە، وابەس���تەبوونێک له ه���ەر ئینتیمایەک���ی سیاس���ی یان کۆمەاڵیەت���ی، ب���ێ شوناس���ییەک کە پێویس���تیان فاشیس���تییەکان بکەرە پێیەتی تا دەربکەوێت، ئەو ترس���ەی دروستیدەکەن، ترسێک نییە له هێزێکی دیاریکراو کە له جێگایەکی دیاریکراوەوە

دێت،

»2 له 2«

3. بکەری دەمامکدار

گەم���ەی دەرخس���تنی ت���اوان وەک ش���تێکی نائاس���ایی و نەخ���ۆش، واتە دەرخس���تنی ت���اوان، به نامۆکردن���ی ش���ۆکهێن و س���ەیر، ش���تێکی وەک ڕیزپەر، ئەمە جەوه���ەری تەواوی ئەو پەرچەکردارانەیە کە سیستم دوای هەر فریودەدات. پ���ێ کۆمەڵگای تاوانێک گەر دوو بکەرە ناڕاستەوخۆکە، هەموو ئەو جۆرە کەس���انە ب���ن کە به جۆرێک لەگەڵ بەرخورد پاسیڤانە له جۆرەکان ژینگ���ەی خۆیان دەک���ەن، ئەوانە بن کە ناتوانن تاوانەکان به سیس���تمەوە گرێبدەن، کەسانێک کە ئیشیان گۆڕینی تاوانەکەیە ب���ۆ کەرنەڤاڵێکی عاتیفی و ئیحساس���اتی تا پێداویس���تی خۆیان ب���ۆ رەمزەکانی ش���ەهادەت تێربکەن، بخەنەوە مەرگدۆس���تییان غەری���زەی س���ەر کار، شیوەنی ترادس���یۆنیانەی خۆیان بکەنەوە به هەڵوێستی سیاسی، بەرهەمهێنانەوەی���ان بۆ ئ���ەو جیهانە به پاڵەوانێت���ی، بکەن���ەوە ئامادەی���ە ڕەگەزە هەم���وو له ناو نوقمبوونی���ان

تەقلیدییەکاندا بکەن به یاخیبوون.لێرەدا تەواوی تێزەکە لەس���ەر ئەوە بەندە، کە ل���ەوە تێبگەین، »قوربانی

سیاس���ی« نیش���انەیەکە بۆ دەرەوەی سیس���تم، ڕەمزی جەس���تەیەکە له ناو سیس���تمدا جێگای نەبۆت���ەوە، بەاڵم بکەرەکان���ی تاوان، ک���ۆی ئەوانەن کە دەیانەوێت قوربانی بکەنەوە به بەشێک له سیس���تم، نەوەک هەر به بەش���ێکی ئاس���ایی، بەڵکو بەش���ێکی ئۆرگانی، بەشێکی سەنتراڵ. هیچ سیستمێک بۆ ئەوە کارن���اکات کە جەالد تاکە ڕەمز و نیشانەی بێت، بەڵکو دەبێت هەمیشە قوربانییەک���ی ک���وژراو ی���ان دیلێکی بێت دیمەنەکەدا له ناوەڕاستی ئەبەدی ماندێ���ال جیف���ارا و بوون���ی »وەک له ناوەراس���تی سیستمی گلۆبالدا«، تا هەموومان لەدەوری کۆببینەوە. مەسیح سەرەتا بەشێکە له دەرەوەی سیستمی س���ەردەمی خ���ۆی، دوات���ر دەکرێتە سەنتراڵ و به پرۆسەیەکی »پیرۆزکردنی دەستەجەمعیدا« تێدەپەڕێت تا ئەوەی لەدەرەوەی سیستمە، دووبارە بهێنرێتە ناوەوە، حەس���ەن و حسێنی شیعەکان دووبارەدەکەنەوە، چی���رۆک هەم���ان ب���ەوە بک���ەرەکان لێ���رەدا هەوڵ���ی دەپێورێ���ت ئای���ا چەن���د دەیانەوێت قوربانی له تەنێکی نامۆوە کە هەمیشە ئاماژەیە بۆ دەرەوەی سیس���تم »واتە ب���ۆ دەرەوەی سیس���تمی س���ەمبولی به گش���تی، به مانا الکانیەکەی، نەوەک بۆ دەرەوەی سیس���تمی سیاس���ی وەک س���ادەبین و تەفس���یری هەندێ���ک خن���کاو له س���ەتحدا پۆپۆلیس���ت و دەیبینن«، بکەن به تەنێک کە بەشێکە بیکەن له بەهاکانمان، وات���ە له ئێم���ە، پرۆسەی سیستم و له خودی به بەشێک

خۆبەرهەمهێنانەوەی. بۆ نمونە هەموو ئەوانەی لەم سااڵنەی دواییدا قوربانی کوش���تن و گرتن بوون له کوردس���تان، جەس���تەگەلێکن ک���ە ئام���اژەن ب���ۆ دەرەوەی سیس���تم، ب���ۆ نیوەیەک کە جێ���گای نابێت���ەوە، ب���ۆ درزێک کە به سیس���تم پڕناکرێتەوە، بەاڵم تەواوی ئەو نمایش و ته قس و ش���یوەنە دینی و دواتر دەس���تەجەمعییەی پەشیمانییە له دەوری ک���وژراوەکان و گی���راوەکان و لێدراوەکان دروس���ت دەبێت، هێندەی دەبێتە ڕیتوالێکی دینی کە سەرلەنوێ سیس���تم و ناو دەهێنێتەوە قوربان���ی س���یفەتی نامۆیی لێ دەس���تێنێتەوە، کارێکی به ئەکتی توڕەیی و یاخیبوونەوە کوش���تنی کاری کاتێ���ک نیی���ە. قوربانییەکان و ئازاردانیان وەک کارێکی نامۆ و ش���ۆکهێن س���ەیردەکەین، ئەوە قوربان���ی« و »خ���ودی له پێن���اوی سیستمدا، لەگەڵ ئاش���تکردنەوەیدایە ئیش���ی زۆرینەی بکەرەکان ئەوەیە کە به مردوویی بکەن و بەقوربانیدا باوەش بیهێننەوە بۆ باوەشی کۆمەڵگا و ژینگە ڕەمزییەکەی، ئەمە له کاتێکدا قوربانی به زیندوویی ب���ەردەوام بوونێکی نامۆ و دەرکراو ب���ووە. لێرەدا دەبێت بڵێم کە خ���ودی بکەرە ڕاس���تەوخۆکانیش زۆر بک���ەرە دوورنی���ن. نی���ازە ل���ەم ڕاس���تەوخۆکان ئەوانەن کە بەجۆرێکی ڕاس���تەوخۆ له فەزای کوش���تنەکەدان، بەش���ێکی کاریگەر و چاالک���ی ئامێری فەرمانڕەوایی له دەسەاڵتدان و حوکمن، دەکەن، مەرج نییە خۆیان ڕاس���تەوخۆ ئاگای���ان له تاوانەک���ە بێ���ت، ب���ەاڵم ئەندازی���اری ئەو کای���ە و جیهانەن کە تاوانەکانی تێدا روودەدات، پێشوەخت دەزانن ک���ە له جێگایەک و له فەزایەکدان کە بێ کوشتن و هەڕەشە و توندوتیژیی، دەسەاڵت تێیدا ڕێ ناکات. گەر بکەرە ب���ن بەش���ێک تەنی���ا پاس���یڤەکان له دیمەنەک���ە، پێکهێنێک���ی جیهان���ی تاوانەک���ە بن ک���ە نمایش���ی دەقێکی پێشوەخت نوسراو و ئامادەدەکەن، ئەو ڕۆڵە نمایشدەکەن کە پاکژی جەستەی سیاسی و کۆمەاڵیەتی زامندەکات. ئەوا بەرامب���ەر بەو جۆرە له بک���ەر، بکەرە دەزگا کارمەندان���ی ڕاس���تەوخۆکان، گ���ەورە و گرنگەکانی دەس���ەاڵتن، ئەو ماشێنانەن حوکمڕانی دەپارێزێن و زوو زوو دەیگۆڕن بۆ دەزگای س���ەربازیی و میلیتاری. دەسەاڵت چەند دڕندە بێت، ناتوانێت ب���ێ دەمامک ب���ژی، مانای دەس���ەاڵت لەوەدای���ە کە وەها وێنەیەک لەس���ەر خۆی باڵوبکات���ەوە کە تەنیا له ژێر فشار و مەترسی گەورەدا پەنا بۆ توندوتیژی ش���ەرعی دەبات، تێزەیەک ک���ە هەم���وو دەزانی���ن بەتوندی الی هاوچەرخ بیریارانی سیاس���ی زۆربەی رەتکراوەت���ەوە »بەتایب���ەت ئارێنت و فۆکۆ و ئاگامبن« . بەشی هەرە زۆری نمایش و مێژووی دەس���ەاڵت، مێژووی له سیستم جیا دەس���ەاڵت، دەمامکە. پاسەوانی خۆی هەیە، دەسەاڵت دیوە بەش���ە سیس���تمە، گۆڕاوەک���ەی دەموچاوەکان���ی ناجێگرەکەیەت���ی... له خودی سیستم هەمیش���ە دەسەاڵت مەترس���ی زیاتریان لەس���ەرە، بەشی زۆری گۆڕانکارییەکان���ی دونیا لەو دوو سەد ساڵەی ڕابوردوودا به پلەی یەکەم دەس���ەاڵتدا گۆڕان���ی له س���نووری دەس���تکاریکردنی کەمتر ماوەت���ەوە و شۆڕش���ە هەت���ا ب���ووە، سیس���تەم گەورەکان���ی دونیا به دەگم���ەن بەرەو پەڕیونەتەوە، سیس���تم دەس���تکاری لێرەوە مەترس���ی گۆڕانکاری هەمیشە ن���ەوەک دەس���ەاڵتەکانە ئاڕاس���تەی سیستم، حوکمڕانەکان دەگۆڕێن، بەاڵم سیس���تمی کەپیتالیس���تی »به فۆرمە سیس���تمی جیاوازییەکانیی���ەوە«، فۆرم���ە »به هەم���وو پەتریارک���ی سیس���تمی جیاوزەکانیی���ەوە«، چاوەدێری و کۆنترۆڵکردن و دیس���پلین و ئاڕاستەکردن، له جێگای خۆیانن و تەنیا گۆڕانکاریان کەم وڕوکەشدا له سنووری بەسەردا دێت . دەسەاڵت دیوە گۆڕاو و ناجێگیرەک���ەی سیس���تمە، واتە ئ���ەو بەش���ەیەتی کە هەمیش���ە دەترسێت و `له پێش���دەم هەڕەش���ەدایە، لێ���رەوە به دەمامک���ەوە ناچ���ارە ب���ەردەوام دەربکەوێت، یان له هەوڵی دەرخستنی ڕوویەک���ی پاک���دا بێ���ت ب���ۆ خۆی. دەس���ەاڵتیش جۆری فاشیس���تیترین هەیە، ئەستوور به دەمامکی پێویستی ناتوانێ���ت خۆی وەک هەڵگ���ری بەها و مۆراڵ���ی جوان و بەرز نیش���ان نەدات. له خۆرهەاڵت���دا زۆرب���ەی ش���ێوەکانی

ب���ۆ ب���وون دەمام���ک حوکمران���ی بک���ەری فاشیس���تی. جەوهەرێک���ی دەمامکدار ئەو دیوەی دەس���ەاڵتە کە هەوڵ���دەدات وەک پارێ���زەری یاس���ا و عەدال���ەت و ش���ەرعییەت دەربکەوێت، له ئێران���دا گەمەی دەمامک و ڕوخس���ار ڕۆش���نتر ت���ر جێگایەک���ی له ه���ەر به نۆب���ەت سیس���تم دەردەکەوێ���ت، دەمامک���ەکان دەگۆڕێت، وەک له س���ێ کوچکەی خاتەم���ی � نەژاد � ڕۆحانیدا دەبینین، خاتەم���ی و ڕۆحانی هیچ نین جگ���ە له دەمامکێک ب���ۆ کاراکتەرێکی بنەڕەتی فاشیستی کە نەژادە، لێرەدا ئۆپۆزس���یۆنی ڕیفۆرمخ���واز هیچ نییە سیس���تەم، له دەمامک���ی جگ���ە ئۆپۆزس���یۆنی ڕیفۆرمیس���تی نوێنەری یاخیب���وون نییە، بەڵک���و دەموچاوە دەمامکدارەکەی دەسەاڵتە کە هەندێجار له دەرەوەی حوکمەوە درێژە به سیستم له جیهانێک���ی وەک ڕیف���ۆرم دەدات. جیهان���ی وەک ئێمەدا تەنیا قس���ەکەی ئەدۆرنۆی بەس���ەردا دەسەپێت »هیچ ژیانێکی ڕاس���ت له ناو هەڵەدا نییە«، ڕیفۆرمیس���تەکان کێش���ەیان لەگ���ەڵ دەس���ەاڵتدا نیی���ە، بەڵکو کێش���ەیان هەیە، دەس���ەاڵتدا دەموچاوی لەگەڵ لێ���رەوە گەورەترین گ���ۆڕان له مێژوودا الی ئ���ەوان ئ���ەو کاتەی���ە نۆبەت بۆ حوکمڕانی دێتە س���ەر خۆیان. ئەوان

قارەمانی ئەو دیمەنەن له شانۆگەرییەکە ک���ە دەس���ەاڵت تێی���دا به دەمامکەوە ن���ەوەک به ڕوخس���اری ڕاس���تەقینەی خۆیەوە دێتە سەر شانۆ، هەر دەمێک یاخ���ود به دەمامک���ەوە دەس���ەاڵت به ڕوخس���اری ئۆپۆزس���یۆنەوە هاتەوە سەر ش���انۆ، ئەوکات باش���تر گەمەی ئەوە دەکات کە بەش���ێکە له خەڵک ، فاشیس���ت و دەس���ەاڵتە کۆی لێرەوە ش���ەڕانگیزەکان پێویستیان به قۆناغی ڕیفۆرمیس���ت و هەی���ە، دەمامک���دار ئۆپۆزسیۆنە پەرلەمانتارییەکانیش، ئەو بەش���ەن ک���ە دەتوان���ن بۆ فاش���یزم فاش���یزمی بن. باش���ترین دەمام���ک خۆرهەاڵتی وەک فاش���یزمی خۆرئاوایی نییە به یەک ش���ەپۆل بێت، له ڕۆژێکی له ڕۆژێکی س���ەرهەڵبدات و دیاریکراودا تەواوبێت، مێ���ژوودا تری دیاریکراوی هەموو توانا و شوناس���ی خۆی له یەک هێ���ز و حیزبدا کۆبکاتەوە، فاش���یزمی خۆرهەالتی دیاردەیەکی پچڕ پچڕ و پڕ ناوبڕ و فرەهێز و تەمەن درێژە، کە له ناو یەک شوناس���دا کۆنابێت���ەوە، لێرەوە بکەری دەمامکدار یان ڕیفۆرمیس���ت بەجۆرێک لەجۆرەکان، بێویست و ئاگای خ���ۆی، ئ���ەو بەش���ەی حوکم���ە کە س���ەر دێتە فاش���یزمدا له ناوبڕەکانی ش���انۆ. ئەم بکەرە ڕاس���تەوخۆ له ناو تاوانەکە وەک هەوڵدەدات دەسەاڵتەوە تاوانێک���ی تایبەت���ی و ی���ەک ب���ارە و عەجای���ەب و نامەنتیقی نیش���انبدرێت. لێ���رەوە دوای هەم���وو تاوانێک چۆن له ناو هەناوی کۆمەڵگادا، ش���یوەنێکی گەورە دەست پێدەکات، چۆن کۆمەڵگا

کۆمەڵێک شانۆ و س���ەحنەی پرسە بۆ خۆپاکردن���ەوە دادەنێت، له ناو خودی دەسەاڵتیش���دا، له ناو سەرانی حوکم و کەسایەتییە گەورەکاندا، الی دەموچاوە گرنگ و گەورەکان هەمان پرسە، هەمان کاسارس���ایس ئین���کار و دڵتەنگ���ی و دەکەوێت���ە کار. ئ���ەوە تەنیا کۆمەڵگا نییە کە له ڕێگای بکەرە پاسیڤەکانەوە دەیەوێ���ت خۆی پاکبکات���ەوە، بەڵکو خودی دەس���ەاڵتیش دێتە ناو هەمان مەحکومکردن و له رێ���گای گەم���ەوە، ش���ۆکبوون و ئینکارکردنەوە، دەیەوێت ئ���ەوەی تاوانەکە وادەربکەوێ���ت وەک بەش���ێک نەبێت له کاری هەمیش���ەیی و ڕۆژانەی سیس���تەم. وەک ئەوەی سەد س���اڵ بێت خۆره���ەاڵت ڕۆژان���ە له ناو دەریای خوێندا نەبێت و هەر خوێنەش زادە و بەره���ەم و درێژک���راوەی ئەویدی هیچیان تاوانەکان ئەوەی نەبێت، وەک گرێ���دراوی ی���ەک نەب���ن، وەک ئەوەی له خۆرهەاڵتی کوردس���تان دەگوزەرێت له خۆرئ���اوای ل���ەوەی جیاوازبێ���ت دەگوزەرێت و زادەی هەمان سیس���تم و کارک���ردی هەمان ئامێری فاشیس���تی نەبێت، وەک ئەوەی له باکور دەگوزەرێت له باش���ور ل���ەوەی بێ���ت جی���اواز له بەغ���داد ئ���ەوەی دەگوزەرێ���ت، دەگوزەرێ���ت جی���اواز بێ���ت ل���ەوەی ئ���ەوەی ، دەگوزەرێ���ت له حەل���ەب ڕۆژنامەنوسێک دەکوژێت شوناسەکەی ک���ە ب���ەوەی بێ���ت نام���ۆ دوور و له مزگەوتێک���دا خ���ۆی دەتەقێنێتەوە، چاالکوانێ���ک له ئێ���ران ئ���ەوەی له سێدارەدەدات شوناسێکی زۆر جیای ل���ەوە هەبێت ک���ە له هەولێ���ر هەمان چاالک���وان دەگرێ���ت ی���ان دەکوژێت. بکەری دەمامکدار له هەموو دەسەاڵتێکدا کاری ئەوەیە نەهێڵێت حوکمڕانی خۆی به پارچ���ە فاشیس���تییەکانی دیک���ەی گ���ەورە و فاشیس���تییە ماش���ێنە لێرەوە بشوبهێنرێت، سەرتاسەرییەکە ش���ۆکبوون، ڕیتۆریکی ب���ێ گوناهی، ش���یوەنی بێگوناهی، وەک چۆن دەبێت به گەمەی دەبێت به گەمەی کۆمەڵ���گا دەس���ەاڵتیش. چۆن شۆکبوون دەبێت به فەلسەفە و نمایش و نمادی ئایدۆلۆژی ئۆپۆزسیۆنە ڕیفۆرمیست و سیستمگەرا و موحافەزەکارەکان، دەبێت به فەلسەفە و لێرەدا دەس���ەاڵتیش. نمایشی خودی دەسەاڵت هەمان ئەو گەمەیە دەکاتەوە کە دەزانێت کۆمەڵگا دڵخۆش���دەکات، دەکاتەوە له ڕێگای شۆکبوونەوە خۆی تاوانی، له ب���ێ له خەڵک، به بەش���ێک ئەم مەعسومییەتی سیاسی. له پاکی و الساییکردنەوەی دەسەاڵت بۆ کۆمەڵگا، گەرچی الس���اییەکی کۆمیدییە، بەاڵم بەشدارە له بەگشتیکردنی ئەو حاڵەتەدا کە تێیدا تاوانی سیاس���ی به ڕوداوێکی دەش���وبهێنێت و ناسروش���تی ناوازە و له ئیقاعی ژیانی ڕۆژانە دووریدەخاتەوە. گرنگترین ش���ت له تەواوی پرۆسەکەدا ئەوەی���ە ک���ە هەمیش���ە ڕابچڵەکێین، بحەپەس���ێین، تا وادەرنەکەوێ���ت کە تاوان بووە به بەش���ێکی هەمیش���ەیی و مان���ەوە. رۆژان���ەی میکانیزمێک���ی دەمامکی ئەم بکەرە، لێرەدا دەمامکی خۆی نییە، بەڵکو دەمامکی دەسەاڵتە کە دەیەوێت وەک فاشیزم دەرنەکەوێت، کاتێ���ک دەزانێت ناتوانێت هەمیش���ە به دەموچاوە راس���تەقینەکەی خۆیەوە دەموچاوی دەس���ەاڵت حوکمب���کات. ڕاس���تەقینەی خۆی وەک دەموچاوێکی هێزەکی »بالق���وه « دەردەخات. هیچ کات له خۆرهەاڵت »خوێنخۆری« ڕووی نەب���ووە، دەس���ەاڵتەکان ڕەس���می بەڵکو وەک »ئەگ���ەری« ناوەکی، وەک بوونێکی نهێن���ی، وەک ئامادەگییەکی هێزەکی نیشاندراوە. له فاشیزمدا، ئەم دەرکەوتن���ەوە و ی���ان ئامادەگیی���ە، هاتن���ەدی ئ���ەم ئەگ���ەر ترس���ناک و تاریکان���ە، دەبێتە دیاردەیەکی ڕۆژانە، ماشێنی فاشیستیانە ئەو ئامێرانەن کە کاری هاتن���ەدی و گۆڕینی توندوتیژیی � »هێزەک���ی له بوون���ی بوون���ی ب���ۆ بالقوه «وە وەردەگێ���ڕن گواستنەوەی ئیشیان ڕاستەقینە، واتە حەقیقەت. بۆ له ئەگەرەوە فاش���یزمە له فاشیزمدا، دەمامک راستی و گەمەی به پێچەوان���ەی دیموکراس���ییەتەوە کە دەس���ەاڵت زۆر درەنگ درەنگ دەمامک الدەبات، گەمەیەک���ی خێرا و ڕۆژانەیە، دەس���ەاڵت زۆر پێویستی بەوە دەبێت جەوه���ەرە ش���اردراوەکەی، ئەگ���ەرە له فاش���یزمدا دەربخات. ناوەکییەکەی »وەک دیموکراس���ییەت« دەمام���ک و ماسک دوو ڕەگەزی گرنگ و پێویستن،

تاوانی سیاسی و بکەرەکانی

هیچ سیستمێک بۆ ئەوە کارناکات

کە جەالد تاکە ڕەمز و نیشانەی

بێت، بەڵکو دەبێت هەمیشە

قوربانییەکی کوژراو یان دیلێکی ئەبەدی

له ناوەڕاستی دیمەنەکەدا بێت

»وەک بوونی جیفارا و ماندێال

له ناوەراستی سیستمی گلۆبالدا

دەسەاڵت چەند دڕندە بێت، ناتوانێت بێ

دەمامک بژی، مانای دەسەاڵت

لەوەدایە کە وەها وێنەیەک

لەسەر خۆی باڵوبکاتەوە کە

تەنیا له ژێر فشار و مەترسی گەورەدا

پەنا بۆ توندوتیژی شەرعی دەبات

بکەری ڕاستەقینە ئەو کەسە نییە کە ڕاستەوخۆ و بەدەستی خۆی

کرداری توندوتیژیی ئەنجامدەدات،

بەڵکو نوێنەری هەموو

ئامادەگییەکانی ناو سیستمە بۆ توندوتیژیی، ئەو

بەشەیەتی کە ناتوانێت دەمامک

بکاتە سەری

19 »»

ئا: هاوكار حسێن

به پێی به ڵگه نامه یه كی ویكیلیكس، له ساڵی 2007-ه وه ئه مریكیه كان

هۆشدارییان داوه له تێكچونی باری ته ندروستی تاڵه بانی و هه ستیانكردوه كه ناوبراو رۆژ به رۆژ هیالكی زیاتر به روخساریه وه دیاره . تاڵه بانیش

رایگه یاندوه ، ئه مریكا و ئێران له سه ر هیچ شتێك كۆك نه بن، له سه ر ته ندروستی من كۆكن و هه ردوال

نیگه رانن. هاوكات گله یی ئه وه شی كردوه ، كه هێشتا ئه ردۆگان وه ك

سه رۆك خێڵ ده ڕوانێته خۆی و مه سعود بارزانی سه رۆكی هه رێمی

كوردستان.

ئ���ه و به ڵگه نامه ی���ه ی ویكیلیكس كه هێم���ای "زۆر نهێن���ی " لێ���دراوه ، باس ته ندروستی تێكچونی له س���ه ره تاكانی له كۆبونه وه یه ك���ی ده كات و تاڵه بان���ی باڵی���ۆزی نێ���وان هاوبه ش���ی دیپلۆمات���ه تاڵه بانی���دا، ئه مری���كاو ئه مریكی���ه كان دركی���ان به خراپبون���ی ره وشی ته ندروس���تی تاڵه بانی كردوه و نوسیویانه : "تاڵه بانی زۆر هیالك دیاربو، كاتێكیش به ئینگلیزی قس���ه ی ده كرد، ستافه كه ش���ی هه بو. زۆری كێش���ه ی وادیارب���ون زۆر خه می ته ندورس���تیان بێت، بۆی���ه ئاماده نه بون هیچ واده یه ك دیاریبك���ه ن ب���ۆ كۆبونه وه ك���ه ی 30ی

مارس". له به شێكی ئه و به ڵگه نامه یه دا تاڵه بانی باسی له وه كردوه كه هه وڵیداوه ئێران رازیبكات بۆ ئازادكردنی چه ند گیراوێكی به ریتانی ك���ه له الی���ه ن ئێرانیه كانه وه له كه نداوی عه ره ب ده س���تگیركرابون و تێی���دا وتویه تی ، "نامه یه كم نوس���یوه بۆ س���ه رۆكی ئێران و داوای ئازادكردنی گی���راوه به ریتانیه كانم كردوه . تاڵه بانی وه فدێك���ی ناردبو بۆ گه یاندنی نامه كه ، ب���ه اڵم وه فده ك���ه به ده س���تی به ت���اڵ وتیش���ی ، تاڵه بان���ی گه ڕاونه ت���ه وه . ئێرانی���ه كان نیگ���ه ران ب���ون له باره ی ته ندروس���تیه وه ، به پێكه نین���ه وه وتی ، تاكه ش���تێك ئه مریكا و ئێ���ران پێكه وه

خه میان بێت ته ندروستی منه ".باڵیۆزخانه ی له الی���ه ن به ڵگه نامه كه وه زاره ت���ی ئاراس���ته ی ئه مری���كاوه ده ره وه كراوه و تێیدا هاتوه ، "تاڵه بانی باس���ی له وه ك���رد ك���ه له په راوێزی لوتكه ی كۆمه ڵ���ه ی واڵتانی عه ره بیدا، چه ند دیدارێكی تایبه تی هه بوه له گه ڵ پادشای سعودیه و ئوردن و ره جه ب ته یب ئه ردۆگان، س���ه رۆك وه زیرانی توركیا. تاڵه بان���ی داوای له ئ���ه رۆدگان كردوه وه فدێك بنێرێت بۆ كه ركوك به مه به ستی لێكۆڵینه وه له بارودۆخی شاره كه و بۆی

ده ربكه وێت كه توركمانه كانی ش���اره كه به خراپ���ی مامه ڵه یان له گ���ه ڵ ناكرێت. ناوبراو به ئه ردۆگانی وتوه كه كه ركوك مه سه له یه كی كلتورییه و ناكرێت به لێدوانی توند له الیه ن هه ردوالوه بڕیاری له سه ر بدرێت. سه رسوڕمانی خۆیشی نیشاندا ب���ه وه ی كه هێش���تا ئ���ه ردۆگان وه ك سه رۆك خێڵ ده ڕوانێته خۆی و مه سعود بارزانی س���ه رۆكی هه رێمی كوردستان. وتیش���ی ، چاالكیه كانی په كه كه له دژی

به رژه وه ندیه كانی گه لی كورده ".

07BAGHDAD1157 : ئای دیبابه ت: تاڵه بانی پێشوازی له باڵیۆز س���ه رچاوه : باڵیۆزخان���ه ی ئه مریكا

له به غدادبه روار: 4ی نیسانی 2007

پۆلێن: زۆر نهێنی

رۆژی 31ی مارس، باڵیۆزی ئه مریكا چاویكه وت به س���ه رۆكی عێراق، جه الل تاڵه بان���ی و وه زیری ده ره وه ، هۆش���یار پێشكه شكردنی به مه به س���تی زێباری ، به ڵگه نام���ه ی متمان���ه وه ك باڵی���ۆزی نوێ . له و دی���داره دا باس له گه ش���تی تاڵه بان���ی كرا ب���ۆ ریاز به مه به س���تی عه ره بی و له لوتك���ه ی به ش���داریكردنی بینینی چه ند سه ركرده یه ك له په راوێزی له و چوارچێوه یه ش���دا لوتكه یه دا، ئه و ئ���ه ردۆگان له گ���ه ڵ گفتوگۆكردن���ی له باره ی كه رك���وك و په كه كه . تاڵه بانی نامه یه كی بۆ ئێران ناردوه و تێدا داوای ئازادكردن���ی به ریتانیه كان���ی ك���ردوه ، وه رنه گرتوه ته وه . وه اڵمێكی هیچ به اڵم سه رۆك تاڵه بانی له روی عه قڵیه وه وردو به هێز بو، ب���ه اڵم له كۆتایی دیداره كه دا

نیشانه ی بێتاقه تی پێوه دیاربو.

به خێرهێنان:له باڵی���ۆزی پێش���وازی تاڵه بان���ی ئه مریكا ك���ردو بڕوای خۆی نیش���اندا كه خۆی و عێراق هاوڕێی راس���ته قینه ی ئه مریكان. وتی ، عێراق و ئه مریكا هاوكارن له خه باتك���ردن له پێناو دیموكراس���ی و دیكتات���ۆردا. به گژداچون���ه وه ی هه روه ها پاساوی هێنایه وه بۆئه وه ی كه رۆژی پێشتر نه یتوانیوه باڵیۆز ببینێت، گله یی له س���تافه كه ی خ���ۆی كرد كه له ڕاده به ده ر پارێزگاری ده كه ن و بیریان چوه پێی بڵێن له ب���اره ی دیداره كه وه . ئاماده یی خۆیش���ی نیش���اندا بۆئه وه ی بانگهێش���تی نزیك���دا له ئاینده یه ك���ی

باڵیۆز بكات بۆ خوانێكی تایبه ت.له به رامبه ردا باڵیۆز سوپاسی سه رۆك تاڵه بانی كرد بۆ یارمه تیه كانی له باره ی هه ندێك مه له س���ه ی گرنگ���ه وه ، له وانه كه یسی ریشه كێشكردنی به عس و نه وت و

گاز.

به شداری له لوتكه ی عه ره بیدا:تاڵه بانی باسی له وه كرد كه له میانی به ش���داریكردنی له لوتك���ه ی عه ره بیدا، ب���ه وردی باس���ی ئازادكردن���ی عێراق و پێش���وازیكردنی هێزه كانی هاوپه یمانان كردوه له الیه ن گه لی عێراقه وه له س���اڵی 2003. وتیش���ی ، عێراق شانازی ده كات به وه ی ئێس���تا س���ه ربه خۆیه و ناكه وێته ژێر فه رمانی واڵتان���ی رۆژهه اڵت و باكور )وه ك هێمای���ه ك بۆ ئێ���ران و توركیا(. تاڵه بانی ئاماژه ی به وه دا كه شیعه كانی عێ���راق ژێرده س���ته ی ئێ���ران نین و بۆ كۆمه ڵه ی واڵتانی عه ره بی رونكردوه ته وه كه نه وت س���امانێكی نه ته وه ییه كه بۆ هه مو عێراقیه كانه و ئه و گرفتانه شی له و روه وه هه ن به ره و چاره سه ر ده ڕۆن.

كۆبونه وه له په راوێزی لوتكه ی

عه ره بیدا:تاڵه بانی باسی له وه كرد كه له په راوێزی لوتك���ه ی كۆمه ڵه ی واڵتان���ی عه ره بیدا، چه ند دیدارێك���ی تایبه تی هه بوه له گه ڵ پادشای سعودیه و ئوردن و ره جه ب ته یب توركیا. وه زیرانی س���ه رۆك ئه ردۆگان، تاڵه بان���ی داوای له ئ���ه رۆدگان كردوه وه فدێك بنێرێت بۆ كه ركوك به مه به ستی لێكۆڵینه وه له بارودۆخی ش���اره كه و بۆی ده ربكه وێت كه توركمانه كانی ش���اره كه به خراپ���ی مامه ڵه یان له گ���ه ڵ ناكرێت. ناوبراو به ئه ردۆگانی وتوه كه كه ركوك مه سه له یه كی كلتورییه و ناكرێت به لێدوانی

توند له الیه ن هه ردوالوه بڕیاری له س���ه ر بدرێت. سه رس���وڕمانی خۆیشی نیشاندا به وه ی كه هێشتا ئه ردۆگان وه ك سه رۆك خێڵ ده ڕوانێته خۆی و مه سعود بارزانی سه رۆكی هه رێمی كوردس���تان. ئه و به ئه ردۆگان���ی وتوه كه خۆی و س���ه رۆك هه رێمی���ش ئیدانه ی ه���ه ر كرده وه یه كی تیرۆریس���تی ده ك���ه ن دژ ب���ه توركیا، له به رامبه ردا ئه ردۆگان وه اڵمدانه وه یه كی مه سه له ی له س���ه ر هه بوه . ئیجابیانه ی په كه كه ، تاڵه بانی به ئه ردۆگانی وتوه ، پێویس���ته عێراق هه مو س���ه رچاوه كانی خۆی به كاربهێنێت بۆ س���ه قامگیركردنی به غ���داد، به اڵم وتیش���ی ، چاالكیه كانی په كه كه ل���ه دژی به رژه وه ندیه كانی گه لی

كورده . به تاڵه بان���ی چاویكه وتوه ه���اوكات به ش���ار ئه سه د، س���ه رۆكی سوریا و لێی پرس���یوه كه بۆچ���ی رێككه وتنه كه یان له ب���اره ی مه س���ه له ئه منیه كانه وه هیچ به رهه مێكی نه بوه . وتیش���ی ، ئه س���ه د به ڵێنیداوه هه مه ئاهه نگی ده ستپێبكه ن. له الیه ن خۆیه وه سوپاس���ی باڵی���ۆز تاڵه بان���ی ك���رد بۆ ئه و رۆڵ���ه گرنگه ی ئاش���ته وایی له مه س���ه له ی گێڕاویه تی نیشتمانی و به دواداچونی له سه ر پڕۆژه ی یاسای ریشه كێشكردنی به عس. تاڵه بانی به باڵی���ۆزی راگه یاند، ك���ه ئه و پڕۆژه یه گه یش���توه ته په رله م���ان، )كۆمێن���ت: باڵیۆزخان���ه ی زانیاریه كان���ی به پێ���ی ئه مریكا، په رله مانی عێراق هێش���تا ئه و

پڕۆژه یه ی به ده س���ت نه گه یش���توه و له ئه نجومه نی وه زیرانه .(. وتیشی ، سه رۆك وه زیران ئیمزای له سه ر پڕۆژه كه كردوه و ئه نجومه نی به ناوی پێش���تر خۆیش���ی س���ه رۆكایه تیه وه واژۆی كردوه ، چونكه

دوو جێگره كه ی له ده ره وه ی واڵتن.

گیراوه به ریتانیه كان

تاڵه بانی وتی ، نامه یه كم نوس���یوه بۆ سه رۆكی ئێران و تێیدا داوای ئازادكردنی له و ك���ردوه . به ریتانیه كان���م گی���راوه نامه یه دا، تاڵه بانی به ئێرانیه كانی وتوه ، كه نداوی ع���ه ره ب گرنگه و به ریتانیه كان هه وڵیانداوه رێگه له قاچاخچێتی بگرن. تاڵه بان���ی وه فدێكی ناردبو بۆ گه یاندنی نامه كه ، به اڵم وه فده كه به ده ستی به تاڵ گه ڕاونه ت���ه وه . ئێرانی���ه كان ده یانه وێت به رتانیا داوای لێبوردن بكات. تاڵه بانی وتیشی ، ئێرانیه كان نیگه ران بون له باره ی ته ندروستیه وه ، به پێكه نینه وه وتی ، تاكه شتێك ئه مریكا و ئێران پێكه وه خه میان

بێت ته ندروستی تاڵه بانیه .

كۆمێنت: تاڵه بانی زۆر هیالك دیاربو، كاتێكیش به ئینگلیزی قس���ه ی ده كرد، كێش���ه ی زۆری هه ب���و. ستافه كه ش���ی وادیاربون زۆر خه می ته ندورس���تیان بێ���ت، بۆیه ئاماده نه بون هیچ واده یه ك دیاریبكه ن بۆ

كۆبونه وه كه ی 30ی مارس.

گۆزه‌كه‌ی‌كه‌ركوك جێگه ی س����ه رنجه كه مه س����عود بارزان����ی چ وه ك س����ه رۆكی پارتی و ت����ا هه رێ����م س����ه رۆكی چ وه ك ئێس����تا هی����چ قس����ه یه كی نه ب����وه له س����ه ر هه ڵوه ش����اندنه وه ی لیسته كوردس����تانییه كه ی كه رك����وك ك����ه هه ب����و. كورت����ی زۆر ته مه نێك����ی به رپرس����انی حزبه كه یش����ی هه وڵی ئه س����تۆی ك����ه ده ده ن ئ����ه وه بارزان����ی له و تۆمه ت����ه پاكبكه نه وه و وامانتێبگه یه ن����ن ك����ه )س����ه رۆك( پارتی یه كالیه نه كه ی له پاشه كش����ه ئاگادار نه بوه و بڕیاری ئه وی له پشت عه قڵه وه ، ناچێت����ه ئه مه ش نییه !. سروش����تی پێچه وان����ه ی چونك����ه پارت����ی و ناك����ۆك به میكانیزمه كانی دروستكردنی بڕیاره له ناو حزبه كه دا، به تایبه تی����ش له به رامبه ر پرس����ێكی گرنگ����ی وه ك كه رك����وك كه بارزانی هه میش����ه خۆی وه ك هه ستیارترین س����ه ركرده به رامبه ری نیشانده دات. زانی����اری و به پێ����ی له كاتێك����دا ئام����اژه كان، له كۆبونه وه كاندا پارتی ل����ه وه ئاگاداركراوه ته وه كه یه كێتی )د.نه جمه دی����ن كه ری����م( ده كات����ه هیچ ئه وانیش لیس����ت و س����ه رۆكی ناڕازیبونێكیان نیش����اننه داوه ، به اڵم دواتر ئه و بڕیاره له س����ه روتر دراوه و كش����انه وه بۆ لیس����ته كه سه رۆكی كراوه ت����ه بیانو. دیاره كش����انه وه ی دواتری یه كگرتو و گۆڕان و كۆمه ڵیش گفتوگۆیانه ی ل����ه و نیی����ه داب����ڕاو له باره ی پێكهێنانی حكومه تی هه رێم له ئ����ارادان و چه ق����ۆی پارچه كردنی پارتی-ه وه یه به ده ست كێكه كه یشی براوه ی یه كه م����ی هه ڵبژاردن. وه ك به نێوان����ی په یوه ن����دی ئ����ه وه ی پارت����ی و یه كێتیش����ه وه هه یه ؛ ئه م لیس����ت هه ڵوه ش����اندنه وه یه ته عبیر له وپه ڕی داوه ش����ینی رێككه وتننامه ده كات، س����تراتیژییه كه یان له جیاتی رێككه وتنێك كه سااڵنێكه ئه وه ی داڕێژه ری ستراتیژی هاوبه ش ده كاته ستراتیژییه كان پرسه بێت، پێخۆری ناته باییه حزبییه كان، وه ك ئ����ه وه ی چه ندین س����اڵه له كه ركوك جه سته ی له س����ه ر حزبیی ناوبڕه ی نه ت����ه وه هه ڵده چن����ن و دواجاری����ش به و ده رده ی����ان برد كه یارانی كورد لێی ده ترس����ان و نه یاران ته مه ننایان ده ك����رد. س����ه یر له وه دای����ه ئه گه ر بوای����ه ؛ ده بو به پێوان����ه ی حزبیش له به رامبه ر ئه و ش����ه ڕه ی یه كێتی بۆ درێژكردنه وه ی ویالیه ته كه ی سه رۆكی هه رێم كردی و وه ك به ر له ش����كرێكی )30ی ش����ه ڕه كه ی شكستخواردوی حوزه ی����ران( ده ركه وت، ده بو پارتی له به رامب����ه ر ئه و چاك����ه حزبییه دا، )ئه گه ر د.نه جمه دی����ن كه س����ێتیی تێبینی زۆریش����ی له س����ه ر هه بێت( نه كات����ه بیان����و ب����ۆ شكس����تهێنان به لیسته كوردستانییه كه و سه ره نجام سپاردنی ئاینده ی كه ركوك و ده نگی كورده كانی به نادیار. ئه گه ر بهێنینه به رچاوی خۆش����مان ئه وه )گۆڕان( بوای����ه و ئاوا لیس����ته كه ی كه ركوكی یه كێتی بێگومان هه ڵوه شاندبایه وه ، له هه مو كه ناڵ و ئاسته كانیدا هێرشی ده ك����رده س����ه ر گ����ۆڕان و وه ك دژه ده كرد، خائینی����ش وێنای نه ته وه و ب����ه اڵم له به رئه وه ی پارتی گۆزه كه ی كه ركوكی ش����كاندوه ، یه كێتی گوێی خۆی لێ خه واندوه ، یانیش زۆر كه م و شه رمنانه چه ند قسه یه كی له باره وه كرد و ته واو !.. ئه مه ش ره نگدانه وه ی بوغرایی پارتی و الوازیی یه كێتیه كه ئه نجام����ی هه ڵبژاردنه ك����ه ی )21ی

ئه یلول( تۆختری كرده وه . له راس����تیدا ئ����ه وه ی له كه ركوك روی����دا، ل����ه وه دور مه ودات����ره كه پێمانوابێ بڕیاری كشانه وه ی پارتی ته نیا له )سه ری ڕه ش( كواڵوه ، به ڵكو سروشتی پرسی كه ركوك و ته وقیتی روداوه ك����ه ش گومان����ی ئه وه مان ال به هێز ده كه ن كه بڵێین ئه نكه ره ش بڕی����اره دا حزوری ئ����ه و له پش����تی نه وتییه كان به رژه وه ندیی����ه هه بوه و ئه وه ی����ان خواس����توه . ره نگ����ه هه ر ئه وه ش بێت بێده نگییه كه ی سه رۆكی پارتیمان بۆ ته فسیر بكات؛ له نێوان هه ستیاریی ئه نكه ره و هه س����تیاریی پرسی كه ركوكدا، خاتری یه كه میانی گرتبێت و كشانه وه له كه ركوك و چونه

پێش له توركیای هه ڵبژاردبێت. kawamuhamad@yahoo.com

تایبه‌ت)407( سێشه ممه 662013/12/17

63ئه‌مریكیه‌كان‌له‌‌2007-ه‌وه‌‌هۆشداریان‌داوه‌‌

له‌خراپبونی‌‌ته‌ندروستی‌‌تاڵه‌بانی‌‌تاڵه بانی : تاكه شتێك ئه مریكا و ئێرانی كۆكردبێته وه ،

نیگه رانیان بوه له ته ندروستی من

تاڵه بانی داوای له ئه ردۆگان كردوه وه فدێك بنێرێت بۆ

كه ركوك به مه به ستی لێكۆڵینه وه

له بارودۆخی شاره كه و بۆی ده ربكه وێت كه

توركمانه كانی شاره كه به خراپی مامه ڵه یان

له گه ڵ ناكرێت

تاڵه بانی سه رسوڕمانی خۆی نیشاندا به وه ی

هێشتا ئه ردۆگان وه ك سه رۆك خێڵ ده ڕوانێته خۆی و مه سعود بارزانی ، ئه و به ئه ردۆگانی وتوه

كه خۆی و سه رۆك هه رێمیش ئیدانه ی هه ر

كرده وه یه كی تیرۆریستی ده كه ن دژ به توركیا

تاڵه بانی زۆر هیالك دیاربو، كاتێكیش

به ئینگلیزی قسه ی ده كرد، كێشه ی زۆری

هه بو. ستافه كه شی وادیاربون زۆر خه می ته ندورستیان بێت،

بۆیه ئاماده نه بون هیچ واده یه ك دیاریبكه ن بۆ

كۆبونه وه كه ی 30ی مارس

ئا:‌بارام‌سوبحی‌

پارله‌مانتارێكی‌‌كورد‌رایده‌گه‌یه‌نێت،‌له‌ماوه‌ی‌‌ساڵی‌‌رابردودا‌كه‌‌

تاڵه‌بانی‌‌له‌عێراق‌دوربوه‌،‌یه‌كێتی‌‌و‌كوردو‌الیه‌نه‌‌عێراقیه‌كان‌و‌واڵتانی‌‌

ناوچه‌كه‌ش‌زه‌ره‌ر‌مه‌ندبون،‌هه‌روه‌ها‌ده‌ڵێ‌‌"له‌ئێستادا‌كه‌سێك‌نیه‌و‌به‌‌عه‌قڵیه‌ته‌ی‌‌مام‌جه‌الل‌كار‌بكات‌و‌هه‌مو‌الیه‌نه‌كانیش‌قبوڵی‌‌بكه‌ن".‌پارله‌مانتارێكی‌‌دیكه‌ش‌ره‌خنه‌‌

له‌مالیكی‌‌ده‌گرێت‌كه‌‌به‌ڵێنه‌كانی‌‌به‌رانبه‌ر‌تاڵه‌بانی‌‌به‌جێنه‌گه‌یاندوه‌.

له‌دره‌نگانێكی‌‌ له‌مه‌وبه‌رو‌ س���اڵێك‌ ‌شه‌ودا‌تاڵه‌بانی‌‌سه‌رۆك‌كۆماری‌‌عێراق‌و‌سكرتێری‌‌گش���تی‌‌یه‌كێتی‌‌نیشتیمانی‌‌كوردس���تان،‌دوچاری‌‌نه‌خۆش���یه‌كه‌ی‌‌ق���ورس‌ه���ات‌و‌دوای‌‌مان���ه‌وه‌ی‌‌ب���ۆ‌ماوه‌ی‌‌دو‌رۆژ‌له‌نه‌خۆش���خانه‌ی‌‌شاری‌‌پزیشكی‌‌به‌غدا،‌ره‌وانه‌ی‌‌ئه‌ڵمانیا‌كرا.‌له‌م‌ماوه‌یه‌ش���دا‌جگه‌له‌‌باڵوكردنه‌وه‌ی‌‌نزیكه‌ی‌‌ده‌‌وێن���ه‌ی‌‌فۆتۆیی‌،‌رێگه‌‌به‌‌هیچ‌س���ه‌ركرده‌یه‌كی‌‌عێ���راق‌نه‌دراوه‌‌

چاوی‌‌به‌‌مام‌جه‌الل‌بكه‌وێت.هاوپه‌یمانی‌‌كوردستان‌ پارله‌مانتاری‌‌)یه‌كێتی‌(‌بورهان‌محه‌مه‌د‌فه‌ره‌ج،‌بۆ‌ئاوێنه‌‌باس‌له‌وه‌ده‌كات‌غیابی‌‌مام‌جه‌الل‌له‌ماوه‌ی‌‌س���اڵی‌‌راب���ردودا‌كاریگه‌ری‌‌زۆری‌‌له‌سه‌ر‌گۆڕه‌پانی‌‌سیاسی‌‌عێراق‌و‌كوردس���تان‌و‌حیزبه‌كه‌ش���ی‌‌هه‌ب���وه‌.‌هۆكاره‌كه‌ش���ی‌‌ده‌گێڕێته‌وه‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌له‌ناو‌كێش���مه‌‌كێشه‌كانی‌‌عێراقدا‌"مام‌جه‌الل‌رۆڵی‌‌گ���ه‌وره‌و‌گرنگی‌‌ده‌بینی‌،‌به‌رده‌وام‌هه‌وڵ���ی‌‌كۆكردنه‌وه‌ی‌‌الیه‌نه‌‌نزیكردن���ه‌وه‌ی‌‌ لێ���ك‌ عێراقی���ه‌كان‌و‌بۆچونه‌كانیانی‌‌ده‌دا،‌به‌رده‌وام‌پڕۆژه‌و‌ده‌ست‌پێشخه‌ری‌‌هه‌بوه‌،‌گوێ‌‌له‌قسه‌ی‌‌ده‌گیرا‌و‌الی‌‌هه‌م���و‌الیه‌ك‌قبوڵ‌بو"،‌هه‌روه‌ها‌ده‌ڵێ���ت‌"نه‌ك‌به‌ته‌نها‌كورد،‌به‌ڵك���و‌الیه‌نه‌‌عێراقی���ه‌كان‌و‌ته‌نانه‌ت‌له‌‌ زه‌ره‌رمه‌ندبون‌ هه‌رێمی���ش‌ واڵتانی‌‌غیابی‌‌تاڵه‌بانی‌‌و‌پێی‌‌ده‌زانن‌و‌باس���ی‌‌

كاریگه‌رییه‌كانی‌‌ده‌كه‌ن".ئه‌و‌پارله‌مانتاره‌،‌ئاماژه‌‌به‌وه‌ده‌كات‌مام‌ج���ه‌الل‌كاریگه‌ری‌‌له‌س���ه‌ر‌كۆی‌‌پرۆس���ه‌ی‌‌سیاس���ی‌‌و‌په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‌نێ���وان‌هه‌رێ���م‌و‌به‌غ���دا،‌په‌یوه‌ندییه‌‌ناوده‌وڵه‌تیه‌كان���ی‌‌عێراقی���ش‌هه‌بوه‌،‌بیری‌‌ س���تراتیژیانه‌‌ ئه‌وه‌ی‌‌ به‌هۆكاری‌‌له‌كێشه‌كانی‌‌عێراق‌و‌په‌یوه‌ندی‌‌كوردی‌‌عه‌ره‌بی‌‌كردۆته‌وه‌و‌ده‌ڵێت‌"كه‌س���ێكی‌‌تر‌له‌كوردس���تاندا‌نیی���ه‌‌بتوانێت‌به‌و‌عه‌قڵیه‌ته‌ی‌‌مام‌ج���ه‌الل‌بیر‌بكاته‌وه‌‌و‌

مامه‌ڵه‌‌له‌گه‌ڵ‌به‌غداد‌بكات".

عێراق���ی‌‌ له‌كاتێك���دا‌ تاڵه‌بان���ی‌‌به‌جێهێش���ت،‌ملمالنێی‌‌نێ���وان‌الیه‌نه‌‌سیاسیه‌كان‌تاده‌هات‌به‌ره‌و‌قوڵبونه‌وه‌‌ده‌ڕۆیشت‌و‌ئاسۆكانی‌‌چاره‌سه‌ریش‌رون‌نه‌بون،‌زۆرێك‌له‌و‌كێشانه‌‌تائێستاش‌ه���ه‌ر‌به‌رده‌وام���ن.‌ئ���ه‌و‌پارله‌مانتاره‌‌جه‌خت‌له‌به‌رده‌وامی‌‌كێشه‌كانی‌‌عێراق‌ده‌كاته‌وه‌‌و‌رایده‌گه‌یه‌نێت‌مام‌جه‌الل‌ناو‌به‌ناو‌له‌ڕێگه‌ی‌‌گفتوگۆوه‌‌چاره‌س���ه‌ری‌‌هه‌وڵی‌‌ دۆزیوه‌ت���ه‌وه‌و‌ كیش���ه‌كان‌ بۆ‌هێنانه‌‌ئ���ارای‌‌س���یغه‌یه‌كی‌‌ته‌وافوقی‌‌داوه‌و‌به‌رنامه‌ی‌‌ب���ۆ‌ئاینده‌ش‌داناوه‌.‌له‌باره‌ی‌‌چاره‌سه‌ر‌نه‌كردنی‌‌كێشه‌كانی‌‌عێراقیش،‌ده‌ڵێت‌"مام‌جه‌الل‌به‌رده‌وام‌به‌ئیجابی‌‌مامه‌ڵه‌ی‌‌له‌گه‌ڵ‌كێش���ه‌كان‌ده‌كرد،‌له‌ئێس���تادا‌كه‌س���ێك‌نیه‌‌به‌و‌عه‌قڵیه‌ت���ه‌ی‌‌ئ���ه‌و‌كار‌ب���كات‌و‌هه‌مو‌

الیه‌نه‌كانیش‌قبوڵی‌‌بكه‌ن".پارله‌مانی‌‌ هه‌ڵبژاردن���ی‌‌ له‌دوایی���ن‌عێراقدا،‌هه‌ریه‌كه‌‌له‌‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌گۆڕان‌و‌كۆمه‌ڵ‌و‌یه‌كگرتوی‌‌ئیسالمی‌‌به‌لیستی‌‌سه‌ربه‌خۆ‌به‌شدارییان‌كرد،‌له‌هه‌ندێك‌به‌ئاش���كرا‌ دیاریكراویش���دا‌ بابه‌ت���ی‌‌هه‌س���ت‌به‌جی���اوازی‌‌بیروبۆچونی‌‌ئه‌و‌الیه‌نان���ه‌‌ده‌كرا.‌له‌ب���اره‌ی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌مام‌ج���ه‌الل‌تاچه‌ن���د‌هه‌وڵی‌‌یه‌كخس���تنی‌‌

بیروبۆچون���ی‌‌الیه‌ن���ه‌‌كوردییه‌كان���ی‌‌ئاماژه‌‌ یه‌كێتی‌‌ پارله‌مانتاره‌كه‌ی‌‌ داوه‌،‌ب���ه‌وه‌ده‌كات‌ته‌نان���ه‌ت‌ل���ه‌و‌كاتانه‌ی‌‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌ نێ���وان‌ په‌یوه‌ندییه‌كان���ی‌‌گۆڕان‌و‌یه‌كێتی‌‌زۆرب���اش‌نه‌بوه‌،‌مام‌گۆڕان���ی‌‌ پارله‌مانتاره‌كان���ی‌‌ ج���ه‌الل‌بانگهێش���تی‌‌كۆبون���ه‌وه‌كان‌ك���ردوه‌و‌گفتوگ���ۆی‌‌له‌گ���ه‌ڵ‌كردون.‌وتیش���ی‌‌"م���ام‌جه‌الل‌چه‌ندین‌جار‌هه‌مو‌الیه‌نه‌‌كوردییه‌كان���ی‌‌پێك���ه‌وه‌‌كۆده‌كرده‌وه‌،‌به‌مه‌به‌س���تی‌‌تاوتوێكردن���ی‌‌به‌رنامه‌ی‌‌كورد‌له‌به‌غدا،‌هه‌وڵه‌كانیش���ی‌‌بۆ‌ئه‌وه‌‌بو‌ك���ورد‌له‌به‌غ���دا‌یه‌ك‌هه‌ڵوێس���ت‌

بێت".عێراق‌ماوه‌ی‌‌ساڵێكه‌‌به‌بێ‌‌سه‌رۆكی‌‌كۆم���اره‌،‌له‌وه‌اڵمی‌‌ئه‌وه‌ش���دا‌عێراق‌له‌‌ قانونیدایه‌‌ له‌بۆش���اییه‌كی‌‌ تاچه‌ند‌محه‌مه‌د‌ بوره���ان‌ تاڵه‌بانی‌،‌ غیاب���ی‌‌ده‌ڵێ���ت‌"عێ���راق‌ناكه‌وێته‌‌بۆش���ایی‌له‌ده‌س���توردا‌ چونك���ه‌‌ قانونی���ه‌وه‌،‌شتی‌‌وانییه‌و‌له‌ئیس���تادا‌جێگره‌كه‌ی‌‌تا‌ پێموایه‌‌ راده‌په‌ڕێنێ���ت،‌ كاره‌كانی‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌داهاتوش‌بارودۆخه‌كه‌‌به‌و‌

جۆره‌‌به‌رده‌وام‌ده‌بێت".له‌وه‌اڵمی‌‌ئه‌وه‌ش���دا،‌كێ‌‌به‌ش���یاو‌ده‌زانێت‌بۆ‌جێگرتن���ه‌وه‌ی‌‌تاڵه‌بانی‌،‌

پارله‌مانتاره‌ك���ه‌ی‌‌یه‌كێت���ی‌‌ده‌ڵێ���ت‌"تائێستا‌كه‌سێك‌به‌و‌بیركردنه‌وه‌یه‌ی‌‌مام‌ج���ه‌الل‌و‌به‌و‌مواس���ه‌فاته‌ی‌‌مام‌

جه‌الل‌له‌ناو‌كوردا‌نیه‌".‌رۆڵی‌‌ له‌كارییه‌كان���ی‌‌ له‌باس���كردن‌مام‌ج���ه‌الل‌له‌عێراقدا،‌پارله‌مانتارانی‌‌پارله‌مانتاران���ی‌‌ ه���اوڕای‌‌ پارتی���ش‌یه‌كێتین‌و‌رایده‌گه‌یه‌نن‌تاڵه‌بانی‌‌وه‌كو‌كوردێ���ك‌ب���ۆ‌خزمه‌ت���ی‌‌دۆزی‌‌كورد‌پارله‌مانتاری‌‌ له‌وب���اره‌وه‌‌ كاریكردوه‌.‌هاوپه‌یمان���ی‌‌كوردس���تان‌)پارت���ی‌(‌راگه‌یاند‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‌ جاف،‌ ئه‌ش���واق‌"م���ام‌ج���ه‌الل‌جگه‌له‌‌پۆس���ته‌كه‌ی‌،‌وه‌كو‌كوردێك‌هه‌ڵسوكه‌وتی‌‌ده‌كرد".‌هه‌روه‌ه���ا‌ده‌ڵێ‌‌"س���ه‌رۆك‌كۆمار‌بۆ‌ك���ورد‌پۆس���تێكی‌‌گرنگ���ه‌،‌نه‌ك‌بۆ‌پۆست‌و‌ئیمتیازات،‌به‌ڵكو‌بۆ‌خزمه‌تی‌‌

دۆزی‌‌ره‌وای‌‌گه‌له‌كه‌مان".بودجه‌ی‌‌ ئه‌مساڵدا‌ له‌ئازاری‌‌ كاتێك‌عێراق‌په‌سه‌ندكرا،‌پارله‌مانتارانی‌‌كورد‌هۆڵی‌‌پارله‌مانیان‌به‌جێهێشت،‌كه‌چی‌‌پارله‌م���ان‌بودجه‌كه‌ی‌‌هه‌ر‌په‌س���ه‌ند‌كرد.‌ئه‌ش���واق‌جاف‌ئه‌م���ه‌‌ده‌كاته‌‌نمونه‌یه‌ك‌بۆ‌گرنگی‌‌رۆڵ‌و‌پێگه‌ی‌‌مام‌جه‌الل‌و‌ده‌ڵێت‌"ئه‌گه‌ر‌مام‌جه‌الل‌لێره‌‌بوایه‌،‌پێموایه‌‌بودجه‌كه‌‌به‌و‌شێوه‌یه‌‌

تێنه‌ده‌په‌ڕێنرا".‌به‌وت����ه‌ی‌‌ناوب����راو،‌به‌حوكمی‌‌پێگه‌و‌س����ه‌نگی‌‌مام‌جه‌الل،‌له‌كات����ی‌‌رودانی‌‌كێش����ه‌كاندا‌هه‌مو‌هێزه‌‌سیاس����یه‌كان‌گوێی����ان‌له‌‌مام‌ج����ه‌الل‌گرتوه‌‌و‌ئه‌گه‌ر‌كێشه‌كانیان‌پێ‌‌چاره‌سه‌ر‌نه‌كرایه‌،‌ئه‌وا‌"به‌ره‌و‌ملمالنێیه‌كی‌‌قوڵتر‌نه‌یانده‌برد".یه‌كێك‌له‌و‌كێشانه‌ی‌‌په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‌نێوان‌هه‌رێم‌و‌ناوه‌ن���دی‌‌به‌ره‌و‌گرژی‌‌زیاتر‌برد،‌دروستكردنی‌‌ئۆپه‌راسیۆنی‌‌دیجله‌‌بو‌له‌سنوری‌‌پارێزگای‌‌كه‌ركوك،‌ئه‌وه‌ش‌له‌كاتێكدا‌بو‌سه‌رۆك‌وه‌زیرانی‌‌عێراق‌نوری‌‌مالیكی‌‌به‌ڵێنی‌‌به‌تاڵه‌بانی‌‌دابو‌ئه‌و‌هێزه‌‌هه‌ڵوه‌شێنێته‌وه‌،‌بۆیه‌‌ئه‌ش���واق‌جاف‌ده‌ڵێ‌‌"له‌م‌قۆناغه‌ی‌‌دواییدا‌مالیك���ی‌‌پابه‌ندی‌‌به‌ڵێنه‌كانی‌‌

نه‌بو‌به‌رانبه‌ر‌مام‌جه‌الل".ب���ه‌ر‌له‌نه‌خ���ۆش‌كه‌وتنی‌،‌ تاڵه‌بانی‌‌پ���ڕۆژه‌‌یاس���ای‌‌دیاریكردنی‌‌س���نوری‌‌پارێزگاكان���ی‌‌ره‌وان���ه‌ی‌‌پارله‌مان‌كرد،‌كه‌به‌وت���ه‌ی‌‌ج���اف‌ئه‌گه‌ر‌ئ���ه‌و‌قانونه‌‌جێبه‌جێ‌‌بكرایه‌‌ئه‌وا‌سێ‌‌به‌شی‌‌ماده‌ی‌‌)140(‌جێبه‌ج���ێ‌‌ده‌كرا،‌ب���ه‌اڵم‌ئه‌وه‌‌ئاش���كرا‌ده‌كات‌كه‌‌ئه‌و‌یاسایه‌‌له‌الیه‌ن‌گلدراوه‌ته‌وه‌و‌ پارله‌مان���ه‌وه‌‌ س���ه‌رۆكی‌‌

نه‌خراوه‌ته‌‌به‌رنامه‌ی‌‌كاره‌وه‌.

ئا: ئاوێنه‌

بۆ‌هه‌ڵبژاردنی‌‌خولی‌‌سێیه‌می‌‌پارله‌مانی‌‌عێراق،‌تائێستا‌

)277(‌قه‌واره‌ی‌‌سیاسی‌‌و‌)42(‌هاوپه‌یمانێتی‌‌تۆماركراوه‌،‌به‌شێك‌له‌و‌هاوپه‌یمانێتیانه‌‌نوێن‌و‌زۆرینه‌شیان‌

له‌الیه‌ن‌سه‌ركرده‌كانی‌‌ئێستای‌‌عێراقه‌وه‌‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌ده‌كرێت.‌هه‌رچی‌‌الیه‌نه‌‌كوردییه‌كانیشه‌،‌به‌پێچه‌وانه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌‌

پێشوه‌وه‌‌له‌هه‌رێمی‌‌كوردستاندا‌هاوپه‌یمانیان‌نه‌به‌ستوه‌.

كۆمیس���یۆنی‌‌ب���ااڵی‌‌س���ه‌ربه‌خۆی‌‌ب���ۆ‌ باڵویك���رده‌وه‌‌ هه‌ڵبژاردن���ه‌كان‌خولی‌‌ كورسی‌‌ ‌)328( به‌ده‌ستهێنانی‌‌داهاتوی‌‌پارله‌مان،‌تائێس���تا‌)277(‌قه‌واره‌ی‌‌سیاس���ی‌‌و‌)42(‌هاوپه‌یمانی‌‌ن���اوی‌‌خۆیان‌تۆمارك���ردوه‌.‌هه‌روه‌ها‌تۆماری‌‌ نوێكردن���ه‌وه‌ی‌‌ به‌مه‌به‌س���تی‌‌ده‌نگده‌ران‌كۆمیس���یۆن‌له‌سه‌رانسه‌ری‌‌عێراق���دا‌زیات���ر‌ل���ه‌)1080(‌ناوه‌ندی‌‌ملی���ۆن‌و‌)350(‌ ی���ه‌ك‌ كردۆت���ه‌وه‌‌و‌هه‌زار‌كه‌سیش‌ناوی‌‌خۆیان‌له‌تۆماری‌‌ده‌نگ���ده‌ران‌نوێكردۆت���ه‌وه‌.‌ریزبه‌ندو‌به‌م‌ هاوپه‌یمانیه‌كانی���ش‌ پێكهات���ه‌ی‌‌

شێوه‌یه‌یه‌.

هاوپه‌یمانی‌‌موته‌حیدون‌بۆ‌چاكسازی‌له‌حه‌ڤده‌‌قه‌واره‌ی‌‌سیاسی‌‌پێكدێت‌و‌س���ه‌اڵحه‌دین،‌ نه‌ینه‌وا،‌ له‌پارێزگاكانی‌‌ئه‌نب���ارو‌به‌غدا‌به‌ش���داری‌‌هه‌ڵبژاردن‌

سه‌رۆكی‌‌ نوجه‌یفی‌‌ ئوس���امه‌‌ ده‌كات‌و‌پارله‌مان‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌ده‌كات.

دیارتری���ن‌قه‌واره‌كان���ی‌‌ن���او‌ئ���ه‌م‌هاوپه‌یمانی���ه‌‌بریتی���ن‌له‌:‌ب���ۆ‌عێراق‌یه‌كگرتوین‌ئوس���امه‌‌نوجه‌یفی‌،‌ئاینده‌‌پێش���وی‌‌ وه‌زی���ری‌‌ به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌دارای���ی‌‌رافیع‌عیس���اوی‌،‌چاره‌س���ه‌ر‌به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌جه‌م���ال‌كه‌ربول���ی‌،‌كار‌به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌س���ه‌لیم‌جبوری‌،‌رابونی‌‌عێراق‌به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌ئه‌حمه‌د‌به‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌ توركمانیه‌‌ ریشه‌،‌ ئه‌بو‌س���ه‌رۆكی‌‌به‌ره‌ی‌‌توركمانی‌‌ئه‌رش���ه‌د‌ساڵحی‌،‌س���ه‌اڵحه‌دین‌بۆ‌گه‌شه‌پێدان‌به‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌عه‌مار‌یوسف،‌هۆزه‌كانی‌‌ئوم‌ره‌بیعه‌ین‌به‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌حه‌سه‌ن‌جبوری‌،‌راپه‌ڕینی‌‌عێراق‌به‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌

نه‌واف‌جه‌ربا.‌

هاوپه‌یمانی‌‌كه‌رامه‌له‌الیه‌ن‌سه‌رۆكی‌‌په‌یمانگای‌‌عێراقی‌‌ب���ۆ‌لێكۆڵینه‌وه‌ی‌‌س���تراتیژی‌‌ش���ێخ‌خه‌میس‌خه‌نجه‌ر‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌ده‌كرێت،‌له‌ژماره‌ی���ه‌ك‌ بریتی���ن‌ ئه‌ندامه‌كان���ی‌‌كه‌سایه‌تی‌‌و‌سه‌رۆك‌هۆزو‌سه‌ركرده‌كانی‌‌پارێ���زگا‌ له‌خۆپیش���انده‌رانی‌‌ نزی���ك‌كه‌س���ایه‌تیه‌كی‌‌ ناوبراو‌ س���ونیه‌كان.‌باش���ی‌‌ په‌یوه‌ندی‌‌ عێراقه‌‌و‌ سیاس���ی‌‌له‌گه‌ڵ‌س���ه‌ركرده‌كانی‌‌كه‌ن���داو‌هه‌یه‌و‌له‌هه‌ڵبژاردن���ی‌‌پێش���ودا‌پش���تیوان‌و‌

رابه‌ری‌‌لیستی‌‌عێراقیه‌‌بو.

ره‌وتی‌‌سه‌درب���ه‌دوو‌لیس���ت‌به‌ش���داری‌‌ده‌كات،‌

یه‌كه‌میان‌جه‌عفه‌ر‌سه‌در‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌ده‌كات‌كه‌‌ك���وڕی‌‌مه‌رجه‌ع���ی‌‌ئاینی‌‌كۆچكردو‌محه‌مه‌د‌باقر‌سه‌دره‌،‌ناوبراو‌له‌هه‌ڵبژاردنی‌‌پێشودا‌كاندیدی‌‌ده‌وڵه‌تی‌‌قانون‌بو‌و،‌دواتر‌له‌پارله‌ماندا‌ده‌ستی‌‌له‌كاركێش���ایه‌وه‌،‌یه‌كێكه‌‌له‌كاندیدانی‌‌ئه‌م‌لیسته‌یه‌‌بۆ‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌حكومه‌ت.‌لیستی‌‌دوه‌می‌‌ره‌وتی‌‌سه‌دریش‌له‌الیه‌ن‌پارله‌مانتار‌به‌ها‌ئه‌عره‌جی‌‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌

ده‌كرێت.

هاوپه‌یمانی‌‌ده‌وڵه‌تی‌‌قانونبه‌چوار‌قه‌واره‌ی‌‌سیاس���ی‌‌به‌شداری‌‌ده‌كات،‌حیزبی‌‌ده‌عوه‌‌به‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌مالیك���ی‌،‌حیزبی‌‌ده‌عوه‌‌رێكخس���تنی‌‌عێراق‌به‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌جێگری‌‌سه‌رۆك‌كۆم���ار‌خوزه‌ی���ر‌خوزاعی‌،‌ق���ه‌واره‌ی‌‌سه‌ربه‌خۆكان‌به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌جێگری‌‌شه‌هرستانی‌،‌ حسێن‌ وه‌زیران‌ سه‌رۆك‌وه‌زیری‌‌ به‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌ به‌در‌ قه‌واره‌ی‌‌

گواستنه‌وه‌‌هادی‌‌عامری‌.

عێراقیه‌ی‌‌نیشتیمانی‌بزوتن���ه‌وه‌ی‌‌ویفاق‌كه‌‌ئه‌یاد‌عه‌الوی‌‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌ده‌كات‌رایگه‌یاند‌به‌‌لیستی‌‌س���ه‌ربه‌خۆ‌به‌ش���داری‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كان‌ده‌كات،‌له‌گ���ه‌ڵ‌چه‌ن���د‌الیه‌نێكدا‌كه‌‌خاوه‌نی‌‌كورسی‌‌پارله‌مانی‌‌نین.‌سالم‌دل���ی‌،‌ك���ه‌‌یه‌كێكه‌‌له‌س���ه‌ركرده‌كانی‌‌ویف���اق،‌ده‌ڵێ‌‌"سیس���تمی‌‌هه‌ڵبژاردن‌پش���تیوانی‌‌لیس���ته‌‌بچوكه‌كانه‌،‌بۆیه‌‌به‌لیستی‌‌سه‌ربه‌خۆ‌به‌شداری‌‌هه‌ڵبژاردن‌

ده‌كه‌ین".

میحوه‌ری‌‌عه‌ره‌بی‌له‌الیه‌ن‌میدیاكاری‌‌ناس���راو‌س���ه‌عد‌به‌زار‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌ده‌كرێت،‌ئه‌مه‌ش‌دوای‌‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌نه‌یتوان���ی‌‌س���وننه‌كان‌له‌لیس���تی‌‌عێراقی���ه‌دا‌ك���ۆ‌بكاته‌وه‌.‌پێكهات���وه‌‌له‌ژماره‌ی���ه‌ك‌پارله‌مانتارو‌كه‌س���ایه‌تی‌‌سیاسی‌‌و‌س���ه‌رۆك‌هۆزو‌ئ���ه‌م‌ره‌وته‌‌خۆی‌‌وه‌كو‌روخس���ارێكی‌‌نوێ‌‌كه‌‌ده‌چێته‌‌ناو‌ژیانی‌‌س���یای‌‌بۆ‌گۆڕینی‌‌ژماره‌یه‌ك‌له‌رێساكانی‌‌ملمالنێ‌‌

به‌رده‌وامه‌كانی‌‌واڵت‌ناساندوه‌.مه‌كته‌بی‌‌سیاسی‌‌ئه‌م‌ره‌وته‌‌پێكدێت‌له‌:‌ش����ێخ‌عه‌ب����دواڵ‌ی����اوه‌ر‌له‌نه‌ینه‌وا،‌مه‌زهه‌ر‌خه‌ربیت‌له‌ئه‌نبار،‌ره‌عد‌ده‌هله‌كی‌‌له‌دیاله‌،‌شه‌عالن‌كه‌ریم‌له‌سه‌اڵحه‌دین،‌

ته‌اڵڵ‌زه‌وبه‌عی‌‌له‌به‌غداد.

هاوپه‌یمانی‌‌عێراقیه‌ی‌‌عه‌ره‌بی‌له‌الی���ه‌ن‌جێگری‌‌س���ه‌رۆك‌وه‌زیران‌ساڵح‌موتڵه‌گه‌وه‌‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌ده‌كرێت‌و‌ل���ه‌ده‌‌ق���ه‌واره‌ی‌‌سیاس���ی‌‌پێكدێت.‌ئه‌وانیش:‌به‌ره‌ی‌‌دیالۆگی‌‌نیش���تیمانی‌‌موتڵه‌گ،‌پارتی‌‌نش���ور‌به‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌عیماد‌جاب���ر،‌گردبون���ه‌وه‌ی‌‌كۆماری‌‌عێراقی‌‌به‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌هاشم‌جه‌عفه‌ر،‌هاوپه‌یمان���ی‌‌جه‌ماوه‌ری‌‌نیش���تیمانی‌‌عه‌ب���دواڵ‌ ئه‌حم���ه‌د‌ به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌راس���تكردنه‌وه‌ی‌‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‌ جبوری‌،‌نیش���تیمانی‌‌به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌كامی���ل‌دوه‌م‌ جه‌م���اوه‌ری‌‌ ق���ه‌واره‌ی‌‌ كه‌ریم،‌زی���اب،‌ عه‌دن���ان‌ به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌ نیش���تیمانی‌‌ به‌ڵێنی‌‌نه‌هره‌ین‌ بزوتن���ه‌وه‌ی‌‌ عه‌بدواڵ،‌ خالید‌

جب���وری‌،‌ مش���عان‌ به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌جاسم‌ س���ه‌قامگیری‌‌محه‌مه‌د،‌قه‌واره‌ی‌‌ئاشتی‌‌و‌بنیادنانه‌وه‌‌

به‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌عه‌لی‌‌زیاب.ره‌وتی‌‌چاكسازی‌‌و‌فه‌زیله‌ی‌‌ئیسالمی‌حیزب���ی‌‌فه‌زیله‌ی‌‌ئیس���المی‌‌به‌ناوی‌‌هاوپه‌یمان���ی‌‌فه‌زیل���ه‌و‌ده‌س���ته‌بژێره‌‌سه‌ربه‌خۆكان‌به‌شداری‌‌ده‌كات‌و‌له‌سێ‌‌ق���ه‌واره‌‌پێكدێت.‌ره‌وتی‌‌چاكس���ازی‌‌ئییراهیم‌ به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌ نیشتیمانی‌‌جه‌عفه‌ری‌‌به‌لیستی‌‌سه‌ربه‌خۆ‌به‌شداری‌‌

ده‌كات.

هێزه‌‌كوردییه‌كانهه‌ولێرو‌ له‌ش���اره‌كانی‌‌ له‌هه‌ریه‌ك���ه‌‌س���لێمانی‌‌و‌ده���ۆك‌و‌كه‌رك���وك‌هێزه‌‌س���ه‌ربه‌خۆ‌ به‌لیس���تی‌‌ كوردیی���ه‌كان‌به‌ش���داری‌‌هه‌ڵبژاردن‌ده‌ك���ه‌ن،‌ته‌نها‌له‌شاری‌‌كه‌ركوك‌نه‌بێت،‌كه‌‌هه‌ریه‌كه‌‌دیموكرات‌و‌ له‌حیزب���ی‌‌سۆسیالیس���ت‌زه‌حه‌تكێش���ان‌ ش���یوعی‌‌و‌ حیزب���ی‌‌پێكهێن���اوه‌،‌ هاوپه‌یمانیه‌كی���ان‌له‌پارێزگاكان���ی‌‌دیاله‌و‌س���ه‌اڵحه‌دین‌و‌نه‌ینه‌واش‌هه‌ندێك‌له‌حیزبه‌‌كوردییه‌كان‌

هاوپه‌یمانیان‌پێكهێناوه‌.

هاوپه‌یمانی‌‌مه‌ده‌نی‌‌دیموكراتی ئه‌م‌هاوپه‌یمانی���ه‌‌پێكدێت‌له‌حیزبی‌‌ش���یوعی‌‌عێراقی‌،‌پارت���ی‌‌دیموكرات،‌حیزبی‌‌ عه‌ره‌بی‌،‌ سۆسیالیستی‌‌ پارتی‌‌ئوممه‌،‌پارتی‌‌كاری‌‌نیشتیمانی‌،‌پارتی‌‌جگه‌‌ شارس���تانیه‌ت،‌ رۆڵه‌كانی‌‌ گه‌ل‌و‌

له‌به‌شداری‌‌ژماره‌یه‌ك‌كه‌سایه‌تی‌.

لیستی وه زیرو پارله مانتاران

ب����ۆ‌هه‌ڵبژاردنی‌‌خولی‌‌نوێ����ی‌‌پارله‌مانی‌‌عێ����راق،‌زیات����ر‌له‌س����ه‌د‌ق����ه‌واره‌ی‌‌نوێ‌‌ن����اوی‌‌خۆیان‌تۆماركردوه‌‌كه‌‌ده‌‌لیس����تی‌‌تایبه‌ت‌به‌ژنانی‌‌تێدایه‌،‌به‌ش����ی‌‌زۆری‌‌ئه‌و‌لیس����تانه‌ش‌له‌الیه‌ن‌وه‌زیرو‌پارله‌مانتارانی‌‌ئێستاوه‌‌س����ه‌رۆكایه‌تی‌‌ده‌كرێن،‌به‌بۆچونی‌‌كارناسانی‌‌سیاسی‌‌ئامانج‌له‌م‌فره‌‌لیستیه‌‌

كۆكردنه‌وه‌ی‌‌زیاتری‌‌ده‌نگ‌و‌پۆسته‌.پارله‌مان����ی‌‌ زۆر،‌ مش����تومڕێكی‌‌ دوای‌‌عێ����راق‌ل����ه‌رۆژی‌‌)2013/11/4(‌قانون����ی‌‌بڕیاره‌‌ په‌سه‌ندكرد،‌ پارله‌مانی‌‌ هه‌ڵبژاردنی‌‌ئه‌نجام‌ ئ����ه‌و‌هه‌ڵبژاردنه‌‌ له‌)2014/4/30(‌بدرێت.‌به‌پێی‌‌راگه‌یه‌نراوه‌كانی‌‌كۆمیسیۆنی‌‌بااڵی‌‌س����ه‌ربه‌خۆی‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كان‌)277(‌ق����ه‌واره‌‌ناوی‌‌خۆی����ان‌تۆمارك����ردوه‌،‌له‌و‌

ژماره‌یه‌ش‌)129(‌قه‌واره‌یان‌نوێن.چ����وار‌وه‌زی����ری‌‌ئێس����تای‌‌حكوم����ه‌ت،‌قه‌واره‌ی‌‌تایبه‌ت‌به‌خۆیان‌بۆ‌به‌شداریكردن‌له‌هه‌ڵبژاردنی‌‌داهاتو‌پێكهێناوه‌‌كه‌‌بریتین‌له‌:‌وه‌زیری‌‌به‌رگری‌‌به‌وه‌كاله‌ت‌س����ه‌عدون‌دلێم����ی‌‌و‌قه‌واره‌ك����ه‌ی‌‌به‌ن����اوی‌‌"یه‌كێتی‌‌رۆڵه‌كان����ی‌‌عێراق����ه‌"،‌وه‌زی����ری‌‌كاره‌ب����ا‌عه‌بدولكه‌ریم‌عه‌فت����ان‌به‌ناوی‌‌"بزوتنه‌وه‌ی‌‌كارو‌بنیادنان����ه‌وه‌"،‌وه‌زی����ری‌‌ده‌وڵه‌ت‌بۆ‌كاروب����اری‌‌پارێ����زگاكان‌تۆره����ان‌موفتی‌‌به‌ناوی‌‌"ب����ه‌ره‌ی‌‌توركمانی‌‌ئازاد"،‌وه‌زیری‌‌كشتوكاڵ‌به‌ناوی‌‌"قه‌واره‌ی‌‌رێگا"،‌وه‌زیری‌‌پێش����وی‌‌كۆچ‌و‌كۆچبه‌ران‌عه‌بدولس����ه‌مه‌د‌ره‌حم����ان‌به‌ن����اوی‌‌"ق����ه‌واره‌ی‌‌یه‌كگرتوی‌‌پێش����وتری‌‌ وه‌زیری‌‌ فه‌یلی����ه‌كان"،‌ كورده‌‌پالندان����ان‌مه‌هدی‌‌حافز‌به‌ن����اوی‌‌"ره‌وتی‌‌

سبه‌ینێی‌‌نوێ‌".فراكس����یۆنه‌كانی‌‌ ئاس����تی‌‌ له‌س����ه‌ر‌ژماره‌یه‌ك‌ عێراقیش،‌ پارله‌مانی‌‌ ئێس����تای‌‌پارله‌مانتاری‌‌لیس����تی‌‌ده‌وڵه‌تی‌‌قانون‌كه‌‌له‌الیه‌ن‌نوری‌‌مالیكی‌‌س����ه‌رۆك‌وه‌زیرانه‌وه‌‌س����ه‌رۆكایه‌تی‌‌ده‌ك����را،‌لیس����تی‌‌تایب����ه‌ت‌به‌خۆی����ان‌راگه‌یاندوه‌.‌به‌نمونه‌‌س����ه‌ركرده‌‌له‌حیزبی‌‌ده‌ع����وه‌و‌پارله‌مانتاری‌‌ده‌وڵه‌تی‌‌قان����ون‌س����امی‌‌عه‌س����كه‌ری‌‌به‌ق����ه‌واره‌ی‌‌به‌شداری‌‌ده‌كات،‌ وه‌فاداره‌كان"‌ "ده‌وڵه‌تی‌‌هه‌روه‌ه����ا‌پارله‌مانت����اری‌‌ده‌وڵه‌تی‌‌قانون‌عه‌ل����ی‌‌زاری‌‌به‌ناوی‌‌"به‌ڵی‌‌بۆ‌س����ه‌روه‌ری‌‌پارله‌مانتاری‌‌ تۆماركردوه‌.‌ لیس����تی‌ یاسا"‌هه‌مان‌لیس����ت‌له‌پارێ����زگای‌‌بابل‌ئه‌حمه‌د‌عه‌باس����ی‌‌به‌‌لیستی‌‌"بڕیار‌بۆ‌گۆڕان"‌ناوی‌‌

خۆی‌‌تۆماركردوه‌.ئه‌وه‌‌ته‌نها‌پارله‌مانتارانی‌‌ده‌وڵه‌تی‌‌قانون‌نی����ن‌كه‌‌وازی����ان‌له‌لیس����ته‌كه‌یان‌هێناوه‌و‌ق����ه‌واره‌ی‌‌نوێیان‌راگه‌یان����دوه‌،‌به‌ڵكو‌ئه‌م‌گرتۆته‌وه‌،‌ عێراقیه‌شی‌‌ لیس����تی‌‌ په‌رتبونه‌‌به‌جۆرێ����ك‌ئه‌حم����ه‌د‌جبوری‌‌به‌ق����ه‌واره‌ی‌‌"وه‌ته‌نیون"،‌عه‌بدولخ����زر‌تاهر‌به‌قه‌واره‌ی‌‌"به‌وه‌فا‌ب����ۆ‌نیش����تیمان"،‌عه‌بدولره‌حمان‌لوی����زی‌‌به‌ق����ه‌واره‌ی‌‌"بڕی����اری‌‌سیاس����ی‌‌س����ه‌ربه‌خۆ"،‌ته‌اڵڵ‌زه‌وبه‌ع����ی‌‌به‌قه‌واره‌ی‌‌"گردبونه‌وه‌ی‌‌پش����تێنه‌ی‌‌به‌غداد"،‌س����امر‌عه‌لوانی‌‌به‌قه‌واره‌ی‌‌"عێراقی‌‌خۆشه‌ویستی‌‌و‌ئاش����تی‌"،‌كه‌ریمه‌‌ج����ه‌واری‌‌به‌ق����ه‌واره‌ی‌‌خۆی����ان‌ ن����اوی‌‌ راپه‌ڕی����ن"‌ "ه����اوكاری‌‌و‌

له‌كۆمیسیۆن‌تۆماركردوه‌.له‌س����ه‌ر‌ئاس����تی‌‌س����ه‌ركرده‌‌سیاس����یه‌‌دیاره‌كانیش،‌س����ه‌رۆكی‌‌لیس����تی‌‌عێراقیه‌‌د.ئه‌یاد‌ع����ه‌الوی‌‌بۆ‌هه‌ڵبژاردن����ی‌‌داهاتو‌خ����ۆی‌‌ ن����اوی‌‌ "وه‌ته‌نی����ه‌"‌ به‌ق����ه‌واره‌ی‌‌تۆمارك����ردوه‌،‌س����ه‌رۆكی‌‌پارله‌مانی‌‌عێراق‌ئوس����امه‌‌نوجه‌یفی‌‌به‌‌قه‌واره‌ی‌‌"بۆ‌عێراق‌یه‌كگرتوین"‌به‌شداری‌‌هه‌ڵبژاردن‌ده‌كات.‌راگه‌یه‌نراوه‌كانی‌‌كۆمیسیۆن‌ده‌ریده‌خات،‌ده‌‌ق����ه‌واره‌ی‌‌ژنان‌به‌ش����داری‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌داهاتو‌ده‌ك����ه‌ن،‌كه‌‌دیارترین����ی‌‌قه‌واره‌ی‌‌به‌س����ه‌رۆكایه‌تی‌‌ نیش����تیمانی‌"یه‌‌ "بڕیاری‌‌ئه‌ندام����ی‌‌ئه‌نجومه‌ن����ی‌‌پارێ����زگای‌‌به‌غدا‌عێراقیه‌‌ پارله‌مانتاری‌‌ ته‌میمی‌‌و‌ س����ه‌باحه‌‌كه‌ریم����ه‌‌جۆرانی‌،‌هه‌روه‌ه����ا‌ره‌وتی‌‌ژنانی‌‌به‌ناوی‌‌ ژنێكی����ش‌ له‌به‌غ����دا،‌ س����ه‌ربه‌خۆ‌ویداد‌كه‌ریم‌له‌پارێزگای‌‌زیقار‌به‌لیس����تێكی‌‌سه‌ربه‌خۆ‌به‌ناوی‌‌"رابونی‌‌ژنان"‌ناوی‌‌خۆی‌‌

تۆماركردوه‌.لێكۆڵه‌ری‌‌سیاسی‌‌د.ئیحسان‌شه‌ممه‌ری‌،‌پێیوایه‌‌قانونی‌‌هه‌ڵبژاردن‌و‌شێوازی‌‌بژاردنی‌‌ده‌نگه‌كان،‌هانده‌ری‌‌قه‌واره‌‌سیاسیه‌كانه‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌به‌لیستی‌‌جیا‌به‌شداری‌‌بكه‌ن،‌تاوه‌كو‌ده‌ستكه‌وتی‌‌زیاتر‌به‌ده‌ست‌بهێنن‌و‌سه‌نگ‌و‌قورسایی‌‌سیاس���ی‌‌خۆیان‌بزانن.‌له‌باره‌ی‌‌په‌رتبونه‌كانی‌‌لیس���تی‌‌عێراقیه‌،‌شه‌ممه‌ری‌‌هۆكاره‌ك���ه‌ی‌‌ده‌گێڕێته‌وه‌‌بۆ‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌الیه‌نانه‌‌ده‌یانه‌وێت‌قه‌باره‌ی‌‌سیاسی‌‌خۆیان‌بزان���ن،‌هه‌روه‌ها‌بۆ‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌بزانن‌له‌نێوان‌ئیس���المی‌‌و‌لیبراڵ���ی‌‌و‌نه‌ته‌وه‌ی���ی‌‌كامیان‌

نوێنه‌رایه‌تی‌‌عه‌ره‌بی‌‌سوننه‌‌ده‌كه‌ن.

7 )407(‌سێشه‌ممه‌‌2013/12/17 عێراق

پرۆفایل

"له ئێستادا كه سێك نیه به عه قڵیه تی مام جه الل كاربكات"

)42( هاوپه یمانێتی به شداری هه ڵبژاردنی داهاتوی پارله مان ده كه ن

به‌حوكمی‌‌پێگه‌و‌سه‌نگی‌‌مام‌جه‌الل،‌

له‌كاتی‌‌رودانی‌‌كێشه‌كاندا‌هه‌مو‌هێزه‌‌سیاسیه‌كان‌گوێیان‌له‌‌مام‌جه‌الل‌گرتوه‌‌و‌

ئه‌گه‌ر‌كێشه‌كانیان‌پێ‌‌چاره‌سه‌ر‌نه‌كرایه‌،‌ئه‌وا‌

"به‌ره‌و‌ملمالنێیه‌كی‌‌قوڵتر‌نه‌یانده‌برد تاڵه‌بانی‌

‌‌‌ئا:‌ئاسۆ‌سه‌راوی‌

د.فازیل‌نه‌بی‌‌عوسمان‌بریكاری‌‌وه‌زاره‌تی‌‌دارایی‌‌عێراق‌له‌دیدارێكی‌‌ئاوێنه‌دا‌ئه‌وه‌‌ئاشكرا‌ده‌كات‌كه‌‌له‌الیه‌ن‌حسێن‌شه‌هرستانی‌‌و‌10

وه‌زیری‌‌حكومه‌تی‌‌عێراقه‌وه‌‌نوسراوی‌‌ئه‌وه‌یان‌بۆ‌كراوه‌‌كه‌‌بودجه‌ی‌‌هه‌رێم‌

ببڕین،‌به‌اڵم‌ئه‌وان‌كاریان‌به‌و‌نوسراوه‌‌نه‌كردوه‌،‌پێچه‌وانه‌ی‌‌قسه‌كانی‌‌بایز‌

تاڵه‌بانی‌وه‌زیری‌‌دارایی‌‌هه‌رێمیش‌كه‌‌پێشتر‌راگه‌یاندبو‌"بودجه‌ی‌‌هه‌رێم‌كێشه‌ی‌‌زۆر‌هه‌یه‌،‌له‌جیاتی‌‌17%ی‌كه‌متر‌11%‌ده‌گاته‌‌هه‌رێم"‌فازیل‌نه‌بی‌‌ده‌ڵێت‌"بودجه‌ی‌‌هه‌رێم‌‌هیچ‌كێشه‌یه‌كی‌‌تێدا‌نییه‌،‌كه‌س‌ناتوانێ‌‌بڵێ‌‌كێشه‌ی‌‌تێدایه‌،‌هه‌ندێ‌‌كه‌س‌بۆ‌خۆیان‌له‌كوردستانه‌وه‌‌له‌سه‌ر‌بودجه‌‌

قسه‌ی‌‌گه‌وره‌‌ده‌كه‌ن".‌

ئه‌مه‌ی‌‌خواره‌وه‌‌ته‌واوی‌‌دیداره‌كه‌یه‌ئاوێنه‌:‌بۆچی‌‌هه‌مو‌س���اڵێك‌له‌كاتی‌‌تاوتوێكردنی‌‌بودجه‌دا‌كێش���ه‌ی‌‌به‌شی‌‌ك���ورد‌س���ه‌رهه‌ڵده‌داته‌وه‌،‌له‌كاتێك���دا‌جێگری‌‌س���ه‌رۆك‌وه‌زیران‌بۆ‌كاروباری‌‌دارای���ی‌‌)د.‌رۆژ(‌ك���ورده‌،‌به‌ڕێزت���ان‌جێگری‌‌وه‌زیری‌‌دارایین،‌له‌پارله‌مانیش‌چ���وار‌پارله‌مانت���اری‌‌كورد‌ه���ه‌ن‌كه‌‌

ئه‌ندامی‌‌لیژنه‌ی‌‌دارایین؟د.فازی���ل‌نه‌ب���ی‌:‌حه‌قیقه‌تێك‌هه‌یه‌‌ده‌بێت‌ل���ه‌الی‌‌هه‌موان‌رونبێت،‌ئه‌ویش‌ئه‌وه‌یه‌،‌ئێمه‌‌چه‌ند‌داواكاریمان‌هه‌بێت‌به‌رامبه‌ره‌كانیش���مان‌ئه‌وه‌نده‌یان‌زیاتر‌هه‌یه‌،‌راس���ته‌‌م���ن‌جێگ���ری‌‌وه‌زیرم،‌به‌اڵم‌وه‌زیره‌كه‌ی‌‌من‌عه‌ره‌به‌،‌س���ه‌رۆك‌وه‌زی���ران‌عاره‌ب���ه‌،‌زیاتر‌له‌ش���ه‌ش‌بۆ‌ح���ه‌وت‌ئه‌وه‌نده‌ی‌‌وه‌زی���ره‌‌كورده‌كان‌وه‌زیری‌‌عاره‌ب‌هه‌یه‌،‌تۆ‌دواكاریت‌هه‌یه‌‌ئه‌وانیش‌به‌هه‌مانشێوه‌‌داواكاریان‌هه‌یه‌،‌ئه‌س���ڵه‌ن‌هه‌ندێ‌‌داواكاری‌‌ئێمه‌‌هه‌یه‌‌ئ���ه‌وان‌وه‌كو‌كوفر‌ته‌ماش���ای‌‌ده‌كه‌ن،‌هه‌ر‌ل���ه‌م‌ماوه‌یه‌دا‌وه‌زی���ری‌‌بازرگانی‌‌له‌گه‌ڵ‌س���ه‌رۆك‌وه‌زیران،‌بۆ‌كۆمه‌ڵێك‌داواكاری‌‌قس���ه‌ی‌‌له‌گه‌ڵ‌كردوه‌،‌كه‌چی‌‌داواكاریه‌كانی‌‌ه���ه‌ر‌زۆری‌‌پێ‌‌عه‌نتیكه‌‌ب���وه‌،‌وتویه‌تی‌‌ئ���ه‌وه‌‌ه���ه‌ر‌ناكرێت،‌سه‌باره‌ت‌به‌بودجه‌‌كه‌‌له‌وه‌زاره‌تی‌‌دارایی‌‌رۆیش���توه‌،‌من‌وه‌ك���و‌وه‌كیل‌وه‌زیرێك‌كورد‌ده‌ڵێم‌هیچ‌كێشه‌یه‌كی‌‌تێدا‌نییه‌،‌ك���ه‌س‌ناتوان���ێ‌‌بڵێ‌‌گرفت���ی‌‌تێدایه‌،‌هه‌ندێ‌‌كه‌س‌بۆ‌خۆی‌‌له‌كوردس���تانه‌وه‌‌له‌سه‌ر‌بودجه‌‌قس���ه‌ی‌‌گه‌وره‌‌ده‌كات،‌كه‌یفی‌‌خۆیه‌تی‌،‌ئه‌گ���ه‌ر‌ئازان‌با‌بێنه‌‌جێگای‌‌ئێمه‌،‌ئێمه‌‌‌7س���اڵه‌‌لێره‌‌شه‌ڕ‌ده‌كه‌ین،‌ئه‌وه‌‌قس���ه‌ی‌‌گ���ه‌وره‌‌ده‌كات‌با‌بێته‌‌ش���وێنی‌‌ئێم���ه‌‌بزانین‌ئه‌و‌چی‌‌ده‌كات،‌خ���ۆی‌‌وه‌كو‌ئ���ه‌و‌رێكه‌وتنه‌ی‌‌ك���راوه‌،‌كه‌‌كورد‌17%‌بودجه‌‌بۆ‌خۆی‌‌ده‌ب���ات،‌دوای‌‌ده‌ركردن���ی‌‌نه‌فه‌قات���ی‌‌س���یادی‌و‌حاكیم���ه‌،‌نه‌فه‌قاتی‌‌حاكیمه‌‌17%‌وه‌رده‌گرێته‌وه‌،‌شتی‌‌وه‌ها‌نیه‌‌كه‌‌ده‌ڵێن‌‌10%‌بودجه‌‌دێت‌بۆ‌كوردستان،‌رێكه‌وتنیان‌ خۆیان‌ كورد‌ به‌رپرس���انی‌‌كردوه‌‌له‌س���ه‌ر‌چۆنێتی‌‌دابه‌ش���كردنی‌‌بودجه‌‌خۆ‌به‌وه‌كی���ل‌وه‌زیرێكی‌‌وه‌كو‌م���ن‌ئه‌وه‌‌ناگۆڕدرێ���ت،‌‌به‌پێچه‌وانه‌وه‌‌ئێستا‌عاره‌به‌كان‌پێداگیری‌‌له‌سه‌ر‌ئه‌وه‌‌ده‌كه‌ن،‌كه‌‌به‌شی‌‌كورد‌له‌بودجه‌دا‌بێته‌‌13%،‌ئێمه‌‌نه‌مانهێشتوه‌‌تائێستا‌ئه‌وه‌‌

بكرێت.ئاوێنه‌:‌سااڵنه‌‌له‌كاتی‌‌دانانی‌‌بودجه‌دا‌تا‌چه‌ن���د‌هه‌ماهه‌نگی‌‌له‌نێ���وان‌ئێوه‌و‌

وه‌زاره‌تی‌‌دارایی‌‌هه‌رێمدا‌هه‌یه‌؟د.فازی���ل‌نه‌ب���ی‌:‌له‌كات���ی‌‌دانان���ی‌‌بۆ‌ داده‌نێی���ن‌ بودج���ه‌دا‌خش���ته‌یه‌ك‌هه‌م���و‌وه‌زاره‌ته‌كان،‌ه���ه‌ر‌وه‌زاره‌تێك‌له‌رۆژێكدا‌دێت‌گفتوگۆی‌‌خۆی‌‌ده‌كات،‌دوات���ر‌رۆژێكیش‌ب���ۆ‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێم‌داده‌نێی���ن،‌ل���ه‌و‌رۆژه‌دا‌به‌رپرس���انی‌‌هه‌رێ���م‌دێن‌گفتوگ���ۆی‌‌خۆیان‌ده‌كه‌ن‌له‌گ���ه‌ڵ‌فه‌رمانگه‌ی‌‌موازه‌ن���ه‌،‌له‌هه‌مو‌

دنیاش���دا‌وای���ه‌‌كات���ی‌‌گفتوگۆكردندا‌ئه‌و‌كه‌س���ه‌ی‌‌دێت‌هه‌میشه‌‌داوای‌‌زۆر‌ده‌كات،‌به‌اڵم‌دائی���ره‌ی‌‌موازه‌نه‌‌كه‌می‌‌ده‌كاته‌وه‌‌به‌گوێ���ره‌ی‌‌ئه‌و‌توانایه‌ی‌‌كه‌‌هه‌ی���ه‌‌له‌بودجه‌دا،‌وه‌زاره‌ت‌هه‌یه‌‌داوای‌‌20ترلیۆن‌دینار‌ده‌كات،‌ئێمه‌‌3ترلیۆنی‌‌له‌هه‌وڵه‌كانمان‌ ئێم���ه‌‌ ده‌نوس���ین،‌ بۆ‌به‌رده‌وام‌ده‌بین،‌ئه‌وه‌ی‌‌پێشمان‌كرابێت‌كردومان���ه‌‌ده‌بێت‌ئه‌وه‌ش‌رونبێت‌هه‌تا‌)ح���دی‌‌فلس(‌بودج���ه‌ی‌‌هه‌رێم‌خه‌رج‌ك���راوه‌،‌واته‌‌به‌رێ���ژه‌ی‌‌100%‌چه‌ند‌بۆ‌هه‌رێم‌دانراوه‌،‌چه‌ند‌س���اڵه‌‌هه‌موی‌‌بۆ‌خه‌رجك���راوه‌،‌له‌كاتێكدا‌هیچ‌وه‌زارتێك‌له‌عێراق‌90%‌ی‌‌بودجه‌كه‌شی‌‌بۆ‌خه‌رج‌

ناكرێت.ئێمه‌‌ده‌بێت‌ده‌سه‌اڵتی‌‌خۆمان‌بزانین‌بۆ‌ساڵی‌‌پێشو‌بودجه‌یان‌له‌ئه‌نجومه‌نی‌‌كورد‌ ئاماده‌بون���ی‌‌ به‌ب���ێ‌‌ نوێن���ه‌ران‌

تێنه‌په‌ڕاند؟ده‌كرێ���ت‌ ل���ه‌وه‌‌ ب���اس‌ ئاوێن���ه‌:‌س���ااڵنه‌‌وه‌زاره‌ته‌كان‌به‌ش���ێكی‌‌زۆری‌‌بودجه‌كانیان‌خه‌رج‌ناكه‌ن،‌ئه‌و‌پاره‌یه‌ی‌‌

كه‌‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌چی‌‌لێده‌كرێت؟كێش���ه‌یه‌كی‌‌ نه‌ب���ی‌:‌ د.فازی���ل‌گه‌وره‌م���ان‌هه‌یه‌‌ئه‌وی���ش‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌زانیاری‌‌ گش���تی‌‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌‌ خه‌ڵكی‌‌داراییان‌الوازه‌‌له‌ئاس���تی‌‌به‌رزیشدا‌به‌و‌جۆره‌یه‌‌به‌داخه‌وه‌،‌س���ه‌باره‌ت‌به‌پاره‌ی‌‌وه‌زاره‌ت���ه‌كان‌هه‌م���وی‌‌وه‌رناگ���رن‌تا‌)عاده‌ت���ه‌ن‌ بمێنێت���ه‌وه‌‌ ئ���ه‌وان‌ الی‌‌بودج���ه‌‌به‌ش���ێوه‌ی‌‌عیج���ز‌داده‌نرێ‌،‌ئه‌وه‌ی‌‌خه‌رج‌ناكرێ���ت‌بۆ‌پڕكردنه‌وه‌ی‌‌عیجزه‌كه‌‌به‌كاردێت،‌جگه‌‌له‌وه‌،‌ئه‌گه‌ر‌هه‌ر‌پاره‌ی���ه‌ك‌بمێنێت���ه‌وه‌‌ده‌چێته‌وه‌‌گه‌نجین���ه‌ی‌‌ده‌وڵه‌ت‌بۆ‌س���اڵی‌‌داهاتو‌

به‌كاردێته‌وه‌(.ئاوێنه‌:‌قس���ه‌و‌باس���ێكی‌‌زۆر‌له‌سه‌ر‌بودجه‌ی‌‌هه‌رس���ێ‌‌س���ه‌رۆكایه‌تیه‌كه‌ی‌‌

عێ���راق‌هه‌ی���ه‌‌و‌ده‌وترێ���ت‌له‌بودجه‌ی‌‌س���ااڵنه‌ی‌‌واڵتێكی‌‌وه‌كو‌میسر‌زیاتره‌،‌

ئه‌مه‌‌تا‌چه‌ند‌راسته‌؟د.فازیل‌نه‌بی‌:‌ئه‌وه‌‌هه‌ر‌زۆر‌هه‌ڵه‌یه‌‌شتی‌‌وه‌ها‌هه‌ر‌نییه‌،‌به‌داخه‌وه‌‌هه‌ندێ‌‌خه‌ڵك‌ك���ه‌‌به‌رپرسیارێتیش���یان‌هه‌یه‌‌له‌خۆیانه‌وه‌‌قسه‌ی‌‌سه‌یر‌ده‌كه‌ن،‌به‌بێ‌‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌زانیاری‌‌پێویس���تیان‌هه‌بێت،‌زۆرج���ار‌به‌به‌رپرس���ان‌ده‌ڵێم‌كه‌‌باس‌له‌ش���تێك‌ده‌كه‌ن‌په‌یوه‌ندی‌‌به‌بودجه‌‌و‌خه‌رجی‌و‌دارایی���ه‌وه‌‌هه‌یه‌‌تكایه‌‌پرس‌بك���ه‌ن‌له‌خۆتان���ه‌وه‌‌قس���ه‌ی‌‌گ���ه‌وره‌‌

مه‌كه‌ن.ئاوێنه‌:‌قه‌باره‌ی‌‌داهاته‌كانی‌‌كوردستان‌له‌ن���او‌بودجه‌ی‌‌عێراق���دا‌چه‌نده‌،‌واته‌‌داهاتی‌‌ س���ااڵنه‌‌كوردس���تان‌چه‌ندێك‌

ناوخۆیی‌‌ره‌وانه‌ی‌‌عێراق‌ده‌كاته‌وه‌؟د.فازی���ل‌نه‌بی‌:‌نزیك���ه‌ی‌‌‌300ملیار‌

دینارێك‌ده‌نێرن.ئاوێن���ه‌:‌الیه‌ن���ه‌‌ئۆپۆزس���یۆنه‌كانی‌‌زۆری���ان‌ ره‌خنه‌یه‌ك���ی‌‌ كوردس���تان‌له‌بودجه‌ی‌‌كوردس���تان‌هه‌ی���ه‌و‌ده‌ڵێن‌

ده‌رفه‌ت���ی‌‌ ناش���ه‌فافه‌و‌ ناڕۆش���ن‌و‌به‌هه‌ده‌ردانی‌‌زۆر‌تێدایه‌،‌ئایا‌بودجه‌ی‌‌

عێراقیش‌به‌هه‌مانشێوه‌یه‌؟د.فازیل‌نه‌بی‌:‌بودجه‌ی‌‌عێراق‌وه‌كو‌بودجه‌‌ش���ه‌فافه‌،‌چونكه‌‌ئه‌و‌پاره‌یه‌ی‌‌دی���اری‌‌ده‌كرێت‌ب���ۆ‌وه‌زاره‌ته‌كان‌یان‌پارێزگاكان‌یاخود‌هه‌ر‌الیه‌نێكی‌‌تر،‌كه‌‌پاره‌كه‌‌مساده‌قه‌ی‌‌له‌سه‌ركرا‌ئێمه‌‌یه‌ك‌له‌س���ه‌ر‌دوانزه‌ی‌‌له‌ناو‌حساباته‌كانیاندا‌داده‌نێی���ن‌و‌خۆی���ان‌خه‌رج���ی‌‌ده‌كه‌ن‌هه‌موی‌‌دیاره‌،‌به‌اڵم‌له‌كاتی‌‌خه‌رجكردنی‌‌پاره‌كه‌‌كه‌س���ێك‌خراپ‌خه‌رجی‌‌ده‌كات‌

ئه‌وه‌‌شتێكی‌‌تره‌.ئاوێن���ه‌:‌ه���ۆكاری‌‌چیی���ه‌‌له‌ماوه‌ی‌‌ده‌‌س���اڵی‌‌رابردودا‌كێش���ه‌ی‌‌بودجه‌ی‌‌پێش���مه‌رگه‌‌یه‌كالنه‌كراوه‌ت���ه‌وه‌،‌ئای���ا‌

وه‌كو‌ده‌وترێت‌به‌ه���ۆی‌‌زۆری‌‌ژماره‌ی‌‌پێشمه‌رگه‌یه‌‌یان‌هۆكاره‌كه‌ی‌‌سیاسیه‌؟د.فازیل‌نه‌بی‌:‌ئه‌وه‌‌ده‌كرێت‌له‌وه‌زارتی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ بپرس���ن،‌چونكه‌‌ پێشمه‌رگه‌‌دارایی‌‌په‌یوه‌ندی‌‌به‌و‌مه‌سه‌له‌یه‌وه‌‌نییه‌،‌وه‌زاره‌تی‌‌دارایی‌‌ته‌نها‌ماده‌یه‌كی‌‌هه‌یه‌‌له‌ن���او‌بودجه‌‌ده‌ڵێ���ت‌دوای‌‌رێكه‌وتنی‌‌هه‌ردو‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌وه‌زیرانی‌‌هه‌رێ���م‌و‌به‌غدا‌ئ���ه‌و‌پاره‌ی���ه‌ی‌‌دیاری‌‌ده‌كرێت،‌ته‌نها‌ئه‌وه‌‌خه‌رج‌ده‌كرێت.

ئاوێن���ه‌:‌ئایا‌له‌بودج���ه‌ی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌به‌رگری‌‌پش���كی‌‌)17%(‌بۆ‌كوردستان‌

ته‌رخان‌ده‌كرێت؟د.فازی���ل‌نه‌بی‌:‌نه‌خێر‌ناوترێ‌‌%17،‌خۆی‌‌به‌پێی‌‌ماده‌ك���ه‌‌و‌ئه‌و‌رێكه‌وتنه‌ی‌‌له‌نێوان‌وه‌زاره‌تی‌‌پێشمه‌رگه‌‌و‌وه‌زاره‌تی‌‌به‌رگری‌‌عێراقدا‌ده‌كرێت‌پاره‌كه‌‌خه‌رج‌

ده‌كرێت.‌ب���اس‌ زۆره‌‌ ماوه‌یه‌ك���ی‌‌ ئاوێن���ه‌:‌فه‌رمانبه‌ران‌و‌ موچ���ه‌ی‌‌ له‌زیادكردن���ی‌‌خانه‌نش���ینان‌ده‌كرێ���ت،‌ئه‌م���ه‌‌جگه‌‌له‌ته‌رخانكردن���ی‌‌موچه‌‌ب���ۆ‌قوتابیانی‌‌

س���ه‌ره‌تایی‌،‌ئایا‌ئه‌مه‌‌راسته‌‌یان‌ته‌نها‌بۆ‌هه‌ڵمه‌تی‌‌هه‌ڵبژاردنه‌؟

د.فازیل‌نه‌بی‌:‌ئه‌وانه‌‌هه‌مو‌راس���ته‌‌موچ���ه‌،‌ زی���اده‌ی‌‌ ده‌كرێ���ت‌ خ���ه‌رج‌له‌سه‌ره‌تای‌‌ساڵی‌‌داهاتو‌ده‌چێته‌‌بواری‌‌قوتابیانیش‌ پ���اره‌ی‌‌ جێبه‌جێكردنه‌وه‌،‌

له‌10/1 /‌2014خه‌رج‌ده‌كرێت.ئاوێن���ه‌:‌له‌هه‌رێم‌100ه���ه‌زار‌دیناری‌‌زی���اده‌ی‌‌موچه‌ی‌‌خانه‌نش���ینان‌خه‌رج‌نه‌كرا‌بۆ‌ئه‌وان���ه‌ی‌‌موچه‌كه‌یان‌له‌خوار‌‌400هه‌زار‌دیناره‌وه‌یه‌،‌به‌پاساوی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌ئێوه‌‌ئه‌و‌پاره‌‌زیاده‌یه‌تان‌بۆ‌نه‌ناردوه‌،‌

ئایا‌به‌راست‌ئێوه‌‌بۆتان‌نه‌ناردون؟ئێم���ه‌‌ راس���ته‌‌ نه‌ب���ی‌:‌ د.فازی���ل‌نه‌مانن���اردوه‌،‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌،‌ده‌س���ته‌ی‌‌خانه‌نش���ینی‌‌له‌عێراق‌‌پێویستی‌‌به‌وه‌‌

نه‌بو‌ئێمه‌‌زی���اده‌ی‌‌‌100هه‌زار‌دیناریان‌بۆ‌بنێرین‌ئ���ه‌وان‌وتیان‌ئێمه‌‌پاره‌مان‌هه‌یه‌‌خۆمان‌‌100هه‌زار‌دیناره‌كه‌‌خه‌رج‌ده‌كه‌ین،‌له‌به‌رئه‌وه‌‌ئێمه‌‌ئه‌و‌پاره‌یه‌مان‌ب���ۆ‌بودج���ه‌‌زی���اد‌نه‌كرد‌ب���ه‌و‌جۆره‌‌بنێرین،‌ كوردس���تانی‌‌ بۆ‌ نه‌شمانتوانی‌‌به‌اڵم‌له‌س���اڵی‌‌2014دا‌حساب‌بۆ‌ئه‌وه‌‌كراوه‌،‌له‌‌و‌بودجه‌ی‌‌بۆ‌هه‌رێمی‌‌ده‌نێرین‌ئه‌وه‌شیان‌بۆ‌ده‌نێرین،‌جا‌نازانم‌خۆیان‌خه‌رجی‌‌ده‌ك���ه‌ن‌یان‌نا.‌به‌جۆرێكی‌‌تر‌ده‌مه‌وێ���ت‌بڵێم‌ك���ه‌‌له‌بودجه‌ی‌‌2014 حساب‌بۆ‌ئه‌وه‌‌كراوه‌،‌كه‌‌موچه‌ی‌‌هه‌ر‌به‌هه‌رێمیشه‌وه‌‌ له‌عێراق‌ خانه‌نش���ینێك‌نابێ���ت‌له‌خ���وار‌‌400ه���ه‌زار‌دیناره‌وه‌‌

بێت.نیس���انی‌‌ له‌كۆتایی‌‌مانگی‌‌ ئاوێن���ه‌:‌ئه‌مس���اڵدا‌مالیكی‌‌و‌نێچیرڤان‌بارزانی‌،‌رێكه‌وت���ن‌له‌س���ه‌ر‌ئاماده‌كردنی‌پڕۆژه‌‌یاسایه‌كی‌تایبه‌ت‌به‌‌)قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌ی‌چه‌كی‌ ئه‌نفال‌و‌ شااڵوه‌كانی‌ قوربانیانی‌كیمیایی‌و‌راپه‌ڕین‌و‌گۆڕه‌‌به‌كۆمه‌ڵه‌كان(،‌هه‌روه‌ها‌ته‌رخانكردنی‌‌بڕی‌‌چوار‌ترلیۆن‌دینار‌بۆ‌كرێی‌‌ئه‌و‌كۆمپانیا‌نه‌وتیانه‌ی‌‌له‌هه‌رێم���ی‌‌كوردس���تان‌كارده‌كه‌ن،‌تا‌چه‌ند‌له‌بودجه‌ی‌‌ساڵی‌‌داهاتودا‌ئه‌مانه‌‌

جێگه‌یان‌كراوه‌ته‌وه‌؟د.فازیل‌نه‌بی‌:‌نه‌خێر‌ئه‌وه‌‌ش���تێكی‌‌سیاس���یه‌‌له‌بودج���ه‌دا‌باس���ی‌‌ئه‌وانه‌‌نه‌كراوه‌،‌ئه‌وه‌‌ده‌بێت‌رێكه‌وتنی‌‌له‌سه‌ر‌بكرێت‌فه‌رمان���ی‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌وه‌زیرانی‌‌

له‌سه‌ر‌ده‌ربچێت.ئاوێنه‌:‌به‌اڵم‌ل���ه‌م‌ماوه‌یه‌دا‌وه‌زیری‌‌قه‌رب���وی‌‌ داوای‌‌ هه‌رێ���م‌ ش���ه‌هیدانی‌‌زیانلێكه‌وتوانی‌‌ده‌س���تی‌‌به‌عس���ی‌‌كرد‌پاره‌كه‌شی‌‌به‌‌385ملیار‌دۆالر‌خه‌ماڵند،‌پێشبینی‌‌ده‌كه‌ی‌‌حكومه‌تی‌‌عێراقی‌‌ئه‌و‌

پاره‌یه‌‌خه‌رج‌بكات؟د.فازیل‌نه‌بی‌:‌ت���ۆ‌ده‌زانی‌‌بودجه‌ی‌‌عێ���راق‌ب���ۆ‌‌2014چه‌ن���ده‌،‌بودجه‌كه‌‌هه‌م���وی‌‌ناگاته‌‌150ملیارد‌دۆالر،‌ئینجا‌خ���ۆت‌بڕیار‌بده‌،‌منی���ش‌حه‌ز‌ده‌كه‌م‌پاره‌یه‌ك���ی‌‌‌زۆر‌بدرێت���ه‌‌هه‌رێم،‌به‌اڵم‌ئه‌وه‌‌پێویس���تی‌‌به‌رێكه‌وتنی‌‌سیاسی‌‌و‌ئه‌نجومه‌نی‌‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌ بڕیاردان���ی‌‌

وه‌زیران‌و‌په‌رله‌مانی‌‌عێراقه‌.ئاوێنه‌:‌ره‌وانه‌كردنی‌‌نه‌وت‌بۆ‌توركیا‌له‌هه‌رێمه‌وه‌،‌چه‌ندین‌به‌رپرسی‌‌عێراقی‌‌توڕه‌كرد‌به‌جۆرێك‌داوای‌‌بڕینی‌‌بودجه‌ی‌‌هه‌رێمیان‌كرد،‌ئایا‌شتێكی‌‌وه‌هایان‌بۆ‌

ده‌چێته‌‌سه‌ر؟فازیل‌نه‌بی‌:‌ئه‌وه‌‌زۆر‌باس‌ده‌كرێت،‌هه‌تا‌به‌فه‌رمیش‌نوس���راومان‌بۆ‌هاتوه‌‌له‌الی���ه‌ن‌حس���ێن‌شه‌هرس���تانی‌‌ك���ه‌‌لیژن���ه‌ی‌‌وزه‌ی‌‌عێراقه‌و،‌ له‌ئه‌نجومه‌نی‌‌‌10وه‌زی���ری‌‌عێراقیش‌واژۆیان‌له‌س���ه‌ر‌ئ���ه‌و‌داوایه‌‌ك���ردوه‌،‌كه‌‌ئێم���ه‌‌پاره‌ی‌‌هه‌رێم‌ببڕین،‌به‌اڵم‌ئێمه‌‌نوسراوه‌كه‌مان‌خه‌واندوه‌و‌هیچ‌ش���تێكمان‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌نه‌ك���ردوه‌،‌وتوش���مانه‌‌نابێت‌له‌س���ه‌ر‌مه‌سه‌له‌یه‌كی‌‌سیاسی‌‌بودجه‌ی‌‌میلله‌تێك‌

ببڕرێت.

ئابوری)407(‌سێشه‌ممه‌‌2013/12/17 8ئه‌م‌الپه‌ڕه‌یه‌‌به‌‌سپۆنسه‌ری‌گروپی‌کۆمپانیاکانی‌قه‌یوان‌چاپ‌و‌باڵوده‌کرێته‌وه‌

"له الیه ن حسێن شه هرستانی و 10 وه زیره وه نوسراومان بۆ كراوه كه بودجه ی هه رێم ببڕین، به اڵم ئێمه کارمان پێنه کردوه "

"هه‌ندێ‌‌داواكاری‌‌ئێمه‌‌هه‌یه‌،‌له‌الی‌‌حكومه‌تی‌‌عێراقی‌‌وه‌كو‌كوفر‌ته‌ماشای‌‌ده‌كرێت"

د.فازیل‌نه‌بی‌‌عوسمان‌بریكاری‌‌وه‌زاره‌تی‌‌دارایی‌‌عێراق

هه‌تا‌)حدی‌‌فلس(‌بودجه‌ی‌‌هه‌رێم‌خه‌رج‌كراوه‌

بودجه‌ی‌‌عێراق‌وه‌كو‌بودجه‌‌

له‌بودجه‌ی‌‌2014 شه‌فافه‌جێگا‌بۆ‌زیادكردنی‌‌موچه‌ی‌‌فه‌رمانبه‌ران‌و‌

خانه‌نشینان‌كراوه‌ته‌وه‌،‌پاره‌ش‌

بۆ‌قوتابیانی‌‌سه‌ره‌تایی‌‌

ته‌رخانكراوه‌‌له‌10/1ی‌ساڵی‌

ئاینده‌‌بۆیان‌خه‌رج‌ده‌كرێت

له‌بودجه‌ی‌‌2014 حساب‌بۆ‌ئه‌وه‌‌

كراوه‌،‌كه‌‌موچه‌ی‌‌هه‌ر‌خانه‌نشینێك‌

له‌عێراق‌به‌هه‌رێمیشه‌وه‌‌

كه‌متر‌نه‌بێت‌له‌400 هه‌زار‌دینار

له‌بودجه‌دا‌باسی‌،‌قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌ی‌

قوربانیانی‌شااڵوه‌كانی‌ئه‌نفال‌و‌چه‌كی‌كیمیایی‌و‌راپه‌ڕین‌و‌گۆڕه‌‌به‌كۆمه‌ڵه‌كان‌

نه‌كراوه‌

د.فازیل‌نه‌بی‌

داهاتی‌‌ناوخۆیی‌‌هه‌رێم‌كه‌‌ره‌وانه‌ی‌‌به‌غدا‌ده‌كرێت،‌

نزیكه‌ی‌‌‌300ملیار‌دیناره

9 (407( سێشه ممه 2013/12/17 تایبه‌ت

*ه����ه ر كاتێ����ك گوێ����م له وش����ه ی رۆشنبیر بێت..ده ست بۆ ده مانچه كه م

ده به م..." گۆبڵز �� وه زیری كولتووری هیتله ر"

ده ستپێك:مێ����ژووی مرۆڤایه تی هی����چ نه بووه نه بڕاوه جه نگێكی له ملمالنێ و بێجگه له سه ر به ده س����تهێنانی سه ربه ستی ، دیاره بۆ ئه وه ش چه ك و قه ڵه م پێكه وه ئامرازی ئه و جه نگه درێژخایه نه بوون، ئامار و پێوانه یه كی����ش نیه بۆ ئه وه ی بیسه لمێنێت كامه یان له بره ودا بووه و كاریگ����ه ری پت����ری هه ب����ووه له وه ی هه نگاوێ����ك ئێم����ه ی له سه ربه س����تی نزیكتر خس����تبێته وه ، به اڵم من خۆم پتر هاوس����ۆزی ئه وه م ك����ه پێنووس له خه ونی سه ربه س����تی ئێم����ه ی پتر نزیكتركردۆته وه ، بۆ هه میشه كاروانی خۆیان به خوێنی قه ڵه م ش����ه هیدانی وایانك����ردووه ئازادانه تر نووس����ه رانی بیر و ئه ندێشه و ئاوه زی ئازاد ئازایانه تر له شووش����ه ی په ڕه م����ووچ چ����ووك و مه ره ك����ه ب هه ڵێنج����ن و ل����ه و جه نگه

پیرۆزه به رده وامبن.ل����ه و كاروان����ه دا "كاوه گه رمیانی " جه نگاوه رێكی دلێری نه وه ی نوێ بووه كه وتوویه تی "نا". "ئۆش����ۆ" واته نی : گه رچی ئاده م به یه كه مین باوكی هه موو مرۆڤایه تی ناسراوه ، هه رگیز یه كه مین م����رۆڤ و بوونه وه ر نه بووه كه هاتبێته بوون و دونیاوه ، به ر له ئاده م هه زاره ها هه ب����وون، به اڵم هه مووی����ان وتوویانه "به ڵێ ".. ئێم����ه بێجگه له ئاده م ناوی

ئه و هه زاره هایه نازانین.بگره یه زدان �� یش باسیان ناكات، به اڵم ته نه����ا ناوی "ئ����اده م" به ئێمه گه یشت، چونكه وتوویه تی "نا".. هه ر له به رئه وه یه كه ئه مڕۆكه ده یناسین.. ئه و گه رچی پێش����ه نگ و سه رمه شقی ئازادییه ش كه دنه ی ئاده م � ی داوه و هه ڵگه ڕانه وه ی الی ئاده م خۆشه ویست

كردووه دایكه "حه وا" بووه ..!به هه زاره ه����ا له كوردس����تان رۆژنامه نووس����ی الو و هه ژارتر له كاوه ه����ه ن، وه لێ كه س����مان نایناس����ین، گه رچ����ی رۆژانه ریپۆرتاژی جۆراوجۆر باڵوده كه ن����ه وه ، چونك����ه ده گمه ن����ن زۆرینه ش "نه خێ����ر".. بڵێن ئه وانه ی ئاش����ناكراوه به "به ڵێ" له منداڵییه وه ل����ه وه ی گه ردن له تیغ چونكه دووره

هه ڵبسووێت.

په خشانه كه :س����ه رزه مینییه و "ئاده م"ێكی كاوه بۆنی خ����اك و خۆڵ و خه م����ی لێدێت و ره نگی برسییه تی وا له چاوانیدا، ئه م گه رچی تێر به سكی خۆی نه خواردووه ، به اڵم وه ك ئاده م �� ی باوك "نه خێر"ی هه یه و له "دره ختی حه رام" ده خوات، میوه كه ی كاوه نه سێوه و نه گوڵه گه نم و نه هیچ میوه یه كی ناو به هه شت، ئه م وه ك ئاده مێك����ی خاك����ه را و خه مزه ده پیاوانی سته مكاره كان و له خوداوه نده كوردس����تان خوێنخۆره كانی خێڵ����ه هه ڵده گه ڕێت����ه وه و یاخ����ی ده بێ����ت و

ده ڵێت.. "نه خێر". هه میش����ه ب����اج و س����زای "نه خێر" لێ����ره و هه نووكه خوێنی س����ه ر بووه ، یاخ����ی و كاروان����ی به دڵنیایی����ه وه سه ركێش����ه كان درێژ بووه ، به درێژایی مێ����ژوو، ئێمه ش ده مێك س����اڵه له و پی����اده ڕه و رێب����وار و بێ كاروان����ه دا نه بووین، چ زیندوو چ مردوو، دره خته حه رامه كه ی كاوه یه كێكه له و دره خته گورگس����تانی ن����او ئاگرگرتووان����ه ی سیاسه ت و جه هه ننه مه كه ی ئێمه ، كاوه به ته نها ویس����تی ئاماژه بۆ یه ك دوو گورگی ناو ئه و جه نگه ڵ و دارس����تانه بكات نه ك هه ر هه موو گورگه كانی ناو ئه م بێش����ه اڵن و جه نگه ڵستانه ، كاوه

ویستی بیسه لمێنێت كه ماڵ و گه ڕه كی زۆر ه����ه ن له ن����او ئ����ه م دۆزه خه كه به هه ش����تییه كانی نێو سیاسه تبازاڕی ئاوڕێك له وه سه رمه س����تترن كوردی ل����ه و جه هه ننه م����ه بده ن����ه وه ، ئه وان كۆش����ك و ده نێ����و له وێن����ده رێ و ق����ه اڵ و قوولل����ه و بورج����ی مینابه نده زێڕه وش����انه كانیاندا مڕ و مه ستتر به و ش����ه رابه ی ك����ه خوێنی س����ه ده هایه شه رابێك خۆیان و.. له هاوسه نگه رانی ه����اوڕێ كاوه و به خوێن����ی تێك����ه ڵ مه حاڵه وه لێ جه هه ننه مییه كان����ی .. سه رخۆش����انی عه ی����ش و نۆش����ی ناو بزنس و سیاس����ه تبازی ئاوڕ له گه ڕه كه كاوه ویستی بده نه وه . دۆزه خییه كان بیس����ه لمێنێت به خوێنی خۆی كه ئه م بۆ خۆی و خانه واده كه ی خه منش����ینی یه كێك له كه الوه كان����ی ناو زه مهه ریر و سه ڕس����ه ڕن له س����ه ر خاكێ����ك ك����ه ژێره ك����ه ی زه ریایه ك له دوڕ و یاقووت و گه وهه ر و م����رواری تێدای����ه بێئه وه ی دانه یه ك����ی ب����ه ر كاوه و هاوخ����ه ون و ك����ه س بكه وێ����ت، هاوخوێنه كان����ی ئ����اوڕی نه دایه وه ، كه س����یش كه الوه به سه ر نه بینی كاوه ی گڕگرتووه كه ی له پی پڕ له گڕ و كڵپه و بڵێسه ی ئاگری جه هه ننه مه وه ، ناچار كاوه له دره ختی ئاگری دۆزه خه كه پش����كۆیه كی وه ك س����ێو یان هه ناری ئاگرینی لێكرده وه ك����ه بۆ خۆی پش����كۆیه كی س����ووری یان په نگرێكی تاقان����ه بوو كه ته نها به ش����ی ئه م����ی لێمابۆوه ل����ه و پیره دره خته ی حه وش����ه ی په ژم����وورده ی ماڵه كاولبووه كه ی خۆیان، ئه م هیچی نه كرد.. ته نها و ته نها ویستی دیسانه وه بیس����ه لمێنێت كه ئه م و خه منشینانی رۆژان����ه دۆزه خیی����ان" "گه ڕه ك����ی خ����ه م و نانی س����ووتاو و ژه قنه بووت و فرمێس����ك و ئاره ق����ه و خوێنی خۆیان

بێجگه میوه جاتیش ب����ۆ ده خۆنه وه ، دره خته كان����ی ئاگرین����ی له می����وه ی ن����او جه نگه ڵس����تانی جه هه ننه م هیچ ش����ك ناب����ه ن، هه ر له س����ۆنگه ی ئه و قه ه����ره ره ش و برس����ییه تییه كه ڕوو ك����ه الوه كان و.. ن����او هه ڵهێن����اوه ی خه فه تی دایك����ه بێوه ژنه كه ی و ژنانی داغ����ان و خه فه تخ����ان و ده م به هاوار و ناڵه و شین و شه پۆڕی بێوه ژنه رووت و ره جاڵ و داماوه كانی به رده م ره شه باو گه رده لوول و خۆڵبارانی گه رمه س����ێر، له ش����ه رمی ته نیایی "ش����یرین" و باقی كچان����ی به جێم����او ل����ه دوای ئه نفال و غه زه وات و فتووح����ات.. له داخی ژانی

ش����ین و مۆرهه ڵگ����ه ڕاوی ئ����ه و كوڕه چه له نگانه ی كه بێجگه له دڵی گڕدار و تۆراویان هیچ شك نابه ن بیخه نه سه ر له پی ده س����تیان و پێشكه ش����ی بكه ن به دڵخوازه ناموراده كانیان، له ترس����ی ك����ه الوه ی زۆر و زه به ندی بان ته پیوو و شان ش����كاوه كان، ئه و كه الوانه ی كه ده رگای پۆاڵیینی به سورگی به ستراو و به كلیل و قوفڵی زێڕین كلۆمكراو نین.. ئه و كۆلیت و كوخ����ت و كه الوانه ی كه زۆر ئاسان.. بێ پرس و ترس ره شه با و ژنكوژ و رق����ی تۆفانی گه رده ل����وول و پیاوكوژه له پڕه ش����ه كان ت����ا بنه بانێ هه ڵده كوتن����ه ژووری ژووره وه ی دڵ و رۆح و خه ون و كه الوه خانه خراپه كان.. ی����ان گ����ه ر ده رگاكان����ی له گوێنی بن یان ته نه كه ی ژه نگدار بۆ هه میش����ه و تا قیامه ت ك����راوه و وازن.. هه رگیزاو هه رگی����ز داناخرێ����ن.. ئاخ����ر بێجگه پش����كۆی فرمێس����كه كان و له مرواری خ����ه م و دڵی پڕ له كس����په و هه قایه تی نه بڕاوه ی برس����ییه تی چی هه یه و چی ماوه كه چه ته كانی تااڵنكه ری خاك و خه ڵك و خه ونی ئێمه : بیدزن؟ كاوه ی كه له كه وێ����ت چه نده ها به یت و بالۆره و ه����ۆره ی گه رمیان و الوكی س����ووتاوی له حه یف و پڕ حه یرانی گه رمه س����ێر و حه یبه ت و حه سره تی چڕی و هۆنییه وه ، به ب����ای وه ش����تی ناو جه رگ����ه ی ئه و جه هه ننه مه ناردی بۆ خوداوه نده كانی به رگ به گزاده كان����ی خۆش����نوودی و ئاوریش����مین و خۆشینشینی به هه شتی سووتماكی خاكی س����نووری ئه ودیو بیابانی قاقڕ و قه ڵشتی ، بێهووده بوو.. بێهووده .. له خه م و داخ و شه رمی ئه و رووباری فرمێسك و جۆگه له ی هه موو ئاره قه و ده ریاچه ی خوێنه كاوه ناچار ب����وو له "دره خت����ی ح����ه رام" بخوات و هه ڵبگه ڕێت����ه وه .. كه ره گ و ریش����ه ی قووڵ ره گاژۆ تا ن����او هه ناوی به تاڵی له پاش����ماوه ی رۆیش����تبوو، هه ژاران ئه و خوێنه كه مه ی ن����او ده ماره كانی له پاش����ماوه ی ده خوارده وه .. ئه وانی خۆڵه مێش����ی س����ووتاوی دڵ و رۆحی گه رمانه ی فرمێس����كه ل����ه و ئه وان.. رژابوون����ه وه ن����او هه ن����اوی خاك����ی س����ووته مه رۆ.. كاوه دواجار ده ستی بۆ دره خت����ی حه رام����ی ئاگرین برد، لێره و له وێدا، هێشووه هه شی ره شی به ده سته وه ده هات كه بۆڵووه ترێكانی هه ر پشكۆ بوون، له والتر دره ختێكی دیكه قرچه قرچ له ره گه وه ده سووتا، ده نێو حه وشه یه كی په ژموورده دا، كه منداڵه كانی ببوون به داهۆڵی سووتاو، به ترسه وه ده س����تی دا له منداڵه كان و بوون به خۆڵه مێش و رژانه به ر پێیان، له والت����ر چه ندین دره ختی نیوه رووت و پرچ هه ڵك����ڕووزاوی بین����ی هه ر وه ك ژن����ان و كچان����ی بیابان����ی عه رع����ه ر، سینه وااڵ و سووتاو له به ر گڕی هه تاوی ئاس����ا، جه هه نن����ه م گه رمه س����ێری كچۆڵه یه كی ره نگ و س����یما قه ره جی ، قژ ب����ژ و ئاڵۆزكاو و كراوه بۆ ش����ین و داد و فیغان و واوه یالی پاش له چاڵنانی باوك و دایك و براو خوش����كانی بن لم كه وتووی بیابانی عه رعه ر، خۆی بوو.. "شیرین"ی هاوسه ری .. بااڵیه ك له گڕ و بڵێسه كه به ده م هاواره وه رووه و كاوه ش����ێتانه و ته نگه تاو.. دڵی وه ك سكڵ ئاسای له س����ه ر ده س����تان به هه ویای ئه وه ی به هانای گوندی سووتاو و ژنان و مندااڵن و پی����ره ژن و پیره مێرده كانه وه بێ����ت و فریایان بكه وێت ك����ه به رگ و س����یپاڵی به ریان بێجگه له ئاگری ئه و جه هه ننه مه هه اڵیس����اوه هیچی دیكه نیه .. كه له وه ده چوو قیامه تی نزیك خستبێته وه .. ئه مڕۆكه ش هه ر هه مان سووتان و گڕكان و بوومه له رزه و حه شر و

تۆفان و دۆزه خه !دواج����ار كاوه ی خه ونبی����ن خه ونی به وه وه بینیوه كه ناكرێت شانازی به و ناوه ی خۆیه وه ن����ه كات كه بێگومان فامی له وه ت����ه ی رۆژێ����ك و هه م����وو "زووحاك"ه هه م����وو ئه و كردۆته وه و الوه كان مێش����كی ك����ه ده بینێ����ت ده رخ����واردی ماره رواوه كانی س����ه ر ش����انیان ده ده ن.. دۆش����داماو به دیار دایكانی هه ناو هه ڵقرچاو.. ده بوو ئه و ناوه ی خۆی خه سار نه كات و هه ر وه ك "كاوه ی ئاس����نگه ر" به رووی پادش����ا

خوێنخۆره كاندا هه ڵبشاخێت. ده خوازێ����ت په رێش����انه و كاوه

هاوده رده كانی ئه م و كه بیسه لمێنێت ن����او گڕكانه كانی كرێچی كه الوه كانی دۆزه خن و رۆژانه ده س����ووتێن.. وه لێ هیچ كامیان ئ����اوڕی نه دایه وه .. هیچ كه سێك له خوداوه نده خوێنخۆره كان و سه رمه س����ت و جه ن����گ: میره كان����ی فیرده وسی ملهوڕه كانی به دمه س����ت و قاڕی بازاڕ و راوكه رانی خه ون و خه یاڵ و خوێن و خه نده و خۆزگه كانی خه ڵكانی ناو گه ڕه كه كان����ی دۆزه خی نه بینی .. ه����ه ر هه م����وو خواپێ����داوه كان گوێ كه ڕیڵ����ه و رۆح س����یس و دڵ مردوو.. كاس و كه یل و بێئاگا له هه له كه سه مای خۆیان به س����ه ر ئێس����ك و پرووسك و كاوه ی هه منیش����ینان.. كه لله سه ری ناچار و نائومێد و دڵس����ووتاو بارته قای س����ووتانی پێده ش����ته گڕگرتووه كانی گه رمی����ان.. دڵگه رمانه نزیكده بێته وه له ده روازه و په نجه ره و دڵه هه میش����ه داخراوه كانی ئه وان به س����ه ر سه ده ها پالنی ره ش و نهێنی كوشتنی خه ون و په یماننامه ی تازه و كۆنی مۆركراو بۆ فرۆشتنی رووبار و مێرگ و شاخ و خوێن و نامووسی خاك و خۆزگه كانی خه ڵك و كه ندووی به تاڵی بێوه ژن و خه یاڵی زۆر شه رمنی قه یره كچانی جێماو و ئافه رۆز له دوای ئه نفال و ئافاته كان.. كاوه به م هه موو حه سره ت و گڕ و هاواری خنكاوتر له گۆڕنراوی خنكاوه كانی له هه ناسه ی ژێر خ����ۆڵ و لمی ئاگرینی س����ه حرای "عه رعه ر".. هه ر به و داخ و ئاخه وه تاو ده دات و له هه ر دره ختێكی س����ووتاوی گه ڕه كه كه ی خۆیان میوه یه كی حه رام به دایناسۆره ده خوازێت لێده كاته وه و خۆش����به خته كانی پیش����ان بدات كه گوناه����ه ئ����ه وان تا قیام����ه ت ئه هلی جه هه نن����ه م بن.. می����وه ی حه رامیش بێجگه له پشكۆكانی ناو ئه و دۆزه خه هیچی دیكه نه بێت.. وه لێ هه یهات.. خوداوه نده كان����ی كڕكه وتوو به س����ه ر عه رشه كانی خۆیانه وه چاو داده خه ن.. ناچار به هه ڵ����ه داوان له هه ر ماڵێكه وه دڵێكی سووتاو و قه ره برووت ده هێنێت كه هه ر به قه د سێوه حه رامه كه ی دایكه حه وای����ه .. وه لێ ئه فس����ووس و هه زار حه یف و موخابن ك����ه هه مووان گوێ داده خ����ه ن له قرچه قرچی س����ووتانی دڵه كانی دایكه جه رگ س����ووتاوه كان س����ایلی "س����نه وبه ر" به كۆستی كاوه ك����ه به خه مه وه نزا و نم����از ده كه ن كه خودایه هێشتا زوو بوو بۆ گۆڕه وشار و حه ش����ر و نه ش����ری قیامه ت كه لێره و قیامه ته .. رۆژێكمان هه موو هه نووكه كووره كانی ده نێو نیشته جێ دایكانی دۆزه خ.. ئاخر هه ر رۆژێك و عیس����ای مه سیح � ێك به دیار چاوه كانی مریه م �� ێكه وه له خاچ ده درێت.. ورته ورتی ده گاته من و ده یبیس����تم: وای له من.. وای له م����ن.. چ بێهووده یه خوێنڕژانم

وای له م����ن ك����ه هی����چ "ڕایه ڵ"ه یه كم له گه ڵ زه وی و ئاس����ماندا نه ما.. پێش داته پینی ئاس����مانه كان هاوار ده كات: هۆ خودای خ����ۆم.. بۆچی وا به ته نیا

به جێتهێشتم..؟!سه رلێش����ێواو پ����ه رۆش و كاوه ی به ده ست س����ووتان و هه ڵقرچانی ئه و هه م����وو داڵنه .. چاوان����ه .. گلێنانه .. ده ست و په نجانه وه .. میوه حه رامه كانی ئ����ه و باخ و بێس����تان و دارس����تانانه .. یه كه یه كه پش����كۆكان ده خوات.. تا له جه رگ و كون كوڕی بیس����ه لمێنێت جه رب����ه زه ی كوچه كانی جه هه ننه مه .. گه ره كییه ت����ی پای����زه پی����ره ب����ه و بسووتێت تاوه كو له ئاگر و خۆڵه مێشی جێماوی دوای خۆی "قه قنه س" ئاسا زیندووببێت����ه وه و هه ر له خۆڵه مێش����ی جه س����ته ی زێده باریك و بنێس����ی ناو ژی����ان موعجیزه زه مهه ریری خ����ه م و بنوێنێت: په ڕ و باڵ ده ربكات و بفڕێت تا س����ه رله نوێ كۆتر ئاسا مژده بدات كه خه ریكه ئه و تۆفان�ی نووح ئاسایه بنیشێته وه .. وه لێ ئه فسووس و هه زار جه خ����ار.. هێش����تا تازه س����ه ره تای الفاوه كه ی����ه .. ئه وی����ش "نوح"ێك����ی

جوانه مه رگ و مایه پووچ!س����ه ده ها ته پكه و داو و فاقه و ته ڵه و زنجیر و قه فه ز "ئه م" له فڕین ناخه ن.. قه قنه سه و به رزه فڕ ئاسمان پڕ ده كات له چریك����ه ی خوێن����اوی كه به س����ه ر كۆش����ك و ته الره كان����دا چریكه ی ئه و

خوێن و زووخاوه ده ڕژێت...گه رچی رۆحی فڕیوی وه ك قه قنه س گه یشتۆته بن په ڕه كه ی ئاسمان.. وه لێ لێره و له سه ر زه مینی هه ژاراندا هێشتا وا ده نێو ژیله مۆ و خۆڵه مێشه كه دا.. تا هه نووكه ش "شیرین" ی دڵپه ژمورده و دایكه "سنه وبه ر" ی سووتاو به پێوه و ماته مگێڕان به دیارییه وه وه س����تاون.. دڵێكی گ����ه رم و خه یاڵب����از خه ونان ده بینێت كه وه ك رۆحی قه قنه سه كه بۆ جاری دووه م له شه رمی هه تیوكه وتنی "پێنووس"ی كوڕی له و خۆڵه مێش����ه خۆی ده رباز بكات.. ش����یرین شیوه ن ده كات و قژ ده ڕنێت����ه وه به دیار كوڵ و كاوه .. دام����ركاوی كۆی جه س����ته ی قی����ژه و نه عره ت����ه و هاوارێكی دیكه ی دایكه و واوه یال و كروزانه وه ی شیرین و داد و فیغان����ی خوش����ك و ب����راو كۆی گری����ه و زاری دۆزه خنش����ینان له خه و كاوه ی ئه مجاره ی����ان رایده چه نێ����ت و غه ریبه م����اڵ و ره نجه رۆ خۆی لێده بێت ب����ه و "فه ره����اد"ه ی ك����ه به ه����اواری "ش����یرین" ی دڵخوازی راده چڵه كێت و له ناو خه ون و خۆڵه مێش����دا راده بێت و ل����ه و خه وه قووڵه بێ����دار ده بێته وه .. م����ه رج و داوای ی����اری چ����او به ڵه كه ك����ه خه ریكه گوند و ش����ار له بێ ئاوی

ده خنكێن.. شیرین ده ژنه وێت:

�� ه����ۆ فه رهاده كه ی خ����ۆم. كوانێ ده س����ت و بازوو و قوڵنگه كه ت؟ ئیدی ته قاندن����ه وه ی له پێن����او مه رج����ه كانی����او و هێنان����ی ئاو و جۆب����ار ئه و كێ����وی "بیس����توون"ه به قوڵنگه كه ت بكوتیت و كونب����ه ده ری بكه یت.. ده نا وه ده س����تهێنانی دڵی م����ن مه حاڵه .. مه رج����ه دێوه كان بكوژی����ت كه به ر و ئاوه كانی����ان هه م����وو س����ه رچاوه ی گرت����ووه .. گ����ه ر نا هی����چ نه بێت بۆ ناوه كه ی خۆت به وه ف����ا به .. ئه ویش ك����ه هێش����تا پش����كۆكان ده خ����وات كاوه ی ئاس����نگه ر ئاس����ا ت����اوده دات زووحاكی زه مان بكوژێت.. به ر له وه ی چه كوشه كه ی رابوه شێنێت سه رسمێك ده دات و له په و ڕوو له ب����ه ر پێیه كانی زووحاك �� دا ده كه وێت كه شاگه شكه به و قوربانییه تازه یه ئاوڕ له هه ر دوو ماره رواوه كه ی س����ه ر هه ردوو شانی ده داته وه و ده خه نێته وه كه مۆخی ئه و الوه سه رشێته ژه می ئه مڕۆكه ی ماره خۆشه ویس����ته كانی ئه ون.. به اڵم نا.. هه قه ئه وه یان ببێت به وانه ی سزایه كی ئه ب����ه دی و ده نێ����و كووره یه كی خۆیدا بسووتێت.. ئه م دیسانه وه قه قنه سه و ده سووتێت.. ده س����ووتێت و دووكه ڵی ئاس����مان زه وی و جه س����ته ی رۆح و

ده ته نێته وه . كه چی قه قنه س����ی خه ونبین كۆڵ نادات و ه����ه ر ده فڕێت و خه ون به وه وه الفاودا دۆزه خ و له نێ����وان ده بینێ����ت قه قنه سێك بنیشێته وه .. له كوێ ئه م وا به ئاس����مانه وه ل����ه و دۆزه خ و الفاوه نه م����اوه دره ختێ����ك ده ڕوانێ����ت و بنیش����ێته وه ، به س����ه رییه وه تاوه كو له و الوه الفاوێكی هار و هاج ش����ێتانه شه پۆله كانی ده گه نه بن په ڕ وباڵی كه

ناچاری ده كه ن به رزتر بفڕێت..ئیدی قه قنه س����ێكه و هێشتا به ده م فڕینه وه خ����ه ون ده بینێت.. ئه وه نده باڵه كان����ی لێك����داوه ك����ه ش����اپه ڕ و گه نده پ����ه ڕی باڵه كان����ی هه ڵوه رین.. خ����ه ون هه نووك����ه ش ت����ا كه چ����ی ده بینێ����ت.. خه ون و هیچ����ی دیكه ..

خه ون و.. به س..!

په راوێز:شیرین: هاوسه ری شه هید + شیرین

�� ی ناو داستانی شیرین و فه رهاد.سنۆبه ر: دایكی شه هید + دره ختی له ریپۆرتاژێكی گه رچ����ی س����نۆبه ر.. دیكه دا وه ك "سنوور" ناوزه د كرابوو،

من یه كه میانم په سندكرد.مه زه نده كراوی ن����اوی پێن����ووس: ش����ه هیده ، له دایكنه بووه كه ی كۆرپه س����ه رباری ناوه كانی دیك����ه : ڕایه ڵ و

ئایدیا و ئامه د.12-12-2013: ساڵیادی زه ماوه ندی

شه هیده .

بۆ:‌كاوه‌‌گه‌رمیانی‌

"قه‌قنه‌س‌و...‌پێنووسێكی‌‌پێپه‌تی‌"

كاوه ی خه ونبین خه ونی به وه وه

بینیوه كه ناكرێت شانازی به و ناوه ی

خۆیه وه نه كات كه بێگومان

هه موو رۆژێك و له وه ته ی فامی كردۆته وه و ئه و

هه موو "زووحاك"ه ده بینێت كه مێشكی الوه كان ده رخواردی ماره رواوه كانی سه ر

شانیان ده ده ن

كاوه "ئاده م"ێكی سه رزه مینییه و

بۆنی خاك و خۆڵ و خه می لێدێت و

ره نگی برسییه تی وا له چاوانیدا،

ئه م گه رچی تێر به سكی خۆی

نه خواردووه ، به اڵم وه ك ئاده م �� ی باوك "نه خێر"ی

هه یه و له "دره ختی حه رام" ده خوات

شێرزاد حه سه ن

C M Y K

ئا: شاهۆ ئه حمه د

شاعیرو راگه یاندنكارێكی ئافره ت ئاماژه به وه ده كات له كۆمه ڵگه رۆژهه اڵتیه كان کۆمەاڵیەتی نەریت����ی داب و به گش����تی ئاس����تەنگ و هەمیش����ه چەقبەس����توو بەربەستێک بوە له بەردەم گەشەسەندن و

کرانەوەی کۆمەڵگادا.شاعیرو راگه یاندنكار گوڵه باغ به هرامی بۆ ئاوێنه دواو سه باره ت به ئاسته نگییه کان وتی "له کۆمەڵگا رۆژهەاڵتییەکان به گشتی کۆمەاڵیەتی چەقبەس���تو نەریتی داب و له بەردەم بوە بەربەس���تێک ئاستەنگ و گەشەس���ەندن و کران���ەوەی کۆمەڵگادا، هەر بۆیه هەوڵ���ی بەردەوامی تاکەکان بۆ رزگاربون له دواکەوتوویی و پاشکەوتن رۆڵی کاریگەری هەبوە له شکاندنی تابۆو کۆمەاڵیەتییەکان کێش���ە چارەس���ەری که ژنانیش به بەش���داری راس���تەوخۆو ئەکتیڤ له هەم���و کایەکاندا توانیویانه پێگەو رۆڵی خۆیان بسەلمێنن". هه روه ها وتیش���ی: "ئێس���تا بەرەو کرانەوەیەکی بەشداریکردنی لەرووی باش���تر دەچین ئافرەتان له پرۆسەی ئابووری و سیاسی و کوردی���دا کۆمەڵ���گای کۆمەاڵیەت���ی به تایبەتی کاری راگەیاندن، که ئافرەتانی به توانای ئەم بوارە توانیویانه بەشێک بن لەو کاره هاوبەش���انەو پێشخستنی

کۆمەڵگا به گشتی". سه باره ت به رێگری کارکردن له ئافره تان ناوب����راو ئاماژه ی به وه ك����رد: "رێگری س����ەرەتا له خودی مرۆڤەوە سەرچاوە ئەگرێت، ل����ەوەی که ت����ا چەنده ئێمه

بڕوابەخۆبوونم����ان هەبێ����ت و بوێر بین ل����ه بەرانب����ەر هەر کێش����ەو گرفتێکدا، م����ن کەمت����ر رووب����ەرووی بەربەس����ت بوومەتەوە، رێگری����م لێنەکراوەو له گەڵ کۆسپەکانیش����دا ئاش����نان ئەزانم چۆن پێناس����ەیان بکەم و له چ رێگەیەکەوە

هەوڵی رووبەرووبوونەوەیان بدەم".گوڵه باخ به هرامی كه خه ڵكی رۆژهه اڵتی لێره به كاركردنی سه باره ت كوردستانه وتی "به گشتی رازیم له کارکردنم لێرە، ئێرەش بەشێکه له نیشتمانی گەورەمان و من به شانازییەوە به واڵتی خۆمی دەزانم ، ئەگەری����ش کێش����ەیەک هەبێت ئەوە

شتێکی زۆر ئاساییه " .ئ����ه و خاتونه له گ����ه ڵ كاری راگه یاندن،

شیعرنوسین س����ه باره ت شاعیریش����ه ؛ ده ڵێت: "هەموو ش����اعیرو نوس����ەرێک خ����ۆی پێ����ش ئەزموون����ی ئەبێ����ت ئەدەب����ی ش����ارەزای خوێندبێت����ەوەو قۆناغەکانی پێش خۆی بێت تا بتوانێت بەرەوپێشەوە جێگیردا له ئاراستەیەکی بڕوات. ئەدەبیاتی کالس����یکی کوردی ئەزموونێک����ی پڕ ن����رخ و گرانبەهایه که گەڕانەوە ب����ۆی گەڕانەوەیه بۆ لوتکەی گەورەی رۆڵێکی ک����وردی و ئەدەبیاتی هەیه له بنیاتنانی پاشخانێکی پڕبەهای ئەدەبی بۆ داهاتووش. بۆیه من هەمیشه ئەگەڕێمەوە بۆ سەردەمانی پێش خۆم و ئ����ەو ئەزمونان����ه ئەزم����ون دەکەم که

هەمیشه ئەمێننەوەو بەردەوامن".

‌ره‌نگاڵه(407( سێشه ممه 2013/12/17 rangalayawene@gmail.comrangalayawene@gmail.com (407( سێشه ممه ‌2013/12/17ره‌نگاڵه

گاکاوڕ

له م كاتانه به هۆی په یوه ندیه كی نوێوه هه ست به خۆشی ده كه ن، به اڵم هه ندێ روداوی بچ���وك ناڕه حه تت���ان ده كات و

ئه بێته هۆی ناڕێكی له كاره كانتان.

كاره به رباڵوه كان���ت رێكبخ���ه ره وه بۆ ئ���ه وه ی ده س���تكه وتێكی داراییت بۆ ببێت، سه ره تای هه فته چاالكیتان زۆر ده بێت به اڵم ئه ركیشتان زیاد ده كات.

باش���بونی ب���اری دارایی���ت په یوه ندی به بڕیارێكه وه یه كه له ده ستی خۆیدایه ، زۆری گفتوگ���ۆكان ئه نجامی باش���یان

ده بێت بۆ پالنه كانی داهاتوت.

هه ن���دێ جار فرس���ه تی وات ب���ۆ دێته پێ���ش ك���ه له خه یاڵ ده چ���ن و هه رگیز بڕوایان پێناكه یت، مه رج نیه ئه وه ی تۆ

ده یكه یت كارێكی باشبێت بۆت.

ره وت���ی خۆشه ویس���تیت به ئ���اره زوت به ڕێوه ناچێ���ت، ب���ه اڵم ره نگ���ه هیچ ب���واره ، ل���ه و كێش���ه یه ك رون���ه دات

ته ندروستیت به ره و باشتر ده ڕوات.

چوارده وره ك���ه ت ح���ه ز ب���ه وه ده كه ن مامه ڵ���ه ی جدیی���ان له گ���ه ڵ بكه یت، ت���ۆش هه م���ان بۆچونت هه ی���ه ، به اڵم

هه نگاوه كانی تۆ بۆ ئه و كاره الوازن.

ده كه یت پرۆژه ی���ه ك ه���ه ر گیس���ك: پێویس���ته به بیرۆكه كان���ی رابردوت���دا بچیته وه ، ده توانیت به شێوه یه كی ژیرانه چوارده وره ك���ه ت قایلبكه ی���ت به دڵ���ی

خۆت.

په یوه ندیت له گه ڵ به رپرسه كه ت چۆته هه لێكی ئه مه ش باش���ه وه . قۆناغێكی باشه بۆ ئه وه ی بگه یت به و پله یه ی كه

خۆت حه زی پێده كه یت.

به هۆی كاره هه ڵه ش���ه به رده وامه كانت توش���ی ده وروبه ره ك���ه ت له گ���ه ڵ قه یرانێك���ی دارای���ی ده بیت، كیش���ه

سۆزدارییه كانیشت هه ر به رده وامن.

باوه ڕێكی به هێزت به پالنه كانی داهاتوت شكس���تتهێناوه هه رچه ن���ده هه ی���ه ، له پرۆژه كانت به اڵم هی���چ نه روخاویت و

بڕوای ته واوت به خۆت هه یه .

چه ن���د بیرۆكه یه كی گرنگت���ان هه یه و پێویست به پێشخستنی ده كات، له ناو ماڵه كه ت زیاتر هه س���ت به ئاسوده یی ده كه یت، گه شه به پایه كۆمه اڵیه تێكه ت

ده ده یت.

قرژاڵدوانه‌‌

هه واڵێكی سه ركه وتنی چاوه ڕواننه كراوت به ده ست ده گات كه هه رگیز بڕوات نه بو ئه و هه واڵه خۆش���ه ت به ده ست بگات،

رۆژه خۆشه كان چاوه ڕێت ده كه ن.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

1011

ئەو پیاوەی نەیدەویست خۆی بکوژێت!

سەرکەوت جەبار

عەباس���ی کیاڕۆستەمی لەو دەرهێنەرانەیە، لێی بێزار نابی. بینینی یەک فیلمی بەس���ە بۆ ئەوەی، گیرۆدەی ش���ێوازو سینەمای ببیت. س���ینەمای عەب���اس س���ینەمایەکی نوخبەوییەو لەهەمانکاتیش���دا س���ینەمایەکی گش���تییە، وەک چۆن نوخبه چێ���ژی لێوەردەگرێ، بەهەمانشێوەش دەکرێت خەڵکی ئاساییش چێژ لەئیشەکانی بینن. کەچ���ی ئەمە ب���ۆ دەرهێنەرێکی وەک "الرس ڤ���ۆن ترێر" پێچەوانە دەبێتەوە، چون ئیشەکانی "الرس ڤۆن ترێر" تەنها نوخبه دەتوانێت چێژی لێوەربگرێ و تەحەمولی بکات. یەکەم فیلمی عەباس سەیرم کردبێت، فیلمی" تامی گێالس" بو. لەتامی گێالس و ئیشەکانی تری، ئه م ده رهێنه ره ش���ێوازێکی تایبەت بەخۆی هەیە. وەک چۆن نالی شێوازی نوسینی شیعری خۆی هەیەو کاتێک شیعرێکی دەخوێنیتەوە خێ���را بڕیار دەدەیت، ئەمە ش���یعری"نالی"یە، به هەمانش���ێوە الی عەباس���یش بەو ش���ێوەیەیه ، کە فیلمێکی دەبینیت دەزانیت ئەمە ئیشی عەباسی کیاڕۆستەمییەو جێدەستی ئەوی پێوە دیارە. عەباس هەر لەیەکەم س���اتی دەستپێکردنی فیلمەکانیدا بەشێوەیەک بینەر دەخات���ە ناو فیلمەکەی، وەک ئەوەی ئەکتەرێک بێت و ڕۆڵ بگێڕێت. عەباس ل���ەو دەرهێنەرانەیە، کە ڕێزی بینەرەکەی دەگرێ و ش���تی کاڵ و کرچیان پێش���کەش ناکات، لەکاتی س���ەیرکردنی فیلمەکانیدا هەس���ت بەبونی خۆت دەکەیت، وەک مرۆڤ نا، بەڵكو وەک بینەری فیلم، چون هێن���دە خەریکت دەکاتە بەفیلمەکەیەوە، هێندە ئاگات لەدەوروبەرت نامێنێت. فیلمەکانی ئه م ده رهێنه ره ئێرانییه لێوانلێوە لەژیان، لەفیلمەکانیدا هەس���ت بەهەندێک لەجوانیی ژیان دەکەیت، بەاڵم پرسیارەکە لەوەدایە، بۆ ئەبێت عەباس لەم سەدەیەدا هێندە بڕوای بەژیان هەبێت؟ ئەم ژیاندۆس���تیەی عەباس لەفیلمی )کلۆس ئەپ(دا، دەگاتە لوتکە، بەتایبەتی لەو دیمەنەی کە دێن بۆ گرتنی" ئاغای سەبزییان" کابرای ش���ۆفێر لەسەیارەکەی دادەبەزێت و لەناو دنیایەک لەگەاڵی وەریوو خۆڵ و خاش���اکدا چەن���د چەپکە گوڵێکی فڕێدراو هەڵدەگرێتەوەو بۆنی دەکات و دەیخاتە پێشی سەیارەکەی. عەباس لەفیلمی تامی گێالس���دا دەست دەخاتە سەر مەسەلەیەکی گرنگ و ترس���ناک، کە ئەویش مردن و خۆکوشتنە. )ئاغای بەدیعی( دەیەوێت خۆی بکوژێت، بەاڵم بۆ؟ نازانین. هەمیش���ە لەفیلمه کانی عەباس���دا گرێیەک هەیە، کە ناکرێتەوە چەندە هەوڵی کردنەوەیەی بدەیت بێسوده . ڕاس���تە )بەدیعی( کابرایەکی تێکشکاوەو ئومێدی بەهیچ نییە بەخۆکوش���تن نەبێت، ڕاستە هەوڵی ئەوە دەدات خۆی بکوژێت، بەاڵم لەڕاستیدا ئەم هەوڵەی گەمەیەکەو عەباس دەیەوێت لەگ���ەڵ ئێمەدا بیکات. بەدیع���ی نایەوێت خ���ۆی بکوژێت، بەڵکو دەیەوێ���ت خۆی بخەڵەتێنێت. ئەو کەس���انەی کە بەدیعی دەچێت بۆ الیان، بۆ ئەوەی دوای خۆکوش���تنی تەرمەکەی بشارنەوە، ئەو کەسانەن کە بڕوایان به ژیان هەیە، هەر لەئەفسەرەکەوە، تا دەگاتە کابرا پیرەکە. ئەم هەوڵەی عەباس بۆ ئەوەیە، مەترسی و ترسناکی مەرگمان بۆ ڕونبکاتەوە. دەش���ێت ژیان هێندە جوان نەبێت، بەاڵم

ئەوەش ناهێنێت خۆتی بۆ بکوژیت.

گۆشه یه كی تایبه ته به جل و به رگ

كاوبۆ.. پۆشاكی هه مو وه رزه كان

پیکوێستانی س

گۆشه یه كی تایبه ته به سینه ما هه ر جاره و که سێک ده ینوسێت

پارکی ئازادیی ده که وێته ناوه ندی شاری سلێمانی . دوای ئه وه ی له ڕوبه رێکی گه وره ی سه ربازییه وه کرایه پارکێکی س���ه وزی فراوان، هه ر زو بوه شوێنی یه کتربینین و ژوانی عاشقان و که پڵه کان. هه رچه نده ناوبه ناو له رێگای جۆراو ج���ۆره وه و له الیه ن که س و الیه نی جیاوازه وه هه وڵده درێت رێ له م دیارده یه بگیرێت و نه هێڵرێت پارکی ئازادیی ببێته شوێنی یه کتربینینی کچان و کوڕان؛ به اڵم تا ئێستاش ئه و

پارکه جمه ی دێت له خۆشه ویستان.ره نگ���ه نوێترین ه���ه وڵ ب���ۆ به گژداچون���ه وه و رێگرتن له چ���ون و یه کتربینین���ی کچ و کوڕه گه نج���ه کان له پارکی ئ���ازادی، قه ده غه کردنی چونه ژوره وه ی کچان بێت به جل و به رگ���ی خوێندن���گاوه ، هه روه ها س���وتاندنی په یکه ری "خۆشه ویس���تیی"، ک���ه وه ک هێمای���ه ک وه هابو بۆ ئه و

خۆشه ویستانه ی ده چونه ئه وێ.ئارام )22 ساڵ( ناوی خوازراوی کوڕێکه که تازه دیداری له گه ڵ خۆشه ویسته که یدا کۆتایی هاتبو له پارکی ئازادیی، دوای روخس���ه ت لێخواس���تن ئاماده بو بۆ ئاوێنه بدوێت به و مه رجه ی "ناوی ڕاس���تیی خ���ۆی نه هێنرێت و وێنه ی

نه گیرێت!".

له وه اڵم���ی ئه و پرس���یاره ی بۆچی پارکی ئازادی ده کرێته جێ ژوانی خۆشه ویس���تان که ئارام خۆی یه کێک���ه له ئه وان؛ وتی: "زۆربه ی ئ���ه و که پاڵنه ی دێنه ئێ���ره به نهێنیی و به دزیی که سێکه وه دێن، جا ئه و که سه له خێزان یان هاوڕێ بێت. هه ندێک جاری���ش هه ردوکیان. پارکی ئازادیش گه وره یه و که م که س ڕێی ده که وێته ئێره . به اڵم ش���وێنی تر وانیه و

له وانه یه پێی بزانرێت".هه رکه س���ێک ئه و وه اڵمه ی ببیس���تێت، ڕاس���ته وخۆ ئه و پرسیاره ده کات، بۆچی خۆشه ویستیی به دزییه وه ؟ بۆیه ئێمه ش ئه و پرسیاره مان ئاڕاس���ته ی ئارام کردو ئه ویش وه ها وه اڵمیدایه وه : "تا ئێستا کۆمه ڵگاو خێزان رێ نادات به ئازادیی و ئاش���کرا کوڕو کچ یه کتر بناسن و په یوه ندیی خۆشه ویس���تیان هه بێت، به دڵنیایی���ه وه تا کوڕ و کچیش هه بن په یوه ندیی خۆشه ویس���تییان ده بێت، جا به ئاشکرا بێت یان نهێنی". هه روه ها ئه وه شی بۆ زیادکرد: "به رده وام له درام���او فیلمه کان���دا باس���ی خۆشه ویس���تیی ده که ن و

مه منوعیشی ده که ن".ب���ه اڵم به رده وام له هه رێمی کوردس���تان ب���اس له ئازادیی

ێ���ت و ه کر دهه مو حیزب و الیه نه سیاس���ییه کان "ئازادیی" دروش���می س���ه ره کییانه. باس له فه راهه مکردن و دابینکردنی ئازادیی ده که ن بۆ هه مو تاکێک. س���ه باره ت به بانگه شه ی حیزب و الیه ن���ه کان بۆ ئازادیی، ئارام به جۆرێک له توڕه یی و ڕقه وه گوتی: "هه مو ئه وانه ته نها یه ک جۆری ئازادییان ال گرنگه ،

ئه ویش ئازادیی سیاسییه . ئازادیی جنێودان . ن ب���ه کا به حیز

هیچیان به اڵم ئازادیی خه می ن گه نجێکی���ادوره که نییه له سیاس���ه ت. ئازادییم م���ن چیی���ه بۆک���ه نه توان���م

به ئاش���کرا ده ستی خۆشه ویسته که م بگرم".

له 2014 له هونه ر دورده که وێته وه

هونه رمه ندی عێراقی کازم ساهر له چاوپێکه وتنێکدا ئه وه ی راگه یاند که له س����اڵی 2014 هیچ پرۆژه یه کی هونه ری نابێت . کازم رایگه یاندوه له و

ساڵه دا پشو ده دات و سه رقاڵی ژیانی تایبه تی خۆی ده بێت. کازم ساهر له چاوپێکه وتنه که دا که رۆژنامه ی "زه هره خه لیج" له گه ڵیدا ئه نجامیداوه ، ئه وه ئاش����کرا ده کات که پێویستی به پشو هه یه و ده بێت گرنگی بدات به ژیانی که سیی و خێزانه که ی. هه روه ها ئه وه شی راگه یاندوه که له به رنامه ی "خۆش����ترین ده نگ"�ی که ناڵی MBC به رده وام ده بێت و

له وه رزی دوه می ئه و به رنامه یه دانابڕێت.

مێژوی ده ركه وتنی جێنز كه له واڵتی خۆماندا به "كاوبۆ" ناوده برێت، ده گه ڕێته وه بۆ س����اڵی 1873، كاتێك لیڤی سترۆس له ئه مه ریكا بۆ یه كه مجار به كاریهێنا، له س����ه ره تای ده ركه وتنی جێنزدا ئه وانه ده یانپۆش����ی كه خه ركی ش����وانكاریی و كاوبۆ بون، به اڵم له گه ڵ تێپه ڕینی كاتدا ش����ه پۆلی پۆشینی جێنز هه مو جیهانی گرته وه و دیزاینه ره ناوداره كانی فاش����یۆن، كه وتنه به كارهێنانی له نمایشی

جلوبه رگدا.كاوبۆ، جۆره پانتۆڵێكه كه له بنه ڕه تدا بۆ كاركردن دروستكراوه ، ج����ۆره پانتۆڵێك����ه كه له بنه ڕه ت����دا بۆ كاركردن دروس����تكراوه ، له به رئه وه ی ئاس����انكاری بۆ جوڵه ی ئه وانه ده كات كه ده یپۆشن، به اڵم له سه ره تای ده یه ی 1950ه وه خه ڵكێكی زۆر له ئاستی دنیادا خویان به پۆشینیه وه گرت و ساڵ به ساڵیش فرۆشی زیاتر بو، هه ر ته نها به ڕه نگه ش����ینه باوه كه ش����یه وه نه وه ستا، به ڵكو به چه ندین ره نگ و شێوه ی تریش دیزاین كرا، هه رچه نده كاوبۆ ره نگ شینه كه

له ئاستی دنیادا زۆرترین هه واداری هه یه و ده پۆشرێت.كاوبۆی یان جێنز، س����ه رده مانێك له جیهاندا به سیمبولی ئازادی و هێمایه كی رۆژئاوا داده نرا. ئێس����تا دوای 140 س����اڵ له داهێنانی ، پۆش����ینی بۆ هه مو ته مه نێك و هه مو توێ����ژو چینێكی كۆمه ڵگه و له هه م����و كات و ش����وێنێكدا جوان و سه رنجڕاكێش����ه ، هه میش����ه مۆدیلیه تی و كاتی به س����ه رناچێت، به تایبه تی بۆ وه رزێكی ساردو

سه رمای وه ك ئێستای كوردستان.

پارکی ئازادیی عاشقانی لێنابڕێت"ئازادیم بۆچییه که نه توانم به ئاشکرا ده ستی خۆشه ویسته که م بگرم"

ئا: ئاوێنه

ماڵی باران خۆی نوێده کاته وه

ئا: رێنوار نه جم

"ماڵ����ی هون����ه ری ب����اران" له ی����ه ک ش����وێندا رۆش����نبیریی هونه ریی و چاالکی����ی چه ندی����ن ئه نجام ده ده ن . جگه ل����ه وه ی خولی فێربونی به ڕێوه ده ب����ه ن. مۆس����یقییه کانیش ئامێ����ره خاوه نی بیرۆکه ی ماڵه که ش ده ڵێت له س����ااڵنی پێش����ودا به هۆی نه بونی بودجه وه چاالکیمان چاالکییه کانمان له داهات����ودا ب����ه اڵم که مبوه ،

په ره پێده ده ین.

له م س����ااڵنه ی دواییدا له ش����اره جیاوازه کانی کوردس����تان، چه ندین کافێ و شوێنی پشودانی جیاوازو ن����وێ کراونه وه . هه ندێکیان له س����ه ر شێوازی ئه وروپیی نه خشه سازیی شوێنه کانیان ک����ردوه و هه ندێکی دیکه ی����ان گه ڕاونه ته وه بۆ مێژوی کلتوری ک����وردی و بۆ دیزاینی کافێکان

سودیان لێوه رگرتوه .ماڵی هونه ری باران-یش یه کێکه له و شوێنانه ی که چه ند ساڵێکه له شاری سلێمانی کراوه ته وه و که شێوازێکی نوێی هه یه و جگه کافێ و له کاری هونه ریی و سازدانی کۆڕو سیمینار، ستۆدیۆیه کی

پێشکه وتویشی هه یه .نوێنه ر ئه حمه د خاوه ن بیرۆکه ی "ماڵی هونه ری باران" هه ندێ����ک زانیاری له ب����اره ی چۆنیه تی به ڕێوه بردن و کاره کانی ئه و شوێنه وه بۆ ئاوێنه

خسته ڕو.

گرنگی به چۆنیه تی ده ده ن نه ک چه ندێتیسه باره ت به پێناسه ی شوێنه که و ئامانجی کردنه وه ی، نوێنه ر ئه حمه د رایگه یان���د: "ماڵی هونەریی باران کولبەیەک���ی هونەری و رۆش���نبیرییە. دامەزراوە بۆ کاری بەرهەمهێنانی بەرەوپێش���بردن و پەروەردەو وتیش���ی: هەمەچەش���نەی هونەری���ی". هه روه ها "ئامانجمان تەنها کارەکەمانە بەهیچ شێوەیەک هیچ شەخسێک پشتگیری ناکات، جگە لەوەی گەنجانی دڵسۆزو خەڵکێک کە دڵی بەم جۆرە شوێنانە خۆشە وەک دڵسۆزی پشتیوانیمان دەکات بۆ پێشخستنی بواری هونەری و رۆش���نبیری". ئاماژه ی به وه ش���دا " ئێمە لەم ش���وێنەدا هێن���دەی گرنگی به چۆنێتی دەدەین هێندە چەندێتیم���ان بەالوە گرنگ نیە، لە بەرئەوە بەرنامەمان هەیە لەداهاتودا چەندین کۆرو

سیمیناری گرنگ ساز بکەین".

به ئه زمونێکی ناخۆشدا تێپه ڕیوننوێنه ر ئه حمه د باس���ی له وه کرد که ماوه ی چه ند س���اڵێکه ماڵی هونه ریی باران هه یه ، به اڵم به هۆی نه بونی پش���تیوانی مادیی و مه عن���ه وی به ئه زمونی ناخۆشدا تێپه ڕیوه تا گه یشتونه ته ئه مڕۆ "لەرابردودا هیچ الیەک ئ���اوڕی لێنەداین���ەوە، بەهۆی ئەوەی هەمو ش���تێکی له م واڵتە پەیوەندی بەدامودەزگای دامەزراوەییەوە نییە، هەمو ش���تێک بەناس���یاوی

دەکرێت". کۆتاییهێنان به و ئه زمونه ناخۆشه کاتێک رویدا که بودجه یه کی مانگانه یان ب���ۆ دابینکراوه هه رچه نده

وه ک ئام���اژه ی پێ���ده کات به وه ک پێویس���ت نییه "ماڵ���ی هونەریی باران لەمس���اڵدا بەه���ۆی بەرێز کاک جەمال حس���ێن بەرێوەبەری بەرێوەبەرایەتی رۆشنبیری و الوان لەهەولێر توانرا مینحەی لەالیەن حکومەتی هەرێمەوە ب���ۆ دابین بکرێت، هەرچەندە ب���ڕە پارەیەکی رەمزیە بەاڵم بەش بەحاڵی خۆمان دەتوانی���ن کەڵکی لێوەربگرین و چاالکی بچوکی پێ ئەنج���ام بدەین، لەکاتێکدا ئ���ەو بڕە پارەیە دیاری نەکراوە ب���ۆ چاالکی، بەاڵم ئێمە چاالکیش���ی پێ

ئەنجام دەدەین".

گۆرانییش تۆمار ده که نله ماڵ����ی هونه ری جگه له کافێیه ک����ی بچوک و چه ند به شێکی دیکه ، ستۆدیۆیه کی ده نگیی پێشکه وتوش هه یه ، نوێنه ر به م ش����ێوه یه باس له ستۆدیۆکه یان و کاره کانی ده کات: "ئێس����تا باش����ترین س����تۆدیۆی HD دەنگمان هەیە بەسیس����تمێکی پێش����کەوتوەPro tools C24 لەم����اوەی داهاتودا دەس����تدەکات بەکارەکانی. ئێمە پێمانوایە ئەم س����تۆدیۆیە وەک تۆپخانەیەکی بەهێز وایە بۆ شوێنەکەمان، وادەکات بەرهەمی باش����مان هەبێت لەتۆمارکردنی گۆرانیی و بەشێوازێکی لەئەستۆبگرێ کلیپکردنیشی تەنانەت نوێ و جوان. ئێم����ە پێمانوایە س����تۆدیۆکەمان کە بۆ یەکەمجارە بێتە کوردس����تان و عێراق، دەتوانین سەردەمێکی نوێ بۆ گۆرانی کوردی دروست بکەین". نوێنه ر داوا له حکومه تیش ده کات بۆ به ره وپێشبردنی

زیاتری ئیشه کانیان؛ هاوکارییان بکات.

گوڵه باخ به هرامی:داب و نه ریت ئاسته نگه له به رده م گه شه سه ندندا

له کاتی باراندا شه قامه کانی

سلێمانی چییان لێدێت؟

هه ر کاتێک بۆ ماوه یه ک له سه ر یه ک بارانی به لێزمه له شاری سلێمانی ببارێت، ئه وا دۆخی شه قام و رێگا سه ره کییه کانی ناوه ڕاستی شار؛ جه نجاڵ و نائاسایی ده بێت. له س���اتێکی وه هادا که ئ���اوی باراناو وه ک الفاو به ش���ه قامه کاندا ده ڕوات، س���ه ختترین کار؛

په ڕینه وه یه له مبه ری بۆ ئه وبه ری شه قامێک.له باران���ه چڕه ک���ه ی ئه م چه ن���د رۆژه ی ڕابردوش، هه مان دۆخ دوباره بوی���ه وه . چه ندین دیمه نی نامۆ ده بین���را له الی���ه ن هاواڵتیانه وه بۆ کارئاس���انیان و مامه ڵه ی���ان له گه ڵ ئه و دۆخه ی ب���اران بارینه زۆره

که خولقاندبوی. کاوه کوڕێکی ته مه ن 32 ساڵه ، له کاتی په ڕینه وه ی له ش���ه قامی مه وله ویدا، به ش���ێکی زۆری جله کانی ب���ه ری ته ڕببو؛ کاوه به توڕه ی���ی و نیگه رانییه وه بۆ ئاوێنه دواو وتی: "چه ند ساڵه هه مو جارێک له کاتی بارانی زۆردا ئه م الفاوه دوباره ده بێته وه ، ڕه وا نییه تا ئێس���تا چاره سه رێکیان بۆ نه دۆزیوه ته وه ". کاوه که پیش���ه ی کاس���به و به رده وام له بازاڕدا هاتوچۆ ده کات، وتیش���ی: "دیاره به رپرس���ه کان ئیش���یان به ئێره نییه و ڕێی���ان تێیناکه وێت و له وه ش ناچێت ئاگاداربن که ش���تی وا له ناو ب���ازاڕدا هه یه ، ئه گینا چه ند س���اڵبو چاره س���ه رێکیان ب���ۆ دۆزیبویه وه ". به زه رده خه نه یه کیشه وه ئه وه شی بۆ زیاد کرد "باران به س له ش���یعردا جوانه ، له کاتی باراندا ئیش���مان بۆ ناکرێت، ش���ه وی پێش���وش به ه���ۆی بارانه وه ئینته رنێتمان نه بو، ئیتر خۆش���یی و جوانیی باران

له کوێدایه !".

گوڵه باغ به هرامی

C M Y K

ئا: شاهۆ ئه حمه د

شاعیرو راگه یاندنكارێكی ئافره ت ئاماژه به وه ده كات له كۆمه ڵگه رۆژهه اڵتیه كان کۆمەاڵیەتی نەریت����ی داب و به گش����تی ئاس����تەنگ و هەمیش����ه چەقبەس����توو بەربەستێک بوە له بەردەم گەشەسەندن و

کرانەوەی کۆمەڵگادا.شاعیرو راگه یاندنكار گوڵه باغ به هرامی بۆ ئاوێنه دواو سه باره ت به ئاسته نگییه کان وتی "له کۆمەڵگا رۆژهەاڵتییەکان به گشتی کۆمەاڵیەتی چەقبەس���تو نەریتی داب و له بەردەم بوە بەربەس���تێک ئاستەنگ و گەشەس���ەندن و کران���ەوەی کۆمەڵگادا، هەر بۆیه هەوڵ���ی بەردەوامی تاکەکان بۆ رزگاربون له دواکەوتوویی و پاشکەوتن رۆڵی کاریگەری هەبوە له شکاندنی تابۆو کۆمەاڵیەتییەکان کێش���ە چارەس���ەری که ژنانیش به بەش���داری راس���تەوخۆو ئەکتیڤ له هەم���و کایەکاندا توانیویانه پێگەو رۆڵی خۆیان بسەلمێنن". هه روه ها وتیش���ی: "ئێس���تا بەرەو کرانەوەیەکی بەشداریکردنی لەرووی باش���تر دەچین ئافرەتان له پرۆسەی ئابووری و سیاسی و کوردی���دا کۆمەڵ���گای کۆمەاڵیەت���ی به تایبەتی کاری راگەیاندن، که ئافرەتانی به توانای ئەم بوارە توانیویانه بەشێک بن لەو کاره هاوبەش���انەو پێشخستنی

کۆمەڵگا به گشتی". سه باره ت به رێگری کارکردن له ئافره تان ناوب����راو ئاماژه ی به وه ك����رد: "رێگری س����ەرەتا له خودی مرۆڤەوە سەرچاوە ئەگرێت، ل����ەوەی که ت����ا چەنده ئێمه

بڕوابەخۆبوونم����ان هەبێ����ت و بوێر بین ل����ه بەرانب����ەر هەر کێش����ەو گرفتێکدا، م����ن کەمت����ر رووب����ەرووی بەربەس����ت بوومەتەوە، رێگری����م لێنەکراوەو له گەڵ کۆسپەکانیش����دا ئاش����نان ئەزانم چۆن پێناس����ەیان بکەم و له چ رێگەیەکەوە

هەوڵی رووبەرووبوونەوەیان بدەم".گوڵه باخ به هرامی كه خه ڵكی رۆژهه اڵتی لێره به كاركردنی سه باره ت كوردستانه وتی "به گشتی رازیم له کارکردنم لێرە، ئێرەش بەشێکه له نیشتمانی گەورەمان و من به شانازییەوە به واڵتی خۆمی دەزانم ، ئەگەری����ش کێش����ەیەک هەبێت ئەوە

شتێکی زۆر ئاساییه " .ئ����ه و خاتونه له گ����ه ڵ كاری راگه یاندن،

شیعرنوسین س����ه باره ت شاعیریش����ه ؛ ده ڵێت: "هەموو ش����اعیرو نوس����ەرێک خ����ۆی پێ����ش ئەزموون����ی ئەبێ����ت ئەدەب����ی ش����ارەزای خوێندبێت����ەوەو قۆناغەکانی پێش خۆی بێت تا بتوانێت بەرەوپێشەوە جێگیردا له ئاراستەیەکی بڕوات. ئەدەبیاتی کالس����یکی کوردی ئەزموونێک����ی پڕ ن����رخ و گرانبەهایه که گەڕانەوە ب����ۆی گەڕانەوەیه بۆ لوتکەی گەورەی رۆڵێکی ک����وردی و ئەدەبیاتی هەیه له بنیاتنانی پاشخانێکی پڕبەهای ئەدەبی بۆ داهاتووش. بۆیه من هەمیشه ئەگەڕێمەوە بۆ سەردەمانی پێش خۆم و ئ����ەو ئەزمونان����ه ئەزم����ون دەکەم که

هەمیشه ئەمێننەوەو بەردەوامن".

‌ره‌نگاڵه(407( سێشه ممه 2013/12/17 rangalayawene@gmail.comrangalayawene@gmail.com (407( سێشه ممه ‌2013/12/17ره‌نگاڵه

گاکاوڕ

له م كاتانه به هۆی په یوه ندیه كی نوێوه هه ست به خۆشی ده كه ن، به اڵم هه ندێ روداوی بچ���وك ناڕه حه تت���ان ده كات و

ئه بێته هۆی ناڕێكی له كاره كانتان.

كاره به رباڵوه كان���ت رێكبخ���ه ره وه بۆ ئ���ه وه ی ده س���تكه وتێكی داراییت بۆ ببێت، سه ره تای هه فته چاالكیتان زۆر ده بێت به اڵم ئه ركیشتان زیاد ده كات.

باش���بونی ب���اری دارایی���ت په یوه ندی به بڕیارێكه وه یه كه له ده ستی خۆیدایه ، زۆری گفتوگ���ۆكان ئه نجامی باش���یان

ده بێت بۆ پالنه كانی داهاتوت.

هه ن���دێ جار فرس���ه تی وات ب���ۆ دێته پێ���ش ك���ه له خه یاڵ ده چ���ن و هه رگیز بڕوایان پێناكه یت، مه رج نیه ئه وه ی تۆ

ده یكه یت كارێكی باشبێت بۆت.

ره وت���ی خۆشه ویس���تیت به ئ���اره زوت به ڕێوه ناچێ���ت، ب���ه اڵم ره نگ���ه هیچ ب���واره ، ل���ه و كێش���ه یه ك رون���ه دات

ته ندروستیت به ره و باشتر ده ڕوات.

چوارده وره ك���ه ت ح���ه ز ب���ه وه ده كه ن مامه ڵ���ه ی جدیی���ان له گ���ه ڵ بكه یت، ت���ۆش هه م���ان بۆچونت هه ی���ه ، به اڵم

هه نگاوه كانی تۆ بۆ ئه و كاره الوازن.

ده كه یت پرۆژه ی���ه ك ه���ه ر گیس���ك: پێویس���ته به بیرۆكه كان���ی رابردوت���دا بچیته وه ، ده توانیت به شێوه یه كی ژیرانه چوارده وره ك���ه ت قایلبكه ی���ت به دڵ���ی

خۆت.

په یوه ندیت له گه ڵ به رپرسه كه ت چۆته هه لێكی ئه مه ش باش���ه وه . قۆناغێكی باشه بۆ ئه وه ی بگه یت به و پله یه ی كه

خۆت حه زی پێده كه یت.

به هۆی كاره هه ڵه ش���ه به رده وامه كانت توش���ی ده وروبه ره ك���ه ت له گ���ه ڵ قه یرانێك���ی دارای���ی ده بیت، كیش���ه

سۆزدارییه كانیشت هه ر به رده وامن.

باوه ڕێكی به هێزت به پالنه كانی داهاتوت شكس���تتهێناوه هه رچه ن���ده هه ی���ه ، له پرۆژه كانت به اڵم هی���چ نه روخاویت و

بڕوای ته واوت به خۆت هه یه .

چه ن���د بیرۆكه یه كی گرنگت���ان هه یه و پێویست به پێشخستنی ده كات، له ناو ماڵه كه ت زیاتر هه س���ت به ئاسوده یی ده كه یت، گه شه به پایه كۆمه اڵیه تێكه ت

ده ده یت.

قرژاڵدوانه‌‌

هه واڵێكی سه ركه وتنی چاوه ڕواننه كراوت به ده ست ده گات كه هه رگیز بڕوات نه بو ئه و هه واڵه خۆش���ه ت به ده ست بگات،

رۆژه خۆشه كان چاوه ڕێت ده كه ن.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

1011

ئەو پیاوەی نەیدەویست خۆی بکوژێت!

سەرکەوت جەبار

عەباس���ی کیاڕۆستەمی لەو دەرهێنەرانەیە، لێی بێزار نابی. بینینی یەک فیلمی بەس���ە بۆ ئەوەی، گیرۆدەی ش���ێوازو سینەمای ببیت. س���ینەمای عەب���اس س���ینەمایەکی نوخبەوییەو لەهەمانکاتیش���دا س���ینەمایەکی گش���تییە، وەک چۆن نوخبه چێ���ژی لێوەردەگرێ، بەهەمانشێوەش دەکرێت خەڵکی ئاساییش چێژ لەئیشەکانی بینن. کەچ���ی ئەمە ب���ۆ دەرهێنەرێکی وەک "الرس ڤ���ۆن ترێر" پێچەوانە دەبێتەوە، چون ئیشەکانی "الرس ڤۆن ترێر" تەنها نوخبه دەتوانێت چێژی لێوەربگرێ و تەحەمولی بکات. یەکەم فیلمی عەباس سەیرم کردبێت، فیلمی" تامی گێالس" بو. لەتامی گێالس و ئیشەکانی تری، ئه م ده رهێنه ره ش���ێوازێکی تایبەت بەخۆی هەیە. وەک چۆن نالی شێوازی نوسینی شیعری خۆی هەیەو کاتێک شیعرێکی دەخوێنیتەوە خێ���را بڕیار دەدەیت، ئەمە ش���یعری"نالی"یە، به هەمانش���ێوە الی عەباس���یش بەو ش���ێوەیەیه ، کە فیلمێکی دەبینیت دەزانیت ئەمە ئیشی عەباسی کیاڕۆستەمییەو جێدەستی ئەوی پێوە دیارە. عەباس هەر لەیەکەم س���اتی دەستپێکردنی فیلمەکانیدا بەشێوەیەک بینەر دەخات���ە ناو فیلمەکەی، وەک ئەوەی ئەکتەرێک بێت و ڕۆڵ بگێڕێت. عەباس ل���ەو دەرهێنەرانەیە، کە ڕێزی بینەرەکەی دەگرێ و ش���تی کاڵ و کرچیان پێش���کەش ناکات، لەکاتی س���ەیرکردنی فیلمەکانیدا هەس���ت بەبونی خۆت دەکەیت، وەک مرۆڤ نا، بەڵكو وەک بینەری فیلم، چون هێن���دە خەریکت دەکاتە بەفیلمەکەیەوە، هێندە ئاگات لەدەوروبەرت نامێنێت. فیلمەکانی ئه م ده رهێنه ره ئێرانییه لێوانلێوە لەژیان، لەفیلمەکانیدا هەس���ت بەهەندێک لەجوانیی ژیان دەکەیت، بەاڵم پرسیارەکە لەوەدایە، بۆ ئەبێت عەباس لەم سەدەیەدا هێندە بڕوای بەژیان هەبێت؟ ئەم ژیاندۆس���تیەی عەباس لەفیلمی )کلۆس ئەپ(دا، دەگاتە لوتکە، بەتایبەتی لەو دیمەنەی کە دێن بۆ گرتنی" ئاغای سەبزییان" کابرای ش���ۆفێر لەسەیارەکەی دادەبەزێت و لەناو دنیایەک لەگەاڵی وەریوو خۆڵ و خاش���اکدا چەن���د چەپکە گوڵێکی فڕێدراو هەڵدەگرێتەوەو بۆنی دەکات و دەیخاتە پێشی سەیارەکەی. عەباس لەفیلمی تامی گێالس���دا دەست دەخاتە سەر مەسەلەیەکی گرنگ و ترس���ناک، کە ئەویش مردن و خۆکوشتنە. )ئاغای بەدیعی( دەیەوێت خۆی بکوژێت، بەاڵم بۆ؟ نازانین. هەمیش���ە لەفیلمه کانی عەباس���دا گرێیەک هەیە، کە ناکرێتەوە چەندە هەوڵی کردنەوەیەی بدەیت بێسوده . ڕاس���تە )بەدیعی( کابرایەکی تێکشکاوەو ئومێدی بەهیچ نییە بەخۆکوش���تن نەبێت، ڕاستە هەوڵی ئەوە دەدات خۆی بکوژێت، بەاڵم لەڕاستیدا ئەم هەوڵەی گەمەیەکەو عەباس دەیەوێت لەگ���ەڵ ئێمەدا بیکات. بەدیع���ی نایەوێت خ���ۆی بکوژێت، بەڵکو دەیەوێ���ت خۆی بخەڵەتێنێت. ئەو کەس���انەی کە بەدیعی دەچێت بۆ الیان، بۆ ئەوەی دوای خۆکوش���تنی تەرمەکەی بشارنەوە، ئەو کەسانەن کە بڕوایان به ژیان هەیە، هەر لەئەفسەرەکەوە، تا دەگاتە کابرا پیرەکە. ئەم هەوڵەی عەباس بۆ ئەوەیە، مەترسی و ترسناکی مەرگمان بۆ ڕونبکاتەوە. دەش���ێت ژیان هێندە جوان نەبێت، بەاڵم

ئەوەش ناهێنێت خۆتی بۆ بکوژیت.

گۆشه یه كی تایبه ته به جل و به رگ

كاوبۆ.. پۆشاكی هه مو وه رزه كان

پیکوێستانی س

گۆشه یه كی تایبه ته به سینه ما هه ر جاره و که سێک ده ینوسێت

پارکی ئازادیی ده که وێته ناوه ندی شاری سلێمانی . دوای ئه وه ی له ڕوبه رێکی گه وره ی سه ربازییه وه کرایه پارکێکی س���ه وزی فراوان، هه ر زو بوه شوێنی یه کتربینین و ژوانی عاشقان و که پڵه کان. هه رچه نده ناوبه ناو له رێگای جۆراو ج���ۆره وه و له الیه ن که س و الیه نی جیاوازه وه هه وڵده درێت رێ له م دیارده یه بگیرێت و نه هێڵرێت پارکی ئازادیی ببێته شوێنی یه کتربینینی کچان و کوڕان؛ به اڵم تا ئێستاش ئه و

پارکه جمه ی دێت له خۆشه ویستان.ره نگ���ه نوێترین ه���ه وڵ ب���ۆ به گژداچون���ه وه و رێگرتن له چ���ون و یه کتربینین���ی کچ و کوڕه گه نج���ه کان له پارکی ئ���ازادی، قه ده غه کردنی چونه ژوره وه ی کچان بێت به جل و به رگ���ی خوێندن���گاوه ، هه روه ها س���وتاندنی په یکه ری "خۆشه ویس���تیی"، ک���ه وه ک هێمای���ه ک وه هابو بۆ ئه و

خۆشه ویستانه ی ده چونه ئه وێ.ئارام )22 ساڵ( ناوی خوازراوی کوڕێکه که تازه دیداری له گه ڵ خۆشه ویسته که یدا کۆتایی هاتبو له پارکی ئازادیی، دوای روخس���ه ت لێخواس���تن ئاماده بو بۆ ئاوێنه بدوێت به و مه رجه ی "ناوی ڕاس���تیی خ���ۆی نه هێنرێت و وێنه ی

نه گیرێت!".

له وه اڵم���ی ئه و پرس���یاره ی بۆچی پارکی ئازادی ده کرێته جێ ژوانی خۆشه ویس���تان که ئارام خۆی یه کێک���ه له ئه وان؛ وتی: "زۆربه ی ئ���ه و که پاڵنه ی دێنه ئێ���ره به نهێنیی و به دزیی که سێکه وه دێن، جا ئه و که سه له خێزان یان هاوڕێ بێت. هه ندێک جاری���ش هه ردوکیان. پارکی ئازادیش گه وره یه و که م که س ڕێی ده که وێته ئێره . به اڵم ش���وێنی تر وانیه و

له وانه یه پێی بزانرێت".هه رکه س���ێک ئه و وه اڵمه ی ببیس���تێت، ڕاس���ته وخۆ ئه و پرسیاره ده کات، بۆچی خۆشه ویستیی به دزییه وه ؟ بۆیه ئێمه ش ئه و پرسیاره مان ئاڕاس���ته ی ئارام کردو ئه ویش وه ها وه اڵمیدایه وه : "تا ئێستا کۆمه ڵگاو خێزان رێ نادات به ئازادیی و ئاش���کرا کوڕو کچ یه کتر بناسن و په یوه ندیی خۆشه ویس���تیان هه بێت، به دڵنیایی���ه وه تا کوڕ و کچیش هه بن په یوه ندیی خۆشه ویس���تییان ده بێت، جا به ئاشکرا بێت یان نهێنی". هه روه ها ئه وه شی بۆ زیادکرد: "به رده وام له درام���او فیلمه کان���دا باس���ی خۆشه ویس���تیی ده که ن و

مه منوعیشی ده که ن".ب���ه اڵم به رده وام له هه رێمی کوردس���تان ب���اس له ئازادیی

ێ���ت و ه کر دهه مو حیزب و الیه نه سیاس���ییه کان "ئازادیی" دروش���می س���ه ره کییانه. باس له فه راهه مکردن و دابینکردنی ئازادیی ده که ن بۆ هه مو تاکێک. س���ه باره ت به بانگه شه ی حیزب و الیه ن���ه کان بۆ ئازادیی، ئارام به جۆرێک له توڕه یی و ڕقه وه گوتی: "هه مو ئه وانه ته نها یه ک جۆری ئازادییان ال گرنگه ،

ئه ویش ئازادیی سیاسییه . ئازادیی جنێودان . ن ب���ه کا به حیز

هیچیان به اڵم ئازادیی خه می ن گه نجێکی���ادوره که نییه له سیاس���ه ت. ئازادییم م���ن چیی���ه بۆک���ه نه توان���م

به ئاش���کرا ده ستی خۆشه ویسته که م بگرم".

له 2014 له هونه ر دورده که وێته وه

هونه رمه ندی عێراقی کازم ساهر له چاوپێکه وتنێکدا ئه وه ی راگه یاند که له س����اڵی 2014 هیچ پرۆژه یه کی هونه ری نابێت . کازم رایگه یاندوه له و

ساڵه دا پشو ده دات و سه رقاڵی ژیانی تایبه تی خۆی ده بێت. کازم ساهر له چاوپێکه وتنه که دا که رۆژنامه ی "زه هره خه لیج" له گه ڵیدا ئه نجامیداوه ، ئه وه ئاش����کرا ده کات که پێویستی به پشو هه یه و ده بێت گرنگی بدات به ژیانی که سیی و خێزانه که ی. هه روه ها ئه وه شی راگه یاندوه که له به رنامه ی "خۆش����ترین ده نگ"�ی که ناڵی MBC به رده وام ده بێت و

له وه رزی دوه می ئه و به رنامه یه دانابڕێت.

مێژوی ده ركه وتنی جێنز كه له واڵتی خۆماندا به "كاوبۆ" ناوده برێت، ده گه ڕێته وه بۆ س����اڵی 1873، كاتێك لیڤی سترۆس له ئه مه ریكا بۆ یه كه مجار به كاریهێنا، له س����ه ره تای ده ركه وتنی جێنزدا ئه وانه ده یانپۆش����ی كه خه ركی ش����وانكاریی و كاوبۆ بون، به اڵم له گه ڵ تێپه ڕینی كاتدا ش����ه پۆلی پۆشینی جێنز هه مو جیهانی گرته وه و دیزاینه ره ناوداره كانی فاش����یۆن، كه وتنه به كارهێنانی له نمایشی

جلوبه رگدا.كاوبۆ، جۆره پانتۆڵێكه كه له بنه ڕه تدا بۆ كاركردن دروستكراوه ، ج����ۆره پانتۆڵێك����ه كه له بنه ڕه ت����دا بۆ كاركردن دروس����تكراوه ، له به رئه وه ی ئاس����انكاری بۆ جوڵه ی ئه وانه ده كات كه ده یپۆشن، به اڵم له سه ره تای ده یه ی 1950ه وه خه ڵكێكی زۆر له ئاستی دنیادا خویان به پۆشینیه وه گرت و ساڵ به ساڵیش فرۆشی زیاتر بو، هه ر ته نها به ڕه نگه ش����ینه باوه كه ش����یه وه نه وه ستا، به ڵكو به چه ندین ره نگ و شێوه ی تریش دیزاین كرا، هه رچه نده كاوبۆ ره نگ شینه كه

له ئاستی دنیادا زۆرترین هه واداری هه یه و ده پۆشرێت.كاوبۆی یان جێنز، س����ه رده مانێك له جیهاندا به سیمبولی ئازادی و هێمایه كی رۆژئاوا داده نرا. ئێس����تا دوای 140 س����اڵ له داهێنانی ، پۆش����ینی بۆ هه مو ته مه نێك و هه مو توێ����ژو چینێكی كۆمه ڵگه و له هه م����و كات و ش����وێنێكدا جوان و سه رنجڕاكێش����ه ، هه میش����ه مۆدیلیه تی و كاتی به س����ه رناچێت، به تایبه تی بۆ وه رزێكی ساردو

سه رمای وه ك ئێستای كوردستان.

پارکی ئازادیی عاشقانی لێنابڕێت"ئازادیم بۆچییه که نه توانم به ئاشکرا ده ستی خۆشه ویسته که م بگرم"

ئا: ئاوێنه

ماڵی باران خۆی نوێده کاته وه

ئا: رێنوار نه جم

"ماڵ����ی هون����ه ری ب����اران" له ی����ه ک ش����وێندا رۆش����نبیریی هونه ریی و چاالکی����ی چه ندی����ن ئه نجام ده ده ن . جگه ل����ه وه ی خولی فێربونی به ڕێوه ده ب����ه ن. مۆس����یقییه کانیش ئامێ����ره خاوه نی بیرۆکه ی ماڵه که ش ده ڵێت له س����ااڵنی پێش����ودا به هۆی نه بونی بودجه وه چاالکیمان چاالکییه کانمان له داهات����ودا ب����ه اڵم که مبوه ،

په ره پێده ده ین.

له م س����ااڵنه ی دواییدا له ش����اره جیاوازه کانی کوردس����تان، چه ندین کافێ و شوێنی پشودانی جیاوازو ن����وێ کراونه وه . هه ندێکیان له س����ه ر شێوازی ئه وروپیی نه خشه سازیی شوێنه کانیان ک����ردوه و هه ندێکی دیکه ی����ان گه ڕاونه ته وه بۆ مێژوی کلتوری ک����وردی و بۆ دیزاینی کافێکان

سودیان لێوه رگرتوه .ماڵی هونه ری باران-یش یه کێکه له و شوێنانه ی که چه ند ساڵێکه له شاری سلێمانی کراوه ته وه و که شێوازێکی نوێی هه یه و جگه کافێ و له کاری هونه ریی و سازدانی کۆڕو سیمینار، ستۆدیۆیه کی

پێشکه وتویشی هه یه .نوێنه ر ئه حمه د خاوه ن بیرۆکه ی "ماڵی هونه ری باران" هه ندێ����ک زانیاری له ب����اره ی چۆنیه تی به ڕێوه بردن و کاره کانی ئه و شوێنه وه بۆ ئاوێنه

خسته ڕو.

گرنگی به چۆنیه تی ده ده ن نه ک چه ندێتیسه باره ت به پێناسه ی شوێنه که و ئامانجی کردنه وه ی، نوێنه ر ئه حمه د رایگه یان���د: "ماڵی هونەریی باران کولبەیەک���ی هونەری و رۆش���نبیرییە. دامەزراوە بۆ کاری بەرهەمهێنانی بەرەوپێش���بردن و پەروەردەو وتیش���ی: هەمەچەش���نەی هونەری���ی". هه روه ها "ئامانجمان تەنها کارەکەمانە بەهیچ شێوەیەک هیچ شەخسێک پشتگیری ناکات، جگە لەوەی گەنجانی دڵسۆزو خەڵکێک کە دڵی بەم جۆرە شوێنانە خۆشە وەک دڵسۆزی پشتیوانیمان دەکات بۆ پێشخستنی بواری هونەری و رۆش���نبیری". ئاماژه ی به وه ش���دا " ئێمە لەم ش���وێنەدا هێن���دەی گرنگی به چۆنێتی دەدەین هێندە چەندێتیم���ان بەالوە گرنگ نیە، لە بەرئەوە بەرنامەمان هەیە لەداهاتودا چەندین کۆرو

سیمیناری گرنگ ساز بکەین".

به ئه زمونێکی ناخۆشدا تێپه ڕیوننوێنه ر ئه حمه د باس���ی له وه کرد که ماوه ی چه ند س���اڵێکه ماڵی هونه ریی باران هه یه ، به اڵم به هۆی نه بونی پش���تیوانی مادیی و مه عن���ه وی به ئه زمونی ناخۆشدا تێپه ڕیوه تا گه یشتونه ته ئه مڕۆ "لەرابردودا هیچ الیەک ئ���اوڕی لێنەداین���ەوە، بەهۆی ئەوەی هەمو ش���تێکی له م واڵتە پەیوەندی بەدامودەزگای دامەزراوەییەوە نییە، هەمو ش���تێک بەناس���یاوی

دەکرێت". کۆتاییهێنان به و ئه زمونه ناخۆشه کاتێک رویدا که بودجه یه کی مانگانه یان ب���ۆ دابینکراوه هه رچه نده

وه ک ئام���اژه ی پێ���ده کات به وه ک پێویس���ت نییه "ماڵ���ی هونەریی باران لەمس���اڵدا بەه���ۆی بەرێز کاک جەمال حس���ێن بەرێوەبەری بەرێوەبەرایەتی رۆشنبیری و الوان لەهەولێر توانرا مینحەی لەالیەن حکومەتی هەرێمەوە ب���ۆ دابین بکرێت، هەرچەندە ب���ڕە پارەیەکی رەمزیە بەاڵم بەش بەحاڵی خۆمان دەتوانی���ن کەڵکی لێوەربگرین و چاالکی بچوکی پێ ئەنج���ام بدەین، لەکاتێکدا ئ���ەو بڕە پارەیە دیاری نەکراوە ب���ۆ چاالکی، بەاڵم ئێمە چاالکیش���ی پێ

ئەنجام دەدەین".

گۆرانییش تۆمار ده که نله ماڵ����ی هونه ری جگه له کافێیه ک����ی بچوک و چه ند به شێکی دیکه ، ستۆدیۆیه کی ده نگیی پێشکه وتوش هه یه ، نوێنه ر به م ش����ێوه یه باس له ستۆدیۆکه یان و کاره کانی ده کات: "ئێس����تا باش����ترین س����تۆدیۆی HD دەنگمان هەیە بەسیس����تمێکی پێش����کەوتوەPro tools C24 لەم����اوەی داهاتودا دەس����تدەکات بەکارەکانی. ئێمە پێمانوایە ئەم س����تۆدیۆیە وەک تۆپخانەیەکی بەهێز وایە بۆ شوێنەکەمان، وادەکات بەرهەمی باش����مان هەبێت لەتۆمارکردنی گۆرانیی و بەشێوازێکی لەئەستۆبگرێ کلیپکردنیشی تەنانەت نوێ و جوان. ئێم����ە پێمانوایە س����تۆدیۆکەمان کە بۆ یەکەمجارە بێتە کوردس����تان و عێراق، دەتوانین سەردەمێکی نوێ بۆ گۆرانی کوردی دروست بکەین". نوێنه ر داوا له حکومه تیش ده کات بۆ به ره وپێشبردنی

زیاتری ئیشه کانیان؛ هاوکارییان بکات.

گوڵه باخ به هرامی:داب و نه ریت ئاسته نگه له به رده م گه شه سه ندندا

له کاتی باراندا شه قامه کانی

سلێمانی چییان لێدێت؟

هه ر کاتێک بۆ ماوه یه ک له سه ر یه ک بارانی به لێزمه له شاری سلێمانی ببارێت، ئه وا دۆخی شه قام و رێگا سه ره کییه کانی ناوه ڕاستی شار؛ جه نجاڵ و نائاسایی ده بێت. له س���اتێکی وه هادا که ئ���اوی باراناو وه ک الفاو به ش���ه قامه کاندا ده ڕوات، س���ه ختترین کار؛

په ڕینه وه یه له مبه ری بۆ ئه وبه ری شه قامێک.له باران���ه چڕه ک���ه ی ئه م چه ن���د رۆژه ی ڕابردوش، هه مان دۆخ دوباره بوی���ه وه . چه ندین دیمه نی نامۆ ده بین���را له الی���ه ن هاواڵتیانه وه بۆ کارئاس���انیان و مامه ڵه ی���ان له گه ڵ ئه و دۆخه ی ب���اران بارینه زۆره

که خولقاندبوی. کاوه کوڕێکی ته مه ن 32 ساڵه ، له کاتی په ڕینه وه ی له ش���ه قامی مه وله ویدا، به ش���ێکی زۆری جله کانی ب���ه ری ته ڕببو؛ کاوه به توڕه ی���ی و نیگه رانییه وه بۆ ئاوێنه دواو وتی: "چه ند ساڵه هه مو جارێک له کاتی بارانی زۆردا ئه م الفاوه دوباره ده بێته وه ، ڕه وا نییه تا ئێس���تا چاره سه رێکیان بۆ نه دۆزیوه ته وه ". کاوه که پیش���ه ی کاس���به و به رده وام له بازاڕدا هاتوچۆ ده کات، وتیش���ی: "دیاره به رپرس���ه کان ئیش���یان به ئێره نییه و ڕێی���ان تێیناکه وێت و له وه ش ناچێت ئاگاداربن که ش���تی وا له ناو ب���ازاڕدا هه یه ، ئه گینا چه ند س���اڵبو چاره س���ه رێکیان ب���ۆ دۆزیبویه وه ". به زه رده خه نه یه کیشه وه ئه وه شی بۆ زیاد کرد "باران به س له ش���یعردا جوانه ، له کاتی باراندا ئیش���مان بۆ ناکرێت، ش���ه وی پێش���وش به ه���ۆی بارانه وه ئینته رنێتمان نه بو، ئیتر خۆش���یی و جوانیی باران

له کوێدایه !".

گوڵه باغ به هرامی

بەشی یەکەم

سەرەتا هه فتەی پێش���وو کاتێ���ک کۆمەڵێک کاوە خوێنی دەس���تیانچووە تاوانب���ار گەرمیانی و لەماڵەکەی خۆیدا شەهیدیان ک���رد، م���ن ه���ه م نووس���ینێکی کورتم لەس���ەر الپەڕەی فەیس���بوکەکەی خۆم باڵوکردەوە و هه م لەگ���ەڵ کەناڵی کەی ئێن ئێ���ن چاوپێکەوتنێکم ک���رد. هه م نووس���ینەکە و هه م چاوپێکەوتنەکە، بۆ خراپ و خوێندنەوەی جیاواز، مەبەستی نالەباری���ان بۆ کرا. من لێرەدا لەس���ەر بەختیارعەل���ی کاک خوێندنەوەک���ەی بۆ نووس���ین و قس���ەکانم دەوەستم، کە ن���ەک تەنها خوێندنەوەیەکی ناڕاس���ت و ش���ێوێنەرە، بەڵکو تا بڵێی پڕ تۆمەت و تاوانبارکردنیشە، تا ڕادەی تاوانبارکردنی م���ن و زۆرێک لەه���اوڕێ نووس���ەرەکانم له "سیستمی بەبەرگریکردن به فاش���ی و

فاشیەت!!" له کوردستاندا.

دەربارەی مردنی کاوە گەرمیانینووسینی سەر الپەڕەی فەیسبوکەکەم لەسەر تێرۆرکردنی کاک کاوە گەرمیانی، بووم من س���ەرەتایی کاردانەوەیەک���ی بەرامب���ەر به مەرگ���ی مرۆڤێ���ک کە من پەرۆشییەکەی بەئازایەتی و دەیناس���م و سەرس���ام ب���ووم. ل���ەو چەن���د دێڕە کەم���ەدا باس���ی ئەوەم ک���رد کە ڕۆژی ش���ەهیدکردنەکەی یەکێکە لەڕۆژە هه رە ناخۆش���ەکانی ژیان���م. بەڕادەیەکی���ش ناخۆشە واملێدەکات شەرم له کوردبوونی خۆم بکەم و نەشمەوێت تەنانەت لەسەر کوردستان تەماش���ای نەخش���ەکانیش بک���ەم. وەک وەفادارییەکیش بۆ کاک کاوە و هه م���وو ئەوانیتر ک���ە وەک کاک کاوە بەدەس���تی حوکمڕانانی کوردستان ک���وژراون، بەڵێنی ئەوەم���دا تا دەمرم وەک نووس���ەر بێدەنگ نەبم. ئەو کورتە نووسینە لەس���ەرێکەوە کارادانەوەیەکی ئاسایی و سروشتییانەی من بوو بەرامبەر بەاڵم له دۆستەکانم، دۆستێک به مەرگی لەس���ەرێکی دیکەوە ناردن���ی پەیامێک ب���وو ب���ۆ پیاوک���وژەکان ک���ە ناتوانن بێدەنگم���ان بکەن. من لەو چەند دێڕەدا نە خەریک���ی تیوریزەکردن ب���ووم، نە هه ڵوێس���ت و تۆمارکردن���ی خەریک���ی ڕووداوی خوێندن���ەوەی نەخەریک���ی مردنەکە، بەڵکو خەریکی ڕێکخستنەوەی پەیوەندی خۆم بووم لەگەڵ بێزاربوونی خ���ۆم و لەگ���ەڵ دۆزین���ەوەی ڕێگایەک بەرامبەر بۆ دەربڕین���ی خەمباربوون���م مەرگی ڕۆژنامەنووس���ێکی ئازا. پێموایە هه موو مرۆڤێکیش ماف���ی ئەوەی هه یە بۆ مەرگی کەسێکی ئازیزی خەمباربێت و ڕێگایەکیش بدۆزێتەوە بۆ دەربڕینی ئەو

خەمبارییە.ئێوارەکەشی کە کەناڵی کەی ئێن ئێن پەیوەندیی���ان پێوەکردم بۆ قس���ەکردن لەس���ەر مەرگی کاک کاوە، بێ دوودڵی له بەرنامەیەکیاندا قبووڵکرد و داواکەیانم پێش���تر من بێگوم���ان بەش���داربووم. نەمدەزانی ئەو بەڕێزەی بەرنامەکە بەڕێوە دەبات چ پرسیارێک لەمن و له میوانەکانی ت���ر دەکات، بۆیە ئەوەی من لەوێدا وتم وەاڵمێکی خۆبەخۆ و دەس���تەبەجێ بوو بەو پرسیارانەی کە لێمدەکرا. ئێستا کە بەرنامەکەم جارێکی تر بینیوە، دەبینم من لەوێدا لەس���ەر سێ بابەتی سەرەکی قسەمکردوە. یەکەمیان پەیوەندی نێوان مەرگ و نووس���ین له مێژووی سیاس���ی و ئێم���ەدا. فەرهه نگی���ی کۆمەاڵیەت���ی و لەمەدا باس���م لەوەکرد مێ���ژووی ئێمە لەنێوان ڕاس���تەوخۆی پەیوەندییەک���ی نووسین و مەرگدا دروستکردوە، ئەوانەی نووسیویانە زۆرجار لەبەردەم هه ڕەشەی مردن���دا ب���وون، زۆرج���ار بەدەس���تی داگیرک���ەران. ب���ەاڵم ئ���ەم پەیوەندییە کوردیدا دەس���ەاڵتدارێتی لەژێر سایەی لەباتی ئەوەی کۆتایی پێبێت، گەورەتر و فراوانتربووە، ژمارەی ئەو ڕۆژنامەنووس و نووسەرانەی له ٥ ساڵی ڕابردوودا لەالیەن کوژراون کوردس���تانەوە دەسەاڵتدارانی له ژم���ارەی ئەوان���ە زیات���رن کە بەعس به درێژایی مێژووی خۆی لەکوردس���تاندا کوش���توونی. لێرەوە ئەو توندوتیژییەی بەم بەرامبەر دەسەاڵتدارانی کوردستان ئێمە کۆمەڵگای خوێن���دەوارەی گروپە بەکاریدەهێن���ن، زیاتر و چڕتر و فراوانترە

لەوەی بەعس بەکاریهێناوە.خاڵ���ی دووهه م ل���ەو چاوپێکەوتنەدا

بریتیبوو له قسەکردن لەسەر ئەو ژینگە ترسناکەی کەسانی وەک کاوە گەرمیانی خۆی���ان لەهه ناویدا دەدۆزن���ەوە، بەاڵم کاری ئازایانەی خۆیان���ی تێدا دەکەن. لەوێدا باس���م لەسێ کۆڵەکەی سەرەکی ئەو سیستمە سیاسییە کرد کە ئەمڕۆکە یەکەمیان بااڵدەس���تە. له کوردس���تاندا ئەمن���ی و دەزگای چەندەه���ا بوون���ی س���ەربازیی توندوتیژ و داپڵۆسێنەرە، کە تۆقاندنی کۆمەڵگا و ترساندنی هه مووان س���ەرەکییەکانیانە. ه���ه رە له ئەرک���ە مۆدێلێ���ک لەب���ەردەم ئێم���ە وات���ە له حوکمڕانیدای���ن بەرهه مهێنان���ی ترس یەکێکە له ئاکارە هه رە س���ەرەکییەکانی )من پێشتریش له چەندان نووسینی تردا لەپەیوەن���دی نێوان سیاس���ەت و ترس و له ڕوانینی "ش���میت"ییانە بۆ سیاس���ەت له کوردستاندا، دوواوم(. دووهه مین خاڵ کە باسمکرد باسکردنی ئەو ئمپراتۆریەتە ئیعالمییەیە کە دەسەاڵت له کوردستاندا ک���ە ئیمپراتۆریەتێ���ک خاوەنیەت���ی، ئەرکە ه���ه رە س���ەره کییەکەی بریتییە کۆمەڵ���گا و مێش���کی له ش���ۆرینەوەی س���ێهه میش خاڵی خەڵک. گەوجاندنی کە لێیدوام باسی ڕەهه ندە ئابورییەکەی سیستمەکە بوو کە پارەی زۆر و دزراوی نەوتی خس���تۆتەگەڕ بۆ بێدەنگکردنی کۆمەڵگا و کڕینی ویژدانی تاکەکەس���ی و تاکەکەسەکان سیاس���یی هه ڵوێس���تی )من لەچەندان نووس���یندا ئەم سیستمە به سیستمی"س���ەرمایەدارانی ئابورییەم "س���ەرمایەداریی یان دز و جەردەکان"، به ئینگلیزی ئ���ەوەی خزم و هاوڕێکان"، پێیدەڵێ���ن Crony Capitalism ن���او نێوان له پەیوەن���دی ب���ەوردی ن���اوە و سیاسەت و ئابوریی و نوخبەی سیاسیی و نوخبەی ئابوریی له سیس���تمی سیاسی کوردس���تاندا دواوم. له هه مانکات���دا پێم لەسەر توانای بەرگرییکردنی نەوەی نوێ لەبەرامبەر ئەم سیستەمدا داگرت. باسی ئەوەم کرد کە س���ەرەڕای ئامادەگی ئەو س���ێ پایە گەورە و بەهێزەی دەسەاڵت، پایەی توندوتیژی و ترس، پایەی میدیای ئابورییەک���ی پای���ەی ئاراس���تەکراوو، س���ەرمایەداریی مافیای���ی، کەچی ئێمە نە له کوردس���تاندا دەبینین نەوەی���ەک توندوتیژیی دەتوانێت بیترس���ێنێت، نە میدیا دەتوانێت مێش���کی بشواتەوە و نە پارەی دزراوی نەوت دەتوانێت ویژدانی بکڕێت. کاوە گەرمیانیم وەک ئەندامێک بینی و نەوەی���ە ئ���ەم له ئەندامەکان���ی بەرگرییەش، توانای ئەم تەماش���اکرد. النیکەم وای له من ک���ردوە، ئیعجابێکی گەورەم بەرامبەر ئ���ەم نەوەیە هه بێت و بەیەکێ���ک له ن���ەوە گرنگەکانی مێژووی کوردس���تانی بزان���م. ب���ۆ تەواوکردنی وێنەکەش باسی ئەو ژینگە کۆمەاڵیەتییە تایبەتەم کرد کە کاوە گەرمیانی لەناویدا دەژی���ا و لەگەڵیدا دەرگیربوو. ژینگەیەک به باوکێکی نەبوون���ی، لەه���ه ژاری و پڕ ش���ەهیدکراوە و ک���ە پێش���مەرگەوە

له دەربازبووان���ی ک���ە به خێزانێک���ەوە پێویس���ت ژینگەیەکە ئەمەش ئەنفالە. بەوە ناکات مرۆڤ ژیژێک و دێریدا و فۆکۆ بخوێنێتەوە بۆ ئەوەی ببێت به کەسێکی

یاخی و شۆڕشگێڕ.خاڵ���ی س���ێهه میش ک���ە باس���مکرد قس���ەکردن بوو لەسەر نوخبەی سیاسی له کوردس���تاندا و ناونانی ئ���ەم نوخبەیە نەخ���ۆش و عوس���ابی به نوخبەیەک���ی هه ڵگری فۆبیایەیەک���ی گەورە بەرامبەر بەهه موو دەنگێک کە دەستەمۆ ناکرێت. ئەوەی لەو چاوپێکەوتن���ەدا و لەو ماوە کورت���ەدا کە ب���ۆ قس���ەکردن هه مبوو، وت���م، ئەوەی���ە کە نوخب���ەی حوکمڕان له کوردس���تاندا نوخبەیەکی نەخۆش���ە، عوس���ابییە و پێویس���تی بەوەیە لەباتی حوکمڕانیکردن ببرێن بۆ نەخۆش���خانە و چاودێریی بکرێن. بۆ ڕونکردنەوەی ئەم خاڵەش باسم لەوەکرد کە ئەم نوخبەیە ترسەکەش���ی ترس���اوە، نوخبەیەک���ی بەڕادەیەکە له ترس���ی ئاساییەوە گۆڕاوە پەیوەندی له پچڕان���ی باس���م بۆفۆبیا. نێوان ئەم نوخبه دەس���ەاڵتدارە و واقیع ک���رد، ل���ەوە دووام ئ���ەم نوخبەیە هیچ پەیوەندییەکی عەقاڵنیانەیان بە واقیعەوە نەماوە، ویژدانی سیاسی و ئینسانیشیان بەتاڵ���ە لەالنی هه رە کەم���ی ئەخالقی سیاس���ی و ئینس���انیی. بەکورت���ی من لەوێدا ل���ەوە دووام ئەم���ڕۆ کۆمەڵگای ئێمە لەب���ەردەم بوونەوەرێکدایە کە نە ئەخالق، نە ویژدان و نە عەقڵ، ده توانێت ڕێ به تاوانەکان���ی بگرێت، لەهه مانکاتدا تۆقان���دن و گ���ەورەی دەزگای ه���ه م بەکارهێنان���ی توندوتیژیی و هه م پارەی زۆر و هه م ئامرازی پرۆپاگەندەی گەورەی لەبەردەس���تدایە. ئەم دۆخە عوسابیەش شەخس���یی تاکەکەس���ی و دیاردەیەکی نیی���ە، بەڵک���و دەرەنجام���ی چۆنیەتی ئیش���کردنی ئەو مۆدێله سیاسییەیە کە له کوردستاندا بااڵدەستە. بەمانایەکی تر ترسی سیاس���ی له کوردستاندا ترسێکی تاکەکەس���ی نییە، نەخۆش���ییەک نییە پابەس���تی س���ایکۆلۆژیای ئەم یان ئەو سیاس���ی بێت، بەڵکو ترس���ێکە پێگە و ش���ێوازی ئامادەگی و پەیوەندیی بکەرە سەرەکییەکانی ناو سیستمەکە دروستی دەکات )من ئەم دۆخەش���م چەندانجار و له زیاد له نووس���ینێکدا ش���یکردۆتەوە.( ئ���ەوەی کەمەکێ���ک ویژدان���ی هه بێت و بەمەبەس���ت نەخوازێت چاوپێکەوتنەکە بش���ێوێنێت ئەو ئەنجامگیرییە ناکات کە گوایە من وتومە کێش���ەی کوردس���تان بوونی چەند سیاس���ییەکی نەخۆش���ە، ک���ەی ئ���ەم سیاس���ییانەمان ب���رد بۆ نەخۆشخانە ئیتر کایەی سیاسی کوردی بێ کێشەیە و کۆمەڵگای ئێمە کێشەیەکی تێدا نامێنێتەوە. هه موو تەفسیرێکی لەو بابەتە بۆ ئەو چاوپێکەوتنە تەفسیرێکی زەمینەیەکی ئامادەکردنی ش���ێوێنەرە و تیورییە بۆ هێرش���بردنە سەر من و وه ک ک���ەس و س���ەر بۆچوونەکان و ڕۆڵیش���م وەک ڕۆش���نبیر. ئەوەشی کاک بەختیار له نووسینەکەیدا دەیکات ڕێک ئەنجامدانی

ئەم کارەیە.

جیابوونەوەی ڕێگاکانوەک هه موو خوێنەران دەزانن بەختیار عەلی یەکێکە له هاوڕێ هه رە دێرینەکانی من، من لەگەڵ هیچ کەسێکدا ئەو تەمەنە درێژەم له هاوڕێیەتی نەبووە وەک لەگەڵ کاک بەختیاردا. تەمەنی یەکترناس���ین و کاری پێکەوەیی و کاریگەرییمان لەس���ەر یەکت���ر، دەیان س���اڵە، ب���ەاڵم هاوکات خوێن���ەری هۆش���یار ئەو ڕاس���تییەش دەزانێ���ت کە ماوەی زیاد له دوو س���اڵە من و ئەو له هیچ ئاستێکدا پەیوەندییەکی قابیلی باسکردنمان نەماوە. نە لەڕووی نووس���ینی فیکرییەوە دەچینەوە س���ەر یەک، نە لەڕووی هه ڵوێس���تی سیاسی و کۆمەاڵیەتییەوە، نە لەڕێگای هه ڵبژاردنی مینبەرەکان���ی قس���ەکردنمانەوە. ئ���ەو منی���ش ڕۆیش���تووە و بەڕێگایەک���دا بەڕێگایەکی تردا. ئەگەرچی باس���کردنی ئەم گۆڕانکارییانە بۆتێگەیشتن له هه ندێک بۆچ���وون و هه ندێ���ک هه ڵس���ەنگاندن و هه ندێک هه ڵوێس���ت و هه ندێک ڕای کاک بەختی���ار گرنگن، ب���ەاڵم لەبەر ڕێزم بۆ مێژووی درێژی دۆستایەتی و هاوڕێبوونمان قسە لەس���ەر زۆرێک لەو شتانە ناکەم، ئ���ەوەی لێ���رەدا دەمەوێ���ت کەمەکێک لەسەری بوەس���تم هه ندێک له تێزەکانی دواهه مین نووسینی کاک بەختیارە، کە

پێموایە تێزی هه ڵە و ناڕاست و ترسناکن و ئ���ەو هێرش و س���ەرچاوەی س���ەرەکی تاوانبارکردنانەشن کە هه م بۆ من و هه م بۆ هه ندێک له هاوڕێ نزیکەکانی ترمان،

دروستی دەکات.

گریمانەی هه ڵە و سیاسەتی تاوانبارکردن

بەش���ی زۆری ئەو نووس���ینەی کاک بەختی���ار بەن���اوی "تاوانی سیاس���ی و تەرخانە باڵویکردەوە، بکەرەکانی"یەوە بۆ هێرش���کردنە سەر من و سەر هه ندێک له ه���اوڕێ نزیکەکان���ی م���ن. ئەگەرچی ئ���ەو لەڕوونکردنەوەیەکدا وتی کە تەنها نووس���ینەکەی بچوک���ی تێبینییەک���ی لەس���ەر من ب���وو، بەاڵم ئەم قس���ەیە بەهیچ ش���ێوەیەک ڕاس���ت نییە. هه موو ئ���ەو قس���انەی کاک بەختیار لەس���ەر من و باس���ی دەیان���کات "کۆمب���ارس" هه ندێک له هاوڕێ نزیکەکانی ترمانە، ئەو کەسانەی باوەڕیان به هێزە کۆمەاڵیەتییە ناڕازییەکان���ی کۆمەڵ���گای ئێمە هه یە، باوەڕیان به گۆڕانی هێمن و ناتوندوتیژیی، به پەرلەمانتاریزم، به گەش���ەی لەسەرخۆ هه ی���ە، به پل���ەی یەک���ەم ڕووی له من و هاوڕێکانم���ە. ئەو ئیقتیباسانەش���ی کە زۆرینەی دەیهێنێتەوە له نووسینەکەیدا

هی منن یان یا هی هاوڕێکانی ترن.کێشەی کاک بەختیار لەم نووسینەدا و لەزۆرێک له نووسینەکانی تریشیدا لەوێوە دەس���تپێدەکات ک���ە بەگریمانەی هه ڵە دەستپێدەکات و هه موو وزەی خۆشی نەک

تەنها بۆ سەلماندنی ئەو گریمانە هه ڵەیە تەرخان���دەکات، بەڵکو هه مو ش���تێکی دەرەوەی ئ���ەو گریمانەی���ە بەڕادەیەکی سەرسوڕهێنەر س���ووک و بێنرخ و بێامانا دەکات. ئەم پیاوە هه رگیز ڕوانینی خۆی وەک ڕوانینێک لەپ���اڵ ڕوانینی دیکەدا پێشکەش ناکات، بەڵکو وەک یەکەمین و دواهه مین هه قیقەت نمایشیدەکات و هه موو شتێکی دەرەوەی ئەو هه قیقەتەش وەک گەمژەی���ی و نابەرپرس���یارێتی و نەزانی و بەدکاریی نیش���ان ئەدات. له نووس���ینی "تاوان���ی سیاس���ی و بکەرەکانی"دا کاک بەختی���ار گریمان���ەی ئ���ەوە دەکات کە لەکوردس���تاندا سیس���تمی دەس���ەاڵت سیس���تمێکی فاش���ییە و هه رکەسێکیش نەیگ���وت بەڵ���ێ وایە و جەنابت ڕاس���ت سیاس���ییەکەی سیس���تمە دەفەرموێت فاشیزمەکەش���ی فاش���ییە" و هه رێ���م" گەورەت���ری له "ئەڵقەیەک���ی بەش���ێکە فاشیزم لەخۆرهه الت"دا، ئیتر ئەو کەسە نەک تەنها نەزان و نەخوێندەوارە، بەڵکو بەوەش تاوانباری دەکات کە بەش���ێکە لەو فاشیزمەی کە هه یە. بۆیە ئەو کەسە

هه رچییەکیشی نووسی و هه رچییەکی کرد ئەوا"پەرچەکرداری نمایش���ی بێبەها"یە، خۆش���ی له بکەرێک���ی "موزەیەف" زیاتر ش���تێکی دیکە نییە. واتە هه ر کەسێک ئێم���ە نەی���ووت بەختی���ار کاک وەک دا "خۆره���ه اڵت!!!" له کوردس���تان و لەبەردەم فاش���یزمداین، ئیتر هه م خۆی تەمسیلکەرێکی هه م فاشییە، کەسێکی درۆزن و بێنرخ و هه م بکەرێکی"موزەیەف" و س���اختەچییە ک���ە جگە له "ش���یوەنی درۆزنانە" بۆ قوربانییەکان شتێکی دیکە ناکات. الی کاک بەختیار ئەو کەسانەی دەسەاڵتی سیاسی له کوردستاندا بەفاشی ناونابەن، ناونەنانەکەیان لەبەرئەوە نییە کە کێشەی میتۆدی و تیوریی و زانستیان لەگەڵ بەکارهێنانی زارەوەی فاش���یزمدا هه یە بۆ قس���ەکردن لەس���ەر سیستمی سیاس���ی له کوردس���تان و ناوچەک���ەدا، ترسنۆکن و کەسانی لەبەرئەوەیە بەڵکو بەش���ێکی جەوهه ری پرۆژەی فاشییەتن له کوردستان و ناوچەکەدا. کاک بەختیار به لۆژیکی فەتوا دینییەکان حوکمی ڕەها دەدات و ش���تگەلێک دەڵێت کە لەدەیان گۆش���ەنیگاوە قابیلی رەتکردنەوەن. بۆ سەرسوڕهێنەرەوە به ڕەهاییەکی نموونە دەڵێت، "هیچ شتێکیش مانای نابێت" گەر باوەڕ بەوە نەهێنین ئێمە " له قۆناغێکی گەشەی بەرباڵوی فاشیزمدا دەژین" هه م له کوردس���تان خۆی و ه���ه م له "تەواوی سیس���تمە سیاس���ییەکانی ناوچەکە"دا. هه رکەس���ێکیش ب���ەم دۆعای���ەی کاک بەختی���ار نەڵێت ئامین ئیت���ر بەدوورە بەرپرسیارییەوە" و، "هه س���تێکی له هه ر نووسین و هه ڵوێستەکانی "نمایش" و درۆ و زەیف و ساختەکارییە. الی کاک بەختیار م���رۆڤ تەنها لەیەک دۆخ���دا دەتوانێت مرۆڤێکی بەرپرسیار بێت، ئەویش لەدوای بەڕێزیان���ەوە هاوارب���کات "حکومەت���ی هه رێم و سیستمەکانی ناوچەکە فاشین"، ل���ەدوای بەڕێزیەوە "بونی���ادی تاوان" و »ریش���ەکانی« و »هۆکان���ی« بباتەوە س���ەر مێژووی فاش���یزم لەخۆرهه اڵت و کوردس���تاندا. لێرەدا قسەم لەسەر ئەو هه م���وو توندوتیژیی���ە رەمزییە نییە کە لەنووسینەکەی کاک بەختیاردا ئامادەیە، قسەش���م لەو هه موو حوکم���ە موتڵەق و ترسناکانە نییە کە بێ هیچ سەلماندنێک دەیاندات، قسەشم لەسەر ئەو تەقسیمە دوالیس���تییە س���ادە و هه ڵەیە نییە کە هه م���وو دونیا بۆفاش���یزم و نافاش���یزم دابەش دەکات، قسەشم لەسەر ئەو توانا سەرس���وڕهێنەرەی نەبینینی جیاوازیش نییە بۆ نموونە لەنێوان شوێنێکی وەک کوردستان و مەغریب و سعودیە و تونسدا و هه مووی���ان لەژێ���ر ناوی"خۆرهه اڵت���دا" دەکات به فاش���ی، قسەش���م لەسەر ئەو له تاوانبارکردنی بێسنوورە سەیر و توانا هه موو شتێکی دەرەوەی خودی نووسەر خۆیدا نییە، بەڵکو قس���ەم لەو ڕوانینە س���ادە و ترسناکەیە کە کاک بەختیار بۆ س���ەرەکیترین چەمکی ناو نووسینەکەی هه یەت���ی، مەبەس���تم ڕوانینیەت���ی بۆ

فاشیزم.کاک بەختی���ار کاتێ���ک دێتە س���ەر تێزەکەی هه موو فاشیزم پێناسەکردنی لەس���ەر فاش���یزم ل���ەوە تێناپەڕێ���ت بەزمانێکی شیعری و لەپاڵ درێژنووسیی و بڵێ���ت، زۆردا دووبارەکردنەوەیەک���ی فاشیزم ئەو سیستمەیە کە "توندوتیژی تێیدا جەوهه رە" و، توندوتیژیی لەهه موو شوێنێکی سیس���تمەکەدایە، توندوتیژیی ش���ێوازی تەعبیرکردنی سیس���تمەکەیە لەخۆی. ئەمە تێزە هه رە سەرەکییەکەی کاک بەختیارە س���ەبارەت به فاش���یزم. بۆ کەس���ێک زانیاریی هه رە س���ەرەتایی لەس���ەر فاش���یزم هه بێت دەزانێت ئەم نووقس���ان و لەدەیان س���ەرەوە تێ���زە لەڕاس���تیدا هه ڵە و ناڕاست و نازانستییە، ئەوەش کە کاک بەختیار لەسەر فاشیزم نووسیویەتی جگە له قسەکردنێکی هه ڵە، بەاڵم هه ڵەیەک کە به زمانێکی ش���یعریی جوان و بەتوانایەکی ئینش���ایی بەهێزەوە تەعبیری لێکراوە، ش���تێکی دیکە نییە. فاش���یزم دیاردەیەکی مێژوویی هێجگار ئاڵۆزەو بەهیچ شێوەیەک کورتناکرێتەوە بۆ بەکارهێنانی توندوتیژیی بەتەنها، یان بۆ سیستمێک توندوتیژیی"جەوهه ر"ەکەی بێت. ل���ەدەرەوەی فاش���یزمدا چەندان سیس���تمی سیاس���ی ترم���ان هه یە کە توندوتیژیی بەش���ی هه رە س���ەرەکیی، ی���ان به زمانی کاک بەختیار "جەوهه ر"ی بوونیان���ە. ئەوەی سیس���تمێک دەکات

بەسیس���تمێکی فاشی تەنها توندوتیژیی نییە، بەڵکو زۆر ئاکار و سیفەتی تریشە. هه موو توندوتیژییەکیش توندوتیژییەکەی توندوتیژیی فاشییانە نییە، فاش���ییانە هه ڵگ���ری ئ���اکار و س���یفەتی تایبەتە و له پەیوەندیدای���ە به کۆمەڵێ���ک رەگەزی ترەوە، ک���ە جیایدەکاتەوە له توندوتیژی ناو سیس���تمە سیاس���ییەکانی تر. من لەبەشەکانی تری ئەم نووسینەدا دێمەوە س���ەر ئەم بابەتە، بەاڵم بۆ ئێستا تەنها ئەوە دەڵێم تەنها فاشیزم توندوتیژ نییە و ئەگەر فاشیەت "جەوهه ر"ێکیشی هه بێت

ئەو جەوهه رە تەنها توندوتیژیی نییە. خۆ ئەگەر بکرێ���ت و ڕێگە بەخۆمان بدەی���ن فاش���یەت تەنها ب���ۆ دیاردەی ئ���ەوا کورتبکەین���ەوە، توندوتیژی���ی کاک له نووس���ینەکەی شتێک یەکەمین

هه بێت فاشییانەی ئاکارێکی بەختیاردا بەختیارخۆیەت���ی. کاک قس���ەکانی زیرەکییەکی زۆری ناوێت بۆ ئەوەی لەناو بڕێکی زۆر له حەرف و دەس���تەواژەکانی ناو نووسینەکەی ئەم نووسەرەدا، لەناو ف���ەزای تێکس���تەکەیدا، لەپش���تی ئەو وێنانەوە کە بەکاریاندەهێنێت، دونیایەک توندوتیژیی رەمزی���ی بێوێنە بدۆزینەوە بەرامبەر به هه موو ئەو نووسین و کردار و پەرچەکردارانەی کە وەک کاک بەختیار به حکومەتی هه رێم ناڵێن فاش���ی. ئەمە چ ئەخالقیاتێکی نووسینە تۆ پێتوابێت یان دەبێت خەڵک وەک تۆ به حکومەتی هه رێ���م و ڕژێمەکانی تری ناوچەکە بڵێت فاشین، واتە ببن به توتییەک ئەوە بڵێنەوە کە تۆ دەیڵێیت، یاخود هه موویان وەک فاشی و درزۆن و ترس���نۆک و نمایشکەر و

بێبەها و بێنرخ و موزەیەف بنرخێنیت؟

ئەفسانەی شۆک و دابڕاویی تاوانەکانجگ���ە له کورتکردنەوەی فاش���یەت بۆ تری گ���ەورەی بەش���ێکی توندوتیژی، تێزەکەی کاک بەختیار لەسەر گریمانەیەک ناڕاس���ت و ئەوی���ش ک���ە کاردەکات هه ڵبەستراوە. گریمانەی ئەوەی کە گوایە من و ئەوانەی ئەو وەک من کۆمبارس���ن، لەگەڵ هه ر کوشتنێکدا تووشی "شۆکی ناوەخت" دێی���ن و تاوانەکانی حکومەتی هه رێممان پێ "سەیر و سەمەرە"یە و وەک توانای "ناوازە" و دەگمەن و "نائاس���ایی" "س���ەیر" "کوتوپ���ڕ" و "نامەنتیق���ی" و دەیبینی���ن، وەک " ش���تێکی دەگمەن" و مامەڵەی���ان "س���مبولیک" "ت���اک" و

دەکەین.

بیروڕا)407( سێشه ممه 122013/12/17 birura.awene@gmail.com

مافی قسەکردن و ئەخالقی قسەکردن

بەشی زۆری ئەو نووسینەی کاک بەختیار بەناوی

"تاوانی سیاسی و بکەرەکانی"یەوە

باڵویکردەوە، تەرخانە بۆ

هێرشکردنە سەر من و سەر هه ندێک

له هاوڕێ نزیکەکانی من

خوێنەری هۆشیار ئەو ڕاستییەش دەزانێت

کە ماوەی زیاد له دوو ساڵە من و به ختیار

عه لی له هیچ ئاستێکدا پەیوەندییەکی قابیلی باسکردنمان نەماوە. نە لەڕووی نووسینی فیکرییەوە دەچینەوە سەر یەک، نە لەڕووی هه ڵوێستی سیاسی و کۆمەاڵیەتییەوە، نە لەڕێگای هه ڵبژاردنی

مینبەرەکانی قسەکردنمانەوە

تەنها فاشیزم توندوتیژ نییە و ئەگەر فاشیەت

"جەوهه ر"ێکیشی هه بێت ئەو جەوهه رە

تەنها توندوتیژیی نییە، خۆ ئەگەر

بکرێت و ڕێگە بەخۆمان بدەین

فاشیەت تەنها بۆ دیاردەی توندوتیژیی کورتبکەینەوە، ئەوا

یەکەمین شتێک له نووسینەکەی کاک بەختیاردا ئاکارێکی فاشییانەی هه بێت

قسەکانی کاک بەختیارخۆیەتی

19 »»

قۆناغی پێش����و ئه گ����ه ر له روانگه ی دوا چوار س����اڵی حوكمڕانی هه رێمدا بیخوێنینه وه ، به كۆمه ڵێ خه س����ڵه ت و سیماو كێشه ده ناسرێته وه ، له وانه ش ده زگاكان و، نانیش����تمانیبونی ئه منی����ه كان و، ده زگا به تایبه تی����ش نه بونی س����ه روه ری یاس����او، رواڵه تی جۆراوجۆری نایه كسانی و ناعه داله تی و، پاشماوه كانیدا به شبونی كوردستان و، ده ڤ����ه ری كۆنترۆڵك����راوی حزب����ی و، گه نده ڵ����ی و، ئی����داری و، ناكارای����ی نه ته وه ی����ی س����تراتیژێكی نه بون����ی س����نورداریی الوازی و یه كگرت����و، نیشتمانیه كان و، تێكه اڵویی دامه زراوه ده س����ه اڵته كان و، الوازیی ده س����ه اڵتی سیاس����ی و ملمالنێ����ی دادوه ری و، به شداری ئۆپۆزسیۆن و، سه رهه ڵدانی ناڕازی����ی ش����ه قامی راس����ته وخۆی له ملمالنێ سیاسیه كانداو، داواكاری بۆ چاكسازیی تێپه ڕاندنی له پاڵ گه شه ی ئابوری و، فراوانبونی بازنه ی ئاوه دانی و، له ڕوی نه وت دۆسێی به ره وپێشچونی به س����تنه وه ی قه باره ی وه به رهێن����ان و به بازاڕه كانه وه و باش����بونێكی رێژه یی به ش����ێ بژێوی خزمه تگوزاری����ه كان و

له كۆمه ڵگا.

به خوێندنه وه ی ئه و دێڕانه ی پێشه وه تێده گه ی����ن، ئه ركه كانی ئه م قۆناغه ت ده خوازن چۆنی����ش گران����ن و، چه ند نیش����تمانیه كانی توانا سه رجه م وزه و هه رێ����م له چوارچێوه یه كی زانس����تی و عه قاڵنی نوێدابخرێته گه ڕو ئاراس����ته بكرێ����ن، ئه م����ه ش ب����ێ هێنان����ه دی روحی����ه ت و ف����ۆرم و چوارچێ����وه و په یوه ندی و ش����ێوازی كاركردنی نوێ ، ده س����ته به ركردنی ئاس����ان نیه . بۆیه ته نها ئه وه ن����ده به س نیه ، ئاوه ڵناوی نوێ ل����ه ڕوی زه مین����ه وه بخه ینه پاڵ ئه م قۆناغ����ه ی له به رده میداین، به ڵكو ده بێ����ت كارێ بكه ین جۆرێ له دابڕانی ئیجاب����ی له گه ڵ قۆناغی یه كه میش����دا دروست بكه ین، بۆیه ده شڵێم ئیجابی ، مه به س����تمه بڵێم قۆناغ����ی نوێ بێته ته واوك����ه ری ئه و روه زین����دوو روحه كه مدوێن����راوه ی قۆناغی پێش����و، واته مه س����ه له كه ته نها په ره سه ندنی ئه وه نه بێ����ت كه له ئارادای����ه ، ته نها نه بێته عه ڵقه یه كی تری گه شه ی ئه و، به ڵكو ببێته گه شه پێدانی ، كه ئه وه ش داوای دوب����اره بیناكردن����ه وه ی سیس����تم و، په یوه ندی و، پێوه رو چوارچێوه كانمان له نێو خودی ئه زمونی سیاسی هه رێمی كوردس����تاندا ل����ێ ده كات به واتایه كی تر، ده بێت مه ودای����ه ك بخه ینه نێوان كوردس����تان و، هه رێم����ی ئه زمون����ی دامه زراوه كان����ی حكوم����ه ت و، له چوارچێ����وه ی هه رێ����م و، ت����ری پارێزگاریك����ردن به نه گۆڕدان����ان و فه زایه كی له ئه زمونه سیاسیه كه ، وه ك به ده س����توریكراو ب����ۆ گه ش����ه كردنی نه ته وه یی ، هه وڵ����ی گۆڕانكاری جدی له فۆرمی حوكمڕانیدا بده ین لێره شه وه ئه گه ر بڕیار بێت قۆناغێكی نوێ له ژیانی

سیاسی هه رێم و مۆدێله حوكمڕانیه كه ی ده س����تیپێكردبێت. هه روه ك به ش����ێ له ناوه نده سیاسی و فكرییه كه مژده ی پێ ده دات و، پێش����ه كی ناوی لێناوه ، ده بێت پێكهێنانی كابینه ی هه ش����ته م

به كابینه یه كی ئاس����ایی هاوش����ێوه ی كابینه كان����ی تر نه بێت و، ته نها له روی ژماره ییه وه هاتن����ی یه كتردا به دوێی به كابین����ه ی هه ش����ته می دانه نێی����ن، چونكه كابینه ی نوێ ، خۆی له خۆیدا یه كس����ان نی����ه به قۆناغی ن����وێ ، تا پێكهێنانه كه ش����ی كۆتای����ی قۆناغی نه خه مڵێت و ش����كڵ نه گرێت، له س����ه ر نوخبه حوكمڕانه ك����ه ی ئاس����تی پێشوی هه رێم، ئاس����ت و جدیه تی بۆ پێكهێنانه كه ی ، به جوانی ده رناكه وێت بۆیه نوخبه ی سیاسی و فكری و هێزه كۆمه ڵگه ی میدی����او سیاس����یه كان و، مه ده ن����ی ب����ه و ئه ن����دازه ی له خه می ژیانی نوێی قۆناغێكی ده ستپێكردنی سیاس����ی له هه رێمدان، ده بێت بێخه م قۆناغه لێنه ده نه وه و، وانه زانن پاڵ����ی نوێكه پێدراوێك����ی مێژویی ده ره وه ی بژارده و خواست و پێداگری و تێكۆشانی ئه وانه ، با له هه ندێ روشه وه سه ره تای ئ����ه و قۆناغ����ه چه ن����د س����اڵێك بێت دواتر ه����ه روه ك ده س����تیپێكردبێت،

ئاماژه ی پێ ده كه ین.بۆ ئه وه ی ئه م ناولێنانه به قازانجی ئاب����وری و سیاس����ی و گه ش����ه كردنی له هه رێمدا ئه خالق����ی كۆمه اڵیه ت����ی و بكرێت لێوه ربگیرێت، وات����ه س����ودی به قۆناغ����ی ن����وێ و مافی خ����ۆی پێ بدرێت و، به كرده وه هاواڵتیان هه س����ت به نوێبونه وه و فه زایه كی جیاواز له سه ر به ڕێوه ب����ردن ئاس����تی حوكمڕان����ی و له واڵته كه یان و ژیانی خۆیاندا بكه ن و، ه����ه ر ئه م����ه ش بك����ه ن به پێ����وه ری پۆلێنكردن و، سیاسی و، داوه ریكردنی

ناسینه وه ی حزبی .

پایزی 1996 ك���ه كتێبی ))له به رده م خێرا دان���ا، شكس���تدا((م ده روازه كانی به ئه نت���ی پارت���ی و دژی پارت���ی دایانمه

قه ڵه م.نه ئێس���تاو نه ئه وس���اش ئه م قسه یه فڕی به ڕاس���تیه وه هه یه ، چونكه ئه وه ی پێم دزێوه و به نه ریتێكی قێزه ونی ده زانم، ))دژان���دن((و كینه بازی و ڕقئه س���توری

كایه ی ڕاده ربرین و سیاسه تكردنه .من ئه و كتێب���ه م دژی پارتی دانه ناوه ، كتێبه ك���ه له س���ه ر ڕوداوی 31ی ئاب���ه ، هه ر حیزبێكی تر ئ���ه و كه تنه ی بكردایه له جیاتی پارتی ، باسی ئه و ده بو. ئه وه ی بگه ڕێته وه س���ه ر كتێبه ك���ه ش ده زانێت، وه ك پارتی ڕه خنه م له یه كێتیش گرتوه .

بێگومان تا ئه م س���اته ش ))دژاندن(( پێش���وه خت ئایدۆلۆژی ، هه ڵوێس���تێكی بریاڕلێ���دراوی ب���اوه و، هێزی سیاس���ی و سیاسه تمه دارو ئه هلی ڕاوبۆچون پێڕه وی ده كه ن. به اڵم له به رامبه ریش���دا هه وڵێكی ره تكردنه وه ی به ئاڕاسته ی ده بینین، زۆر دژایه تیكردن. كلت���وری ))دژان���دن(( و له م گوزارش���ت ده هێنمه وه نمونه ی���ه ك

حاڵه ته ده كات .پارت���ی ده ی���وت، له س���لێمانی بڕیاری ئه نجام���ی دراوه ، دژایه تیكردن���ی هه ڵبژاردنه ك���ه ی 21ی 9 به ش���ێكی زۆری ئ���ه م قس���ه یه به تاڵده كات���ه وه ، چونكه به وپێودانگه ده بو پارتی له سلێمانی هیچ ده نگێكی نه هێنایه . ئه م نمونه یه م له سه ر ئ���ه وه هێنایه وه ، كه نابێت تیوره س���ازی بۆ))دژان���دن((و دژایه ت���ی بكرێت. وه ك چ���ۆن ئه و ئاڕاس���ته ی دژایه ت���ی پارتی

ده كات چه وت و ناهه قه ، به هه مان ش���ێوه ئه وه ش ڕاس���ت نیه پارتی خۆی ، ته ئویل ب���ۆ دژایه تیكردنی خۆی ب���كات. لێره دا ڕونتر مه به س���ت له و بیركردنه وه یه یه كه له ن���او پارتیدا هه یه و، كار له س���ه ر ئه وه ده كات كه نزیكبونه وه ی گۆڕان و یه كێتی

وه ك دژایه تیكردن، بۆ پارتی وێنابكات.م���ن دڵنیانیم ل���ه وه ی هه وڵه كانی من و هاوڕاكان���م، له لێكنزیكردن���ه وه ی گۆڕان و یه كێتی ب���ه چ ده ره نجامێك ده گات، به اڵم له وه ی���ان دڵنیام، ئه م نزیكبونه وه یه نه ك هه ر دژی پارتی نیه ، به ڵكو تا ڕاده یه كی زۆر به پل���ه ی یه كه م پارت���ی و دواتریش

یه كێتی لێی سودمه ند ده بێت.بۆیه هه ڵه یه كی گه وره یه پارتی فش���ار بخاته س���ه ر یه كێتی و، به و ئاڕاس���تیه دا بیب���ات ك���ه ، نه توانێ���ت مه رحه بایه كی بزوتن���ه وه ی گ���ۆڕان بكات، ك���ه س رقی له پارتی نیه ئه وانه نه بێت، له ناو پارتیدا تیوره س���ازی بۆ فه لسه فه ی ))دژاندن((

ده كه ن.یه كێتی ل���ه م ب���واری ))دژاندن((ه دا په ندێك���ی هه ی���ه و هه قه پارتی س���ودی

لێوه ربگرێت .كاتی خۆی هێش���تا ریفۆرمیه كان له ناو یه كێتیدابون، ئێمه ومانان هه وڵمانده دا كه له ن���او حیزبه كه دا بمێننه وه و چاكس���ازی بكرێت، كه چی هه ڵۆ باڵش���كاوو ده نوك كوله كان���ی ن���او یه كێت���ی ، به خائی���ن و دوژمنی حی���زب ده یانداینه قه ڵه م. ئێمه له حیزبه كه دا هاوڕێكانمان ده مانویس���ت بمێنن���ه وه ، ئه وانیش ))دژاندن(( كوێری كردب���ون. نانیان ده بڕی���ن، تۆمه تیان بۆ دروس���ت ده كردین. به دوژمن���ی تاڵه بانی وه سفیان ده كردین. رۆژگار هات و ڕۆژگار چ���و، ده ركه وت كێ دڵس���ۆزی یه كێتی و یه كێتی و دوژمن���ی سه رس���ه ختی كێش تاڵه بانیی���ش بوه . ئه م په ن���ده بۆ پارتی

بایی ئه وه یه به گه وهه ر بیكرێت.گ���ۆڕان و نزیكبون���ه وه ی مه س���ه له ی هێزێك���ی ه���ه ر پارت���ی و یه كێت���ی و سیاس���ی تر، له بنه ڕه تدا مه س���ه له یه كی نیش���تمانیه . ڕێكه وتنی ستراتیژی نێوان پارتی و یه كێتی���ش، له بنه ڕه تدا هه ر له و

چوارچێوه ی���ه دا بوه ، به اڵم ئێس���تا وه ك پارتی و لیهاتوه و، ژه ن���گاوی قه ڵغانێكی یه كێت���ی له هیچ ناپارێزێ���ت، به ڵكو ناوو ناوبانگیش���یانی خراپك���ردوه . چونك���ه ده ره نج���ام ئ���ه م ڕێكه وتننامه یه پارتی و هاوت���ای حیلفێك���ی حوكمڕان و یه كێتی تاكڕه و ك���ردوه ، كه هه رچی خراپه ی ئه م

واڵته یه ئه ستۆی ئه وان بگرێت.نزیكبون���ه وه ی نێوان گۆڕان و یه كێتیش له چوارچێوه ی به رژه وه ندی نیشتمانیدایه . له س���ه روبه ندی له ئێس���تادا و ئه گ���ه ر پێكهێنان���ی حكومه ت���دا، ڕێكه وتننامه ی ده باشان ده مه زه رد بكرێته وه ، كاریگه ری زۆری ده بێ���ت. به وپێی���ه ی هانده رێك���ی گه وره ده بێت بۆ ئه وه ی سیمای حكومه تی

ئاینده ڕۆش���نتربێت. ئه و نزیكبونه وه یه ، هه ر له به رئه وه گرنگ نیه كه ئه و دو هێزه پێكه وه له زۆنێك���دان، به ڵكو گرنگیه كه ی به دو ش���ێوه یه : یه كێكیان ئه وه یه ئه گه ر حوكمڕان���ی كوردس���تان به ش���ێوه ی دو هێزی گ���ه وره به ڕێوه بچێ���ت )كه ئه م شێوه یه ش باش نیه ( ئه وا گۆڕان و یه كێتی پێكه وه ، له به رامبه ر پارتیدا به اڵنسی هێز ڕاده گرن. گرنگیه كه ی تریش���یان ئه وه یه ، ئه م نزیكبونه وه یه قه ناعه تی پارتی زیاتر ده كات، به وه ی شێوازی حوكمڕانی هه رێم

پێویستی به گۆڕانكاریه كی بنه ڕه تیه .له ئێستادا پارتی چ به ژماره ی كورسی و، چ ب���ه و ده س���ه اڵته زۆره ی له حوكمڕانی كوردس���تاندا هه یه تی ، بۆته به رپرسیاری یه ك���ه م. ناڵێی���ن پارت���ی كاری چاك���ی پارتیه كان به ته نه���ا ب���ه اڵم نه ك���ردوه ، چاك���ه ی ب���ۆ حس���ابده كه ن. زۆرین���ه ی كوردس���تان پارت���ی نین و ئ���ه و دیوه ی حوكمڕانیه ك���ه ده بینن بریتیه ، له هه وڵی تاكڕه وی ، له گه نده ڵی ، له ژێرخانی وێرانی واڵت، كه رت���ی په روه رده ی خراپ، كه رتی كش���توكاڵ و پیشه س���ازی وێران، كه رتی س���اغڵه می كوێ���ر. خه ڵكی كوردس���تان ئه وه ده بینن كه پاش ئه م هه مو س���اڵه

واڵته كه یان هێشتا ده ستوری نیه .ڕه نگه هه مو هێزێك بخوازێت گه وره بێت ب���ه اڵم گه وره بون باجی خ���ۆی هه یه . بۆ نمونه پارتی كاری له سه ر )گه وراندن(ی خۆی و )بچوكاندن(ی یه كێتی هاوپه یمانی كرد، به اڵم به خ���ۆی بزانێت یان نا، به م كاره ی زۆر ڕه خنه ی قورس و گرانی له كۆڵ یه كێتی كردۆته وه ، له زۆر مه س���ه له دا هه ر پاككردۆته وه . یه كێتی ئه ستۆی به جارێ پارتی ئه گ���ه ر هێزی یه كه م بێت، كه واته به رپرس���یاری یه كه میش ده بێت. هیچیش له و به رپرس���یاریه تییه قورستر نیه . بۆیه له م قۆناغه ی ئێس���تادا ه���ه ق نیه پارتی گوێ له و ده نگانه بگرێت كه به ڕاس���ته ی ئه وه ی���دا ده به ن، به ته نها ش���انبداته ژێر

باری ئه م دۆخه ی هه رێم!كه س ڕقی له پارتی نیه ئه وانه نه بێت كه توش���ی ئه وه ی ده كه ن به رپرسیاریه تیه ك

هه ڵبگرێت كه له ژێریدا ده پسێت!

رێبین هەردی

رەنگە قس����ەکردن له تیرۆر یەکێک بێت لەو باس����انەی بەردەوام له پاڵ و تەنیشت به سیاسەتەوە بەردەوام دێتەوە بەردەممان. مێژویەکی سیاسی نیە خاڵی بێت له تیرۆر. بەاڵم ئەوەی جێگ����ەی تێبینیە مەرج نیە هەموان وەک یەک تەماشای تیرۆر بکەن و وەک یەکیش هەڵیبسەنگێنن. ئەوە راست نیە ک����ە هەموان تیرۆر به کاریکی ناڕەوا، قێزەون، ناش����رین، دژ به ئازادی و ئینسان ئەبینن. وەک کردەیەکی ناشیرین تەماشای ئەکەن کە شایستەی ئەفەرۆزەکردنە. وەک روداوێک����ی ناقۆاڵ ک����ە دەگمەن و نامۆیە و شایس����تەی س����ەرکۆنەکردنە. له پاڵ ئەم بۆچونەدا بەردەوام ئەو بۆچونەش هەبوە کە تیرۆر به کارێکی زۆر رەوا و دروس����ت و راس����ت ئەزانێت ک����ە بۆ س����ەروەرکردنی راستی و حەقیەقەت و الیەنی هەق پێویستە. ئ����ەم رایە تیرۆر نەک به ناقۆاڵ و ناش����یرین نابینێت، بەڵکو به کردەیەکی شۆڕشگێرانەی دروس����تی ئەزانێت کە ب����ۆ پاککردنەوەی دنیا کارێکی پێویس����ت و دروس����تە. هیچ نازانێت و به تیرۆریست تیرۆریستێک خۆی کارەکەش����ی به قیزەون و ناشیرین دانانێت. ک����ەس وەک پیاوکوژ و دڕندە تەماش����ای خ����ۆی ن����اکات، کاتێک دەس����ت ئەبات و ئەکوژێت، ل����ەو بڕوایەوە ئەم کارە ئەکات کە دنی����ا له خراپەکارێ����ک رزگار ئەکات. تیرۆریس����تەکان وەک تیرۆریس����ت خۆیان نابینن. ئەو توندڕەوە ترس����ناکانەی لەناو ئاپۆرایەک����ی زۆری خەڵک����ی رەش و روتدا خۆی����ان ئەتەقێننەوە، وەک خۆکوش����تن ئەم کارە ناک����ەن، بەڵکو وەک کردەیەکی پاڵەوانیی تەماش����ای ئەکەن کە لەپێناوی

سەرخستنی راستیدا ئەنجامی ئەدەن.له دۆخی شۆڕش����ی چەکداریی����دا تیرۆر س����ەرەکییەکانی له ئام����رازە یەکێک����ە بەگژاچون����ەوەی دوژم����ن. لەس����ەردەمی شۆڕش����دا تیرۆرکردنی کەس����ێکی دوژمن )تەنانەت تەقاندنەوەی س����ەیارەکەی یان ماڵەکەی(، به کارێکی زۆر قاره مانانە تەماشا ئەکرێت. شۆڕشگێران کە لەروبەڕوبونەوەی له ش����ەڕیکی دوژمن و لەگەڵ توندوتیژدان لەروی سەربازی و مرۆیی و نابەرابەریشدان ئابوری����ەوە، به ماف����ی خۆیان����ی ئەزان����ن قەرەبوی ئ����ەو نابەرابەریە بەو هەڵکوتانە س����ەر و خێ����را و لەناکاوان����ە بک����ەن و كه هەرجارەو کەسێکی دوژمن ئەکاتە ئامانجی خۆی. لەراس����تیدا ئەم تیرۆرە نەک وەک تیرۆر نابینرێ����ت، بەڵکو وەک چاالکیەکی گرنگ ب����ۆ بەرگریکردن له ژی����ان و ئازادی تەماش����ا ئەکرێت. هیچ شۆڕش����ێک نیە، بەتایبەتی شۆڕش����ی چەکداریی، بەشێکی زۆری چاالکیەکان����ی ئەمجۆرە تیرۆرکردنە نەبێت. پاس����اوی س����ەرەکی ئەم تیرۆرە بون����ی تیرۆری دەوڵەتە. م����ادام دەوڵەت تیرۆر ئ����ەکات، توندوتیژی دژی مافەکان بەکاردێنێت، کەوابو شۆڕشیش بۆی هەیە توندوتیژی بەو شێوازەی ئەتوانێت بەکار بێنێت. تیرۆری ش����ۆڕش هی����چ نیە جگە له پەرچەکردارێ����ک بەرامبەر بەم تیرۆرەی دەوڵەت. ش����ۆڕش کە ناتوانێت به ئامرازە مەیدانی بچێتە جەنگ����ەوە تەقلیدیەکانی ش����ەڕ لەگەل دوژمندا، پەن����ا بۆ کرداری تیرۆر وەک شێوازێکی بەرەنگاری ئەبات. تیرۆر له شۆڕش����دا بەرگری����ە، لەدۆخێکدا کە توندوتیژی دەوڵ����ەت هیچ دەرفەتێک ب����ۆ بەرگریک����ردن له م����اف ناهێڵیتەوە. توندوتی����ژی، توندوتی����ژی بەرهەمدێنیت و هەم����و س����ەرەکی پاس����اوی ئەم����ەش توندوتیژیەکی شۆڕشگێرانەیە کە له دۆخی بەرگریکردندا ناچار ئەکرێت پەنا بۆ هەمان ئەو ش����ێوازانە بەرێت کە دوژمن پەنای بۆ ئەبات. له کردەی تیرۆردا چەمکی دوژمن، جێگەیەکی ناوەندیی هەیە. به بێ بیرۆکەی دوژمن، ئەس����تەمە تی����رۆر بونی هەبێت. تیرۆر بۆ ئەوەی وەک تیرۆر نەناسرێتەوە و به کردەیەکی رەوا تەماشا بکرێت، پێویستی به چەمکی دوژمن هەیە کە نەک هەر رێگرە له بەدەس����تهێنانی ماف و ئ����ازادی، بەڵکو

داگیرکەری ئەو ماف و ئازادیەیە.هەمو شۆڕش����ێک لەگ����ەڵ خۆیدا تیرۆر وەک کردەیەک����ی رەوا مانیفیس����ت ئەکات کە ناچ����ارە وەک تاکە رێگەیەکی بەرگری پەنای بۆ بەرێت. ئەم دۆخەش هەمیش����ە وایکردوە لەپەنا و لەگەڵ شۆڕشدا هەمیشە زۆر چیرۆکی تاڵی تی����رۆر هەبن کە نەک روی له دوژم����ن نیە، بەڵک����و روی لەهەمو ئەو کەس����انەیە ک����ە گومانی ئەوەیان لێ ئەکرێ����ت لەگەڵ دوژمندا بن. له شۆڕش����دا گوم����ان ن����ەک له بەرژەوەن����دی تۆمەتبار )وەک له یاس����ای مەدەنی����دا هەیە( بەڵکو له دژی بەکاردێت. هەر بۆیەش هەمیش����ە له پاڵ س����ەروەری و س����ەرکەوتن و داستانە

قارەمانیەکانی شۆڕش����دا، ئ����ەو قوربانیە بێگوناهان����ە هەن ک����ە بونەت����ە قوربانی ناهەق����ی دەس����تی شۆڕش����گێران. هی����چ شۆڕشێک نیە له دنیادا قوربانی بێگوناهی نەبێت. بەاڵم ئەم قوربانیە بێگوناهانە یان قوربانی دەس����تی گومانێکن کە ش����ۆڕش بەه����ۆی هەلومەرج����ی خۆی����ەوە توانای بەدواداچ����ون و س����اغکردنەوەی نیە، یان )ئەمەش خۆی ترسناکە( قوربانی ویست و رق و کین����ەی شەخس����ی کەس����انێکن کە بەناوی گومانکردنەوە ئەنجامیانداوە. هیچ شۆڕش����ێک خاڵی نیە لەوجۆرە کەسانەی رق و کینەی شەخسی و تایبەتیان، تێکەڵ به داوا رەواکانی شۆڕش ئەکەن و له سێبەر و له پاڵ ئەو داوایانەدا، کەس����انێکی بێگوناه ئەکەن����ە قوربان����ی.. له پاڵ و له س����ێبەری شۆڕش����دا هەمیش����ە تیرۆرکردنی نارەوا و کوشتنی ناڕەوا هەیە. ژمارەیەک قوربانی بێگوناه هەیە. هەر لەبەر ئەمەش هەمیشە کە ترس����ناکە هەڵبژاردنێک����ی ش����ۆڕش لەگەڵ خۆیدا ئ����ەم کەموکوڕیە ئەزەلیەی هەڵگرتوە. ئەرنست هەمه نگوای له رۆمانی "زەنگەکان بۆ کێ لی ئەدرێن" زۆر تیشک ئەخاتە س����ەر ئەم رەهەندە ترس����ناکەی شۆڕش����گێرە چەپەکانی ئیس����پانیا کە دژ

به جەنەراڵ فرانکۆ ئەجەنگان.ئەوانەشی زۆر به ئاسانی داوای شۆڕش لەب����ەردەم ه����ەر دۆخێکی نەخ����وازراودا کەموکوڕیە ئ����ەم له ترس����ناکیی ئەکەن، تێناگەن کە ش����ۆڕش هەرگی����ز ناتوانێت خۆی لێ رزگار بکات. ش����ۆڕش هەمیشە ئەبێت دوا هەڵبژاردن و دوا ویس����تگە بێت. ئ����ەو کاتە بێت ک����ە هی����چ رێگەیەکی چ کورت ی����ان درێژ لەبەردەم����دا نەبێت بۆ ئەوەی بتوانیت ماف بس����تێنیت. هەڵەیە گەر وابزانین ش����ۆڕش هەڵبژاردنێکی زۆر عاقالنە و پاک و پرشنگدارە بۆ چارەسەری دۆخێکی نەخوازراو. راس����تیەکەی ئەوەیە پێچەوان����ەی ئەم رایە راس����تە. ش����ۆڕش هەرگی����ز نابێت هەڵب����ژاردن بێت، بەڵکو تەنها له دۆخێکدا رەوایە کە بس����ەپێنرێت و هیچ رێگەیەکی جگە له ش����ۆڕش نەمابێت بۆ ئ����ەوەی بەرگری له ماف����ەکان بکەیت. ن����ەک ه����ەر لەبەرئەوەی ش����ۆڕش لەگەل خۆیدا هەمیش����ە ئەم کەموکوڕیە ئەزەلیە ئەهێنێت، بەڵکو لەوە ترسناکتر ئەوەیە کە له پاش شۆڕش و کوتاییهاتنیشدا بەردەوام له سایکۆلوژیای بەش����ێک ئەبێتە ئەبێت و زۆرێ����ک له شۆڕش����گێڕان. شۆڕش����گێران له پاش کۆتاییهاتنی شۆڕش����یش ئەستەمە واز له تی����رۆر وەک رێگەیەک بۆ بەدیهاتنی نی����ە بێه����ودە بهێن����ن. خواس����تەکانین له دوای شۆڕش����ەوە زوربەی جار قۆناغێک دەستپێئەکات کە بەم رستەیە بەناوبانگە: "شۆڕش نەوەکانی خۆی ئەخوات". شۆڕش لەگەڵ خۆی����دا تیرۆر وەک ئامرازێکی رەوا له هەلومەرجێکی مێژوییدا بەکاردێنیت کە ئەگەرچی هەمیش����ە قوربان����ی بێگوناهی لێئەکەوێتەوە، بەاڵم وەک باجێکی قورسی هەلومەرجەکە قەبوڵکراوە، بەاڵم )ئەمەش خۆی کارەس����اتە( له پ����اش کۆتاییهاتنی بەهەم����ان شۆڕش����گێڕان شۆڕش����یش، س����ایکۆلۆژیاوە ئ����ەم ئام����رازە ن����ەک بۆ درێژەدان به ش����ۆڕش، بەڵکو بۆ دریژەدان به دەس����ەاڵتی تایبەتی خۆیان بەکاردێنن. رێگەیەک بۆ رزگارب����ون لەم دۆخەش نیە ئەوە نەبێت شۆڕش����گێڕان له پاش شۆڕش له هەمو چاالکی و دەس����ەاڵتێکی سەربازیی شۆڕش����گێرانی له ک����وێ دوربخرێن����ەوە. دوێنی، له دەسەاڵتی سەربازیی دنیای دوای شۆڕشدا هەبن، هەر لەوێش ئەگەری تیرۆر وەک ئامرازێ����ک بۆ بەدیهاتنی خواس����تی

تایبەتی هەیە.

13 )407( سێشه ممه 2013/12/17 birura.awene@gmail.comبیروڕا

كێ‌‌ڕقی‌‌له‌پارتییه‌؟!شۆڕش‌و‌تیرۆر

له کوێ شۆڕشگێرانی دوێنی، له دەسەاڵتی

سەربازیی دنیای دوای شۆڕشدا هەبن، هەر

لەوێش ئەگەری تیرۆر وەک ئامرازێک بۆ

بەدیهاتنی خواستی تایبەتی هەیە

خه اڵت عومه رزۆرینه ی كوردستان

پارتی نین و ئه ودیوه ی حوكمڕانیه كه ده بینن بریتیه ، له هه وڵی تاكڕه وی ،

له گه نده ڵی ، له ژێرخانی وێرانی واڵت، كه رتی په روه رده ی خراپ، كه رتی كشتوكاڵ و پیشه سازی وێران،

كه رتی ساغڵه می كوێر

سه رهه ڵدانی ئۆپۆزسیۆن ته نها

گوتارێكی نوێی سیاسی نه هێنایه كایه وه ، به ڵكو

له پاڵ كه ش و هه وا ناوچه ییه كه دا بو

به چوارچێوه و كه ش و هه وای جۆرێكی نوێ

له خه باتی سیاسی و مه ده نی كۆمه ڵگا

سه‌رهه‌ڵدانی‌‌ئۆپۆزسیۆن‌سه‌ره‌تای‌‌قۆناغێكی‌‌نوێ‌‌له‌ژیانی‌‌سیاسی‌‌هه‌رێمدا

قۆناغه‌‌نوێیه‌كه‌‌ده‌مێكه‌‌ده‌ستیپێكردوه‌..

ئه بوبكر عه لی

19 »»

دانا به هادین

نیوس����ه ده زیات����ره ك����ورد س����ه رقاڵه سیاس����ی مۆدێل����ی به هاورده كردن����ی ده ره كییه وه ، له وانه سۆشیالیزم و پاشان دیموكراسی. له وه ی یه كه میان به ده ستی ئه وه ی پێده چێت هات����ه ده ره وه ، به تاڵ

دوه میش به هه مانشێوه ده بێت.یه كێك له مژده كانی دیموكراسی راماڵینی گه نده ڵییه . كه چی ئه م به رنگاربونه وه یه زیاتر كار له س����ه ر ئه نج����ام ده كات نه ك هۆكار. به ه����ۆی دیارده ی گه نده ڵییه وه ، هێ����زی سیاس����ی و چه ندی����ن رێكخراوی فش����اری دژه گه نده ڵ����ی دروس����تبوه ، ب����ه اڵم هه ندێكی����ان ته نی����ا ش����ه ره فی نوێن����ه ری راس����ته قینه ی گه نده ڵیی����ان پێبه خش����راوه . زۆرجار ئه م پڕۆژانه بێ ئاكامن، له به رئه وه ی وه ك هۆكار مامه ڵه له گه ڵ دیارده كه دا ئه كه ن نه ك ئه نجام. وه ختێك له واڵتی فه ره نسا میشێل فۆكو س����ه رقاڵبون له ریفۆرمخوازان تیمێ����ك به ریفۆرمی زیندانه وه ، جگه له وه ی ته نها چه ند كه سێك له و پڕۆسه یه دا شه ره فی نوێنه ری ریفۆرمخوازییان پێدرا، ره وشی زیندانییه كان هیچ باشبونێكی به رچاوی به خ����ۆوه نه بینی. ل����ه م روه وه ، دوڵۆز په یامێكی قه ش����ه نگ بۆ فۆكۆ ده نێرێت: "بۆ ئه وه ی بتوانن ره وشی زیندان چاك له قوتابخانه چاكسازی پێویسته بكه ن، ده س����تپێبكه ن". س����ه ره تاییه كانه وه به هه مان لۆجیك، ئێمه له مامه ڵكردنمان له گه ڵ چاره س����ه ری گه نده ڵ����ی په نا بۆ دیموكراسی ده به ین، كه چی چاره سه ره كه س����ه ربه خۆبونه . به واتایه كیتر، به شێكی زۆری دیارده ی گه نده ڵی به هۆی نه بونی سه ربه خۆیی و ده وڵه تی كوردستانه وه یه . چونكه ، ژینگه ی س����ه قامگیریی سیاسی له بارنییه و س����ه رئه نجام ئه م دیارده یه ی لێده كه وێت����ه وه ، به اڵم ئ����ه م ژینگه یه ش به رقه رار نابێت به بێ دابڕان له ده وڵه تی عێراقی . كه واته ، هاوكێشه ماتماتیكیه كه به مش����ێوه یه یه : ده وڵه تی س����ه ربه خۆی سیاس����ی س����ه قامگیریی كوردس����تان كلیلی چاره س����ه ری ئه مه ش ده هێنێت،

گه نده ڵییه . زاڵبون����ی چه مكی ئاش����تی و پێكه وه ژیان له عێراقدا وایكردوه كه شاده ماره س����ه ره كییه كانی ژیانی حكومه تی هه رێم له روی ئابوری و سیاس����ی و سه ربازییه وه ببه ستێترێنه وه به حكومه تی ناوه ندییه وه ، له س����ه ر حس����ابی خۆخس����تنه كه نارو چاره سه ری كاتی نه خۆشیه كانمان. له م پرۆسه یه دا، زۆر هێزی سیاسی و گروپی

كۆمه اڵیه تی به شدارن. ئه گه رچ����ی جارجاره س����ه ركردایه تی

كوردس����تان سیاس����ییه كانی هێ����زه پرسی س����ه ربه خۆیی وه ك چرایه كی كز هه ڵده كه ن، داگیركه راندا له شه وه زه نگی كه چی هه ر زۆر زو له به رده م گه رده لولی نه ب����ا ده یكوژێنن����ه وه ، دیموكراس����یدا تایبه تییه كانی خۆش����یان به رژه وه ندییه راماڵێت. ه����ه ردو الیه نی ده س����ته اڵت و راستینه ی س����ه ر ناچنه وه ئۆپۆزسیۆن ئ����ه و هۆكاران����ه ی كه ئ����ه م دیارده یه ی وه ك په ت����ا باڵوكردۆته وه ، هه ربۆیه نه ك گۆڕان و چاكسازی له ره وشی كارگێڕیماندا ناكرێ����ت، بگ����ره ده بێته س����ه رچاوه ی ناكۆكی مه ترس����یدارتری ئ����ه م الیه نانه . كوردس����تان هه رێمی ده بینین هه روه ك ملمالنێ سیاسییه كانی ئاس����تی له سه ر نێوخۆدا دوچاری ناكۆكی قوڵ بۆته وه و كاریگ����ه ری خراپیش����ی له س����ه ر پارچه پارچه كردنی ئیراده ی سیاسی جه ماوه ر ئه م له وه دایه داخباری دروس����تكردوه . ناكۆكییانه زۆرجار گه شتونه ته ئاستێك ك����ه داگیركه ران����ی كوردس����تان بونه ته نێوانیان و ئاش����تكه ره وه ی ناوبژی����وان و ریگه چاره ی بۆ پێشنیاركردون. له مانه ش دژوارتر، له هه رێمی كوردس����تاندا له بری ئه وه ی س����ه رجه م هێزه سیاس����ییه كان به رۆحی به رزی نیشتمانییه وه ئیداره ی سیاس����ی ملمالنێكان����ی خۆی����ان بده ن له به رامبه ر ده وڵه تی عێراقی ، به مه به ستی داگیركراوه كانی ناوچ����ه رزگاركردن����ی تری هه رێمی كوردس����تان، دێن پڕۆژه ی جیابونه وه ی سیستمی ئیداری ده وروژێنن له ناو هه رێمێكی ته نها )3(شاریدا. ئه م ناكۆكیانه ش ده بنه فاكته ر بۆ سه رله نوێ ده وڵه تی چه پۆك����ی به هێزكردن����ه وه ی

داگیركه ر له سه ر خاكی كوردستان.له گ����ه ڵ ئ����ه م هاوكێش����ه ناهه مواره له ده س����ته ی سیاس����ییانه دا، به ش����ێك رۆشنیرانیش دوچاری په تای دیموكراسی و جیهانگیری بون. له نیشانه به رچاوه كانی توش����بوان، وه همی فكری و گۆشه گیری ئه وه یه ده رئه نجامه كانیشی مه عریفییه ، له جیاتی خه ڵكی كوردستان بیرده كه نه وه ، قسه ده كه ن، بڕیار ده ده ن و، هانی خه ڵك ده ده ن دیموكراس����ی له ئامێز بگرن. ئه م له خۆڕابینین و م����اف به خۆدانه جۆرێكه له نه رجس����ییه ت. ماناكانی سه ربه خۆیی خه ڵكی به رژه وه ندی( ئاره زو، )ویست، رۆمانسییانه و به س����ه نگه ری كوردستان ئه سته م یان شۆڤێنییانه و كۆنه په رستانه ی به بنه ماكانی دیموكراس����ی و كرانه وه دژ به ڕوی ش����ه پۆله كانی جیهانگیریدا، وێنا ده كه ن. خه بات و تیكۆشانیش بۆ رزگاری نیش����تمانی و دروس����تبوونی ده وڵه ت����ی كوردستانی به رێگه كۆن و به سه رچوه كانی قۆناغی سه ده ی رابردو تاوانبار ده كه ن.

له كاتێكدا ده وڵه تداری وه ك پێویستییه ك دیمه نێكی گشتی و جیهانییه . ئه مه جگه له وه ی ناوبه ناو پێناسه ی نه ته وه ی كورد به كۆمه ڵگه یه كی جوتیاری ده كه ن، له بری

نه ته وه یه كی زۆر لێكراوی بنده ست.ده س����ته بژێر سیاس����ی و هێ����زی به به كارهێنانی میدیاكان له دو سه نگه ری جی����اوازدا بونه ته فش����ارێك بۆ س����ه ر كۆمه ڵگ����ه ، به ن����اوی تاك����ی لیبراڵه وه تاكی ه����زری له گه مارۆدانی به ش����دارن ك����وردو ئاڕاس����ته كردنیان ب����ه ره و بون به به كاربه ر. تاك لێره دا بۆ ئه وه ی له روی هۆش����یارییه وه خۆی به ن����او مۆدێرنیزه ب����كات، ده بێت موماره س����ه ی مافه كانی

خۆی بكات، مافه كانیشی به مپێیه بریتین له وه ی ئازاد بێت له قاوه خانه یه كدا بیروڕا له ب����ری به هێزكردنی هزری بگۆڕێته وه . سه ربه خۆبون، تاك په نا ده باته به ر ژیان به س����ه ربردن له گه ڵ كااڵ رۆژئاواییه كان و بۆ ئه وه ی هه س����تی كه س����ێكی گلۆباڵ به خۆی ببه خشێت ده بێت له كافییه كاندا ئاستی چێژی خۆی له رێی خواردنه كانی )كنتاك����ی ، مه گدوناڵ����ز، كه په چینۆ...

هتد( به رز بكاته وه . ئه م مۆدێله ش بۆته كۆدێتایه كی گه وره به سه ر كۆمه ڵگه یه كی له كاتێك����دا داگیرك����راو خه باتگێ����ڕی سه ربه خۆیی كوردس����تانیش به ره وخوار

مله الرێیه تی .تێگه ش����تنه كانی داخ����ه جێ����گای روناكبیری له ده س����ته بژێرانی به ش����ێك بۆته ش����انازیكه رێكی الو ب����ۆ داهێنانی دیموكراسی سه رمایه داری ، وه ك ده ستی بۆ كاری نه كرده بردبێت و س����ه ربه خۆیی كوردس����تانیش به هه ڵ����ه ی پیره مێردێك خ����ۆی ناتوانێ����ت ك����ه ده كات وێن����ا له كۆتوبه ندی ئ����ه و ده مارگیرییانه رزگار بكات و، خوی پێیانه وه گرتوه . له كاتێكدا كورد بۆ به ده س����تهێنانه وه ی شوناس����ی خۆی ، پێویس����ته سه فه ر به ناخی خۆیدا ب����كات و هێ����ز و وزه ش����اراوه كانی خۆی بخاته ڕو، هه ر ئه م پرۆسه یه ش ده توانێت بونم����ان ئاش����كرا ب����كات، له به رئه وه ی بون له ش����وێن و جێگه یه ك����ی تردا نییه . ئه زمونكردنه وه له رێ����ی ئه وه ی����ه بگره په ی پێده به ین. ده كرێت ئه و كه س����انه ی حه قیق����ه ت له زانس����تی بێبه ه����ره ن بیانچوێنی به نمون����ه ی ئه و زیندانییانه ی كه له ئه شكه وتێكدان و ته نیا به ره و یه ك ال ده ڕوان����ن، چونكه كۆت و زنجیركراون، پشته وه ش����یان ئاگره و به رامبه ریش����یان دیوار، له نێوان ئه وان و دیواره كه هیچیتر بون����ی نییه ، ئه وه ی ك����ه ده یبینن ته نها س����ێبه ره كانی خۆیانه و ئه و شتانه یه كه كه وتۆته پشتیانه وه ، ئه مه ش له ئه نجامی تیشكی ئاگره كه وه یه كه ده كه وێته سه ر دیواره كه . زیندانییه كان ئه م سێبه رانه یان له ال بۆته هه قیقه ت. سه رئه نجام یه كێك له م زیندانییانه له ئه شكه وته كه هه ڵدێت و ده ڕوات����ه ب����ه رده م تیش����كی هه تاو، بۆ یه كه مجار ش����ته راسته قینه كان به چاوی خۆی ده بینێت و تێده گات تاكو ئێس����تا س����ێبه ره كان ئه ویان فری����وداوه . ئه گه ر ئه و زیندانییه یه كێك بێت له رۆشنبیران و به كه ڵك����ی س����ه ركردایه تیكردن بێ����ت، به ئه رك����ی خ����ۆی ده زانێ����ت بگه ڕێته وه بۆ ن����او قواڵیی تاریكی ئه ش����كه وته كه و حه قیقه ت به زیندانییه كان بڵێت و رێگای رزگاربونیان پیش����ان ب����دات، ئه گه رچی

توشی تاڵی و كێشه و گرفتیش ببێت.هه مو س����ه ركه وتنێكی گ����ه وره بڕێك له مه ستیی تێدایه ، زۆر گرنگه سیاسی و رۆشنبیران سه رمه ستانه وه ك داكۆكیكار ده س����ته ویه خه ببن����ه وه له گه ڵ كێش����ه قوڵ و تاریكه كانی پرس����ی كوردو به ره و روناكییان ببه ن كه پیش����اندانی هه تاوی س����ه ربه خۆییه ، نه ك س����ێبه ری تیشكی دیموكراسی و جیهانگیری بكه نه ئامراز بۆ شكستپێهێنانی دۆزی راستینه ی كورد.

دالوەر عه لی سۆفی

ئ����ەو کات����ەی کاوە گەرمیان����ی چاوی لێکئەنێ، ئەو کاتەی قەڵەمی ئەو گەنجە خێرنەدیوە ئەکەوێتە سەر زەوی، کاتێ گولەی تفەنگی جه لالدێك له سەرپۆش����ە ڕەشەکەی دایکی کاوە ئەداو ئەیسوتێنێ، کاتێ ش����ریخەی تەق����ەی چەکی چەند ترس����نۆکێ کۆرپەکەی س����کی شیرینی هاوس����ەری کاوە دائەچڵەکێن����ێ، ئەو ساتەی دەمی ش����یرین تاڵ ئەکەن، کە چ����اوی ژوری ڕٶژنامەنوس����ێکیان کوێر ک����رد، لەودەمەیدا خوێنی قەڵەمێکی دژ به گەندەڵی بس����تێ خاکی حەوش����ەی ماڵێکی برس����ی س����ور ئ����ەکا. ئەوکاتە گەرمیان ئەنفالکرایەوە، ئەودەمە بەندە، دوربو له واڵت و حوکمی غەدر، بەاڵم... قەتماغەی هەم����و زامەکەن هەڵکەنران و کوالن����ەوەو برینەکان هاتنەوە س����وێ، هەم����و ئ����ەو ناهەقیان����ەی ل����ەم خاکە پانۆرامای گ����وزەراوە، وەک س����وتاوەدا مێژویەکی ئەتککراو، هاتەوە یادم، هەر له خوێن����ە بەناهەق ڕژاوەک����ەی جەمالی عەلی باپیرو ش����ێرکۆی شێخ عەلیەوە، تا ئ����ەو پەتان����ەی کە گیان����ی کوڕانی داوێنسپی و تەمەن له خونچە خونچەتری ئەدروەوە، تا ئەو دەس����تڕێژانەی س����ەر ب����ەردە نوێژی مزگەوتەک����ەی گەڕەدێ و ش����ەڕەکانی قڕناقەو پشتئاشان، یا ئەو چەکە مەزنان����ەی، پیاوە مەزنەکانی پێ ئەک����وژران، ئەو کات����ەی مەدالیا ئەکرا به بەرۆک����ی بکوژەکەی ئارام و ڕیش����ەدا، ئ����ەو کات����ەی درۆی ش����اخداری کەناڵە

ڕوزەردەکان����ی ئەمڕۆ، ی����ادەوری ئێزگە تەڵخ ال دوێنێمان خشەخش����کەرەکانی ئ����ەکا، ئازادکردنی گ����واڵو پرژێنەکانی هەکاری، ئابڕوتکانەک����ەی هەڵەبج����ە، پاڕانەوەکان له ش����ای ئێ����ران، ئەو نامە ڕس����وایانەی بۆ دیکتاتۆەک����ەی بەغدا، ئەنێردران، گرتنەوەی هەولێرو ئەتککردنی پەرلەمانی شەرم، بۆ ئەو شەرم نامەیەی کردی����ان به مێژوم����ان، دەرکەوت خۆیان له پشتە، قەدەریان دەس����تی بودەڵەو، کاوە گیان تەنها ش����تێک کە ئاسودەت ئەکات ئەوەیە کە بێش����ەرم ئەم دنیایە جێدێڵی، ئەگ����ەر دنیایەکی تر هەبو پیا گوزەرت کرد، سەرت بڵند، دەنگت دلێر، قسەت هەق، چاوت نەترس، قەڵەمەکەت بەبڕش����ت، شێرئاس����ا ئەنەڕینی و هاوار ئەکەیت ئەڵێی، بس����تێ خاکی نیشتمانم نەفرۆشتوە، چەکێکی خیانەتم نەکردۆتە ش����انم، چ����اوی خیانەت����م نەبڕیوەت����ە خانەوادەی هێچ ش����ەهیدێ، لەش����کری هیچ دکتاتۆرێک����م پەلکێش نەکردوە بۆ س����ەر ئەم خاکە، فایلەک����ەم تەنها یەک پەڕەی����ە، وا له باخەڵما ها بیگرن، ڕۆژی له دایکبونم، ڕۆژی ش����ەهیدبونم، لەگەڵ نوسینی چەند پەرەگرافێ له ڕاستی و هەق وتن، هیچی تری لێ نەنوسراوە خیانەتی تی����ا نیە، تااڵنی و فرۆش����تنی خاکی تیا نی����ە، تەنها ه����اواری من ب����ۆ عەدالەت بوەو بۆ ئینساندۆس����تی، بۆ خستنەڕوی غەدر و ڕس����واکردنی جه لالده کان بوە بۆ دەرخس����تنی ڕاس����تی، بۆ ئاشکراکردنی ناهەقی����ەکان بوە، بۆ ڕێزگرتن له ئافرەت ب����وە، م����ن تەنه����ا دژی گەندەڵی بوم،

فایلەکەم س����پیە به سەد حیزب و به سەد سەرکردە لەکەدار ناکرێت.

کاوەی غەدرلێک����راو، ئەگ����ەر به کاروانی خوێنا گ����وزەرت کرد، به سەردەش����ت و س����ۆران بڵ����ێ هەم����و ئەوان����ەی دورن له خیانەت، هەمو ئەوانەی مرۆڤدۆس����تن هەمو ئەوانەی عاش����قی ڕاس����تین هەمو ئەوان����ەی ڕێ����زی ش����ەهیدانیان الی����ە، لەیاد هەڵەبجەی����ان ئەنف����ال و ئەوانەی نەکردوە و نەفرۆشتوە، هەژاران فەرامۆش ناکەن، ئەوانەی ک����ە بەکۆنە پیاوەکانی بەعس ناڵێن جوامێر، ئەوانەی دۆس����تی

جوانی و عەدالەتن، س����ەر دائەنەوێنن بۆ خوێن����ی به ناهەق ڕژاوت����ان، ئەگەر هەر قسەش بو دڵنیابه قەڵەمێک هەیە مێژو وەک خۆی ئەنوس����ێتەوە غەدر له کەس ن����اکات خوێنی بەناه����ەق ڕژاوتان ئەکا به س����ومبولی ڕاستی، الپەڕەیەکی زێڕین بۆ ئێوەی له پاکی پاکتر ئەنوس����ێتەوە، ئێوە مێژوتان کەم و بێگەردە، بکوژانیش مێژویەکی درێژو پڕ له ش����ەرم فایلێکی قورس����ی پڕ خیانەت و پڕ شەرمەزاری، کاوە گیان تۆش و بکوژانیشت، مێژوتان موبارەک، هەرکەس به پێی خۆی.

نیاز نه جمه دین

رۆب���ه رت له ینی هاواڵت���ی ئه مه ریكی له ب���ه ر هۆیه كی نه زان���راو ناوی یه كێك "winner-وینه ر" ده نێت له منداڵه كانی )سه ركه وت( و دوا منداڵیشی به "لوزه ر-تۆم���ار فاش���یل(، )دۆڕاو- "Loser

ده كات.دوات���ر باس���ی چاره نوس���ی ئه م دو منداڵ���ه ت بۆ ده كه م، به اڵم با ئێس���تا له پرسیارێك رابمێنین: ئایا ئه و ناوه ی ئ���ه م باوك���ه به منداڵه كه ی به خش���ی كاریكرده سه ر ژیانی یان، وه ك ستیڤن لیڤیت و س���تیڤن دوبنه )2005( ده ڵێن، ئ���ه وه ژیانی بو له ناوه ك���ه دا پێچه وانه ب���وه وه ؟ ئ���ه م دو ئابوریناس���ه رایان وای���ه یه ك���ه م ده س���تێوه ردانی دایك و ب���اوك له ژیان���ی من���داڵ له ناونانیه وه ل���ه و ك���ه س زۆر ده س���تپێده كات. ب���اوه ڕه دان كه به چ���ی بانگت ده كه ن دیاری ناوچه وانت له به خت و به ش���ێك ده كات. كۆمۆنیسته كان له خۆشه ویستی لینین و ستالین و ئیسالمیه توندڕه وه كان ئه م "ب���ن الدن"ه وه له خۆشه ویس���تی منداڵه كانیان. به خش���یوه ته ناوانه یان ئ���ه وان ل���ه م رێگایه وه خوازی���ار بون منداڵه كانی���ان بچنه وه س���ه ر رێی ئه و مرۆڤه بااڵده ستانه . له پێشمه رگایه تیدا، نازناو جێ���ی ناوی ده گرته وه ، چێژێكی ده به خش���ی به كه س���ه كه تایبه ت���ی كاتێك ناوی ش���ۆڕگێڕێكی ناس���راوی

به رده كه وت. نی���ن. ئه م���ه ه���ه ر پاڵن���ه ره كان پێگه ی ده رفه ت و كه لتورو به گش���تی، ئاب���وری و سیاس���ی كارده كاته س���ه ر ئه م بژارده ی���ه . خێزانه كان به پێی ئه و گروپ���ه كۆمه اڵیه تیه ی خۆیانی له گه ڵدا حساب ده كه ن ناو هه ڵده بژێرن. خێزانی ره شپێس���ت به ده گم���ه ن نه بێت ناوی بۆ كۆرپه كانی، نابه خشێته سپیپێست لۆمه ی هاوڕێكانی ئه وه ی كه س���وكارو گوندنشینی لۆجیك، به هه مان نه كه ن. ت���ه واو جی���اواز له شارنش���ینی ناوێك هه ڵده بژێ���رێ. ناو هه ندێجار ئاس���تی خوێنه واری و رۆشنبیری یان بیروبۆچون و ته نانه ت ئاس���تی دارای���ی خێزانه كانی ئابوریه وه ، ل���ه روی پێده ناس���رێته وه . گرفته كه ل���ه وه دا س���ه رهه ڵده دات كه ناو س���یگناڵێكه ، ئه ویدیكه )بۆ نمونه خاوه نكار( له رێیه وه شوناسی تۆی پێ

هه ڵده سه نگێنێت.توێژه رێك بۆ ئامانجی توێژینه وه كه ی "س���ی ڤی" ده نێرێت بۆ زۆر خاوه نكار، به اڵم به دو ناوی جیاوازه وه . یه كێكیان ناوی كه سێكه پتر كۆچبه ر یان كه مینه ئه ویتریان سپیپێسته كان. وه ریده گرن، له ئه نجامدا ناوه كه ی دوه م چاوپێكه وتنی زیات���ری بۆ دێته وه . ب���ه م مانایه ، "ناو س���زای ئاب���وری هه ی���ه ". خاوه نكاری سپیپێست مه رج نیه رقی له ره شپێست بێت، به ڵكو ناوه كه سیگناڵ ده نێرێت و به ڕێوه ب���ه ری ی���ان به خاوه ن���كار سه رچاوه ی مرۆیی ده ڵێت "ئه و كه سه س���ه ر به چ جۆره خێزانێكه و تواناكانی چه نده ". خاوه نكاران ئه و ته سه وره یان الیه كه ره شپێس���ته كان به گشتی كاراو به توانا نین، خێزانه كانیش���یان له روی رۆش���نبیریه وه هه ژارن. له ب���ه ر ئه مه ، به خت���ی وه رگرتنی كه مت���ر ده بێت، با له "سی ڤی"ه كه یش���یدا درۆی گه وره ی

پێنه زانراوی چنی بێت.به اڵم ن���او پێگه یه كی جێگیری نییه ، وه ك ش���وناس ی���ان به پێی ئ���ه وه ی هه میش���ه له گۆڕاندایه . پێده چێت ئه وه سروش���تی مرۆڤایه ت���ی بێ���ت كه تا ئێس���تا باشترین ش���ته كان، له كاره باو كۆمپیوته ره وه تا به ناو ده گات، سه ره تا به ده س���تی كه مین���ه ده گ���ه ن، دواتر ناوچه خواره وه و چینه كانی داده به زنه س���ه رچاوه ی هه مان به پێی دوره كان. پێش���و، نوێترین و ناس���كترین ناوه كان به كاریده هێنن، سپیپێسته كان سه ره تا له ناو ئه مانیش���دا ده وڵه مه نده كان. بۆ نمونه ، "دیجای" بۆ كچانی ره شپێسته ، له كۆی )626( "دیجای" له 1990ه كاندا، 591یان ره شپێست بون. به اڵم كه چاوت یه كسه ر ده كه وێت "ئیملی" به وش���ه ی وێنه ی كچێكی س���پی دێت���ه زه ینت. به تێكڕا، ئ���ه و ناوانه ی له )1970(كاندا سپیپێس���ته كان به كاریانهێناوه ، ئێستا كۆن بوه و زۆربه ی كات ره شپێسته كان

له 1980كاندا وه ریانگرتوه ، یان له شارو ده په ڕێت���ه وه له ده وڵه مه نده كان���ه وه ب���ۆ گوندو ه���ه ژاران. ئه م پرۆس���ه یه له واڵتێك���دا كه بازنه ی ن���ه وه كان خاو

ده شكێت زۆرتری پێده چێت.م���ه رج نی���ه ناوگۆڕین هه میش���ه بۆ خۆپاراس���تن بێ���ت له س���زای ئابوری. س���ه رباری پیش���اندانی ئینتیم���ا ب���ۆ ن���ه ژادو بۆچونی سیاس���ی، بنه ماڵه و ك���ه خوش���كه كه ت، براك���ه ت، ی���ان هاوس���ه ره كه ت رق له ناوه ك���ه ی خۆی هه ڵده گرێت، یان توش���ی گرفت ده بێت نوێ ده یه وێت وش���ه یه كی له گه ڵیدا و، هه ڵبژێرێت، هه ندێج���ار بۆ ئه وه یه له و رێیه وه مۆدێرنیتی خۆی پیشان بدات، بڵێت "من س���ه ر به ن���ه وه ی كۆن نیم، من هاوچه رخم"، چونكه ده ترس���ێت تۆ له سه ر ناوه ته قلیدیه كه ی سزای بده یت، النیكه م به نه خوێنه واری بزانیت. كه واته سه یر نیه "خه دیجه "ی خوێندكاری من )وه ك لێم پرس���ی !( ئه گه ر له به ر دڵی دایك���ی نه بوایه حه زی ده كرد ناوه كه ی خۆی بگۆڕێت. ره نگه بۆ پیش���اندانی له داتاك���ه ی بێ���ت، هاوچه رخب���ون كالیفۆرنیاش���دا ئ���ه وه ده ركه وتوه كه )30%(ی ن���اوه كان نوێن و بۆ یه كه مجار

به كارهاتون.ئه مه پێش���نیاری ئ���ه وه ده كات ئه و كۆمپانیا زه به الحانه ی كه پێیان خستۆته بازاڕه فره نه ژادو كه لتوره كان، به تایبه ت له ناوچه كانی باشوری عێراق كه كێشه ی شیعه و سوننه به خه س���تی له ئارادایه ، ده بێت وریابن به هۆی ناوی كه سه كه وه كادری به توانا له ده س���ت نه ده ن، یان رێگا نه ده ن ناو س���زای ئابوری به دوادا بێت. ئه گه ر ش���یعه مه زهه بێك به شی به ڕێوه ، به رێ���ت س���ه رچاوه ی مرۆیی بناسێته وه و سوننیه كان ناوی ده شێت به پێچه وانه ش���ه وه . وه ریاننه گرێ���ت، هه روه ها، له ئاس���تی ناوخۆش ده شێت زۆر ك���ه س بێب���ه ش بب���ن له ئیش به و گوندنش���ینییان ناوێك���ی هۆی���ه وه هه یه . بۆ نمونه ، به ڕێوه به ری به ش���ی ته سویق یان سه رچاوه ی مرۆیی ئه گه ر شۆخێكی ناسكی شار بێت و پێویستی به فه رمانبه رێك بێت بۆ به شه كه ی، ره نگه "عه ب���دواڵ" ی���ان "لوقمان" وه رنه گرێت! ئه گه ر كوڕیش بێ���ت ره نگه "عه تیه " و

"جه یران" وه رنه گرێت.له گه ڵ هه مو ئه مانه شدا، ئه گه رچی ناو سیگناڵێكه و كێشه ت بۆ دروست ده كات، چاوه ڕێ���ی ئه وه مه كه ك���ه منداڵه كه ت به "زی���ره ك" له فه رمانگ���ه ی ره گه زنامه تۆمارك���رد ئیدی زی���ره ك ده رده چێت، یان خۆیان له ڕێی گۆڕینی ناوه كه یانه وه ده توانن چاره نوسیان بگۆڕن. "لوزه ر"ی كوڕی رۆبه رت له ین به هه وڵ و تێكۆشان بو به ئه فس���ه ری پۆلیس و له وه ش سڵی نه ده ك���رده وه به ناوی خۆی���ه وه بانگی بكه ن، كه چی"وینه ر" بو به تاوانكارێكی ترس���ناك و به ش���ێكی ژیانی له زیندان ده برده س���ه ر. ب���ه م مانای���ه ، ژیانی خێزان به ڵكو ته نانه ت نه ته وه كه ش���ت پێچه وان���ه ده بێت���ه وه و له ناوه كه ت���دا رێژه یه ك���ی به رز له چاره نوس���ت دیاری

ده كات.

بیرورا)407( سێشه ممه 2013/12/17 14

دورنزیک گۆشه‌یه‌که

‌‌سه‌ردار‌عه‌زیزو‌نیاز‌نه‌جمه‌دین‌‌ده‌ینوسن

ناو‌چاره‌نوس

ئه گه رچی ناو سیگناڵێكه و كێشه ت بۆ دروست ده كات،

چاوه ڕێی ئه وه مه كه كه منداڵه كه ت به "زیره ك"

له فه رمانگه ی ره گه زنامه تۆماركرد ئیدی زیره ك

ده رده چێت، یان خۆیان له ڕێی گۆڕینی ناوه كه یانه وه ده توانن

چاره نوسیان بگۆڕن

به شێك له ده سته ی رۆشنیرانیش دوچاری په تای دیموكراسی و

جیهانگیری بون. له نیشانه به رچاوه كانی

توشبوان، وه همی فكری و گۆشه گیری

مه عریفییه ، ده رئه نجامه كانیشی

ئه وه یه له جیاتی خه ڵكی كوردستان بیرده كه نه وه ،

قسه ده كه ن، بڕیار ده ده ن

نامەیەکی‌بێ‌ناوونیشان‌‌‌

گۆشه‌گیری‌رۆشنبیرو‌سه‌ربه‌خۆیی

15 (407( سێشه ممه 2013/12/17 tandrostyawene@gmail.comته‌ندروستی

ئاژار دو هه فته جارێك

ئیسماعیل عوسمان ده ینوسێت

تیرۆرو تۆقاندنتێكدانی ئه منی رۆحیی نه ته وه یه ك

ئاسایش���ی رۆحی���ی نه ته وه ی���ه ك پێش ئه وه ی چه مكێكی زانستی سیاسی بێت، كارلێك زانس���تی ده رونی���ه ، چه مكێكی له گه ڵ یه ك���ه و پێكهاته كان���ی ناو رۆحی مرۆڤه كان���دا ده كات، ه���ه ر كاتێ���ك ئه م چه مكه له هه ر ش���وێن و واڵتێك���دا كه وته ب���ه رده م مه ترس���یه وه ، ئ���ه وكات ژیانی تاكه كانی كۆمه ڵگا و ئاسایشی كۆمه اڵیه تی

ده شێوێنرێت.پزیش���كیی به مان���ای ئه گ���ه ر تی���رۆر لێكیبده ین���ه وه ، كۆتاییهاتن���ی زینده گی تاكه ، ب���ه اڵم به هه مو مانایه ك ئه م جۆره له ته سفیه ی جه س���ه دی زه برێكی ده رونی كوشنده ده دات له ژیانی هه مو ئه و تاكانه ی كه نزیك ئه و دی���ارده وه ن، هه روه ها ئه و كۆمه ڵگایه ی ك���ه ته نفیزی ئه م كرده وه ی

تێدا ده كرێت.ئه گه ر سه یری مێژوی ئه م جۆره له تیرۆر بكه ی���ن، ئ���ه وا له س���ه رده می شۆڕش���ی فه ره نسادا ئه وكاته ی كه شۆڕش كۆتایی دێت، س���ه رتاپای ئه و واڵت���ه بۆ ماوه ی ساڵێك روبه روی دیارده ی تیرۆر و تۆقاندن ده بێته وه ، دوای كۆتایی چه ندین ساڵێك له و دیارده یه خه ڵكی فه ره نسا به دۆخێكی زۆر دژواری ده رونی���دا تێپه ڕبون، ئه وه ش كاریگه ری���ی ده رونی خراپی كرده س���ه ر

ئاسایشی كۆمه اڵیه تی ئه و واڵته .ماوه یه كه دیارده ی تیرۆر له كوردس���تاندا له تی���رۆری كه س���ایه تیه باڵوبوه ت���ه وه ، تاوه كو سیاس���یه كانه وه كۆمه اڵیه ت���ی و رۆژنامه ن���وس و تی���رۆری ده گات���ه میدی���اكاران، ئه م���ه ش له ڕوی زانس���تی ده رونیه وه دو مه به س���تی له پش���ته وه یه ، ترس���ێكی باڵوكردن���ه وه ی یه كه می���ان، )phsycatry Phobia( ده رونی���هله ن���او هاواڵتیان���دا به مه به س���تی ترس و تۆقاندن، دوه میان كوش���تنی هه مو ئه و كاره كته رانه یه ، كه ش���ۆڕش و خێمه كانی ش���ۆڕش به مه ترس���یان ده زانن بۆ سه ر

هۆشیاری نه ته وه یی رۆحی میلله تێك.له ئێس���تادا ئه م ترس و فۆبیایه به جۆرێك ته شه نه ی س���ه ندوه ، كه هاواڵتیانی ئه م هه رێمه ی توشی ش���ۆكێكی ده رونی زۆر خراپ كردوه ، ئه منیه ت���ی هه مو تاكێكی ئ���ه م كۆمه ڵگای���ه ی خس���توه ته به رده م مه ترس���یه وه ، ته شه نه سه ندنی ئه م جۆره له ت���رس و تۆقاندن ده بێت���ه هۆی ئه وه ی ئاس���ایی خۆیان له ژیان���ی هاواڵتیان���ی

داببڕێن.دیوێك���ی دیكه ی ئه م تیرۆره ، بكه ره كانی ئ���ه م دیارده ی���ه ن كه س���انێكن ئه گ���ه ر له ڕوی زانس���تی ده رونیه وه ناویانلێبنێین پێیانده ڵێن توش���ی نه خۆش���ی عوساب (عصاب( بون، ئه م نه خۆش���یه ده ماری و ده رونییه ی كاره كته ره سیاسیه كان هێنده كاردانه وه و شپرزه یی توش���ی ترسناكه ر له س���ه ر ده رونیی ك���ردون، كاردانه وه ی شه قام و كۆمه ڵگا دروستكردوه ، به جۆرێك كه ده س���تیان ده چێته خوێنی هاواڵتیانی ش���ه قام و له به رده م كۆمه ڵگای���ه وه ئه م ماڵه كانی خۆیان ده یانده نه به ر ده س���ت رێژی گولله ، به بێ ره چ���اوی هیچ جۆره

داب و نه ریتێكی كۆمه اڵیه تی !ئه م جۆره كه س���انه نائاسایین و پێویسته راهێنانی ده رونییان پێبكرێت و بگه ڕێنه وه ناو نه خۆشخانه ده رونییه كان، له كۆمه ڵگا دوربخرێن���ه وه تاوه ك���و كۆمه ڵ���گا لێیان زه ره رمه ن���د نه بێ���ت، هه روه ه���ا له ژێ���ر چاره س���ه ری ده رونییدا بن بۆ ئه وه ی ئه و زه بره ده رونییه كوش���نده یه ی كه له دوای شۆڕش���ه وه له ناخیاندا چه كه ره ی كردوه

كۆتایی پێبهێنرێت.خاڵێكی دیكه ی ئه وه یه ئه و كۆمه ڵگایه ی كه ئه م جۆره له تیرۆری تێدا گه شه ده كات، ئه گه رچی له روی ده رونیه وه توشی ترس و تۆقان���دن ده بێت، به اڵم ب���ۆ ڕه وینه وه ی ئه و ترس���ه په ناده باته ب���ه ر هۆكاره كانی به رگریكردن له خۆی كه ئه ویش هه ڵگرتنی هه مو ئه و هۆكارانه یه ك���ه توندوتیژییان پ���ێ ئه نجام ده درێن! ئه وه ش هێنده ی تر ئاسایش���ی كۆمه اڵیه ت���ی ده خاته به رده م

مه ترسیه وه .پێویس���تی تۆقاندن���ه ت���رس و ئ���ه م بۆ هه یه ، ره وین���ه وه به هێوركردن���ه وه و ئ���ه وه ی ئارامیی ده رون���ی بگێڕیته وه بۆ هه رێم و سه رۆكایه تی پێویسته كۆمه ڵگا، په رله مان له رێگای كه ن���اڵ و میدیاكانه وه هه وڵ���ی هێوركردن���ه وه ی ب���ده ن، الیه نه ئه منیه كانیش راس���پێرن بۆ ئه وه ی هه مو ئه و كه س���انه ی ك���ه له م ج���ۆره ترس و تۆقاندنه ده ستیان هه یه ، بگرن و راده ستی دادگایان بكه ن، بۆ ئه وه ی ئه و پش���ێوییه ده رونی ئارامی���ی نه مێنێت و ده رونیی���ه له رێگای یاساوه بگه ڕێته وه بۆ هاواڵتیان.

په یمان هیوا محه مه د، پزیشكی پایه بڵند

منداڵم نه هێڵم ده مه وێ����ت نه خۆش: ببێت، چه ند جۆر مه نع هه یه بیكه م؟

دكتۆره په یمان: چه ندین رێگه هه یه بۆ رێگرتن له منداڵب����ون، له وانه به كار هێنانی حه بی مه نع و له وله ب و كۆندۆم و ده رزی و حه بی هۆرمۆن و مه نعی ته بیعی

كه له الیه ن پیاوه وه ده كرێت.نه خۆش: كام جۆره یان باشه بۆ من و

زیانم پێناگه یه نێت؟دكت����ۆر په یمان: مه نع����ی ته بیعی كه پیاوان ده یكه ن باش����ترین ج����ۆره كه كه مترین زیانی له ڕوی ته ندروس����تیه وه ب����ۆت هه یه ، به اڵم ئ����ه م حاڵه ته ئه گه ر به باش����ی نه كرێت و وریا نه بیت ئه گه ری

ئه وه ی هه یه سك دروست بێت.ئ����ه م جۆره یان زیانی نه خۆش: ئایا ب����ۆ پیاوه ك����ه م نابێت، ئه ڵێن توش����ی

پشتئێشه ی ده كات؟دكتۆره په یمان: نه خێر هیچ زیانێكی

بۆ پیاوه كه ت نابێت.نه خۆش: له وله بم داناوه ، به اڵم هه ست

ده كه م خوێنم هه یه ؟دكتۆره په یم����ان: له كاتی بونی ئازار یاخ����ود خوێن، پێویس����ته س����ه ردانی

پزیشكی ژنان بكه یت، چونكه له وانه یه كێشه یه ك له له وله به كه هه بێت و ببێته

هۆی نه خۆشی بۆت.نه خۆش: له وله ب توش����ی هه وكردنی

ناوله شت ده كات؟دكت����ۆره په یم����ان: به ڵ����ێ ئه گه ری توش����بونت هه یه به هه وك����ردن، چونكه ئه وه ش����تێكی نامۆیه كه له ناو له شت داده نرێ����ت بۆیه ئه گه ری هه یه توش����ی حه ساس����ێت یاخود ناول����ه ش خوران و

بونی ته ڕایی و خوێنت بكات.نه خۆش: تازه ش����ومكردوه ، ئه توانم

مه نع بكه م؟دكت����ۆره په یمان: خۆی باش����تروایه ئه و كه س����انه ی تازه ش����وده كه ن هیچ جۆره مه نعێك نه كه ن، ب����ه اڵم له كاتی نابێت له ش����ه ش مانگ مه نعكردنی����ش

زیاتر بێت.نه خۆش: من حه بی مه نع به كارده هێنم،

ئایا زیانی هه یه ، زیانه كان چین؟دكتۆره په یمان: هه مو جۆره مه نعه كان زیانی����ان هه یه ، حه بی����ش له وانه یه كه زیان����ی خۆی هه یه و زیانه كانیش بریتین له زیادبونی موی له ش، زیادبونی كێش، مانگانه س����وڕی هۆرمۆن، تێكچون����ی تێك����ده دات، ت����وڕه ت ده كات و چه ن����د

نیشانه یه كی تر.

پرسیاری نه خۆش و وه اڵمی پزیشكه ته

تایبه کی

شه یگۆ

کانشیه

ه خۆبه ن

سودی زه یتی زه یتون ده زانی ؟

یه كێك له و خۆراكانه ی كه پسپۆرانی بواری خۆراك ئاماژه به به كارهێنانی ده ك����ه ن و رونیانكردۆته وه كه چه ندین سودی بۆ جه سته و چه ندین جۆره نه خۆشیی هه یه بریتیه له زه یتی زه یت����ون. ده كرێت ئه م جۆره زه یته به كاربهێنرێت بۆ چاره س����ه ری هه ندێ حاڵه ت كه له وانه یه رۆژانه توش����مان ببن، ئه مانه ی خواره وه ئه و حاڵه تانه ن كه ده كرێت زه یتی زه یتون س����ودی

بۆیان هه بێت:قه ب����زی و به ردی زراو: ب����ۆ كه مكردنه وه ی ئه م دو

حاڵه ته رۆژانه پێش نانخواردنی به یانی یه ك كه وچك زه یتی زه یتون بخۆ.

بۆ ئه وانه ی گه ده یان الوازه بۆ پاراستنی گه ده یان: كه وچكێك زه یت بخرێت����ه كوپێكی ئاوه وه به یانیان

پێش نانخواردن بخورێته وه .هه وكردن����ی پوكی ددان: زه یتی زه یتون گه رمبكه و

دواتر رۆژانه سێجار غه رغه ره ی پێبكه .بۆ نه رمكردنی قژو هه ڵنه وه رین: باشتروایه رۆژانه

قژ و بێخی سه ری پێ چه وربكرێت.

ل���ه و یه كێك���ه كه مخوێن���ی نه خۆش���یانه ی ك���ه زیاتر توش���ی ژن���ان ده بێ���ت، ب���ه اڵم پیاوانیش بێب���ه ش ناب���ن له م نه خۆش���ییه . هۆكاری سه ره كی ئه م نه خۆشییه

نه خواردنی خۆراكی ته ندروسته .نیش���انه ه���ه ره باوه كانی ئه م له گێژبون و بریتین نه خۆش���ییه بێهێ���زی و ته ركی���زو نه مان���ی پێس���ت. زه ردهه ڵگه ڕان���ی ماده ی كه مبونه وه ی هه روه ها

ئوكسجین له له شدا.

چه ند نیشانه یه كی كه مخوێنی

زه ردبونی ره نگی پێست و

به ته نگه نه فه س���ی . هه س���تكردن به ساردبونی هه س���تكردن گێژبون و

ده ست و قاچه كان.

هه ستكردن به سه رئێشه ی به رده وامكه مخوێن���ی زۆرج���ار هۆكاره كه ی ل���ه ش ك���ه ڤیتامینات���ه كه می���ی پێویس���تێتی وه ك ئاس���ن و چه ن���د ڤیتامینێكی تر كه له ش پێویستێتی

بۆ چاالكییه كانی رۆژانه .ئه و خۆراكانه كه ماده ی ئاسنیان تێدایه بریتین له جگه رو گۆشتی سورو نۆك و نیسك و پاقله مه نییه كان وه ك م���اش، كه ره وزو س���پیناغ و پاقله و به گش���تی می���وه كان قه ڕنابی���ت و

به تایبه تی ترێ و قه یسی و هه نجیر.

ئه مانه نیشانه ی كه مخوێنین

هه ن����دێ هه له هه ن كه ژن����ان له كاتی رۆژانه ده ده ن و ئه نجام����ی ئارایش����ت ئه م هه اڵن����ه دوباره ده كه نه وه ، ئه مه ش ده بێته هۆی ناش����یرینكردنی روخسارو

پیربونی پێستیان.هه ڵه ب����اوه كان كه ژن����ان ئه نجامی

ده ده ن له كاتی ئارایشت:له س����ه ر پێستی ته نها س����ه رنجدان

ده موچاو. زۆرج����ار وا باوه له كاتی ئارایش����ت و بایه خدان به پێست و پاراستنی له پیری ته نها خۆمان به ده موچاوه وه س����ه رقاڵ ده كه ین، به اڵم نیش����انه كانی پیربونی پێس����ت ته نها له ده موچ����او نیه به ڵكو مل و س����نگ و ده س����ته كان به ش����ێكن له ش����وێنه كانی جه س����ته كه پیرییان پێوه دیار ده بێت. بۆیه زۆر پێویس����ته له كاتی به كارهێنانی مه ڵهه می دژه خۆر بۆ هه مو ئه و ش����وێنانه به كاربهێنرێت بۆ پاراس����تنیان له پیری����ی و مانه وه یان

به جوانی .به ماكیاجه وه . كاتێك وه رزش����كردن تۆ بڕێك ئارایشتت كردوه له هه مانكاتدا راكردن و یاخ����ود راهێناێ����ك چه ن����د رۆیش����تن به پێ ئه نجام ده ده یت ئه وه كونه كان����ی پێس����تت ده كرێت����ه وه كه ئه مه یان هه نگاوێكی باش����ه . به اڵم ئه و ئارایشتانه ی س����ه ر پێست ئه و كونانه

داده خه ن و ناهێڵن عاره قی پێس����ته كه س����ه ر

ده ره وه ، بێت����ه ه ه����ا و هه ر

ئه بێت����ه ی ه����ۆ

كۆبونه وه ی به كتریا له س����ه ر پێس����ت و ده ركه وتنی زیپكه ی عازه به .

به كار هێنانی ڤێری قژ وشك كردنه وه راسته و خۆ دوای شتنی قژ.

له كات����ی ق����ژ وش����ككردنه وه نابێت به ڵكو به كاربهێنیت. ڤێر راس����ته وخۆ سه ره تا به خاولی به باشی وشكبكرێته وه چونك����ه ئه و ڤێره ئه بێته هۆی پچڕانی ق����ژه كان له س����ه رتاڵی و

له بێخه كه ی .

له كاتی ئارایشت، ئه م هه اڵنه مه كه رێگری له مناڵ بون

‌په‌روه‌رده(407( سێشه ممه 162013/12/17 xwindnyawene@gmail.com

هه رجاره و که سێک ده ینوسێت

ته‌خته سپی

ئا: جوتیار شه ریف

به پی ئه و زانیاریانه ی ده ست ئاوێنه كه وتون، له كۆی )130( هه زار

مامۆستا، نزیكه ی )70-80( هه زاریان مانگانه ئابونه ده ده ن به یه كێتی

مامۆستایان كه كۆی ده كاته نزیكه ی (210-240( ملیۆن دینار.

زانیارییه كانی ئاوێنه ئاشكرای ده كه ن ك���ه مانگانه به پی په ی���ڕه وی ناوخۆو یاس���ای ژماره 4ی په رله مان، 70%ی ئه و پاره یه بۆ ده سته به ری مامۆستایان داده نرێ���ت كه ده كات���ه )168-147(ملیۆن دینار، س���ااڵنه ش ده كاته زیاتر ل���ه )2.5( ملیار دین���ار. له كۆی ئه و پاره ی���ه ش 20%ی ئابونه كه داده نرێت بۆ خه رجی لق���ه كان كه ده كاته )42-48(ملی���ۆن دین���ار ك���ه ژماره یان 12 لق���ه و هه ریه كێكیان نزیكه ی )4-3.5(ملیۆن دین���اری به رده كه وێ���ت، به پی زانیارییه كانی ئاوێنه پاره كه به یه كسانی دابه ش نابێت به س���ه ر لقه كاندا چونكه به پی ژماره ی ئه ندامه له س���نوری هه ر لقێكداو س���نوری هه ندێ ل���ق ئه ندامی كه مه و هه ندێ لقی تر ئه ندامیان زۆره و به وپێیه ش ڕه نگ���ه هه ندێ لق مانگانه (10( ملی���ۆن دین���اری به ربكه وێ���ت و

هه ندێكی تر كه متر له 1ملیۆن. به وته ی ئه ندام لقێك كه نه یویس���ت ن���اوی بهێنرێ���ت، 10%ی ئابونه كه بۆ س���كرتاریه تی یه كێتی مامۆستایانه كه مانگان���ه ده كاته نزیك���ه ی )21- 24( ملیۆن دینار، ئه مه جگه له وه ی بودجه ی كه مامۆس���تایان یه كێتی مانگان���ه ی ملیۆن )34( له حكومه ت وه ریده گرێت دیناره و بۆ س���كرتاریه ت ده ڕوات، واته

ك���ۆی داهات���ی س���كرتاریه ت مانگانه ده كاته )55-59( ملیۆن دینار.

به وته ی ئه و ئه ندام لقه ، سكرتاریه ت هێنده ی لقێ���ك خه رجییان نیه و ته نها كرێ بینای دو سێ لق ئه ده ن كه له سێ چ���وار ملیۆنێك زیاتر نیه . وتیش���ی ،

"س���كرتاریه ت دو ئۆتۆمبیل���ی جۆری پڕادۆی كڕی���وه و ئێمه ش به ئۆتۆمبیلی

خۆمان ئیشی لقه كان ده كه ین".یه كێتی س���كرتێری م.عه بدولواحید ئه ن���دام زانیاریه كان���ی مامۆس���تایان به ئاوێنه ی دوپاتك���رده وه و لقه ك���ه ی راگه یان���د، " به ڵ���ێ 2 پڕادۆمان بۆ دو جێگر كڕی���وه هه ر یه كێكی���ان به بڕی 20 ه���ه زار دۆالر )دو ده فته ر دۆالر(و باقیه كه شی به قیستی 4 مانگ". ناوبراو ئه وه ش���ی ئاش���كراكرد، "پڕادۆیه ك���ی مۆدێل 2008یان كڕیوه بۆ لقی سلێمانی

به بڕی 24500 دۆالر". م. عه بدولواحید وتیشی : "به نیازین 6 ئۆتۆمبیل���ی دیك���ه ب���ۆ 6 لقی تر ده س���ته به ری له س���ندوقی بكڕی���ن و مامۆس���تایان له م���اوه ی 18 مانگدا 2 ملیارو 422 ملی���ۆن دینار كۆبوه ته وه و 1 ملی���ارو 973 ملی���ۆن دیناری بۆ 9 نه خۆش و مامۆس���تای ه���ه زارو 882 كه مده رامه ت خه رجك���راوه به پێی ئه و

25خاڵه ی دانراوه بۆ ئه و مامۆستایانه ی هاوكارییه كه ده یانگرێته وه ".

مس���ته فا به ره���ه م م. ه���اوكات به پرس���ی راگه یاندن���ی س���كرتاریه ت له پش���كی گۆڕان وتی ، وه ك سكرتاریه ت خاوه نی س���ه رمایه ی خۆیان���ن و ژماره حیس���ابی بانكی خۆیان هه یه و به ده ر كۆمه اڵیه تی ده س���ته به ری له سندوقی هه ندێ مامۆس���تای نه خۆش روده كه نه س���كرتاریه ت و ئێم���ه ش هاوكاریی���ان

ئه كه ین.له الی���ه ن خۆیش���یه وه م. ئه حم���ه د كه ركوكی ئه ندامی سكرتاریه ت له پشكی كۆمه ڵی ئیس���امی و م.عه ت���ا جێگری ئیسامی یه كگرتوی له پشكی سكرتێر ئه وه یان پشتڕاس���تكرده وه كه له كاتی یه كگرتن���ه وه ژماره ی بانك���ی هه ولێر زیاتر له 200ملیۆن دیناری تێدا بوه و به 150 ملیۆنی 6 تیۆت���ای ده بڵ كڕراوه به ناوی یه كێتی مامۆس���تایانه وه و وه ك خۆیان وتیان زانیاری هه یه تا ئێستاش

بێت مامۆس���تایانه وه یه كێتی به ناوی ئه وان به اڵم هاتوچۆ، له به ڕێوبه رایه تی به ڵگه یان الیه الیه نێكی حیزبی ده ستی

به سه ردا گرتون.

یه كگرتنه وه له پێ���ش له ڕاب���ردوداو لق���ی س���لێمانی و هه ولێ���ری یه كێتی مامۆستایان، هه مو مانگێك 750 دینار له هه ر مامۆستایه ك ده بڕدرا بۆ یه كێتی مامۆس���تایان به بێ خواستی مامۆستا، ئێستاش بڕی ئابونه گه یشتوه ته 3000

دینار بۆ هه ر مامۆستایه ك. م. عه تا جێگری س���كرتێر ئه وه شی نه شارده وه كه له سه رده می دوئیداره یدا، دۆاڵبی دارایی لقێك شكێنراوه و له پاش دوایین كۆنگره ی یه كێتی مامۆستایان، دوانزه س���ندوقی دارایی لقی سلێمانی به تاڵبوه و ڕاپۆرتی خه رجیه كانیش���یان نه بوه . ئه و وتی "هه رچه نده لیژنه ش���ی ب���ۆ پێكهێن���راوه و به دواداچون كراوه ، به اڵم له به رئه وه ی له س���لێمانی كه شی ڕه خنه گرت���ن و ده س���تكه وتنی زانیاری گونجاوت���ره له ناوچه كانی تری هه رێم، بۆیه زۆرترین فش���اری س���كرتارییه ت بۆ س���ه ر لقی مامۆستایانی سلێمانیه و له لقه كان���ی ت���ره وه ئ���ه و زانیارییانه ده س���تناكه وێت". م. عه تا پێیوایه بۆ ڕاگرتنی بااڵنسی حیزبایه تی ناو یه كێتی مامۆس���تایان، "لیژنه ك���ه چاوپۆش���ی له و ڕوداوه ی س���لێمانی كردوه ، به اڵم

له ئێستادا لیژنه ی دارایی زۆرباشه ".ئاوێنه ئه وه شی زانیوه كه ئه ندامانی س���كرتاریه ت بۆ گه شتوگوزار ڕۆشتون ب���ۆ مالیزی���او زۆرێ���ك له ئه ندامان���ی سكرتاریه تیش ئه و سه ردانه یان به گرنگ بۆ س���كرتاریه ت و ش���اره زابونی دۆخی په روه رده ی ئه و واڵتانه وه سفكردوه .

ئا: جوتیار

ئه مه وێنه ی توێژینه وه كانی زانكۆی سلێمانیه كه خراونه ته ژیر ڕه حمه تی پێاڵوه كانی خوێندكاران و بۆ فڕێدان

ئاماده كراون، لێپرسراوی به شی توێژینه وه ش ده ڵێت: "وه زاره تی

خوێندنی بااڵ ئه و به شه ی زیاده كه پی ده وترێت توێژینه وه ی زانستی .

ته نها توێژنه وه ی به كالۆریۆس له به رده م نیه ، به ڵك����و توێژینه وه ی هه ڕه ش����ه دا ماس����ته رو دكتۆراش له ب����ه رده م هه مان د.پێش����ه وا له وباره یه وه ئاریش����ه دایه ، به ش����ی لێپرس����راوی عه بدولخال����ق، توێژین����ه وه له مه ڵبه ن����دی كوردۆلۆجی ، زانكۆی س����لێمانی پێیوایه ، "توێژینه وه كوردس����تاندا له هه رێم����ی به گش����تی له قه یراندای����ه . ئێمه وه زاره تێكمان هه یه توێژینه وه ی ب����ااڵو به ن����اوی خوێندنی

زانس����تی ، ب����ه اڵم به ڕای من تا ئێس����تا "وه زاره ت����ی خوێندنی بااڵ ب����وه "و ئه و به شه ی زیاده كه بریتیه له "توێژینه وه ی

زانستی ".

ئێس����تا "ت����ا عه بدولخالق وتیش����ی ، توێژینه وه به گش����تی و ئه وان����ه ی زانكۆ به تایبه تی ، له بواری حوكمڕانیدا سودیان لێنه بین����راوه و به مان����ا بنه ڕه تیه ك����ه ی به ئه جێن����داو نه ك����راوه توێژین����ه وه هیچ س����ێكته رێك به و ش����ێوه س����ودی

لێنه بینیوه ". به ش����ی لێپرس����راوی به بۆچون����ی توێژین����ه وه له مه ڵبه ن����دی كوردۆلۆجی ، ده بێ����ت له قۆناغ����ی یه كه م����ی زانكۆوه ئ����ه وه ی خوێن����دكار ب����ۆ كاربكرێ����ت ئاش����نای توێژینه وه بكرێت، نه ك ته نها له قۆناغ����ی چ����وار داوابكرێت خوێندكار توێژینه وه ئه نجامب����دات. هاوكات هانی ئه و مامۆس����تایانه ی زانك����ۆ بدرێت كه

ده یانه وێ وانه نه ڵێن����ه وه و ته نها خۆیان به توێژینه وه وه س����ه رقاڵ بكه ن و له ڕوی م����ادی و مه عنه ویه وه ه����اوكاری بكرێن. ه����ه روه ك پێویس����ته دامه زراوه یه ك����ی گه وره ی تایبه ت به توێژینه وه دابمه زرێت ك����ه كاری چاودێ����ری و به دواداچون����ی توێژینه وه كان����ی زانكۆكانی هه رێم بێت و ده ره نجام����ی توێژین����ه وه گرنگه كانیش ئاڕاس����ته ی كه رته كان����ی حوكمڕان����ی و سێكته ره جیاجیاكانی كۆمه ڵگا بكات .

د.سه اڵحه دین، خۆیش����یه وه له الیه ن س����ه رۆكی زانكۆیی سلێمانی به ئاوێنه ی راگه یان����د، "پێموای����ه ئ����ه وه له كات����ی گواس����تنه وه ی شتومه كی كۆلیژه كان بۆ كه مپ����ه نوێیه كه ی زانكۆ، ئ����ه و وێنه یه CD گیراوه و ئێس����تا توێژین����ه وه كان بهئه رش����یف ئه كرێت و ناكرێت ئه و هه مو

كاغه زه هه ڵبگرین".ل����ه و ب����اس به ش����انازیه وه ئ����ه و ده س����تكه وتانه ده كات ك����ه له م����اوه ی

به ده س����تهاتون و ده س����تبه كاربونیه وه ده ڵێت، "له س����ه رده می مندا گرنگی زۆر به توێژینه وه ئه درێت و لیژنه یه كی تایبه ت هه ی����ه له هه ركۆلیژی����ك و خوێن����دكاری قۆناغی چوار ده بێت له كۆتایی مانگی 2 به ش����ێكی باش له توێژینه وه كه ی ئاماده بێت و پیش����انی ئه و لیژنه ی����ه ی بدات و تاقیكردن����ه وه له بابه تی توێژینه وه كه یدا بكات، ئه گه ر سه ركه وتو نه بو له بابه تی توێژینه وه كه ی، ئه وا به كه وتو دائه نرێت، له كۆپی ڕێگه مان به هه مو شێوه یه كیش

په یستی توێژینه وه كان گرتوه ".به توێژینه وه ی ماسته رو س����ه باره ت د.س����ه الحه دین وت����ی : دكت����ۆراش، میدی����ا باش����مانكردوه و "چاكس����ازی باس����ی لێئه كه ن زوڵممان كوردییه كان كاره باشه كانمان ناكه ن، ئه گینا چه ندین بایه خه وه به گرنگ����ی و توێژینه وه م����ان له میدی����او ناوه ن����ده زانس����تیه گرنگ و

جیهانیه كان باسكراوه ".

ئاوێنه ورده كاری كۆكردنه وه و چۆنیه تی خه رجكردنی ئابونه ی مامۆستایان باڵوده كاته وه

توێژینه وه كانی زانكۆ ده خرێنه زبڵدانی په راوێزیه وه

به ڕێوه به ری شیاو یان به ڕێوه به ری حیزبی ؟

دیاری عه بدولقادر

زۆربه ی ش���اره زایانی پ���ه روه رده كۆكن له س���ه ر ئه وه ی به ڕێوه ب���ه ری خوێندنگه ڕۆڵێكی سه ره كی هه یه له كۆی سیسته می پ���ه روه رده و فێرك���ردن. هه ندێ���ك له وانه ناوی )سه ركرده ی په روه رده یی ( لێده نێن. ئه گه ر له گه ڵ ئه و وه س���فه ی )جون دیوی (دا بی���ن ك���ه : خوێندنگ���ه به تاقیگه یه ك دیموكراس���یبونی پێوان���ه ی داده ن���ێ كۆمه ڵگایه ك ده كات، یان پێناس���ه كه یمان بۆ په روه رده ی نوێ و هاوچه رخ قبوڵبێ كه ده ڵێ: په روه رده ئه و پرۆس���ه به رده وامه كۆمه ڵگای���ه ك ك���ه گه شه س���ه ندوه یه ، تێی���دا به ه���او ن���رخ و ئامانجه كانی خۆی ب���ۆ نه وه كانی ده گوێزێته وه به مه به س���تی مانه وه و پێش���كه وتنی خۆی به به ش���داری هه م���وان. ل���ه م ڕوانگه ی���ه وه به ڕێوه به ر به رپرس���ی یه كه مه له جێبه جێكردنی ئه م به س���ه ركه وتوترین شێوه گواس���تنه وه یه ئه ویش به هۆی ئ���ه و پێگه یه ی به ڕێوه به ر هه یه تی له نێوان فه لس���ه فه ی په روه رده یی ئ���ه و كۆمه ڵگای���ه )الیه ن���ی تی���ۆری (و ڕونتر پراكتیكه وه . له ڕوی جێبه جێكردنی بڵێین به دیهێنانی ئامانجه په روه رده ییه كان له هه ر خوێندگایه ك به پله ی یه كه م ئه ركی

سه رشانی ئه وه .ئه گه ر به كورتی و بێ چونه ورده كارییه وه بكه ین به ڕێوه به ر ده ستنیشان ئه ركه كانی

بریتین له : كه ره س���ته كانی ده س���ته به ركردنی �1خوێندن و دابه ش���كردنی ئه ركه كان به سه ر چاودێریكردن���ی خوێندن���گاو س���تافی جێبه جێكردنی���ان ئه ویش به ش���اره زابونی له كێش���ه و گرفته كان���ی ئ���ه و قۆناغ���ه ی به ڕێوه به رایه ت���ی ده كات. 2� به دیهێنان���ی ئامانج���ه په روه رده یی���ه كان له ڕێی دانانی پان���ی تۆكم���ه و دابینكردنی كه ش���ێكی گونجاو بۆ پرۆسه ی خوێندن و دروستكردنی خۆی و له نێوان دیموكراتیان���ه په یوه ندی مامۆس���تایان و خوێن���دكاران ت���ا بتوانن تواناكانی خۆی���ان ده ربخه ن به بێ ترس و

به شداری ئه كتیڤ بن له پرۆسه كه دا.3� به ستنه وه ی خوێندنگا به كۆمه ڵگه ی تێدای���ه خوێندنگاك���ه ی ك���ه لۆكاڵ���ی خوێندكاران���ه وه و كه س���وكاری له ڕێ���ی له چاره س���ه ركردنی به ش���داریپێكردنیان كێشه و كه م و كورتییه كانی ناو خوێندنگا. تاكحیزبیدا ش���مولی و له سیسته می به اڵم په روه رده وه ك ئامرازێك س���ه یرده كرێت هه ربۆیه كۆمه ڵگ���ه ، كۆنتڕۆڵكردنی ب���ۆ له ڕێی حیزبه وه به ڕێوه ب���ه ره كان زۆربه ی داده نرێ���ن بێ ئ���ه وه ی توان���او لێهاتویی به هه ند وه ربگیرێت. ڕه نگه چه ندین كه س له س���ه ره تای دامه زراندنیان���ه وه بكرێن���ه به ڕێوه به ر بێئه وه ی هیچ ش���اره زاییه كیان هه بێت بۆی���ه ئه مجۆره به ڕێوه به ره خه می به دیهێنانی ئامانجه په روه رده ییه كانی نابێت هێن���ده ی خه می ڕازییكردنی به رپرس���انی س���ه رو خۆی ده بێت. به ڕێوه به ری حیزبی له ڕوی په روه رده ییه وه الوازو ناش���اره زایه بۆیه بۆ به هێزكردنی پێگه ی خۆی هه ندێ چه مكی هه ڵ���ه ده هێنێته نێو خوێندنگاوه وه ك: وته كان���ی به ڕێوه به ر پێویس���ته بێ چه ندو چ���ون جێبه جێبكرێت یان البردنی مودیر گرانتره له البردن���ی وه زیر... هتد. بێگومان به ڕێوه به ری حیزبی به دور ده بێت له چاودێریك���ردن و لێپرس���ینه وه ته نانه ت ئه گ���ه ر هه ڵ���ه ی په روه رده ی���ی گه وره ش ب���كات. ڕه نگ���ه هه ندێكجار پاداش���تیش بكرێ���ت. چه ن���د س���اڵێكه له كۆمه ڵگای له به دیموكراتیزه كردن���ی ب���اس ئێم���ه دا پ���ه روه رده ده ك���رێ كه چی تائێس���تاش زۆرب���ه ی به ڕێوه به ره كانم���ان به ڕێوه به ری حیزبین كه پێویس���ت ب���و به پێی مه رجی پشتبه س���ت و به توان���او ش���اره زایی ئه و پۆس���ته ببه خش���رێت. له و مه رجانه : 1� جگه له سیفه ته كه سییه كان له ده ستپاكی و داوێنپاكی و... هتد پێوسته )7 تا 8( ساڵ خزمه تی كه متر نه بێ���ت. 2� وانه ی هه مو پله كانی ئ���ه و قۆناغه ی وتبێته وه )به پێی پسپۆڕییه كه ی ( كه ده بێته به ڕێوه به ری ، بۆ شاره زابون له گیروگرفته كانی مامۆستایان و خوێندكاران له س���ه رجه م قۆناغه كه دا. 3� كۆرسێك یان خولێكی له بواری كارگێڕیدا بینیبێت. 4� له ژێر چاودێریدا بێت و سااڵنه سه رپه رشتیاری له الیه ن هه ڵس���ه نگاندنی كارگێڕیی و مامۆستایان و ستافی خوێندنه وه بۆ بكرێت. باشتریش وایه كه ساڵی یه كه م به ڕێوه به رێكی كاتی بێ���ت. به ڕێوه به رێك كه ئه م مه رجانه ی تێ���دا بێت گونجاوتره بۆ پیاده كردنی سیس���ته مێكی هاوچه رخ، نه ك كه سێك كه ته نها به تاقیكردنه وه یه ك ببێت���ه به ڕێوه به ر كه ڕه نگه خوێندكارێكی ئاماده ی���ی به پله یه كی به رزتر بتوانێت ئه و

تاقیكردنه وه یه ببڕێت.

ئه ندامانی سكرتاریه ت بۆ

گه شتوگوزار ڕۆشتون بۆ

مالیزیاو زۆرێك له ئه ندامانی

سكرتاریه تیش ئه و سه ردانه یان

به گرنگ بۆ سكرتاریه ت و

شاره زابونی دۆخی په روه رده ی ئه و

واڵتانه وه سفكردوه

تا ئێستا توێژینه وه به گشتی و

ئه وانه ی زانكۆ به تایبه تی ، له بواری حوكمڕانیدا سودیان لێنه بینراوه و به مانا

بنه ڕه تیه كه ی توێژینه وه نه كراوه

به ئه جێنداو هیچ سێكته رێك به و شێوه سودی

لێنه بینیوه

توێژینه وه کانی زانکۆ له پشتی پیکاپێکدا فڕێده درێن

ئه و ئابونه ی کۆکراوه ته وه له مامۆستایان دراوه به سه یاره

ئا: محه مه د حسێن:

د. ده نیز نه تالی ، گه وره توێژه ری په یمانگای لێكۆڵینه وه نیشتمانی و ستراتیجیه كانه له زانكۆی به رگری نیشتمانی له واشنتۆن دی سی.

خاوه نی كتێبه كانی )كورده كان و ده وڵه ت( و )نیمچه ده وڵه تی كوردی: گه شه كردن و پاشكۆیه تی له عێراقی

پاش شه ڕی كه نداو(ه . له م گفتوگۆیه ی له گه ڵ ئاوێنه دا باسی

گرفت و ئاسته نگیه كانی نه وتی هه رێمی كوردستان و كێشه كانی ده وڵه تی

نه وتی و په یوه ندیه كانی نێوان نه وت و دیكتاتۆریه ت ده كات.

ئاوێنه : چ كێشه یه ك هه یه له گرێبه سته نه وتیه كان���ی هه رێم���ی كوردس���تان و توركیادا، یاخود ئه و بۆرییه نه وتیه ی بۆ هه نارده كردنی نه وتی هه رێم له توركیاوه دروس���ت ك���راوه ؟ بۆچ���ی حكومه تی فیدراڵی عێراق ئه م گرێبه ستانه ی قبوڵ

نه كردوه تا ئێستا؟ده نیز نه تالی : له باره ی ئه وه ی ده سه اڵتی عێراق یان هه رێمی كوردستان له كوێدا ده بێ���ت و چ���ۆن ده بێ�ت، عێ���راق چ ج���ۆره ده وڵه تێكی ده بێت و كێ ئه بێت كۆنترۆڵ���ی هه بێ����ت به س���ه ر یه كێك له سه رچاوه س���ه ره كیه كانی ده سه اڵتدا ك���ه نه وته ده س���توری عێ���راق ته نها له س���ه ر پرسه س���ه ره كی و گه وره كان لێكدانه وه ئ���ه و به هۆی راوه س���تاوه . جیاوازان���ه ی هه ر گروپ و پێكهاته یه كی عێراقی الی خۆیه وه بۆی ده كات و ئه و بۆشاییانه ی كه تیایدایه ده ستوره كه ی ساڵی 2005 ئه م پرسانه ی هێنده ی تر

ئاڵۆز و خراپتر كردوه .دی���اره م���ن به دودڵ���ی و خۆپارێزیه وه ئه توانم بڵێم گرێبه س���ته كانی هه رێمی بۆرییه ی���ان توركی���ا، كوردس���تان و نه وته كه ، ته واو بوه ، له به رئه وه ی هیچ كه سێك تا ئێس���تا ئه و گرێبه ستانه ی نه بینی���وه و ه���اوكات هی���چ بۆریی���ه نه وتێكی سه ربه خۆش نیه گه یشتبێ�ته ده ره وه ی خاك و س���نوری عێراق. ئه و كوردس���تان هه رێمی نه وتیه ی بۆرییه دروستی كردوه له دواجاردا ده به سترێته بۆریی���ه نه وتیه كانی عێراق���ه وه ، هه ر ئه مه ش له دواجاردا نه وتی خاوی كورد ده گه ڕێنێته وه بۆ الی ده س���ه اڵتدارانی به غ���دا. س���ه ره ڕای ئه م���ه ش، هی���چ رێكه وتنێك نیه له س���ه ر پرسی "كرێ و داهاته یاساییه كانی ئه م بۆرییه نه وته " یاخود ئه و میكانیزمه ی كه به شێوه یه كی یاسایی ماف و ئه ركی هه مو الیه كی تیا دیاریده كرێت. ئ���ه م خاڵه زۆر گرنگه و وادیاره هێشتا میدیاكان له بیریانكردوه ك���ه كێ ئ���ه و پاران���ه ده دات و ده بێت چه ن���د بدرێت، كه ئه م���ه ش بۆ خۆی س���ه رچاوه یه كی تری ناكۆك���ی نێوان ئه كته ره جیاوازه كانی پرسه كه ده بێت.

ئاوێنه : باش���ه ئه ی له روی سیاسیه وه ئه م ده توانێت كوردس���تان هه رێم���ی گرێبه س���ته نه وتی���ه به كاربهێنێت بۆ به هێزكردنی پێگ���ه ی خۆی له به رامبه ر

حكومه تی به غداو ئێرانیش؟ده نی���ز نه تال���ی : پێموای���ه هه رێم���ی به هه مانشێوه توركیاش كوردس���تان و هه وڵ���ده ده ن ئ���ه م گرێبه س���تانه )یان گرێبه سته پێشنیاركراوانه ( به كاربهێنن ب���ۆ ناچاركردن���ی به غ���دا ت���ا به پێی داواكانی هه رێمی كوردستان خواست و دانوستاندن بكات، به قه ده ر ئه و بڕه ی هه رێمی كوردس���تان زیادی ئه كات بۆ كۆی گش���تی هه نارده كردن���ی عێراق، هه رێ���م به هیوای���ه نف���وز و كاریگه ری زیاتر به ده س���تبهێنێت. ئه مه لۆجیكی جیۆپۆلۆتیك���ی ب���ه اڵم ئیش���ه كه یه ، ناوچه كه ش به هه مانش���ێوه گرنگه ، من به ئێرانیشه وه ، دراوسێ، واڵتێكی هیچ نابینم پشتگیری هه ر جۆره رێكه وتنێك بك���ه ن كه س���ه روه ری عێراق���ی تێدا الوازكرابێ���ت و س���ه ربه خۆیی زیات���ری دابێته هه رێمی كوردستان، رێكه وتنێك كه ره نگه ببێته هانده ری دانیش���توانه كورده كان���ی ئ���ه و واڵتانه خۆش���یان. زیاده ڕۆی���ی ك���ه گرنگ���ه هه ربۆی���ه زیاتری نفوزێكی له چاوه ڕوانی نه كرێت

هه رێمی كوردس���تان. ستراتیجیه تێكی س���ه ركه وتوو واقع���ی ده توانێت زیاتر به رژه وه ندیه كانی هه رێمی كوردس���تان

به دی بێنێت.ئاوێنه : تۆ پێتوایه توركیا ناكۆكیه كانی حكومه ت���ی كوردس���تان و هه رێم���ی عێراق له ب���اره ی ئه م گرێبه س���تانه وه به كارده هێنێت بۆ كه مكردنه وه ی نرخی

نه وتی كوردستان؟ده نیز نه تالی : پێموایه توركیا گه مه یه كی زۆر زیره كانه ی وزه ده كات له عێراقدا، به رژه وه ندیه كانی خۆی ك���ه ب���ه وه ی عێراق باشوری كوردستان و له هه رێمی هێش���تۆته وه ، ئه مه ئه و شوێنانه یه كه سامانی نه وتی واڵته كه ی تیایه . ئه گه ر نه وتی خاوی هه رێمی كوردستان بگاته به نده ری جیهانی توركیا وه ك به شێك له نه وتی عێراق، كه واته نرخه كه ی هیچ مامه ڵه یه ك���ی له س���ه ر ناكرێت و به پێی نرخی نێوده وڵه تی نه وت ده بێت، به اڵم ئه گ���ه ر هه رێمی كوردس���تان له رێگای ته نكه ر و ئامرازه كانی تره وه نه وته كه ی هه رزانف���رۆش ب���كات، به رده وامی���ش بێت له دانوس���تاندن له گ���ه ڵ هه ندێك كۆمپانیای تایبه تی وه ك پاوه ر ترانسی ئه وكات تورك���ی، )PowerTrans(ی نی���وه ی نرخ���ه جیهانیه ك���ه ی نه وتی

ده ستده كه وێت. دیاره مه حاڵه ئه مه ش بكرێت���ه رێگای���ه ك ب���ۆ به ڕێوه بردنی

سێكته ری وزه بۆ ماوه یه كی درێژ.بۆ توركیا ئه مه س���یناریۆ براوه كه یه ، چونكه ده بێته هۆی ئ���ه وه ی هه رێمی ناسه ربه خۆ و به یه كجاری كوردس���تان ت���ر و به خه ڵكان���ی پشتبه س���توبێت به توركیا پشتبه س���توبێ�ت به زۆرییش ب���ۆ هه نارده كردنی نه وت���ه خاوه كه ی . س���ه رنجبده توركی���ا له راس���تیدا هه ر نه وته خاوه ك���ه ی ناوێت، به ڵكو گازی سروش���تی كوردستانیش���ی ده وێ���ت. هه ربۆیه ئه م���ه ش وایكردوه په یوه ندی نێ���وان هه رێمی كوردس���تان و توركیا په یوه ندیه كی دوالیه نه نه بێت )هه ردوال وه ك ی���ه ك پێویس���تیان به یه كتربێت و پش���ت به یه كتر ببه س���تن(، به تایبه تی له به رئه وه ی هه رێمی كوردستان له روی جوگرافی���ه وه ناوچه یه كی داخراو و بێ ئابوریه كه شی ته نها پشتی ده روازه یه ،

به داهاتی نه وت به ستوه .ئاوێن���ه : له ب���اره ی دۆخ���ی ناوخۆیی هه رێمی كوردس���تانه وه ، ت���ۆ پێ�توایه له رێگای ك���وردی ئێس���تا كۆمه ڵگای نه وتیدای���ه ، به كۆمه ڵگایه ك���ی ب���ون )ئه وه ی نه وت ببێت���ه تاكه داهات بۆ وه ك ژیانیه كانی( پێداویس���تیه هه مو ئه گه ر خه لیجی���ه كان؟ عه ره بیه واڵته وایه ده ره نجامه كان���ی ئه م دۆخه چی

ده بێت؟ده نیز نه تالی : ئه م دۆخه له سه ر ئه وه ده وه ستاوه كه هه رێمی كوردستان له روی ئابوری و سیاسیه وه چۆن پێشده كه وێت س���ه رچاوه به كارهێنان���ی به ه���ۆی نیه وه )ن���ه وت و یدرۆكاربۆنیه كا ها

گازی سروش���تی(. له ئێس���تادا هه رێم وا ده رئه كه وێ���ت ك���ه ه���ه ر هه م���ان رێچك���ه ی واڵت���ه نه وتیه كان���ی تری پشتبه س���تنێكی وه ك گرتۆته ب���ه ر: ته واو به داهاتی نه وت، هه اڵوس���انێكی حكومیه كان���دا، له كه رت���ه زۆر خزمه تگوزاری���ه كان و دابینكردن���ی خوارده مه ن���ی و هاورده كردن���ی له بواری پاشه كش���ێكردن دواجاریش دیموكراتیزه كردن. ئه مانه ی كه باسكران له ده ره نجامه كان���ی یه كێك���ه ته نه���ا ئ���ه و رێگای���ه ی هه رێمی كوردس���تان گرتویه تیه ب���ه ر، ئه وه ی پێی ده وترێت

.oil curse نه گبه تی نه وت ده ره نجامێكی تری ئه م دۆخه ئابوری و سیاسیه ی كوردس���تان كه زۆر جدیه بۆ مه سه له ی س���ه قامگیری له هه رێمدا جۆره ئ���ه و له دروس���تكردنی بریتیه سیس���ته مه ی كه تیایدا ش���ه رعیه ت و دڵس���ۆزی و وابه س���ته یی ته نها پشت ببه س���تێت، حكوم���ه ت به موچ���ه ی ناچاربێت حكوم���ه ت هه میش���ه یان ب���ۆ به رزكردن���ه وه ی ئ���ه م موچه یه . له ئێس���تادا هه رێمی كوردستان له هه ر كاتێك���ی تر زیاتر پش���تی به س���توه به به رده وامی داهاتی نه وت بۆ ئه وه ی دانیش���توانه كه یدا پش���تییوانی له ناو ب���ۆ خۆی دروس���ت ب���كات. ئه مه ش

به مانای دابینكردنی كار بۆ هه مو ئه و زانكۆكان به به رده وامی خوێندكارانه ی ته واو ده كه ن له گه ڵ دابینكردنی هه مو هه ریه كه گه ر تر. خزمه تگوزاریه كانی له م موچه و خزمه تگوزاریانه بوه ستێت یان كه م بكات، له وانه یه ئه و كات هه رێم توشی ئه گه رو مه ترسی ناسه قامگیری

كۆمه اڵیه تی ببێت.كێش���ه یه كی ت���ر ئه وه ی���ه هه رێم���ی كوردس���تان له روی چه ندایه تیه وه وه ك واڵته عه ره بیه كانی كه نداو س���ه رچاوه و داهاتی نیه ، له به رئه وه ی واڵته كه ش���ی ل���ه روی زه مینی���ه وه داخ���راوه و هیچ دره وازه یه كی ده ریایی نیه ، ئه وا ده بێت پش���ت به واڵت���ی جیاجیا ببه س���تێت ب���ۆ ئ���ه وه ی ئابوریه ك���ه ی به زیندویی بمێنێته وه . باش���ه چی روئه دات ئه گه ر نرخی جیهانی نه وت دابه زێت؟ واڵتانی ده روربه ر سنوره كه یان به روی هه رێمی كوردس���تاندا دابخه ن؟ یان هه رێم ئه و داهاته نه وتیه ی نه مێنێت )كه ئێس���تا نزیكه ی 13 بلی���ۆن دۆالره ( بۆ ئه وه ی

كاروباری خۆی پێ به ڕێوه ببات؟ئاوێن���ه : تۆ پێ�توای���ه فاكته ری نه وت هه ل و ده رفه تی دروس���تبونی رژێمێكی زیاتر و له كوردس���تان س���ه ركوتكاری

فراوانتركردوه ؟

ده نیز نه تالی : دیاره چه ند تیۆرێك هه یه ده رب���اره ی "نه فره تی ن���ه وت" و دۆخی ئ���ه و واڵتانه ی كه هی���چ به رهه مێكیان نیه و ته نها ه���ه ر خه ریكی به كاربردنی س���امانی نه وتن )rentierism( له گه ڵ ئ���ه و په یوه ندیه دژبه یه ك���ه ی له نێوان نه وتیه كان���دا واڵت���ه دیموكراس���ی و هه بونی له نێ���وان به هه رح���اڵ هه یه . ن���ه وت و ئاب���وری و وه به رهێنانی نه وت س���ه ركوتكاری و ده س���ه اڵتگه رایدا هیچ په یوه ندیه كی راس���ته وخۆ نیه . ئه وه ی زۆر گرنگه لێره دا ج���ۆرو مۆدێلی ئه و رژێمه یه كه له س���اته وه ختی دۆزینه وه و به كارهێنان���ی نه وته كه دا بااڵده س���ته . ئینجا چۆن داهاتی فراوانی ئه م نه وته رژێمه سیاس���یه كه ب���ه ره و خراپتربون ده بات، یان ده بێته پش���تگیریه ك بۆی ئه وه پرسێكی تره . كه واته ئه گه ر رژێمه سیاس���یه كه س���ه ركوتكاربێ�ت له كاتی دۆزینه وه ی نه وتدا، ئه وا داهاتی نه وت ده بێته هۆی ج���ێ پێ قایمكردنی ئه م سه ركوتكاریه . به پێچه وانه یشه وه ، ئه گه ر ئه وا له ئارادابێت دیموكراسی رژێمێكی داهاتی نه وت ده توانێت پش���تیوانیه كی

باش بێت بۆ دیموكراسیه ت.ل���ه م دو حاڵه ت���ه ش نمونه ی جگ���ه ئ���ه و رژێمانه مان هه یه ك���ه له قۆناخی گواس���تنه وه دان، ئه مه ئه و دۆخه یه كه هاوكێشه كه زۆر ئاڵۆزتر ده رده كه وێت. سروشتی رژێم له واڵتێكی نه وتیدا پشت ده به ستێت به بڕو راده ی داهاتی نه وت له كۆی گش���تی بودج���ه ی واڵته كه دا، چه نده رێژه ی داهاتی نه وت له بودجه ی گش���تیدا زیات���ر بێت، ئه وا ئاس���تی له دیموكراسی خه ڵك ده ستبه رداربونی

زیاتر ده بێت.لێره دا زۆر گرنگ���ه تێبینی ئه وه بكه ین كه له كاتێكدا چاوه ڕوانیه كانی هه رێمی نیمچ���ه واڵتێك���ی وه ك كوردس���تان نه وتی بۆ پرۆس���ه ی به دیموكراتیكردن پرس���ی ده بێ���ت هه ڵده س���ه نگێنین، ئاس���ایش له به رچاوبگری���ن، چونك���ه گرفتی ئاس���ایش ده كرێت ببێت�ه هۆی به دیموكراتیكردن پرۆسه ی دواخستنی نه بێ���ت. خۆپارێزی نه وتی���ش گ���ه ر له تیرۆر له هه ر ناوچه یه كدا پێویس���تی به پێوانه ی ئه منی توندوتۆڵ و ره ق هه یه كه ده شێت داخرانی سیاسی گه وره ترو فراوانت���ری لێبكه وێته وه ، هه ندێك جار دێوه زمه ی له سایه ی روده دات ئه مه ش

تیرۆردا.ئاوێن���ه : تۆ له وتاره كه تدا، "شۆڕش���ه بێده نگه ك���ه ی كوردس���تانی عێ���راق" ئام���اژه ت به بێتوانایی س���ه ركرده كانی هه رێمی كوردستان كردوه له دابینكردنی ئه و خواس���ته ئابوریان���ه ی خه ڵك كه هه میشه له زیادبوندایه ، ئه مه شت وه ك ته حه دایه ك ناوبردوه . پێش���بینی چی

ده كه یت بۆ ئه م گرفته ؟ده نیز نه تالی : ئه مه یه كێكه له گه وره ترین نیگه رانیه كان���م ده رب���اره ی ئاین���ده ی هه رێمی كوردستان. ئاراسته یه كی باو و له كوردستاندا ده ركه وتوه ناته ندروست

كه هه میش���ه داوای هه ڵڕشتنی پاره ی زیات���ر ده كات له حكومه ته وه بۆ خه ڵك ب���ه و ئامانج���ه ی دایانبمركێنێت���ه وه و بزوتنه وه به تایبه تی بكات، بێده نگیان ئۆپۆزس���یۆنه كانی هه رێمه ك���ه . ئه گه ر ئه م پاره ی���ه كه م بكات و ئ���ه م جۆره ئه وكات ئێستای وه ستا خه رجكردنه ی ناره زایه تی خۆپیش���اندان و وێنای من كۆمه اڵیه تی و نائارامی گه وره تر ده كه م.لێره دا توش���ی ئه و پرس���یاره ده بین هه رێمی كوردس���تان ده بێته چ جۆره كۆمه ڵگای���ه ك گ���ه ر خه ڵكه كه ی رابێن له س���ه ر ئه وه ی بێ ئیش���كردن پاره و به ده ستبهێنن، تریان پێداویستیه كانی تاراده یه ك���ی زۆر ئه م���ه هه م���ان ئه و رێگه یه ك���ه هه ندێ: له واڵت���ه نه وتیه گرتویانه ت���ه ت���ر ده وڵه مه نده كان���ی به ر. ئه م )عه قڵیه ت���ی به كاربه ری بێ ئی���ش(ه “Rentier Mentality” ل���ه وه دۆخێك بگه یه نێ�ته هه رێمه كه ئه چێت ك���ه هیچ به رهه مێكی ت���ری نه بێ�ت بۆ هه نارده كردن جگه له نه وت، له والشه وه چاوه ڕوان���ی ئه وه له حكوم���ه ت بكات پاره ی هه مو ش���تێكی بۆ بدات چونكه نه وت هه یه و س���امانێكی نیش���تمانیه . ده كرێ���ت ئ���ه م ش���ێوازو عه قڵیه ت���ه ب���ه اڵم تاقیبكرێت���ه وه ، به رخۆری���ه ئه مه ش پشت به و سیاسه ته ئابوریانه هه رێمی سه ركرده كانی كه ده به ستێت كوردس���تان ده یگرنه ب���ه ر، ت���ا چه ند ده یانه وێ���ت س���ه رچاوه ئابوریه كانیان فره الی���ه ن فره جۆر بكه ن ب���ۆ ئه وه ی زیات���ر له هاوپه یمانێكی���ان له ت���ه واوی ناوچه ك���ه دا هه بێت نه ك ته نها پش���ت به توركیا ببه س���تن. یان ئ���ه و كه رته له كوردستاندا راسته قینانه ی تایبه تیه ده رده ك���ه ون چ جۆرێ���ك ده بن چۆن خه ڵ���ك ده توانێت هه ل���ی كاری خۆی تیابدۆزێته وه و ل���ه وه زیاتر چاوه ڕوانی حكوم���ه ت نه بێ�ت ت���ا بزانێت چی بۆ

ده كات.ئاوێن���ه : ت���ۆ پێتوایه داهات���ی نه وت ئابورییه كان���ی كێش���ه ده توانێ���ت كوردستان چاره س���ه ر بكات، بۆنمونه نه بونی پالنێكی ئابوری گونجاو یاخود نه بون���ی هیچ به رهه مێكی لۆكاڵی جگه

له نه وت؟ده نیز نه تالی : دیاره مه رج نیه داهاتی نه وت هه میش���ه نه گبه ت���ی "نه فره ت" بێت، به اڵم ئه مه ش پێویس���تی به وه یه نه وت گرێدراوی سیاس���ه تێكی ئابوری ، یه كانیگربێت، سیاس���ی كۆمه اڵیه تی و سیاس���ه تێكی دڵنیاكه ره وه له وه ی كه سه رمایه ی مرۆیی هه رێمی كوردستان و سامانه سروشتیه كه ی ده گاته قۆناخێكی باشی س���ود له یه كتر وه رگرتن. لێره دا پرس���یاری گرنگ ئه وه ی���ه چ پالنێك هه ب���وه بۆ دابینكردن���ی ژیانی ئابوری نه وه كان���ی داهاتو؟ چه ندی ئه و نه وت و گازه ی دۆزراوه ت���ه وه بۆ پێداویس���تی ناوخۆ به كارده هێنرێت و چه ندیش���ی بۆ هه نارده كردن���ه ؟ داهاتی نه وت بۆ كوێ

ده چێت و له كوێیه ؟ئ���ه م گه ش���ه كردنانه ی ب���واری نه وت له هه رێمی كوردس���تاندا روده دات، كه له گ���ه ڵ خۆیدا ئاراس���ته كۆمه اڵیه تی و ده گۆڕێت. دیمۆگرافیه كانیش ئابوری و ن���ه وه نوێ���كان له ناوچ���ه كه ن���اری و دوره ده س���ته كانه وه به ره و ش���اره كان كۆچ ده كه ن و خوێندن و په روه رده یه كی باش���تر به ده س���ت دێن���ن و به م���ه ش وه ك به چه مكه كانی هۆش���یارده بنه وه هاواڵتیبون و مافه سیاسیه كان. زۆر له م گه نجانه نایانه وێت بگه ڕێنه وه بۆ گوند و كێڵگه كانی باوك و دایكیان و سه رله نوێ ئاب���وری ژیان���ی ب���ۆ گه ڕانه وه ی���ان گوندنیش���ینی ته واو ق���ورس ده بێت. هێش���تا هه رێمی كوردس���تان خاكێكی زۆر به پیته ، ده ش���ێت ئه مه له دواجاردا سه ركرده كان و خه ڵكانی تریش بهێنێته سه ر ئه و رایه ی كه له بواری گه شه پێدانی كش���توكاڵیدا كاربكه ن، ی���ان له بواری به پیشه س���ازیكردنی و به ده س���تهێنانی له م به رهه مهێنان ت���ری فۆرمه كان���ی كه رته دا، ئه مه ش له دواجاردا ئاس���تی پشتبه س���تنی هه رێم���ی كوردس���تان به واڵتان���ی ت���ر و به رهه م���ی ده ره كی

كه مده كاته وه .

)407( سێشه ممه 2013/12/17 17تایبه‌ت

ده نیز نه تالی : چه نده رێژه ی داهاتی نه وت له بودجه ی گشتیدا زیاتر بێت، ئاستی ده ستبه رداربونی خه ڵك

له دیموكراسی گه وره تر ده بێت

The Kurdish Quasi-stateده نیز نه تالی

له ئێستادا هه رێم هه مان رێچكه ی

واڵته نه وتیه كانی تری گرتۆته به ر:

وه ك پشتبه ستنێكی ته واو به داهاتی

نه وت، هه اڵوسانێكی زۆر له كه رته

حكومیه كاندا، دابینكردنی

خزمه تگوزاریه كان و هاورده كردنی خوارده مه نی و

دواجاریش پاشه كشێكردن

هه رێمی كوردستان ده بێته چ جۆره

كۆمه ڵگایه ك گه ر خه ڵكه كه ی رابێن له سه ر ئه وه ی بێ ئیشكردن پاره و پێداویستیه كانی

تریان به ده ستبهێنن؟ تاراده یه كی زۆر ئه مه هه مان ئه و

رێگه یه كه هه ندێ: له واڵته نه وتیه

ده وڵه مه نده كانی تر گرتویانه ته به ر

ئا:‌رێنوار‌نه‌جم

له‌ئێستادا‌که‌م‌رۆژ‌هه‌یه‌‌گیانله‌ده‌ستدانی‌چه‌ند‌کرێکارێک‌له‌شاره‌کانی‌هه‌رێم‌نه‌بێته‌‌یه‌کێک‌له‌هه‌واڵه‌‌سه‌ره‌کییه‌کانی‌میدیاکان.‌‌

به‌شێکی‌زۆری‌چاودێران‌و‌هه‌ڵسوڕاوانی‌کرێکاران‌هۆکاره‌کانی‌ده‌گه‌ڕێننه‌وه‌‌بۆ‌ناسه‌المه‌تیی‌شوێنی‌کارو‌پابه‌ندنه‌بونی‌

خاوه‌نکاره‌کان‌به‌یاساکانی‌کاره‌وه‌.

وه‌به‌رهێنان‌ پرۆژه‌کانی‌ زۆریی‌ به‌هۆی‌له‌ش���اره‌کانی‌کوردستان،‌رۆژانه‌‌هه‌زاران‌کرێکاری‌ناوخۆو‌بیانی���ی‌له‌و‌پرۆژانه‌دا‌کارده‌ک���ه‌ن‌و‌زۆرجاریش‌روداوی‌دڵته‌زێن‌روده‌دات‌و‌کرێکاران‌گیانله‌ده‌س���تده‌ده‌ن‌جه‌س���ته‌یان‌ ئه‌ندامێک���ی‌ یاخ���ود‌

له‌کارده‌که‌وێت.س���ه‌باره‌ت‌به‌دۆخی‌ئێستای‌کرێکاران‌له‌هه‌رێمی‌کوردس���تان،‌وه‌س���تا‌مه‌هدی‌کۆمس���یۆنی‌ به‌رپرس���ی‌ ره‌س���وڵ،‌رێکخراوی‌ راگه‌یاندنی‌ په‌یوه‌ندیی���ه‌کان‌و‌بیناس���ازی‌کوردس���تان،‌بۆ‌ئاوێنه‌‌دواو‌وتی:‌"ئێستا‌دۆخی‌کرێکاران‌زۆر‌خراپه‌،‌کرێکاران‌له‌هه‌لومه‌رجێکی‌زۆر‌س���ه‌ختدا‌ژیان‌به‌سه‌رده‌به‌ن،‌به‌تایبه‌تی‌ئێستا‌که‌‌وه‌رزی‌زستان‌هاتۆته‌‌پێشه‌وه‌،‌به‌تایبه‌تی‌کرێکارانی‌که‌رت���ی‌تایبه‌ت،‌که‌‌له‌پرۆژه‌‌

خزمه‌تگوزارییه‌کان‌ئیش‌ده‌که‌ن"."کرێکاران���ی‌ وتیش���ی:‌ هه‌روه‌ه���ا‌بیناس���ازیی‌له‌وه‌رزی‌زس���تان‌و‌سه‌رمادا‌کاریان‌که‌مده‌بێته‌وه‌،‌له‌به‌رامبه‌ردا‌بیمه‌ی‌

بێکارییان‌نییه‌".زیندان���ی،‌ عوس���مان‌ له‌به‌رامب���ه‌ردا‌سه‌رۆکی‌س���ه‌ندیکای‌بیناس���ازیی-‌لقی‌س���لێمانی،‌سه‌باره‌ت‌به‌دۆخی‌کرێکاران‌و‌مه‌ترسی‌له‌سه‌ر‌ژیانیان،‌ئه‌ویش‌به‌خراپ‌و‌ناله‌باری‌وه‌س���فیکرد‌و‌وتی:‌"بارودۆخی‌سه‌المه‌تیی‌کرێکاران‌له‌بارێکی‌خراپدایه،‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌به‌شێکی‌زۆری‌خاوه‌نکاره‌کان‌چ‌ئه‌وان���ه‌ی‌له‌پ���رۆژه‌ی‌بنیاتنان���دان‌‌چ‌ئه‌وان���ه‌ی‌له‌به‌رهه‌مهێناندان،‌پاپه‌ندنابن‌به‌و‌یاس���ایانه‌ی‌تایبه‌تن‌به‌س���ه‌المه‌تیی‌ش���وێنی‌کار.‌زۆر‌پ���رۆژه‌‌هه‌ی���ه‌‌ک���ه‌‌کرێکارێک‌نابینیت‌کاڵوی‌‌له‌س���ه‌ردابێت،‌ی���ان‌ده‌ستکێش���ی‌له‌ده‌س���تدابێت،‌که‌‌ئه‌مانه‌‌ش���تی‌س���ه‌ره‌تایین‌له‌مه‌سه‌له‌ی‌

سه‌المه‌تیدا".زۆربه‌ی‌ئه‌و‌کرێکارانه‌ی‌ده‌بنه‌‌قوربانی،‌له‌پ���رۆژه‌‌بیناس���ازییه‌‌گه‌وره‌کاندای���ه‌.‌عوسمان‌زیندانی‌بۆ‌به‌رگرتن‌له‌زیادبونی‌

ده‌زانێت‌ به‌پێویس���تی‌ قوربانییانه‌،‌ ئه‌و‌"تۆڕێکی‌به‌رفراوان‌هه‌بێت‌بۆ‌سه‌المه‌تیی‌ئه‌و‌کرێکارانه‌ی‌له‌شوێنه‌‌به‌رزه‌کاندا‌کار‌ده‌که‌ن،‌له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ئه‌و‌کرێکارانه‌‌زۆر‌له‌مه‌ترسیدان‌کاتێک‌له‌و‌شوێنه‌‌به‌رزانه‌دا‌

كارده‌که‌ن".به‌پێ���ی‌ئامارێ���ک‌ته‌نها‌له‌ئه‌مس���اڵ‌و‌‌87 دوه‌م���ه‌وه‌‌ کانون���ی‌ له‌مانگ���ی‌کرێکار‌له‌ش���وێنی‌کاره‌کانی���ان‌گیانیان‌له‌دوان���زه‌‌ له‌کاتێک���دا‌ له‌ده‌س���تداوه‌،‌مانگه‌ک���ه‌ی‌‌س���اڵی‌‌2012دا‌‌57کرێکار‌س���ه‌باره‌ت‌ له‌ده‌س���تداوه‌.‌ گیانی���ان‌به‌ه���ۆکاری‌به‌رزبونه‌وه‌ی‌ئ���ه‌و‌رێژه‌یه‌،‌وه‌ستا‌مه‌هدی‌وتی:‌"به‌رزبونه‌وه‌ی‌رێژه‌ی‌گیانله‌ده‌س���تدانی‌کرێکاران‌ڕاس���ته‌وخۆ‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌بۆ‌ناس���ه‌المه‌تیی‌ش���وێنی‌کار.‌ئه‌و‌کرێکارانه‌ش���ی‌له‌واڵتانی‌تره‌وه‌‌دێن،‌خه‌ڵکێکن‌ناش���اره‌زا،‌لێره‌‌به‌هیچ‌ش���ێوه‌یه‌ک‌راهێنان‌ناک���ه‌ن،‌به‌تایبه‌تی‌کرێکارانی‌بیناسازیی‌توشی‌ڕوداو‌ده‌بن.هه‌رچه‌نده‌‌شاره‌زانین،‌به‌اڵم‌ناچارن‌ئه‌و‌کاره‌‌بک���ه‌ن.‌خاوه‌نکار‌گوێنادات‌به‌وه‌ی‌

کرێ���کار‌چی‌لێدێت،‌ئ���ه‌وه‌ی‌له‌الی‌ئه‌و‌گرنگه‌‌ئه‌وه‌یه‌‌پاره‌ی‌ده‌ستبکه‌وێت".

به‌وه‌ش���دا:‌ ئام���اژه‌ی‌ هه‌روه‌ه���ا‌"خاوه‌ن���کاره‌کان‌خۆی���ان‌حکومه‌ت���ن،‌بۆی���ه‌‌ماف‌نای���ه‌ن‌به‌کرێ���کاران.‌مافی‌به‌کرێکاران.‌ ن���اده‌ن‌ ئازاد‌ رێکخراوبونی‌کرێکار‌چی‌به‌ده‌س���ته‌وه‌یه‌‌جگه‌‌له‌وه‌ی‌خه‌بات‌بکات.‌ئه‌گه‌ر‌کاره‌که‌ی‌خراپ‌بو،‌مانبگرێت،‌ناڕه‌زایی‌ده‌رببڕێت.‌ده‌سه‌اڵتی‌سیاس���یی‌به‌رپرسه‌‌له‌م‌دۆخه‌ی‌کرێکار،‌ئه‌وه‌ی‌ئه‌وان‌بۆیان‌گرنگ‌نه‌بێت،‌چینی‌کرێ���کاره‌.‌کرێکاران‌چاوترس���ێنکراون‌و‌ناتوانن‌به‌رهه‌ڵس���تی‌ئه‌و‌زوڵمانه‌‌بکه‌ن‌

که‌‌به‌رامبه‌ریان‌ده‌کرێت".‌س���ه‌باره‌ت‌به‌هه‌مان‌پرس،‌عوس���مان‌گیانله‌ده‌س���تدانی‌ هۆکاره‌کانی‌ زیندانی،‌کرێکاران���ی‌ب���ۆ‌س���ێ‌هۆی‌س���ه‌ره‌کی‌دابه‌ش���کرد.‌یه‌ک���ه‌م:‌"به‌ش���ێکی‌زۆری‌په‌یوه‌ن���دی‌به‌وه‌وه‌‌هه‌یه‌‌ک���ه‌‌خاوه‌نکار‌پابه‌ند‌نابێت‌به‌و‌یاس���ایانه‌ی‌که‌‌هه‌ن،‌له‌یاس���ای‌71ی‌س���اڵی‌1987دا‌هاتوه‌‌ک���ه‌‌خاوه‌ن���کار‌ده‌بێت‌پێ���ش‌ئه‌وه‌ی‌

کرێکار‌بخاته‌‌س���ه‌ر‌ئیش‌مه‌ترسییه‌کانی‌ئه‌و‌ئیش���ه‌ی‌بۆ‌رونبکات���ه‌وه‌،‌هه‌روه‌ها‌هه‌مو‌مه‌رجه‌کانی‌س���ه‌المه‌تیی‌بۆ‌دابین‌بکات،‌ده‌بێت‌رێگه‌ش‌بدات‌به‌لیژنه‌کانی‌ب���کات‌و‌ چاودێری���ی‌ک���ه‌‌س���ه‌ردانیان‌پشکنینان‌بۆ‌بکات،‌به‌اڵم‌خاوه‌نکاره‌کان‌

ئه‌م‌یاسایه‌‌جێبه‌جێ‌ناکه‌ن".دوه‌م:‌"حکومه‌تی���ش‌که‌مته‌رخه‌می���ی‌به‌رده‌که‌وێ���ت،‌له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌لیژنه‌کانی‌پش���کنینی‌که‌م���ن‌و‌فریای‌ئ���ه‌و‌هه‌مو‌خاوه‌نکار‌ چاودێریی‌ ناک���ه‌ون‌و‌ پرۆژه‌یه‌‌

ناکه‌ن".‌س���ێیه‌م:‌"هه‌ندێ‌حاڵه‌تی‌که‌میشمان‌ه���ه‌ن‌ک���ه‌‌کرێ���کار‌خ���ۆی‌پابه‌ن���دی‌

رێنماییه‌کانی‌سه‌المه‌تیی‌نابن".له‌وه‌اڵمی‌ئه‌و‌پرسیاره‌ی‌سه‌ندیکا‌چی‌ده‌کات‌بۆ‌به‌رگرتن‌ل���ه‌روداوی‌دڵته‌زێن‌زیندان���ی‌ کاردا،‌عوس���مان‌ له‌ش���وێنێ‌وتی:‌"ئێمه‌‌وه‌ک‌س���ه‌ندیکای‌بیناسازیی‌لیژنه‌مان‌هه‌ی���ه‌و‌هه‌فتانه‌‌دو‌رۆژ‌له‌بری‌ئه‌وه‌ی‌بچینه‌‌سه‌ندیکا‌بۆ‌ده‌وام،‌به‌سه‌ر‌پرۆژه‌کاندا‌ده‌گه‌ڕێین،‌هه‌ر‌که‌موکوڕییه‌ک‌

ئاگادارده‌که‌ینه‌وه‌و‌ خاوه‌نکاره‌که‌‌ هه‌بێت‌هۆش���یاریی‌به‌کرێ���کاره‌کان‌ده‌ده‌ی���ن‌و‌ناونیشانی‌خۆمانیان‌ده‌ده‌ینێ‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌که‌‌ئه‌گه‌ر‌کێش���ه‌یان‌هه‌ب���و‌ئاگادارمان‌بکه‌ن���ه‌وه"‌.‌هه‌روه‌ه���ا‌وتیش���ی:‌"جگه‌‌له‌م���ه‌ش‌لیژن���ه‌ی‌هاوبه‌ش���مان‌له‌گه‌ڵ‌لیژنه‌مان‌ هه‌روه‌ها‌ هه‌ی���ه‌،‌ قایمقامیه‌تدا‌هه‌یه‌‌هه‌مو‌رۆژێک‌به‌یانیان‌له‌فه‌رمانگه‌ی‌س���ه‌ندیکای‌ کۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌ دڵنیای���ی‌کرێکاران-‌لقی‌س���لێمانی‌ده‌رده‌چێت‌بۆ‌زیادکرد:‌ بۆ‌ ئه‌وه‌ش���ی‌ شوێنکاره‌کان".‌خۆم���ان‌ روده‌دات‌ روداو‌ "کاتێکی���ش‌ده‌چینه‌‌شوێنی‌کاره‌که‌و‌به‌دواداچونی‌بۆ‌ده‌که‌ین‌و‌راپۆرت‌ده‌ده‌ینه‌‌وه‌زاره‌تی‌کارو‌له‌وێشه‌وه‌‌راده‌ستی‌دادگای‌ده‌که‌ین.‌تا‌ئێس���تا‌چه‌ند‌که‌یس���ێکی‌وه‌هامان‌داوه‌‌

به‌دادگای‌سلێمانی".به‌اڵم‌وه‌س���تا‌مه‌ه���دی‌پێیوایه‌‌جگه‌‌له‌وه‌ی‌له‌کوردس���تاندا‌یاساکان‌جێبه‌جێ‌ناکرێن،‌ئه‌و‌یاس���ایه‌ی‌ئێس���تاش‌که‌‌بۆ‌کرێ���کاران‌کاری‌پێده‌کرێ���ت،‌کۆنه‌و‌بۆ‌دۆخی‌ئێس���تای‌کوردس���تان‌ناشێت:‌"‌

له‌کوردس���تان‌یاس���ا‌ئه‌گه‌ر‌هه‌ش���بێت،‌جێبه‌جێ‌ناکرێت.‌ئێس���تا‌له‌سه‌ر‌یاسای‌ژماره‌‌71ی‌س���اڵی‌‌1987کار‌ده‌کرێت.‌ئه‌م‌یاس���ایه‌ش‌به‌که‌ڵکی‌ئێستا‌نایه‌ت،‌ده‌س���ه‌اڵتی‌ کرێ���کاران‌و‌ هه‌لومه‌رج���ی‌سیاس���یی‌‌ئه‌وکات‌جیاوازی‌هه‌بو‌له‌گه‌ڵ‌ئێس���تادا،‌ئه‌وکات‌که‌رتی‌گشتیی‌هه‌بو،‌هه‌ندێک‌له‌ئیمتیازات‌‌هه‌بو،‌ئێستا‌هه‌موی‌بۆته‌‌که‌رتی‌تایبه‌ت‌و‌ئیمتیازات‌نه‌ماوه‌.‌له‌و‌یاس���ایه‌ی‌ئێس���تا‌کاری‌پێده‌کرێت،‌ماف���ی‌ئازادیی‌رێکخراوب���ون‌و‌مانگرتن‌و‌

خۆپیشاندان‌نییه".دوای‌ئ���ه‌وه‌ی‌له‌م‌س���ااڵنه‌ی‌دواییدا‌ژماره‌یه‌ک���ی‌زۆر‌له‌کرێکاران���ی‌بیان���ی‌هاتنه‌‌ش���اره‌‌جیاوازه‌کانی‌کوردستان‌بۆ‌کارکردن،‌قوربانیانی‌شوێنی‌کار‌ئه‌وانیشی‌گرتۆته‌وه‌.‌له‌باره‌ی‌ئه‌و‌کرێکاره‌‌بیانیانه‌و‌له‌کورستاندا،‌وه‌ستا‌مه‌هدی‌ مافه‌کانیان‌جگه‌‌له‌وه‌ی‌ره‌شبینانه‌‌له‌دۆخی‌کرێکاران‌ده‌ڕوانێ���ت،‌ له‌کوردس���تاندا‌ به‌گش���تی‌ب���ه‌اڵم‌پێیوایه‌‌دۆخ���ی‌کرێکارانی‌بیانی‌کرێکار‌ "له‌بنه‌ڕه‌تدا‌ وتی:‌ له‌خراپتردایه‌و‌له‌واڵتی‌ئێمه‌‌مافی‌نییه‌.‌به‌اڵم‌کرێکاری‌بیانیی‌زۆر‌خراپتریش���ن‌له‌ڕوی‌مافه‌وه‌.‌ئه‌و‌که‌مپانه‌ی‌ئ���ه‌و‌کرێکارانه‌ی‌تێدان،‌شوێنی‌ئینس���ان‌نین‌له‌ڕوی‌خراپییه‌وه‌.‌ئه‌و‌کرێکاره‌‌بیانییانه‌‌زۆر‌به‌هه‌رزان‌کار‌ده‌که‌ن،‌که‌متر‌له‌وه‌ی‌به‌کرێکارانی‌ناوخۆ‌ده‌درێ���ت.‌ئه‌وه‌‌خه‌س���ڵه‌تی‌بۆرژوازیی‌و‌خاوه‌نکاره‌کان���ه‌‌که‌‌ده‌یانه‌وێت‌کرێکاران‌پ���ه‌رت‌بک���ه‌ن،‌به‌ش���ێکی‌پێیده‌ڵێ���ت‌کرێکاری‌بیانی���ی‌و‌ناوخۆ.‌یاخود‌کورد‌و‌عه‌ره‌ب.‌هۆک���ه‌ی‌ئه‌وه‌یه‌‌که‌‌ده‌یانه‌وێت‌کرێکاران‌ده‌ن���گ‌به‌رزنه‌که‌نه‌وه‌و‌خۆیان‌

قازانجی‌زۆرتر‌بکه‌ن".عوس���مان‌زیندانیش‌به‌هه‌مان‌ش���ێوه‌‌پێیوایه‌‌پێش���ێلی‌مافه‌کان���ی‌کرێکارانی‌زۆری‌ "به‌ش���ێکی‌ ‌ ده‌کرێ���ت‌‌ بیانی���ی‌کرێکاران���ی‌بیانی‌پێش���ێلی‌مافه‌کانیان‌بۆیه‌‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‌خاوه‌ن���کار‌ ده‌کرێ���ت‌کرێکاری‌بیانی‌دێنن‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌کرێیه‌کی‌که‌متریان‌پێبده‌ن،‌که‌‌ئه‌مه‌ش‌پێچه‌وانه‌ی‌یاسای‌نێوده‌وڵه‌تییه‌،‌یاسای‌نێوده‌وڵه‌تی‌ده‌ڵێ���ت‌کاتێک‌کرێکارێ���ک‌له‌واڵتێکه‌وه‌‌ده‌چێت���ه‌‌واڵتێکی‌تر‌پێویس���ته‌‌هه‌مان‌یاس���ای‌ئه‌و‌واڵته‌‌بیگرێت���ه‌وه‌و‌هه‌مان‌ماف���ی‌کرێکاران���ی‌ناوخ���ۆی‌پێبدرێت.‌واڵتی‌عێراقیش‌ئه‌و‌یاسا‌نێوده‌وڵه‌تییه‌ی‌په‌س���ه‌ندکردوه‌و‌ئیمزای‌ک���ردوه‌،‌بۆیه‌‌پێویسته‌‌له‌کوردس���تان‌و‌عێراق‌ڕه‌چاوی‌

ئه‌و‌یاسا‌نێوده‌وڵه‌تییه‌‌بکرێت".

‌عومه‌ر‌حاجی‌‌عینایه‌ت‌

رۆژی‌‌6-11-‌2013خولی‌‌چوارهه‌می‌‌پارله‌مانی‌‌كوردستان‌یه‌كه‌م‌دانیشتنی‌‌خۆی‌‌گرێ���دا،‌به‌پێی‌په‌یڕه‌وی‌‌ناخۆی‌‌كوردس���تان‌ پارله‌مانی‌‌ كارپێك���راوی‌‌دانیش���تندا‌ له‌یه‌ك���ه‌م‌ بو‌ پێویس���ت‌ده‌س���ته‌ی‌‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌پارله‌مان���ی‌‌نهێن���ی‌‌دیاری‌ به‌ش���ێوه‌ی‌‌ده‌نگدانی‌‌رێكنه‌كه‌وتنی‌‌ به‌ه���ۆی‌‌ ب���ه‌اڵم‌ كرابا،‌الیه‌نه‌‌براوه‌كانی‌‌هه‌ڵبژاردن‌له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌پارله‌م���ان،‌پارله‌مانت���اران‌نه‌یانتوانی‌‌هه‌ڵبژێرن‌ س���كرتێر‌ جێگر‌و‌ سه‌رۆك‌و‌ئه‌م���ه‌ش‌یه‌ك���ه‌م‌ئاماژه‌ی‌ترس���ناك‌بو‌ب���ۆ‌الوازی‌‌ئه‌ندامان���ی‌‌پارله‌مان‌و‌پابه‌ندبون���ی‌)مگلق(ی���ان‌به‌الیه‌ن���ه‌‌سیاس���یه‌كانیان‌و‌س���ه‌ربه‌خۆنه‌بونیان‌له‌بڕیاردان���دا‌گورزێكی‌‌دی‌‌بو‌كه‌‌به‌ر‌له‌ناوه‌ندی‌‌ دیموكراتی‌‌كه‌وت‌ پرۆسه‌ی‌‌هه‌رێمه‌وه‌‌ ئ���ه‌م‌ دیموكراتیزه‌كردن���ی‌‌)وات���ه‌‌له‌هۆڵ���ی‌‌پارله‌مان���ه‌وه‌(‌بۆیه‌‌به‌ناچاری‌‌په‌نا‌برایه‌‌به‌ر‌هه‌ڵپه‌ساردنی‌‌دانیش���تنه‌كه‌‌و‌هێشتنه‌وه‌ی‌‌به‌كراوه‌یی‌به‌ره‌زامه‌ندی‌‌زۆرین���ه‌ی‌‌ئه‌ندامان‌و‌بێ‌دیاریكردن���ی‌‌كاتێك‌ب���ۆ‌ته‌واوكردنی‌‌هۆی‌‌ ب���وه‌‌ ئه‌م���ه‌ش‌ دانیش���تنه‌كه‌،‌‌وه‌دیهێنان���ی‌‌بۆش���اییه‌كی‌‌یاس���ایی‌و‌له‌هه‌مانكاتدا‌هه‌ڵكردنی‌‌چرای‌‌س���ه‌وز‌ب���ۆ‌الیه‌نه‌‌سیاس���یه‌كان‌ب���ۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌فاكته‌ری‌‌ بێگوێدانه‌‌ خۆیان‌و‌ به‌‌ویستی‌‌كات‌و‌دروس���تبونی‌‌بۆش���ایی‌یاسایی‌له‌كوردس���تاندا،‌ده‌س���تبكه‌ن‌به‌‌وتوێژ‌لێكردوه‌‌وه‌و‌ پش���تێنیان‌ له‌نێوانیاندا‌و‌به‌كاوه‌خ���ۆ‌‌وتوێژ‌ئه‌ك���ه‌ن‌و‌كه‌وه‌ریی‌‌

ئه‌یجنن.‌له‌س���ه‌ر‌ئ���ه‌و‌بنه‌مای���ه‌ی‌‌پارت���ی‌‌

زۆرتری���ن‌ كوردس���تان‌ دیموكرات���ی‌‌كورسی‌به‌ده‌ستهێنابو‌هیچ‌الیه‌نێكیش‌به‌ئۆپۆزسیۆنیشه‌وه‌‌جورئه‌تی‌‌ئه‌وه‌یان‌نه‌ك���رد‌ك���ه‌‌كوتله‌یه‌ك���ی‌‌پارله‌مانی‌‌ل���ه‌وه‌ی‌‌پارت���ی‌‌پێكبهێنن،‌ گه‌وره‌تر‌ئه‌مه‌ش‌‌وایكرد‌پارتی‌‌ئه‌و‌مافه‌‌به‌خۆی‌‌بدات‌ك���ه‌‌ببێته‌‌پاڵه‌وان���ی‌‌گۆڕه‌پانی‌‌پێكهێنانی‌‌كابینه‌ی‌‌هه‌ش���ت‌و‌گش���ت‌پارتیبن‌ الیه‌نه‌كان‌چاوه‌ڕێی‌ش���اندی‌‌ك���ه‌ی‌‌به‌س���ه‌ریان‌بكات���ه‌وه‌‌و‌ئه‌ویش‌خ���ۆی‌‌بكات���ه‌‌خه‌زنه‌دار‌و‌به‌‌ویس���تی‌‌خۆی‌‌پۆسته‌كان‌ببه‌خشێت‌و‌به‌رنامه‌ی‌‌فراكس���یۆنی‌‌پارتی‌‌ببێت���ه‌‌بنه‌ما‌بۆ‌پێكهێنانی‌‌حكومه‌ت‌و‌ئه‌و‌بڕیارده‌ربێت‌كه‌‌كێ‌‌به‌ش���داری‌پێده‌كات‌و‌چ‌جۆره‌‌حكومه‌تێك‌پێكدێت؟‌حكومه‌تی‌‌زۆرینه‌‌یان‌بنكه‌‌فراوان‌یان‌نیشتمانی‌؟‌نه‌بونی‌‌حكومه‌تێكی‌‌دامه‌زراوه‌یی‌و‌دابه‌شبونی‌‌هه‌رێم‌به‌س���ه‌ر‌دو‌زۆندا‌و‌قۆرغكردنی‌‌س���ه‌رجه‌م‌ده‌زگا‌هه‌س���تیاره‌‌دارایی‌و‌سه‌ربازیه‌كان‌به‌سه‌ر‌دو‌حیزبدا‌ریگه‌ی‌‌په‌رله‌مانی‌‌ كوتله‌یه‌كی‌‌ كه‌‌ خۆشنه‌كرد‌ئه‌مه‌ش‌ دروستبكرێت‌ پارتی‌‌ به‌رامبه‌ر‌س���وارچاكی‌‌ ببێته‌‌ پارت���ی‌‌ ‌وایك���رد‌مه‌یدان‌و‌به‌‌ویس���تی‌‌خۆی‌‌شه‌ریك‌بۆ‌

حكومه‌ته‌كه‌ی‌‌په‌یدا‌بكات.‌پاش‌‌15رۆژ‌له‌دانیشتنی‌‌پارله‌مان‌نێچیرڤان‌بارزانی‌‌‌وه‌ك‌سه‌رۆكی‌‌لیژنه‌ی‌‌پارتی‌‌بۆ‌دانوستان‌له‌گه‌ڵ‌الیه‌نه‌كانی‌‌دی‌‌ده‌ستی‌‌كرد‌به‌هاتوچۆ‌بۆ‌باره‌گای‌‌حیزب���ه‌كان‌و‌گفتوگۆ‌له‌گ���ه‌ڵ‌لیژنه‌ی‌‌تایبه‌ت‌به‌دانوس���تان‌ب���ۆ‌پێكهێنانی‌‌كابینه‌ی‌‌هه‌شت‌به‌و‌حیزبانه‌شه‌وه‌‌كه‌‌كورسیه‌كی‌‌پارله‌مانیان‌به‌ماوه‌ی‌‌به‌هێز‌)الباقی‌‌االقوی(‌هێناوه‌‌و‌ته‌نانه‌ت‌ئه‌و‌حیزبانه‌ش‌كه‌‌كورسیشیان‌نه‌هێناوه‌،‌

ب���ه‌و‌نی���ازه‌ی‌‌حكومه‌تی‌‌نیش���تمانی‌‌پێكبهێنێ،‌بێگوێدانه‌‌بۆچونی‌‌چه‌ندین‌الیه‌نی‌‌ب���راوه‌‌ك���ه‌‌داوای‌‌پێكهێنانی‌‌حكومه‌تی‌‌بنكه‌‌فراوان‌ده‌كه‌ن‌به‌پێی‌رێ���ژه‌ی‌‌ده‌نگ‌یان‌رێژه‌ی‌‌كورس���ی‌و‌به‌دانانی‌‌نرخ‌بۆ‌هه‌ر‌یه‌كێك‌له‌پۆسته‌كان‌له‌س���ه‌ر‌بنه‌مای‌‌ده‌نگی‌‌‌وه‌ده‌س���تهاتو‌س���ه‌رۆكایه‌تیه‌كانی‌‌‌وه‌ك‌ به‌پۆس���ته‌‌پێیه‌ش‌ به‌و‌ پارله‌مانی���ش‌ حكومه‌ت‌و‌بێت‌ئه‌گه‌ر‌الیه‌نێ���ك‌كه‌متر‌له‌‌60000ده‌نگ���ی‌‌هه‌بێت‌پۆس���تی‌‌‌وه‌زاره‌تێكی‌‌چ‌ ئیت���ر‌ ناس���یادییش‌‌وه‌رناگ���رێ‌و‌پێویست‌ئه‌كات‌وتوێژ‌له‌گه‌ڵ‌الیه‌نێكدا‌بكرێ���ت‌كه‌‌نه‌یتوانیوه‌‌بایی‌پۆس���تی‌‌بهێنێ‌و‌ به‌ڕێوه‌به‌رێكی‌‌گش���تی‌‌ده‌نگ‌كاتی‌‌پ���ێ‌بكوژرێت‌یان‌به‌و‌مه‌رامه‌یه‌‌كه‌‌ئه‌م‌الیه‌نانه‌‌بخزێنرێنه‌‌ناو‌حكومه‌ت‌بۆ‌قه‌ره‌بوی‌‌ئه‌و‌پۆس���ته‌‌‌ویزاریانه‌ی‌‌كه‌‌پارتی‌‌له‌ده‌س���تی‌‌ئ���ه‌دات‌به‌هۆی‌‌هه‌رێم‌و‌ س���ه‌رۆكی‌‌ پۆستی‌‌ ‌وه‌رگرتنی‌‌سه‌رۆكی‌‌حكومه‌ت‌و‌پۆستی‌‌‌وه‌زاره‌تی‌‌سامانه‌‌سروشتیه‌كان‌كه‌‌مومكین‌نیه‌‌پارتی‌‌ده‌س���تبه‌رداری‌بێت.‌دیاره‌‌ئه‌و‌‌وه‌زاره‌تانه‌ی‌‌ده‌درێنه‌‌حیزبه‌‌الوازه‌كان‌به‌كه‌مه‌‌نه‌ته‌وایه‌تیه‌كانیشه‌وه‌‌هه‌مویان‌له‌زۆن���ی‌‌زه‌ردی‌‌ پێگه‌ی‌‌س���ه‌ره‌كیان‌ژێ���ر‌ده‌س���ه‌اڵتی‌‌پارتیدای���ه‌و‌‌وه‌الئی‌ته‌واویان‌بۆ‌پارتی‌‌و‌به‌رنامه‌كه‌ی‌‌هه‌یه‌‌بۆیه‌‌پارتی‌‌پێی‌خۆش���ه‌‌هاوبه‌شیان‌بكات‌له‌كابینه‌ی‌‌هه‌ش���تدا،‌پێكهاته‌ی‌‌كابینه‌كانی‌‌دی‌‌به‌رونی‌‌ئه‌و‌راستیه‌مان‌

پێده‌ڵێن.ئێس���تا‌وتوێژی‌‌نێچیرڤ���ان‌بارزانی‌‌له‌گ���ه‌ڵ‌یانزه‌‌الیه‌ن‌به‌رده‌وامه‌‌و‌له‌گه‌ڵ‌هه‌ر‌الیه‌نێك‌س���ێ‌جار،‌كۆده‌بێته‌وه‌.‌به‌م‌پێی���ه‌‌بێت‌زیاتر‌له‌س���ێ‌مانگی‌‌

ده‌وێت‌)ئه‌گ���ه‌ر‌هه‌مو‌الكانیش‌كۆك‌بن(‌له‌س���ه‌ر‌بۆچون���ه‌كان‌و‌خۆ‌ئه‌گه‌ر‌نێچیرڤ���ان‌بارزانی‌‌نه‌خ���ۆش‌بكه‌وێت‌ی���ان‌س���ه‌فه‌ر‌ب���كات‌ئ���ه‌وه‌‌ماوه‌كه‌‌زیات���ر‌ده‌بێت‌و‌له‌م‌كات���ه‌دا‌پارله‌مان‌ك���ه‌‌ فه‌رم���ی‌‌ دامه‌زراوه‌یه‌ك���ی‌‌ ‌وه‌ك‌ده‌سته‌وه‌ستانه‌‌و‌ دامه‌زراوه‌یه‌‌ بااڵترین‌له‌چاوه‌ڕوانیدای���ه‌‌و‌چاوه‌ڕێی‌رێكه‌وتنی‌‌الیه‌نه‌‌سیاس���یه‌كانه‌و‌هیچی‌‌پێناكرێ‌ن���ه‌‌گرێیه‌ك���ی‌‌پێده‌كرێت���ه‌وه‌‌و‌ن���ه‌‌پێیده‌به‌س���رێت‌گ���ه‌ر‌‌وا‌ب���ڕوا‌ئ���ه‌م‌هه‌ڵوێس���ته‌ی‌‌‌وای‌‌لێ���ده‌كات‌كه‌‌ئه‌م‌خول���ه‌ش‌‌وه‌ك‌پاش���كۆی‌‌حیزبه‌كانی‌‌لێبێت‌و‌چاوه‌ڕێی‌فه‌رمانی‌‌سه‌ركردایه‌تی‌‌سیاس���ی‌حیزبه‌كان‌بن‌ك���ه‌‌به‌ریمۆت‌ده‌نگی���ان‌ بیانجوڵێن���ن‌و‌ كۆنت���رۆڵ‌پێبده‌ن،‌له‌راس���تیدا‌ئه‌و‌به‌یاننامه‌یه‌ی‌‌كه‌‌‌88پارله‌مانتار‌رۆژی‌‌‌2013-12-11ده‌ریانك���رد‌هه‌رچه‌نده‌‌هه‌ڵوێس���تێكی‌‌ش���ه‌رمنانه‌‌بو،‌هه‌نگاوێكی‌‌باش���یش‌بو‌ب���ه‌اڵم‌ده‌بوای���ه‌‌دوا‌مه‌ودایان‌بۆ‌دیاریكردبا‌و‌گه‌ر‌ الیه‌نه‌‌سیاس���یه‌كان‌ئه‌وا‌ رێكنه‌كه‌وت���ن‌ مه‌ودای���ه‌دا‌ ل���ه‌و‌‌واده‌ی‌‌ته‌واوكردنی‌‌دانیش���تنی‌‌یه‌كه‌م‌دی���اری‌بكرێ���ت‌و‌خۆیان‌ده‌س���ته‌ی‌‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌هه‌ڵبژێ���رن‌و‌كه‌س���ێك‌رابس���پێرن‌بۆ‌پێكهێنان���ی‌‌حكومه‌ت‌گه‌ر‌‌وا‌نه‌ك���ه‌ن‌ئیتر‌هیچ‌بایه‌خێك‌بۆ‌نامێنێ‌و‌ دام���ه‌زراوه‌ی‌‌هه‌رێم‌ بااڵترین‌ده‌نگی‌‌ده‌نگده‌رانی���ش‌بێهوده‌‌ده‌ڕوا.‌بۆیه‌‌پێویس���ته‌‌پارله‌مانتارانی‌‌خولی‌‌چ���واره‌م‌چی���دی‌‌چاوه‌ڕێ���ی‌‌وتوێژی‌‌دورمه‌ودای‌‌الیه‌نه‌‌سیاس���یه‌كان‌نه‌بن‌و‌دوامۆڵ���ه‌ت‌ دی���دا‌ له‌به‌یاننامه‌یه‌ك���ی‌‌بده‌ن���ه‌‌الیه‌نه‌كان‌كه‌‌ل���ه‌‌15رۆژ‌زیاتر‌نه‌بێت،‌به‌پێچه‌وانه‌وه‌‌رۆژی‌‌دانیش���تن‌

بكه‌ن‌و‌ دی���اری‌‌ كات���دا‌ له‌نزیكتری���ن‌هه‌ڵبژێرن‌و‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌ ده‌س���ته‌ی‌‌سه‌رۆكی‌‌هه‌رێم‌بخه‌نه‌‌به‌رده‌م‌ئه‌مری‌‌‌واقع‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌كه‌س���ێك‌رابس���پێرێ‌ب���ۆ‌پێكهێنانی‌‌حكوم���ه‌ت،‌ته‌نها‌به‌م‌به‌رامبه‌ر‌ به‌‌وه‌فابن‌ ئه‌توانن‌ ش���ێوه‌یه‌‌به‌و‌س���وێنده‌ی‌‌خواردویانه‌‌و‌به‌رامبه‌ر‌

ده‌نگده‌ره‌كانیشیان‌راستگۆبن.س���ه‌رنجه‌‌‌وه‌فدی‌‌ جێ���گای‌‌ ئه‌وه‌ی‌‌دانوس���تانی‌‌الیه‌نه‌‌سیاسیه‌كان‌خاڵیه‌‌له‌ئه‌ندامانی‌‌پارله‌مان‌)جگه‌‌له‌‌وه‌فدی‌‌كۆتایی‌ بڕیاری‌ له‌كاتێك���دا‌ یه‌كگرتو(‌ئه‌ندام‌پارله‌مانه‌كان‌ده‌یده‌ن‌و‌بێئه‌وان‌هیچ‌ناكرێت،‌دیاره‌‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌هه‌ندێ‌له‌الیه‌نه‌‌سیاس���یه‌كان‌له‌كوردس���تاندا‌یان‌خۆی���ان‌به‌گه‌وره‌تر‌ده‌زانن‌له‌وه‌ی‌‌نوێنه‌ری‌‌ پارله‌م���ان‌و‌ ئه‌ندام���ی‌‌ ببنه‌‌خه‌ڵك‌یان‌له‌توانایاندا‌نیه‌‌ئه‌و‌ئه‌ركه‌‌له‌ئه‌س���تۆ‌بگرن‌یان‌ناتوانن‌روبه‌ڕوی‌‌خه‌ڵك‌ببنه‌وه‌‌و‌ده‌نگ‌به‌ده‌س���تبهێنن‌بۆیه‌‌ده‌یانه‌وێ‌له‌رێگای‌‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌پارله‌مان‌ كۆنترۆڵی‌‌ حیزبه‌كانیان���ه‌وه‌‌بكه‌ن‌كه‌س���انی‌‌‌وا‌ده‌نێرنه‌‌په‌رله‌مان‌كه‌‌ده‌قاوده‌ق‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌ئه‌وان‌ته‌لقینی‌‌ده‌ك���ه‌ن‌‌وا‌ب���كات‌و‌‌وا‌بڵ���ێ‌ئه‌مه‌ش‌پڕۆسه‌ی‌‌دیموكراتی‌‌له‌هه‌رێم‌ئه‌وه‌نده‌ی‌‌دی‌‌ده‌خات���ه‌‌ژێ���ر‌پ���رس‌و‌تێڕامان‌و‌نوێنه‌ره‌كانی‌‌خه‌ڵك‌ده‌كه‌ن‌به‌نوێنه‌ری‌‌

حیزب.خول���ی‌‌ پارله‌مانه‌كان���ی‌‌ ئه‌ن���دام‌چوارهه‌می‌‌پارله‌مان‌ئه‌بێ‌ئه‌و‌راستیه‌‌له‌یاد‌نه‌كه‌ن‌كه‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌ئه‌م‌جاره‌‌نیمچ���ه‌‌كراوه‌بو،‌‌واته‌‌ئ���ه‌وان‌خۆیان‌بونه‌ت���ه‌‌ به‌ده‌س���تهێناوه‌‌و‌ ده‌نگی���ان‌نوێنه‌ری‌‌خه‌ڵك.‌راسته‌‌ئه‌وان‌له‌رێگای‌‌بون،‌ كاندید‌ لیس���تی‌‌حیزبه‌كه‌یانه‌وه‌‌

ب���ه‌اڵم‌له‌ده‌نگداندا‌ئ���ه‌وان‌كێبڕكێیان‌له‌گه‌ڵ‌هاوڕێكانی‌‌لیسته‌كه‌ی‌‌خۆشیاندا‌كردوه‌‌و‌پێویس���ته‌‌چه‌ند‌په‌یوه‌س���تن‌به‌رێنمای���ی‌حیزبه‌كه‌یانه‌وه‌‌دو‌هێنده‌‌خه‌ڵك���ی‌‌ به‌داخ���وازی‌‌ په‌یوه‌س���تبن‌كوردستان‌و‌ده‌نگده‌ره‌كانیانه‌وه‌‌و‌نه‌بنه‌‌حیزبه‌كانیان‌و‌ ده‌سه‌اڵتدارانی‌‌ كۆیله‌ی‌‌خاوه‌نی‌‌بیرو‌بۆچونی‌‌خۆیان‌بن‌له‌به‌ر‌رۆشنایی‌ئه‌و‌به‌رنامه‌یه‌ی‌‌كه‌‌لیسته‌كه‌یان‌ئاماده‌ی‌‌كردبو‌بۆ‌هه‌ر‌پرس‌و‌ئاریشه‌‌و‌یاسا‌و‌رێسایه‌ك‌كه‌‌له‌هۆڵی‌‌په‌رله‌مان‌هه‌ڵوێستیان‌ ئه‌توانن‌ به‌رده‌میان‌ دێته‌‌له‌س���ه‌ر‌ه���ه‌ر‌بابه‌تێ���ك‌هه‌بێت‌به‌م‌ته‌نگژه‌یه‌شه‌وه‌‌كه‌‌ئێستا‌تێیكه‌وتون،‌‌واته‌‌حیزبه‌كه‌یان‌ئه‌وه‌نده‌ی‌‌له‌س���ه‌ره‌‌نه‌خش���ه‌‌رێگای‌‌كاری‌‌بۆ‌دیاریكردون‌و‌ئه‌وانیش‌پێویس���ته‌‌بیروهۆشی‌‌خۆیان‌حیزبه‌كه‌یان���دا‌ به‌رنام���ه‌ی‌‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ئاوێته‌‌بك���ه‌ن‌و‌بتوان���ن‌بوێرانه‌‌بڕیار‌بده‌ن‌و‌ده‌سته‌وه‌س���تان‌نه‌بن،‌بۆ‌مێژو‌ده‌یانتوانی‌‌له‌یه‌كه‌م‌دانیشتندا‌سه‌رۆك‌هه‌ڵبژێرن‌له‌س���ه‌ر‌ئ���ه‌و‌بنه‌مایه‌ی‌‌كه‌‌سه‌رۆكی‌‌حكومه‌ت‌الی‌‌پارتیه‌‌كه‌واته‌‌س���ه‌رۆكی‌‌الی‌‌پارله‌مان‌یان‌بۆ‌گۆڕان‌ده‌بو‌یان‌یه‌كێتی‌،‌جێگر‌و‌سكرتێریش‌بۆ‌یه‌كگرت���و‌كۆمه‌ڵ‌‌و‌به‌م‌ش���ێوه‌یه‌‌پارله‌مان‌كارا‌ده‌بو‌ده‌یتوانی‌‌كه‌سێك‌رابس���پێرێ‌بۆ‌پێكهێنان���ی‌‌حكومه‌ت‌له‌ماوه‌ی‌‌‌30رۆژدا‌و‌بۆشایی‌یاساییش‌دروستنه‌ده‌بو‌ئه‌گه‌ر‌له‌ئه‌نجامی‌‌وتوێژی‌‌الیه‌نه‌‌سیاسیه‌كانیش���دا‌له‌و‌ماوه‌یه‌دا‌له‌ئه‌نجامی‌‌دابه‌ش���كردنی‌‌پۆسته‌كاندا‌‌وای‌پێویستكرد‌گۆڕانكاری‌‌له‌ده‌سته‌ی‌‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌پارله‌ماندا‌بكرێت‌به‌یه‌ك‌دانیشتن‌ئه‌م‌گۆڕانه‌‌ئه‌كرا‌و‌پارله‌مانیش‌

یه‌ك‌چركه‌‌هه‌ڵنه‌ده‌په‌سێردرا.

کرێکاریی..‌پیشه‌یه‌کی‌‌مه‌ترسیدار"خاوه‌نکار‌گوێنادات‌کرێکار‌چی‌لێدێت،‌گرنگ‌‌ئه‌وه‌یه‌‌پاره‌ی‌ده‌ستبکه‌وێت"

دواكه‌وتنی‌‌پێكهێنانی‌‌كابینه‌ی‌‌هه‌شت‌و‌هه‌ڵوێستی‌‌پارله‌مانتاران

تایبه‌ت)407(‌سێشه‌ممه‌‌2013/12/17 18

‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فۆتۆ:‌ئارام‌که‌ریم ‌ ‌ ‌ ‌ کرێکاران‌له‌م‌هه‌رێمدا‌جگه‌‌له‌ده‌ستکه‌وتنی‌‌داهاتی‌که‌م،‌مه‌ترسی‌له‌سه‌ر‌ژیانیشیان‌هه‌یه‌‌

(407( سێشه ممه 2013/12/17 19تایبه‌ت

بەڵکو ئاماژەیە بۆ مەیلی هەمیشەیی دونی����ای ئێمە ب����ەالی توندوتیژییدا. خودی ئەم بکەرە به نیازی سەپاندن و چەس����پاندنی ئەو وێنەیە کە دێت کە بکەری فاشیس����تی له ی����ەک جێگاوە هەموو حیزب����ەکان ئ����ەوەی نایەت، زۆر به تون����دی ڕەتیدەکەن����ەوە ک����ە ئەوان خاوەنی بک����وژەکان بن، هەتا هەندێج����ار کۆمەڵێک ئەندامی خۆیان دەکەن����ە قوربان����ی، ی����ان کۆمەڵێک س����یناریۆ دادەڕێژن کە ت����ەواو بکەر ل����ەوان دووربخاتەوە، نیش����انەیە بۆ ئەوەی بکەری ڕاس����تەقینە ناتوانێت

دەموچاوی هەبێت.تاوانی سیاس����ی بەمجۆرەی ئێستا له کۆمەڵگای ئێمەدا سەریهەڵداوەتەوە، گێڕانەوە و له ج����ۆرەکان بەجۆرێ����ک دینی و کولت����ووری زیندووکردنەوەی ک����ە مەرگپەرس����تییە ش����ەهادەت و پێش����تر لە وت����ارە تایبەتییەکانی وەک »کۆمەڵگای پرس����ە« و »ش����ەهید« ئەم����ڕۆ ک����ردون. لەس����ەر کارم دا مێژوو لەس����ەر ئیقاعی نیتشەوییانەی ئەب����ەدی«، دەچێتەوە »گەڕانەوەی بۆ س����ەرەتاکانی خۆی، بۆ پرۆسەی

لەگ����ەڵ دین����ی مامەڵەکردن����ی کوژراوەکاندا، ب����ۆ کرداری گێڕنەوەی دەرکراوەکان بۆ ناو هەناوی سیستم، له ڕێ����گای باوەش����کردن به قوربانیدا و پاڵەوانی ب����ۆ له نامۆیەکەوە گۆڕینی هەم����ووان. بەب����ڕوای م����ن مامەڵەی دروس����ت لەگەڵ ئ����ەم قوربانییانەدا، ل����ەو ڕۆڵ����ە تەقلیدییەی ئەوەیە کە نیش����انە دەریانبهێنین، وەک قوربانی بۆ ئەو بەش����ە نامۆیە سەیریانبکەین کە ئاسان ناکرێنە سەمبولی سیاسی تەقلیدی و خوێنیان نابێت به کەرەستەی گەمەی سیاس����ی ناو سیس����تم، ئەم قوربانیان����ە تەنیا لەو کاتەدا دەتوانن بەهێزبن کە وەک نامۆیەکی هەمیشەیی بمێننەوە، کاتێک له ئێمەدا نەتوێنەوە، له سیس����تمە به بەش����ێک نەبن����ەوە ڕەمزییەکەی دونیای ئێمە، له ڕیتوریکی شیوەنگێڕیی بەالغەتی ڕۆژنامەوانی و قەبیله مۆدێرنان����ەدا ون ه����ۆز و ئ����ەم نەکرێن، وەک ئەو بەشە لێیان بروانین ک����ە ئاماژەگییەکی هەمیش����ەیین بۆ »به مان����ا »س����ەمبۆلیزەنەکردن« الکانییەک����ەی«، بۆ کۆنترۆڵ نەکردن به مانا راستەقینەکەی، نەوەک به مانا

نەکردنێک کۆنترۆڵ س����ەتحییەکەی، س����نووری دەس����ەالتی حوکمڕانان����ی ئێستا و ئەمڕۆ تێدەپەڕێنێت، بۆئەوەی ب����ەرەو دەرەوەی تەواوی سیس����تمی سیاس����ی، به هەم����وو باڵ و ش����ێوە و ئاماژە ڕەهەندەکانییەوە دەموچ����او و ب����کات، وەک قوربانییەک کە موڵکی هی����چ هێزێکی سیاس����ی نین، موڵکی هیچ هێزێکی کۆمەاڵیەتی نین، موڵکی ئەم گش����تە نین کە ئێس����تا به شانی خۆیان سیس����تمیان ڕاگرتووە، بەڵکو موڵکی ئ����ەو دیوەن له دونیا کە تەواو دەکەونە دەرەوەی سیستم، مەرگیان ئاماژە نییە بۆ ئەودیوی ژیان، بەڵکو ئاماژەی����ە بۆ ئەودیوی ت����ەواوی ئەو ف����ەزا و هێزانەی کە ئێم����ە له ناویاندا دەژین. بوون و مەرگی ئەم قوربانیانە ئاماژەی����ە بۆ ئ����ەوەی ک����ە زاراوەی »ئەودیو سیس����تم« یان »دەرەوەی سیس����تم« دوو زاراوەی میتافیزک����ی پۆزەتیڤیس����ت و لێب����رال و نین، وەک پراگماتیستە سیاسییەکان بانگەشەی ب����ۆ دەکەن، خ����ودی ئەو ک����وژران و ئازارکێشانە نیش����انەیە کە دەرەوەی سیستم هەمیش����ە ئەو بەشە نەگیراو

و تاریکەی ناو سیس����تم خۆیەتی کە له بەردەمیدا زمانی سیستم له قسەکردن دەکەوێت و ڕێکخستنی سەمبولی له کار دەکەوێ����ت. ئەو بەش����ەن کە ژیژیک به جێگای »بەرکەوتنی سیستم لەگەڵ سنوورەکانی خۆیدا« ناوی دەنێت، واتە دوا س����نوورەکانی سیستمی گووتارن

»بەزاراوەی الکالو«.هەوڵی گەورە ب����ۆ هێنانەوەی ئەم س����ەمبولیزەکردنیان قوربانیان����ە و له هوش����یاری ئێمەدا، پابەندی ترسی ڕاستەقینەی سیستمە له مانای بوونی ئەمجۆرە قوربانیان����ە بۆ تەواوی ئەو دونیا داخراوەی ئەو دروس����تیکردوە. هەڵبەت هێش����تا زۆر تەوەر و پرسیار م����اون کە لەم بارەیەوە قس����ەیان لێ بکرێت، بۆ نمونە پەیوەندی س����روتە نوێکانی ش����یوەن بە وتاری مانەوەوە، تێکەڵبوون و س����نوورەکانی یاخ����ود جیابوون����ەوەی نێوان »سیس����تم« و »دەس����ەاڵت« له تاوانی کوشتندا، کە هەم����ووی پرس����یارگەلی زۆر تیوری و گرنگ����ن و لێرەدا جێگای����ان نابێتەوە و له هەفتەکان����ی داهات����وودا به باس����ی

سەربەخۆ دەربارەیان قسەدەکەم.

ئێستا پێیده وترێت ئه وه ی له راستیشدا له قۆناغی پێشودایه و، ریش���ه كانی نوێ ، له منداڵدان���ی ئ���ه و قۆناغ���ه دا گه ش���ه ی كردوه ، وات���ه له پاڵ س���یماو خه س���ڵه ته راب���وردودا، قۆناغ���ی نه رێنییه كان���ی جێگ���ره وه كان و پانتایی���ه جیاوازه كانیش سه ریانهه ڵداوه و گه وره بون و بون به به شێ له هۆشیاری واقعی بابه تی . چونكه سه ره تای قۆناغی ن���وێ له هه ڵبژاردنی ئه م جاره وه ده س���تپێناكات، به ڵك���و له هه ڵبژاردن���ی پێش���وی هه رێم���ه وه و پێش چوار س���اڵ له ئێستا ده س���تیپێكردوه ، ده گه ڕێته وه بۆ ئه و س���اته مێژوییه گرنگه ی بۆ یه كه مجار له مێ���ژوی حوكمڕان���ی دوێ���ی راپه ڕینی به ناوی دیارده یه ك باشوردا، كوردستانی ئۆپۆزسیۆن س���ه ریهه ڵداو، بو به به شێكی گرنگی دیمه نه سیاس���یه كه سه رهه ڵدانی ئۆپۆزس���یۆن و ئه و گوت���اره ی هه ڵیگرتبو سیاس���یه فك���ری و ش���ه به نگه له پ���اڵ به قۆناغێكی ئاماژه ب���ون جیاوازییه كانی ، نوێی جیاواز له هه رێم���دا، چونكه دۆخی پێ���ش ئه و س���اته ، دۆخ���ی قۆرخكردنی كێڵگه ی سیاس���ی بو، له الیه ن دو هێزی ده سه اڵتداره وه ، كه یا له گه ڵ یه ك له شه ڕو له چوارچێوه یه كی یاخ���ود ناكۆكیدابون، هاوبه ش���ی له رزۆك و ناته ندروس���تدا، برا دابه شكردوه و، ده س���تكه وته كانیان به ش هێزه كانی ده ره وه ی ئه وانیش له رویه كه وه س���نوردارو بونێك���ی له قاڵب���دراون و، مه رجداریان پ���ێ ره وا بین���راوه و، كاتێ له ناو حكومه ته كان، یاخود حكومه ته كه ی ئه وانیش���دا ب���ون، له س���ۆنگه ی ئه منی و به ئه م���ری واقیع و مل���دان خۆپارێ���زی و ش���تی به پیالنگێڕی و تۆمه تبارنه كردنیان

له م جۆره رازی بون؟!سه رهه ڵدانی ئۆپۆزسیۆن ته نها گوتارێكی نوێی سیاسی نه هێنایه كایه وه ، هه روه ها ئاراسته ئایدیاو هاوبه ش���ی چوارچێوه ی له چوارچێوه ی جیاوازییه كانی سیاس���یه بزوتنه وه ی گۆڕان و دو هێزه ئیسالمییه كه دا نه هێنای���ه كایه وه ، به ڵك���و له پاڵ كه ش و ه���ه وا ناوچه ییه كه دا ب���و، به چوارچێوه و ك���ه ش و هه وای جۆرێكی ن���وێ له خه باتی سیاس���ی و مه ده نی كۆمه ڵگا، كه ئه ویش خۆی له بزوتن���ه وه ناڕه زایه تیه كه ی 17ی ش���وبات و ڕۆژانی دواییدا به رجه سته كرد. ئه م بزوتنه وه ناڕه زایه تیه له س���ه ر ئاستی ش���ه قام و بنكه ی پارته ئۆپۆزسیۆنه كان و، به شه ناڕازاییه كه ی هاواڵتیان، جارێكی تر هۆشیاریه كی ده ركه وتنی له سه ر جه ختی سیاس���ی نوێ ك���رده وه ، هۆش���یاریه ك كه دابه ش���بونه ته قلیدیه كان���ی له وێنه ی ئیس���المی و عه لمانی تێپه ڕاندو، ناسنامه جیاوازیه كانی به ده وری داواكاری و دروشمی سیاسی هاوبه شدا كۆكرده وه . كه ئه مه بوه سه ره تایه كی ڕه چه شكێن و زه مینه سازكه ر، بۆ پێكهێنانی لیژنه ی هه ماهه نگی و، كاری هاوبه ش���ی نێ���وان هه ر س���ێ هێزه كه ی ئۆپۆزس���یۆن ب���ۆ ماوه ی چه ند س���اڵێك جه ماوه ریه ڕاچه نینه ئه م س���ه رهه ڵدانی گه رچی له به ر زیاد له هۆكارێك نه گه یشتنه به ساتی كامڵبونی خۆی و، نه یتوانی هه مو ئامانجه كانی به دیبهێنیت، به اڵم سه ره ڕای ئه وه به مه شخه ڵێكی جیاكه ره وه و مێژویی و ك���ه ش و هه وایه كی���ش بۆ زیات���ر به ره و ناچاركردنی ئۆپۆزس���یۆن و، پێش���چونی نوخبه ی سیاس���ی ده س���ه اڵتدار بۆ دوبار پێداچونه وه به ئه جنداكانیاندا ئه م نوخبه ، گه رچی به ڕواڵه ت ده یویست نیشان بدات كه شكس���تی بزوتنه وه ناڕه زایه تیه كه یه ، بۆته سه رچاوه یه كی تری ڕه وایی سیاسی نیشانه ی ناپێگه یش���تویی به رامبه ره كان. ئه گه ر سه رهه ڵدانی ئۆپۆزسیۆن و بزوتنه وه ده ركه وته جه ماوه ریه ك���ه و ناڕه زایه تی���ه ناوخۆییه كان���ی قۆناغی ن���وێ بون، ئه وا ناوچه كه ، گه النی مێژویی س���ه رهه ڵدانی ده س���ته اڵتدارێتی، فۆڕمه ل���ه ب���ه و دژ له دیارترین ك���ه گه نده ڵ���ی و س���ه ركوت خه سڵه ته كانی بون و، سه ركه وتنی شۆڕش له زیاد له واڵتێكدا مه ودا زه مه نیه كه ی نوێ بون له ئاس���تی ناوچه ك���ه دا ده رده خات و ده خاته ڕو. به ڵكو بزوتن���ه وه ناڕه زایه تیه به ج���ۆرێ ناوخۆییه ك���ه جه ماوه ری���ه له ج���ۆره كان به رهه می ئیلهام وه رگرتن له و گیانه نوێیه بو كه به خێرایی به شاده ماری مژده ی ، باڵوده بوه وه و ناوچه كه دا گه النی به دواڕۆژێك���ی گه ش���تر ده دا، به حوكمی

ئه وه ی له س���ایه ی جیهانگیریدا كوردستان ده بێته به شێكی نیمچه ئۆرگانی ناوچه كه ی خۆی و، ڕوداو ته وژمه كان له س���ه ر ئاستی جیهاندا به یه كدا دێن و، كارله یه ك ده كه ن و هه ست و دروشمی هاوبه ش به دوای خۆیاندا

ده هێنن.ق���ه واره ی له نه بونی هه رێ���م جیاوازی سیاس���ی و فۆڕم���ی حوكمڕانیه كه یدا بو، له هه ندێك ته فاس���یلدا( ئه م دۆخه ش وای كرد) استحقاقی قۆناغه كه له سه ر ئاستی واڵتان���ی هه رێمه ك���ه دا به پل���ه ی جیاواز له نێوان گۆڕان و چاكس���ازیدا به رجه س���ته بێت. وات���ا ئه و دۆخان���ه ی له به ر ڕه قی و ڕه گداكوت���راوی پایه كان���ی س���ته مكاری ڕژێمه كان بوارێ بۆ چاكس���ازی نه مابۆوه ، گ���ۆڕان( بو به داخ���وازی گ���ه الن، به اڵم واڵت و گه الن���ی تر له به ر هۆكاری مێژویی و په یوه ندی���دار به هه ندێك ڕوی سیس���تمی گۆڕان اس���تحقاقی ڕوبه وڕی سیاسیه وه ، به په نابردنه ناچ���ار ب���ه اڵم نه بون���ه وه ، به ر چاكس���ازی بون، گه رچی له ئێس���تادا ده بینین دژه هێرش���ی كۆنه په رس���تی و هه وڵ���ی تۆڵه كردنه وه له الی���ه ن هه ندێك له ڕژێمه كۆنه په رس���ت و ده سته اڵتخوازانی ناوچه كه وه ، دژ به گه النی ڕاپه ڕیوی ناوچه كه ده ستیپێكردوه ، ئه م قسانه مان بۆ ئه وه یه جه خ���ت له وه بكه ینه وه ، ك���ه ئێمه وه ك ناوچه كه و هه رێمیش چه ند ساڵێكه پێمان ناوه ته قۆناغه نوێیه كه وه ، ئه وه ی ئێس���تا ده یبینین و رویداوه به شێ له ده ركه وته كانی ئه و قۆناغانه یه . هه ڵبژاردنه كانی ئه مدواییه ته نه���ا ئاوێنه ی���ه ك بون بۆ نیش���اندانی به ش���ێك ل���ه و گۆڕانكاریان���ه ی له واقعی سیاس���ی و هاوكێش���ه ی هێزدا ڕویانداوه . نه ك گۆڕانه كان لێره وه ده ستیانپێكردبێت. به ڵكو له ئێس���تادا لێره له هه ندێك ئاست و پێگه یش���توتره وه ناوه رۆكی به هه ندێ���ك گوزارش���تی سیاس���ی و فیزیكی له خۆیان نوێیه كه ش قۆناغ���ه ئه گه ر ده ده ن���ه وه . ده س���تیپێكردبێت و بێت س���اڵێك چه ند ده رخه رو هه ره ئۆپۆزسیۆن سه رهه ڵدانی خه مڵێنه ری بێت، ئه وا ده مێنێته وه س���ه ر ئه وه ی تا چه ند هێزه جۆراوجۆره كان توانای پێداویس���ته كانی له گه ڵ خۆگونجاندنیان قۆناغ���ه نوێیه كه دا هه ی���ه ؟ به ڵكو پێش ئه وه ، تا چه ند دان ده نێن به و سه ره تایه ی قۆناغ���ی نوێ و، قۆناغ���ی ڕابوردوش له م روه یدا به ئاماژه ی به ره وپێشچونی كۆمه ڵگا له قه ڵه م ده ده ن؟ هه مو ئه وه ش له به شێكی به رچاوی ئه و ناوه ند و هێزه حوكمڕانانه ی ده ریده خات ب���اس له قۆناغی نوێ ده كه ن له ج���ۆری تێگه یش���تن و مامه ڵه كردنی���ان له گ���ه ڵ هێزه كانی ئۆپۆزس���یۆن و ڕۆڵیان له ئێس���تا و داهاتوی هه رێمدا به رجه س���ته ده بێ���ت و ده رده كه وێت. چونك���ه گۆڕاوه ه���ه ره گرنگه ك���ه له مێ���ژوی حوكمڕانی ك���وردی له هه رێمدا ئۆپۆزس���یۆنه . هه مو ی���ان ڕاس���ته وخۆ نوێبونه وه یه كی���ش ناڕاسته وخۆ به ش���ێكی گرنگی په یوه سته به م وزه نیشتمانیه نوێیه وه . كه خزمه تی به هه مو هێ���زه كان و كۆمه ڵگاش كردوه وه و ته وزیفكردنه وه ی به دوباره ده ش���توانرێت له چوارچێوه و دۆخ���ی نوێدا خزمه ته كانی چه ند قات بكرێته وه و، له ئاستی فراوانتردا بخرێت���ه خزمه ت دوب���اره بنیاتكردنه وه و سیاس���ی و سیس���تمی به هێزكردن���ی دامه زراوه كان���ی حوكمڕانی و نوێكردنه وه ی گیانی نیش���تمانپه روه رێتی كوردستانی و، قوڵكردن���ه وه ی گیانی هاوچاره نوس���ی و، كاری هاوبه شی كێبڕكێ ئامێز كه ئه وه ش كاتێ���ك ده كرێت بونی ئ���ه م هێزه نوێیه واته ، ئۆپۆزسیۆن، به ده رفه ت سه یربكرێت ئه رك و له چوارچێ���وه ی به كێش���ه . نه ك خه مه نیشتمانیه گه وره و، ستراتیژیه كاندا س���ه یری رۆڵی بكرێت نه ك هه ستیاری و، مێژوییه ته قلیدیی و گروپی و به رژه وه ندیه س���نورداره كان. بۆ ئ���ه وه ی نوێبونه وه ی ده ستی له س���ه ر ئاس���تی ژیانی سیاسی ناو ب���ۆ بگوازرێت���ه وه ده س���تیپێكردوه فۆڕمێك���ی نوێی حوكمڕانی و چاكس���ازیی ڕاس���ته قینه و، خه ماڵندنی س���تراتیژێكی نه ته وه ی���ی و، په یوه ندیه كی ته ندروس���تی نێ���وان هاواڵتی���ان و حكوم���ه ت و، ده زگا به مه ش لێبكه وێته وه و، نیش���تمانیه كانی هه رێمی كوردستان له سه ر هه ردو ئاستی نه ته وه یی و نێوخۆیی بكه وێته سه ر ره وتی

گه شه كردنی سروشتی خۆی .

سه‌رهه‌ڵدانی‌‌ئۆپۆزسیۆن...‌پاشماوه‌‌تاوانی‌سیاسی‌و‌بکەرەکانی...‌پاشماوه‌

لەکاتێکدا کاک بەختیار تاقە کەسێکە ئەم کوشتنانە بەو شێوەیە نابینێت و بەشێوە ڕاس���تەقینەكه ی خۆیان وەک "جەوهه ری بەم���ەش دەیانبینێ���ت و سیس���تمەکە" خۆی دەبێتە تاقە بکەری ڕاس���تەقینەی ئێمەش له کوردس���تاندا و دژەفاش���ییەت دەبین " به یەکێک له بکەرە فاشیس���تییە حاڵەتدا له باشترین یان راستەقینەکان"، به "بکەرێکی موزەیەف" دیسانەوە قسەم لەو فاشیەتە شاراوەیە نییە لەپشتی هه ر وشە و دەس���تەواژە و دێڕێک لەم دێڕانەوە ئامادەیە، ئەوەی دەمەوێت لێرەدا بپرسم ئەوەیە :ئایا بەڕاست لەهه موو کوردستاندا دەش���ێت ش���وانێکیش بدۆزینەوە کردەی کوش���تنی ڕۆژنامەنووس و نووس���ەرەکان له ئاکاری سیستمە سیاسییەکە داببڕێت؟ تۆ بڵێی کەس���ێک هه بێت پێیوابێت ئەو لۆژیکی مەنتی���ق و لەگ���ەڵ کوش���تنانە دەسەاڵتداران و سیستمە حوکمڕانییەکەی کوردستاندا نەیەتەوە؟ بڵێی بکرێت یەک تاکە کەس بدۆزینەوە پێی "س���ەیر"بێت ڕەخنەگرانی کوردس���تان دەسەاڵتدارانی سیس���تمەکە دەکوژن؟ تۆ بڵێی له هه موو پێیوابێت هه بێ���ت کەس���ێک هه رێم���دا کوش���تن لەالیەن سیس���تمی حوکمڕانیی دەگم���ەن و کردەیەک���ی له کوردس���تاندا

ناوازەیە؟ئێمە لێرەدا لێکۆڵینەوەی مەیدانیانه مان لەبەردەس���تدا نییە بۆ ئ���ەوەی به قەتعی وەاڵمی ئەو پرس���یارانە بدەینەوە، بەاڵم من باوەڕناکەم له هه ر چ���وار پارچەکەی کوردستاندا یەک کەس بدۆزینەوە باوەڕی بەوەبێ���ت کوش���تنی کاوە گەرمیانی یان دی���اردەی تر، سیاس���ییەکانی تاوان���ە تەنها و دابڕاوبن لەو سیستمە سیاسییەی لەهه ر بااڵدەس���تکراوە. له کوردس���تاندا جوتی���ار و کرێ���کار و فیتەر و ش���ۆفێرێک بپرسیت "کێ له کوشتنی کاوە گەرمیانی بەرپرس���یارە؟" بێ دوودڵ���ی پێتدەڵێت

ئەو "دارودەس���تەیەی دروستکراوە" ئەو "دەس���ەاڵتدارێتییەی حوکمڕان���ە"، "ئەو گەڕەالوژەیەی ناوی حوکمڕانی کوردستانە" هه موو ئەمانەش هێما بۆ ئەو دەستەواژەیە دەکەن کە کاک بەختیار لەم چەند ساڵەی دواییدا کردویەتی دەستەواژەی سەرەکی ناو نووسین و قس���ەکردنەکانی، مەبەستم بەبۆچوونی "سیس���تم"ە. دەستەواژەی من زۆر زەحمەتە له کوردس���تاندا کەسێک بدۆزین���ەوە ئ���ەو تێ���زەی کاک بەختیار بس���ەلمێنێت و بڵێت "کاکی برا، کوشتنی کاوە گەرمیانی س���ودفەیە"، "ڕواداوێکی دەگمەن و ناوازەیه ". باوەڕناکەم لەهه موو کوردس���تاندا کەس���ێک بڵێ���ت "بەخودا تووش���ی ش���ۆک ب���ووم کاتێک بیس���تم دەسەاڵتداران کاوە گەرمیانیان تێرۆرکرد". کاک له نووس���ینەکەی ش���تێک هی���چ بەختیاردا هێندە س���اختە و ناڕاست نییە بەقەد تێزه ی "ش���ۆککردنی ڕۆشنبیران" گریمانکردنی ئەوەی کۆمەڵێک نووس���ەر و ڕۆشنبیری جدی هه بن کوشتنەکان وەک ش���ۆک و کاری س���ەیر و چاوڕواننەک���راو و س���ودفە ببینن و وێنا بک���ەن، واتە ئەمە تێگەیش���تنیان بێت بۆ تاوانی سیاس���ی له کوردستاندا، شتێک نییە بسەلمێنرێت، مەگەر الی بڕێک له نووس���ەرانی ناو ئەو ڕۆژنامە حیزبییە نەبێت کە کاک بەختیار خۆی هه فتانە تیایدا دەنووسێت. ئەوەی کۆمەڵێک نووس���ەری ج���دی و ڕەخنەگر هه بن و کوش���تنەکان وەک ش���ۆک و کاری س���ەیر و swdfe ببینن، تەنها خەیاڵی کاک بەختیار خۆی دروس���تیکردوە، نەک ش���تێک لە واقیع���دا بوون���ی هه بێت. بەم مانایە یەکێ���ک لەگریمانە هه رە بنەڕەت و سەرەکییەکانی نووسینەکەی کاک بەختیار گریمانەیەکی هه ڵبەستراوە و دروستکراوی خەیاڵی کاک بەختیار خۆیەتی و نووسینی هیچ نووسەرێکی ڕەخنەیی له کوردستاندا

نایسەلمێنێت.

مافی‌قسەکردن‌و...‌پاشماوه‌

فه رمانگه ی دادنوسانی سلێمان 1 كارگێری خۆیی

ژماره / ڕێكه وت/2013/12/11

ئاگاداری به پێ���ی ئ���ه و داوایه ی كه له الی���ه ن داواكار ))حمه خالید محم���د امین غفور (( پیش���كه ش به فه رمانگه كه مان كراوه خاوه نی كارگه ی ))گه نجینه ی سلێمانی بۆ پاراس���تنی موادی ترشیات له ساردیدا(( له به رواری 3\2\2013، داوای تۆمار كردن���ی ئ���ه و ئامێرانه ی ك���ردوه كه ل���ه ) س���لێمانی \ ن پ را ( دانراوه كه ئامێره كانی له خواره وه دیاری كراوه به پێی یاسای دادنوسان ژماره )33( ساڵی (1998( به ركار له هه رێمی كوردس���تان باڵوی ده كه ینه وه هه ر كه سێ خۆی به په یوه ندی���دار یا خاوه نی هه ریه ك له و ئامێران���ه داده نێ له ماوه ی )15 ( پانزه ڕۆژدا سه ردانی ئه م فه رمانگه یه بكات، به پێچه وانه وه به ناوی داواكار تۆماری ده كه ین و بڕوانامه ی تۆماری ئامێره كانی پیده درێت .......

له گه ڵ ڕێزدا................

دادنوسی سلێمانی /1 فاروق كالن شریف

ئامێره كان ** كۆمپرێسه ری هه وا 2عدد ) تبرید(

1. ژماره 121301011 /ساڵی 2013 / تجمیع عێراقی / كاره با

3. ژماره 121301022 / ساڵی 1013 / كاره با تجمیع عێراقی

ونبون

* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )عبدالرحمان عبدالله محمود ( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه.

* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )دارا احمد عبدالقادر( ( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه.

* ده فته رێكی نه خۆش���یه درێژخایه نه كان ) زه خت و ش���ه كره ( ونبوه به ناوی )) گ������ه الویژ ت��ۆفیق محی الدین (( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی

ئاوێنه. * ناس���نامه یه کی سه ندیکای پزیشکانی کوردستان ونبوه به ناوی )غازی نیازی

امین( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه.

پاره ئه گه ر له گومرگی سلێمانی به ن����اوی ش����یرینییه وه وه رگیراوه ئ����ه وا ده رگای دادگا كراوه ی����ه بۆ

تۆماركردنی سكااڵ ئێم����ه وه ك����و به ڕێوه به رایه ت����ی به پێویستمان س����لێمانی گومرگی هاواڵتیان����ی ئ����اگاداری زان����ی رۆژنامه كه ت����ان و خۆشه ویس����ت و خوێنه رانی ڕۆژنامه كه تان بكه ینه وه س����ه باره ت ب����ه و بابه ت����ه ی ك����ه له الپ����ه ڕه ی )9(ی ژماره )405(ی

ڕۆژنامه كه تاندا باڵوكراوه ته وه .به ڕێوه به رایه تی گومرگی سلێمانی به ڕێوه به رایه تیه س����ه رجه م وه ك گومرگییه كان����ی ت����ری حكومه تی كارو كوردس����تان هه رێم����ی چاالكییه كانی خۆی ئه نجام ده دات پاڵپش����ت به یاسای گومرگی ژماره (23(ی ساڵی )1984(و سه رجه م ئ����ه و ڕێنماییانه ی كه له س����ه روی خۆمانه وه به ده ستمان ده گات كاری به ڕێوه به رایه تیه كه مان س����ه ره كی ڕه س����می له وه رگرتن����ی بریتی����ه كه لوپه النه ی كااڵ و ل����ه و گومرگی كه دێن����ه ناو هه رێم و ئه وانه ش كه ده چن����ه ده ره وه ی هه رێم جگه له و كااڵو ك����ه ل و په النه ی ك����ه هاتن و ئه م قه ده غه ك����راوه ، ڕۆش����تنیان كاره ش له چوارچێوه ی ئه و سنوره جوگرافیه یه ی كه بۆمان دیاریكراوه بۆ گومرگكردنی كااڵو كه ل و په ل.

ك����ه بابه ته ك����ه دا له به ش����ێكی وه ك خۆی ده ینوس����ینه وه ئاماژه بازرگانێك "به وت����ه ی دراوه به وه گومرگ����ی له به ڕێوه به رایه ت����ی س����لێمانی به ن����اوی ش����یرینیه وه ئه مه ش ده گیرێت" لێوه ر پاره یان ئ����ه وه ده گه یه نێت ئ����ه و بازرگانه به ڕێزه ده ڵێت له گومرگی سلێمانی فه رمانبه ری )به رتیلخۆر(ی تێدایه ك����ه داوای به رتی����ل ده كه ن و دانی به وه ش����دا ناوه كه به ڕێزی پاره ی ك����ه ب����ه و فه رمانبه ران����ه ی داوه له به ش����ه كانی )كش����ف و تخمین و به ڕێوه به رایه تیم����ان وردبین����ی ( كار ده ك����ه ن ته نان����ه ت ب����ڕی ئه و پارانه ش����ی دیاریك����ردوه به وته ی

خۆی لێیانوه رده گیرێت.ئێم����ه ش ده پرس����ین ك����ه ئایا ڕۆژنامه نوس����ی به ڕێ����زو بازرگانی به ڕێز ئاگاداری ئه وه نین كه به پێی یاس����ای س����زادانی عێراقی ژماره 111ی ساڵی 1969 ماده ی )310( )ه����ه ر كه س����ێك دیاریی����ه ك یان ده ستكه وتێك بدات به فه رمانبه رێك ئه وا به )به رتیل����ده ر( داده نرێت و سزاكه شی هه مان ئه و سزایه یه كه بۆ به رتیلخۆر دانراوه ؟(، له به شێكی دیكه ی بابه ته كه دا ئاماژه به وه دراوه ناوی نه یویس����ت كه )بازرگانێك خستۆته ڕو ئه وه ی بكرێت ئاشكرا به ناوی پ����اره ناچارده كرێن ك����ه شیرینیه وه بده ن به و فه رمانبه رانه ئێم����ه ش ،) س����ه رانه یه ك وه ك ده پرسین كه بۆچی بازرگانی به ڕێز ئاماده بوه ئه و ب����ڕه به رتیله بدات كه به وته ی خ����ۆی داوای لێكراوه ك����ه ئه مه ش تاوانێك����ی گه وره یه ،

به اڵم ئاماده نه بوه بڕواته به رده م خۆی یاس����ایی س����كااڵی دادگاو له به رئه وه ی كاتێك تۆمارب����كات؟ تاوانێك ئه نج����ام ده درێت له كاتی ئه نجامدانی تاوانه كه مافی ده وڵه ت له سزادانی تاوانبار دروست ده بێت، به اڵم ئه و مافه به ش����ێوه ی تیۆری ده مێنێته وه تاوه كو داوای س����زای ده جوڵێنرێت له دادگای تایبه تمه ند له الی����ه ن كه س����ی تاوانلێكراوه وه ، بابه ته كه دا دیك����ه ی له به ش����ێكی ئاماژه ب����ه وه دراوه ك����ه بازرگان به ش����ێوه یه كی پێیڕاگه یان����دوه ناڕاسته وخۆ الیه نی په یوه ندیداریان له و بابه ته ئاگاداركردۆته وه ، به اڵم وه كو پێویست گوێیان لێنه گیراوه الیه ن����ه ئ����ه و ئای����ا ده پرس����ین

په یوه ندیداره كێیه ؟ته نها به ڕێ����ز بازرگان����ی ئای����ا به ڕێوه به ری به )عه ریزه (یه كی����ش گومرگی سلێمانی ئاگاداركردۆته وه كه فه رمانبه رێ����ك داوای به رتیلی له داواكاریه كانی گ����وێ لێده كات و )یه كێك له كاتێكدا ڕانه گیرابێ����ت به ته نها به ڕێوه به ر( له جێگره كانی سه رپه رشتی كارو باره كانی به شی )كش����ف و خه ماڵن����دن و وردبینی ( ده كات ئایا جێگ����ری به ڕێوه به ری كه دیارده یه له و ئاگاداركردۆته وه به وته ی خۆی )ش����یرینیه (و به زۆر لێیوه رده گیرێت، له به شێكی دیكه ی بابه ته ك����ه دا ئاماژه به وه دراوه كه )هاوژین ساالر عومه ر( به ڕێوه به ری گومرگی س����لێمانی وتی : )ناتوانم بڵێ����م هه یه ی����ان ن����ا، نازانم (. له كاتێكدا به ڕێز به ڕێوه به ر )ناوی عه بدولره حمان( س����االر هاوژی����ن ه نه ك عوم����ه ر، به ڕێوه به ر ئه گه ر بزانێت ه����ه ر فه رمانبه رێك به رتیل ڕاس����ته وخۆ ئ����ه وا وه رده گرێ����ت لیژن����ه ی لێكۆڵینه وه له س����ه ر ئه و به پێی پێكده هێنێت فه رمانب����ه ره یاس����ای )ڕێ����كاری فه رمانبه رانی ده وڵه ت و كه رتی گش����تی ( ژماره ی به سه رپه رشتی 1991 14ی ساڵی گش����تی و داواكاری دادوه ری ئه گه ر بۆ لیژنه ك����ه ده ركه وت ئه و فه رمانبه ره به رتیلی وه رگرتوه ئه وا به پێی هه مانیاسا ئیحاله ی دادگای به مه به س����تی تایبه تمه ند ده كرێت

دادگاییكردنی .بیڵێی����ن ك����ه م����اوه ئ����ه وه ی ئه وه ی����ه له باڵوكردن����ه وه ی ئ����ه م بابه ته مه به س����ت ناش����یرینكردن و به ڕێوه به رایه تیه كه مان و ناوزڕاندنی

ن����ی ا نبه ر ما فه ربه ڕێوه به رایه تیه كه مان����ه ئه وی����ش به دروس����تكردنی چه ند تۆمه تێكی بێبنه ما. بۆیه به مافێكی یاس����ایی خۆمان����ی ده زانی����ن ك����ه س����كااڵ تۆماربكه ی����ن ل����ه دادگا پاڵپش����ت به ماده ی 433 له یاس����ای سزادانی عێراقی ژماره 111 س����اڵی 1969 بابه ته و ئه م ڕۆژنامه نوسی له سه ر ئ����ه و بازرگانه ی ك����ه ڕۆژنامه نوس ن����اوی لێوه رگرت����وه و زانی����اری ئاشكرانه كراوه و ڕۆژنامه ی ئاوێنه ش

كه ئه م بابه ته ی باڵوكردۆته وه .

رونكردنه‌وه‌یه‌ك‌له‌گومرگی‌‌سلێمانیه‌وه‌

ئه وه ی له سه ر وێنه كانی مام نه وتراوه

‌كامیل‌عومه‌ر

رۆژی‌‌10ی‌‌ئ���ه‌م‌مانگ���ه‌،‌بۆ‌ج���اری‌‌دوه‌م‌له‌دوای‌‌نه‌خۆش���كه‌وتنیه‌وه‌،‌میدیاكانی‌‌یه‌كێتی‌‌چه‌ند‌وێنه‌یه‌كی‌‌فۆتۆگرافی‌‌به‌ڕێز‌مام‌جه‌الل‌س���ه‌رۆك‌كۆماری‌‌عێراق‌و‌سكرتێری‌‌)ی‌.ن.ك(یان‌باڵوكرده‌وه‌‌و‌بوه‌‌جێی‌‌خۆشحاڵی‌‌

به‌شێكی‌‌زۆر‌له‌ئه‌ندام‌و‌الیه‌نگرانی‌‌حزبه‌كه‌ی‌.‌ئه‌گه‌رچی‌‌تا‌ئێس���تا‌نازانرێت‌ئه‌و‌وێنانه‌ی‌‌مام‌له‌نه‌خۆشخانه‌‌گیراون‌‌یان‌له‌ناو‌ماڵێك‌و‌رونیش‌نیه‌‌كه‌‌ته‌ندروس���تیه‌كه‌ی‌‌له‌چ‌ئاستێكدایه‌،‌به‌وپێیه‌ی‌‌كه‌‌جگه‌‌له‌خانه‌واده‌كه‌ی‌‌كه‌س‌ناتوانێ‌‌بیبینێت‌و‌17ی‌‌ئه‌م‌مانگه‌ش‌ده‌بێته‌‌س���اڵێكی‌‌ته‌واو‌كه‌‌بۆ‌چاره‌سه‌ر‌له‌ئه‌ڵمانیایه‌،‌به‌اڵم‌پیشاندانی‌‌ئه‌م‌وێنانه‌‌له‌م‌كات���ه‌دا‌زیاتر‌له‌دیوێكی‌‌هه‌یه‌،‌جیا‌ل���ه‌و‌خوێندنه‌وانه‌ی‌‌كه‌‌له‌هه‌ندێ‌‌رۆژنامه‌‌و‌پێگه‌ی‌‌ئه‌لكترۆنی‌‌و‌تۆڕی‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌باڵوكرایه‌وه‌،‌كه‌‌هه‌ندێكیان‌ته‌نها‌پیاهه‌ڵدان‌و‌خۆشحاڵی‌‌ده‌ربڕین‌بون‌تا‌ئاستی‌‌ماستاوكردنێكی‌‌بێتام‌و‌هه‌ندێكیش���ان‌باس���یان‌له‌گرنگی‌‌ئه‌و‌ده‌ركه‌وتنه‌‌و‌كاریگه‌رییه‌كانی‌‌له‌سه‌ر‌

پرۆسه‌ی‌‌سیاسی‌‌كوردستان‌كردوه‌.ئ���ه‌وه‌ی‌‌كه‌‌تا‌ئێس���تا‌له‌باره‌ی‌‌ئامانجی‌‌پێش���اندنی‌‌ئ���ه‌و‌وێنانه‌و‌دیوه‌‌راس���ته‌قینه‌كه‌یه‌وه‌‌نه‌وتراوه‌‌و‌باس‌نه‌كراوه‌،‌چه‌ن���د‌هۆكارێكن‌كه‌‌ده‌كرێ‌‌

له‌سێ‌‌خاڵدا‌ئاماژه‌یان‌پێبكه‌ین‌و‌بریتین‌له‌:یه‌كه‌م:‌هیۆركردنه‌وه‌ی‌‌دۆخی‌‌شڵه‌ژا‌وی‌‌ناوخۆی‌‌ئه‌و‌حزبه‌له‌دوای‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌پارله‌مانی‌‌كوردس���تان‌كه‌‌نیگه‌رانی‌‌زۆربه‌ی‌‌ئه‌ندام‌و‌الیه‌نگرانی‌‌ئه‌و‌حزبه‌ی‌‌لێكه‌وته‌وه‌‌و‌س���ه‌ركردایه‌تی‌‌ئ���ه‌و‌حزبه‌ش‌كه‌وتنه‌‌یه‌كت���ر‌تۆمه‌تباركردنی‌‌

یه‌كتر‌و‌جۆرێك‌بێسه‌روبه‌ره‌یی‌‌لێكه‌وته‌وه‌.دوه‌م:‌هێوركردنه‌وه‌ی‌‌توڕه‌یی‌‌خه‌ڵك‌له‌ده‌سه‌اڵتدارانی‌‌ئه‌و‌حزبه‌‌له‌و‌دۆخه‌‌نائارامه‌ی‌‌كه‌‌له‌ناوچه‌ی‌‌ده‌س���ه‌اڵتدارێتی‌‌ئه‌و‌حزبه‌دا‌دروستبوه‌،‌به‌تایبه‌ت‌ئه‌و‌روداوی‌‌كوشتن‌و‌ته‌قه‌كردنه‌ی‌‌كه‌‌ماوه‌یه‌كه‌‌له‌و‌ناوچه‌یه‌دا‌له‌ئارادان.

س���ێهه‌م:‌له‌گه‌ڵ‌نزیكبونه‌وه‌ی‌‌به‌س���تنی‌‌كۆنگره‌ی‌‌ئه‌و‌حزبه‌،‌خانه‌واده‌ی‌‌مام‌جه‌الل‌ده‌یانه‌وێت‌په‌یامێك‌بده‌نه‌‌هه‌ر‌كه‌س���ێك‌كه‌‌نیازی‌‌هه‌بێت‌له‌م‌كۆنگره‌یه‌دا‌ببێته‌‌شوێنگره‌وه‌ی‌‌مام‌جه‌الل‌و‌پێیده‌ڵێن:‌مام‌زیندوه‌‌و‌كه‌س‌خه‌یاڵ‌به‌ش���وێنی‌‌ئه‌وه‌وه‌‌نه‌كات‌)كه‌‌زیاتر‌مه‌به‌ست‌لێی‌‌به‌رهه‌م‌ساڵحی‌‌

جێگری‌‌دوه‌می‌‌سكرتێره‌(.خاڵ���ی‌‌یه‌كه‌م‌و‌دوه‌م‌تاڕاده‌یه‌كی‌‌زۆر‌ئاس���اییه‌‌و‌ئه‌و‌حزبه‌‌مافی‌‌خۆیه‌تی‌‌هه‌مو‌رێگایه‌ك‌بگرێته‌به‌ر‌بۆ‌هێوركردنه‌وه‌ی‌‌دۆخی‌‌ناو‌حزبه‌كه‌ی‌‌و‌ناوچه‌ی‌‌ده‌سه‌اڵته‌كه‌ی‌،‌به‌اڵم‌ئه‌وه‌ی‌‌نائاساییه‌‌و‌جێی‌‌ره‌خنه‌یه‌،‌خاڵی‌‌سێهه‌مه‌‌كه‌‌مه‌به‌س���ت‌لێی‌‌به‌كارهێنانی‌‌ئه‌و‌پیاوه‌‌)مام‌جه‌الل(ه‌‌و‌به‌كااڵكردنیه‌تی‌‌بۆ‌یه‌كالكردنه‌وه‌ی‌‌ملمالنێ‌و‌به‌رژه‌وه‌ندییه‌‌كه‌س���یه‌كانی‌‌ناو‌یه‌كێتی‌،‌چونكه‌‌ئه‌وه‌ی‌‌كه‌‌له‌و‌وێنانه‌دا‌هه‌س���تی‌‌پێده‌كرێت،‌دۆخی‌‌ته‌ندروستی‌‌ئه‌و‌پیاوه‌‌

هی‌‌ئه‌وه‌‌نیه‌‌جارێكی‌‌تر‌بتوانێت‌بێته‌وه‌‌ناو‌پرۆسه‌ی‌‌سیاسی.گ���ه‌ر‌یه‌كێت���ی‌‌گه‌ره‌كی‌‌بێت‌ئه‌م‌دۆخ���ه‌‌ناهه‌م���واره‌ی‌‌تێپه‌ڕێنێت،‌نابێ‌‌چیت���ر‌غه‌در‌له‌م‌پیاوه‌‌ب���كات‌و‌بیكاته‌‌كااڵ،‌به‌ڵكو‌ده‌بێت‌له‌م‌كۆنگره‌یه‌دا‌سیاس���ه‌تێكی‌‌رون‌و‌راش���كاو‌په‌یڕه‌و‌بكات‌و‌كه‌سێك‌بۆ‌شوێنگره‌وه‌ی‌‌مام‌جه‌الل‌وه‌ك‌سكرتێری‌‌یه‌كێتی‌‌دیاریبكات،‌چونكه‌‌یه‌كێتی‌‌به‌م‌حاڵه‌یه‌وه‌‌و‌به‌سیاس���ه‌تی‌‌پینه‌و‌پ���ه‌ڕۆ‌ناتوانێ‌‌به‌رده‌وام‌بێت‌و‌ئی���داره‌ی‌‌قه‌یرانه‌كانی‌‌

بكات.

نوێنه‌ری‌ئاوێنه‌‌له‌ئه‌وروپاشوان‌حه‌مه‌‌ـ‌نه‌رویج004799004729

hamashwan.awene@yahoo.noAweneکوا‌لێکۆڵینەوەی‌یاسایی‌لەخوێنی‌سۆرانی‌مامە‌حەمە،‌عەبدولستار‌تاهیر،‌سەردەشت‌عوسمان

خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د

‌ریکالم

ئه‌مڕۆ‌رۆژی‌ئااڵی‌کوردستانه‌