Odwiedź www.localmanagement.eu by dowiedzieć się więcej na temat Euro-pejskiego Partnerstwa na rzecz Zintegrowanego Zarządzania Zrównoważonym Rozwojem i zapoznać się z podręcznikiem dotyczącym systemu zintegrowanego

Dlaczego władze lokalne i regionalne wdrażają system zarządzania zrównoważonym rozwojem?

Sześć powodów, dla których warto wdrażać system zarządzania

zrównoważonym rozwojem

Sześć przykładów europejskich miast-liderów z Węgier, Polski i Rumuniia

Spis treści WSTĘP – ARGUMENTY PRZEMAWIAJĄCE ZA SYSTEMEM ZINTEGROWANEGO ZARZĄDZANIA

ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE: DLACZEGO WŁADZE LOKALNE I REGIONALNE POWINNY WDRAŻAĆ IMS? ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE W SKRÓCIE

ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ NA POZIOMIE LOKALNYM NA WĘGRZECH

ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ NA POZIOMIE LOKALNYM W POLSCE ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ NA POZIOMIE LOKALNYM W RUMUNII

ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE ZWIĘKSZA SZANSE POZYSKANIA ZEWNĘTRZNYCH ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA

ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE ZWIĘKSZA ATRAKCYJNOŚĆ MIASTA

ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE: JAK STAĆ SIĘ PRZYKŁADEM DLA INNYCH MIAST?

ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE: OCHRONA ŚRODOWISKA MOŻE PRZERODZIĆ SIĘ W STRATEGIĘ EKONOMICZNĄ

ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE SPRZYJA WSPÓŁPRACY PONAD PODZIAŁAMI ADMINISTRACYJNYMI

ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE ZWIĘKSZA SKUTECZNOŚĆ I WYDAJNOŚĆ WŁADZ LOKALNYCH

3

4

5

6

6

7

8

10

12

14

16

17

Niniejsza broszura została opracowana w ramach projektu “CHAMP – Climate Change through Managing Urban Europe-27 Plat-form”. Projekt został sfinansowany ze środków instrument finansowego UE Life+, German Federal Ministry for the Environment, Nature Conservation and Nuclear Safety oraz German Federal Environment Agency, w ramach Advisory Assistance Programme for Environmental Protection in the Countries of Central and Eastern Europe, the Caucasus and Central Asia. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autorów.

Zespół redakcyjny: Sven Schulz i Marion Hammerl (Lake Constance Foundation, Niemcy), Mihai Baltadori Florin Baciu (Foundation of Professional Training in Public Administration in Sibiu, Rumunia), Karolina Maliszewska i Joanna Klak (Fundacja Sendzimira, Polska), Zita Egerszegi

2

Argumenty przemawiające za systemem zintegrowanego zarządzania Miasta i regiony są strukturami złożonymi i dynamicznymi. Wg danych Europejskiej Agencji Środowiska 80% ludności UE zamieszkuje obszary miejskie. Codzienne wybory jakie mieszkańcy miast podejmują sumują się, wywierając wpływ na środowisko. Miasta są odpowiedzialne za ok. 75% globalnej emisji CO2 i zużywają ok. 75% zasobów naturalnych. Wybór technologii w przemyśle, sposób ogrzewania szkół i szpitali, polityka prowadzenia zakupów przez instytucje publiczne, wszystko to przyczynia się do generowania odpadów i zanieczyszczeń. Również indywidualne wybory, dokonywane w gospodarstwach domowych, sumują się i oddziaływają na środowisko. Ponadto, miasta znajdują się pod wpływem działań podejmowanych poza ich granicami. Praktyka planowania przestrzennego w sąsiadujących ośrodkach określa wzorce trans-portu. Polityki na poziomie regionalnym i narodowym mają wpływ na funkcjonowanie całego społeczeństwa, a polityki i regulacje unijne wpływają na funkcjonowanie państw.

Obserwujemy obecnie wzrost wymagań dotyczących zarządzania obszarami zurbanizowanymi. Miasta muszą postępować zgodnie z obowiązującym prawem i spełniać minimalne obowiązujące standardy. Wiele unijnych dyrektyw, np. w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, zarządzania jakością powietrza, ramowa dyrektywa wodna, dyrektywy dot. fauny i flory itp., wprowadza obowiązek prowadzenia monitoringu i sprawozdawczości na poziomie miast. Zapewnienie realizacji celów wyznaczonych przez europejskie strategie, jak na przykład Europa 2020 – unijna strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu wraz z 7 inicjatywami przewodnimi stymulującymi wzrost gospodarczy i zatrudnienie, wymaga działań ze strony władz lokalnych i regionalnych. Jednocześnie konieczność podejmowania i koordynowania działań na różnych poziomach organizacyjnych, potrzeby związane z rozwojem regionalnym oraz rosnące oczekiwania społeczeństwa, przyczyniają się do zwiększenia złożoności procesów i strukturzarządzania na poziomie lokalnym. Taka sytuacja wymaga innowacyjnych i kreatywnych rozwiązań.

Zarządzanie środowiskowe nie jest jedynym zadaniem stojącym przed władzami miast. Zasadniczym celem polityki lokalnej jest dążenie do spełniania potrzeb mieszkańców. Realizując ten cel, trzeba stawić czoła wielu wyzwaniom, takim jak napływ ludności, zapewnienie mieszkańcom odpowiedniej infrastruktury, opieka nad dziećmi i osobami starszymi, przeciwdziałanie zmianom klimatycznym. Miasta muszą sprostać różnorodnym trudnościom, dysponując ograniczonymi zasobami.

Jeśli zurbanizowana Europa ma osiągnąć zrównoważony rozwój, potrzebuje sprawnych narzędzi, które ułatwią proces zarządzania zrównoważonym rozwojem i umożliwią faktyczne przełożenie wielu strategii i programów z poziomu euro-pejskiego i narodowego na działania władz na szczeblu lokalnym. System zintegrowanego zarządzania (ang. Integrated Ma-nagement System - IMS) jest właśnie takim narzędziem. Umożliwia podjęcie efektywnych, sprawnych i wydajnych działań będących odpowiedzią na wyzwania stojące przed współczesnymi miastami i regionami. Miasta wdrażające IMS podkreślają, że zintegrowane podejście umożliwia im lepszy wgląd w zależności przyczynowo-skutkowe między podejmowanymi decyz-jami, realizowanymi działaniami i osiąganymi wynikami. IMS pozwala różnym uczestnikom procesu zarządzania zobaczyć wpływ, jaki ich praca wywiera na działania innych. Dzięki temu władze miejskie mogą reagować na czas i prowadzić działania różnych sektorów administracji w jednym kierunku, by poprzez współpracę osiągać wspólne cele.

Wdrażanie IMS zwiększa wiarygodność lokalnej władzy w oczach regionalnych, krajowych czy też wspólnotowych orga-nizacji oferujących wsparcie finansowe. IMS stanowi dla nich bowiem gwarancję, że środki z dotacji, grantu czy też fundu-szy europejskich zostaną wykorzystane w sposób transparentny i efektywny. Władze lokalne wdrażając IMS dają sygnał in-westorom, mieszkańcom i innym interesariuszom, że planowanie rozwoju lokalnego opiera się na podejściu przemyślanym, długookresowym i profesjonalnym.

Marion Hammerl Holger RobrechtLake Constance Foundation ICLEI-Local Governments for Sustainability

3

4

ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE: DLACZEGO WŁADZE LOKALNE I REGIONALNE POWINNY WDRAŻAĆ IMS?

ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE ZWIĘKSZA SZANSE POZYSKANIA ZEWNĘTRZNYCH ŹRÓDEŁ FINANSOWANIAStudium przypadku: Trzebinia (Polska)

Gmina Trzebinia jest pierwszą jednostką samorządu terytorialnego w Polsce, w której jeden z wydziałów Urzędu Miasta uzyskał prestiżowy certyfikat EMAS. Dzięki wdrożeniu EMAS wzrosła wydajność wykorzystania zasobów, którymi dysponuje miasto. Ponadto system zarządzania gwarantuje wywiązywanie się ze wszystkich krajowych i wspólnotowych zobowiązań, a realizowane projekty są wdrażane w sposób efektywny. Wszystko to zwiększa szanse miasta na pozyskiwanie dodatkowych zewnętrznych źródeł finansowania.

ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE ZWIĘKSZA ATRAKCYJNOŚĆ MIASTAStudium przypadku: Bydgoszcz (Polska)

Bydgoszcz dostrzegła, że miasta atrakcyjne dla mieszkańców i inwestorów są miastami odnoszącymi sukcesy. Dlatego mi-asto przystąpiło do rewitalizacji kluczowych obszarów. Proces ten oparty został na podejściu kompleksowym i bazował na zakrojonej na szeroką skalę współpracy z interesariuszami.

ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE – JAK STAĆ SIĘ PRZYKŁADEM DLA INNYCH MI-AST? STUDIUM PRZYPADKU: AGENCJA KOORDYNUJĄCA ROZWÓJ REJONU JEZIORA BALATON (WĘGRY)

Agencja Koordynująca Rozwój Rejonu Jeziora Balaton trzykrotnie otrzymała prestiżową nagrodę EMAS. Ten, jak i inne sukce-sy są efektem podejmowanych przez Agencję działań, które czynią z niej jednego z liderów administracji lokalnej w Europie.

ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE - OCHRONA ŚRODOWISKA MOŻE PRZERODZIĆ SIĘ W STRATEGIĘ EKONOMICZNĄStudium przypadku: Balatonalmádi (Węgry)

Działania podjęte przez miasto Balatonalmádi doprowadziły do ograniczenia negatywnego oddziaływania miasta na środowisko. Dzięki poczynionym postępom zaczęto rozważać możliwość utworzenia „Zrównoważonego parku technologi-cznego”, w którym zastosowane mają być najnowsze technologie.

ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE SPRZYJA WSPÓŁPRACY PONAD PODZIAŁAMI ADMINISTRACYJNYMIStudium przypadku: Związek wsi Dumbrava Narciselor (Rumunia)

Związek wsi Dumbrava Narciselor poprzez jasne określenie wspólnych priorytetów dla całego regionu przyczynił się do powstania silnych powiązań, ponad granicami administracyjnymi.

ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE ZWIĘKSZA SKUTECZNOŚĆ I WYDAJNOŚĆ WŁADZ LOKALNYCHStudium przypadku: Sybin (Rumunia)

W 2007 roku miasto Sybin zostało wybrane Europejską Stolicą Kultury. Stanowiło to dla miasta wielką szansę, ale powodowało także pewne wyzwania. Pojawiła się obawa, że działania i inwestycje podejmowane w związku z wydarzeniami związanymi z Europejską Stolicą Kultury po 2007 roku nie będą miastu potrzebne.

5

Zintegrowane zarządzanie w skrócie Poniżej pokrótce omówiono system zintegrowanego zarządzania (IMS). Więcej szczegółowych informacji znajdą Państwo na stronie www.localmanagement.eu.

U podstaw systemów zintegrowanego zarządzania – systemów zarządzania środowiskowego takich jak EMAS i ISO 14001, czy też systemu zarządzania wyp-racowanego w ramach projektu CHAMP i Managing Urban Europe – leży przekonanie, że wiele problemów na szczeblu lokalnym i regionalnym wymaga podejścia systemowego. Uwzględnia ono długookresową perspektywę planowania i integruje różne obsza-ry działania oraz jednostki organizacyjne urzędów. Dzięki takiemu ujęciu możliwe staje się rozwiązywanie konfliktów interesów oraz pełniejsze wykorzystanie potencjału lokalnej lub regionalnej społeczności. Pop-rawie ulega także efektywność zarządzania i adminis-tracji.

Istotę IMS stanowi cykl zarządzania składający się z pięciu etapów. Lokalne lub regionalne władze powtarzają cykl zwykle co 3-5 lat.

Podstawową zasadą w IMS jest kierowanie się zdrowym rozsądkiem.

Krok 1: Analiza sytuacji wyjściowej – Nie można osiągnąć mety nie startując! Bez jasnego określenia sytuacji wyjściowej nie można poprawnie zidentyfikować celów, oszacować możliwości ich osiągnięcia, ani też określić niezbędnych do ich realizacji zasobów. Stąd też pierwszym krokiem jest określenie sytuacji wyjściowej poszczególnych elementów odnoszących się do zrównoważonego rozwoju.

Krok 2: Ustalanie celów – Trzeba wiedzieć dokąd zmierzamy! Trudno jest cokolwiek osiągnąć, jeśli nie posiada się jasno określonych celów. Szczególnie w sytuacjach, gdy zachodzi konieczność współpracy wielu ludzi – co ma miejsce w przypadku działań podejmowanych w ramach planowania lokaln-ego i regionalnego rozwoju. Bardzo istotne jest, by każda osoba zaangażowana w proces zarządzania dokładnie wiedziała do czego mają prowadzić podejmowane działania, jaka jest jego/jej rola w tym procesie i jakie rezultaty są oczekiwane. W drugim kroku określa się jakie działania i zasoby są niezbędne do osiągnięcia wyznaczonych celów oraz następuje podział odpowiedzialności pomiędzy zaangażowane jednostki organizacyjne.

Krok 3: Deklaracja polityczna – Wszystkie sznurki w rękach lokalnych i regional-nych polityków! Lokalne władze zobligowane są do podejmowania decyzji w sprawach dotyczących miasta lub regionu, stąd też odgrywają ważną rolę w IMS. Lokalni politycy powinni być włączeni w IMS od samego początku, jednak ich zaangażowanie jest szcze-gólnie istotne na etapie zatwierdzania analizy sytuacji wyjściowej i celów.

Krok 4: Wdrażanie i monitoring – Czas działać! Po zakończeniu procesu planowania, czas zacząć działać. Na tym etapie wiadomo już kto, co i jak powinien robić i można przystąpić do rea-lizacji ustalonego planu. Pamiętać należy o konieczności stałego monitorowania wdrażanych działań, tak by na bieżąco móc podejmować niezbędne czynności korygujące: Czy realizujemy ustalony plan? Czy działania podejmowane są zgodnie z harmonogramem? Czy nie przekraczamy budżetu?

Krok 5: Ewaluacja i sprawozdawczość – Świętowanie sukcesu i przygotowywanie się na kolejne!Zawsze znajdą się projekty, których realizacja nie przebiegała zgodnie z założeniami, cele które musiały zostać zmienione i dostosowane do nowej sytuacji. Społeczności, które nie mają systemu zarządzania zrównoważonym rozwojem narażone są na powielanie popełnionych błędów. Natomiast tam, gdzie wdrożono taki system przeprowadzane są regularne ewaluacje podejmowanych działań, a ich wyniki podawane są do publicznej wiadomości. Ten etap to czas świętowania odniesionych sukcesów oraz komunikowania ich społeczności lokalnej.

Ewaluacjai

sprawozdawczość

Przeglądbazowy

Ustalaniecelów

Deklaracjapolityczna

Wdrażaniei monitoring

Strukturaorganizacyjna

Komunikacjai zarządzanie

6

ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ NA POZIOMIE LOKALNYM NA WĘGRZECHPodobnie jak inne władze lokalne w Europie, 3100 węgierskich samorządów stoi

w obliczu wielu wyzwań, w tym dotyczących kwestii ekonomicznych. Waga tego zagadnienia wzrosła w obliczu trwającego kryzysu ekonomicznego, który dosięgną także Węgry

i przyczynił się do zmniejszenia środków przekazywanych lokalnym i regionalnym samorządom. Niemniej jednak zrównoważony rozwój od dłuższego czasu pozostaje jednym z priorytetów władz węgierskich. Krótko po Szczycie Ziemi w Rio Węgry utworzyły komisję, której zadaniem jest wyznaczanie właściwej drogi ku zrównoważonemu rozwojowi państwa. Opracowana strategia rozwoju jest obecnie wdrażana. Sukces strategii zależy od roli jaką odegrają w jej realizacji władze lokalne, które muszą podjąć określone działania.

Przewiduje się, że oprócz kwestii ekonomicznych, które już są w centrum zainteresowań, na znaczeniu będą zyskiwać także wyzwania związane ze zmianami klimatu. Przykładowo realne zagrożenie stanowi niedobór wody, który może mieć negaty-wne konsekwencje dla rolnictwa i innych sektorów gospodarki.

Aby poradzić sobie z pojawiającymi się wyzwaniami, Węgry kładą nacisk na zintegrowane podejście do zarządzania, szcze-gólnie na rozpowszechnianie EMAS. W celu rozpowszechnienia wdrażania tego systemu zarządzania w sektorze prywatnym i publicznym Węgry wprowadziły szereg inicjatyw, które upraszczają biurokrację związaną z uzyskaniem EMAS – m.in. zm-niejszono częstotliwość inspekcji i ich złożoność.

Proces dalszego upraszczania rejestracji w ramach EMAS trwa i przewiduje się, że

w przyszłości korzyści z jego wdrożenie będą jeszcze większe. Ponadto władze krajowe wprowadziły system wsparcia dla organizacji zainteresowanych wdrażaniem EMAS lub porównywalnego systemu zarządzania środowiskowego – organizacje te mogą ubiegać się o zwrot części kosztów związanych z tym procesem.

ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ NA POZIOMIE LOKALNYM W POLSCE Sieć miejska w Polsce składa się z ponad 900 miast. Blisko 70% ludności zamieszkuje obszary zurbanizowane (23,3 miliona ludzi). Zarówno aktywność ekonomiczna, jak i populacja w coraz większym stopniu koncentrują się na obszarach miejskich. Analiza trendów demograficznych na następne 20-30 lat przewiduje, że liczba mieszkańców miast w Polsce zacznie drastycz-nie wzrastać. Ludzie będą przemieszczać się z obszarów wiejskich do miejskich oraz pomiędzy obszarami zurbanizowanymi.

Znacznym postępom w modernizacji obszarów miejskich oraz wzrastającej jakości życia mieszkańców towarzyszą jednak liczne problemy strukturalne związane z przyspieszonym rozwojem. Polskie miasta napotykają na takie same problemy jak większość miast na całym świecie: deficyt mieszkaniowy, duże natężenie ruchu, niekontrolowany rozwój miast, wzrost różnic społecznych, wzrost bezrobocia, zanieczyszczenie powietrza itp. Celem polityk, strategii i programów opracowanych na kra-jowym, regionalnym i lokalnym poziomie jest sprostanie tym wyzwaniom. Jednak brak spójności pomiędzy różnymi polity-kami doprowadza do podejmowania nieskoordynowanych działań.Wśród władz lokalnych można zaobserwować ogólną tendencję polegającą na skupianiu się na rozwiązywaniu najpilniejs-zych problemów. Proces decyzyjny pozostaje pod wpływem presji ze strony społeczeństwa, które domaga się szybkich rozwiązań. Zasoby kadrowe administracji lokalnej także ograniczają proces decyzyjny. Ponadto podejmowane decyzje nie uwzględniają długofalowej wizji rozwoju miasta. Złe planowanie i brak świadomości społeczności lokalnej prowadzi do powstania i realizacji projektów, które generują koszty, ale niekoniecznie rozwiązują problemy. Zorientowanie na osiąganie szybkich korzyści zagraża przyszłości obszarów miejskich, jak również jakości życia mieszkańców.Lokalne władze znajdują się blisko źródeł powstawania problemów stąd też mają bardzo dobre rozeznanie w lokalnej sy-tuacji, co pozwala im tworzyć strategie, które pomogą rozwiązywać lokalne wyzwania. Efektywne zarządzanie obszarem miejskim na poziomie lokalnym wymaga wielopoziomowej współpracy i koordynacji działań. IMS został zaprojektowany tak, by w procesie decyzyjnym uwzględniać konieczność komunikacji z innymi podmiotami oraz potrzebę wzięcia pod uwagę działań będących odpowiedzią na zmiany klimatyczne. System ten może pomóc polskim władzom lokalnym nie tylko rozwiązywać bieżące problemy w sposób skoordynowany, ale może także zwrócić uwagę władz na kwestie związane ze zmianami klimatu.Władze lokalne w polskich miastach nie postrzegają rozwiązywania kwestii związanych ze zmianami klimatycznymi, jako pozostających w zakresie ich kompetencji i nie czują się zobowiązane do podejmowania działań w tym obszarze. Dlatego też miasta nie przeprowadzają analizy podatności na zmiany klimatyczne, a w konsekwencji nie opracowują własnych stra-tegii adaptacyjnych. Jedną z głównych przeszkód uniemożliwiających przywódcom politycznym zrobienie kroku naprzód w obszarze działań będących odpowiedzią na zmiany klimatyczne jest przekonanie, że takie działania nierozerwalnie kolidują ze w zrostem gospodarczym. Co więcej, panuje opinia, że nie można skutecznie przeciwdziałać tak ogromnym wyzwaniom jak zmiany klimatu.

IMS pomoże władzom lokalnym nie tylko sprostać wyzwaniom stawianym przez zmiany klimatyczne, ale także usprawni rozwiązywanie bieżących problemów, co w konsekwencji pozytywnie wpłynie na sytuację ekonomiczną i konkurencyjność miasta, umożliwi tworzenie nowych miejsc pracy oraz zapewni czyste środowisko.

7

ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ NA POZIOMIE LOKALNYM W RUMUNII Rumunia posiada ponad 3 200 samorządów - 9% z nich to małe gminy, a 4% to gminy "duże", które obejmują około 9 mi-lionów mieszkańców (połowa ludności Rumunii). Społeczności lokalne zorganizowane są w związki gmin, związki miast i związki wsi.

Władze lokalne stoją w obliczu różnych wyzwań. W Rumunii istnieje duże zapotrzebowanie na wiedzę i infrastrukturę niezbędną do zapewnienia sprawnego zarządzania odpadami

i ściekami, gwarantującą efektywne dostawy energii i wprowadzenie skutecznych programów oszczędzania energii. Rozwój gospodarczy pozostaje wiodącym problemem – dalszy postęp jest konieczny.

Aby uporać się z obecnymi i przyszłymi wyzwaniami konieczna jest zmiana świadomości wśród przywódców politycznych i pracowników administracji. Wskazuje się na sektor prywatny jako modelowy dla administracji publicznej szczególnie w kwestiach dotyczących zarządzania.

Po Szczycie Ziemi w1992 roku w Rio, w Rumunii rozpoczęły się prace nad opracowaniem koncepcji zrównoważonego rozwo-ju. Zaczęto także wprowadzać Lokalne Agendy 21.Jednak dopiero w 2008 roku krajowa strategia na rzecz zrównoważonego rozwoju została zaakceptowana. W tym też roku opublikowano pierwszy „Raport Krajowy", który określił konieczne do podjęcia działania i niezbędne do ich realizacji środki oraz zdefiniował pożądane rezultaty.

Od 2003 roku Regionalne Centrum Szkoleniowe dla Władz Lokalnych (Regional Training Center for Local Public Administrati-on) w Sybinie zaangażowane jest w realizację projektów, których celem jest opracowanie modelu zrównoważonego rozwo-ju, a następnie przedstawienie go władzom lokalnym, które w oparciu o ten model przygotują i wdrożą lokalne strategie zrównoważonego rozwoju.

Przedstawione w broszurze studia przypadków z Rumunii obrazują dwie różne drogi do zrównoważonego rozwoju, w dwóch odmiennych środowiskach: w mieście Sybin (ok.

150 000 mieszkańców) i związku wsi Drumbrava Narciselor, który skupia sześć wsi.

W obydwu przypadkach strategie zrównoważonego rozwoju oparte zostały na wynikach badań socjologicznych i zakładają osiągnięcie następujących celów:

- Racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych na poziomie lokalnym,

- Ochrona środowiska,

- Ochrona i rozwój dziedzictwa kulturowego ,

- Zrównoważony rozwój gospodarki i wzrost zatrudnienia,

- Rozwój zrównoważonej turystyki.

Kultura administracyjna w Rumunii wykształciła się pod wpływami austriackimi (Transylwania), francuskimi (południowa Ru-munia) i rosyjskimi w Mołdawii. W rezultacie administracja w każdym z trzech historycznych regionów Rumunii funkcjonuje inaczej. Do tej pory lokalne władze nie przywykły do zarządzania w sposób zintegrowany, a więc łącząc aspekty ekonomicz-ne, ekologiczne i społeczno-kulturowe. Ujednoliceniu procedur administracyjnych ma służyć krajowy kodeks postępowania administracyjnego. Jest to dobry moment na tworzenie nowej jakości w administracji i zwrócenie uwagi na interdyscyplinar-ne, zintegrowanie i partycypacyjne zarządzanie. Społeczność rumuńska powinna w tym względzie czerpać z doświadczeń krajowych, jak i z rozwiązań stosowanych w innych państwach członkowskich UE.

Wdrożenie IMS zwiększy przejrzystość i przyczyni się do lepszego wdrażania programów

i projektów. Są to aspekty mające duże znaczenie dla europejskich i międzynarodowych instytucji, stąd też dzięki IMS zwiększone zostaną możliwości władz lokalnych w zakresie pozyskiwania środków finansowych, tak potrzebnych do rozwiązywania problemów ekologicznych i społecznych. Ponadto za sprawą IMS władze lokalne staną się modelem do naśladowania w zakresie zrównoważonego planowania i działania i będą wcielać w życie zasady demokracji uczestniczącej.

8

ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE ZWIĘKSZA SZANSE POZYSKANIA ZEWNĘTRZNYCH ŹRÓDEŁ FINANSO-WANIA

Studium przypadku: Trzebinia (Polska)Trzebinia położona jest na Wyżynie Śląsko-Krakowskiej, w zachodniej części województwa małopolskiego. Gmina Trzebinia zajmuje powierzchnię ok. 105 km2, a jej teren zamieszkuje ok. 34 000 mieszkańców, z czego blisko 60% mieszka w mieście.

Gmina Trzebinia jest pierwszą jednostką samorządu terytorialnego w Polsce, w której jeden z wydziałów Urzędu Miasta uzyskał prestiżowy certyfikat EMAS (Wspólnotowy System Ekozarządzania i Audytu). W dniu 14 lutego 2008 roku Wydział Gospodarki Komunalnej, Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Leśnictwa Urzędu Miasta w Trzebini został wpisany do krajowego rejestru organizacji zarejestrowanych w systemie EMAS. Wydział ten odpowiedzialny jest za utrzymanie czystości i porządku w gminie oraz za ochronę środowiska i gospodarkę mieszkaniową.

Jakie były cele?Urząd Miasta w Trzebini stawia sobie za cel ciągłe doskonalenie efektów środowiskowych i zmniejszanie negatywnego wpływu na środowisko. Głównym celem środowiskowym Wydziału Gospodarki Komunalnej, Ochrony Środowiska, Rolnict-wa i Leśnictwa jest udoskonalenie gospodarki odpadami oraz lepsze wykorzystanie zasobów naturalnych. Ponadto władze lokalne zdają sobie sprawę, że poprzez silne zaangażowanie w kwestie związane z ochroną środowiska mogą poprawić wi-zerunek miasta i jego konkurencyjność. W długookresowej perspektywie zarządzanie zrównoważonym rozwojem przyczyni się do zwiększenia atrakcyjności miasta i pomoże przyciągnąć nowe firmy i inwestycje do regionu.

W jaki sposób osiągnięto cel?Proces rejestracji w EMAS rozpoczęto w 2004 roku. Wtedy też Urząd Miasta w Trzebini przystąpił do realizacji 3-letniego pro-jektu finansowanego ze środków UE pn. "Efektywne wdrożenie Europejskiego Systemu Zarządzania Środowiskiem (EMAS) poprzez sieć na rzecz zrównoważonego rozwoju". Aby zarejestrować się w EMAS Trzebinia podjęła kilka działań: adminis-tracja przygotowała analizę podejmowanych przedsięwzięć i ich wpływu na środowisko, określono cele środowiskowe i środki do ich osiągnięcia oraz opracowano system zarządzania środowiskowego. Kluczem do sukcesu było zaangażowanie pracowników, stąd też opracowano i wdrożono działania skierowane do kadry urzędniczej.

RezultatyNowe podejście do zarządzania poprawiło osiągane efekty środowiskowe i wyniki finansowe. Udało się zminimalizować ilość wytwarzanych odpadów, spadło zużycie energii, a ogólna efektywność wykorzystania zasobów uległa poprawie. Wszystko to ma pozytywny wpływ na środowisko, a ponadto prowadzi do znacznych oszczędności finansowych. Poza tym, adminis-tracja stała się wzorem do naśladowania dla obywateli i zachęca ich do podejmowania działań, które przyczyniają się do bardziej efektywnego wykorzystania zasobów. Transparentny proces podejmowania decyzji czyni lokalną władzę bardziej wiarygodną przez co stopniowo zwiększa się atrakcyjność gminy w oczach inwestorów.

“Poprzez wdrożenie EMAS chcemy pokazać mieszkańcom, że naszymidziałaniami przyczyniamy się do ciągłej poprawy środowiska. Chcemyzapewnić mieszkańcom, którzy żyją, pracują i odpoczywają w Trzebini, zdrowe i czyste środowisko, a przez to przyczynić się do ochrony środowiska naturalnego naze-go regionu, kraju i Ziemi.”

Adam Adamczyk, , Burmistrz Trzebini

9

Urząd Miasta w Trzebini jest pierwszym polskim urzędem miasta zarejest-rowanym w EMAS, dzięki czemu miasto zyskało pozytywny rozgłos w mediach krajowych. Rozpoznawalność wzrosła także na arenie międzynarodowej – Trzebinia dzieli się swoimi doświadczeniami w zakresie EMAS z władzami lokalnymi z innych krajów.

Warto wspomnieć, że Trzebinia otrzymała wsparcie finansowe z UE na przygotowanie się do procesu rejestracji w EMAS. Obec-nie, gdy sfinalizowano rejestrację w EMAS, zarządzanie zrównoważonym rozwojem służy jako gwarancja prawidłowej realizacji projektów i wykorzystania funduszy. Dzięki temu znacznie wzrosły szanse pozyskania dodatkowych źródeł finansowania z unijnych programów.

Kolejne kroki Obecnie prowadzone są działania zmierzające do dalszego rozwijania już podjętych inicjatyw. Ponadto, Urząd Miasta w Trze-bini planuje rozszerzyć EMAS na inne wydziały.

10

ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE ZWIĘKSZA ATRAKCYJNOŚĆ MIASTA Studium przypadku: Bydgoszcz (Polska)

Bydgoszcz położona jest w północnej części Polski, nad rzeką Brdą i Wisłą. Miasto zamieszkuje 358 029 ludzi, a aglomer-acja miejska liczy ponad 460 000 mieszkańców, co daje Bydgoszczy 8. miejsce wśród polskich miast pod względem liczby ludności.

Bydgoszcz przeobraziła zniszczone obszary przemysłowe w centrum kultury, rozrywki i przedsiębiorczości. Dzięki współpracy z wieloma partnerami miasto dostosowuje się do potrzeb swoich mieszkańców i dąży do zwiększania spójności społecznej.

Jakie były cele?Przez wiele lat Wyspa Młyńska była przemysłowym sercem miasta z wieloma zabytkowymi budynkami z XVIII wieku. W miarę jak przemysł podupadał, wiele budynków na wyspie i jej okolicach obróciło się w ruinę. Władze miasta postanowiły zrewitalizować ten teren i stworzyć wielofunkcyjną przestrzeń, która będzie spełniać potrzeby różnych interesariuszy. Pro-jekt miał na celu zwiększenie atrakcyjności miasta w oczach inwestorów i poprawę jakości życia w mieście. Długookresowe rezultaty projektu obejmowały stworzenie nowych miejsc pracy, poprawę stosunków społecznych, upodmiotowienie społeczności lokalnej, poprawę sytuacji materialnej oraz rekultywację środowiska. Wyzwaniem dla miasta było stworze-nie atrakcyjnego miejsca spotkań przy jednoczesnym utrzymaniu zabytkowego charakteru wyspy, uwzględnieniu potrzeb różnych mieszkańców i wdrażaniu polityk UE w zakresie spójności społecznej i zrównoważonego rozwoju

W jaki sposób osiągnięto cel?W 2004 roku miasto przedstawiło ramowy program rewitalizacji Wyspy Młyńskiej i terenów sąsiednich. Ramy rewitalizacji zostały wyznaczone przez program pn. „Przywrócenie miastu rzeki Brdy” i Lokalny Program Rewitalizacji dla Miasta Bydgosz-czy. Rewitalizacja wyspy została podzielona na cztery etapy – każdy z nich odnosił się do innego obszaru: rozwój gospodar-czy, dziedzictwo kulturowe, tereny zielone i obszary rekreacyjne.

Był to ambitny plan rewitalizacji obszaru miejskiego, łączący w sobie nowe możliwości i funkcje gospodarcze, kulturo-we i społeczne. Aby zrealizować tę wizję, miasto podjęło współpracę z wieloma interesariuszami, którzy występowali w roli partnerów na różnych etapach projektu. Współpracę nawiązano m.in. z muzeum miejskim, urzędem pracy, klastrem przemysłowym oraz szeregiem organizacji pozarządowych, oświatowych i kulturalnych. Ich zaangażowanie odegrało kluczową rolę w rozwoju projektu, a ich sugestie pomogły zaprojektować i stworzyć miejsce, które spełnia oczekiwania mieszkańców. Poprzez budowę hoteli i przebudowę obiektów zabytkowych również prywatni inwestorzy i deweloperzy przyczynili się do sukcesu projektu. Osoby mieszkające w pobliżu Wyspy Młyńskiej również miały możliwość wyrazić swoje opinie i pomysły dotyczące rewitalizacji poprzez udział w ankiecie i grupach fokusowych.

„Dzięki zebraniu opinii i oczekiwań mieszkańców i opracowaniu w oparciu o nie planu wykorzystania terenu, miastu udało się osiągnąć produkt końcowy – miejsce, które zostało zrewitalizowane i służy różnym interesariuszom. Myślę, że władze miasta i wszyscy zaangażowani w proces planowania mogą być dumni, że ich pomysły sprawdzają się w praktyce. Teraz nie tylko mamy piękne budynki, ale także ludzi szczęśliwych, że mogą z nich korzystać” .

Joanna Zataj-Ross, Urząd Miasta w Bydgoszczy

11

Co było kluczem do sukcesu?Współpraca z różnymi partnerami zapewniła suk-ces projektowi rewitalizacji Wyspy Młyńskiej. Dzięki zaangażowaniu interesariuszy doszło do wymiany doświadczeń, zacieśnienia więzi pomiędzy ludźmi, a proces decyzyjny przebiegał łatwiej przez co projekt zrealizowano sprawniej i szybciej niż pierwotnie prze-widywano. Zaangażowanie rozmaitych interesariuszy przyczyniło się do opracowania projektu, który spełnia potrzeby i oczekiwania różnych grup. Poprzez uczest-nictwo w planowaniu i realizacji przedsięwzięcia społeczność lokalna czuje się współodpowiedzialna za projekt, przez co jego trwałość wzrosła. Zaangażowanie różnych podmiotów gwarantuje, że interes wszyst-kich zainteresowanych stron został uwzględniony. Efekt końcowy spotkał się z pozytywną reakcją ze strony mieszkańców i turystów. Ponadto strategia rewitalizacji oparta na współpracy i zaangażowaniu zainteresowanych stron zyskała uznanie na arenie międzynarodowej – Bydgoszcz otrzymała nagrodę w konkursie EUROCITIES 2011 w kategorii "Współpraca".

Kolejne krokiMiasto planuje przeprowadzić rewitalizację innych części miasta. Model współpracy stosowany w projekcie rewitalizacji Wyspy Młyńskiej zostanie wykorzystany również w kolejnych inicjatywach podejmowanych przez miasto.

12

ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE: JAK STAĆ SIĘ PRZYKŁADEM DLA INNYCH MIAST?Studium przypadku: Agencja Koordynująca Rozwój Rejonu Jeziora Balaton (Węgry)

W związku z szybkim wykorzystywaniem zasobów naturalnych oraz rosnącą ilością zanieczyszczeń emitowanych do środowiska w wyniku prowadzo-nej działalności gospodarczej pojawiły się koncepcje zwracające uwagę na konieczność uwzględnienia kwestii ochrony środowiska w procesie decyzyj-nym. Zaczęto także zwracać uwagę na znaczenie, jakie odpowiednie warunki środowiskowe mają dla zapewnienia dobrobytu i zdrowia obecnego oraz przyszłych pokoleń. Podejście zrównoważone pos-tuluje, by kwestie związane z ochroną środowiska były rozpatrywane łącznie z zagadnieniami społeczno-ekonomicznymi.

Podobnie jak w innych regionach Europy, pewne niekorzystne praktyki można zaobserwować w regi-onie jeziora Balaton. Działania te są konsekwencją braku długookresowego planowania w kwestiach społeczno-gospodarczych oraz środowiskowych. Z drugiej jednak strony na przestrzeni ostatniej de-kady można było dostrzec inicjatywy, które dzięki

wiedzy, badaniom oraz przeznaczonym na nie środkom finansowym przejawiają znamiona zrównoważonego rozwoju.

Biorąc pod uwagę wrażliwość środowiska w rejonie jeziora Balaton, zrównoważone zarządzanie i planowanie mają istot-ne znaczenie dla harmonizacji i monitorowania rozwoju. Wdrożenie systemów zarządzania środowiskowego przez władze lokalne może wspierać tego rodzaju działalność i przyczyniać się do zmniejszania negatywnego wpływu na środowisko. Zarządzanie środowiskowe ułatwia osiąganie zrównoważonego rozwoju poprzez ustanawianie struktur zarządzania zgod-nych z istniejącymi i sprawdzonymi systemami jak np. standardem EMAS. Systemy te kładą duży nacisk na przepływ infor-macji z wykorzystaniem wewnętrznych, jak i zewnętrznych kanałów komunikacji, przez co poprawiają się relacje pomiędzy różnymi podmiotami i strukturami w regionie. Poprawie ulega komunikacja pomiędzy władzami lokalnymi i różnymi komór-kami administracji publicznej działającymi

w regionie, ale także pomiędzy nimi a obywatelami. Wzrasta przez to poziom wzajemnego zaufania oraz częstotliwość po-dejmowanej współpracy.

Mając na względzie ww. czynniki, Agencja Koordynująca Rozwój Rejonu Jeziora Balaton stała się pierwszą węgierską regionalną organizacją wspierającą rozwój, która wdrożyła system zarządzania środowiskowego.

Agencja ma nadzieję, że dzięki pomyślnemu wdrożeniu systemu EMAS stanie się modelem do naśladowania dla lokal-nych władz, instytucji i innych organizacji funkcjonujących w rejonie jeziora Balaton. Wysiłki podejmowane przez Agencję Koordynującą Rozwój Rejonu Jeziora Balaton zostały trzykrotnie dostrzeżone i nagrodzone prze Komisję Europejską, która w latach 2008, 2009 i 2010 przyznała Agencji prestiżową nagrodę EMAS.

Zadania Agencji Koordynującej Rozwój Rejonu Jeziora BalatonAgencja Koordynująca Rozwój Rejonu Jeziora Balaton jest organizacją non-profit utworzoną w styczniu 2000 roku przez Lake Balaton Development Council (LBDC). Misją Agencji jest wspieranie działań mających na celu uczynienie regionu jeziora Ba-laton miejscem spełniającym europejskie standardy, oferującym atrakcyjne warunki życia, tereny rekreacyjne i bardzo dobre warunki pracy. Wszystko to w oparciu o naturalne walory przyrodnicze i lokalną kulturę. Agencja koordynuje regionalne działania podejmowane we współpracy

z lokalnymi interesariuszami zmierzające do rozwoju regionu zgodnie z regionalnym planem rozwoju. Agencja zatrudnia 22 osoby, które pracują w trzech biurach rozmieszczonych wokół jeziora w miejscowościach Siófok, Keszthely i Balatonfüred.

13

Polityka ochrony środowiska w AgencjiPonieważ ochrona środowiska odgrywa znaczącą rolę w rozwoju regionalnym, Agencja wierzy, że jej obowiązkiem jest zmniejszenie negatywnego wpływu jakie podejmowane przez nią działania mogą mieć na środowisko.

Oprócz wypełniania obowiązków wynikających z istniejących regulacji prawnych, celem Agencji jest zmniejszenie i wyeliminowanie szkodliwych dla środowiska konsekwencji prowadzonych przez nią działań, ze szczególnym uwzględnieniem ilości wyt-warzanych odpadów, wykorzystania materiałów biu-rowych, zużycia energii oraz emisji zanieczyszczeń po-dczas podróży.

Działalność Agencji jest regularnie monitorowana i analizowana, a w razie konieczności dokonywane są niezbędne modyfi-kacje.

Poprzez wdrożenie systemu EMAS, Agencja służy jako model dla lokalnych samorządów, instytucji i innych urzędów znajdujących się w rejonie jeziora Balaton.

14

ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE - OCHRO-NA ŚRODOWISKA MOŻE PRZERODZIĆ SIĘ W STRATEGIĘ EKONOMICZNĄStudium przypadku: Balatonalmádi (Węgry)

Balatonalmádi jest małą miejscowością liczącą ok. 9 000 mieszkańców położoną na północno-wschodnim krańcu Balatonu, dużego jeziora słodkowodnego o międzynarodowym znaczeniu. Siłą napędową lokalnej gospodarki jest turystyka i usługi z nią związane. Czyste środowisko i wysoka jakość wody w jeziorze są ważne nie tylko dla dobrego samopoczucia mieszkańców, ale także dla działalności turystycznej.

Działania związane z ochroną środowiska są koordynowane przez samorząd, ale organizacje pozarządowe i indywidualni działacze także odgrywają istotną rolę.

Od 1994 roku poniesiono znaczące nakłady finansowe na rozwój sieci kanalizacyjnej, osiągając obec-nie współczynnik przyłączenia do sieci ponad 90%. Opracowanie systemu zasilania naturalnym ga-zem, sprawiło, że jest to obecnie dominujące źródło energii. Inicjatywy w zakresie rozwoju infrastruk-

tury, planowane, zarządzane i częściowo finansowane przez samorząd, podniosły jakość wody i powietrza oraz wpłynęły na poprawę efektywności energetycznej.

Balatonalmádi, wraz z ponad 160 osiedlami, bierze udział w projekcie pn. Zarządzanie odpadami Północnego Balatonu (Northern Balaton Waste Management Project), którego celem jest radykalna poprawa gospodarki odpadami komunalnymi w regionie. Projekt, który jest w końcowej fazie realizacji (prace budowlane mają zakończyć się do lipca 2012 r.) zakłada pow-stanie nowoczesnego składowiska odpadów, rekultywację starych, często nielegalnych składowisk odpadów, utworzenie dużego obiektu do przetwarzania i segregacji odpadów, budowę kompostowni itp.

Gmina przygotowała swój pierwszy kompleksowy program ochrony środowiska w 2003 roku. W latach 2006 i 2008 doko-nano jego rewizji. Miejski plan gospodarki odpadami został przygotowany w 2004 roku i zaktualizowany w 2008. System selektywnej zbiórki odpadów został wprowadzony kilka lat temu z 11 punktami gromadzenia i jest regularnie ulepszany. Najnowszym osiągnięciem jest selektywna zbiórka odpadów z indywidualnych gospodarstw domowych.

Lokalna mapa hałasu została ukończona w ubiegłym roku. Mapa stanowi podstawę do rozpoznania i wyznaczenia tzw.

cichych stref o zaostrzonych regulacjach dotyczących hałasu.

W latach 2010-2011, jako reakcja na najnowsze wyzwania związane ze zmianami klimatu, gmina Balatonalmádi była jedną z pierwszych gmin w kraju, która opracowała i zatwierdziła swoją strategię przeciwdziałania zmianom klimatycznym. Strate-gia ta określa środki adaptacyjne i łagodzące, w tym sposoby oszczędzania wody, rozwoju terenów zielonych, zwiększania wykorzystania odnawialnych źródeł energii itp.

Lokalny oddział organizacji pozarządowej Kobiety na rzecz Balatonu (Women for Lake Balaton, NGO), korzystając ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego zakończył ostatnio wdrażanie projektu odbudowy parku miejskiego, objętego lo-

kalnym programem ochrony przyrody.

W 2007 roku, dzięki wsparciu finansowe-mu UE, gmina Balatonalmádi zrealizowała wspólny projekt z miastem partnerskim – San Micheleal Tagliamento. Projekt umożliwił transfer doświadczeń z Włoch w zakresie wdrażania systemu EMAS. Lo-kalny samorząd Balatonalmádi dąży do uzyskania certyfikatu EMAS w najbliższej przyszłości. W tym celu gmina wzięła udział w szkoleniach organizowanych w ramach projektu CHAMP.

W latach 2010-2011 pracownicy lokal-nej administracji zdobywali wiedzę i praktyczne doświadczenie związane z wdrażaniem systemu zintegrowanego zarządzania.

W ciągu ostatnich 15 lat samorząd wprowadził kilka lokalnych przepisów

15

dotyczących ochrony środowiska, gospodarki odpadami, ochrony gleb i przyrody oraz kontroli hałasu

i zobowiązał się do podejmowania dalszych wysiłków w tych dziedzinach oraz w kwestiach dotyczących zmian klimatycz-nych.

Po konsultacji z lokalnymi interesariuszami oraz przy wsparciu Agencji Koordynującej Rozwój Rejonu Jeziora Balaton, władze lokalne przygotowały studium wykonalności dla lokalnego "Zrównoważonego parku technologicznego", który ma powstać na zdegradowanych terenach poprzemysłowych. Projekt jest w trakcie opracowywania. Ma prowadzić do samowystarczalności energetycznej i wodnej gminy poprzez wykorzystanie różnych form energii odnawialnej (w tym geotermalnej, słonecznej i biomasy) i najlepszych dostępnych technologii dostarczania wody pitnej i oczyszczania ścieków. Takie podejście ma na celu przyciągnięcie innowacyjnego i zrównoważonego przemysłu, który zapewni dochód dla regionu i jego mieszkańców.

16

ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE SPRZYJA WSPÓŁPRACY PONAD PODZIAŁAMI ADMINISTRACYJNYMI Studium przypadku: Związek wsi Dumbrava Narciselor (Rumunia)

Zrównoważony rozwój to efekt zespołowego wysiłku i nie jest możliwy bez ścisłej współpracy i wyznaczenia wspóln-ego celu. Stąd też tak istotne dla zrównoważonego rozwo-ju jest tworzenie partnerstw. Podstawą jest współpraca międzysektorowa, ponad podziałami społecznymi i granica-mi administracyjnymi. Dla zapewnienia udanego i trwałego rozwoju regionu, miasta czy wsi każdy członek partnerstwa powinien dokładnie wiedzieć czego się od niego oczekuje i za co jest odpowiedzialny. Jest to szczególnie ważne dla małych społeczności, które często mają ograniczoną władzę i zasoby, by odpowiedzieć na wyzwania wynikające ze zmian klimatycznych.

Dostrzegając potrzebę współpracy związek wsi Dumbrava Narciselor opracował wspólną strategię rozwoju dla gmin członkowskich. Strategia definiuje kierunki rozwoju wsi

i zawiera wytyczne dla obywateli i przedsiębiorstw określające pożądane działania. Tworzenie partnerstw i

nawiązywanie współpracy to rekomendowane mechanizmy ułatwiające osiąganie zrównoważonego rozwoju.

W opracowywanie strategii i wspólnej wizji rozwoju zaangażowanych zostało ok. 700 mieszkańców, organizacje pozarządowe i prywatne przedsiębiorstwa. Badanie zostało przeprowadzone we współpracy z National Institute of Econo-mic Research, Romanian Academy i University of Sibiu.

Efektem konsultacji było wyłonienie pięciu priorytetowych obszarów działań:

I. Programy wspierające rozwój społeczno-gospodarczy, budżet, finanse, zarządzanie sektorami publicznym i prywatnym, usługi publiczne, ekoturystyka, handel;

II. Organizacja, rozwój i planowanie, realizacja robót publicznych, ochrona środowiska, ochro-na zabytków i architektury;

III: Przestrzeganie prawa przez lokalną administrację publiczną, dbanie o porządek publiczny, poszanowanie praw i swobód obywatelskich, przejrzysty proces podejmowa-nia decyzji;

IV: Działalność naukowa, edukacja, zdrowie, kultura, ochrona socjalna, sport i rekreacja;

V: Działania związane z reprezento-waniem związku na poziomie kraju i międzynarodowym, promowaniem wizerunku i interesów członkowskich wsi oraz rozwojem partnerstwa.

Na podstawie zebranych danych opracowano ok. 160 ścieżek zrównoważonego rozwoju oraz zdefiniowano działania mające prowadzić do długotrwałej ochrony zasobów naturalnych poprzez realizację wspólnej strategii.

17

ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE ZWIĘKSZA SKUTECZNOŚĆ I WYDAJNOŚĆ WŁADZ LOKALNYCH Studium przypadku: Sybin (Rumunia)

Działania podejmowane w duchu zrównoważonego rozwoju wymagają zaangażowania

w długiej perspektywie i muszą być podejmowane w oparciu o analizę rzetelnych informacji. Co więcej działania te muszą uwzględniać rzeczywiste potrzeby społeczności lokalnej. Władze miasta Sybin przystępując w 2003 roku do formułowania długookresowej strategii rozwoju rozpoczęły więc od prze-prowadzenia serii badań, które miały ukazać rzeczywisty obraz aktualnej sytuacji.

Opracowano trzy rodzaje ankiet, które zostały rozpowszechnione wśród mieszkańców, przedsiębiorców, pracowników administracji publicznej oraz lokalnych i regionalnych władz. Badania ankietowe dostarczyły danych w dwóch obszarach: aktualna sytuacja społeczno-gospodarcza (w tym także poziom satysfakcji z funkcjonowania lokalnej administracji) oraz wizja zrównoważonego rozwoju

obszaru miejskiego.

Wyniki badań ankietowych zostały wykorzystane do wyznaczenia głównych kierunków rozwoju miasta i stanowiły punkt wyjścia dla opracowania strategii rozwoju Sybinu, do 2020 roku.

Strategia pozwoliła wykorzystać prestiżowy tytuł Europejskiej Stolicy Kultury, który Sybin otrzymało w 2007 roku, jako bodziec do rozwoju. W oparciu o tę strategię podjęto przemyślane decyzje, które przyczyniły się do realizacji przedsięwzięć przynoszących miastu korzyści w dłuższej perspektywie czasowej, choć tytuł przyznany był tylko na rok.

Badanie ankietowe oraz strategia rozwoju zostały przeprowadzone w ramach dwóch pierwszych kroków IMS. W kolejnych latach władze Sybinu planują kontynuować wdrażanie zintegrowanego podejścia do zarządzania. Na początek planują wykorzystanie dwóch narzędzi opracowanych na poziomie europejskim. We współpracy z ICLEI utworzony zostanie kra-jowy punkt kontaktowy, którego zadaniem będzie wykorzystanie narzędzi pn. „Local Evaluation 21” oraz „Urban Ecosystem Europe”, dostępnych online. Ważnym elementem rozwoju będzie współpraca i wymiana doświadczeń z innymi miastami.

Miasto Sybin zamierza także kontynuować cykl zintegrowanego zarządzania i wykorzystać zdobyte już doświadczenie, aby regularnie aktualizować swoją strategię rozwoju.

Chciałbyś by Twoje miasto stało się liderem?

Potrzebujesz szkoleń lub doradztwa, aby wdrożyć system zintegrowane-go zarządzania?

Krajowe Centrum Szkoleń może Ci pomóc!

Krajowe Centrum Szkoleń w Polsce:Fundacja Sendzimira : Fundacja Sendzimira została utworzona by pomagać polskiemu społeczeństwu w rozwiązywaniu złożonych problemów środowiskowych, społecznych i ekonomicznych.

Misją Fundacji Sendzimira jest promocja zrównoważonego rozwoju poprzez upowszechnianie i praktyczne wdrażanie jego założeń, zasad, wartości i narzędzi z nim związanych oraz zwiększanie świadomości społecznej w tym zakresie.

Strona internetowa : www.sendzimir.org.pl / http://www.localmanagement.eu/index.php/champ:polish_national_training_hubKontakt: joanna.klak@sendzimir.org.pl

Krajowe Centrum Szkoleń w Rumunii:Regionalne Centrum Szkoleniowe dla Władz Lokalnych w Sybinie: Od 2000 roku oferuje szko-lenia dla administracji publicznej w Rumunii. Fundacja współpracuje z wieloma instytucjami państwowymi i organizacjami pozarządowymi.

Strona internetowa:.www.cadmpub.sibiu.ro/ http://www.localmanagement.eu/index.php/champ:romanian_national_training_hubKontakt: perfectproff@gmail.com

Krajowe Centrum Szkoleń na Węgrzech:Agencja Koordynująca Rozwój Rejonu Jeziora Balaton

Agencja Koordynująca Rozwój Rejonu Jeziora Balaton jest węgierską agencją rządową utworzoną w 2000 roku. Jej misją jest promocja rozwoju rejonu jeziora Balaton.

W partnerstwie z krajowymi i międzynarodowymi organizacjami dąży do wdrażania inicjatyw związanych ze zrównoważonym rozwojem.

Strona internetowa: www.balatonregion.hu/ http://www.localmanagement.eu/index.php/champ:hungarian_hub Kontakt: ezita@balatonregion.hu

Europejskie Partnerstwo na rzecz Zintegrowanego Zarządzania Zrównoważonym RozwojemKrajowe Centra Szkoleń funkcjonują w ramach Europejskiego Partnerstwa.

Cele Europejskiego Partnerstwa na rzecz Zintegrowanego Zarządzania Zrównoważonym Rozwojem propagowanie zintegrowanego podejścia do zrównoważonego rozwoju wśród miast i regionów europejskich, wspomaganie miast i regionów na ich drodze ku zrównoważonemu rozwojowi poprzez udostępnianie wiedzy i wypracowywanie nowych umiejętności, podnoszenie kompetencji władz lokalnych i regionalnych poprzez sieć Krajowych Centrów Szkoleń, identyfikowanie synergii pomiędzy różnymi inicjatywami i projektami dotyczącymi zrównoważonego rozwoju i zmian klimatu.

Odwiedź stronę internetową projektu: www.localmanagement.eu or contact Union of Baltic Cities to get involved: www.ubc-environment.net 18

Broszura w zwięzły sposób przedstawia jak działa system zintegrowanego zarządzania (IMS) oraz jakie korzyści władze lokalne i regional-ne mogą odnieść w wyniku jego wdrażania. Argumenty przemawiające za wdrożeniem IMS zostały zilustrowane przez pryzmat sześciu europejskich miast-liderów z Polski, Węgier i Rumunii, które już odnoszą korzyści dzięki zastosowaniu poszczególnych elementów IMS.

Zintegrowane zarządzanie: Dlaczego władze lokalne i regionalne wdrażają system zarządzania zrównoważonym rozwojem?

ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE ZWIĘKSZA SZANSE POZYSKANIA ZEWNĘTRZNYCH ŹRÓDEŁ FINANSOWANIAStudium przypadku: Trzebinia (Polska)

ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE ZWIĘKSZA ATRAKCYJNOŚĆ MIASTA Studium przypadku: Bydgoszcz (Polska)

ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE: JAK STAĆ SIĘ PRZYKŁADEM DLA INNYCH MIAST?Studium przypadku: Agencja Koordynująca Rozwój Rejonu Jeziora Balaton (Węgry)

ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE: OCHRONA ŚRODOWISKA MOŻE PRZERODZIĆ SIĘ W STRATEGIĘ EKONOMICZNĄ Studium przypadku: Balatonalmádi (Węgry)

ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE SPRZYJA WSPÓŁPRACY PONAD PODZIAŁAMI ADMINISTRACYJNYMIStudium przypadku: Związek wsi Dumbrava Narciselor (Rumunia)

ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE ZWIĘKSZA SKUTECZNOŚĆ I WYDAJNOŚĆ WŁADZ LOKALNYCH Studium przypadku: Sybiu (Rumunia)

Projekt został sfinansowanyze środków instrument finansowego UE Life+, German Federal Ministry for the Environment, Nature Conservation and Nuclear Safety oraz German Federal Environment Agency, w ramach Advisory Assistance Program-me for Environmental Protection in the Countries of Central and Eastern Europe, the Caucasus and Central Asia. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autorów.

19