doküman no st.12.02 yayın tarihi 01.05.2015 esgaz İÇ...

ESGAZ İÇ TESİSAT TEKNİK ESASLARI

Doküman No ST.12.02

Yayın Tarihi 01.05.2015

Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 1/84

Hazırlayan:YPM Onaylayan:GMYT Kontrol:YT

İÇİNDEKİLER ................................................................................................................................

İÇ TESİSAT TEKNİK ESASLAR .............................................................................................. 5

1.AMAÇ ..................................................................................................................................... 6

2.KAPSAM ................................................................................................................................ 6

2.1. DAYANAK .................................................................................................................... 6

2.2. AÇIKLAMA .................................................................................................................. 6

3.KONU ..................................................................................................................................... 6

4.TANIMLAR ........................................................................................................................... 6

4.1 Isıtma: ............................................................................................................................. 6

4.2. Isıtma Tesisi: .................................................................................................................. 7

4.3. Evsel ve Küçük Tüketimli Ticari Tesis: ...................................................................... 7

4.4. Merkezi Isıtma Tesisi: .................................................................................................. 7

4.5. Doğalgaz : ...................................................................................................................... 7

4.6. Brülör: ............................................................................................................................ 7

4.7. Tam Yanma: .................................................................................................................. 7

4.8. Vent Hattı: ..................................................................................................................... 7

4.9. Alçak Basınçlı Buhar Kazanı:...................................................................................... 7

4.10. Yüksek Basınçlı Buhar Kazanı: ................................................................................. 7

4.11. Isı Gücü: ....................................................................................................................... 8

4.12. Anma Isı Gücü (QN): ................................................................................................... 8

4.13. Anma Isı Gücü Alanı (AN): ........................................................................................ 8

4.14. Isıtma Yüzeyi (F): ........................................................................................................ 8

4.15. Atık Gaz: ...................................................................................................................... 8

4.16. Valf (Ventil): ................................................................................................................ 8

4.17. Vana: ............................................................................................................................ 8

4.18. Sayaç: ........................................................................................................................... 8

4.19. Gaz Teslim Noktası: .................................................................................................... 8

4.20. Servis Regülatörü: ...................................................................................................... 8

4.21. Domestik Regülatör : .................................................................................................. 9

4.22. Rekor: ........................................................................................................................... 9

4.23. Filtre : ........................................................................................................................... 9

4.24. Test Nipeli: ................................................................................................................... 9

4.25. Brülör Gaz Kontrol Hattı (Gas Train): .................................................................... 9

4.26. Tabii Havalandırma Sistemi: ..................................................................................... 9

4.27. Cebri (Mekanik) Havalandırma Sistemi: ................................................................. 9

4.28. Alt Havalandırma: ...................................................................................................... 9

4.29. Üst Havalandırma: ...................................................................................................... 9

4.30. Üst Isıl Değer (Ho): ...................................................................................................... 9

4.31. Alt Isıl Değer: .............................................................................................................. 9

4.32. Wobbe Sayısı: ............................................................................................................ 10

4.33. Gaz Modülü: .............................................................................................................. 10

4.34. II. Gaz Ailesi: ............................................................................................................. 10

4.35. İç Tesisat: ................................................................................................................... 10




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 2/84

Hazırlayan:YPM Onaylayan:GMYT Kontrol:YT 2

4.36. Bina Bağlantı Hattı : ................................................................................................. 10

4.37. Kolon Hattı: ............................................................................................................... 10

4.38. Ana Kapatma Vanası: .............................................................................................. 10

4.39. Tesisat Galerisi: ......................................................................................................... 10

4.40. Tesisat Şaftı: .............................................................................................................. 10

4.41. Tesisat Kanalı: ........................................................................................................... 10

4.42. Toplam Kapasite: ...................................................................................................... 11

4.43. Kazan: ........................................................................................................................ 11

4.44. Boyler: ........................................................................................................................ 11

4.45. Kat Kaloriferi: ........................................................................................................... 11

4.46. Kombi:........................................................................................................................ 11

4.47. Şofben: ....................................................................................................................... 11

4.48. Soba: ........................................................................................................................... 11

4.49. Ocak: .......................................................................................................................... 11

4.50. Sıcak hava üreticisi ................................................................................................... 11

4.51. Radyant Isıtıcı: .......................................................................................................... 11

4.52. A Tipi Cihazlar (Bacasız Cihazlar ) ........................................................................ 11

4.53. B Tipi Cihazlar ( Bacalı Cihazlar ) .......................................................................... 11

4.54. B1 Tipi Cihazlar (Vantilatörlü – Bacalı Cihazlar ) ................................................ 12

4.55. C Tipi Denge Bacalı (Denge Bacalı Cihazlar) ........................................................ 12

4.56. Yoğuşmalı Cihazlar .................................................................................................. 12

4.57. Baca Klapesi: ............................................................................................................. 12

4.58. Baca Sensörü (Atık Gaz Akış Sigortası): ................................................................ 12

4.59. Atık Gaz Çıkış Borusu (Duman Kanalı): ................................................................ 12

4.60. Baca: ........................................................................................................................... 12

4.61. Baca Şapkası: ............................................................................................................ 12

4.62. Etkili Baca Yüksekliği: ............................................................................................. 12

4.63. Müstakil (Bireysel) Baca: ......................................................................................... 12

4.64. Ortak Baca (Şönt Baca): .......................................................................................... 13

4.65. Adi Baca: .................................................................................................................... 13

4.66. Hidrolik Çap: ............................................................................................................ 13

4.67. Büyük Tüketimli Tesisler: ........................................................................................ 13

4.68. Klape: ......................................................................................................................... 13

2.69. Tüketim Hattı: ........................................................................................................... 13

2.70. Ayrım Hattı: .............................................................................................................. 13

2.71. Cihaz Bağlantı Hattı: ................................................................................................ 13

2.72 Basınç Düşürme İstasyonu: ....................................................................................... 13

4.73. Boru Kılıfı: ................................................................................................................. 13

4.74 Abone tüketim değeri................................................................................................. 14

4.75 İç Tesisat ..................................................................................................................... 14

4.76 Doğal gaz dağıtım şebekesi ........................................................................................ 14

4.77. Deprem Vanası : ........................................................................................................ 14

4.78. Sızdırmazlık Macunu: .............................................................................................. 14

5.GAZ TESLİM NOKTASI ................................................................................................... 14

5.1 Servis Kutusu ve Regülatör tipleri ............................................................................. 14

6.MALZEME SEÇİMİ: ......................................................................................................... 15




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 3/84


7.BORULAR VE YERLEŞTİRME KURALLARI ............................................................. 15

8.BORULARIN BİRLEŞTİRİLMESİ: ................................................................................ 25

8.1. Çelik Borular: .............................................................................................................. 25

8.2 PE Borular: ................................................................................................................... 25

8.3 Bakır Borular: .............................................................................................................. 25

9.SAYAÇLAR ......................................................................................................................... 26

10.REGÜLATÖR VE EMNİYET TERTİBATI ................................................................. 29

11.DOĞALGAZ YAKICI CİHAZLAR ................................................................................ 29

11.1 A Tipi Cihazlar (Bacasız Cihazlar): ......................................................................... 29

11.2 B Tipi Cihazlar (Bacalı Cihazlar): ........................................................................... 30

11.3 B1 Tipi (Fanlı-Bacalı) Cihazlar: ................................................................................ 32

11.4 Fanlı Cihazlar (Yarı hermetik): ................................................................................ 32

11.6 Yoğuşmalı Cihazlar ................................................................................................... 38

11.7 Sanayi ve ticari tip mutfak cihazları ........................................................................ 40

11.8 Elektrik Jeneratörleri ................................................................................................ 40

11.9 Cihaz Bağlantıları: ..................................................................................................... 41

12.KONUTLARDA VE ISI MERKEZLERİNDE BACALAR: ........................................ 41

12.1 Bacaların Genel Özellikleri ....................................................................................... 41

12.2 Bacaların Sınıflandırılması: ...................................................................................... 41

12.3 Özel Durumlar: .......................................................................................................... 42

13.HAVA-ATIK GAZ BACA SISTEMI .............................................................................. 42

13.1 Hava-Atık Gaz Baca Sistemi Elemanları ................................................................. 42

13.2 Hava-Atık Gaz Baca Sisteminin Tesisi .................................................................... 43

13.3 Hava–Atık Gaz Baca Sisteminin Boyutlandırılması ............................................... 44

14.BACALARIN VE CIHAZLARIN DEVREYE ALINMASI VE KONTROLÜ ........... 44

14.1 Doğalgaz Yakıcı Cihazların Periyodik Bakımı ....................................................... 44

15.İÇ TESISATTA GAZ KAÇAĞINA KARŞI ALINACAK TEDBIRLER .................... 45

16.KONUTLARDAKİ MERKEZİ ISITMA SİSTEMLERİNİN DÖNÜŞÜMÜ: ............. 45

16.1 Dönüşüm öncesi etüd; ................................................................................................ 45

16.2 Kazanlar ve kazan daireleri tesis kuralları ............................................................. 45

16.3 Buhar kazanlı kazan daireleri .................................................................................. 46

16.4 Kazan daireleri için ilave tedbirler........................................................................... 46

16.5 Kazan dairelerinde gaz hattı montaj kuralları ....................................................... 46

16.6 Kazan dairelerinde havalandırma sistemleri .......................................................... 48

16.7 Kazan dairesinde ses seviyesi .................................................................................... 52

16.8 Kazan dairelerinde elektrik tesisatı.......................................................................... 53

16.9 Topraklama tesisatı ................................................................................................... 53

16.10 Kazan tadilatı ve dönüşümü ................................................................................... 54

16.11 Brülör seçimleri ve gaz kontrol hattı ...................................................................... 54

17.KONTROL TESTLER VE İŞLETMEYE ALMA ......................................................... 62

18.BAKIR BORU TESİSAT UYGULAMALARI ............................................................... 62

18.1 Bükülebilme Özelliği .................................................................................................. 63

18.2 İşaretleme .................................................................................................................... 63

19.BORU ÇAPI HESAP YÖNTEMİ .................................................................................... 65

19.1 Hesaplamalar .............................................................................................................. 65

20.MUTFAK TESİSATI ........................................................................................................ 74




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 4/84


20.1. Basınç ......................................................................................................................... 74

20.2. Kapasite ..................................................................................................................... 75

20.3. Havalandırma ............................................................................................................ 75

20.4. Yakıcı Cihaz Bağlantıları ......................................................................................... 76

20.5. Mutfak cihazları emniyet ekipmanları ................................................................... 77

20.5.3 Sıcaklık Regülatörü (Termostat) ........................................................................... 77

20.5.4 Aşırı Isı Sınırlama Tertibatı ................................................................................... 77

21.TALİMAT VE TAVSİYELER ........................................................................................ 77

21.1 Talimatlar ................................................................................................................... 77

21.2 Tavsiyeler .................................................................................................................... 78

22.ATIF YAPILAN STANDARTLAR ................................................................................. 78

ŞEKİLLER

Şekil-1 Toprak altı hat ayrıntıları……………………………………………………………..18

Şekil-2 Kılıf borusu ayrıntısı…..………………………………………………………………18

Şekil-3 Doğalgaz hattı ile elektrik kabloları arasındaki mesafe…………………………….19

Şekil-4 Ana kesme vanası yerleşimi…………………………………………………………...20

Şekil-5 Duvar geçişi detayı…………………………………………………………………….21

Şekil-6 Esnek bağlantı elemanı detayı………………………………………………………...22

Şekil-7 Esnek bağlantı elemanı………………………………………………………………...22

Şekil-8 Sıva üstü kanal içi boru kelepçesi……………………………………………………..23

Şekil-9 Körüklü sayaç montaj detayı………………………………………………………….26

Şekil-10 Bina dışı sayaç muhafazası…………………………………………………………...27

Şekil-11 Rotary sayaçlara ait bağlantı detayı…………………………………………………28

Şekil-12 Türbinli sayaçlara ait bağlantı detayı……………………………………………….29

Şekil-13 Domestik regülatör bağlantısı………………………………………………………..29

Şekil-14 B-tipi cihaz havalandırma detayı…………………………………………………….31

Şekil-15 Kabin içinde cihaz montaj detayı…………………………………………………... 33

Şekil-16 C-tipi cihazların atık gaz ağızlarının yerleşimi……………………………………..35

Şekil-17 Her iki tarafı açık koridorlarda hermetik çıkış uygulaması……………………….35

Şekil-18 Tek tarafı açık mahallerde hermetik çıkış uygulaması…………………………….36

Şekil-19 Dört tarafı kapalı mahallerde hermetik çıkış uygulaması…………………………36

Şekil-20 C-tipi cihazların çatı çıkış detayı…………………………………………………….37

Şekil-21 Baca tipleri…………………………………………………………………………….42

Şekil-22Hava atık gaz sistemi………………………………………………………………….43

Şekil-23Linye hattı detayı……………………………………………………………………..53

Şekil-24 Gaz kontrol hattı(Q ≤ 1200 KW, ani kapatma regülatörlü)……………………….57

Şekil-25 Gaz kontrol hattı(Q > 1200 KW, ani kapatma regülatörlü)……………………….57

Şekil-26 Cihaz kapasitesi (Q ≤ 1200 KW, düz regülatörlü)………………………………….58

Şekil-27 Cihaz kapasitesi (Q > 1200 KW, düz regülatörlü)………………………………….59

Şekil-28 Atmosferik brülörlü gaz kontrol hattı ekipmanları………………………………...59

Şekil-29 Multibloklu gaz kontrol hattı (PMax ≤ 360mbar, düz regülatörlü)…………………60

Şekil-30 Multibloklu gaz kontrol hattı (PMax < 200mbar, düz regülatörlü)…………………61




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 5/84


TABLOLAR

Tablo-1 Regülatör tipleri………………………………………………………………………14

Tablo-2 Magnezyum anot boyutları…………………………………………….…………….17

Tablo-3 Ondüleli, kaynak ağızlı esnek bağlantı elemanı..…………………………………...22

Tablo-4 Boru kelepçeleri mesafesi……………………………………..……………………...24

Tablo-5 C tipi cihazlar için kabin havalandırma menfez hesap tablosu….……...………...34

Tablo-6 F37 göre düz boy halinde borular için bükülme radyüsleri …………….………...63

Tablo-7 Bakır boru ölçüleri……………………………………….…………………………...63

Tablo-8 Bakır boru için çalışma şartları……………………………………………………...64

Tablo-9 Bakır borularda iç/dış lehim uzunluğu….…………………………………………..64

Tablo-10 Eş zaman faktörlerine bağlı debi tablosu……………………………………..……69

Tablo-11 Akış hızı ve boru sürtünme kayıp değerleri ………………………………………70

Tablo-12 Yerel basınç kayıpları………………….……………………………………………71

Tablo-13 Bakır borular için max çapa bağlı akış hızı ve özgül sürtünme basınç kaybı…...72

Tablo-14 Boru ekleme parçaları kayıp değerleri……………………………………………..73

Tablo-15 Boru çapı hesap çizelgesi…………………………………………………………….73

Tablo-16 Lokal kayıplar çizelgesi…………………………………………..………………... 74

Tablo-17 Çelik borularda cidar kalınlığı…………………………………………….………..74

Tablo-18 Sanayi ve ticari tip ocaklarda tüketim değerleri…………………………………..75

ÇİZELGELER

Çizelge-1 Çelik borularda cidar kalınlığı……………………………………………………..15

Çizelge-2 Doğalgaz hattı ile diğer hatlar arasındaki mesafe………………...………………19

Çizelge-3 Tesisatlarda kulanılan sayaç tipleri…………………………………….………….28

GRAFİKLER

Grafik-1……………………………………………………………..………………..…………49

Grafik-2……………………………………………………………………………..…..………51




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 6/84


İÇ TESİSAT TEKNİK ESASLAR

1- AMAÇ

Bu teknik esasların amacı, doğal gazın güvenilir olarak kullanılmasını belirleyen esasları

düzenlemek ve doğal gazın tüketimine yönelik olarak kullanılacak her türlü cihaz,ekipman ve

tesislerin ulusal ve/veya uluslararası standartlara uygun olarak can ve mal emniyetini sağlayacak

şekilde tesis edilmesini belirleyen esasları düzenlemektir.

2- KAPSAM

Sorumlu: Bu teknik esasların takibinden İç Tesisat Birimi Sorumludur.

Doğal gazın bina içerisinde kullanılması için oluşturulacak tesisatlar bu teknik esasların

öngördüğü şartlara göre yapılacak ve dönüştürülecektir.

Bu şartnamede öngörülen kurallar:

a) Doğal gaz tesisatı olmayan yapılarda kurulacak olan tesisatları,

b) Mevcut gaz tesisatında yapılabilecek ek ve değişiklikleri,

c) Tesisatlarda kullanılan cihazları

d) Proje onayını, tesisatın yapılmasını, muayene ve kontrolünü,

e)Yanma sonucu meydana gelen atık gazlara ait duman bacası ve kanallarına, ait proje ve

detaylarının düzenlenmesi ve yerleştirilmesini,

f)İç tesisatta meydana gelmesi muhtemel gaz kaçakları durumunda uyulması gereken kuralları

kapsar.

g)Endüstriyel ve Büyük Tüketimli Tesislerin doğal gaza dönüşümü ile ilgili uygulama kurallarını

kapsamaz.

2.1- Dayanak

4646 Sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu uyarınca çıkarılan Doğal Gaz Piyasası İç Tesisat

Yönetmeliği 7. maddesine göre düzenlenmiştir.

2.2- Açıklama

Bu teknik esasları incelerken adı geçen bütün standartlar ve mevzuatların güncel hali dikkate

alınmalıdır.

3. KONU

Bu teknik esaslar; konutlarda bulunan cihazların (kombi, kat kaloriferi, soba vs.) dönüşümü;

büyük tüketimli tesislerde ve konutlarda bulunan yanma ısı kapasitesi 70 kW. üzerinde olan

kalorifer kazanlarının doğal gaza dönüşümü ve yeni kurulacak tesislerde uyulması gereken

esasları tanzim eder.

4. TANIMLAR

4.1 Isıtma:

İstenen bir mahali, belirlenen bir sıcaklığa getirmek için katı, sıvı, gaz veya kombine yakıtların

yakılmasını yönetme işidir.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 7/84


4.2. Isıtma Tesisi:

İstenen ısıtmayı sağlamak maksadı ile yakıtın yakılmasını sağlayan uygun biçim ve boyutta ısı

üreticileri ile ısıtılacak mahallerin uygun yerlerine yerleştirilmiş ısı yayıcıları ve bunlara ait

tesisatlardan oluşan tesislerdir.

4.3. Evsel ve Küçük Tüketimli Ticari Tesis:

Gaz teslim noktası çıkış basıncının 300 mbarg ve altında, gaz arzı debisinin ise 180 m3/h’ün

altında olduğu tesislerdir.

4.4. Merkezi Isıtma Tesisi:

Merkezi ısıtma tesisi, bir veya birden çok konutlu bir binanın altında ya da çatı katında veya

birden çok binadan meydana gelen bir sitedeki mevcut binalardan birinin altında ya da çatı

katında veya sitenin dışında uygun bir yere müstakilen tesis edilen ısıtma tesisleridir.

4.5. Doğalgaz :

Yeraltından çıkarılan veya çıkarılabilen gaz halindeki doğal hidrokarbonlar ile bu gazların

piyasaya sunulmak üzere çeşitli yöntemlerle sıvılaştırılmış, basınçlandırılmış veya fiziksel

işlemlere tabi tutulmuş (Sıvılaştırılmış Petrol Gazı hariç) diğer hallerini ifade eder.

4.6. Brülör:

Gazı yakma havası (oksijen) ile belirli oranlarda karıştıran ve ısı ihtiyacına göre gerekli gaz-hava

karışım oranını, alevin biçim ve büyüklüğünü ayarlamak suretiyle issiz ve tam yanmayı ve alevin

meydana gelmesini sağlayan; bu amaçla otomatik kumanda, kontrol, ayar, ateşleme ve güvenlik

tertibatı ile donatılan ve gerektiğinde yakma havasını cebri veya tabii olarak sağlayan elemanları

içeren cihazdır.

4.7. Tam Yanma:

Doğalgazın, kimyevi bileşimine uygun olarak hesaplanmış gerekli miktarda yakma havası ile

kimyasal tepkimeye girmesi olayıdır.

CH4 + 2O2 + 8N2 CO2 + 2H2O + 8N2 + Enerji

4.8. Vent Hattı:

Boru hattındaki gazın gerektiğinde tahliyesi için; boru hattına, emniyet kapama vanaları

sistemine, basınç tahliye vanalarına, brülör öncesi gaz kontrol hatlarına monte edilen hattır.

4.9. Alçak Basınçlı Buhar Kazanı:

Alçak basınçlı buhar kazanı, izin verilen işletme üst basıncı (TS 3390 EN 764) en çok 0.5 Atü

olan TS 377, TS 497, TS 3101’e göre projelendirilip imal edilen ve TS 2838’e uygun güvenlik

tertibatı ile donatılan buhar üreticileridir.

4.10. Yüksek Basınçlı Buhar Kazanı:

İşletme üst basıncı 0.5 Atü den yüksek olan buhar üreticileridir.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 8/84


4.11. Isı Gücü:

Isı gücü, su, buhar veya hava gibi bir ısı taşıyıcı akışkana, bir ısı üreticisi tarafından birim

zamanda aktarılan yararlı ısı miktarıdır (kW, kcal/h).

4.12. Anma Isı Gücü (QN):

Anma ısı gücü, belirli bir yakıt (katı, sıvı veya gaz) için TS 4040’da yer alan şartları sağlamak

üzere önceden belirtilen ve kararlı durumda, ısı üreticisinden ısı taşıyıcısı akışkana sürekli olarak

aktarılan ısı miktarıdır. (kW, kcal/h).

4.13. Anma Isı Gücü Alanı (AN):

Anma ısı gücü alanı (AN), belirli bir yakıt türü (katı, sıvı, gaz) için, ısı üreticisinin kararlı duruma

erişmesinden sonra anma ısı gücünü sürekli olarak veren, bir tarafında ısıtıcı akışkanın

bulunduğu ve diğer tarafını alev ve sıcak yanmış gazların yaladığı, imalatçı tarafından ısı

üreticisinin (sıcak su kazanı, buhar kazanı vb.) etiketinde belirtmiş olduğu alan olup birimi

“m²”dir.

4.14. Isıtma Yüzeyi (F):

Isıtma yüzeyi, arkasında ısıtılan su vb. akışkanın bulunduğu ve alevin ve/veya sıcak gazların

temas edip ısı geçişinin sağlandığı (su borulu kazanlarda bunun tersi) kazan yüzeylerinin toplamı

olup birimi “m²”dir.

4.15. Atık Gaz:

Atık gaz, yakıtın yakılması sonucu meydana gelen ve faydalı ısısından yararlanıldıktan sonra

atılan gaz halindeki yanma ürünleridir.

4.16. Valf (Ventil):

Valf, sızdırmazlık (kapatma) elemanı, akış yönüne karşı hareket ederek sızdırmazlık yüzeyinden

uzaklaşmak (valfın açılması) veya yaklaşmak (valfin kapanması) suretiyle akışı açan veya kesen

bir tesisat elemanıdır.

4.17. Vana:

Manuel olarak akışı kesmeye veya açmaya yarayan tesisat elemanıdır. (TS EN 331,TS 9809)

4.18. Sayaç:

Sayaç, kullanılmak (yakılmak) üzere tüketim mahalline sevk edilen doğalgazı ölçmekte

kullanılan cihazdır. (TS EN 12480, TS 5910 EN 1359, TS 5477 EN 12261)

4.19. Gaz Teslim Noktası:

Müşteriye gaz arzının sağlanacağı, Servis Kutusu veya Basınç Düşürme ve Ölçüm İstasyonudur.

4.20. Servis Regülatörü:

Servis Regülatörü, gaz servis hattı üzerinde tüketiciye sevkedilen gaz basıncını temin ve kontrol

amacı ile tesis edilen regülatördür.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 9/84


4.21. Domestik regülatör :

Gaz teslim noktası ile gaz yakan cihazlar arasında bulunan boru hattındaki mevcut basıncın, gaz

yakma basıncından yüksek olduğu durumlarda tesis edilen regülatörlerdir.

4.22. Rekor:

Gaz hattının bir kısmını herhangi bir sebepten dolayı sökmek, tamir etmek vb. işler için

kullanılan uzun dişli boru parçası, manşon ve kontra somundan oluşan bağlantı elemanıdır.

4.23. Filtre :

Gaz tesisatındaki yabancı maddelerin sayaç, gaz hattı elemanları veya yakıcı cihazlara geçişini

engellemek amacı ile kullanılan elemandır.

4.24. Test Nipeli:

Sızdırmazlık testi, bakım ve ayarlar sırasında yapılacak basınç ölçümlerinde kullanılmak amacı

ile doğalgaz boru hattı üzerine konulan elemanlardır.

4.25. Brülör gaz kontrol hattı (Gas Train):

Brülör gaz işletme ve emniyet elemanlarından (küresel vana, manometre, filtre, minimum gaz

basınç presostatı, maksimum gaz basınç presostatı, selenoid vanalar, vb.) oluşan armatür

grubudur.

4.26. Tabii Havalandırma Sistemi:

Yakma havasını bulunduğu ortamdan alan yakıcı cihazların bulunduğu mahallerin

havalandırmasının dış atmosfere açık bölümden tabii olarak yapılmasını sağlayan sistemdir.

(kanal, menfez vb.)

4.27. Cebri (Mekanik) Havalandırma Sistemi:

Alt ve üst havalandırmanın, vantilatör, aspiratör gibi mekanik sistemlerle havalandırma kanalları

kullanılarak sağlandığı sistemdir.

4.28. Alt Havalandırma:

Yakıcı cihaz için gerekli yakma havasını temin için tesis edilen sistemdir.

4.29. Üst Havalandırma:

Ortamda bulunabilecek atık ve/veya çiğ gazların dış ortama tahliyesi ve yakma havasının alt

havalandırma noktasından ortama girişinin rahat yapılabilmesi için tesis edilen sistemlerdir.

4.30. Üst Isıl Değer (Ho):

Üst ısıl değeri, belirli bir sıcaklık derecesinde bulunan 1Nm³ gazın tam yanma için gerekli

minimum hava ile karıştırılarak herhangi bir ısı kaybı olmadan yakıldığında ve yanma ürünleri

başlangıç derecesine kadar soğutulup karışımındaki su buharı yoğuşturulduğunda açığa çıkan ısı

miktarıdır. (Sembolü Ho, Birimi kcal/Nm³’tür.)

4.31. Alt Isıl Değer:

Alt ısıl değeri, belirli bir sıcaklık derecesinde 1Nm³ gazın, tam yanma için gerekli minimum hava

ile karıştırılarak herhangi bir ısı kaybı olmadan yakıldığında ve yanma ürünleri, karışımdaki su




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 10/84


buharı yoğuşturulmadan başlangıç sıcaklığına kadar soğutulduğunda açığa çıkan ısı miktarıdır.

(Sembolü Hu, birimi kcal/Nm³’tür.)

4.32. Wobbe Sayısı:

Wobbe sayısı, bir gazın sabit beslenme basıncında yakılması ile açığa çıkan ısı ile ilgili olup

aşağıdaki formülle hesaplanır.

W=Gazın üst ısıl değeri / (Gazın bağıl yoğunluğu) 1/2

4.33. Gaz Modülü:

Bir cihazın wobbe sayısı farklı başka bir gazla çalışabilir hale dönüştürülmesinde, ısı girdi

paritesi ve primer hava sürüklenmesinin doğru değerini elde etmek için, cihazın daha önce

çalıştığı gazla aynı olması gereken orandır.

4.34. II. Gaz Ailesi:

II. gaz ailesi, standart şartlar altında, wobbe sayıları 11,46-16,1 kWh/m³ arasında olan gazlar

olup, doğalgaz bu gaz ailesindendir.

4.35. İç Tesisat:

Gaz teslim noktasından itibaren sayaç hariç, müşteri tarafından yaptırılan ve mülkiyeti müşteriye

ait olan boru hattı ve ekipmanı ile tüketim cihazları, atık gaz çıkış borusu, baca ve

havalandırmadan oluşan sistemdir.

4.36. Bina Bağlantı Hattı :

Gaz teslim noktası ile bina arasındaki hattır.

4.37. Kolon Hattı:

Gaz teslim noktasından sayaç giriş vanasına kadar olan tesisat bölümüdür.

4.38. Ana Kapatma Vanası:

Kolon hattı üzerinde tesis edilen ve gerektiğinde tüm gaz akışının kesilmesini temin etmek amacı

ile kullanılan tesisat elemanıdır.

4.39. Tesisat Galerisi:

Bina dışında, doğalgaz ve/veya diğer tesisat hatlarının geçtiği, havalandırma ve aydınlatması

temin edilmiş istenildiğinde kontrolü, bakım ve onarımı yapılabilen toprak altı tesisat

kanallarıdır.

4.40. Tesisat Şaftı:

Bina içinde, doğalgaz ve/veya diğer tesisat hatlarının geçtiği, havalandırması temin edilmiş,

binanın her katında bakım, onarım ve kontrol maksatlı ulaşılabilen tesisat kanallarıdır.

4.41. Tesisat Kanalı:

İçinden bir veya birkaç tesisatın geçirilmesi düşünülerek özel olarak inşa edilmiş kanallardır.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 11/84


4.42. Toplam Kapasite:

Bir binada bulunan bütün cihazlar tarafından bir saatte tüketilebileceği kabul edilen ve bina

tesisatı boyutlandırılmasında kullanılan maksimum gaz debisidir.

4.43. Kazan:

Isınma veya proses amaçlı sıcak su veya su buharı üreten, bazı hallerde kullanım amaçlı sıcak su

temin eden cihazlardır.

4.44. Boyler:

Kazan ile eş güdümlü çalışan veya kendine ait bir yakma sistemi bulunan kullanım amaçlı sıcak

su üretim maksatlı cihazlardır.

4.45. Kat Kaloriferi:

Anma ısı yükü 70 kW yi aşmayan bireysel veya küçük tüketimli bina merkezi ısıtma

sistemlerinde kullanılan yer veya duvar tipi cihazlardır.

4.46. Kombi:

Anma ısı yükü 70 kW yi aşmayan, ısıtma ve kullanım sıcak suyu üretme maksatlı duvar tipi

kombine cihazlardır.

4.47. Şofben:

Kullanım sıcak suyu üretme maksatlı cihazlardır.

4.48. Soba:

Gaz yakarak elde ettiği ısıyı doğrudan ısıtma yüzeyleri üzerinden ortama veren cihazlardır.

4.49. Ocak:

Yemek pişirme ve/veya yemek ısıtma maksatlı açık yanmalı cihazlardır.

4.50. Sıcak hava üreticisi

Uygun biçim ve boyuttaki ısıtma yüzeyleri vasıtasıyla havayı doğrudan ısıtan ve gaz yakıtla

çalışan bir ısıtma cihazı.

4.51. Radyant ısıtıcı:

Gaz yakıt yakarak, bulunduğu mekana ısı transferini ışınım ile yapan ısıtma cihazlardır.

4.52. A Tipi Cihazlar (Bacasız Cihazlar )

A tipi cihazlar yanma için gerekli havayı monte edildikleri ortamdan alan, atık gaz tesisatı

olmayan, yanma ürünlerini bulundukları ortama veren ocak tipi cihazlardır.

4.53. B Tipi Cihazlar ( Bacalı Cihazlar )

B tipi cihazlar yanma için gerekli olan havayı monte edildikleri ortamdan alan, açık yanma odalı,

yanma ürünlerini uygun bir atık gaz tesisatı ve uygun bir baca vasıtası ile dış ortama veren

cihazlardır.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 12/84


4.54. B1 Tipi Cihazlar (Vantilatörlü – Bacalı Cihazlar )

B1 Tipi Cihazlar yanma için gerekli olan havayı monte edildikleri ortamdan alan açık yanma

odalı, yanma ürünlerini bir vantilatör yardımı ve özel atık gaz elemanları vasıtası ile doğrudan

veya atık gaz bağlantı elemanları ve uygun bir baca vasıtası ile dış ortama veren, havalandırma

ihtiyacı bakımından B tipi cihazlar ile aynı kategoride mütalaa edilen cihazlardır.

4.55. C Tipi Denge Bacalı (Denge Bacalı Cihazlar)

C Tipi denge bacalı cihazlar, yanma için gerekli olan havayı, monte edildikleri ortamdan

bağımsız olarak özel hava bağlantısı ile dış ortamdan alan, kapalı yanma odalı, yanma ürünlerini

özel atık gaz elemanları ile dış ortama veren havalandırmaları bulundukları ortamdan bağımsız

olan cihazlardır.

4.56. Yoğuşmalı Cihazlar

Yoğuşmalı cihazlar, kullanma ve ısıtma sıcak suyunu ısıtmak için kullandıkları gazın yanma ısısı

dışında atık gazın içindeki su buharını yoğuşturarak, buharın yoğuşma gizli ısısından da

yararlanan genellikle “C” tipi denge bacalı olarak imal edilen cihazlardır.

4.57. Baca Klapesi:

Bacada veya duman kanalında termik veya mekanik olarak çalışan yatay veya düşey bir eksen

etrafında (menteşe gibi) dönerek akışı kesen veya düzenleyen bir tesisat elemanıdır.

4.58. Baca Sensörü (Atık Gaz Akış Sigortası):

Atık gaz borusuna/kanalına monte edilen ve bacada meydana gelen yığılma ve geri tepme gibi

durumlarında gazı kesen emniyet tertibatıdır.

4.59. Atık Gaz Çıkış Borusu (Duman Kanalı):

Gaz tüketim cihazı ile baca arasındaki irtibatı sağlayan daire, kare veya dikdörtgen kesitli baca

bağlantı kanallarıdır.

4.60. Baca:

Gaz tüketim cihazlarında yanma sonucu oluşan atık gazların atmosfere atılmasını sağlayan daire,

kare veya dikdörtgen kesitli kanaldır.

4.61. Baca Şapkası:

Bacanın çekiş etkisini düzenleyen, bacayı harici etkilerden koruyan ve baca çıkış ucuna

yerleştirilen şapkadır.

4.62. Etkili Baca Yüksekliği:

Duman kanalının bacaya bağlantı noktası ile bacanın en üst noktası arasındaki mesafe. Cihazlar

için müstakil bacaların etkili yüksekliği en az 4 metre olmalıdır. Ancak cihaz davlumbazına

bağlanan atık gaz tesisatı en az 1,0 metrelik düşey bir hızlandırma yoluna sahipse, bu

hızlandırma yolunun 1,5 katına eşit olan daha küçük etkili baca yüksekliği de yeterli olur.

4.63. Müstakil (Bireysel) Baca:

Tek bir birime hizmet vermek üzere inşaa edilmiş, binanın bir katından çatının üstüne kadar

çıkan ve diğer katlarla cihaz bağlantısı olmayan bacadır.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 13/84


4.64. Ortak Baca (Şönt Baca):

Çatı üstüne çıkan bir ana baca ile cihazın bağlandığı kattan bir kat yukarıda ana baca ile birleşen

ve ana bacaya paralel bacalardan oluşan ve birden fazla birime hizmet vermek için inşaa edilmiş

bacadır.

4.65. Adi Baca:

Birden fazla birime hizmet vermek için inşa edilmiş, her katta cihazların doğrudan bağlandıkları

bacadır.

4.66. Hidrolik Çap:

Kanal kesit alanının (A), kanal çevre uzunluğuna (U) bölümünün 4 katıdır.

Dh = 4.A/U

A : Kanal kesit alanı

U : Kanal çevre uzunluğu

Dh : Hidrolik çap

4.67. Büyük Tüketimli Tesisler:

Şehir içi doğal gaz dağıtım şebekesinden branşman alınmak suretiyle ısı merkezi kapasitesine

uygun Basınç Düşürme ve Ölçüm İstasyonu kurularak bu istasyondan ısı merkezine doğal gaz

verilen tesislerdir.

4.68. Klape:

Klape, sızdırmazlık (kapatma) elemanı, yatay veya düşey bir eksen etrafında (menteşe gibi)

dönerek akış doğrultusuna zıt yönde oturma yüzeyinden açılmak (açma durumu) veya oturma

yüzeyine yaklaşmak (kapatma durumu) suretiyle akışı kesen bir tesisat elemanıdır.

4.69. Tüketim Hattı:

Sayaçtan en son ayrım hattına kadar olan hattır.

4.70. Ayrım Hattı:

Tüketim hattı ile cihaz bağlantı hattı arasındaki hattır.

4.71. Cihaz Bağlantı Hattı:

Cihazın gaz girişi ile ayrım hattını birleştiren sabit veya esnek bağlantı hattıdır.

4.72 Basınç Düşürme İstasyonu:

Basınç düşürme istasyonu, istasyon çıkışındaki boru hattında veya ana dağıtım boru hattındaki

gaz basıncını istenen bir değere otomatik olarak düşüren veya ayarlayan donanımdır. Basınç

düşürme istasyonu, boru donanımı, vana, filtre, regülatör, sayaç, kontrol cihazları, kontrol hatları,

havalandırma donanımı ve bunları muhafaza eden yapıdan meydana gelir.

4.73. Boru Kılıfı:

Gaz boru hatlarının döşeme ve duvar geçişlerinde kullanılan koruyucu malzemelerdir.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 14/84


4.74 Abone tüketim değeri

Bir abonenin bir saatte tüketebileceği kabul edilen en yüksek gaz tüketim miktarı ( m3/h

cinsinden).

4.75 İç Tesisat

Basınç düşürme ve ölçüm istasyonu veya servis kutusu çıkışından itibaren sayaç hariç, boru hattı

ve teçhizatı ile tüketim cihazları ile tesisat arasındaki esnek bağlantı elemanını kapsayan tesis.

4.76 Doğal gaz dağıtım şebekesi

Dağıtım şirketinin belirlenmiş bölgesinde, işlettiği doğal gaz dağıtım tesislerini ve boru hatlarını

ifade eder.

4.77. Deprem Vanası :

Deprem anında harekete geçen ve boru tesisatındaki gaz akışını kesen; mekanik, elektronik veya

elektro-mekanik cihazlardır.(TS 12884)

4.78. Sızdırmazlık Macunu:

Gaz boru hatları ve donanımlarının dişli bağlantılarında gaz sızdırmazlığını sağlamak amacı ile

kullanılan özel bir macundur.

5. GAZ TESLİM NOKTASI

Çelik ve PE ana dağıtım şebekesindeki mevcut basıncın ihtiyaç duyulan basınca düşürülmesi için

kurulan tesisler servis kutusu yada Basınç Düşürme ve Ölçüm İstasyonu şeklinde olabilir. Servis

kutularının giriş tarafındaki hat PE olup taşıdığı basınç 1- 4 bar dır. Servis kutularının çıkış

tarafındaki basınç ise 21 mbar veya 300 mbar olmak üzere iki ayrı değerde olabilecek şekilde

tesis edilmektedir. Servis kutusu çıkış basıncının hangi değerde olacağı ihtiyaç duyulan gaz

debisi , gaz basıncı ve borulama mesafesi gibi değişkenlere bağlıdır.

Çıkış debileri ise servis kutusu içinde bulunan basınç düşürme regülatörlerinin sayı ve tipine göre

değişkenlik gösterir. Basınç düşürme regülatörlerinin tipi ve sayısı onaylanan projeye göre

firmanın yapacağı talep doğrultusunda ESGAZ tarafından belirlenir.

5.1 Servis Kutusu ve Regülatör tipleri

ESGAZ gaz teslim noktasında tesis edilen servis kutuları ve bu servis kutularında kullanılan

regülatörlerin tipleri Tablo-1’de verilmiştir.

ESGAZ yukarıda belirtilen servis kutusu ve servis kutusu regülatör tiplerinde değişiklik yapma

hakkına sahiptir. Ayrıca servis kutuları tesis edilecekleri mahalin fiziksel şartlarına (Duvar tipi

servis kutusu, yer tipi servis kutusu) ve ihtiyaç duyulan gaz debisine göre (S200, S300, CES

200) tiplere ayrılır.

ESGAZ’ın onayı alınmak şartı ile istasyon ve servis kutusu sonrası bina bağlantı hattı PE borular

ile yapılabilir.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 15/84


6. MALZEME SEÇİMİ:

Tüm tesisat bileşenleri ve yakıcı cihaz seçiminde TS, EN, ISO, IEC standartlarından herhangi

birine, bu standartları haiz olmayan malzemeler, TSE tarafından kabul gören diğer standartlardan

birine uygun olmalıdır. Standartlarda yapılabilecek değişikliklerde yeni tarihli standardın resmi

gazete de yayımlanmasından sonra yeni standart geçerli olur.

7.BORULAR VE YERLEŞTİRME KURALLARI

7.1 Borular

7.1.1Yer Altı Boru hatları

Yer altı (bina dışında) gaz boru tesisatlarında kullanılacak çelik borular TS 6047 EN 10208,

ve/veya API 5L’ye uygun olmalıdır. Polietilen borular TS EN 1555 standartına uygun olmalıdır.

Çelik borularda boru çaplarına göre cidar kalınlığı Çizelge-1 e uygun olmalıdır.

Çizelge-1 Çelik Borularda Cidar Kalınlığı

7.1.2 Yer Üstü Boru hatları

Kullanılacak çelik borular TS 6047 EN 10208, dikişsiz bakır borular TS 9872 EN 1057

standardına uygun olmalıdır. Doğal gaz tüketim cihazlarıyla boruların birbiriyle bağlanmasında,

TS EN 14800 ,TS 10880 , TS 15266, TS 10878 standardına uygun esnek borular kullanılmalıdır.

Çelik borularda boru çapına göre cidar kalınlıkları Çizelge 1’e uygun olmalıdır.

7.2 Boru ekleme parçaları

7.2.1 Yer altına döşenecek boru ekleme elemanları

Kaynak ağızlı çelik bağlantı elemanı TS 2649, PE bağlantı elemanı TS EN 1555–3, flanşlar

(kaynak boyunlu) TS ISO 7005–1 ve contalık malzemeler TS EN 751 standardına uygun

olmalıdır.

7.2.2 Yer üstüne döşenecek boru ekleme parçaları

Kaynak ağızlı çelik bağlantı elemanı TS 2649, dişli bağlantı elemanı TS 11 EN 10242, flanşlar

(kaynak boyunlu) TS ISO 7005–1, esnek borular ve bağlantı elemanları TS 11394, TS 10880, TS

10878, contalık malzemeler TS EN 751 standardına uygun olmalıdır. Tesisatta kullanılan tüm

esnek bağlantı elemanları makaron kaplı olmalıdır.

Duvar geçişlerinde borular, uygun boyuttaki kılıflar içinden geçirilmeli ve koruyucu

malzemelerle korozyona karşı yalıtılmalıdır. Başkaca belirtilmedikçe, kılıf çapı, boru çapından

bir çap büyük olmalıdır.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 16/84


7.3 Yeraltına yerleştirilen çelik borular DIN 30670’e uygun hazır polietilen (PE) olmalıdır.

Bağlantı yerleri (kaynak yerleri) TS 5139‘a uygun sıcak sargı ile kaplanmış olmalı ve tüm borular

TS 5141 EN 12954 standardına uygun katodik koruma ile korozyona karşı koruma altına

alınmalıdır. Çelik borular TS 10038 standardına uygun olarak tesis edilmelidir. Çelik boruların

birbirine eklenmesi kaynak tekniği ile olmalıdır. Hazır PE kaplı borular yeraltına tesis edilmeden

önce kaplamada hasar olup olmadığı kontrol edilmelidir. Sıcak PE sargı uygulamasında, uygun

kaplama yöntemi kullanılmalı ve önce boru üzerindeki hadde pası, korozyon ürünleri, yağ ve

nem tamamen giderilmeli, işlem esnasında sargı malzemesine hasar verilmemeli, sargıda pot

veya boşluk olmamalıdır. PE kaplama, borunun toprak seviyesinden çıktığı yerden en az 60 cm

yukarıya kadar devam etmelidir.

7.4 Boru tesisatının korozyom karşı korunması;

Yeraltına döşenen çelik boruların korozyona karşı (TS 2169’a uygun) korunması için borular

hazır PE kaplı olmalı veya boru üzerindeki hadde pası, korozyon ürünleri, yağ ve nem tamamen

giderilerek sıcak PE sargı ile izole edilmelidir. İzolasyon sıcak sargı ile yapılıyor ise

(örneğin fittingler ve yer tipi servis kutusu çıkışındaki flanşlar) sargıda pot veya delik

bulunmamalıdır . (TS 5139). PE kaplama , borunun toprak seviyesinden çıktığı yerden en az

60 cm. yukarıya kadar devam etmelidir. Yerüstü boruları ise astar boya üzerine sarı renkli RAL

1021 kodlu (krom sarısı) yağlı boya ile boyanmalıdır. (TS 5140) Galvanizli borular kullanılır ise

kullanılan borular üzerine şablonla “DOĞAL GAZ” ibaresi işaretlenmelidir. Toprak altında kalan

çelik boru hatlarında TS 5141’e göre katodik koruma yapılmalıdır.

Galvanik anotlarla yapılacak katodik koruma sistemlerinde galvanik anot olarak magnezyum

anotlar kullanılacaktır. Kullanılacak magnezyum anotlar TS 5141’e uygun olacaktır.

Magnezyum anotların kimyasal bileşimleri şu şekilde olmalıdır;

% Al : 0.05 max. % Pb : 0.006 max.

% Zn : 0.03 max % Sn : 0.001 max.

% Mn : 0.17 max % Cu : 0.05 max

% Si : 0.2 max % Ni : 0.01 max

% Fe : 0.02 max % Mg : Geri kalan




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 17/84


Kullanılacağı Zeminin Özgül Elektrik Direnci : 4000 ohm.cm (Max) olmalıdır.

Magnezyum anotların kimyasal özellikleriyse;

Elektrod Potansiyeli (Referans Cu/CuSO4 elektrod) : -1500 mVolt (Deniz suyu içinde)

Teorik Akım Kapasitesi : 3.94 amper.saat/kg

Anot Verimi : % 50

Çeliğe Karşı Devre Potansiyeli : 650 mVolt

Magnezyum anotların anot yatağı malzemesi; (B tipi)

Jips (CaSO42H2O) : % 25-30

Bentonit : % 40-50

Sodyum Sülfat (Na2SO4) : % 25-30

Özgül Elektrik Direnci (ohm.cm) : 25-50 özelliklerinde olmalıdır.

Aşağıda TS 5141’e göre D profil magnezyum anot boyutları verilmektedir;

Ano

d

Tipi

Çıplak Anod * Anod Yatağı Dolgu

Malzemesi

Paketler

in Anod

Ağırlığı

(kg)

A

(mm)

b (mm) l (mm) Anod

Ağırlığ

ı (kg)

D L Anod

Dolgus

u (kg)

M-1 30 30 970 1.6 130 1100 11 12.6

M-2 60 60 470 3 160 550 9 12

M-3 100 100 300 5 200 400 9.5 14.5

M-4 100 100 460 8 200 550 11.4 19.5

M-5 100 100 560 10 200 650 14 24

M-6 130 130 500 15 225 600 17 32

M-7 130 130 580 17 225 700 19 36

M-8 130 130 700 20 225 800 21 41

* Çıplak anod kütlesinde tolerans % 5, uzunluk ölçülerinde tolerans % 3’tür.

Tablo-2 Magnezyum anot boyutları

Toprak altında kalan çelik boru hatları TS 5141’e göre katodik koruma yapılmalıdır. Galvanik

anotlarla yapılacak katodik koruma sistemlerinde galvanik anot olarak magnezyum anotlar

kullanılacak ve doğal gaz tesisatı ile arasındaki mesafe min. 150 cm. olacaktır. Magnezyum

anotlar TS 5141’e uygun olacaktır.

Servis kutusu ortak kullanımlarında katodik koruma uygulaması :

Uygulama 1 : A binası gaz kullanıyor ve katodik koruma mevcut değil, B binası bağlantı yapacak

ise B binası için daha önce bir branşman vanası mevcut olsun veya olmasın, 1 nolu hattın

tamamı yenilenmeli, 1 ve 2 nolu hatlar katodik koruma altına alınmalıdır. A ve B binalarına ait

hatlara izolasyon flanşı tesis edilmelidir.

Uygulama 2 : A binası gaz kullanıyor ve katodik koruma mevcut , B binası bağlantı yapacak ise




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 18/84


Toprak altı hattın tamamı için katodik koruma ölçüm değeri doğru okunabiliyor ise B binası için

ayrı bir anot sistemi koyulmayabilir. B binası hattına izolasyon flanşı tesis edilmelidir.

7.5 Toprak altına döşenecek doğalgaz hattı için gereki tranşe (toprak altı boru döşeme kanalı)

derinlikleri şekil-1 de verilmiştir.

Şekil-1 Toprak Altı Hat Ayrıntıları

7.6 Geri dolgu işlemi esnasında boru altına, boşluk kalmayacak şekilde sarı kum ile yastıklama

yapılmalıdır. Boruya zarar verebilecek büyüklükte taş ve moloz yığınları dolgu malzemesi içinde

bulunmamalıdır. Çelik borunun aşırı yüke maruz kalabileceği (yol geçişi, araç geçişi vb.)

durumlarda tranşe derinliği arttırılmalı ve boru üst seviyesinin tranşe üst seviyesine olan mesafesi

80 cm olmalıdır. Bu derinliğin sağlanamayacağı durumlarda çelik kılıf kullanmak şartı ile tranşe

derinliği en az 60 cm olmalıdır. Kılıf borusunun ve doğalgaz borusunun birbirine temasını

önlemek için araya kauçuk veya plastik malzemeden ayırıcılar konmalıdır. İlaveten kılıf ve

doğalgaz borusu arasına su ve yabancı madde girişini önlemek için uç kısımları kauçuk nevi bir

malzeme ile kapatılmalıdır. Kılıf borusu ve doğalgaz borusunun kılıf içinde kalan kısmı da hazır

PE kaplı olmalı veya sıcak PE sargı ile izole edilmelidir.(şekil-2)

Şekil-2 Muhafaza borusu detayı




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 19/84


7.7 Bina bağlantı hatlarında PE boru kullanılması halinde gaz teslim noktasından sonra toprak

altına çekilecek doğalgaz boru hattının TS EN 1555 standardına uygun olmalı ve boruların

birleştirilmesi elektrofüzyon tekniği ile yapılmalıdır. Toprak üstünde kalan PE boru kısmı dış

darbelere ve etkilere karşı dayanıklı bir muhafaza içine alınmalıdır. PE borunun toprak üstüne

çıkması için yapılacak olan dönüşlerde mutlaka uygun fittings kullanılmalıdır.

PE borunun toprak üstüne çıkacaksa çelik boru içine alınıp ultraviyole ışınlardan korunmalıdır.

Bina bağlantı hattı toprak üstüne çıkmadan doğrudan binaya giriş yapılacak ise, bina girişinden

en az 1m önce çelik boruya geçiş yapılmalı ve çelik boru kısımları katodik korumaya alınmalıdır.

7.8 Doğalgaz boru hattı güzergâhında tesisat, yakıt depoları, drenaj kanalları, elektrik kabloları,

kanalizasyon vb. yerlere Çizelge.2’de belirtilen mesafelerden daha yakın olmamalı, mekanik

hasar ve aşırı gerilmeye maruz kalmayacağı emniyetli yerlerden geçirilmelidir.

PARALEL VEYA DİKİNE GEÇİŞ MİNUMUM MESAFE

Elektrik Kabloları Şekil 3 de belirtilmişrtir.

Kanalizasyon Boruları Agresif Akışkan Boruları Oksijen Boruları

Dikine Geçiş = 50 cm Paralel Geçiş = 100 cm

Metal Borular 50 cm

Sentetik Borular 30 cm

Açık Sistemler (Kanal vb.)

Dikine Geçiş = 50 cm Paralel Geçiş = 150 cm

Diğer Altyapı Tesisleri 50 cm

Çizelge.2 – Doğalgaz hattı ile diğer hatlar arasındaki mesafe

Şekil-3 Doğalgaz Hattı ile Elektrik Kabloları Arasındaki Mesafe




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 20/84


7.9 Bina bağlantı hatları binaya, binanın girişine yakın, yeterince aydınlatılmış, kuru, doğal

olarak havalanabilen ve kolayca ulaşılabilen bir yerinden girmelidir. Gaz borusu hasara

uğramayacak bir biçimde korunmuş olmalıdır. Doğalgaz boruları, bina ortak mahali olmayan,

kapıcı dairesi, sığınak, yakıt deposu vb. yerlerden geçirilmemelidir. Doğalgaz hattı yangın

merdiveninin içinden ve bitişiğinden geçirilmemelidir. Doğalgaz boruları ESGAZ tarafından her

zaman kolayca görülebilecek, kontrol edilebilecek ve gerektiğinde kolayca müdahale

edilebilecek yerlerden geçirilmelidir. Bağlantı hattı kapasitenin yeterli olduğu durumlarda ve

zorunluluk durumlarında (bina girişlerinin yakın olması, kot farkı, merdivenli sokak girişleri vb.)

aynı gaz teslim noktasından birden çok binaya bağlantı yapılabilir. Gaz teslim noktası işletme

emniyetini ve binanın fiziki konumunu dikkate alarak mülkiyet problemi olmayan ortak

alanlardan geçirilerek tesis edilmelidir.

Gaz boruları kapalı hacim içinden geçirilmemelidir. Ancak tesisat şaftı içinden geçirildiğinde bu

şaft tam olarak havalanabilecek biçim ve boyutta olmalıdır. Doğalgaz hattının kontrolü rahatlıkla

yapılabilir durumda olmalıdır. Tesisat şaftından geçen hatlar kelepçe ile tespit edilmelidir.Tesisat

şaftı her katta ulaşılabilir olmalıdır.

7.10 Doğalgaz bina bağlantı hattı üzerinde madde 7.11‘de belirtilen şartlara uygun olan bir

mahale (bina ana giriş kapısına mümkün olduğunca yakın) rahatça ulaşılabilecek yükseklikte,

hasar görmeyecek bir noktaya tüm tesisatın gaz akışını gerektiğinde kesip açma işlevini yerine

getirecek TS 9809 veya TS EN 331 standardına uygun Ana kapama vanası konulmalıdır. Ana

kesme vanası bina dışında bir noktaya konulacak ise havalandırılmış bir kutu içine alınmalıdır.

Bina bağlantı hattı bina içinde birden fazla kolona ayrılacak ise her bir kolon için ayrıca bir

Kolon kapatma vanası tesis edilmelidir. Ana kesme ve kolon kapatma vanaları tesisata rakorlu

bağlantı ile bağlanmalıdır. Burada kullanılan gaz boruları ve vanalar binanın sığnak, yakıt

depoları ve ortak mahal olmayan yerlerden geçirilemez. Ortak kullanılan servis kutularındaki

A.K.V yerleşimleri şekil-4’te verilmişti.

Şekil-4 Ana kesme vanasının yerleşimi




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 21/84


7.11 Doğalgaz hatlarının, duvar ve döşemelerden geçişlerinde koruyucu kılıf borusu

kullanılmalıdır. Duvar ve döşeme geçişlerinde gaz borusu ve koruyucu borunun eş merkezli

olmasına özen gösterilmelidir. Koruyucu borunun iç çapı, gaz borusunun dış çapından en az 20

mm daha büyük olmalıdır. Koruyucu boru bina dış duvarı içine sıkı ve tam sızdırmaz bir biçimde

yerleştirilmeli ve duvarın her iki yüzünden dışarıya doğru en az 10 mm taşmalıdır. Koruyucu

boru ile gaz borusu arasında kalan boşluk duvarın her iki tarafından zamanla katılaşıp

çatlamayacak, sızdırmaz, dayanıklı plastik esaslı malzemeler doldurularak tam sızdırmaz hâle

getirilmelidir. Koruyucu boru içinde kalan gaz borusunda ek yeri bulunmamalıdır (şekil-5)

Şekil-5 Duvar Geçişi

7.12 İç tesisat ekipmanları ile telefon, elektrik hatları, sıcak, kızgın akışkan vb. boruları arasında

en az 15 cm’lik bir açıklık olmalıdır. 1000 Volt üzerindeki elektrik hatları için bu mesafe en az

30 cm olmalıdır. Yüksek gerilim havai hatları ile doğalgaz tesisatı arasındaki mesafe en az 10 m

olmalıdır.

7.13 Doğalgaz boruları kendi amacı dışında (elektrik ve yıldırımdan korunma tesislerinin

topraklanması vb. için) kullanılmamalıdır.

7.14 Doğalgaz borularının duvarlara tespitinde; DN 50 ve altındaki çaplarda plastik veya çelik

dübelli kelepçeler, DN 65 ve üstü çaplarda çelik dübelli kelepçeler veya konsol kullanılmalıdır.

Kelepçeler yapı elemanlarına tespit edilmelidir.

7.15 Gaz teslim noktası ile sayaç giriş vanası arasındaki tesisatlar da ve merkezi sistem tesisatları

ile üretim amaçlı ticari yerlere ait tesisatların sayaçtan sonraki kısımlarında en düşük çap DN 25

olacak ve DN 25 ve üstü çaplarda TS 8414 EN 14163‘e uygun kaynaklı birleştirme uygulaması

yapılmalıdır. Kaynak işlemi TS EN 287-1‘e göre sertifika almış veya MYK belgeli kaynakçılar

tarafından yapılmalıdır. DN 65 ve daha küçük çaplı tesisatlarda oksi asetilen kaynağı yapılabilir.

7.16 Toprak kayması veya oturması muhtemel yerlere yerleştirilecek bina bağlantı hatları ile iç

tesisat hatları arasında ek gerilmelerin oluşmasını önlemek amacıyla, bina bağlantı hattı ile ana

kapama vanası arasında oluşabilecek gaz kaçağına karşı, TS 10878‘e uygun esnek bir bağlantı

yapılmalıdır.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 22/84


7.17 Temel ve zeminin özellikleri nedeniyle binanın dilatasyonla ayrılmış iki kısmı arasında veya

bitişik iki ayrı bina arasında farklı oturma olabileceğinden, buralardaki iç tesisat boruları bu

olaydan etkilenmeyecek şekilde TS 10878‘e uygun esnek bağlantı elemanı ile bağlanmalıdır.

Şekil -6 Esnek bağlantı elemanı montajı

Şekil -7 Esnek bağlantı elemanı

Esnek bağlantı elemanının bağlanacağı iki boru arasında bırakılması gereken mesafe, esnek

bağlantı elemanı boyunun ( L1 ) en fazla %80’i kadar olmalıdır (Şekil–7 ve Tablo–2).

Tablo–3 Ondüleli, kaynak ağızlı esnek bağlantı elemanı (TS 10878)

7.18 Doğal gaz kolon tesisatlarının montaj bitiminde boruların üzerinde temizlik yapılarak

üzerine antipas uygulaması, antipas üzerine de iki kat krom sarısı yağlı boya ile (boya kodu:RAL

1021) boyanmalıdır. Boyama esnasında hattın iki noktasında boru markası ve standardı açık

brakılacak şekilde ve onun haricinde kalan hattın tamamı sayaç girişine kadar boyanacaktır.

7.19 Vidalı bağlantılarda vida dişinin tipi TS 61‘e uygun olmalı ve vidalı manşonlar ile yapılan

bağlantılarda doğal gazın etkilemeyeceği sızdırmazlık malzemeleri kullanılmalıdır (TS EN 751)

7.20 Çelik boruların bükümü iç çaplar daraltılmayacak ve boruda şekil bozukluğu olmayacak

şekilde soğuk şekil verme yöntemi (toprak altı hatlar hariç) ile yapılabilir, kontrolünde yaşanan

zorluk nedeniyle 45o nin üzerindeki bükümlerden kaçınılmalıdır.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 23/84


7.21 Gaz tesisatı―Elektrik Tesislerinde Topraklamalar yönetmeliği‘ne göre topraklaması yapılan

binanın elektrik tesisatının topraklama hattı ile irtibatlandırılmalıdır. Bunun sağlanamadığı

durumlarda; topraklama bina ihtiyacına göre bakır ve galvaniz çubuk elektrotlar veya bakır ve

galvaniz levhalarla yapılmalıdır.

Elektrotlar veya levhalar toprak içinde düşey olarak bütünüyle yerleştirilmeli ve en az 16 mm²

çok telli (örgülü) bakır kablo ve iletken pabuç kullanılarak veya kaynak ile doğalgaz tesisatına

izolasyon mafsalı varsa çıkışına irtibatlandırılmalı ve elektrik mühendisleri odasının verdiği

topraklama ölçüm raporu belgesine sahip elektrik mühendisinin raporu proje ekinde sunulacaktır.

7.22 Bina kolon hatlarının havalandırılması için gazın toplanması muhtemel olan yerler (bina üst

kat sahanlığı) dış ortamla doğrudan veya kanal kullanılarak irtibatlandırılmalı (150cm²),

havalandırmanın mümkün olmadığı durumlarda gaz alarm cihazı kullanılmalı ve RS çıkışı

selenoid vana ile irtibatlanmalıdır.

7.23 Bireysel tüketim branşmanları sayaç konulacak yere kadar çekilmelidir. Gaz kullanmayan

ticari mahaller için yeterli debiyi sağlayacak çapta en az bir vana bırakılmalıdır.

7.24 Binanın ortak kullanımı için bir merdiven sahanlığı olmayan veya merdiven sahanlığının

doğalgaz hattının geçmesine uygun olmadığı durumlarda, doğalgaz hatları bina dış cephesinden

çekilebilir. Bu gibi durumlarda doğalgaz hatları özel mülkiyetlerden geçirilmemelidir.

7.25 Basınç düşürme işlemi gereken ticari mahallerde, cihaz çalışma basınçları göz önünde

bulundurulmalıdır. Regülatör giriş basıncının, cihaz azami dayanım basıncının 1,2 katından

büyük olması durumunda kullanılan regülatör ani kapatmalı olmalıdır. Ticari tüketim yapılan

üretim amaçlı tesisatlarda solenoid vana ve gaz alarm cihazı(ex-proof) olarak kullanılmalıdır.

Üretim amaçlı olmayan tesisatlarda ise normal gaz alarm cihazı ve selonoid vana ile irtibatlanır.

7.26 Sayaçlar bağlı olmaksızın, iç tesisatın tamamı basınçlı hava uygulanarak yabancı

maddelerden arındırılmalıdır.

7.27 Sıva altına doğalgaz tesisat borusu döşenmemelidir. İç tesisat borularının duvar içindeki

kanallara döşenmesi durumunda kanalların üstleri sadece havalandırmaya uygun kapaklarla

örtülmeli ve tesisat boruları korozyona karşı korunmalıdır. Kanal duvarlarında sızdırmazlık

sağlanmış olmalıdır.(şekil-8)

Şekil 8 Sıva Üstü Kanal İçi Boru Kelepçesi




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 24/84


7.28 DN 65 ve üzeri çaplardaki Ana kesme vanası ve kolon kesme vanaları, flanşlı ve tam geçişli

küresel vana olacaktır. DN 65 çaplarda hat üzerinde hız sınırlaması ve basınç kayıpları dikkate

alınmak suretiyle DN 50 dişli vana kullanılabilir.

7.29 İşletmece mühürlenmiş vanalar,sayaçlar ve regülatörler işletme yetkililerinden başka kimse

rafından açılamaz.

7.30 Tamamlanıp henüz iç tesisat hatlarına bağlanmamış olan veya işletmeden çıkarılmış

bulunan yapı bağlantı hatları ile yer altına döşenen tüketici hatları ana kesme vanasından sonra

dişli körtapa veya kör flanş ile gaz kaçırmayacak biçimde kapatılmalıdır.

7.31 İç tesisatta sayaç sonrasında TS EN 15266 standardına uygun esnek bağlantı standarda

uygun olarak tesis edilebilir.

7.32 İç tesisat boruları taşıyıcı yapı elemanı olarak kullanılamaz. Bunlar diğer borular üzerinde

biriken yoğuşma sızıntısı ve terleme sularından etkilenmemesi için diğer boruların en üstünde

uygun bir seviyeye yerleştirilmelidir.

7.33 İç tesisat hatları, aydınlık, asansör boşlukları, havalandırma, çatı arası, duman ve çöp

bacaları ile davlumbaz içinden geçirilmemelidir. Odun, kömür, çöp depolarına ve asma tavan

içine döşenmemelidir. Zorumlu durumlarda ESGAZ’dan onay alınmalıdır.

7.34 Kalorifer kazanları besleme boruları dışında kalorifer dairelerinden gaz borusu geçirilmez.

Ancak zorumlu hallerde ESGAZ’dan onay alınmalıdır.

7.35 Kolon işletme tarafından her zaman kolayca durumu kontrol edilebilebilecek ve kolayca

görülebilen yerlerden geçirilmelidir. Dağıtım hattı ve kolon hattı kapıcı odası ve sığınak

içlerinden geçirlemez.

7.36 Boru çaplarına göre kelepçe mesafeleri (tablo-3)’e uygun olmalıdır.

Tablo-4 Boru Kelepçeleri Mesafeleri




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 25/84


7.37 Borularda kaynak kontrolü

Gözle muayene

Dye Penetrant

Radyografi

Ulrasonik ile yapılır.

7.38 Tamamı veya bir kısmı ahşap veya lambri kaplı mahallerde ancak ESGAZ’ın ön kontrolü ve

belirlemiş emniyet tedbirleri ile tesisat yapılabilir.

7.39 Giriş kapıları bina dışında olan fakat sayaçları bina içinde olan yerlerde doğalgaz borusunun

mahal içine girdiği noktaya ani müdehale vanası konulmalıdır.

7.40 Zorunlu hallerde bina cephesinden çekilecek olan bireysel tüketim hatları Apartman

Yönetim Kurulu kararının alındığı ve Esgaz’ın onayı alındığında yapılacaktır.

8. BORULARIN BİRLEŞTİRİLMESİ:

8.1. Çelik Borular:

Çelik doğalgaz boru hatlarının birleştirilmesinde, gaz teslim noktası ile sayaç giriş vanası

arasındaki tesisatlarda ve merkezi sistemlere ait tesisatlar, toprak altı hatlar ve üretim amaçlı

ticari yerlere ait tesisatların sayaçtan önce ve sonraki kısımlarında tüm çaplardaki birleştirme

işlemleri argon veya elektrik ark kaynaklı olmalıdır. Kaynak işlemi TS EN 287-1’e veya TS EN

ISO 9606-1 göre sertifika almış kaynakçılar tarafından API 1104’e uygun olarak yapılmalıdır.

Kaynakla eklenip yeraltına yerleştirilen çelik borular ve bağlantı yerleri TS 5139’a uygun sıcak

sargı ile kaplanmış ve TS 5141 EN 12954’e göre korozyona karşı korunmuş olmalıdır.

Tesisata gaz verilmesi için yapılacak kontrol esnasında kaynak noktaları ESGAZ tesisat kontrol

personeli tarafından gözle muayeneye tabi tutulacaktır. Yapılan kontrol sonucunda uygun

görülmeyen noktaların kaynağı tekrar yapılacaktır. Kontrol neticesinde uygun görülmeyen

kaynakların oranının % 25’in üzerinde olması halinde ESGAZ tarafından tüm kaynakların

yeniden yapılması istenebilir.

Doğalgaz boru bağlantı elemanlarıyla yapılmış dişli bağlantılarda standartına uygun plastik esaslı

vb. sızdırmazlık malzemeleri (TS EN 751-2) kullanılmalıdır. Bağlantı dişleri TS 61’e uygun

olmalıdır.

8.2. PE Borular:

PE borunun toprak üstüne çıkmasının sakıncalı olduğu durumlarda, PE boru toprak üstüne

çıkmadan önce PE-çelik geçiş parçası kullanılarak çelik boruya geçiş yapılmalıdır. Bu parçanın

çelik tarafı PE borunun zarar görmemesi için soğuk sargı yapılarak korozyona karşı korumaya

alınmalıdır. Bina bağlantı hattı toprak üstüne çıkmadan direk bodrumdan binaya giriş yapılacak

ise, bina girişinden en az 1 m. önce çelik boruya geçiş yapılmalı ve çelik boru kısımları katodik

korumaya alınmalıdır.

8.3. Bakır Borular:

Bakır boru kullanımı, sadece bireysel kullanım olacak konutlarda sayaç’tan sonraki (Sayaç

sonrasındaki hattın bir kısmının bina dış yüzeyinden gittiği durumlar hariç) doğalgaz hatlarında

olabilir. Bakır boru tesisatlarında birleştirme için sert lehim tekniği kullanılmalıdır. Lehimleme




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 26/84


işleminden sonra soğuma gerçekleşene kadar lehim noktası titreşim, darbe ve zorlanmalara

maruz kalmamalıdır.

9.SAYAÇLAR

9.1 Tesisatta TS 5910 EN 1359, TS 5477 EN 12261 ve TS EN 12480 standardına uygun sayaçlar

kullanılmalıdır. Her dairenin sayacı kendi girişine veya en uygun yerine koyulmalıdır. Ayrıca

sayaç sonrası kullanılan fleksin gerilimsiz takılması ve ömrünün uzun olması için sayaç

branşmanlarının konumu aşağıya doğru dik şekilde bırakılmalıdır. (Şekil-9)

9.2 Sayaç bağlantıları, sayacın takılmasında ön gerilme oluşturmayacak ve değişik tip sayaçların

aynı yere bağlanabilmesine imkân verecek biçimde ve boyutta düzenlenmelidir.

9.3 Servis kutusu (S.K) çıkış basıncı 300mbar olan tesisatlarda tüketim 21mbar ise regulator

sayaçtan sonra dizayn edilecektir.

1-SAYAÇ

2-SAYAÇ REKORU

3-SAYAÇ FLEKSİ

4-SAYAÇ VANASI

5-TEST NİPELİ

6-SAYSAÇ KONSOLU

7-DİRSEK

Şekil-9 Körüklü Sayaç Montaj Şekli

9.4 Test nipelleri her sayaçtan sonrasına konulmalıdır. Test nipelleri için özel imal edilmiş

fittingsler kullanılmalıdır.

9.5 Sayaç sökülmeden önce statik elektrikten korunmak için sayacın giriş ve çıkış boruları

arasına bir tel iletken ile köprüleme yapılmalıdır.

9.6 Vanalar, sayaçların giriş bağlantı boruları üzerine, kolaylıkla ulaşabilecek şekilde

yerleştirilmiş olmalıdır. Anılan bu vana, sonradan sayaç tarafında bulunan bağlantısı, kolayca

sökülüp takılabilir yapı ve özellikte olmalıdır. Kolon tesisatının şafttan geçtiği durumlarda

sayaçlar müdahale edilebilecek şekilde şaft içine konabilir.

9.7 Her sayaçtan önce bir kapama vanası bulunmalıdır. Cihazların veya sayaçların bağlantılarında

küresel rekorlar uygun sızdırmazlık malzemesi ile birlikte kullanılmalıdır. Bu malzemeler zehirli,

asitli ve sağlığa zarar verici olmamalıdır.

9.8 Sayaçların bulunduğu yerin yakınına elektrik anahtarı, elektrik sayacı, priz, buvat ve

elektrikle çalışan zil, alet ve cihazlar yerleştirilmemelidir.

9.9 Sayaç bağlantı boruları, duman bacaları üzerinden geçmemelidir.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 27/84


9.10 Sayaçlar, ilgili görevlilerin kolayca girip muayene edebilecekleri ve göstergeleri kolaylıkla

okuyabilecekleri, ayrıca arıza görevlilerinin gazı rahatça kesip açabilecekleri şekilde aydınlık,

havalandırılabilen rutubetsiz ve donmaya karşı korunan yerlere yerleştirilmelidir. Sayaçlar,

tutuşmaya elverişli maddelerin bulunduğu yerlere yerleştirilmemelidir.

9.11 Sayaçlar, binalarda toplu olarak ve bir konut içine konulmamalıdır. Ancak, abonelere ait

sayaçların konut içine konması mecburiyeti bulunduğunda ESGAZ’ın onayı alınmalıdır.

Sayaçlar; soba, fırın yanlarına, odalara, banyolara, tuvaletlere, mutfaklara, davlumbaz içerisine,

içinde yatılan yerlere ve dükkan vitrinleri altına vb. yerlere konulmamalıdır.

9.12 Abonelere ait sayaçlar, Esgaz’ın onayını almak şartıyla, toplu bir yere konulduğunda

mecbur kalınmadıkça, bir aboneye ait tesisat boruları başkasına ait bir mahalden

geçirilmemelidir.

9.13 Sayaç ile duvar arasında en az 2cm aralıklı kalacak şekilde duvara yerleştirilmelidir.

Sayaçalrın taban yükseklikleri 180 cm ile 210 cm olmalıdır.

9.14 Gaz sayaçları kesinlikle asansör giriş kapısı ve balkon üzerine ve zorunlu haller dışında

konut kapıları üzerine konulmamalıdır.

9.15 Merkezi sistemlerde kullanılan sayaçlar kesinlikle kazan dairesi içerisine

yerleştirilmemelidir.

9.16 Duvara monte edilen sayaçlar uygun askı ve destekler üzerinde yerleştirilmelidir. Yapı

dışına konulması gerekli sayaçlar ve vanalar, koruyucu ve korozyona dayanıklı malzemeden

olmak kaydıyla duvara veya duvar içine konulabilir. Sayaç kutusunun kapağı sürekli

havalandırmayı sağlayacak şekilde olmalıdır.(şekil-10)

Şekil-10 Bina Dışı Sayaç Muhafazası




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 28/84


Sayaç Tipi Sayaç Sınıfı Qmax(m3/h)

Körüklü Tip G4 6

Körüklü Tip G6 10

Körüklü Tip G10 16

Körüklü veya Rotary Tip G16 25

Körüklü veya Rotary Tip G25 40

Rotary veya Türbin Tip G40 65












Çizelge 3 – Tesisatta kullanılacak sayaç tipleri

9.17 Doğal gaz tesisatında; TS 5910 EN 1359‘a uygun körüklü tip, TS EN 12480, TS 5477 EN

12261 standardına uygun rotary veya türbin tip sayaçlar kullanılmalıdır. Tesisat üzerine takılacak

cihaz seçilirken, her cihazın asgari tüketim debileri sayaçların asgari okuma debisinden az

olmamalıdır. Sayacın kalibrasyon sertifikasındaki asgari okuma değeri, kullanılacak cihazın yada

cihazlardan birinin asgari tüketim debisinden büyük olmamalıdır.

9.18 Rotary ve Türbinli Sayaçların Montajı İmalatçı katalog ve talimatlarına gore TS 10942 EN

377 standardına uygun yağlanabilecek ve bakımı yapılabilecek şekilde dengesine ve eğimine

dikkat edilerek yerleştirilmelidir. Sayaç ömrünün verimli olması, doğru ölçme yapması ve arıza

nedenlerinin başında gelen doğalgaz kirliliğindeki etkiyi en aza indirmek için sayaç girişine TS

10276 standardına uygun gözenek açıklığı 50 µm olan filtre kullanılmalıdır. Türbinli tip

sayaçlarda sayaç giriş ve çıkışında 5D mesafesinde bağlantı elemanı kullanılmamalıdır

1-küresel vana

2-filtre

3-Flanş

4-Rotary sayaç

5-Test nipeli

Şekil-11 Rotary sayaçlara ait bağlantı detayı




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 29/84


9.19 Rotary sayaç hemen öncesinde konik filtre olmalı. Montaj sırasında sızdırmazlığı sağlamak

amacıyla iki flanş arasına yerleştirilen klingirik contaya macun, silikon vb. sürülmemelidir.

(şekil-11)

9.20 Yüksek hız ve ani basınç, rotorların ayarını bozarak sayaca zarar vereceğinden sayaç

devreye alınırken yavaşça basınçlandırılmalıdır.

Şekil-12 Türbinli sayaçlara ait bağlantı detayı

10- REGÜLATÖR VE EMNİYET TERTİBATI

Şebeke basıncının çalışma basıncından büyük olduğu durumlarda TS 11390 EN 334 , TS EN 88,

TS 10624, standartına uygun bir regülator ve emniyet tertibatı kullanılmalıdır. (Şekil-13)

( 300 * 21 )

REGLATÖRSHUTT-OFF

( 300 * 50 )

VANA

mVANA

DN 15

Q 63 mm

0-600 mbar

1

VANA

mVANA

DN 15

Q 63 mm

0-100 mbar

2 2

5

3 34

1

6

5

6

II. KADEME BASINÇ DÜŞÜRME

1 - DOĞAL GAZ BORUSU TS EN 6047

2 - DOĞAL GAZ VANASI TS EN 331

3 - KAYNAK BOYUNLU FLANŞ TS 7005-1

4 - SHUTT-OFF REGLATÖR TS 10624

5 - DOĞAL GAZ VANASI TS EN 331

6 - MANOMETRE TS EN 837 (OPSİYONEL)

Şekil-13 Domestik Regülatör Bağlantısı

10.1 Gaz basınç regülatörü için gaz tahliye borusu yerleştirilmesi zaruri olduğu durumlarda bu

borular en az DN 15 olmalı ve boşaltma ağızları, can ve mal güvenliği tam olarak sağlanacak

şekilde dışarıya (atmosfere) verilmelidir. Gaz tahliye boruları korozyona karşı korunmalıdır.

Tahliye borusunun uç ağızları ateşleme sisteminden yeterli derecede ve trafik zemininden en az

2.5 mt yükseklikte bulunmalıdır. Tahliye borusu çıkış ağzı tıkanmalara karşı sık dokunmuş

olmayan yeterli kalınlıkta ve korozyona karşı dayanıklı telden yapılmış elekle kapatılmalıdır.

11.DOĞALGAZ YAKICI CİHAZLAR

11.1. A Tipi Cihazlar (Bacasız Cihazlar):

Bu tip cihazlar, yanma için gerekli havayı bulundukları ortamdan alıp yanmış gazları yine aynı

ortama veren cihazlardır (ocak,seramik radyant ısıtıcı v.b.) Bu tip cihazlar hacim ve büyüklüğü




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 30/84


ne olursa olsun; yatak odası, banyo ve tuvaletlere, binaların merdiven boşluklarına, genel

kullanıma açık koridorlara, aydınlıklarına ve 12 m3’den daha küçük hacimlere

yerleştirilmemelidir. Yerleştirildikleri mahalde en az 100 cm2 net geçişi olan havalandırma

menfezi bulunmalıdır. Bu menfezler sürekli açık kalmalıdır. Cihazların bulunduğu mahallerin

doğrudan havalandırılmasının mümkün olmadığı durumlarda; komşu mahale açılan kapıya alt ve

üst menfez ve komşu mahallin atmosfere bakan penceresine üst menfez açılarak dolaylı

havalandırma yapılmalıdır. 3menfez ile havalandırma sağlanabiliyor ise menfez ile birlikte

solenoid vana–gaz alarm cihazı kullanılmalıdır.

Cihaz parçaları ve kontrol tertibatı ayar, bakım ve değiştirme için kolayca erişilebilir. Şekilde

düzenlenmelidir. Cihazın elektrik donanımı, elektrikten kaynaklanan tehlikelerden korunacak

şekilde tasarlanmalı EN 50165 özelliklerine uygun olmalıdır.

Açık yanmalı radyant ısıtıcılar için tesis hacmi kurulu gücün 1kw’ı için en az 10 m3 olmalıdır. Bu

tip cihazların konulacağı mahallere ait tavan yüksekliği cihaz üreten firma katalog değerlerine

uygun olmalı, mekanik hasar görmeyecek yerlere yerleştirilme, ısıtıcıları taşıyacak konsol, zincir

v.b. elemanlar mukavemet açısından yeterli olmalıdır. Yanıcı, parlayıcı maddelerin yoğun olduğu

yerlerde bu cihazlar kullanılmamalıdır.

11.2 B Tipi Cihazlar (Bacalı Cihazlar):

Bu tip cihazlar yanma için gerekli olan havayı bulundukları ortamdan alıp, yanmış gazları uygun

bir baca vasıtası ile dışarı atan cihazlardır.(TS EN 297, TS 625-TS Pr EN 297, TS 615 EN 26, TS

Pr EN 613 TS EN 297/EKA2+EKA3+EKA5). Bu tip cihazlar, net hacimleri 12m3’ten küçük

olan yerlere yerleştirilemez. Konulacakları hacimlerin büyüklüğü ne olursa olsun bu tip cihazlar

açık balkon, yatak odası, banyo, wc gibi yerlere konulamadığı gibi banyo, wc ve yatak

odalarından duman boruları geçirilerek baca bağlantısı da yapılamaz.

11.2.1 Cihazların Monte edilebileceği Yerler ile ilgili Genel Kurallar

Bu cihazlar için en uygun yer emniyet açısından mutfaktır. Donmaya karşı gerekli tedbirleri

almak şartıyla kapalı balkona yerleştirilebilir. Bu tip cihazların bulundukları mahalde en az 100

cm2 net geçişli havalandırma menfezi bulunmalıdır. Hava sirkülasyonu sağlanan bina aydınlıkları

da menfez bağlantısı için kullanılabilir. Cihazların, bina yapı elemanına bağlantısı rijit, cihaz ile

gaz hattı arasındaki bağlantı ise esnek bağlantı elemanı ile yapılmalıdır. Cihazlar baca üzerine

asılamaz. Menfezin, cihaz karşısındaki duvar veya pencereden açılmasına özen gösterilmelidir.

Menfezler sürekli açık kalmalıdır.Cihazın monte edileceği odanın hacmi/cihazın toplam anma

ısıl gücü nün her 1 kw’ı için 1 m3 olmalıdır. Cihaz odası olarak dizayn edilen kısımlar minumun

8m3 olmalıdır. Cihazların bulunduğu mahallerin doğrudan havalandırılmasının mümkün

olmadığı durumlarda komşu mahallerden dolaylı olarak havalandırma yapılmalı komşu mahale

açılan kapıya alt ve üst menfez ve komşu mahallin atmosfere bakan penceresine üst menfez

açılarak dolaylı havalandırma yapılmalıdır.(şekil-14) Üst menfez tabandan en az 180cm

yüksekliğe, alttaki menfez döşemeden en fazla 45 cm yüksekliğe açılmalıdır. Cihazın bulunduğu

mekanda herbir cihaz için 1adet CO alarm cihazı konulmalıdır. İki cihaz arasındaki mesafe 7 mt

geçmemesi halinde tek CO kulanılması uygundur. Yanma havasını tesis edildiği ortamdan alan

ve 70 kW‘ı geçmeyen cihazların, montaj kuralları, yanma havasını temini, konuldukları mahaller

ve bu mahallere ait kurallar TS 12514 standardına uygun olmalıdır.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 31/84


Şekil-14 B tipi cihaz havalandırma detayı

11.2.2 Cihazların Baca Bağlantıları

B tipi cihazların (Bacalı Cihazlar) bulunduğu bölümde iyi çekiş yapan bir baca bulunmalı ve

cihaz mutlaka bu bacaya bağlanmalıdır. Cihazlar mümkün olduğunca bacaya yakın

yerleştirilmeli, bu mümkün değilse cihaz baca bağlantısının açındırılmış uzunluğu max. 2.5m.

olmalıdır (TS 11384). Atık gaz boruları % 3 yükselen eğimle bacaya bağlanmalı ve baca kesitini

daraltacak şekilde baca içine sokulmamalıdır.

İmalatçı firmanın verdiği bilgilere, TSE ve ilgili standartlara göre yapılacak baca hesaplarına

bağlı olarak işletmeci kuruluşun onayı ile bu mesafe değişebilir. Doğal çekişli cihaz ile baca

arasına konulan yanmış gaz borularında 90’lik dirseklerden kaçınılmalı, 135’lik dirsek veya

esnek tip atık gaz boruları kullanılmalıdır. Atık gaz boruları elle sökülmeyecek şekilde

bağlanmalıdır. Borular sızdırmazlığı sağlayacak şekilde birleştirilmeli ve bağlantılarda

kullanılacak sızdırmazlık maddeleri sıcağa dayanıklı olmalıdır. Atık gaz boruları ısısı yoğuşma

ve yanma ürünlerinden etkilenmeyecek malzemeden ilgili stamndartlara (TS EN 1856-1,TS EN

1856-2 TS EN 13063-1, TS EN 13063-2 VEYA TS EN 14471 uygunluk belgesine sahip

malzemelerle imal edilebilir. Galvaniz saç, asbest ve plastik malzemelerden yapılamaz.

(Yoğuşmalı tip cihazlar için onay sertifikası mevcut ise kullanılabilir.) Atık gaz borularının

. Baca bağlantı tipleri




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 32/84


kesiti, yanmış gazları kusursuz olarak bacaya verebilecek büyüklükte seçilmelidir. Dairesel

kesitler tercih edilmelidir. Dikdörtgen kesitlerin seçilmesi halinde uzun kenar kısa kenarın en çok

1,5 katı olmalıdır. Atık gaz boruları, parlayıcı ve patlayıcı maddelerin bulunduğu hacimlerden

geçirilmemelidir.

Bacalı cihazın baca çıkışında atık gazların hızlandırılması için 40cm’lik düşey hızlandırma

parçası kullanılmalıdır. Atık gaz boruları kapı pencere vb. yapı elemanlarından en az 20cm.

uzakta olacak şekilde yerleştirilmelidir. TS 3541’e göre izolasyonu yapılması durumunda

yukarıdaki mesafeler % 25 oranında kısaltılabilir. Atık gaz borularına klape takılması durumunda

ilgili imalatçı firmaların talimatlarına uyulmalıdır. Birden çok atık gaz borularının, bir ortak

boruda birleşmesi TS 11386-TS 11388’e uygun olmalıdır. Bacalı cihazlar ve aspiratör aynı

bacaya bağlanmamalıdır. Ayrıca farklı bacalara bağlanmış olsalar bile negatif basınç yaratacak

aspiratörler bacalı cihaz ile birlikte çalıştırılmamalıdır.

11.3. B1 Tipi (Fanlı-Bacalı) Cihazlar:

Yanma için gerekli havayı bulundukları ortamdan alan, açık yanma odalı, yanma ürünlerini bir

vantilatör yardımı ve özel atıkgaz vasıtası ile doğrudan veya atıkgaz bağlantı elemanları ve uygun

bir baca vasıtasıyla dış ortama veren, havalandırma ihtiyacı bakımından B tipi cihazlar ile aynı

kategoride mütaala edilen cihazlardır. (TS EN 297, TS 625-TS Pr EN 297, TS 615 EN 26, TS Pr

EN 613 TS EN 297/EKA2+EKA3+EKA5).

Radyant tüplü ısıtıcı sistemler, yanma ürünlerinin tahliyesi ve yanma havasının içeri alınmasında

uygulanan metoda göre sınıflandırılır. Radyant tüplü ısıtıcı cihazlara ait, yanma havası temini

için hava giriş yolunun/yollarının enine kesit alanları TS EN 13410’a uygun olmalıdır. Yanma

ürünlerine ait atık gazların cihazın tesis edildiği oda dışına atılması için bir baca veya bir tertibat

mevcut ise, yanma ürünlerine ait çıkış yolu kapanmaya karşı korumalı olarak tasarımlanmalı ve

düzenlenmelidir. Cihaz parçaları ve kontrol tertibatları ayar, bakım ve değiştirme için kolayca

erişilebilir şekilde düzenlenmelidir. Cihazların elektrik donanımı, elektrikten kaynaklanan

tehlikelerden korunacak şekilde tasarımlanmalı, yapılmalı ve EN 50165 özelliklerine uygun

olmalıdır. Radyant tüplü ısıtıcı cihazlar, kolay tutuşabilen yanıcı ve patlayıcı maddelerin

depolandığı mahallere yerleştirilmemelidir. Cihazlara ait üst havalandırma açıklıkları cihaz

montajının yapıldığı kot seviyesinden daha üst noktada bulunmalıdır.Yaşam mahallerinde

exproof gaz alarm cihazı ve solenoid vana kullanılır.

11.3.1 Atık Gaz Tesisatı

Baca bağlantı borularında imalatçı firma tarafından temin edilen orjinal malzeme kullanılmalıdır.

Baca ile irtibatlandırılan baca bağlantı boruları esnek metal bacalar kullanılmamalıdır. Baca

bağlantı borusunun bir baca ile irtibatlandırılması durumunda kullanılan baca pozitif baca

özelliği taşımalıdır. Atık gaz boru çıkış ağızları geçit ve koridorlara, dar saçak aralıklarına,

binanın havalandırma ve aydınlatma boşluklarına, balkonlara (açık veya kapalı) asansör

boşluklarına ve atık gaz çıkışı engelleyen çıkıntı yapı kısımlarının altlarına, başka birimlere temiz

hava sağlayan açıklıklara, binalar arası avlulara, doğrudan rüzgar direncine maruz kalabilecek

yerlere bağlanamaz.

11.4. Fanlı Chazlar (Yarı hermetik):

Fanlı cihazlar (yarı hermetik) yakma havasını ortamdan alıp atık gazları bir fan kiti yardımıyla

dış ortama veren cihazlardır. Bu tip cihazlar, net hacimleri 12 m3’ten küçük olan yerlere




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 33/84


yerleştirilemez. Konulacakları hacimlerin büyüklüğü ne olursa olsun bu tip cihazlar açık balkon,

yatak odası, banyo, wc gibi yerlere konulamaz. Donmaya karşı gerekli tedbirleri almak şartıyla

kapalı balkona yerleştirilebilir. Fanlı cihazların bulundukları mahalde en az 100 cm2 net geçişli

havalandırma menfezi bulunmalıdır. Rüzgarla direk karşı karşıya gelen baca çıkışlarından

kaçınılmalıdır. Cihazın bulunduğu mekanda herbir cihaz için 1adet CO alarm cihazı

konulmalıdır.

11.5. C Tipi (Denge bacalı) Cihazlar:

Yanma için gerekli olan havayı, monte edildikleri ortamdan bağımsız olarak özel hava bağlantısı

ile dış ortamdan alan, kapalı yanma odalı, yanma ürünlerini özel atık gaz elemanları ile dış

ortama veren havalandırmaları bulundukları ortamdan bağımsız olan cihazlar.(TS EN 483)

11.5.1 Cihazların Monte Yapılamayacağı Yerler İle İlgili Genel Kurallar:

Binaların merdiven boşluklarına, genel kullanımına açık koridorlarına, baca duvarları üzerine,

imalatçı firmanın cihazın kabinsiz çalışabileceğini belgeleyemediği durumlarda, açık balkonlara

(kabin içinde olması ve cihaz firmasının müsaade etmesi hariç) ve bina aydınlıklarına, C tipi

cihazların montajı yapılmamalıdır.

11.5.2 Cihazların Monte Yapılacağı Yerler İle İlgili Genel Kurallar:

C tipi cihazların monte edildiği odaya ilişkin bir sınırlama yoktur (cihazlar odanın hacmi ve

havalandırma biçimine bağlı olmaksızın monte edilebilir). Bu tip cihazlar dış atmosfere duvarı

olan (Banyo, WC) hariç mutfak, salon, yatak odası, Koruyucu kabin içerisinde olmak şartıyla

açık alanlara (şekil-15) v.b. bölümlere yerleştirilebilir. Cihazların, bina yapı elemanına bağlantısı

rijit olarak yapılmalıdır. Cihaz ile gaz hattı arasında esnek bağlantı elemanı kullanılmalıdır. A

tipi cihazlar da TS EN 14800 standardının müsaade ettiği ölçülerde olmalı, B ve C tipi cihazlarda

TS 10670 standartında ve istisnai durumlar hariç 60 cm‘yi geçemez. Ayrıca cihaz ısıtılmayan bir

mahale monte edilecek ise tesisat suyundaki donmaya karşı gerekli tedbirler alınmalıdır.

Şekil-15 Kabin içinde cihaz montaj detayı




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 34/84


Tablo-5 C tipi cihazlar için kabin havalandırma menfez hesap tablosu

11.5.3. Atık Gaz Tesisatı :

C tipi cihazların atık gaz tesisatında, cihazlar, yanma için temiz hava temini ve atık gaz çıkışını

sağlayan ve aynı zamanda rüzgara karşı koruyucu tertibatı da bulundurduğundan, imalatçı firma

tarafından temin edilen ve imalatçı firma talimatlarında belirtilen orijinal parçalar kullanılmalı ve

bunlar imalatçının talimatlarına göre monte edilmelidir. C tipi cihazlara ait baca çıkışları mutlaka

direkt dış ortama açık, hava sirkülasyonu olan yerlere bağlanmalıdır. Geçit ve koridorlara, dar

saçak aralıklarına, binaların havalandırma ve aydınlık boşluklarına, balkonlara (açık veya kapalı),

asansör boşlukları ve atık gaz çıkışını engelleyen çıkıntılı yapı kısımlarının altlarına, başka

birimlere temiz hava sağlayan açıklıklara, binalar arası avlulara, doğrudan rüzgar direncine

maruz kalabilecek yerlere bağlanamaz. İnsanların geçtiği yerlerde, örneğin kaldırımlarda baca

çıkış yüksekliği en az 2m. olmalıdır. Açık alanlarda baca çıkışı yerden en az 0.3m yükseklikte

olmalı ve baca çıkışları paslanmaz veya galvanize çelik tel örgü kafeslerle korunmalıdır. Araç

trafiğinin olduğu yerlerde bu durum oluşabilecek bir darbeye karşı göz önünde

bulundurulmalıdır. Dışarıya taşan çatı veya ahşap kaplamanın, üstten bacaya uzaklığı en az 0.5m.

olmalıdır.

Binaların en üst katlarındaki dairelere ait, hermetik cihazların baca çıkışlarının bina aydınlığına

verilebilmesi koşulları; üretici firmaya ait orijinal parçalarla düşey istikamette yükselme

yapılmalı ve aydınlık bitim noktasına ulaşılmalıdır. (burada toplam baca uzunluğu cihaz üretici

firmanın müsaade ettiği sınırlarda kalmalıdır.) Ayrıca çıkış yapılan nokta ile çatı mahyası

arasındaki mesafe, aydınlıktan kaç adet dairenin yararlandığı ve pencerelerin durumu

değerlendirilmelidir.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 35/84


Atık gaz çıkış ağzının karşı bina ile olan mesafesi, atık gaz atış doğrultusunda en az 3m.

olmalıdır. (Şekil-16) Atık gaz boru çıkış ağzı, geçit alanlarında ki zeminden en az 2m.

yükseklikte olmalıdır. Kaldırımlara cepheli yarı bodrum binalar için, gerekli emniyet tedbirleri

alınmak şartıyla bu yükseklik en az 1m. olabilir.

Şekil-16 C tipi cihazların atık gaz ağızlarının yerleşimi

Şekil-17 Her iki tarafı açık koridorlarda hermetik çıkış uygulaması




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 36/84


x ≥ 2y

Şekil-18 Tek taraflı açık mahallerde hermetik çıkış uygulaması

Denge bacalı cihazların atık gazları kapalı balkonlara, bina aydınlıklarına, 200 m2 den daha az

alana sahip binalar arası avlulara, 3m den daha yakın komşu bina istikametine verilemez.

(Şekil-17-19)

Şekil-19 Dört tarafı kapalı mahallerde hermetik çıkış uygulaması

a)1 katlı binalarda hermetik baca çıkış alanı en az 50 m2 olmalı

b)2-3 katlı binalarda hermetik baca çıkış alanı en az 200 m2 olmalı

c)4-6 katlı binalarda hermetik baca çıkış alanı en az 300 m2 olmalı

d)7-10 katlı binalarda hermetik baca çıkış alanı en az 400 m2 olmalıdır.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 37/84


Kapasitesi 28 kw üzerinde olan C tipi cihazların hermetik çıkışları binaların çatı seviyesinden

yapılmalıdır. Bağımsız villalar için Esgaz’ın onayı alınmalıdır. Dik baca setinin kullanıldığı

binalarda baca çıkışının diğer pencerelere uzaklığı en az 3m olmalıdır. Çatısı olmayan açık teraslı

binalarda dik baca seti kulanılması durumunda cihaz yoğuşmalı tip olmalıdır.

C tipi cihazların atık gaz tesisatı boru ağızları arasında yukarı doğru en az 2.5m mesafe olmalıdır.

Ayrıca bu cihazların atık gaz çıkış ağzı, pencere alt kenarının 30cm. altında olmalıdır.

Zemin seviyesinin altındaki ( bodrum katlarında) “C” tipi cihazlar, yalnız her cihazın yanma

havası ve atık gaz boru hatları kendine ait kanallara (Kuranglez) açılıyorsa, tesis edilebilir.

Kanalların kesit alanları en az ;

- Anma ısıl gücü 14 kw' ya kadar olan cihazlarda ; 0.5m2

- Anma ısıl gücü 14 kw' dan fazla olan cihazlarda ; 0.75m2

- Kanalın küçük kenar boyutu en az 0.5m olmalıdır.

Bu kanallara açılan havalandırma menfezi veya pencere olmamalıdır.

11.5.4. Atık Gaz Tesisatının Yanabilen Yapı Malzemelerinden Uzaklığı :

C tipi cihazların atık gaz tesisatı, yanabilen yapı malzeme veya elemanlarına en az 5cm. uzakta

olmalıdır. Ancak, cihazın maksimum anma ısıl gücünde yapı elemanlarındaki sıcaklık 85ºC‘den

yukarı çıkmıyorsa ve bu husus kullanma kılavuzunda belirtilmiş ise bu mesafenin bırakılmasına

gerek yoktur.

11.5.5. Atık Gaz Tesisatının Çatıdan Yapılması :

C tipi cihazlarda, yanma havası ve atık gaz boru çıkış ağızları çatı üzerinden en az 40cm

yükseklikte olmalıdır.(Şekil-20) C tipi cihazlarda yatay çıkış ağızları cihaza yağmur suyu vb

girmemesi için dış tarafta aşağıya doğru %1-2 eğimle monte edilmelidir. C tipi cihazlarda yanma

havası ve atık gaz boru çıkış ağızları yakıt pompaları ve yakıt depolarından en az 5m yatay

uzaklıkta olmalıdır.

Şekil-20 C tipi cihazların çatı çıkış detayı




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 38/84


11.6 Yoğuşmalı Cihazlar

Yoğuşmalı cihazlar, kullanma ve ısıtma sıcak suyunu ısıtmak için kullandıkları gazın yanma ısısı

dışında atık gazın içindeki su buharını yoğuşturarak, buharın yoğuşma gizli ısısından da

yararlanan genellikle C tipi denge bacalı olarak imal edilen cihazlardır. (TS EN 677) Cihazların,

bina yapı elemanına bağlantısı rijit şekilde olmalı, cihaz ile gaz hattı arasındaki bağlantı ise esnek

bağlantı elemanı ile yapılmalıdır. Binaların merdiven boşlukları ve genel kullanımına açık

koridorlarına, baca duvarları üzerine, apartman aydınlıklarına, hacim ve büyüklüğü ne olursa

olsun açık balkonlara, yatak odası, banyo ve wc’ lere yoğuşmalı tip cihazların montajı

yapılmamalıdır. Yoğuşmalı cihazların atık gaz bağlantıları, atık gaz tesisatı malzemesi, yoğuşma

sıvısının atılması ve cihazların devreye alınması TS 12514 standardına uygun olarak

yapılmalıdır.

11.6.1 Yakma Havasını Dış Ortamdan Alan Yoğuşmalı Cihazlar:

Binaların merdiven boşlukları ve genel kullanımına açık koridorlarına, baca duvarları üzerine,

apartman aydınlıklarına, açık balkonlara, yatak odalarına ve patlayıcı veya kolayca alev alabilen

maddelerin depolandığı mahallere bağlanmamalıdır. 70 kw üzeri kapasitelerdeki yakma havasını

dış ortamdan alan yoğuşmalı cihazlar, sadece cihaz odası olarak kullanılan müstakil bir mahale

tesis edilmeli ve mahal dışına da elektrik şalteri konmalıdır. Yakma havasını dış ortamdan alan

yoğuşmalı cihazların tesis edildikleri mahalde, dış atmosfere açılan en az 150 cm2 serbest en

kesit alanlı bir menfez olmalıdır.

11.6.2 Yakma Havasını Bulunduğu Ortamdan Alan Yoğuşmalı Cihazlar:

Binaların merdiven boşlukları ve genel kullanımına açık koridorlarına, baca duvarları üzerine,

apartman aydınlıklarına, açık balkonlara, banyo, tuvalet, yatak odalarına ve patlayıcı veya

kolayca alev alabilen maddelerin depolandığı mahallere bağlanmamalıdır. Kapasite sınırlaması

olmaksızın yakma havasını bulunduğu ortamdan alan cihazlar, doğrudan dış ortama açılan

havalandırma menfezi bulunan ve sadece cihaz odası olarak kullanılan müstakil bir mahale

konulmalıdır. 70 kw ve üzeri kapasitelerde ki bacalı çalıştırılan tüm yoğuşmalı cihazların tesis

edileceği mahal dışına elektrik şalteri konulmalı ve gaz alarm cihazı ile selonoid vana

kullanılmalıdır.

11.6.3. Atık Gaz Tesisatı:

Anma ısıl yükü 28 kw ve üzerindeki yoğuşmalı tip cihazlara ait atık gaz tesisatı mutlaka bir baca

ile irtibatlandırılmalıdır. Bacalar, üretici firmaya ait sistem sertifikasyonuna sahip olmalı veya TS

EN 1856-1, 1856-2, TS EN 13063-2, TS EN 14471 standartlarından herhangi birinin belgelerine

haiz olmalı ve CE işareti taşımalıdır. Yoğuşmalı tip cihazlara ait atık gaz bağlantıları esnek

malzemeden yapılmamalıdır. Hermetik baca uygulamalarında (Konsantrik); kullanılacak hava

atık gaz baca sistemleri, akredite kurumlarca onay verilmiş sistem sertifikasyonuna sahip

olmalıdır. Baca boyutlandırma hesabı,TS11389 EN 13384-1 ve TS11388EN 13384-2 standardına

uygun yapılmalıdır. Baca boyutlandırması negatif basınçlı baca sistemine göre yapılabilir ancak

bağlantı şekilleri pozitif basınçlı baca sistemine uygun olmalı ve baca sisteminde kullanılacak

malzeme yoğuşan sıvıya mukavim olmalıdır. İç Tesisat firması imalatçı firma tarafından beyan

baca gazı çıkış basınç ve sıcaklık değerlerini kullanır. Baca gazı hattında oluşan yoğuşma sıvısı

tahliyesi için; duman kanalı ve bacaların birbirine bağlantıları yatayla asgari 30’ lik bir eğimle

yapılmalıdır. Bacanın periyodik kontrolü ve temizlenmesi amacı ile baca sistemine, tam

sızdırmazlık sağlanmak şartıyla kontrol ve temizleme parçası tesis edilmelidir. Baca gazı hatları,




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 39/84


binalarda sadece kendilerine ait, uzunlamasına havalandırılmış ve yangına 90 dakika dayanabilen

ve baca kesitinin en az 1,5 katı bir kesite sahip olan, şaftlara ve kanallara yerleştirilmelidir.

11.6.4 Birleşik (Kaskad) Baca Sistemi:

Birden fazla cihazın hızlandırma parçalarının, yatayda oluşturulan kollektör ile ortak bir duman

kanalına bağlandığı ve baca gazlarının atmosfere atılmasının ortak bir baca ile yapıldığı sistemdir

Kaskad baca sistemine dâhil olan cihazlar; aynı tür yakıt yakmalıdır. Kaskad baca sisteminde en

fazla kaç cihazın kullanılabileceği akredite kuruluşlarca verilmiş olan raporlara göre belirlenmeli

veya kullanılacak baca hesap programları ile sınırlı olmalıdır. Baca boyutlandırma hesabı

TS 11388 EN 13384–2 standardına uygun olmalıdır. Duman kanalları ve bacalar yoğuşma

sıvısına mukavim olmalıdır. Hesaplamalarda kullanılacak programlar TSE Belgesine sahip

olmalıdır. Kaskad sistemlerde cihazlar ile baca arasındaki atık gaz bağlantısı (duman kanalları)

ve bacalar, üretici firmaya ait sistem sertifikasyonuna sahip olmalı veya TS EN 1856-1,

1856-2 veya TS EN 14471 uygunluk belgelerinden herhangi birine haiz olmalıdır ve sistemde

kullanılması gerekebilecek geri akım güvenlik klapesi TS 11388 EN 13384-2 standardına uygun

baca akışkanları dinamiği hesaplama sonuçlarına göre seçilmelidir. Çatı katında yapılan kaskad

tesisatlarında herbir kazanın atık gaz baca bağlantısı ilgili ürün standartlarına uygun ve CE

işaretli kendi baca setleriyle tahliye edilebilir.

11.6.5. Cihaz Yanma Havası Temin Tesisatı:

Yoğuşmalı tip cihazlara ait yanma havası, montaj odası ve bitişik hacimlerden temin ediliyor ise,

montaj odasının hacmi cihazın her 1 kw toplam anma ısıl gücü için 1m3 olmalıdır. Cihazın

monte edileceği odanın hacmi cihaz/cihazların toplam anma ısıl gücünün her 1 kw ‘ı için

1m3’den az ise, yanma havası, cihazın monte edileceği odaya bitişik bir veya birden fazla odadan

her biri en az 150 cm2 serbest enkesit alanlı iki menfez ile temin edilir. Bu şekilde birbirine

bitişik odaların toplam hacmi 1 kw anma gücü başına en az 1m3 olmalı, iki menfez de aynı

duvara açılmalı, üst menfez tabandan en az 180 cm yüksekliğe, alttaki menfez döşemeden en

fazla 45 cm. yüksekliğe açılmalıdır. Cihazların monte edildikleri mahaldeki havalandırma

menfezleri yatak odaları, banyo ve wc’lere açılmamalıdır. Yanma havası temini ortamdan

bağımsız olarak dış ortamdan temin edilecek ise bununla ilgili tesisat bağlantısı üretici firma

orijinal ekipmanları ile yapılmalıdır.

11.6.6. Yoğuşma Suyunun Tahliyesi :

Yoğuşma sıvısı tahliyesinin kanal bağlantısı serbestçe görülebilir ve TS 12514 standardına uygun

olmalıdır. Bu bağlantı eğimli olarak ve bir sifon kullanılarak ve uygun numune alma tertibatları

ile donatılmalıdır. Yoğuşma sıvısı tahliyesinde sadece korozyona dayanıklı malzemeler

kullanılmalıdır. Ayrıca borularda ve bağlantı parçalarında galvanizli veya bakır alaşımlı malzeme

kullanılmamalıdır.

Düşük baca gazı sıcaklığı ve bunun sonucu olarak meydana gelen düşük çekiş güçleri ve baca

gazlarının baca sisteminde yoğuşmaya devam etmeleri nedeniyle baca gazı hattı üzerine drenaj

hatları konulabilir; ancak bu durumda yoğuşma sıvısı tahliyesinde sıvı birikimini sağlayan bir

sifon monte edilerek baca gazı sızıntısı önlenmelidir.

Sistem ısı gücü 200 kw’a kadar olan yoğuşmalı kazanlarda oluşan yoğuşma sıvısı nötralize

edilmeden atık su şebekesine boşaltılabilir. 70 kw ve üzeri kapasitelerde yoğuşma sıvısının ne

şekilde gidere bağlanacağına dair TS EN 15417 standardına göre yapılmalıdır.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 40/84


11.7 Sanayi ve Ticari Tip Mutfak Cihazları:

Bu tip cihazlara ait tüketim değerleri TS 736’ya uygun olmalıdır. Standartları belirtilmeyen

tüketim değerlerinde yada cihaz tüketim değerleri imalatçı tarafından belgelenmesi durumunda

imalatçının verdiği değerleri kullanabilir.

11.8 Elektrik Jeneratörleri:

Doğal gazın yanması sonucunda açığa çıkan ısı enerjisini, elektrik enerjisine çeviren ve bir grup

hâlinde çalışan, gidip gelme hareketli, içten veya dıştan yanmalı motorlardır. Yaşam mahallerine

tesis edilemez. (kombi cihaz özelliklerinde olan stirling (dıştan yanmalı) motorlu mikro

kojenerasyon cihazları hariç). Sıcak su kazanları, kızgın su kazanları, buhar kazanları, buhar

jeneratörleri gibi yakma havasını, bulunduğu ortamdan alan cihazlarla aynı ortamda

bulunmamalıdır. Elektrik jeneratörü dairelerinde katı, sıvı, gaz yakıt tankı veya depoları

bulunmamalıdır. Elektrik jeneratörü dairesi dışına elektrik jeneratörü dairesinin tüm elektriğinin

kesilmesini sağlayacak bir düzenek veya cihaz (Ana kapama şalteri) bulunmalıdır. Elektrik

jeneratörü dairesi ara kat veya çatı katında olması durumunda, binanın yeni statik yük dağılımı

uygun olmalıdır. Elektrik jeneratörlerine ait doğal gaz boru hatlarının birleştirilmesi kaynak ile

yapılmalıdır. Elektrik jeneratörü dairesinde emniyet kurallarına uyulmalıdır. Elektrik

jeneratörlerinin egzoz sisteminde mutlaka susturucu bulunmalıdır. Jeneratörün yerleştirildiği

zemine titreşimi iletmesini önlemek için titreşim izolatörleri kullanılmalıdır. Elektrik jeneratör

dairesi kapalı alanda bulunuyor ise solenoid vana ile irtibatlandırılmış ve üst havalandırmadan

daha yüksek bir seviyeye patlayıcı ortam korumalı (ex-proof) gaz alarm cihazı tesis edilmelidir.

Selenoid vana, oluşabilecek bir gaz kaçağı durumunda gaz alarm cihazından aldığı sinyal

doğrultusunda elektrik jeneratörü dairesine gaz girişini engelleyecek bir noktaya

yerleştirilmelidir. Elektrik jeneratörlerinde, ithalatçı/imalatçı firma tarafından onaylı baca

ayrıntıları, atık gaz tesisatında da, imalatçı firma tarafından temin edilen ve imalatçı firma

talimatlarında belirtilen orijinal parçalar kullanılmalıdır. Bunlar imalatçı talimatlarına göre monte

edilmelidir. Elektrik jeneratörlerine ait baca çıkışları mutlaka doğrudan dış ortama açık, hava

sirkülasyonu olan yerlere bağlamalı ve herhangi bir hava giriş noktasından en az 5m uzağa

atılmalıdır. Geçit ve koridorlara, dar saçak aralıklarına, binaların havalandırma ve aydınlık

boşluklarına, balkonlara (açık veya kapalı), asansör boşlukları ve atık gaz çıkışını engelleyen

çıkıntılı yapı kısımlarının altlarına, başka birimlere temiz hava sağlayan açıklıklara, binalar arası

avlulara, doğrudan rüzgâr direncine maruz kalabilecek yerlere bağlanmamalıdır. İnsanların

geçtiği yerlerde, örneğin kaldırımlarda baca çıkış yüksekliği en az 2,3 m olmalıdır. Açık

alanlarda baca çıkışı yerden en az 1 m yükseklikte olmalıdır. Baca çıkışları dış darbeye maruz

kalabileceği yerlerde paslanmaz veya galvaniz çelik tel örgü kafeslerle korunmalıdır. Araç

trafiğinin olduğu yerlerde bu durum oluşabilecek bir darbe göz önünde bulundurularak

arttırılmalıdır. Dışarıya taşan çatı veya ahşap kaplamanın, üstten bacaya uzaklığı en az 1,5 m

olmalıdır.

Elektrik Jeneratörlerinin soğutma havası ihtiyacı imalatçı firma tarafından belirtilmeli ve

soğutma havasının geçeceği kesit hesaplanırken hava hızı 1-2 m/s aralığında alınmalıdır. Elektrik

jeneratörlerine ait havalandırma menfez kesitleri veya havalandırma fan debileri belirlenirken;

yakma havasının ve soğutma havasının toplam değeri esas alınmalıdır.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 41/84


11.9.Cihaz Bağlantıları:

Her cihazın girişine bir adet kesme vanası mutlaka konulmalıdır. Cihaz bağlantıları cihaz vanası

ile cihaz bağlantı rakoru arasına yerleştirilen bükülebilir, esnek, ondüleli, paslanmaz çelik

hortumdan oluşmalıdır. Cihaz esnek bağlantı elemanı TS 10670- TS EN 14800’ e uygun

olmalıdır. Esnek bağlantı elemanı alev ve sıcak gazlardan etkilenmeyecek bir biçimde

yerleştirilmelidir. Mutfak cihazlarının gaz hattı bağlantılarında kullanılacak olan esnek bağlantı

hortumunun uzunluğu standartın izin verdiği ölçüde, diğer tip cihazlar (Kombi, Şofben, Soba

vb.) için esnek bağlantı hortumunun uzunluğu en fazla 60 cm olmalıdır. Doğal gaz hattı

bağlantısı esnek bağlantı elemanı ile yapılan cihazlar (mutfak cihazları hariç) yere veya duvara

sabitlenmelidir. Cihaz kabin içine monte edilmiş ise bakım ve onarım için gerekli mesafeler

(Şekil-15)de ki gibi olmalıdır.

12. KONUTLARDA VE ISI MERKEZLERİNDE BACALAR:

Cihazların (Kombi, Kat kaloriferi, kazan, soba vb.) Gaz kuruluşlarında onaylanmış projesine

uygun bir bacaya bağlanmasından baca raporlarının işletmeye sunulmasından ve cihazın bacaya

uyumlu olarak işletmeye alınmasından yeterli firmalar ve servisler birlikte sorumludurlar.

12.1. Bacaların Genel Özellikleri

Bacalar; ısı, yoğuşma ve yanma ürünlerinden etkilenmeyecek malzemeden ilgili standartlara

uygun olarak imal edilmelidir. (TS1856-1,1856-2). Bacalarda kesit daralması olmamalıdır.

Tepeden temizlenmeyen bacalarda çatı içine ikinci bir kontrol ve temizleme kapağı bulunmalıdır.

Bu kapaklar tam sızdırmaz olmalıdır. Bacaların çıkışına baca kesiti daraltmayacak şekilde baca

şapkası konulmalıdır. Mutfak aspiratörlerinin gaz yakan cihazların bağlandığı bacalara

bağlanmasına müsaade edilmez.

Aydınlık ve havalandırma boşluklarından baca çıkılması koşulları; Havalandırma boşluğu Bina

kütlesi içinde kalan banyo, wc, yıkanma yeri gibi mahallerin havalandırılmasını sağlayan

boşluklardır buralardan baca dahil hiçbir tesisat geçirilemez. Aydınlık Bina kütlesi içinde kalan

ve binanın bir kısım piyeslerinin ışık ve havalandırmasını sağlayan boşluklardır.Buralardan

tesisat geçirilebilir. Aydınlıklar binaların ortak mülkiyetidir. Aydınlığa bakan ve hermetik (denge

bacalı) cihaz kullanmayan dairelerin hepsi için bir baca yapılacağı düşünülmeli ve bu bacalardan

sonra net 1m2 den büyük alan kalmalıdır. Bu sağlanamıyorsa tüm binadan noter onaylı izin

alınmalı ve sadece o dairenin bacası yapıldıktan sonra net 1m2 den büyük alan kalmalıdır.

Aydınlığın üstü bütünü ile kapalı olmamalıdır.

12.2. Bacaların Sınıflandırılması:

Yanmış gaz bacalarını üç ana gruba ayırmak mümkündür.

Adi bacalar

Müstakil (Ferdi) bacalar

Ortak (Şönt) bacalar

12.2.1 Adi bacalar

Tek kolon halinde zeminden çatıya kadar yükselen birden fazla birimin kullandığı şekilde

tasarlanmış bacalara adi baca denir




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 42/84


12.2.2.Müstakil bacalar

Tek kolon halinde hitap edeceği birimden çatıya kadar yükselen ve sadece bir birimin

kullanımına göre tasarlanmış bacalara müstakil baca denir. Bacalı cihazlar sadece müstakil

bacalara bağlanabilir.

12.2.3. Ortak (Şönt) Bacalar:

Zeminden çatıya kadar yükselen ana baca ve buna bağlanan her birime ait branşmanlardan

meydana gelen bacaya ortak (şönt) baca denir.

12.3. Özel Durumlar:

Metal kılıf geçirilmiş bacaların bulunduğu yapılar paratoner ile korunmalı veya metal bacalar

özel topraklama kablosu ile topraklanmalıdır.

Şekil-21 Baca tipleri

13. Hava-Atık Gaz Baca Sistemi

C-tipi cihazlarda (yoğuşmalı cihazlar dâhil); cihaz mahalinden bağımsız olarak yanma için

gerekli olan taze havayı, direk atmosferden, çatı üst seviyesinden itibaren fabrikasyon bir kanal

vasıtası ile veya standartlara uygun şaftlardan sağlayan, yanma sonucu oluşan atık gazı ilgili

standartlara uygun malzemeden yapılmış bir baca ile çatı üst seviyesinden dışarı tahliye eden

dikey baca sistemidir. Bu sistemlerin kullanıma uygun olması için akredite kuruluşlardan alınmış

sistem sertifikalarına sahip olmalıdır. Ayrıca bağlı olmayan cihazların baca bağlantı kanalları,

sistem devreye alınmadan orijinal kapak ile kapatılmalıdır(Şekil-22)

13.1 Hava-Atık Gaz Baca Sistemi Elemanları

Taze hava temini direk atmosferden, paslanmaz malzemeden oluşan şafttan veya hafif beton

kanal olarak adlandırılan şafttan veya standartlara uygun bir şafttan sağlanmalıdır. Atık gaz

tahliyesi; yoğuşma sıvısına mukavim malzemeden yapılmalı ve sistem pozitif çalışıyor ise eklem

yerlerinde sızdırmazlık elemanı kullanılmalıdır. Yanma sonucu oluşan atık gaz çatı üst

seviyesinden tahliye edilmelidir. Hermetik bacanın ana bacaya bağlandığı noktada,

sızdırmazlığın sağlanması amacı ile ısıya dayanıklı giriş adaptörü kullanılmalıdır. Bacanın üst




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 43/84


seviyesinde; bacaya monte edilmiş, atık gazın dış atmosfere tahliyesini sağlayan ve ters

rüzgârların baca kanalına girişini engelleyen standartlara uygun baca şapkası bulunmalıdır.

Bacanın alt kısmında, baca içerisine sızması muhtemel olan yağmur suyunu ve baca gazı

içerisindeki yoğuşma suyunun toplanması ve tahliye edilmesi amacı ile sistem içindeki dengeyi

sağlayan standartlara uygun yoğuşma sıvısı toplayıcı ve tahliye elemanı bulunmalıdır.

Şekil-22 Hava Atık Gaz Baca Sistemi

Yoğuşmalı cihaz kullanılması durumunda, taşan akım aralığı (fazla hava deliği) üzerinden

havalandırma bacasına yoğuşma sıvısı geçmemelidir. Yine bacanın alt seviyesinde, yoğuşma

sıvısı toplayıcı ve tahliye elemanının hemen üstünde bulunan, gerekli deney ve kontrollerin

yapılmasını sağlayan ve baca dış duvarına sızdırmazlık contaları kullanılarak tesis edilen

temizleme kapağı bulunmalıdır.

13.2 Hava-Atık Gaz Baca Sisteminin Tesisi

Hava–atık gaz baca sisteminin daire içerisine açılan kısımlarına, can ve mal güvenliği açısından

risk oluşturabilecek durumların yaşanmaması için kullanıcıyı bilgilendiren uyarı levhaları tesis

edilmelidir. Hava–atık gaz baca sisteminde atık gaz kanalının baca ile irtibatlandırıldığı bölüme;

bacaya monte veya demonte edilecek cihazların sadece imalatçı firma ve ilgili gaz dağıtım

şirketinin onay şartı ile yapılabileceğini belirten uyarı levhaları asılmalıdır. Hava–atık gaz baca

sistemine bağlanacak her bir cihazın nominal ısı gücü 30 kw’ı geçmemeli ve bir sisteme

bağlanacak cihaz sayısı akredite kuruluşlar tarafından verilecek rapora göre belirlenmelidir.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 44/84


Hava–atık gaz baca sistemine, her kat için en fazla iki adet cihaz bağlanmalıdır. Aynı katta

sisteme bağlanacak cihazların atık gaz boruları arasında düşeyde olması gereken mesafe akredite

kurumların test ve muayene raporlarında belirtilmelidir. Yoğuşma sıvısı toplayıcı, temizleme

kapağı, hava fazlalık deliği ve yoğuşma sıvısı çıkış deliğinin bulunduğu ve sistemin en alt

kısmında yer alan baca bölümü, bina ortak mahali olarak adlandırılan (merdiven sahanlığı ve

sığınak hariç) bölümlere tesis edilmelidir. Atık gaz boşluğu ve havalandırma boşluğu dik olarak

ve herhangi bir kıvrım olmaksızın yukarı doğru yapılandırılmalıdır. Taşan akım aralığının iç

kesiti, atık gaz baca boşluğunun iç kesitinin en az % 15 ve en fazla % 25‘i kadar olmalıdır.

13.3 Hava–Atık Gaz Baca Sisteminin Boyutlandırılması

Baca boyutlandırması, TS 11388 EN 13384–2 standardına uygun olarak yapılmalıdır.

Boyutlandırma hesabında hermetik cihaza ait sistem sertifikası kapsamındaki konsantrik (eş

merkezli) baca; pozitif basınçlı baca kapsamında, bina içerisinde bulunan ve binaya dik olarak

yükselen hava–atık gaz baca sistemi; pozitif veya negatif basınçlı baca kapsamında

değerlendirilmelidir. Pozitif basınçlı hava atık gaz sistemleri bina içinde tesis edilmesi

durumunda şaft içinde olmalıdır.

14. Bacaların ve Cihazların Devreye Alınması ve Kontrolü

Her tüketim cihazının ısı yükünün ayarlanabilmesi için yaklaşık 5 dakikalık işletme süresinden

sonra, pencere ve kapıların kapalı olduğu durumlarda ek olarak 5 dakikalık süre içerisinde

tüketim cihazlarının emniyet vanasından (akım sigortasından) atık gaz çıkıp çıkmadığı kontrol

edilmelidir. Bu kontrol sırasında atık gaz sürekli atılamıyor, güvenilir bir ayarlama yapılmıyorsa

ve birikme, geri tepme varsa sebebi araştırılıp bulunduktan sonra hata tam olarak giderilmelidir.

Bu kontroller cihaz yetkili servisleri tarafından yapılmalı ve uygun olmayan baca ile ilgili

ESGAZ’a bilgi vermelidir. Tüketim cihazı başka bir gazdan doğalgaza çevrilmişse cihazda tam

yanma olup olmadığı dönüşüm yapan yetkili servis tarafından yanmış gaz analizi yapılarak

kontrol edilmelidir. Atık gazın atılmasında birikme ve geri tepme olup olmadığı; ayrıca cihazın

anma yükünde çalışıp çalışmadığı kontrol edilmelidir. Bacalar BACACI Seviye 3 sertifikası

sahibi personeller tarafından montajı yapılmalı ve montaj sonunda üretici tarafından sağlanan

Baca Plakası BACACI Seviye 4 sertifikası sahibi personel tarafından doldurularak işletmeye

alınmalıdır. Baca kontrolleri BACACI Seviye 4 sertifikası sahibi uzman personeller tarafından

yapılmalıdır.

İç tesisatın projelendirilmesi ve projeye uygun tasarımın yapılmasından önce aşağıda belirtilen

kontrollerin yapımcı sertifikalı firmalar tarafından yapılması zorunludur;

-Baca tipinin, kesitinin ve yüksekliğinin uygunluğunun kontrolü,

-Baca temizlik ve bakımının yapılmış olduğunun kontrolü,

-Baca duman deneyi yaparak baca çekişinin ve sızdırmazlık deney sonucunun olumlu olup

olmadığının kontrolü,

-Cihazların; ESGAZ tarafından onaylanmış projesine uygun, bir bacaya bağlanmasının kontrolü,

14.1 Doğalgaz Yakıcı Cihazların Periyodik Bakımı

Doğalgaz kullanıcısı; fonksiyonel ve ekonomik sebeplerden dolayı gaz yakma tesisini senede en

az bir defa imalatçı / ithalatçı firmanın yetkili servislerine muayene ve bakımı yaptırmakla

yükümlüdür. Baca çekişinin bozulması durumunda gaz yakıtlı cihazların emniyetli kapanmasını

sağlayacak yanma ürünleri emniyet tertibatı (baca sensörü) cihaz üzerinde bulunmaktadır. Baca

sensörünün TS EN 297, TS 615 EN 26, TS EN 613 standardına uygun olarak emniyetli kapamayı




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 45/84


sağlaması gerekmektedir. Meydana gelebilecek olumsuzlukların önüne geçilebilmesi ve

cihazların daha verimli çalışabilmesi için, cihazların onarım ve periyodik bakımlarının yetkili

servisler tarafından yapılması gerekir. Doğalgaz yakıcı cihazların bakımı MYK belgeli servis

personeli tarafından yapılmalıdır.

15. İÇ TESİSATTA GAZ KAÇAĞINA KARŞI ALINACAK TEDBIRLER

a) Bir binanın iç tesisatında gaz kaçağı fark edildiğinde;

Gaz kaçağın olduğu ortamda bulunan alevler söndürülmeli,

Bütün kapı ve pencereler açılmalı,

Gaz sayacındaki sayaç vanası veya ana emniyet vanası kapatılmalıdır.

b)Gaz kokusu bulunan hacimlerde;

Kibrit veya çakmak kullanılmamalı,

Elektrik sigortaları, anahtarları ve şalteri açılıp kapatılmamalı,

Elektrik fişi çekilmemeli ve takılmamalı,

Elektrik zilleri kullanılmamalı,

Sigara içilmemeli ve bu hacimlere yanan ışıkla girilmemelidir.

c)Ana emniyet vanası kapatıldıktan sonra bütün gaz cihazlarının kapalı olup olmadığı kontrol

edilmeli, açık olanlar tam olarak kapatılmalıdır.

d)Gerekli havalandırma tam olarak yapıldıktan sonra gaz kokusunun kalmadığından kesinlikle

emin olduktan sonra ancak ışıklar yakılmalıdır.

e)Gaz kokusunun gidip gitmediği konusunda kişi yalnızca kendi duyu organına güvenmemeli,

başkalarından da yardım istemelidir.

f)Gaz donatılarının hepsi tam kapalı olduğu hâlde gaz kaçağının sebebi ister belirlensin ister

belirlenmesin, bütün gaz kaçakları için tedbirler alındıktan sonra gaz dağıtım şirketine derhal

bildirilmelidir.

g)Ana emniyet vanasının kapatılmasına rağmen girilemeyen hacimlerden gaz kokusu geliyorsa,

bu hacimlere girmeye yetkisi olan polis teşkilatı ile gaz dağıtım şirketine haber verilmelidir.

Ayrıca itfaiye ekibi de çağırılmalıdır.

h)Bodrumlardaki gaz kaçaklarında, bodrum iyice havalandırılmalı ve durumdan binada oturan

diğer şahıslara derhal haber verilmeli, yetkililer çağırılmalıdır.

ı) Tesisattaki arızalar, bu arızaları gidermek üzere yetkili kuruluşlar tarafından görevlendirilmiş

kişilerce onarılmalıdır.

16. KONUTLARDAKİ MERKEZİ ISITMA SİSTEMLERİNİN DÖNÜŞÜMÜ:

16.1 Dönüşüm öncesi etüd;

Doğal gaz dönüşüm yapılacak sahada çalışmalara başlamadan önce tam ve kapsamlı teknik etüd

yapılmalıdır. Bu çalışmalar yapılırken; Standartlar göz önünde bulundurularak kazan dairesinin

konumu, kazanlar, havalandırma, baca ve mevcut tesisatların kontrolü yapılmalı ve uygun

olmayan noktalar tesbit edilmelidir. Emniyetli ve verimli bir yanma sağlamak için uygun

seçimler yapılarak tesisin (kazan dairesinin) doğal gaza dönüşümünün projelendirilmesi yapılıp

ilgili kuruluşlardan onay alındıktan sonra dönüşüm çalışmalarına başlamak gerekmektedir.

16.2 Kazanlar ve kazan daireleri tesis kuralları

Bir veya birden fazla ısıtma sağlamak maksadı ile doğalgazın yakılmasını sağlayan, ilgili mamül

standartlarından TS 337-1, EN 12953-1, TS430, TS 497, TS3101, TS4040, TS4041 …vb.. uygun

CE belgeli olan anma ısı gücü 70 kw ve daha büyük olan ısı üretme cihazlarıdır. Ortak veya




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 46/84


müstakil ekleme parçaları TS 11388 EN 13384–2 ile bir bacaya bağlanan ve aynı zamanda veya

biri çalışırken diğeri devre dışı edilerek işletilen ısı üreticileri TS 3818’de belirtilen kurallara

uygun olmalıdır. Isı üreticisinin yerleştirildiği mahallerdeki duvar ve tavan aralıklarının ölçüleri,

imalatçı tarafından şart koşulan değerlerin altına düşmemelidir. Bakım ve onarım amaçları için

brülörün yerinden geri çıkarılması veya yana alınması imkanını verecek, gerektiğinde kapısı da

olan, yeterli alanlar mevcut olmalıdır. Isı kapasitesi 50-350kw arasında olan kazan dairelerin en

az 1 kapı, döşeme alanı 100m2 nin üzerinde veya 350 kw ‘ın üzerindeki kazan dairelerinde en az

2 çıkış kapısı olur. Çıkış kapları olabildiğince birbirine ters yönünde yerleştirilmelidir. Kazan

dairelerinde en az 1 adet 6 kg lık çok maksatlı kuru kimyevi tozlu yangın söndürme cihazı ve

büyük kazan dairelerinde en az 1adet yangın dolabı bulundurulur.

16.3 Buhar Kazanlı Kazan Daireleri

Yüksek basınçlı (0,5 Atü’den daha yüksek işletme basıncına sahip) buhar kazanları konutların

içine, altına, üstüne, bitişiğine; Büro, sosyal ve çalışma hacimleri gibi insanların sürekli olarak

kullandıkları hacimlerin içine, altına, üstüne ve bitişiğine ancak TS 377-6 EN 12953-6 ’daki

sınırlamalar çerçevesinde tesis edilebilir. Buhar kazanları, buhar jeneratörleri yerleştirileceği

hacimler için periyodik kontrol ve işçi sağlığı ve iş güvenlik tüzüğü‘ne göre uygun olduğunu

belirten belgenin ESGAZ’a sunulması gerekmektedir.

16.4 Kazan Daireleri İçin İlave Tedbirler

Kazan dairelerinde katı, sıvı, gaz yakıt tankı veya deposu bulunmamalıdır. Kazan dairelerinin

kapıları yanmaz malzemeden dışarıya açılacak şekilde olmalıdır. Kazan daireleri kaçış

merdivenleri veya genel kullanım merdivenlerine doğrudan açılmamalı mutlaka bir ortak hol

veya koridora açılmalıdır. Kazan dairelerinde elektrik jeneratörü bulunmamalıdır. Muhtemel

tehlikelerde kazan dairesini dışından kazan dairesinin tüm elektriğini kesilmesini sağlayacak bir

ilave tesisat yapılmalıdır. Kazan daireleri ara kat veya çatı katında ise binadaki statik yük

dağılımını İnşaat Müh. Odasına kayıtlı inşaat mühendisinin vereceği onay raporu neticesinde

kontrol edilmelidir. Kazan dairesi kotu kanalizasyon kotunun altında ise pis su çukuru ve

pompası mevcut değilse, projede not olarak belirtilecektir. Ayrıca pis su pompası konulması ve

tesisat tanziminden abone sorumlu olacaktır.

16.5 Kazan Dairelerinde Gaz Hattı Montaj Kuralları

Kazan dairelerinden kolon hattı geçirilemez. Ancak başka imkan yoksa aşağıda belirtilen şartlar

sağlanarak işletmenin onayı ile kolon hattı geçirilebilir. Kazan dairesine girmeden önce bina

bağlantı hattına servis vanası konur. Kazan dairesinden direkt geçen hat, kazan dairesinden

çıktıktan sonra, AKV konularak ikiye ayrılmalıdır. Bir hat kolona verilir. Diğer hat üzerine

merkezi ısıtma sistemine ait sayaç vanası, filtre, konik filtre (rotary sayaçlarda zorunlu, körüklü

sayaçlarda zorunlu değil) ve sayaç, monte edildikten sonra kazan dairesine girilmelidir. Tesisatın

yapımı ESGAZ tarafından onaylı projeye ve TS 7363’e uygun olarak yapılacaktır. İç tesisatta

basınç kayıplarının hesabı Madde 19 dikkate alınarak hesaplanacaktır. Ancak tesisat yapımında

aşağıdaki hususlara da zorunlu olarak uyulacaktır.

Sıva altı tesisat montajı yapılmamalıdır.

Gaz borusu, taşıyıcı eleman olarak ve kendi amacı dışında kullanılamaz.(Topraklama vb.)

Yatay gaz boruları, tesisat sızıntı ve terleme sularından etkilenmemesi için diğer tesisat

borularının üst kısmına döşenmelidir.(Yeni yapılar için). Eski binalarda gerekli tedbirler

alındıktan sonra yapılabilir.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 47/84


Gaz boruları; Elektrik hatları, buvatlar, sayaçlar vb. elektrik ekipmanları ve sıcak su

borularından en az 15cm. açıklıkta döşenmelidir.

Merkezi ısıtma sistemlerine ait doğalgaz boru hatlarının birleştirilmesi kaynaklı yapılmalıdır.

Boru hattı üzerindeki ayar kumanda ölçüm, kontrol ve gaz ayar setinde kullanılacak olan boru ve

fittings malzemelerin özellikleri (TS EN 746-2) standartına uygun olmalıdır. Cihazlarının dişli

bağlantı yapılması durumunda TS 61’e uyulmalıdır.

Çap ≤ DN 25 Kaynaklı, Flanşlı ve Vidalı (4barg’a kadar)

DN 25 < ÇAP < DN65 Kaynaklı, Flanşlı ve Vidalı (2barg’a kadar)

DN 25 < ÇAP < DN65 Kaynaklı, Flanşlı (2-4barg)

DN65 ≥ ÇAP Kaynaklı, Flanşlı (0-4 barg)

Gaz train hattından sonra brülöre kadar çekilecek hattın dişli bağlantı olması durumunda

sızdırmazlık sağlamak amacıyla TS EN 751 uygun kalınlıkta keten, sızdırmazlık macunu, elyaf

ip, sökülebilir kimyasal yapıştırıcı kullanılmalıdır.

Esnek boru bağlantıları mümkün olduğunca kısa tutulmalı ve yüksek sıcaklık, korozyon ve

mekanik darbelere karşı korunmalıdır. Esnek bağlantılar çalışma basıncının 3 katına dayanıklı

olmalıdır. Gaz teslim noktası ile cihaz arasındaki boru tesisatı üzerinde tesis edilecek regülatör,




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 48/84


ihtiyaç duyulan debi ve basınç değerine uygun olmalıdır. Kazan dairelerinde selenoid vana ile

irtibatlandırılmış ve üst havalandırmadan daha yüksek bir seviyede ex-proof gaz alarm cihazı

tesis edilmelidir. Kazan tesisatlarında servis kutusundan cihaza kadar olan boru iç hacmi, 21

mbar’da kazan debisinin 500’de birinden 300 mbar’da ise 1000’de birinden daha düşük

olmayacaktır.

16.6 Kazan Dairelerinde Havalandırma Sistemleri

Kazan dairesi havalandırılması için gerekli hava miktarı; teorik yanma havası, hava fazlalığı ve

kazan dairesinin havalandırılması için gerekli olan hava miktarının toplamıdır. Kazan dairesi

havalandırması, kazan dairesi sıcaklığını ısıtma sezonunda 32 C’yi aşmayacak şekilde olması

göz önüne alınarak yapılmalıdır. (Eğer sistem yaz sezonunda da maksimum kapasiteye yakın

değerlerde çalıştırılıyorsa ilave havalandırma gerekmektedir.)

Yanma ve havalandırma için gerekli hava miktarı aşağıda belirtilen üç metoddan biri ile sağlanır.

1.Alt havalandırma havası tabii olarak alt havalandırma menfezinden sağlanır. Egzost havası da

daha küçük boyutlardaki üst havalandırma menfeziden atılır. Bunun için gerekli enerji sıcaklık

değişimi ile sağlanır (Tabii havalandırma).

2.Taze hava alt menfezlerden fan vasıtası ile sağlanır ve egzost havası yine bir fan vasıtası ile üst

menfezlerden atılır. Fanların seçiminde kazan dairesinde pozitif basınç oluşacak şekilde

yapılmalıdır. (Cebri havalandırma-1)

3.Taze hava alt menfezlerden fan vasıtası ile sağlanır. Egzost havası üst menfezlerden tabii yolla

atılır.(Cebri havalandırma-2). Bu yolla yapılan havalandırmada üst havalandırma kesiti tabii

havalandırma hesabında kullanılan formül ile belirlenmelidir.

Not: Taze havanın tabii olarak çekilmesi ve egzost havasının fan ile atılması, kazan dairesinde

negatif basınç oluşmasına sebep olacağından ve dumanın akış yönünü değiştirebileceğinden

dolayı sistem olarak kullanılamaz.

Üst ve alt menfezler mümkün olduğu kadar mahalin üst ve alt seviyelerine kısa devre hava

akımının engellenmesi için birbirlerinden mümkün olduğunca uzak yerleştirilmelidir.(Üst

havalandırma menfezi tavandan enfazla 40 cm aşağıda, alt havalandırma menfezi döşemeden en

fazla 50 cm yukarıda olacak şekilde açılmalıdır. Böylece pratik olarak sistemin çalışması sağlanır

ve by-pass (kısa devre) olayı önlenir. Havalandırma açıklıkları dış ortama direkt olarak açılmalı,

bunun mümkün olmadığı durumlarda havalandırma kanallarla yapılmalıdır. Mahaller indirekt

olarak havalandırılmamalıdır. Kanal uzunluğu (yatay ve düşey uzunluklar ile dirsek eşdeğer

uzunlukları toplamı)10m. ve üzerinde ise havalandırma mekanik olarak yapılmalıdır.

Havalandırma kanallarında 900’lik dirsek eşdeğer uzunluğu 3 m, 450’lik dirsek eşdeğer uzunluğu

1,5 m. ve ızgaralar için eşdeğer uzunluk 0,5m. alınmalıdır. Üst havalandırma havalandırma

bacası ile (Grafik1) tabii olarak yapılabilir. Alt havalandırma kanalı brülör seviyesine kadar

indirilmelidir. Taze hava veya egzost fanlarının herhangi bir nedenle devre dışı kalması

durumunda brülörün de devre dışı kalmasını sağlayan otomatik kontrol sistemi kullanılmalıdır.

Sıvı yakıtlı kazanların gaz yakıtlı kazanlar ile aynı kazan dairesinde kullanılması durumunda, bu

kazanların da kapasiteleri hesaba dahil edilerek havalandırma açıklıkları bulunmalıdır.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 49/84


Grafik 1




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 50/84


16.6.1 Tabii Havalandırma (Atmosferik ve fanlı brülörlü kazanlar):

Tabii havalandırmada alt ve üst menfezlerin dış hava ile direkt temas etmesi sağlanmalıdır.

Kazan dairesi toprak kotunun altında kalıyor ise havalandırma uygun boyutlarda kanallar ile

sağlanmalıdır.

Havalandırma menfez ve kanalları korozyona karşı mukavim, kolay yanmayan; galvaniz,

alüminyum,bakır, DKP sac v.b. malzemelerden imal edilebilir (TS 3419). DKP sac kullanılması

durumunda menfez ve kanallar antipas üzeri yağlı boya ile boyanacaktır.

Toplam kurulu gücü 1000 kW’a kadar olan kazan dairelerinin havalandırmasında doğrudan

dışarı açılan menfezler için yeterli kesit alanı aşağıdaki formüle göre hesaplanmalıdır.

S A= F x a x 2,25 x ( ∑ Qbr + 70 )

SA : Alt havalandırma net kesit alanı (cm2 )

F : Menfezin geometrisine bağlı katsayı

F = 1 :Uzun kenarı, kısa kenarının 1.5 katından fazla olmayan dikdörtgen

F = 1 :Dairesel

F = 1.2 :Izgaralı

F = 1.1 :Uzun kenarı, kısa kenarının 5 katına kadar olan dikdörtgen

F = 1.25 :Uzun kenarı, kısa kenarının 10 katına kadar olan dikdörtgen

a :Menfezin ızgara katsayısı

a = 1 :Izgarasız

a = 1.2 :Izgaralı

∑Q br :Toplam Anma Isıl Gücü (kW)

Toplam kurulu gücü 1000 kW’ın üzerine olan kazan dairelerinin havalandırmasında toplam

anma ısıl gücünün her 1 kW’ı için 1.6 m3/h hava ihtiyacı vardır. Buradan hareketle doğrudan

dışarı açılan menfez için gerekli kesit alanı aşağıdaki formül ile hesaplanmalıdır.

∑Qbr :Toplam Anma Isıl Gücü (kW)

SA :Menfez Kesit alanı ( m2 )

Kazan dairelerinde pis hava atış miktarı, toplam anma ısıl gücünün her 1 kW’ı için 0.5 m3/h

olmalıdır. Buradan hareketle pis hava atışı için gerekli menfez kesit alanı aşağıdaki formül ile

hesaplanmalıdır.(grafik2)

Sü = SA x 0.6

Sü : Pis Hava Atışı için net kesit alanı (m2)

Menfez üzeri dikdörtgen deliklerde kısa kenar en az 10mm. olmalıdır. Izgara kafes vb.lerin göz

aralıkları en az 10x10 mm. olmalıdır. Havalandırma için kanatların kullanılması durumunda

hesaplamalar için TS 7363 standardı uygulama kuralları dikkate alınmalıdır.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 51/84


Grafik 2




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 52/84


16.6.2 Cebri(mekanik)havalandırma

Tabii havalandırması mümkün olmayan kazan dairelerinin cebri olarak havalandırılması gerekir.

Cebri havalandırma için gerekli en az taze hava ve egzost havası miktarları brüler tipine ve

kapasitesine göre aşağıdaki formüllerden hesaplanmalıdır.Üflemeli brülörler için Alt

havalandırma hesabı:

16.6.2.1 Üflemeli brülörleri için;

Alt havalandırma hesabı;

Vhava=Qbr x 1,184 x 3,6 (m3/h)

SA=Vhava/(3600xV) (m2)

V=Kanaldaki hava hızı (m/sn) 5 ile 10 arasında olmalıdır.

Qbr=Anma ısı gücü (kw)

Üst havalandırma hesabı;

Vegzost=Qbr x 0,781 x 3,6 (m3/h)

Sü=Vegzost/(3600xV) (m2)



16.6.2.2 Atmosferik brülör için;

Alt havalandırma hesabı;

Vhava=Qbr x 1,304 x 3,6 (m3/h)

SA=Vhava/(3600xV) (m2)



Üst havalandırma hesabı;

Vegzost=Qbrx 0,709 x 3,6 (m3/h)

Sü=Vegzost/(3600xV) (m2)



Havalandırma kanallarında oluşacak basınç kayıpları düşünülerek fan seçimi yapılmalıdır.

16.7 Kazan Dairesinde Ses Seviyesi

Uluslararası standartlara göre kazan dairelerinde kabul edilebilir ses seviyesi maksimum 90 dB

(A)civarında olmalıdır. Ses seviyesinin bu değerden yüksek olması durumunda standartlara

uygun ilave tedbirler alınmalıdır. Kazan dairelerinde ses seviyesinin istenilen değerde temin

edilebilmesi için aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir;

Uygun kesitli duman kanalları kullanılmalıdır.

Keskin köşeli duman kanalları uygulamasından kaçınılmalıdır.

Duman kanalları izole edilmelidir.

Duman kanallarının bacaya ve kazana bağlantıları sızdırmaz olmalıdır.

Doğal gaz sayaçlarından gaz hattına intikal eden sesler engellenmelidir.

Sayaç ve brülör girişlerinde (belirli kapasitelerde kadar) flexible eleman kullanılmalıdır.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 53/84


Baca üzerinde mevcut olan bağlantılar, delikler ve geçişler kapatılmalıdır.

Havalandırma bacasına bağlantılar mevcutsa iptal edilmelidir.

Baca uygun kesite veya yapıya sahip hale getirilmelidir.

Gerektiğinde brülör veya bacaya (duman kanalına) işletme onayı ile susturucu veya ses

yutucu kabin takılmalıdır.

16.8 Kazan Dairelerinde Elektrik Tesisatı

Kazan dairesine tesis edilen cihazların elektrik enerjisinin alınacağı elektrik panosu etanj tipi

veya ex-proof olmalı, kumanda butonları pano ön kapağına monte edilmeli ve kapak açılmadan

butonla açma kapama yapılabilmelidir. Elektrik panosunun kazan dairesi dışında olması

durumunda pano ve aksesuarların ex-proof olmasına gerek yoktur. Brülor kumanda panosu etanj

veya ex-proof olmalı, ana kumanda panosundan ayırt edilebilecek şekilde ve brülöre yakın bir

yerde monte edilmelidir. Ana pano ile brülör kumanda panosu arasında çekilecek besleme hattı

projede hesaplanmış kesitte ve yanmaz TTR tipi fleksible kablo ile yapılmalıdır. Aydınlatma

sistemi tavandan en az 50 cm aşağıya sarkacak durumda veya üst havalandırma seviyesinin

altında kalacak şekilde zincirlerle veya yan duvara etanj tipi ex-proof flouresan veya contalı glop

tipi armatürler ile yapılmalıdır ve tesisat antigron olarak tesis edilir. Kazan dairesinde muhtemel

tehlikeler karşısında kazan dairesine girmeden dışarıdan kumanda edilebilecek şekilde tüm

elektriğin kesilmesi sağlanacak ilave tesisat yapılarak kazan dairesi kontrol altına alınmalıdır.

Her kazan dairesi için topraklama tesisatı yapılmalıdır. Kazan ve kazana ait çelik baca için tek bir

topraklama yapılması yeterlidir.

Şekil-23 Linye hattı şeması

16.9 Topraklama tesisatı:

Her kazan dairesi için özel topraklama sistemi yapılması mecburidir.

Topraklama sistemi;

a) 0.5m2, 1mm. kalınlığında bakır levha ile.

b) 0.5m2, 2mm. kalınlığında galvanizli levha ile.

a) Bakır çubuk elektrodları ile yapılabilir (En az 16mm çapında ve 1.5 metre uzunlukta)

Her üç halde de en az 16 mm2 çok telli (örgülü) bakır iletken, papuç kullanılarak lehim veya

kaynak ile tutturulur. Levha türünde olanlar 1metre toprak altına gömülerek toprak üzerinde




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 54/84


kalan iletken boru muhafazası ile kazan dairesi ana tablosuna irtibatlandırılacak. Bakır

elektrodlar ise topraktan 20cm. derinliğe çakılarak yine aynı sistemde kazan dairesindeki ana

tabloya bağlanmak sureti ile ana topraklama tesisi yapılır.

Ana tablo ile kumanda tablosu ve cihazların topraklanmasında kullanılacak topraklama iletkeni

ise projede hesaplanmış faz iletken kesitinde veya bir üst kesit kullanılacaktır.

Bakır elektrodların özellikleri: 16mm. çapında dolu, som bakır çubuktan en az 1.5m. boyunda,

20mm. çapında dolu, som bakır çubuktan en az 1.25m. boyundaki çubuk elektrodların

topraklama direnci 20(Ohm) sınırlarının altında kalacaktır.

(Nötr-Toprak voltajı ≤3V )Her üç halde, bakır elektrotlar veya levhalar, en az 16 mm² çok telli

(örgülü) bakır kablo ve iletken pabuç kullanılarak lehim veya kaynak ile doğal gaz tesisatına

irtibatlandırılmalıdır. Bakır elektrotlar veya levhalar toprak içinde düşey olarak bütünüyle

yerleştirilmeli, toprak üzerinde kalan iletken, boru muhafazası ile kazan dairesi ana tablosuna

irtibatlandırılmalıdır.

Ana tablo ile kumanda tablosu ve cihazların topraklamasında kullanılacak topraklama iletkeni ise

projede hesaplanmış faz iletken kesitinde veya bir üst kesitte

Topraklama elektrodları kesinlikle bakır kaplama çubuktan yapılmayacaktır.

Topraklama ölçümleri EMO tarafından yapılacak ve raporları proje dosyasına eklenecektir.

Yukarıda belirtilen ve istenen tüm bilgiler:

a) TSE standartlarına uygun malzeme

b)Elektrik tesisatı kuvvetli akım ve iç tesisat yönetmeliği esaslarına göre hazırlanacaktır.

16.10 Kazan Tadilatı ve Dönüşümü

Katı yakıtlı yarım veya tam silindirik, sıvı yakıtlı yarım silindirik kazanlar ve etiketsiz, TSE veya

TSEK belgesi olmayan tam silindirik sıvı yakıtlı kazanlar, doğal gaza dönüştürülmeyecektir. TSE

veya TSEK belgesi olan tam silindirik sıvı yakıtlı kazanların doğal gaza dönüşümü, kazan

kapasitesine uygun doğlagaz brülörü (TS 11392 EN 676) kullanılması ve doğal gaz piyasası iç

tesisat yönetmeliğinde belirtilen kurum ve kuruluşlardan alınacak uygunluk raporu ile yapılabilir.

TSE belgesi olan katı yakıtlı tam silindirk kazanlar, doğalgaz dönüşümü halinde TS EN 303-

3(1000 kW’a kadar olan kazanlar için) veya TS 4040 (1000 kW üzerindeki kazanlar için)

standardı tarafından istenen verim şartları sağlandığı, akredite uygunluk değerlendirme

kuruluşları tarafından yapılan verim raporu ile belgelendirilmesi halinde doğalgaza

dönüştürüleblir. TSE belgesi olan tam silindirik sıvı yakıtlı kazanların doğalgaza dönüşümü,

kazan kapasitesine ve özelliklerine uygun brülörü (TS EN 676+A2) kullanılması ve akridite

olmuş kurum ve kuruluşlardan alınacak rapor ile yapılabilir.

16.11 Brülör Seçimleri ve Gaz Kontrol Hattı

Gaz brülörleri TS 11392 TS EN 676, TS 11042 EN 298 standartlarına uygun olmalıdır. Yanma

verimi ve uygun baca dizaynı için brülör ve kazan üretici firmaları sistem hakkında

bilgilendirilmelidir. Brülör kazana uygun olarak seçilmelidir. Gaz brülörleri yerine sabit ve

sağlam şekilde bağlanmalıdır. Brülör gaz kontrol hattı başındaki küresel vanadan sonra sistemde

oluşabilecek titreşimlerin doğalgaz hattına geçişini önlemek amacı ile kompansatör tesis

edilmelidir. (TS 10880) Brülör gaz kontrol hattı sabit bir mesnet ile desteklenmelidir. Projede

belirtilen kazan kapasitelerine uygun yakıt miktarını yakacak özelliklerde brülör seçilmelidir.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 55/84


Yakıt miktarı aşağıdaki formüle göre hesaplanır.

B = Q / ( Hu . ) (Nm3/h)

Burada;

Q= Kazan kapasitesi (kcal/h)

Hu= Yakıtın alt ısıl değeri (kcal/Nm3)

= Verim (%)

Brülör seçiminde aşağıdaki hususlara göre hareket edilmelidir.

Brülör kapasiteleri aşağıda belirtilen kazan kapasitelerine göre belirlenecektir.

a) 100 kw’a kadar kapasitelerde tek kademeli, iki kademeli veya oransal,

b) 100-600 kw arası iki kademeli veya oransal

c) 600 kw üzeri kapasitelerde oransal tip olarak kullanılacaktır.

Brülör seçiminde doğal gazın alt ısıl değeri 8250 Kcal/Nm3 olarak alınacaktır. Seçilen brülörün

özellikleri ve gaz tüketim değeri projede belirtilecektir. Karşı basınçlı veya kalın ön kapağa sahip

kazanlarda, brülör seçiminde karşı basınç ve namlu uzunluğuna dikkat edilerek uygun seçim

yapılmalıdır. Brülör seçiminde kazanlarda tüketim debileri kazanın nominal ısıl güçlerinin alt

ısıl değere bölünmesiyle belirlenecektir. Bu cihazlara ait verim üretici firma katalog değeri esas

alınmalı verim değeri yok ise verim % 90 olarak alınamlıdır. Dönüşüm yapılan kazanlarda verim

% 75 alınacaktır. Atık gaz çıkış borusu üzerinde ve yatayda, kazan baca adaptöründen sonra 3D

mesafede bu sağlanamıyor ise düşeye dönüş dirseğinden 2D mesafede baca gazı analizi test

noktası bulunmalıdır.

16.11.1 Brülör gaz kontrol hattı ekipmanları

Doğal gaz yakan cihazların (brülör, bek v.b.) emniyetli ve verimli olarak çalışmalarını temin

etmek maksadıyla tesis edilen sistemlerdir. Gaz kontrol hattında kullanılacak olan ekipmanlar

yakıcının kapasitesine, brülör tipi ve şekline bağlı olarak değişiklik gösterir. Buna göre gaz

kontrol hattındaki ekipmanlar belirlenirken sistemin özellikleri göz önünde bulundurulmalıdır.

Gaz kontrol hattı ekipmanlarının yakma sistemine uygunluğu brülör firmasının

sorumluluğundadır. (TS 11392 EN 676, EN 676, TS 11391, TS 11042 EN 298, EN 298 ) Şekil

23-24-25-26-27’de verilmiştir.

16.11.1.1 Brülör Vanası:

Servis ve emniyet amacıyla gaz açma/kapamayı temin etmek için kullanılan küresel vanadır. Her

brülör gaz kontrol hattı girişine bir adet küresel vana konulmalıdır.

(TS EN 331, TS 9809)

16.11.1.2 Esnek boru (Kompansatör) :

Brülördeki titreşimin tesisata geçişini zayıflatmak için kullanılan ekipmandır. Üniversal tip

olmalıdır. (TS 10880) Esnek borunun regülatör sinyal hattından sonra konulması tavsiye edilir.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 56/84


16.11.1.3 Gaz Basıncı Ölçme Cihazı ( Manometre) :

Hat üzerindeki gaz basıncını ölçmek için kullanılan ekipmandır. Gaz kontrol hattındaki

manometreler musluklu tip olmalıdır. 300 mbarg basınca sahip sistemlerde regülatör sonrasına 1

adet musluklu manometre takılmalı, öncesine ise ikinci bir musluklu manometre ya da körtapalı

ağız bırakılmalıdır. (TS EN 837, EN 837,TS 827)

16.11.1.4 Filtre:

Filtreler, ilk otomatik ayar elemanının veya gaz basınç regülatörünün hemen önüne gaz kontrol

hattı ekipmanlarını kirlilikten korumak amacı ile yerleştirilmelidir. Kullanılacak filtrenin, göz

açıklığı 50 µm olmalıdır. (TS 10276)

16.11.1.5 Gaz basınç regülatörü:

Gaz kontrol hattı girişindeki gaz basıncını brülör için gerekli basınca düşüren ekipmandır. Gaz

kontrol hattı ekipmanlarının dayanım basıncı, regülatör giriş basıncının 1,2 katından küçük

olması durumunda ani kapatma regülatörü kullanılmalır.(TS 10624, TS EN 88, TS 11390 EN

334)

16.11.1.6 Relief Valf (Emniyet tahliye vanası):

Sistemi aşırı basınca karşı koruyan anlık basınç yükselmelerinde fazla gazı sistemden tahliye

ederek regülatörün devre dışı kalmasını önleyen ekipmanlardır. Ani kapamalı regülatör

kullanılması durumunda bulunması zorunludur. ( TS 11655)

16.11.1.7 Minimum gaz basınç algılama tertibatı (min. gaz basınç presostatı):

Regülatör çıkışındaki gaz basıncının brülörün normal çalışma basıncının altında kalması

durumunda solenoid valfe kumanda ederek akışın kesilmesini sağlayan ekipmandır. Tüm gaz

kontrol hatlarında bulunmalıdır. (TS EN 1854)

16.11.1.8 Maksimum gaz basınç algılama tertibatı (max. gaz basınç presostatı):

Regülatör çıkışındaki gaz basıncının brülörün normal çalışma basıncının üstüne çıkması

durumunda solenoid valfe kumanda ederek gaz akışını kesen ekipmandır. Düz tip regülatör

kullanılması veya regülatör olmaması durumunda kullanılması zorunludur.1200 KW ve üzeri

kapasitelerde kullanılması zorunludur. 1200 kW’a kadar olan kapasitelerde kullanılması tavsiye

edilir.(TS EN 1854, EN 1854)

16.11.1.9 Otomatik Kapama Valfi (Solenoid Valf) :

Sistemin devre dışı kalması gerektiği durumlarda aldığı sinyaller doğrultusunda gaz akışını

otomatik olarak kesen ve ilk çalışma esnasında sistemin emniyetli olarak devreye girmesini

sağlayan ekipmanlardır.70 kW kapasiteye kadar olan sistemlerde gaz kontrol hattında iki adet

seri olarak bağlanmış B sınıfı, 70 kW üzeri kapasitelerde iki adet A sınıfı solenoid valf

bulunmalıdır. (TS EN 161)

16.11.1.10 Sızdırmazlık kontrol cihazı (Valf doğrulama sistemi):

Otomatik emniyet kapama valflerinin etkin bir şekilde kapanıp kapanmadığını kontrol eden ve

valflerdeki gaz kaçaklarını belirleyen ekipmandır.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 57/84


1200 kW’a kadar olan kapasitelerde bulunması tavsiye edilir. 1200 kW ve üzeri kapasiteli

sistemlerde ve ayrıca kapasitelerine bakılmaksızın, kızgın yağ, kaynar sulu, alçak ve yüksek

basınçlı buharlı sistemlerde kullanılması zorunludur. (TS EN 1643)

16.11.2 Fanlı Brülör Gaz Kontrol Hattı Ekipmanları:

16.11.2.1 Cihaz kapasitesi Q≤1200 kW, ani kapatmalı regülatörlü sistem

Şekil-24 Gaz kontrol hattı (Q ≤ 1200 kw, ani kapatma regülatörlü)

1- Küresel vana (TS EN 331, TS 9809)

2- Kompansatör (TS 10880)

3- Test nipeli

4- Gaz filtresi (TS 10276)

5- Manometre (musluklu) (TS 837)

6- Gaz basınç regülatörü (TS EN 88, TS 10624, TS 11390 EN 334)

7- Relief valf (TS 11655)

8- Tahliye hattı (vent)

9- Presostat (Min. gaz basınç) (TS EN 1854)

10- Selenoid valf (TS EN 161)

11- Brülör (TS EN 676)

12- Sızdırmazlık Kontrol Cihazı (TS EN 1643)

16.11.2.2 Cihaz kapasitesi Q>1200 kW, ani kapatmalı regülatörlü sistem

Şekil-25 Gaz kontrol hattı (Q > 1200 kw, ani kapatma regülatörlü)




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 58/84




3- Test nipeli




7- Relief valf (TS 11655)






16.11.2.3 Cihaz kapasitesi Q≤1200 kW, düz regülatörlü sistem

Şekil-26 Gaz kontrol hattı (Q ≤ 1200 kw, düz regülatörlü)



3- Test nipeli





8- Presostat (Max. gaz basınç) (TS EN 1854)







Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 59/84


16.11.2.4 Cihaz kapasitesi Q>1200 kW, düz regülatörlü sistem

Şekil-27 Gaz kontrol hattı (Q > 1200 kw, düz regülatörlü)



3- Test nipeli










16.11.3 Atmosferik Brülör Gaz Kontrol Hattı Ekipmanları:

Şekil-28 Atmosferik brülörlü gaz kontrol hattı ekipmanları




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 60/84


1-Küresel vana (TS EN 331, TS 9809)

2-Manometre (musluklu) (TS 837)

3-Gaz filtresi (TS 10276)

4-Test nipeli

5-Gaz basınç regülatörü (TS EN 88, TS 10624, TS 11390 EN 334)

6-Relief valf

7 Tahliye hattı (vent)



10- Brülör(TS 11391)

Fanlı ve atmosferik brülör gaz kontrol hatlarında, eğer ani kapamasız regülatör kullanılacak ise

kullanılan tüm armatürlerin dayanım basınçları regülatör giriş basıncının min. 1.2 katı olmalıdır.

16.11.3.1 Pmax≤360mbar, Multiblok sistem

Şekil-29 Multibloklu gaz kontrol hattı (Pmax ≤ 360 mbar, düz regülatörlü


2- Küresel monometre vanası (TS EN 331, TS 9809)

3- Monometre 0-600mbar (TS EN 837)


5-Kompansatör (TS 10880)

6-Multiblok

a)Filtre

b) Presostat Min. gaz basınç (TS EN 1854)

c)Emniyet selenoid valfi

d)Regülatör

e) çalışma selenoid vanası


8-Test nipeli Tee





Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 61/84


16.11.3.2 Atmosferik Brülör Gaz Kontrol Hattı Ekipmanları

Pmax≤200mbar multiblok sistem

Şekil-30 Multibloklu gaz kontrol hattı (Pmax ≤ 200mbar, düz regülatörlü

1-Küresel vana (TS EN 331, TS 9809)

2-Küresel monometre vanası (TS EN 331, TS 9809)

3-Monometre 0-600mbar (TS EN 837)

4-Gaz filtresi (TS 10276)

5-Regülatör

6-Monometre 0-100mbar (TS EN 837)

7-Kompansatör (TS 10880)

8-Multi blok

a)Filtre

b)Presostat Min. gaz basınç (TS EN 1854)

c)Emniyet selenoid valfi

d)Regülatör

e) çalışma selenoid vanası

9-Presostat (Max. gaz basınç) (TS EN 1854)

10-Test nipeli Tee

11-Brülör (TS EN 676)

16.11.4 Fanlı Brülörlerde Diğer Emniyet Ekipmanları

Alev denetleme cihazı

Alev söndüğünde brülörü durdurmak amacıyla her brülörde bulunmalıdır.

Hava akış anahtarı

Brülör fanı tarafından yeterli hava sağlanamadığında brülörü durdurmak üzere her brülörde

bulunmalıdır.

Emniyet termostatı

Kontrol termostatına ek olarak, kontrol termostatı arızasında devreye girmek üzere, tüm sıcak

sulu kazanlarda bulunmalıdır. Manuel (elle kumandalı) resetli olması tavsiye edilir.

Emniyet presostatı

Kontrol presostatına ek olarak, kontrol presostatı arızasında devreye girmek üzere tüm buhar

kazanlarında bulunmalıdır.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 62/84


17. KONTROL TESTLER VE İŞLETMEYE ALMA

İç tesisatı onaylanan projesine uygun olarak imalatı yapılan tesisatlar sertifikalı firmanın

yetkilisi tarafından ESGAZ nezaretinde test işlemleri tabi tutulur. Tesisat projeye uymadığı

durumlarda ESGAZ yetkilisi ya mevcut tesisata uygun revizyon projesini firmadan talep eder

yada tesisatın projeye uygun hale gelmesini ister. Tesisatlar cihaz bağlantı uçları esnek

flekslerle bağlı şekilde test nipellerinden dayanıklılık ve sızdırmazlık testlerine tabi tutulur. Test

işlemi iki etapta gerçekleştirilir. İlk etapta bina regülatörü çıkışından sayaç giriş vanasına kadar

olan ana kolon hatları ikinci etapta ise sayaç vanası ile esnek flekslerle bağlı yakıcı cihazların

testi yapılır. Dayanıklılık testinden sonra tesisattaki işletme basınçı 300 mbar’ın altında olduğu

durumlarda sadece sızdırmazlık testi uygulanması yeterlidir. Sızdırmazlık testi u monometre ile

80-110 mbar basınçta 10 dakika beklendikten sonra tesisatta 10 dakika süre ile U manometre

kullanılarak test yapılır. İşletme basıncının 300 mbarg üzerinde olduğu durumlarda test işlemi

önce mukavemet sonra sızdırmazlık olmak üzere 2 aşamada yapılmalıdır. Mukavemet testi

işletme basıncının 1,5 katı olmak üzere 15 dakikası dengelenme süresi, 30 dakikası test süresi

olarak toplam 45 dakika boyunca uygulanmalıdır. Test ekipmanı olarak 0,1 bar hassasiyetli

metalik manometre kullanılmalı ve test süresince basınç düşmesi olmamalıdır. Bu testi

muteakiben sızdırmazlık testi uygulanır. Sızdırmazlık testinde test basıncı en az 71 mbarg

olmalıdır. Mevcut gaz kullanılan tesisatlarda cihaz ilavesi, cihaz iptali, güzergah değişikliği v.b.

tadilat gerektiren durumlarda testler tekrar yapılır. Sızdırmazlığı sağlanmayan tesisatlara gaz

verilmez. Kaçıran ekleme parçaları ve hatalı borular yenilenmeli daha sonra tekrar kontrol

edilmelidir. Boru çatlaklarının kaynakla tamiratı yönüne gidilmemeli bunlar yenileriyle

değiştirilmelidir. Kaynak noktalarında yetersiz nufusiyet, yapışma noksanlığı, soğuk bindirme

yakıp delme hatası, gözenek hataları, çatlak hataları, yanma çentiği, kaynak birikmesi ve eksen

kaçıklığı olmamalıdır. Tesisatın testi tamamlandıktan sonra boru içindeki basınçlı hava en büyük

kesitli boru tapası açılmak suretiyle boşaltılmalıdır. Havanın tesisat içinden atıldığına tamamen

emin olduktan sonra açılan vanalar kapatılıp tapalarla sızdırmaz bir şekilde körlenir. Regülatör

bağlantısı yapılarak tesisat işletmeye alınır. Tesisatın işletmeye alınmasından sonra tesisattaki

kalan hava, sayaca en uzak noktada bulunan cihaz vanası açılarak dışarı atılır (Süpürme işlemi).

Bu işlemin yapıldığı bölmeler iyice havalandırılmalı ve bu işlem süresince bu yerlerde açık alev,

ateş bulundurulmamalı, sigara içilmemeli, elektrikli cihazlar ve kapı zilleri çalıştırılmamalıdır.

Daha sonra tüm cihazlar yetkili servisler tarafından çalıştırılarak gerekli ayarları yapılmalı ve

matbu olarak basılmış işletmeye alma tutanağı aboneye teslim edilmelidir.

18. BAKIR BORU TESİSAT UYGULAMALARI

TS 380’e uygun dikişsiz bakır borular kullanılacaktır.

Dış çapla ilgili asgari et kalınlıkları:

22 mm’ye kadar 1.0 mm

22 42 mm’ye kadar 1.5mm



108 mm’ye kadar 3.0mm

Bina bağlantı hattı, kolon hattı ve kazan dairelerinde çelik doğalgaz borusu kullanılmalıdır.

Sadece sayaçtan sonraki evsel hatlarda bakır boru kullanılacaktır.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 63/84


18.1.Bükülebilme Özelliği:

Kangal Borular teknik bir araç olmadan bükülebilmelidir. Çekme borular uygun bir teknik araç

vasıtasıyla Tablo 6’de verilen ortalama bükülebilme yarıçaplarına göre, sadece 18mm dış çapa

kadar bükülebilmelidir.

Dış Çap

(mm)

Et Kalınlığı

(mm)

Bükülebilme Yarıçapı

min. (mm)

6 1 21

8 1 28

10 1 35

12 1 42

16 1 52,5

18 1 72

Tablo-6 F 37’ye göre düz boy halinde borular için bükülme radyüsleri

Not: 15 mm’ye kadar dış çap için ortalama bükülebilme çapı 3,5 misli, 18 mm için ise dış çapın

4 mislidir.

18.2.İşaretleme:

Norma göre borular, boylamasına sürekli ve silinmeyecek şekilde işaretlenecektir. İki işaretleme

arasındaki mesafe 500 mm’yi geçmeyecektir.

İşaretleme aşağıdakileri kapsayacaktır.

Boru dış çapı, et kalınlığı, EN 1057, imalatçı adı.

EN 1057-SFCU 37-22 x 1 veya EN 1057 2.009.32 - 22 x1

En 1057- SFCU F 22 x 1 x 5 – 22 x 1 x Rg 5m

DIŞ

ÇAP

BORU ET KALINLIĞI

0.8 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0

6 X X 4

8 X X 6

10 X X 8

12 X * 10

15 1) X * X -

18 1) * X 15

22 1) * X 20

28 1) X * 25

35 * 32

42 * X 40

54 X * 50

64 * -

76.1 * X 65

88.9 * X 80

108 * X 100

SADECE BAŞKA BİRLEŞTİRME METODLARI İÇİN

133 * 125

159 * 150

219 * 200

267 * 250

Not: Gaz tesisatlarında " * " işaretli ölçüler kullanılacaktır.

Tablo-7 Bakır Boru Ölçüleri




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 64/84


Lehim seçimi ve lehim metodları seçimi her defadaki çalışma şartlarına bağlıdır.

Lehim

Cinsi

Sert Lehim1

İçin Tipik Misaller

Çalışma

Sıcaklığı

Boru dış Çap Ölçüsüne Göre

Çalışma Basıncı

6~28 mm. 35~54 mm. 64~108 mm.

Sert

Lehimler

III.

Kadmiumsuz Gümüş

L-Ag 34 Sn

L-Ag 44 Sn

Veya

IV.

Kadmiumlu Gümüş

L-Ag 40 Cd

L-Ag 30 Cd Veya

Bakır/Fosfor

L-Ag 2p

L-Cu P6

30

40

25

16

65

25

16

16

110

16

16

10

1) Seçim Kullanım Sahasına Ve Yürürlükteki Talimatlara bağlıdır.

Tablo-8 Çalışma Şartları

Çap

D

İç lehim uzunluğu Dış lehim uzunluğu Uzunluk sınır

degerleri

L1 ve L2

6 6 9 1.2

8 8 10

10 10 11

12 12 12 1.4

15 15 14

18 18 16

22 22 19 1.6

28 28 22

35 35 27 2.0

42 42 31

54 54 36

64 64 38 2.5

76.1 76.1 39

88.9 88.9 43

108 108 53

Tablo -9 Bakır boruda İç/dış lehim uzunluklar

Boruların iç ve dış yüzeyi temiz, herhangi bir yüzeyden arınmış gaz tesisatlarında kullanıma

uygun olmalıdır. Borular yırtık, kırık ve eğilmiş olmamalıdır. Gaz boruları topraklama olarak

kullanılamayacaktır. Fitingsler çatlak, ezik ve gözeneklerden arınmış olmalıdır. Çapaklardan

arınmış ve temiz işlenmiş olmalıdır. Bakır tesisatlarda hız 6 m/s’yi geçmeyecek. Kullanılacak

bakır boru veya fitingsler de TSE normu yoksa uluslararası normlar aranacaktır. Tüm

malzemelerde ESGAZ uygunluk belgesi aranacak, ESGAZ uygunluk belgesi olmayan




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 65/84


malzemeler kabul edilmeyeceltir. Hesaplamalarda ekteki tablolar kullanılacaktır.Teknolojik

şartlara bağlı olarak ESGAZ her türlü değişiklik yapma hakkına sahiptir.

19. BORU ÇAPI HESAP YÖNTEMİ

Bina iç tesisatlarında boru çapları hesaplanması TS 7363’e göre yapılacaktır.

Sistemde gürültü ve titreşimi önlemek amacıyla;

Orta basınçta(300mbar) gaz hızı en fazla 15m/sn

Alçak basınçta(21mbar) gaz hızı en fazla 6m/sn geçmemelidir.

Bina ana kolon projesinde her bir bağımsız birimin branşman debisi en az 3.5 m3/h alınmalıdır.

Daire içine (ocak+kombi) sistemine soba,şofben ilave edildiğinde bu ilave edilen cihazların

debileri aritmetik olarak eklenmelidir. Daire içi tesisatlarda, toplam tüketim 5 m3/h’ i geçmiyorsa

kolona debi ilave edilmesine gerek yoktur. Toplam tüketim 5 m3/h’ i geçiyorsa daire ve kolon

tüketimine 5 m3/h’i geçen kısım aritmetik olarak eklenmelidir. Kazan kapsamına girmeyen

kombi, kat kaloriferi gibi cihazlarda verim değeri hesaba katılmayacaktır. Bu tip cihazların

kataloglarındaki tüketim değerleri hesaplamalarda kullanılacaktır. Kalorifer kazanları, buhar

kazanları, sıcak hava üreteçleri gibi büyük cihazların debileri doğalgazın alt ısıl değeri

8250kcal/m3 ve %90 verim alınarak hesaplanır. Eş zaman faktörü konut sayısına ve mevcutsuz

tüketim cihazlarının kombinasyonuna bağlı olarak belirlenir.100 bağımsız birimden fazla birimi

besleyen hatların eş zaman faktörü 0,397 olarak alınmalıdır. Ticari tesisatlarda birden fazla aynı

amaçlı (üretim) cihaz kullanılması durumunda eş zaman faktörü 1 olarak alınacaktır. Ticari

tesisatlardaki ısınma ve sıcak su amaçlı kullanımlarda eş zaman faktörü kullanılabilir. Ticari

mahallerde yedek kazan kullanımı olacak ise, sayaç seçimi toplam kapasiteye göre diğer tüm

hesaplamalar (havalandırma hesabı dahil) yedek olan cihaz hesaba katılmadan tüketim değeri en

büyük olanın değeri esas alınarak yapılmalıdır. Konutlarda ise binanın ısınma ve sıcak su

ihtiyacına bakılarak kazanın yedek olduğuna ESGAZ tarafından karar verilecek ve hesaplar ile

sayaç seçiminde yedek olan cihaz hesaba katılmayacaktır. Yedek olan kazan, asıl kazan ile aynı

anda başka bir yakıtla kullanılamaz. Birleştirilerek kullanılan dairelerin Dubleks oldukları tapu

ile kanıtlanabiliyor ise branşman istenmez. Tapu yok ise veya dubleksin her iki katıda ayrı daire

hüviyetinde ise merdiven boşluğunda kapı olsun yada olmasın iki branşman istenir. Dubleks

görünümlü daireye iki bağımsız daire gibi işlemi yapılır. Aynı binada daha sonra çıkılması için

branşman bırakılmaz.

19.1 Hesaplamalar

Gerekli debi( Q ) ‘ye göre; Boru çapı tahmini olarak seçilir.

Gerekli debi bireysel kullanım olan mahallerde, eşzaman faktörü ve tüketim değerleri

tablosundan, merkezi sistem ve kazan v.b. cihaz kullanılan mahallerde ise cihaz kapasitesinin

doğal gazın alt ısıl değerine (hesaplamalarda bu değer 8250 kcal/m3 alınacaktır.) ve cihaz

verimine bölünmesi ile bulunacaktır.

Debi( Q ) ve Boru Çapı ( D ) değerlerine bağlı olarak akış hızı ve boru sürtünme kayıp değerleri

tablosundan; Akış Hızı ( v ) ve Boru Sürtünme Kayıp Değeri ( PR / L ) bulunur. Boru sürtünme

kayıp değeri ile devredeki boru uzunluğu ( L ) çarpılarak; devre üzerindeki toplam boru

sürtünme kaybı (PR) bulunur. 31 m3/h’ü aşan debi (Q) değerlerinde akış hızı (V) ve boru

sürtünme kayıp (PR) değeri aşağıdaki formüllerden yararlanılarak bulunur.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 66/84


50 mbarg ve daha düşük basınçlar için :

P1 – P2 = 23.2 x R x Q1.82 / D 4.82 ; P R/L = P1 –P2 (barg)

P1 : Giriş basıncı (bar)

P2 : Çıkış basıncı (bar)

R : Gaz sabiti (R = 0.6 alınır)

Q : Gaz debisi (m³/h)

D : Boru çapı (mm.)

V = 353.677 x Q / (D² x P2)

V : Hız (m/sn) V 6 m/sn olmalıdır.

(PZ) özel direnç kaybı

Özel kayıplar tablosunda kullanılan bağlantı elemanlarına ait sürtünme kayıp katsayıları tespit

edilerek bağlantı adetleri ile çarpılarak aritmetik ortalamasından toplam sürtünme kayıp katsayısı

() bulunur.

PZ = 3,97*10-3 * * v2

Aynı değer akış hızı (v) ve toplam sürtünme kayıp katsayısı () değerlerinden yararlanılarak

(yerel kayıplar tablosundan da) bulunur.

(PH) Yükseklik farkı basınç kaybı/kazancı

PH = 0,049*h

Yükseklik farkı (h) yükselmelerde ( - ), düşmelerde ( + ) alınır.

PƩ Hat üzerindeki toplam basınç kaybı

PƩ = PR + PZ + PH formülü ile hesaplanır.

Deneme-yanılma metoduyla basınç kaybının en çok olabileceği nokta belirlenerek; O hat

üzerinde uzanan devrelerin basınç kayıpları toplanarak kritik devre basınç kayıp (P ) hesabı

yapılır.

Servis kutusu ile yakıcı cihazlar arasındaki basınç kaybı P 1.8 mbar olmalıdır.

Projede daire içi tesisatı gösterilmeyen bağımsız birimler için:

Servis kutusundan sayaç vanası arasındaki basınç kaybı P1.0 mbar olmalıdır.

Aynı kuraldan hareketle yanlızca daire içi tesisatının gösterildiği projelerde:

sayaç çıkışı ile ile yakıcı cihazlara kadar olan basınç kaybı P 0.8 mbar. Olmalıdır.

Bulunan değerlerin her ikiside birlikte sağlanıyorsa seçilen boru çapları kabul edilir.

50 mbarg üstü basınçlar için :

P1 2 – P2 2 =29.160 x L x Q 1.82 / D 4.82

P1 : Giriş basıncı (bar)

P2 : Çıkış basıncı (bar)




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 67/84


L : Boru boyu (1m.)

Q : Gaz debisi (m³/h)

D : Boru (Anma) çapı (mm.)

V = 353.677 x Q / (D² x P2)

V : Hız (m/sn) V 15 m/sn olmalıdır.

Domestik regülatörler sayasçtan sonra tesis edildiği durumlarda gaz teslim noktası ile sayaç

arasındaki hat üzerinde oluşabilecek basınç kaybı en fazla 21 mbar olmalıdır.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 68/84





Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 69/84


Tablo-10 EŞZAMAN FAKTÖRLERİNE BAĞLI DEBİ TABLOSU




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 70/84


Tablo-11 AKIŞ HIZI VE BORU SÜRTÜNME KAYIP DEĞERLERİ




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 71/84


FİTTİNG KAYIP DEĞERLERİ HIZ 0,3 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5 5,5 6 6,5 7 7,5 8 8,5 9 9,5 10 10,5 11 11,5 12 13

1 0,0012 0,002 0,004 0,006 0,008 0,010 0,012 0,014 0,016 0,018 0,020 0,022 0,024 0,026 0,028 0,030 0,032 0,034 0,036 0,038 0,040 0,042 0,044 0,046 0,048 0,052

1,1 0,0014 0,002 0,005 0,007 0,010 0,012 0,014 0,017 0,019 0,022 0,024 0,026 0,029 0,031 0,034 0,036 0,038 0,041 0,043 0,046 0,048 0,050 0,053 0,055 0,058 0,062

1,2 0,0017 0,003 0,006 0,009 0,011 0,014 0,017 0,020 0,023 0,026 0,029 0,031 0,034 0,037 0,040 0,043 0,046 0,049 0,051 0,054 0,057 0,060 0,063 0,066 0,069 0,074

1,3 0,0020 0,003 0,007 0,010 0,013 0,017 0,020 0,023 0,027 0,030 0,034 0,037 0,040 0,044 0,047 0,050 0,054 0,057 0,060 0,064 0,067 0,070 0,074 0,077 0,081 0,087

1,4 0,0023 0,004 0,008 0,012 0,016 0,019 0,023 0,027 0,031 0,035 0,039 0,043 0,047 0,051 0,054 0,058 0,062 0,066 0,070 0,074 0,078 0,082 0,086 0,089 0,093 0,101

1,5 0,0027 0,004 0,009 0,013 0,018 0,022 0,027 0,031 0,036 0,040 0,045 0,049 0,054 0,058 0,063 0,067 0,071 0,076 0,080 0,085 0,089 0,094 0,098 0,103 0,107 0,116

1,6 0,0030 0,005 0,010 0,015 0,020 0,025 0,030 0,036 0,041 0,046 0,051 0,056 0,061 0,066 0,071 0,076 0,081 0,086 0,091 0,097 0,102 0,107 0,112 0,117 0,122 0,132

1,7 0,0034 0,006 0,011 0,017 0,023 0,029 0,034 0,040 0,046 0,052 0,057 0,063 0,069 0,075 0,080 0,086 0,092 0,098 0,103 0,109 0,115 0,120 0,126 0,132 0,138 0,149

1,8 0,0039 0,006 0,013 0,019 0,026 0,032 0,039 0,045 0,051 0,058 0,064 0,071 0,077 0,084 0,090 0,096 0,103 0,109 0,116 0,122 0,129 0,135 0,141 0,148 0,154 0,167

1,9 0,0043 0,007 0,014 0,021 0,029 0,036 0,043 0,050 0,057 0,064 0,072 0,079 0,086 0,093 0,100 0,107 0,115 0,122 0,129 0,136 0,143 0,150 0,158 0,165 0,172 0,186

2 0,0048 0,008 0,016 0,024 0,032 0,040 0,048 0,056 0,064 0,071 0,079 0,087 0,095 0,103 0,111 0,119 0,127 0,135 0,143 0,151 0,159 0,167 0,175 0,183 0,191 0,206

2,1 0,0053 0,009 0,018 0,026 0,035 0,044 0,053 0,061 0,070 0,079 0,088 0,096 0,105 0,114 0,123 0,131 0,140 0,149 0,158 0,166 0,175 0,184 0,193 0,201 0,210 0,228

2,2 0,0058 0,010 0,019 0,029 0,038 0,048 0,058 0,067 0,077 0,086 0,096 0,106 0,115 0,125 0,135 0,144 0,154 0,163 0,173 0,183 0,192 0,202 0,211 0,221 0,231 0,250

2,3 0,0063 0,011 0,021 0,032 0,042 0,053 0,063 0,074 0,084 0,095 0,105 0,116 0,126 0,137 0,147 0,158 0,168 0,179 0,189 0,200 0,210 0,221 0,231 0,242 0,252 0,273

2,4 0,0069 0,011 0,023 0,034 0,046 0,057 0,069 0,080 0,091 0,103 0,114 0,126 0,137 0,149 0,160 0,172 0,183 0,194 0,206 0,217 0,229 0,240 0,252 0,263 0,274 0,297

2,5 0,0074 0,012 0,025 0,037 0,050 0,062 0,074 0,087 0,099 0,112 0,124 0,136 0,149 0,161 0,174 0,186 0,199 0,211 0,223 0,236 0,248 0,261 0,273 0,285 0,298 0,323

2,6 0,0081 0,013 0,027 0,040 0,054 0,067 0,081 0,094 0,107 0,121 0,134 0,148 0,161 0,174 0,188 0,201 0,215 0,228 0,242 0,255 0,268 0,282 0,295 0,309 0,322 0,349

2,7 0,0087 0,014 0,029 0,043 0,058 0,072 0,087 0,101 0,116 0,130 0,145 0,159 0,174 0,188 0,203 0,217 0,232 0,246 0,260 0,275 0,289 0,304 0,318 0,333 0,347 0,376

2,8 0,0093 0,016 0,031 0,047 0,062 0,078 0,093 0,109 0,124 0,140 0,156 0,171 0,187 0,202 0,218 0,233 0,249 0,265 0,280 0,296 0,311 0,327 0,342 0,358 0,373 0,405

2,9 0,0100 0,017 0,033 0,050 0,067 0,083 0,100 0,117 0,134 0,150 0,167 0,184 0,200 0,217 0,234 0,250 0,267 0,284 0,300 0,317 0,334 0,351 0,367 0,384 0,401 0,434

3 0,0107 0,018 0,036 0,054 0,071 0,089 0,107 0,125 0,143 0,161 0,179 0,197 0,214 0,232 0,250 0,268 0,286 0,304 0,322 0,339 0,357 0,375 0,393 0,411 0,429 0,464

3,1 0,0114 0,019 0,038 0,057 0,076 0,095 0,114 0,134 0,153 0,172 0,191 0,210 0,229 0,248 0,267 0,286 0,305 0,324 0,343 0,362 0,382 0,401 0,420 0,439 0,458 0,496

3,2 0,0122 0,020 0,041 0,061 0,081 0,102 0,122 0,142 0,163 0,183 0,203 0,224 0,244 0,264 0,285 0,305 0,325 0,346 0,366 0,386 0,407 0,427 0,447 0,468 0,488 0,528

3,3 0,0130 0,022 0,043 0,065 0,086 0,108 0,130 0,151 0,173 0,195 0,216 0,238 0,259 0,281 0,303 0,324 0,346 0,367 0,389 0,411 0,432 0,454 0,476 0,497 0,519 0,562

3,4 0,0138 0,023 0,046 0,069 0,092 0,115 0,138 0,161 0,184 0,207 0,229 0,252 0,275 0,298 0,321 0,344 0,367 0,390 0,413 0,436 0,459 0,482 0,505 0,528 0,551 0,597

3,5 0,0146 0,024 0,049 0,073 0,097 0,122 0,146 0,170 0,195 0,219 0,243 0,267 0,292 0,316 0,340 0,365 0,389 0,413 0,438 0,462 0,486 0,511 0,535 0,559 0,584 0,632

3,6 0,0154 0,026 0,051 0,077 0,103 0,129 0,154 0,180 0,206 0,232 0,257 0,283 0,309 0,334 0,360 0,386 0,412 0,437 0,463 0,489 0,515 0,540 0,566 0,592 0,617 0,669

3,7 0,0163 0,027 0,054 0,082 0,109 0,136 0,163 0,190 0,217 0,245 0,272 0,299 0,326 0,353 0,380 0,408 0,435 0,462 0,489 0,516 0,543 0,571 0,598 0,625 0,652 0,707

3,8 0,0172 0,029 0,057 0,086 0,115 0,143 0,172 0,201 0,229 0,258 0,287 0,315 0,344 0,373 0,401 0,430 0,459 0,487 0,516 0,545 0,573 0,602 0,631 0,659 0,688 0,745

3,9 0,0181 0,030 0,060 0,091 0,121 0,151 0,181 0,211 0,242 0,272 0,302 0,332 0,362 0,392 0,423 0,453 0,483 0,513 0,543 0,574 0,604 0,634 0,664 0,694 0,725 0,785

4 0,0191 0,032 0,064 0,095 0,127 0,159 0,191 0,222 0,254 0,286 0,318 0,349 0,381 0,413 0,445 0,476 0,508 0,540 0,572 0,603 0,635 0,667 0,699 0,730 0,762 0,826

4,1 0,0200 0,033 0,067 0,100 0,133 0,167 0,200 0,234 0,267 0,300 0,334 0,367 0,400 0,434 0,467 0,501 0,534 0,567 0,601 0,634 0,667 0,701 0,734 0,767 0,801 0,868

4,2 0,0210 0,035 0,070 0,105 0,140 0,175 0,210 0,245 0,280 0,315 0,350 0,385 0,420 0,455 0,490 0,525 0,560 0,595 0,630 0,665 0,700 0,735 0,770 0,805 0,840 0,910

4,3 0,0220 0,037 0,073 0,110 0,147 0,184 0,220 0,257 0,294 0,330 0,367 0,404 0,440 0,477 0,514 0,551 0,587 0,624 0,661 0,697 0,734 0,771 0,807 0,844 0,881 0,954

4,4 0,0231 0,038 0,077 0,115 0,154 0,192 0,231 0,269 0,307 0,346 0,384 0,423 0,461 0,500 0,538 0,576 0,615 0,653 0,692 0,730 0,769 0,807 0,845 0,884 0,922 0,999

4,5 0,0241 0,040 0,080 0,121 0,161 0,201 0,241 0,281 0,322 0,362 0,402 0,442 0,482 0,523 0,563 0,603 0,643 0,683 0,724 0,764 0,804 0,844 0,884 0,925 0,965 1,045

4,6 0,0252 0,042 0,084 0,126 0,168 0,210 0,252 0,294 0,336 0,378 0,420 0,462 0,504 0,546 0,588 0,630 0,672 0,714 0,756 0,798 0,840 0,882 0,924 0,966 1,008 1,092

4,7 0,0263 0,044 0,088 0,132 0,175 0,219 0,263 0,307 0,351 0,395 0,438 0,482 0,526 0,570 0,614 0,658 0,702 0,745 0,789 0,833 0,877 0,921 0,965 1,009 1,052 1,140

4,8 0,0274 0,046 0,091 0,137 0,183 0,229 0,274 0,320 0,366 0,412 0,457 0,503 0,549 0,595 0,640 0,686 0,732 0,777 0,823 0,869 0,915 0,960 1,006 1,052 1,098 1,189

4,9 0,0286 0,048 0,095 0,143 0,191 0,238 0,286 0,334 0,381 0,429 0,477 0,524 0,572 0,620 0,667 0,715 0,763 0,810 0,858 0,906 0,953 1,001 1,049 1,096 1,144 1,239

5 0,0298 0,050 0,099 0,149 0,199 0,248 0,298 0,347 0,397 0,447 0,496 0,546 0,596 0,645 0,695 0,744 0,794 0,844 0,893 0,943 0,993 1,042 1,092 1,141 1,191 1,290

YEREL BASINÇ KAYIPLARI Z (MBAR)

Tablo-12 YEREL BASINÇ KAYIPLARI Z(mbar)




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 72/84


Tablo-13 Bakır Borular için max. Debi ve Çapa Bağlı Akış Hızı (v) ve Özgül Sürtünme Basınç Kaybı

(R) Tablosu




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 73/84


Tablo 14 Boru ekleme parçaları kayıp değerleri

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

TB Q L DN V ΔPR/L

∆PR

(3*6) Ʃᶚ ∆PZ H ∆PH

∆PΣ

(7*9*11)

m3/h m mm m/sn mbar/m mbar - mbar m mbar mbar

1

2

3

.

n

DEBİ

EŞDEĞER

BORU

BOYU

BORU

ÇAPI

BORU İÇ

ÇAPI HIZ

GİRİŞ

BASINCI

ÇIKIŞ

BASINCI

FARK

BASINCI

HAT

NO

Q L DN V P1 P2 ∆P

m3/h m mm m/sn mbar mbar mbar

1

2

.

n

Tablo-15 Boru çapı hesap çizelgesi olan hesap çizelgesi




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 74/84


LOKAL KAYIPLAR ÇİZELGESİ

TESİSAT PARÇASI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

REDÜKSİYON 0,5

DİRSEK 900 0,5

KÜRESEL VANA 0,5

T KOL AYIRMA 1,3

DİRSEK 450 0,3

Σζ

Tablo-16 Lokal kayıplar çizelgesi

Tablo-17 Çelik borularda cidar kalınlığı

20. MUTFAK TESİSATI

20.1. Basınç:

İmalatçı veya ithalatçı tarafından cihaz çalışma basıncının belgelenemediği durumlarda,

mutfak cihazlarının (Kuzine, Benmari, Bek, Boru Bek v.b.) çalışma basıncı en fazla 50

mbarg alınacaktır. Sistem basıncından cihazların çalışma basınçlarına düşme ani kapatmalı

(shut-off’lu)regülatörlerle yapılmalıdır. Regülâtörler cihazların en az 2m öncesine

konulmalıdır.

Çap(mm.) Dış

Çap(mm.)

Cidar

Kalınlığı(mm.

)

İç çap

kalınlığı

(mm)

15 21.3 2.80 15,7

20 26.9 2.90 20,9

25 33.7 3.40 26,6

32 42.4 3.60 35

40 48.3 3.70 40,9

50 60.3 3.90 52,5

65 73.0 5.20 62,6

80 88.9 5.50 77,9

100 114.3 6.00 102,3

125 141.0 6.60 127,8

150 168.3 7.10 154,1

200 219.1 8.18 202,74

250 273.0 9.27 254,46

300 323.0 9.50 304

400 406.0 9.50 387

450 470.0 9.50 451




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 75/84


20.2. Kapasite:

Mutfak tüketiminin belirlenmesinde üretici firmaların vermiş olduğu kapasite değerleri

dikkate alınmalıdır. Üretici kataloğu verilemeyen cihazların kapasitelerinin belirlenmesinde

Tablo-16 esas alınmalıdır.

Cinsi Dış Çap (cm) Kapasite (kcal/h) Tüketim(m3/h)

BEK 12 10500 1,27

BEK 16 13500 1,64

BEK 18 15000 1,82

BEK 23 16000 1,94

İKİLİ BEK 25+16 31000 3,76

Cinsi Uzunluk (cm) Kapasite (kcal/h) Tüketim(m3/h)

KUZİNE ALTI

FIRIN

* 8000 0,97

PASTA FIRINI * 20000 2,4

BENMARİ 100 4000 0,5

BORU BEK 100 7000 0,85

RADYANT(DÖNER) 1 GÖZ 4000 0,48

Not:Boru bek üzerindeki paralel olarak çift göz delinmiş ise kapasite 1.5

ile çarpılır.

Tablo–18 (Sanayi ve Ticari Tip Ocaklarda Tüketim Değerleri)

Endüstriyel tesislerde, kuruluşun talep etmesi durumunda mutfak cihazları tüketimleri için

süzme Sayaç uygulaması yapılabilir. Bu sayaçlar ölçüm için esas alınmaz. Bu işlem için

tesisatlar yapılmadan önce projelendirme safhasında ESGAZ dan onay alınmalıdır.

Mutfaklarda gaz alarm cihazı (ex-proof ) ve buna bağlı selenoid vana kullanılmalıdır.

20.3. Havalandırma:

Tabii havalandırmada alt ve üst menfezlerin dış hava ile direkt temas etmesi sağlanmalıdır.

Mutfak mahalli toprak kotunun altında kalıyor ise havalandırma uygun boyutlarda kanallar

ile sağlanmalıdır. Havalandırma menfez ve kanalları korozyona karşı mukavim, kolay

yanmayan; galvaniz, alüminyum, bakır, DKP sac v.b. malzemelerden imal edilebilir

(TS3419). DKP sac kullanılması durumunda menfez ve kanallar antipas üzeri yağlı boya ile

boyanacaktır. Aynı mahalde bulunan ve toplam kurulu gücü 1000 kW‟a kadar olan cihazların

bulunduğu mahalin havalandırmasında doğrudan dışarı açılan menfezler için yeterli kesit

alanı aşağıdaki formüle gore hesaplanmalıdır.

SA=F x a x 2,25 x (ΣQbr+70)

SA : Alt havalandırma net kesit alanı (cm2 )

F : Menfezin geometrisine bağlı katsayı

F = 1 : Uzun kenarı, kısa kenarının 1,5 katından fazla olmayan dikdörtgen




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 76/84


F = 1 : Dairesel

F = 1,2 : Izgaralı

F = 1,1 : Uzun kenarı, kısa kenarının 5 katına kadar olan dikdörtgen

F = 1,25 : Uzun kenarı, kısa kenarının 10 katına kadar olan dikdörtgen

a : Menfezin ızgara katsayısı

a = 1 : Izgarasız

a = 1,2 : Izgaralı

ΣQbr : Toplam Anma Isıl Gücü (kW)

Aynı mahalde bulunan ve toplam kurulu gücü 1000 kW‟ın üzerine olan cihazların bulunduğu

mahalin havalandırmasında toplam anma ısıl gücünün her 1 kW‟ı için 1,6 m3/h hava ihtiyacı

vardır. Buradan hareketle doğrudan dışarı açılan menfez için gerekli kesit alanı aşağıdaki

formül ile hesaplanmalıdır.

SA= ΣQbr/3600

ΣQbr :Toplam Anma Isıl Gücü (kW)

SA :Menfez Kesit alanı ( m2 )

Mutfak mahalindeki pis hava atış miktarı, toplam anma ısıl gücünün her 1kW‟ı için 0,5m3/h

olmalıdır. Buradan hareketle pis hava atışı için gerekli menfez kesit alanı aşağıdaki formül

ile hesaplanmalıdır.

Sü = SAx0,6

Sü : Pis Hava Atışı için net kesit alanı (m2)

Menfez üzeri dükdörtgen deliklerle kısa kenar en az 10mm olmalıdır. Izgara kafes v.b. lerin

göz aralıkları en az 10x10mm olmalıdır. Havalandırma için kanatların kullanılması

durumunda hesaplamalar için TS 7363 standardı uygulama kuralları dikkate alınmalıdır.

Alt havalandırma kanalları; açık yanmalı mutfak cihazlarının yanma rejimini etkilememesi

için cihazlardan yeterli uzaklığa yerleştirilmelidir. Alt ve üst havalandırma açıklıklarının

mümkün olduğunca birbirine zıt cephelerde yerleştirilmesi tavsiye edilir.

20.4. Yakıcı Cihaz Bağlantıları:

Her cihazın girişine bir adet kesme vanası mutlaka konulmalıdır. Cihaz bağlantıları cihaz

vanası ile cihaz bağlantı rakoru arasına yerleştirilen bükülebilir, esnek, ondüleli, paslanmaz

çelik hortumdan oluşmalıdır. Cihaz esnek bağlantı elemanı TS 10670 veya TS EN 14800’e

uygun olmalıdır. Esnek bağlantı elemanı alev ve sıcak gazlardan etkilenmeyecek bir biçimde

yerleştirilmelidir. Mutfak cihazlarının gaz hattı bağlantılarında kullanılacak olan esnek

bağlantı hortumunun uzunluğu TS EN 14800 standardında belirtilen maksimum değeri

geçmemelidir.

Üreticinin uygun gördüğü durumlarda diğer bağlantı Şekilleri, standartlara uygun olması

koşuluyla kabul edilir. Endüstriyel mutfaklardaki mevcut mekanik havalandırma sistemleri,

sistem değerlerinin ESGAZ tarafından kabul edilmesi halinde kullanılabilir.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 77/84


20.5. Mutfak cihazları emniyet ekipmanları

20.5.1. Alev denetleme tertibatı:

Denetlenen alevin kaybolması halinde, gaz beslemesini kapatan bir tertibattır. Sadece ana

brülörün gaz beslemesi kapatılıyorsa basit kontrol olarak adlandırılır. Hem ana brülörün hem

de ateşleme brülörünün gaz beslemesi kapatılıyorsa tam kontrol olarak adlandırılır.

20.5.2. Alev Dedektörü:

Alevin doğrudan etki ettiği alev denetleme tertibatı algılama elemanının bir parçasıdır. Bu

etki sinyale çevrilerek doğrudan veya dolaylı olarak kapatma valfine iletilir.

20.5.3. Sıcaklık Regülatörü (Termostat):

Cihazın çalışmasını; açıp-kapatmak, açıp-düşük hızda çalıştırmak veya oransal kontrol ile

kontrol altında tutarak sıcaklığın belli sınırlar içinde önceden tespit edilen değerde sabit

kalmasını sağlayan parçadır.

20.5.4. Aşırı Isı Sınırlama Tertibatı:

El ile ayarlanabilen ve sıcaklığın önceden belirlenen emniyetli bir değerde sınırlanmasını

temin eden tertibattır. Burada belirtilen emniyet kuralları TS EN203 kapsamındadır. Burada

belirtilmeyen hususlarda TS EN 203e bakılmalıdır.

21- TALİMAT VE TAVSİYELER

21.1 TALİMATLAR:

1-ESGAZ’dan yetki belgesi almamış firmalar kesinlikle dönüşüm çalışması yapmayacaktır.

2- Yetki belgesi alan firmalar dönüşüm ve tesisatlarda görevlendirecekleri tüm elemanları,

doğal gaz çalışmalarında emniyet kuralları, teknik kurallar, müşteri ilişkileri ve ayrıca acil

durumlarda alınacak önlemler ile ilgili bilgilendireceklerdir.

3- Firmalar, Doğal Gaz tesisat yapımı veya dönüşümü işlemlerinde ESGAZ’ın kontrolündeki

gaz hatlarına veya şebekeye takılmış olan herhangi bir ekipmana kesinlikle müdahale

etmeyecek, çalışmalarda böyle bir ihtiyaç ortaya çıkarsa konu acilen gaz kuruluşlarının acil

arıza servislerine (187) bildirilecektir.

4-Firmalar dönüşüm işlerini tamamladıktan sonra apartman yöneticisi ve kapıcıya veya ilgili

kişiye doğal gaz kullanımında genel emniyet kuralları ve acil durum önlemleri konusunda

eğitim verecek, ayrıca tüm malzemeler için de yazılı işletme talimatları hazırlayıp imza

karşılığı aynı şahıslara teslim edecektir. Kazan dairesi talimatnameleri kazan dairesinin kolay

görünür bir yerine firmalarca asılacaktır.

5- Firmalar çalışma esnasında her türlü emniyet tedbirini almak mecburiyetindedir.

6- Can ve mal emniyeti açısından gaz kaçağı durumunda, tüm kazan dairelerinde selenoid

vana ve selenoid vanaya kumanda edilebilecek şekilde sesli siren ve tercihen ışıklı sinyal

verecek gaz alarm cihazı takılması zorunludur.




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 78/84


7- Doğal gaz tesisatlarına, deprem anında tesisattaki gaz akışını kesecek deprem vanası

konulmalıdır. Bu tür gaz kesme cihazları (mekanik, elektronik veya elektro-mekanik) bina

dışına yerleştirilmelidir.

21-2 TAVSİYELER:

1- Yakıtta ekonomi sağlanması ve çevre kirliliğini en aza indirmek bakımından gazlı merkezi

yakma tesisleri, dış hava sıcaklığına bağlı otomatik (3 veya 4 yollu vanalı vb.) kumanda

tertibatı ile donatılacak biçimde tasarımlanmalı ve yapılmalıdır (TS 3818’e göre mecburidir).

Otomatik kumandanın fonksiyonunu gereğince yapılabilmesi için ısıtma sisteminin bütün

devreleri (TS 2164) eş dirençli olarak tasarımlanmalıdır. Sistem ile proje ve detaylarının

düzenlenmesinde TS 2164’de yer alan kurallara tam olarak uyulmalıdır.

Otomatik kumanda sisteminde kullanılacak alet ve cihazlar, amaca uygun boyut yapı ve

özellikte olmalıdır. Sistemin,Yönetmeliğin 24. madde hükmü saklı kalmak kaydı ile makul

bir süre garantili çalışması için yapımcısı tarafından kontrol ve garanti edilmesi

sağlanmalıdır. Bu amaçla sistemin bakım ve ayarlanması için periyodik bakım

sözleşmelerinin yapılması teklif ve tavsiye edilir.

2- Bireysel kalorifer tesisatlarında ısı ekonomisi sağlanması amacıyla ısıtılan hacimlere oda

termostadı ve/veya radyatörlere termostatik vana takılması tavsiye edilir.

3- Isı ekonomisi bakımından ısı üreticilerinin yerleştirdiği mahallerdeki bütün sıcak su

boruları ısı yalıtımına tabi tutulmalıdır. Isı yalıtımının ısı gerginlik direnci en az 0,65 m2K/W

olmalıdır.

22 ATIF YAPILAN STANDARTLAR

S.NO TS NO TARİHİ AÇIKLAMA

1 TS11 EN 10242 26.04.2000 Boru bağlantı parçaları –Dökme Demir

Temperlenmiş, Diş Açılmış

2 TS 615 EN 26 18.09.1997 Ani su ısıtıcılar (Şofbenler)-gaz yakan

atm. Brülörlü

3 TS 61–1.2.3...65 19.04.1994 Vidalar (Biçim ve boyutlar)

4 TS EN 88-1 12.04.2012

Gaz cihazları için basınç regülatörleri ve

birleşik emniyet tertibatları - Bölüm 1:

Basınç regülatörleri - Giriş basıncı 50

kPa’a kadar (50 kPa dahil)

5 TS EN 88-2 24.04.2008

Gaz cihazları için basınç regülâtörleri ve

birleşik emniyet tertibatları - Bölüm 2:

Basınç regülatörleri - Giriş basıncı 500

mbar’dan 5 bar’a kadar (5 bar dahil)

6 TS EN 161 22.11.2011

Otomatik kapama valfleri- Gaz Brülörleri

ve gaz cihazları için

7 TS EN 297 28.09.1995

Gaz yakan merkezi ısıtma kazanları anma

ısı yükü 70 kW‟yi aşmayan atm. Brülörlü

B11 ve B11s tipi kazanlar

8 TS 377-3..7 29.04.2005 Kazanlar, çelik malzemeden (kaynaklı)




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 79/84


EN 12953-3..7 silindirik, (Tasarım bas. 2.5 – 5 bar)

9 TS EN 1057+A1

09.11.2010 Bakır Ve Bakır Alaşımları - Sağlık ve

Isıtma Uygulamalarında Su ve Gaz

Taşımada Kullanılan Dikişsiz Yuvarlak

Bakır Borular

10 TS 430 20.11.1984 Kazanlar-Dökme demirden

11 TS EN 483 29.03.2001 Merkezi ısıtma kazanları-gaz yakan anma

ısı yükü 70 kW‟yi aşmayan C Tipi

kazanlar.

12 11 TS 497 10.04.1991 Kazanlar-Çelik malzemeden (Kaynaklı)

13 TS EN 613 29.04.2002 Müstakil gaz yakan konveksiyonlu

ısıtıcılar

14 TS EN 625 28.09.1995 Merkezi ısıtma kazanları- gaz yakan anma

ısı yükü 70 kW‟yi aşmayan kombine

kazanlar -birleşik ısıtma kazanları

(kombi) Kullanım suyu üretim için

15 TS EN 677 03.04.2007 Gaz yakan merkezi ısıtma kazanları anma

ısı yükü 70 kW‟yi aşmayan yoğuşmalı

kazanlar için belirli Şartlar

16 TS EN 1759-1 24.06.2010 Bu Standard, tek sistemli flanşlar için,

Sınıf kısa gösterilişli Sınıf 150 ila Sınıf

2500 ve NPS ½ ila NPS 24 anma boyutlu

dairesel çelik flanşlar için kuralları

kapsar.

16 TS EN 1092-1 24.06.2010 Bu Standard, flanşların bir tek serisi için

PN 2,5’ten PN 400’e kadar ve anma

boyutları DN 10’dan DN 4000’e kadar

olan PN kısa gösterilişli dairesel çelik

flanşlar için kuralları kapsar.

17 TS EN 837 14.06.2012

Basınç Ölçerler-Bölüm 1: Burdon Borulu

Basınç Ölçerler-Boyutlar, Ölçme,

Özellikler ve Deneyler

18 TS 901-2 09.04.2009 Lifli ısı ve ses yalıtma malzemesi

19 TS EN 14336 06.12.2007

Binalarda sıcak sulu ısıtma santrallerinin

düzenlenmesi

20 TS 2164 18.10.1983 Kalorifer tesisatı projelendirme kuralları

21 TS 2165 28.04.1994

Bacalar, baca boyutlarının yakma tekniği

bakımından hesaplanması- Terimler ve

ayrıntılı hesap metotlar

22 TS EN 10298 02.03.2010

Çelik borular ve bağlantı parçaları

Karada ve denizde döşenen boru

hatlarında kullanılan Çimento harcı ile iç

yüzey kaplaması

23 TS 2192 21.04.1976 Kalorifer tesisatı yerleştirme kuralları.

24 TS EN 10088-1 07.12.2006 Bu Standard, ana özelliklerine göre




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 80/84


korozyona dirençli çelikler, ısıya dayanıklı

çelikler ve sürünmeye dayanıklı çelikler

olarak alt bölümlere ayrılan ve bu

standarda belirtilerek Çizelge 1’de verilen,

paslanmaz çeliklerin kimyasal bileşimini

kapsar.

25 TS 2649 06.03.2008

Boru bağlantı parçaları, çelik (kaynak

ağızlı veya flanşlı)

26 TS 377-6 EN 12953-6 29.04.2005 Silindirik kazanlar – Bölüm 6:

KazanDonanımı için özellikler

27 TS 2838 16.06.1977 Alçak basınçlı buhar üreticilerinde

güvenlik kuralları

TS EN 12952-1..17 17.04.2007

Bu Standard, hacimleri 2 litreden fazla

olan, 110ºC’dan fazla bir sıcaklıkta ve 0.5

bargdan büyük müsaade edilebilir

basınçta buhar ve/veya sıcak su üretimi

için kullanılan su borulu kazanlara ve

aynı zamanda yardımcı tesisatı (diğer tesis

donanımları) kapsar.

29 TS EN 764-1 23.01.2007

Bu Standard, basınç, sıcaklık, hacim ve

anma boyutları göz önünde tutularak

97/23/EC Avrupa Direktifi ile ifade

edildiği üzere basınç donanımı için

kullanılmak üzere temel terimlerin ve

sembollerin tariflerini kapsar

30 TS 3419 24.04.2002

Havalandırma ve iklimlendirme

tesislerinin projelendirilmesi kuralları

31 TS 3541 05.04.1983 Mineral liften ısı yalıtım malzemesinin

ısıtma ve havalandırma tesisatına

uygulamasının kuralları

32 TS 4040 25.10.1983 Kazanlar-Isı tekniği ve ekonomisi

açısından aranacak özellikler

33 TS 4041 25.10.1983 Kazanlar-Anma ısı gücü ve verim

deneyleri esasları.

34 TS 5139 07.04.1987 Çelik borular-Korozyona karşı korumak

için polietilen ile kaplanması kuralları

35 TS EN 10289 12.04.2004

Kıyıda ve kıyıdan uzaktaki boru

hatlarında kullanılan çelik borular ve

bağlantı parçaları

36 TS 5141 EN 12954 26.04.2003

Yeraltı çelik boru hatlarının Katolik

korunması

37 TS 61-210 19.04.1994 Bağlama elemanları, vidalar.

38 5477 EN 12261 13.01.2011 Gaz Sayaçları-Türbin Tipi Sayaçlar

39 TS 5826 29.04.1988 Reglaj kuralları-Doğalgaz bölge

regülatörleri için

40 TS 5827 29.04.1988 Bina içi tesisatlarda doğalgaz basınç reglaj




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 81/84


kuralları (Giriş bas. max. 25 mbar olan)

41 TS 5834 30.04.1988 Doğalgaz boru hatlarında gaz basıncı

reglaj kuralları

42 TS 5910 EN 1359 13.04.1999 Gaz Sayaçları-Diyaframlı

43 TS 6047-2 EN 10208-

2

13.10.2005 Yanıcı akışkanlar için boru hatları – Çelik

borular - Teknik teslim şartları - Bölüm 2:

Sınıf B özellikli borular

44 TS EN 1555-

3:2010(EN)

19.07.2012 Plâstik boru sistemleri – Gaz yakıtların

taşınmasında kullanılan- Polietilenden

(PE) – Bölüm 3: Ekleme Parçaları

45 TS 6565 21.02.1989

Gaz dağıtım Şebekelerinde basınç

kayıplarının hesaplanması

46 TS EN 287 1:2011 31.01.2012

Kaynakçıların yeterlilik sınavı Ergitme

kaynağı. Çelikler

47 TS 7363 04.12.2008

Doğalgaz bina iç tesisatı projelendirme ve

uygunluk kuralları

48 TS 8415 13.04.1990 Doğalgaz boru hattı donanımında

kullanılan terimler ve tarifler.

49 TS EN 257:2010 13.01.2011 Termostatlar-Mekanik gaz yakan cihazlar

için

50 TS 9808 04.02.1992

Contalık malzemeler-Elastomerik iç

tesisat-Gaz armatürlerinde kullanılan

51 TS 9809

13.03.2001 Küresel vanalar, yanıcı gazlar

(doğalgaz, havagazı, LPG için) (DN 65 –

DN 500)

52 TS 10276 22.04.1992 Filtreler, dâhili gaz tesisatlarında

kullanılan.

53 TS 10624/T1

04.02.2010

Gaz regülâtörleri yanıcı gazlar (doğalgaz,

havagazı, LPG için) giriş basıncı 0.2 - 4

bar‟ kadar

54 TS 10670/T3

28.05.2009

Metal Hortum Takımları-Ondüleli-Çelik-

Bina içinde Kullanılan-Gaz Yakan

Cihazların (0,5 bar’dan (0,5 bar dâhil)16

bar’a kadar) Emniyetli bağlantısı İçin

55 TS EN 12405-1 03.04.2008

Bu Standard, EN 437’de belirtilen 1. ve 2.

aile yanıcı gazların hacimlerini ölçmede

kullanılan, gaz sayaçlarıyla ilgili gaz-

hacim elektronik dönüşüm tertibatlarının

yapılış, çalışma, emniyet ve uyumluluğu ile

ilgili özellik ve deneyleri kapsar

56 TS 10878 13.04.1999

Esnek Borular ve Bağlantı Elemanları-

Ondüleli Paslanmaz Çelik-Gaz Tesisatında

Kullanılan (0,1 MPa'A Kadar

57 TS 10880 21.04.1993

Kompansatörler-Çelik körüklü gaz boru

hatları ve Tesislerinde kullanılan




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 82/84


58 TS 10908 22.04.1993

AR-Contalık levhalar, gaz armatürleri

cihazları ve boru hatlarında kullanılan (

max. 100 bar‟a kadar)

59 TS 10910 22.04.1993

Contalık levhalar, lastik, mantar ve asbest

esaslı gaz armatürleri ve cihazlarda

kullanılan

60 TS10942EN377/A1

27.12.2005

Yağlayıcılar, yanıcı gaz ortamında çalışan

gaz armatürleri ve kontrol cihazları için

61 TS EN 751–1,2,3 10.11.1998 Contalık malzemeler,

62 TS 10945 24.04.1993

Contalık malzemeler – Yeraltı gaz boru

hattı bağlantı yerlerinin sonradan

sızdırmazlığı için kullanılan.

63 TS EN 14291 24.04.2006 Köpük oluşturan çözeltiler- Gaz

tesisatında kaçak tespiti için

64 TS EN 298:2012 19.07.2012

Gaz veya sıvı yakıt yakan cihazlar ve

ocaklar için otomatik bek kumanda

sistemleri

65 TS EN 1854 13.07.2010 Basınç algılama tertibatları. Gaz

brülörleri ve gaz yakan cihazlar için

66 TS 11381 28.04.1994

Yanma havası kapama klapeleri, mekanik

kumandalı

67 TS 11382 28.04.1994 Bacalar-Çelik (Endüstriyel)

68 TS EN 1856–1 05.06.2012 Bacalar - Metal bacalar için kurallar

69 TS EN 13084-1 30.04.2008 Bacalar – Serbest duran – Bölüm 1: Genel

kurallar

70 TS EN 13084-7 21.02.2012

Bacalar-Serbest duran-Bölüm 7: Tek

duvarlı çelik bacalar ve çelik astarlarda

kullanılan silindirik çelik mamullerin

teknik özellikleri

71 TS EN 13084-8 19.06.2007

Endüstriyel bacalar – Serbest duran –

Bölüm 8: Taşıyıcı bir yapıya asılı baca

sistemi – tasarım ve uygulama

72 TS 11384 28.04.1994

Bacalar- Konut vb. bina bacaları, ekleme

parçaları, tasarım ve yapım kuralları.

73 TS 11385 28.04.1994

Bacalar-Konut vb. binalar için deney

bacaları deneyleri için Şartlar ve

değerlendirme kriterleri (Kuralları)

74 TS 11386 28.04.1994

Bacalar-konut ve benzeri binalar için

tasarım ve yapım kuralları TS 11387

28.04.1994 Bacalar-Konut vb. binalarda

baca temizleme tertibatı yapım kuralları

75 TS EN 13384-

2:2003+A1:2009

19.07.2012

Bacalar – Isı ve akışkan dinamiği

hesaplama metotları – Bölüm 2: Birden

çok ısıtma tertibatına bağlı bacalar

76 TS EN 13384-1+A2 31.01.2012 Bacalar - Isı ve akışkan dinamiği




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 83/84


hesaplama metotları - Bölüm 1: Tek ısıtma

tertibatına bağlı bacalar

77 TS EN 334+A1 23.03.2010 Gaz basınç regülatörleri – Giriş basıncı100

bar’a kadar olan

78 TS 11391 28.04.1994 Gaz brülörleri-Atmosferik, genel kurallar

79 TS 11393 28.04.1994

Gaz tüketim cihazları-Vantilatörsüz

atmosferik brülörlü, terimler kurallar ve

deneme

80 TS 11394+T3 28.05.2009

Metal olmayan hortum takımları – Gaz

yakan cihazların(10kPa'akadar) emniyetli

bağlantılarında kullanılan Bağlantı fişli

gaz hortumları ve gaz bağlantı armatürleri

81 TS 11396 28.04.1994 Yakma tesisleri elektrik donanımı

82 TS 11505 13.12.1994

Boru ekleme parçaları –sökülebilir - metal

gaz boruları için

83 TS EN 14382+A1 22.03.2011

Gaz basıncı ayarlama istasyonları ve

tesisleri için güvenlik cihazları - 100 bar’a

kadar olan giriş basınçları için emniyetli

gaz kapama cihazları

TS 12514 15.12.1998

Birleşik Isıtma Cihazları "Kombi" Gaz

Yakan, Atmosferik Brülörlü- Anma Isı

Gücü 70 kW'ı Geçmeyen- Montaj

Kuralları

TS EN 416–1 13.07.2010

Isıtıcılar - Gaz yakan - Radyant borulu-

Konut dışı kullanımlar için - Tek brülörlü

- Tavana asılan Bölüm 1: Emniyet

TS EN 419–1 19.01.2010

Isıtıcılar- Gaz Yakan- Parlak Radyant-

Tavana Asılan- Konut Dışı Mahallerde

Kullanılan-Bölüm 1: Emniyet Kuralları

TS EN 656 10.05.2001

Gaz yakan merkezi ısıtma kazanları anma

ısı yükü 70 kW-300 kW olan atmosferik B

Tipi kazanlar

TS EN 777–1,2,3,4 05.04.2011

Isıtıcı Sistemler- Radyant Tüplü- Gaz

Yakan- Çok Brülörlü- Tavana Asılan-

Konut Dışı Kullanım İçin-

TS EN 1643 06.03.2008

Vana doğrulama sistemleri - Gaz

brülörleri ve gaz yakan cihazların

otomatik kapama vanaları için

TS EN 1266

30.01.2007

Konveksiyonlu, müstakil ısıtıcılar-Gaz

yakan-yanma havası ve/veya yanma

gazları bir fan yardımıyla sevk edilen

TS 12884 29.04.2002

Gaz Kesme Cihazları- Otomatik- Sismik

Hareketi Algılayan

TS ISO 8528–5 20.04.2004

Gidip gelme hareketli içten yanmalı

motorla tahrik edilen alternatif akım




Revizyon Tarihi

Revizyon No

Sayfa No 84/84


jeneratör grupları

TS 4363

11.12.1984

Doğal Zeminlerin Elektrik Özgül

Dirençlerinin Sahada Tayini-Wenner Dört

Elektrod Metodu İle

TS EN 1555-2,2010 19.07.2012

Plâstik boru sistemleri – Gaz yakıtların

taşınmasında kullanılan- Polietilenden

(PE) – Bölüm 2: Borular

TS EN 682 16.04.2003

Elastomerik contalar-gaz ve hidrokarbon

sıvıların taşınmasında kullanılan boru ve

ekleme parçaları contalarının malzeme

özellikleri

TS EN 331 23.03.1999 Vanalar-bina gaz tesisatı için elle

kumandalı-küresel ve dipten yataklı konik

tapalı vanalar

TS EN 1854 13.07.2010

Basınç Algılama Tertibatları-Gaz

Brülörleri ve Gaz Yakan Cihazları İçin

TS EN 676+A2 05.04.2011 Brülörler – otamatik üflemeli – gaz

yakıtlar için

TS 11672 11.04.1995 Doğalgaz bölge reglaj istasyonları giriş

basıncı 0,4 MPa-2,5 MPa (4 bar 25 bar)

olan

TS EN 12480 17.04.2008 Gaz sayaçları – Döner yer değiştirmeli gaz

sayaçları

TS5910EN1359/A1 06.03.2008 Gaz sayaçları-diyaframı

TS EN 13067 07.04.2005 Kaynakçı nitelik sınavları-plastik kaynağı

yapan personel-kaynaklı termoplastik

kademeler

TS EN 14161:2011 31.01.2012 Petrol ve doğalgaz endüstrisi-Boru hattı ile

taşıma sistemleri

TS 5141 EN 12954

26.04.2003 Yer altı çelik boru hatlarının katodik

korunması kuralları

TS EN 298:2012(EN) 19.07.2012 Gaz veya sıvı yakıt yakan cihazlar ve

ocaklar için otomatik bek kumanda

sistemleri

TSEN12953:2012(EN) 05.06.2012 Silindirik boylar-Bölüm 1:Genel

doküman no st.12.02 yayın tarihi 01.05.2015 esgaz İÇ...

Documents