Diyabetes MellitusKomplikasyonlarıKomplikasyonları

Dr. İhsan ESEN

Fırat Üniversitesi Hastanesi

Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı

Diyabetes mellitus komplikasyonlar

� Diyabetik retinopati

Mikrovasküler Makrovasküler

� Korener arter hastalığı� Diyabetik retinopati

� Diyabetik nefropati

� Diyabetik nöropati

� Korener arter hastalığı

� Serebrovasküler hastalık

� Periferik vasküler hastalık

Mikrovasküler komplikasyonlar

patogenez

Genetik yatkınlık

Selüler mekanizmalarda tekrarlayıcı akut değişikliler*

Hiperglisemi Doku hasarı

Bağımsız hızlandırıcı faktörler***

Stabil makromoleküllerdekümülatif uzun dönem değişiklikler**

* Sorbitol birikimi

NADH/NAD oranı ↑↑↑↑↑↑↑↑ ↑↑↑↑↑↑↑↑

Myoinositol ↓↓↓↓↓↓↓↓ ↓↓↓↓↓↓↓↓

Mikrovasküler komplikasyonlar

patogenez

Myoinositol ↓↓↓↓↓↓↓↓ ↓↓↓↓↓↓↓↓

Erken glikolizasyon

* * Artmış glikolize son ürünlerin oluşumu

*** Bağımsız hızlandırıcı faktörler

– Hipertansiyon

– Hiperlipidemi

Mikrovasküler komplikasyonlar

patogenez

– Hiperlipidemi

– Sigara

Retinopati

Retinopati

Nefropati

HİPERGLİSEMİ

Renal FibrozMezangialgenişleme

Glomerulerhipertrofi

Oksidatif stresTubuler

inflamasyon

DİYABETİK NEFROPATİDİYABETİK NEFROPATİ

Nefropati

Nöropati

• Ağrı

• Parastezi

• Duyu kaybı

• Kas güçsüzlüğü

• Otonomik disfonksiyon

Diyabetik periferik nöropati

Otonomik disfonksiyon

Semptomatik

• Postural hipotansiyon

• Gastroparezi

• Diyabetik diare

Subklinik anormallikler

• Anormal pupil refleksleri

• Özefagial disfonksiyon

• Anormal kardiyovasküler• Diyabetik diare

• Nöropatik mesane

• Erektil disfonksiyon

• Nöropatik ödem

• Charcot artropatisi

• “Gustatory sweating” (Fray sendromu)

• Anormal kardiyovaskülerrefleksler

• Hipoglisemiye karşıt düzenleyici mekanizmaların silikleşmesi

• Artmış periferal kan akımı

Koroner arter hastalığı

Serebrovasküler hastalık

Periferik vasküler hastalık

• Kötü metabolik kontrol

– DCCT

– EDIC

Komplikasyonlar için

Risk faktörleri

• Uzun diyabet süresi

• İleri yaş

• Ergenlik

• Artmış VKI-şişmanlık

Komplikasyonlardan korunma

• Sıkı kan şekeri kontrolü

• Sağlıklı beslenme• Sağlıklı beslenme

• Egzersiz

• Sigara içilmemesi

Tarama

Amaç

• Subklinik mikrovasküler komp. saptamak

• Klinik komp.’lara ilerlemeyi geciktirmek veya durdurmak

• Erken değerlendirme, erken tedavi = daha iyi sonuçlar

Tarama

Ne zaman başlamalı?

≥ 11 yaş ve diyabet süresi ≥ 2 yıl≥ 11 yaş ve diyabet süresi ≥ 2 yıl

Tarama

Retinopati için nasıl yapılmalı?

• Tecrübeli bir göz doktoru

• Dilate pupiller

• Oftalmoskopi ile göz dibi bakısı

Tarama

Retinopati için ne sıklıkta yapılmalı?

• Yılda bir

• Riskli vakalarda daha sık• Riskli vakalarda daha sık

Tarama

Retinopati için ne sıklıkta yapılmalı?

• Yılda bir

• Riskli vakalarda daha sık• Riskli vakalarda daha sık

Tarama

Retinopati için tedavi?

• Panretinal fotokoagulasyon

(Lazer tedavisi)

Daha kötüsü

• Ciddi görme kaybı

• Körlük

Tarama

Nefropati için nasıl yapılmalı?

• İdrar analizi

– Albümin atılım oranı– Albümin atılım oranı

– Albümün / kreatinin oranı

– Spot idrarda albümin konstantrasyonu

• 3 analizin 2’si pozitif ise MİKROALBÜMİNÜRİ

Tarama

Nefropati için ne sıklıkta yapılmalı?

• Yılda bir

• Mikroalbüminürisi olan vakalarda daha sık (3-6 ay)• Mikroalbüminürisi olan vakalarda daha sık (3-6 ay)

Mikroalbüminüri

• Spontan düzelebilir, aralıklı veya kalıcı olabilir

• Tetkik sonuçlarını etkileyebilecek faktörler

– İdrar yolu enfeksiyonu– İdrar yolu enfeksiyonu

– Egzersiz

– Adet kanaması

Mikroalbüminüri

Tedavi

ACE inhibitörleri veya ARB’leri

• Regresyon oranını artırır ve ciddi proteinüriye gidişi azaltır • Regresyon oranını artırır ve ciddi proteinüriye gidişi azaltır

• Ciddi proteinüri

= idrar protein > 500 mg/gün veya sabah ilk idrarda > 300 mg/L

Daha kötüsü

• Ciddi proteinüri

• Kronik böbrek yetersizliği

• Son dönem böbrek hastalığı • Son dönem böbrek hastalığı

– Diyaliz

– Transplantasyon

Makrovasküler komp. için tarama

• Kan basıncı

• Lipit profili

• Sigara içiciliği sorgulama• Sigara içiciliği sorgulama

Sigara

• Sigara hem mikro hem makrovasküler komplikasyonları artırır.

• Her vizitte sorgulanmalı• Her vizitte sorgulanmalı

• Hiç başlanılmaması ve bırakılması konusunda teşvik edilmeli

Kan basıncı

• En az yılda bir kez ölçüm yapılmalı

• Hedef kan basıncı < 95 persantil (yaş ve cinse göre) • Hedef kan basıncı < 95 persantil (yaş ve cinse göre)

veya

• Genç erişkinlerde < 130/80 mmHg

Lipit profili

• Tarama ≥ 12 yaşta yapılmalı

– ailede hiperkolesterolemi,

– erken KVH varsa veya – erken KVH varsa veya

– aile öyküsü bilinmiyor ise ≥ 2 yaşta kontrol edilmeli

• Normal ise 5 yılda bir kontrol

• Hedef LDL < 100 mg/dl

• İyi metabolik kontrol, diyet değişiklikleri ve ilaç (statinler)

Periferik ve otonomik nöropati

• ≥ 11 yaş ve ≥ 2 yıl diyabet süresi

• Öykü ve fizik muayene ile • Öykü ve fizik muayene ile

değerlendirilmeli

Son slayt –diğer komplikasyonlar ve ilişkili durumlar

• Büyüme ve fiziksel gelişimin monitorize edilmesi

• Tiroid fonksiyonları

• Çölyak hastalığı açısından tarama • Çölyak hastalığı açısından tarama

• Cilt ve eklem bulgularının değerlendirilmesi

– Lipodistrofi

– Necrobiyozis lipoidika

– Eklem sertliği

Soru ve katkılar lütfenSoru ve katkılar lütfen

Dr. İhsan ESEN

Fırat Üniversitesi Hastanesi

Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı

http://kisi.deu.edu.tr/ihsan.esen/