demir kucukaydin - hdk uzerineyazilar derlemesi

1

Demir

Küçükaydın

HDK

Üzerine

Yazılar

Derlemesi

Yayınları

2

HDK (Halkların Demokratik Kongresi)

Kuruluş Kongresi Değerlendirmeleri

Demir Küçükaydın

Dijital Yayınlar

İndir – Oku – Okut - Çoğalt – Dağıt

Bu kitap Köxüz sitesinin dijital yayınıdır.

Kar amacı olmadan, okumak ve okutmak için, indirmek, dijital olarak basmak ve dağıtmak

serbesttir.

Alıntılarda kaynak gösterilmesi dilenir.

Yayınları

3

HDK Üzerine Yazılar

İçindekiler

Halkların Demokratik Kongresi Üzerine Notlar (1) ............................................................... 4

Türk Sosyalistleri Kendi Cenazelerini Kaldırırken ................................................................ 4

Halkların Demokratik Kongresi Üzerine Notlar (2) ............................................................... 9

Kongre’yi (HDK) Bekleyen Tehlikeler .................................................................................. 9

Halkların Demokratik Kongresi Üzerine Notlar (3) ............................................................. 18

Hafızasızlık ve “Aufhebung” ................................................................................................ 18


Kongre Divanı ve Demokrasi ............................................................................................... 23


Tüzük Eleştirisi – Yuvarların Yaşaması İçin Bürokratik ve Hantal Bir Tüzük ................... 38

Halkların Demokratik Kongresi Üzerine Notlar (6) HDK Tüzüğüne Kenar Notları ........... 63

HDK 1. Genel Kurul Delegelerine ve Tüm Üyelerine Açık Mektup Hatalar Bizden Hızlı

Koşarlar! ............................................................................................................................... 92

HDK Kongresi ve Ölüm Oruçları ........................................................................................ 95

Örgütsel Olarak Acil yapılması Gerekenler ................................................................... 100

Taktik Olarak Acil yapılması Gerekenler ...................................................................... 101

Programatik ve Stratejik Olarak Yapılması Gerekenler ................................................. 101

4

Halkların Demokratik Kongresi Üzerine Notlar (1)

Türk Sosyalistleri Kendi Cenazelerini Kaldırırken

Roj TV’de seçim gecesi, gece yarısından sonra çıktığımız programda moderatör, seçimlerden

sonra Bloğun ne olacağını ve sosyalistlerle bir birlik olup olmayacağını sormuştu.

Yanlış hatırlamıyorsam, aşağı yukarı şöyle demiştim: “Türk sosyalistleri hayatiyetini yitirmiş

bir ceset gibidir. Bu bakımdan Kürt Özgürlük Hareketi, Türk sosyalistlerine pek fazla bel

bağlamamalı. Ama bundan Türk sosyalistleriyle bir araya gelmemeli gibi sonuç çıkarmamalı.

Özgürlük Hareketi, Türkiye’deki demokratik muhalefeti, Türk sosyalistlerine havale etmeyi

bırakmalı, bunu kendi örgütlemeye ve birleştirmeye çalışmalı. Türk sosyalistleri bunu

başlatmak için bir işlev görebilir. Eskiden tulumbalar vardı su çekmek için. Ama su

çekebilmek için, bu tulumbalara bir kaç maşrapa su dökmeniz gerekirdi. Elinizde bir tulumba,

kuyuda su olsa da, pis de olsa bir maşrapa suyunuz yoksa, suya ulaşamaz onu yukarı

çekemezdiniz. İşte Özgürlük Hareketi sosyalistleri böyle, Türkiye’nin demokratik güçlerine

ulaşmak ve onları örgütlemek için, bir maşrapa su gibi değerlendirmelidir. Sosyalistlerin bir

hayatiyeti yoktur. Sadece fiziki olarak güçsüz değiller; entelektüel olarak, teorik olarak da

tükenmiş durumdalar.”

15-16 Ekim’de Ankara’da toplanan, “Kongre Girişimi” kurdunun “Halkların Demokratik

Kongresi” kelebeğine dönüştüğü bir koza işlevi gören toplantı, özünde seçim akşamı ifade

ettiğimiz beklentinin bir gerçekleşmesiydi.

Kürt Özgürlük Hareketi Türkiye’nin batısındaki muhalefeti örgütlemeyi bir görev olarak

önüne koymuş; Sabahat Tuncel ve Gültan Kışanak gibi nitelikleri niceliklerinin çok üstündeki

iki vekilini bu işle görevlendirmiş ve bunun ilk meyvesi de bu Kongre olmuştu. Türk

sosyalistleri bu Kongre’nin toplanmasında bir maşrapa su olmuş ve işlevlerini yitirmişlerdi.

Ama henüz bunun bilincinde değillerdi ve alkışlayarak selamladıklarının, uğurladıkları kendi

cenazeleri olduğunu bilmiyorlardı.

Evet, Kürt Özgürlük Hareketi gerçekten, Türkiye’deki demokratik muhalefeti birleştirmeye ve

örgütlemeye karar vermiş ve bu göreve doğrudan kendisi soyunmuş bulunuyor. Türk

Sosyalistlerinin oluşturduğu yuvarlar ve bir kısım genel olarak “Yeni Sosyal Hareketler”

bağlamında tanımlanabilecek girişim ve örgütler, bu yeni kıtaya ayak basmayı sağlayacak

küçük köprübaşları oluşturuyorlar.

Yıllardır Öcalan tarafından hep bir amaç olarak ortaya koyulmasına ve gündemde tutulmasına

rağmen, Kürt hareketi bunu acil bir görev olarak benimsemeyi çok bilinçli de yapmadı. Bu

yönde yoğunlaşma ve girişim biraz da olayların zorlamasıyla oldu. Yoksa önceki Çatı Partisi

ve Demokrasi İçin Birlik Hareketi gibi dostlar alışverişte görsün türünden yapılan ruhsuz ve

heyecansız bir girişim olarak kalabilirdi.

5

“İhtiyaçlar yaratıcı yapar” diye bir söz vardır. KCK ve diğer tutuklamalar bağlamında

neredeyse legal siyasat yapacak kimsenin kalmaması; Hükümetin yeniden savaşı ve saldırıyı

başlatması karşısında, bu saldırıları olabildiğince geniş güçlerle karşılamak ve tecrit olmamak

zorunluluğu, Kürt Özgürlük Hareketini Türkiyeli Sosyalistlerle ve diğer demokratik güçlerle

bir an önce bir araya gelmeye zorladı. Bu zorunluluk, uzun yıllar politik mücadelenin

kazandırdığı tecrübe ve esneklikle de birleşince, başlangıçta “Çatı Partisi” girişiminin yeni bir

baskısı olarak başlayan süreç; temaslar sırasında Türk sosyalistlerinin gettosu dışına

çıkıldığında, Kongre gibi daha geniş, esnek ve sosyalistlerin dışındaki güçlere daha çok hitap

edecek bir biçim aldı. Bu esneklik ve yeni biçimin kendisi de yepyeni güçlere, çevrelere,

örgütlere ulaşma ve onların da katılması olanağını ortaya çıkardı. Başlangıç noktasında 17

“bileşen”den oluşan ve Kongre’nin kökeninde bulunan Blok, toplatıya gelindiğinde 21’i

“siyasi yapılar” (“sosyalist yuvarlar” da denebilir, diplomatik değil de sosyolojik olarak

tanımlandığında) olmak üzere 38 “bileşen”e ulaşmıştı. Yani yüzde yüzü aşkın bir artış. Ve bu

yükselişin neredeyse tamamı da “siyasi yapılar”, yani sosyalist yuvarlar dışından.

Saldırıyı bir an önce, yapayalnız ve çıplak olarak değil de daha geniş güçlerle karşılama

gereği ve saldırının şiddeti bu sürecin adeta yıdırım hızıyla ve aceleye getirilerek yürümesine

neden oldu. Ama başka yol da yoktu. Hele bir yola çıkılsın, “kervan yolda düzülür”dü elbette.

Özellikle aydınların katılımının pek görülmemesi, onlar üzerindeki liberal etki; tevkifatların

ürkütmüşlüğü ve uzak durma ihtiyacı kadar, bu süratin de bir sonucuydu1.

Ancak, bütün bu aceleye gelmişliğine rağmen, bu süreç 2008 sonunda, Bilgi Üniversitesi

Kuştepe Kampusu’nda yapılan “Çatı Partisi” toplantısında olduğu gibi bir fiyaskoyla veya

daha sonra 2009 Haziranında Ankara toplantısındaki “Demokrasi İçin Birlik Hareketi” gibi

ölü doğmuş bir bebekle sonuçlanmadıysa, bunun nedeni ortaya çıkan yepyeni koşullar ve

eğilimlerdi. Bunların başlıcaları şöyle sıralanabilir.

Birincisi, Türk sosyalist yuvarların Kürt Özgürlük Hareketine eskisi gibi naz yapacak, koşul

öne sürecek zerrece güçleri kalmamasıdır. Kürt Özgürlük hareketinin adeta “ikili iktidar”

denebilecek türden örgüt ve mücadele biçimlerini (“Sivil Cumalar” örneğin) başarıyla

kullanması ve özellikle de seçimlerde kazandığı başarı Türk sosyalistlerini iyice

silahsızlandırmıştı, gözler artık hayranlıkla Kürt Özgürlük Hareketine dikiliyordu.

İkincisi, şehir orta sınıfları ve Alevilerdeki büyük bir tektonik kaymanın başlamasıdır. Onlar

“artık bu ordu bizi koruyamaz, Kılıçdaroğlu da fos çıktı, bunlarla etse etse Kürtler baş eder”

deyip, yavaş yavaş Kürt hareketine gözlerini dikiyordu. Aslında kendileri de büyük ölçüde bu

kesimlerde derin kökleri bulunan ve onların daha politize bir kesimini temsil eden Türk

sosyalistlerinin Kürt hareketine yakınlaşması tam da bu derinden işleyen sürecin bir

1 “Aydınların fiziki katılımı düzeyinde bir darlık, görünmezlik var. Fakat burada olmayanların büyük bir

çoğunluğu hareketle zaten irtibatlılar. Her şeyin aceleye gelmesinden, kaçınılmaz protokol işlerinin biraz

savsaklanmasından doğan bir sorun var ortada. Düzenlemede bir beceriksizlik ve telaştan kaynaklanıyor. Ben,

fikri ve manevi katılımın çok daha yüksek olduğunu biliyorum.” E. Kürkçü, “İyimserlik, Cesaret ve İhtiyat”,

Ekmek ve Özgürlük, söyleşi

6

görünümüydü2.

Üçüncüsü, askeri bürokratik oligarşinin, egemenilğini yeniden kurmak için çok uzun vadeli

bir strateji değişimine gitmesiydi. Bu bağlamda giderek Kürt hareketine kimi kanallar açıyor

ve yakınlaşıyordu. Şehir Orta sınıfları ve Alevilerdeki kayış, bizzat buradan açılan

kanallardan da besleniyordu3.

Dördüncüsü, Kürt Özgürlük Hareketi’nin bizzat kendisi, kendisiyle yakın bir işbirliğine giren

sosyalist ve demokratları hızla dönüştürüyordu. Bu dönüşüm, sadece sosyalistlerle de sınırlı

değildi, birçok demokratik ve liberal eğilimleri yansıtan gazeteci bile (Nuray Mert, Hasan

Cemal, Cengiz Çandar vs.) Kürt Özgürlük Hareketi’ni yakından tanıdıkça tutum ve

konumlarını epeyce değiştiriyordu4. Keza bu değişim de yine o tektonik kaymanın bir ifadesi

olarak da görülebilirdi.

Sosyalistelerin Kürt harektine en yakın duranları ve Kürt hareketiyle bir nedenle yakın

ilişkiye geçenleri de hızla değişiyordu.

Bu değişim, en dramatik biçimde, bizzat Kongre’de çok güzel bir açış konuşması yapan ve

konuşması esnasında bizzat bu değişmi sürecini de ifade eden Ertuğrul Kürkçü’de görülebilir.

2008 sonunda Bilgi Üniversitesi’ndeki toplantıda, burada sınıfsal, emekten yana, sosyalist

talepler yok, biz buna imza atmayız diyerek toplantının bir fiyaskoyla sonuçlanmasına yol

açan; Kürt hareketine koşullarımızı kabul ettirdik diye o toplantıyı yorumlayan5; Kürt

hareketini etnik temelli siyaset yapmakla eleştiren; o toplantıya, şimdi ÖDP’nin geldiği

noktada, “aktif gözlemci” olarak katılan; esas çıkış perspektifini diğer sosyalist yuvarlarla

kuracağı veya TKP’den hiç bir programatik ayrılık gerekçesi göstermeden ayrılmış Haluk

Yurtsever adına bağlı çevre ile birliklerde gören Ertuğrul Kürkçü6, özellikle Mersin’deki

2 Özellikle ÖDP, EDP, TKP, EMEP ve hatta Halk Evleri’nde görülen Kürt hareketine yakınlaşma eğilimleri,

örneğin ÖDP’nin şimde SEH (Sosyalist Emek hareketi) ve Kürkçü’nün 2008 sonunda bulunduğu “aktif

gözlemci”lik noktasına gelmesi; TKP’nin son bildirilerinde açıkladığı Kürt hareketine sempati gülücükleri

dağıtan tavırlar; eskiden EDP’nin aman Alevileri ve tabanımız olan orta sınıfları ürkütmeyelim diyerek özellikle

Kürt hareketinden uzak duruştan en sadık ve tutarlı bir partner haline gelmesi vs. bu kıta kaymasının habercisi

öncü sarsantılar olarak görülebilirler

3 Bu destek en açık biçimde seçimlerde televizyon kanallarında Blok vekillerine, özellikle Türk kökenlilere (yani

sosyalistlere) bolca yer verilmesinde ve haberlerin tonunda vs. görülmektedir.

4 Nuray Mert, henüz Çatı Partisi’nden Kongre hareketine dönüşümün ilk aşamalarında, Türk sosyalist

yuvarlarının konuşmalarının saatleri aldığı bir toplantıyı izlemiş ve sonunda söz alıp, sosyalistlere aşağı yukarı

şunları söylemişti. “Elbet şu zor zamanda Kürt hareketinin yanında yer almak, onları yalnız bırakmamak önemli.

Ama daha da önemlisi, bu hareketle yan yana duruş, beni değiştirdiği gibi, sizleri de değiştirecektir.”

5 "Kürt emekçilerini “kimlik” taleplerinin ötesine taşıyan “sınıf mücadelesi” dinamiklerini hesaba katan

aşağıdaki sonuç bildirgesi, diğeri masadan kaldırılmadan yazılamazdı. Bunun gerçekleşmesine katkıda

bulunmuş olmamız önemli." Ertuğrul Kürkçü

6 “O yüzden ben Kürt sosyalistlerinin, Kürt devrimcilerinin bu meselenin tamamen farkında olarak, şimdi

vurguyu giderek artan bir şekilde emeğin hakları, emeğin mücadelesi, emeğin kurtuluşu, Türk ve Kürt

emekçilerinin ortak mücadelesi eksenine yerleştirmeye gayret etmelerinden, bunu kavramsallaştırmalarından

ötürü son derece memnunum.”

7

seçim çalışmalarında Kürt hareketiyle yakından ilişkiye geçtikçe, hızla ve çok olumlu bir

değişim geçirmeye başladı. Öyle ki, altı ay sonra Kongre Girişimi’nin “Halkların Demokratik

Kongresi”ne dönüştüğü toplantısının açış konuşmasını yapıyordu. Ve bu konuşmada, Kürt

Özgürlük Hareketine, “bizleri” değiştirip dönüştürdüğü için teşekkür ediyordu. Değiştiğini

artık inkar etmiyor ve bundan utanmıyor, yetmişimizde de öğreneceğiz, değişeceğiz diyordu.

Konuşmasındaki vurgular artık demokrasiyeydi. Hatta çok dikkatli gözlemcilerin dikkatinden

kaçmayacağı gibi, sadece kapitalizmden de değil, “kapitalist uygarlık”tan söz ediyor, bir

paradigma değişiminin işaretlerini de veriyordu.

Önceki toplantı ve kongrelerde Kürt hareketine Emek ve Sınıf diyerek Türk sosyalistlerinin

demokratik görevlerden kaçmak olan tavrının daha rafine bir örneğini sürdüren Kürkçü; şimdi

sosyalistlere demokratik görevlerini hatırlatıyor: "Kürdün, Arabın, Rumun, Ermeninin hakları

için savaşmayana sosyalist denmez."; “Tekçi hakimiyet rejiminin toprağın altına ittiği her şey

yerinden çıkıyor. Bu dinamiklerle buluşuyoruz.” Diyordu.

Ve en çarpıcı olarak; iki yıl önce “Kürtler ve Türkler İçin Ortak Bir Dil: Emeğin Dili” diyerek

Kürt hareketine “Emeğin dilini” öğretmeye kalkan Kürkçü, şimdi sosyalistlere bir sosyalist

olarak, demokrasinin dilini öğrenmeleri çağrısını yapıyor; sembolik olarak da Kürtçe, Arapça

yaptığı selamdan sonra, “şimdilik bunları öğrenebildim; diğerlerini daha öğreneceğiz”

diyordu.

Lenin’in Ne Yapmalı’da anlattığı ve unutulmuş olanlar tekrar hatırlanıyordu: Sosyalistin

görevi, emekten, işçiden söz etmek demokratları emek ve işçiler için mücadeleye çağırmak

değil; işçileri tüm gayrı memnunları toplayacak demokratik haklar için mücadeleye

çağırmaktır.

Ama tarihin en ilginç ironisi şuydu ki, 2009’da etnik siyasete karşı “sınıf eksenli”, “emek

eksenli siyaset” gibi sözleri dilinden düşürmeyen, o toplantıların ve Türk sosyalistlerinin

genel eğilimlerini yansıtan Ertuğrul Kürkçü, Türkiye tarihinin gördüğü, en “etnik temelli

siyaset” yapılan Kongre’nin hazırlayıcılarından biriydi, açış konuşmasını yapıyordu ve

formülasyonlarıyla bu kongrenin yıldızıydı.

Yükselen Kürt hareketi ile ilişki içinde değişmiş olan yeni Ertuğrul Kürkçü orada eski, iki yıl

önceki Ertuğrul Kürkçü’yü gömüyordu. Ertuğrul Kürkçü’nün konuşması, yeni Ertuğrul

Kürkçü’nün eski Ertuğrul Kürkçü’nün ardından yaptığı bir cenaze söyleviydi.

Evet Ertuğrul değişti ve yeniden doğdu; seçimlerden önce yazdığımız yazıda da belirttiğimiz

umutlarımıza uygun olarak, gericilik döneminde körelmiş bütün yetenekleri tekrar gün yüzüne

çıkıyor.

“Bu bağlamdan da doğrusu hoşnutum, çünkü demokrasi tartışmasını bir toplumsal bağlamda, toplumsal

eşitsizliklerin kendisini ifade ettiği ve sonuca bağlandığı bir genel politik çerçeve olarak algılayan ve bunu

emeğin, ezilenlerin, yoksulların, dışlananların, olduğu yerden yorumlayan bir yaklaşımın giderek genel geçer

yaklaşımın yerini aldığını görmekten ötürü son derece mutluyum. Bunda küçücük de olsa bir payım olduğunu

düşünüyorum. Kimilerine göre bu "ortalığı dağıtmak"tı. Ben ise bu müdahalelerin ne kadar derli toplu

düşünmemize yardımcı olduğunu gördükçe, daha çok seviniyorum.” Ertuğrul Kürkçü

8

Ama o “Siyasi Yapılar” denen sosyalist yuvarların önemli bir bölümünün böyle bir değişim;

ya da en azından ölümden sonraki diriliş (reenkarnasyon, basübadelmevt) yaşayacağına dair

pek az ipucu var. Bu belirtileri, bu Kongre değerlendirmesinin diğer hazırlıklar, tüzük ve

program bölümlerinde ele alacağız.

Aslında bu toplantıda, Türk sosyalistleri kendi cenazelerini kaldırdılar. Ertuğrul, eski

Ertuğrul’un cenazesindeki söylevini yaparken, aslında Türk sosyalist yuvarlarının cenazesini

kaldırıyordu. Kongre’nin mesajı, Kürkçü’nün “Tekçi hakimiyet rejiminin toprağın altına ittiği

her şey yerinden çıkıyor. Bu dinamiklerle buluşuyoruz.” diye selamladığı ama Sosyalistlerin

şimdiye kadar “sınıf ya da emek eksenli değil”; “etnik” veya “mikro milliyetçi” diye

damgaladıklarının kendi alfabelerinde ve dillerinde yaptıkları selamlardı özünde.

Ve o sosyalistler, dün reddedip aşağı gördüklerinin damgasını vurduğu bu kongrede, “burada

Etnik temelli siyaset yapılıyor, bizim burada yerimiz yok” diyecek tutarlılık ve cesaretten bile

yoksun bir şekilde; yanlış da olsa kendi iç tutarlılığı içinde saygıyla anılmayı hak edecek bir

şekilde bile ölmeyi başaramadılar. Seslerini bile çıkaramadılar. Ve işin kötüsü, aslında

gerçekten Kongre’de “etnik temelli siyaset” yapılıyordu, bildiğim kadarıyla da Türkiye’de ilk

defa.

Tarih günlük gelişmelerin peşinde koşanlarla, derin bir teorik analiz sonucu ulaştığı sonuçlara

uygun olarak, tecrit olma pahasına sağlamca durmayı beceremeyenlerle böyle alay eder ve

onlardan onurlu ve yiğitçe bir ölümü bile esirger. Maalesef Türk sosyalist yuvarları

onurlarıyla ve yiğitçe ölmeyi bile beceremediler.

Evet Türk sosyalistleri kendi cenazelerini kaldırdı. Ama öylesine kavrayış güçlerini yitirmiş

bulunuyorlar ki, zafer diye kutladıklarının bir cenaze merasimi olduğunu ve bu cenazenin de

kendi cenazeleri olduğu bile görmüyorlardı. Kongreyi bir başarı olarak olumlayan ve

selamlayan sosyalistler aslında kendi ölümlerini kutluyor ve selamlıyorlardı.

Vurulan bir hayvanın daha bir süre koşmaya devam etmesini anlatırken Afrikalılar “daha

öldüğünü anlamadı” derlermiş.

Türk sosyalist yuvarları da “daha öldüğünü anlamadı”.


20 Ekim 2011 Perşembe

[email protected]

http://www.demirden-kapilar.net/anasayfa

mailto:[email protected]


9


Kongre’yi (HDK) Bekleyen Tehlikeler

“Türk sosyalistleri Kendi Cenazelerini Kaldırırken” başlıklı ilk yazıyı okuyan kimi okurlar,

burada kastedilenin mantıksal anlamda; soyut anlamda bir cenaze kaldırma olduğunu

anlamayarak, Türk sosyalist yuvarlarının hiç de öyle yazıda söylendiği gibi ölmediği itirazını

yapıyorlar.

Bu arkadaşlar bir düşünce ve davranışın tarihsel ve toplumsal anlamı ve bunun mantıki

sonuçlarıyla; bu mantıki sürecin tarihsel süreçte gerçekleşmesinin (hatta gerçekleşmemesi

durumunda tersinden doğrulanmasının) farklı şeyler olduğunu görmüyorlar.

Bu farkı görüp ayıramayış, biraz da Marksist gelenekleri ve düşünce sistemini bilmemek ve

unutmuş olmakla ilgili.

Marksizm'de, mantıksal ve tarihsel hareket diye bir ayrım vardır. Mantıksal hareket, tarihsel

hareketin gerçek tarihteki çarpılmalarından arınmış hareketidir, soyut harekettir. Örneğin

Marks, Kapital’de sermayenin hareketini mantıksal olarak, soyut olarak, gerçek tarihteki

çarpılmalarından soyutlanmış olarak inceler. Ve tem de bu nedenle, kapitalizm geliştikçe,

kapitalizm Marks’ın Kapital'de ele aldığı kapitalizme daha çok benzer. Eserin tükenmez

tazeliği de bundandır. Kapitalizm yok olmasa bile o kitaptaki öngörüleri tersinden doğrular.

Bir başka örnek. Ulusal devletler, en azından yirminci yüzyılın başlarından beri ömrünü

doldurmuştur. Örneğin emperyalist savaşlar üretici güçlerin gelişme düzeyine artık ulusların

ve ulusal devletlerin bir engel olmasının bir sonucudur. Ama bu ulusların gerçekte hala var

olduğu; hatta görünüşte daha da güçlendiği gerçeğiyle çelişmez. Hatta tersi bir sonuç bile

doğrular mantıki süreci.

Örneğin eğer dünyada sosyalizm kurulmaz ve insanlık bir ABC savaşı veya ekolojik katastrof

sonucu yok olursa, ulusal devletlerin ömrünü doldurmuşluğu gerçeğiyle çelişmez, hatta onun

tersinden doğrulanması olur.

Biz de cenazeden bu mantıksal anlamıyla söz ediyorduk, yani somut tarihteki

çarpılmalarından soyutlanmış anlamda. Yoksa elbette biliyoruz, Türk sosyalist yuvarların var

olmaya devam ettiğini ve varlıklarını dişleriyle tırnaklarıyla savunacaklarını. Zaten Kongre’ye

ilişkin analizimizin bundan sonraki bölümleri tam da bu direnişi ele alacaktır. Ve onların

kendi cenazelerini kaldırdığından söz etmemiz aynı zamanda onların bu direnişlerine karşı

somut bir mücadeledir de.

*

Bu mantıksal ve tarihsel ilişkisi, doğa bilimlerindeki, matematiksel ve mantıksal olanın, yani

mümkün olanın bir gün yeni keşiflerle muhtemelen fiziksel gerçek olarak karşımıza

10

çıkmasına benzer.

Ne demek istiyoruz?

Bir üçgenin üç açıları toplamı 180 derecedir önermesi bir postulattır. Postulat, yani

kanıtlanamaz kabul, olduğuna göre pek ala bu postulatı kabul etmeyen bir geometri de

kurulabilir teorik olarak. Kurulmuştur da, Riemann ve Lobaçevski geometrileri, bir üçgenin iç

açıları toplamının 180 dereceden büyük ya da küçük olduğu aksiyomuna dayanırlar. İlk

bakışta saçma gibidir. Ama işler arazi ölçümlerinden çıkıp da astronomik boyutlara

geldiğinde, çok daha doğru olarak ortaya çıkarlar. Einstein'ın çekim gücüyle eğrilen

uzaylarında ancak bu geometriyle uygun hesapları yapabilirsiniz.

Ama bizim yaşadığımız evrende, bir karşılığı olmasaydı da doğruluğundan bir şey

kaybetmezdi bu geometriler.

Bir başka örnek. Bir şey ne ise odur, bir şey aynı anda hem orada hem burada olamaz gibi en

temel sayılan aksiyomlar vardır, “sağduyu”nun dayattığı. Ama bunların tam tersi aksiyomlar

kabul edilerek te bir matematik ve fizik de kurulabilir. Ve mantıksal olan gerçek olmuştur,

kurulmuştur da. Quantum fiziği bir bakıma, tam da bu türden aksiyomları sorgulayan bir

dünyanın bizlerin algıladığı dünyadan çok daha doğru ve gerçek olduğunu; hatta bizlerin

algıladığı dünyanın böyle bir dünyanın varlığı üzerinde yükseldiğini de göstermiştir.

Belirsizlik ilkesi bir bakıma “sağduyu”nun dayattığı bu aksiyomları sorgular.

Bir başka örnek. Matematik olarak tıpkı üç veya dört boyutlu uzaylar gibi, çok daha fazla,

örneğin 12 boyutlu uzaylar da kurulabilir, hatta bu boyutların bazıları, tıpkı bir boruda olduğu

gibi kendi üzerine kapanmış bile kabul edilebilir ve bu uzayların davranışları üzerine hesaplar

yapılabilir. İlk başta matematik bir fantezi gibi görülebilir bütün bunlar.

Ama bu matematik olasılık, bugün fiziksel alemi açıklayabilecek en güçlü teorileri sunar

görünmektedir. Bugün fizik 12 veya daha fazla boyutlu, bazıları kendi üzerine kıvrılmış

uzaylardan söz ediyor. Dört temel gücü bir tek formülde birleştirmeyi deneyen teoriler böyle

bir matematiğin geçerli olduğu bir evreni var sayıyor.

Toplum bilimde (Yani Marksizm’de) de böyledir. Bir gidişin özünü kavramlarla ayrıştırıp onu

tarihsel gerçek hareketinden soyutlayıp incelediğinizde, sonuçlar hiç de gerçekte görülene

benzemez, hatta saçma gibi görünebilir. Ama er veya geç o tarihsel süreçte mantıki olanın

gerçek karşılığını da bulursunuz.

Toplum ve tarihten bir başka örnek. Troçki, bütünüyle Marks ve Engels’in geliştirdiği

kavramlara dayanarak, (hukukun ekonomiden daha ileri olamayacağı, yoksulluk temelinde

sosyalizm kurulamayacağı ve kurulmaya kalkıldığında bütün pisliklerin geri döneceği

önermesinden) Sovyetler ’de bir karşı devrim yaşandığından; iktidarın bir bürokrasinin elinde

olduğundan; tek ülkede sosyalizm olamayacağından; bu bürokrasinin bir gün kapitalizmi geri

getirip bir burjuva sınıfına dönüşeceğinden söz ediyordu, hem de Sovyetler’ in adeta beş yıllık

planlarla kriz içinde bocalayan kapitalist dünyaya meydan okuduğu, başarıdan başarıya koşar

göründüğü otuzlu yıllarda. Troçki’nin önermelerinin gerçek hayatta hiç bir karşılığı yok gibi

görünüyordu. Ama bugün baktığımızda, aslında doğrulananın bu önermeler, dolayısıyla

11

Marksizm olduğunu görüyoruz.

*

Elbet Türk sosyalist hareketinin yuvarları hala olduğu yerde duruyorlar ve hala belli bir

güçleri de var bu halkın örgütsüz ve darma dağınık olduğu bu ülkede. Ve bu güç Kongre’de

sanıldığından çok daha güçlü olarak ifadesini de buldu, Kongre üzerine yazan bir çok yazarın

da açıkça ifade ettiği gibi7.

Hatta kendi cenazesini kaldırdığını söylediğimiz Türk sosyalist yuvarları, onları öldürecek,

sürünmelerine son verip bir an önce yok olmaları için bir merhamet vuruşu yapacak bir güç

ortaya çıkmazsa, Zombiler gibi yaşamaya devam edebilir.

Ama o zaman bu varlığını sürdürme, Kürt özgürlük hareketinin bulunduğu açmazları

aşamaması, tecrit olması ve yenilgisi; dolayısıyla Türkiye’deki demokratik hareketin ve

yükselişin gerilemesi ve yenilgisi; buna bağlı olarak gericiliğin ve çürümenin egemenliğini

sürdürmesi; hatta askeri bürokratik oligarşinin yeniden eski gücü ve güvenini kazanması

anlamına gelir.

Ve bu durumda, Türkiye’nin şarklılığı (geriliği ve gericiliği, demokrasiye uzaklığı, güçlü

devlet) daha da pekişir. Yani bu öznel gelişimin sonuçları nesnel koşullar haline gelebilir.

Böylece kendini besleyen bir süreç başlayabilir, bir tür fasit dairenin içine de düşebilir ülke.

Ve bizzat şarklılığın bu zaferi, o gericilik ortamı tıpkı doksanlı yıllardı ve iki binlerin ilk on

yılında olduğu gibi o Türk sosyalist yuvarlarının besleneceği yeni bir dönemi başlatabilir.

Kimi bakteriler oksijensiz ortamlarda yaşayabilirler. Türk sosyalist hareketinin yuvarları da

geriliğin ve gericiliğin egemen olduğu bir atmosferde soluk alabilirler.

Aslında bunun örnekleri de var Türk sosyalist hareketlerinin tarihinde. Türk sosyalistleri,

1980’lerin ortasından sonra, yükselen Kürt, kadın ve işçi hareketinin etkisi ile, oldukça

verimli ve temeldeki hatalara yönelik teorik bir tartışmalar ve araştırmalar dönemine

7 Birkaç örnek verelim.

“Kongre divanı, çağrıcı milletvekillerinin önergesi ile seçildi. Divana önerilenler esas olarak merkezden

önerilmiş ve merkez bölgeden(İstanbul) Kongre bileşeni farklı siyasetlerin temsilcilerinden oluşmuştu. Adeta az

önceki farklı kültür ve inançlardan oluşan toplum gerçeği gösterilip geri çekilmiş, yerel ve bölgesel temsiliyet

adına siyasal yapılar divana oturtulmuştu. Açılıştaki yeni arzulanan toplum anlayışı geleneksel eski toplantı

anlayışına kurban edilmişti. Kongre divanının çok önemli olan “Toplumsal olanı siyasallaştırma, siyasal olanı

toplumsallaştırma” vurgusu uygulanan bu pratikle örtüşmüyordu.” (Tayfun İşçi, “Halkların Demokratik

Kongresi’nin Düşündürdükleri”)

“Ancak tüzük ve program oluşumlarında da eski geleneksel yanlışlar peşimizi bırakmıyordu. Tüzük ve komisyon

oluşumu yine merkezden ve yine merkez bölgeden ve yine farklılıkları gözetmeyen bir anlayışla oluştu. Sözler

çok yeni ve çok güzeldi. Fakat pratik ve yaşam eski yanlışlardan kurtulmuyordu.” (Tayfun İşçi, agy)

“(...) delegelerin ve Meclis’in bileşiminin konsensüsle belirlenmesinde ortaya çıkan “örtük rekabet”in sırıtır

derecede kendini dışa vurmuş olması ve adeta “delege kapma yarışı”na dönüşmüş olmasıdır.” (Günay Kubilay,

“Yeni Güne Merhaba”)

12

girmişlerdi8. En iyiler örgütlerin taşlaşmış yapısı içinde bir çözüm bulunamayacağını

gördükleri için örgütleri terk ediyorlar ve daha özgürce okumaya, yazmaya ve mücadele

olanakları aramaya yöneliyorlardı. Bütün örgütler muazzam bir kan ve güç kaybı içindeydiler.

Bu arayışlar Kuruçeşme denen sürecin ortaya çıkmasına neden olmuştu.

Ama o Kuruçeşme, var olan örgütlerin salhanesi olabilecekken, Mahir Sayın gibi çok “ince

politikaları”, “taktikleri” bilen ve “gerçekçi” sosyalist arkadaşların, hem ideolojik bir

egemenlik kuramadıkları, hem de Dev-Yol işin içinde değil diye torpillemeleriyle,

boyunlarını vurdurmak üzere Kuruçeşme salhanesine gelmiş sosyalist yuvarların ve örgütlerin

yeniden güç ve hayat buldukları bir restorasyon yeri oldu. Devrim’i yapacak, (o yuvarları yok

edecek), kararlılık cesaretiniz olmazsa, 1848 devriminin “Frankfurt Parlamenterleri” gibi

korkakça davranırsanız, her zaman eski rejim (burada Sosyalist Yuvarlar) kendini yeniden

daha güçlü olarak toparlar. Olan buydu, Kuruçeşme ve sonrasında.

Hele Sovyetler’in çökmesi ve bu çöküşten de beslenen 90’lı yıllardaki Özel Savaş Rejiminin

gericiliği, bu tarihsel olarak ömrünü çoktan doldurmuş ve Kuruçeşme salhanesinde

varlıklarına son verilebilecek yuvarların varlıklarını sürdürebilmeleri için elverişli koşullar

oluşturdu. Oksijende yaşayamayan bakteriler gibi, bir devrimci kabarış döneminde yaşama

şansı olmayan bu gericileşmiş sosyalist yuvarlar da ancak böyle gericiliğin uzun süren

gecesinde varlıklarını sürdürebildiler ve bugün hala Kongre’de belirleyici ağırlıkları varsa bu

nedenledir.

Bunun ikinci baskısı, yine Mahir Sayın’ın başta gelen katkılarıyla ÖDP’de görüldü.

Kuruçeşme Dev-Yol yok diye torpillenmişti; ÖDP ise Dev-Yol’u katmak ve hazmetmek için

kuruldu. Peki ne oldu? Aslında fiilen bitmiş, kendini beğenmişliğiyle diğer soldan tecrit

olmuş bulunan, tam da bu nedenle eskiden hor gördüklerine yanaşma yolları arayan Dev-Yol

ÖDP’de yeniden canlandı ve ilk yaptığı da kendisini canlandıranları yemek oldu.

Kuruçeşme, ömrünü doldurmuş sosyalist örgütleri; ÖDP de ömrünü doldurmuş Dev-Yol’u

yeniden canlandırdı.

Bu Kongre’nin akıbetti de böyle olabilir pek ala. Kendi cenaze merasimlerini yapan Türk

sosyalist yuvarlar, kendilerine karşı kararlılıkla durulmaz ve mücadele edilmezse, pek ala

buradan güçlenerek çıkabilirler. Hatta bu Kürt hareketinde yol açacağı zafiyetle (yani

Türkiye’nin Batı’sında bir demokratik ve devrimci örgütlenme ve kabarışı engelleyerek,

dolayısıyla sonuçta Kürt Hareketi içinde burjuvazinin ağırlığını arttırarak böylece tecridi daha

da pekiştirerek) bir gerileme ve yenilgiye. Bu yenilginin ve gerilemenin ideolojik ve sosyal

iklimi de bu yuvarların varlıklarını sürdürebilmeleri için çok elverişli koşullara yol açabilir.

Bu nedenle, şu Kongre’nin anlamı ve oradaki somut olayların analizi hayati önem

8 Seksenli yılların ikinci yarısında çıkan teorik dergiler ve tartışma konularına bir bakmak bile yeter bu günle

aradaki uçurumu görmek için. Tipik örnek Kurtuluş’tur. Daha radikal arayışları engellemek için bile olsa,

“Sosyalist demokrasi” ve “Kadın sorunu” tartışmalarına başlamıştı. O zamandan beri en küçük bir teorik tartışma

yoktur. Şimdi bir tükenişin belgesi olan “taciz” tartışmaları vardır artık. Kurtuluş sadece bir örnek. Daha onlarca

örnek sayılabilir. O dönemden beri Türkiye sosyalistlerinde teorik tartışma diye bir şey yok artık.

13

taşımaktadır.

Bu Kongre (HDK, Halkların Demokratik Kongresi) ya bu yuvarların bir salhanesine

dönüşecektir, ya da bu yuvarlar henüz yeni yeni emeklemeye başlayan bu demokratik hareketi

çıkardıkları toksinlerle zehirleyeceklerdir.

Bu tehlike bizzat Kongre’nin ikinci gününde tüm çıplaklığıyla ortaya çıktı.

Kongre’nin ilk günkü, selamlamalar ve konuşmalar bölümü ve sahnelenişi bir bakıma yeni

olanın başını kaldırmasıydı.

Ama ondan ötesi, gerek Kongre’nin hazırlığı, gerek divanın yönetimi, gerek tüzüğü, gerek

programı ve bunları hazırlayan komusyonları ile bu hareketi boğacak olanların güçlerinden

hiç bir şey kaybetmediklerinin bir göstergesiydi.

Bunların her adımının, öyle diplomatik ve ancak “insider” bilgisine sahip olanların anlayacağı

bir dille değil, en açık şekilde ve en acımasız bir dille teşhir edilmesi gerekiyor. Aksi takdirde

zehirlerini şimdiye kadar akıttıkları gibi akıtmaya devam edeceklerdir.

Bu yazı serisinin bundan sonra bir bakıma tam da bunu yapmaya çalışacaktır.

*

Ama ondan önce ilk gün yaptığım konuşmayı burada özetleyeyim. Zaten konuşmamda bir

başka bağlamda tam da bu sorunlara değiniyordum.

Ayrıca buna şundan dolayı da gerek var, çünkü Kongre’ye ilişkin haber ve yorumların hiç

birinde, konuşmamın içeriği bir yana bir konuşma yaptığıma dair bir bilgiye bile rastlamadım.

Konuşmak için söz almamın bir nedeni de, o kritik noktada tarihe bir not düşmekti aynı

zamanda.

Aslında Kongre’ye delege olarak katılmamıştım. Delege olarak katılabilmemin bir çok yolu

da olmasına rağmen, sosyalist yuvarların, daha çok delege elde etmek için yaptıklarını

görünce (Örneğin zaten bir sosyalist örgüt olduklarından kontenjanları ve delegeleri var.

Sonra etkilerindeki örgütler aracılığıyla, kitle örgütleri kontenjanından giriyorlar, bir de

bağımsız diyerek bağımsızlar kontenjanından.) delegelik peşindeymiş durumuna düşmemek

için, bağımsız bir izleyici olarak Kongre’ye gitmeyi yeğledim. Nasıl olsa yazılarımla elimden

gelen katkıyı yapmaya çalışıyordum.

Buna bağlı olarak Kongre’de her hangi bir şekilde söz almayı da düşünmüyordum

başlangıçta. Ancak önce çeşitli dillerdeki selamlamaların ve arkadaki çeşitli diller ve

alfabelerdeki “birleşiyoruz”ları; bu “birleşiyoruz”ların, o diller veya “halklar”ın, politik

birimleri ifade etmeleri durumunda fiilen bir “bölünüyoruz”a döneceğini ve kimsenin bunun

bilincinde olmadığını görünce; Ertuğrul Kürkçü’nün esas olarak oraya gelenlerin ruh haline

tercüman olan konuşmasını da dinledikten sonra en azından Ertuğrul’u ve o sahneleri

destekleyen bir konuşma yapmanın ve Kongre'yi bekleyen tehlikeye dikkati çekmenin sonraki

gidiş üzerinde küçük de olsa olumlu bir etki yapabileceğini düşünerek söz aldım ve yanlış

hatırlamıyorsam açılıştaki en son konuşmayı yaptım.

Özetle aşağıdakileri söyledim, ya da söylemeye çalıştım. (Kötü bir konuşmacı olduğumdan

14

neyi ne kadar anlatabildiğimi bilmiyorum.)

“Engels’in de dikkati çektiği gibi, tarihteki en devrimci hareketler en kötümser, gelecek

beklentisi olmayan, kaderci tarikatlar tarafından yürütülmüştür. Çünkü umut bile kaybedecek

bir şeydir. Ve kaybedecek bir şeyiniz varsa, yeterince radikal olamazsınız. Walter

Benjamin’in dediği gibi “Umut bize umutsuzlar için verilmiştir”.

Bir büyük devrimci, “kötümserlik devrimci bir erdemdir” der. Kötümser ve umutsuzsanız,

hayal kırıklıkları yaşamaz ve oradan oraya savrulmazsınız. Kötümser tahminler yaptığınızda,

tahminleriniz genellikle gerçek olur.

Ama burada sizlere devrimci erdemi yitirmeyi ve yanılmayı göze alarak iyi şeyler söylemek

istiyorum.

Bu kongre girişimi, muhtemelen başarıya ulaşacaktır. Ama bu başarıyı hazırlıkları mükemmel

olduğu için değil; tüzüğü, programı doğru ve iyi olduğu için değil; hazırlıkları, tüzük ve

program önerileri berbat olmasına rağmen yakalayacaktır.

Neden?

Çünkü her şeyden önce sosyalistler, artık Kürt Özgürlük Hareketinden uzak durmanın değil,

ona yaklaşmanın artık varlıklarını sürdürmeye yarayacağını görüyorlar.

Ama ne oldu da böyle bir değişim ortaya çıktı.

Bunda elbette Kürt Özgürlük Hareketinin başarıları belirleyici bir önemde. Ama buna bağlı

olarak aslında toplumdaki güçlerin bir zemin kayması gerçekleşiyor.

Öncelikle, Askeri Bürokratik Oligarşi, stratejik bir dönüş yapıyor. Nasıl 28 Şubat, Selamet,

Nizam, Saadet, Refah gibi partilerde ifadesini bulan eski politik İslam’ın sonunu getirip, tam

bir paradigma değişimini zorlayarak ve buna yol açarak AKP’nin iktidarına yol açtıysa,

şimdi de Ergenekon tevkifatları, Askeri Bürokratik Oligarşinin inkarcı, taşlaşmış ve çürümüş

kesimlerini tasfiye ederek, onun içindeki reformcu; stratejik bir dönüşten yana güçlerin önünü

açmaktadır. Cepheler 180 derece dönmektedir. Bu en iyi CHP’deki değişimlerde görülebilir.

Bu güçler, şimdi AKP’ye karşı Kürt hareketiyle ittifaka yönelmektedirler. Bunu en iyi ve açık

biçimde seçimlerde gördük. Bu güçlerin etkisindeki medyanın Blok adaylarına, Özellikle Sırrı

Süreyya ve Ertuğrul Kürkçü’ye açtığı kanallar bunun bir kanıtıdır.

Ayrıca bu güçler, şimdiye kadar kendi destekçisi olan güçlerde de benzer bir dönüşü de

sağlamaya çalışmaktadırlar.

Hem bu çabalarla bağlantılı hem de bundan bağımsız olarak, şimdiye kadar, kültürel

bakımdan daha demokratik geleneklere bağlı ama özellikle son yirmi yılda politik olarak

askeri Bürokratik Oligarşinin desteği olmuş tutucu politikaları desteklemiş şehir orta sınıfları

ve Aleviler, “bu ordu artık bizi koruyamaz, Kılıçdaroğlu da fos çıktı” diyerek yavaş yavaş

Kürt hareketine gözlerini dikiyorlar ve onunla birlikte hareket etmezsek bu AKP bizi silindir

gibi ezer geçer diye düşünmeye başlıyorlar.

Bu aslında çok derinden ve yavaş işleyen bir süreç. Ama tıpkı tektonik kıta kaymaları gibi

karşı durulamaz bir gücü de var. Bir bakıma sosyalist yuvarların Kürt hareketine yaklaşması;

15

hatta bizzat bu Kongre’nin toplanması, bu kaymanın semptomları olarak da görülebilir.

Bu kayma, Kürt hareketini tek ayaklılıktan kurtarıp, Türkiye’nin batısında ikinci bir ayağa

sahip olmasına yol açar. Ve Kürt Özgürlük Hareketi batıda Demokratik özlemlerin ifadesi bir

hareketin desteğini gördükçe, demokratik özlemlerini daha net ve açık olarak ifade etmeye;

Kürt burjuvazisi ve milliyetçilerine karşı daha net bir tavır alır. Bu da tekrar batıdaki

demokratik güçlere ulaşmayı destekler ve kolaylaştırır. Böylece olumlu yönde, demokratik

güçleri güçlendiren ve kendini besleyen bir süreç başlamış olur. Bu da sadece Türkiye’de

değil, Orta Doğu’da bir demokratik ve devrimci hareketin yükselişine yol açabilir.

İşte böylesine sosyal bir temeli olduğu için bu Kongre Girişimi, öncekilerden farklı olarak

başarıya ulaşabilir.

İşte bu noktada bu Kongre’nin ve bu girişimi başlatan sosyalist örgüt ve güçlerin tarihsel

işlevi ortaya çıkıyor.

Eskiden tulumbalar vardı. Bunlarla su çekmek için, önce içlerine bir maşrapa su koymak

gerekirdi. Bu bir maşrapa suyunuz yoksa, kuyuda su da olsa, tulumba da olsa suyu çekemez, o

süreci başlatamazdınız.

Aşağıda su var, yani toplumun önemli bir kesiminde tektonik bir kayma var. Tulumba da var.

İşte burada Türk sosyalistlerine ve bu kongre bileşenlerine düşen tarihsel görev, kirlenmiş de

olsa bir maşrapa su olabilmektir. Evet yıllardır kirlenmiş, dibinde toprak parçaları birikmiş,

üstünde saman tanecikleri yüzen bir su gibiyiz. Ama kirli de olsa bu su, temiz suları çekmenin

aracı olabilir ve o billur gibi sular çekilmeye başlandığında bizlerin kirini de alıp

götürecektir.

O halde görevimiz bir maşrapa bu olabilmektir.

Elbette bu yapılacaklara bir başlangıç olabilir. Bundan sonra karşımızda iki yol vardır.

Aydınlanma’nın yolu ya da birleşmiş Milletlerin yolu. Bu peygamber topraklarının diliyle

söylersek, Muhammet’in yolu veya Nuh’un yolu.

Hazreti Nuh’un gemisi sanılanın aksine, bir gemi değil, bir Sümer Zigurratıdır. Nuh, ilk

Panteonu, ilk Kabe'yi kuran devrimcidir. Kabe de başlangıçta, tanrıların (putların,

totemlerin) toplandığı yerdi (Panteon). O totemler, komünleri, aşiretleri ve onların ilişkilerini

ifade ediyordu.

Nuh’un gemisine topladığı hayvan ve bitkiler, aslında o panteon veya zuhuratta bir araya

gelen aşiretler, komünlerdi. Üretici güçler ve ticaret gelişmiş, önceleri insanların var

oluşunun aracı olmuş totemler ve aşiret ilişkileri yeni toplumsal ilişkilerin önünde bir engel

haline gelmişti. Bunların bir panteonda birleşmesi, bir dinde birleşmesi, yeni duruma uygun

toplumsal ilişkilerin kurulması anlamına geliyordu.

Nuh’un yaptığı zamanına göre çok büyük bir devrimdi ve bu nedenle en büyük devrimcilerden

biri olarak peygamberler arasında en önemlilerinden biri oldu.

Ama bu putların bir araya getirilmesi, Hindistan’da ve Hinduizm’de olduğu gibi, o bir araya

gelenlerin bölünmesini ve giderek taşlaşıp kastlaşmasını engelleyemedi. Ya da o bilgi tekelini

16

elinde tutan rahiplerin, İran’da olduğu gibi Mecusi rahipleri kastı haline gelmesini

engelleyemedi. (Bugünkü mollalar, Ayetullahlar bu Mecusi rahipler kastının İslam biçiminde

sürmesinden başka bir şey değildir.) Hatta bunun aracı oldu.

Bu açmazı, hazreti Muhammet, bir yandan "Oku"yu Kuran’ın ilk emri yaparak, yani okuma

yazmayı, bilgiyi rahipler kastının tekelinden alarak, demokratikleştirmeyi deneyerek; diğer

yandan bir kastlaşmanın ve eşitsizliğin aracı olan bütün o putları kurarak ve bir tek Allah’ı

tanıyarak aşmaya çalıştı.

İşte iki yol budur. Ulusun, Türklükle veya her hangi bir dil, din etni, tarih vs. ile

tanımlanmasına son verilerek; ulus böyle tanımlamalara karşı mı tanımlanacaktır? Yani

Muhammet’in çözümü gibi bir çözüme gelinecektir? Yoksa, Nuh’unki gibi, her biri dille,

dinle, tarihle, soyla tanımlanmış politik birimlerin bir araya gelmesi mi? Tarih bu yolun nasıl

kanlı sonuçlara yol açtığını Balkanlar’da, Sovyetler'de ve her yerde gösterdi. Günümüzde bu

Panteonların karşılığı, Birleşmiş Milletler’dir. Onun Mekke’nin putlarla dola Kâbe'si kadar

bile barış getirmediği ve birleştirmediği ortadadır.

Muhammet’in yaptığın daha sonra, Aydınlanma, bütün uygarlık ve komün dinlerini kişilerin

özel sorunu yaparak, bunun için de özel ve politik diye bir ayrım yaparak, yani eski dinleri,

toplamsal ilişkileri düzenlemekten çıkararak yapmayı denedi.

Ulusçuluk ise bu deneyi daha doğarken boğan bir karşı devrim oldu. Özel ve politik ayrımı

başlangıçta ve Aydınlanma’da eski dinleri toplumsal örgütlenmeden dışlamanın, eşitlemenin

aracıyken; ulusçuluk bu ayrıma dayanarak ve politik olanı bir toprak parçasında

yaşayanlarla, dille, dinle, etniyle tanımlayarak, insanlığı bölmenin ve eşitsizlikleri

geliştirmenin aracına dönüştürdü.

Sorun bu bağlamda da şöyle formüle edilebilir. Ulusçuluğun emri vakisi kabul mu edilecektir,

yoksa, ceza suçun cinsinden olacaktır denip; uluslar ve ulusçuluk da kişilerin özel bir sorunu

olarak tanımlanıp; ulusçuluğa karşı şerbetli ve kendini yenilemiş bir Aydınlanma’ya mı

dönülecektir?

Bu somut olarak, bugünün Türkiye’sinde, ulusun bir dille, dinle, etniyle, soyla

tanımlanmasına karşı olmak demektir.

Yani Kürtlüğün de bir kolektif kimlik olarak tanınması, bir politik birim olması değil,

Türklüğün de kolektif bir kimlik olmaktan çıkması; politik bir anlamı olmaması; bireysel bir

hak olması, yani Türklüğün de tanınmamasıdır.

Bu yapılmadığı takdirde kanlı boğazlaşmalar kaçınılmazdır.

Demokratik ulusçuluk özünde budur.

Demokratik Özerklik de ancak bir demokratik ulusçulukla bölmez ve birleştirebilir.

En geniş otonomi, otonom olanların, aynı demokratik ulusçulukta birleşmeleriyle

birleştirebilir. Yani Demokratik Ulus ve Demokratik Özerklik birbirinden ayrılmaz.

Ama demokratik bir ulus ve ulusçuluk için mücadelede Türklere, yani bu bloğun bileşenlerine

önemli bir görev düşüyor: Türklüğün politik bir anlamı olmasına karşı mücadele. Ulusun bir

17

dil, din. etni, soy, sop, tarih ile tanımlanmasına karşı duruş. Bunu Türkler başlatmalı ve

ancak onlar başlatabilir. Türk sosyalistleri, sosyalistlikten önce Türk olmayı ve Türklerin

içinden Türk olarak Türklüğün politik olarak tanımlanmasına karşı; yani ulusun Türklükle

tanımlanmasına karşı mücadeleyi başlatmalıdırlar.

Bu yapıldığı takdirde Kürt Özgürlük Hareketi bu davete derhal gelecektir.

Ve işte o zaman, Fransız Devrimi'nin idealleri iki yüzyıl sonra, tarihsel deneylerden çıkardığı

sonuçlarla ve ulusçuluğa karşı şerbetlenmiş olarak, yeniden bu Orta Doğuya ayak

basabilecek ve belki de buradan hareketle yer yüzündeki uluslara karşı bir sefere

dönüşebilecektir.

Kongre'yi böyle bir tarihsel bağlam içinde görmek gerekir.”

Yanlış hatırlamıyorsam, aşağı yukarı böyle bir şeyler söyledim ya da kafamda bunlar vardı

söylemek istediğim, ne kadarını nasıl söylediğimi bilmesem ve tam olarak hatırlayamasam da.

Ama esas olarak bu mesajı verebildiğimi sanıyorum.

Kongre bu konuşmada dikkati çekilen tehlikelerin ne kadar büyük ve yakında olduğunu

gösterdi.

Bunları da diğer yazılarda ele alalım.

23 Ekim 2011 Pazar


[email protected]




18


Hafızasızlık ve “Aufhebung”

Hafızaları şöyle kısaca bir tazelemek gerekiyor önce, bu hafızasını yitirmiş ve gazetecilerin

“fikri takip” dediği şekilde, bir konudaki tüm gidişi göz önüne almayı bilmeyen bu ülkede ve

bu ülkenin sosyalistlerinde. Ve bu nedenle, her yeni adım, Amerika’yı bir yeniden keşif

denemesi, dolayısıyla bir güç ve zaman kaybından başka bir anlama gelmemektedir.

Geçmiş yok sayılarak, unutularak, eleştirel bir şekilde değerlendirilmeden aşılamaz.

Ama eleştirel bir değerlendirilmesinin de yapılabilmesinin çok banal, çok basit ve kaba gibi

görünen, fakat “barut yoktu” gibi çok temel bazı koşulları vardır: en azından olgular

hakkında asgari ölçüde doğru bir bilgi.

Bu bilgi olmadan, bu bilginin kaynaklarına herkes erişebilir olmadan; bu bilgi yazılı olmayan

hafızaya bir şekilde işlemeden, bırakalım geçmişi aşmayı ve dersler çıkarmayı bir yana; o

geçmişin ulaştığı noktalara bile ulaşılamaz.

Bir örnek verelim. Kongre’de Program’ın sunumunu yapan arkadaş, 150 yıllık İşçi

hareketinin tecrübelerine, bunların sistemleştirilmesi çabalarına meydan okurca, Program

taslağının yapılacak işleri kararlara bıraktığını, ilkeler üzerinde durduğunu söylüyordu9.

Halbuki , bütün modern tarih, işçi hareketinin deneyleri ve bütün sosyal hareketlerin

deneyleri, ilkelerle, ilke bildirimleriyle sadece tarikatler kurulabileceğini; modern toplumda

ancak somut yapılacak işlere dayanan programlarla en geniş birlikler kurulabileceğine

ilişkin en basit, en sıradan, en alfabetik dersi çiğniyor ve sanki böyle bir ders yokmuş gibi

Amerika’yı yeniden keşfetmeye çıkıyordu.

9“ Program komisyonu adına söz alan Alp Altınörs, öncelikle program taslağının en çok tartışılan metin

olduğuna dikkat çekti. Mükemmel bir program olmadığını, somut talepleri değil, genel ve ilkesel yaklaşımları

ifade etmeye çalıştıklarını söyledi. “Somut talepler karar önergelerinin işidir ve bunlar koşullara göre değişir.

Program ise daha üstte durmalıdır” dedi. Önerilerin genellikle somut taleplerle ilgili olduğunu, fakat buraya

gelişin felsefe ve mantığına uygun bir metin çıkarmaya çalıştıklarını söyledi. bölümlerin mantığına da değinen

Altınörs, programın başarmak istediği şeyi de şöyle açıkladı. “Ezilenler içinde önyargılar var. Falancalar

falanca soruna duyarlı olmaz deniyor. Bunu kırmak istiyoruz. Bu programda kapitalizm, emperyalizm, erkek

egemenliğinden söz var. Kongrenin bütün bileşenlerinin anlayışını ortak gündem haline getirmeye çalıştık.””.

(Devrimci Proletarya, Kongre Girişimi Toplantısı)

Bu arkadaşlar hala bir programda “Kapitalizm, Emperyalizm, Erkek egemenliği”nden söz etmenin yanlışlığını,

bunlar yerine bunlüara karşı somut teklif ve talepler getirmek gerektiğini bilmiyorlar ya da hafıza kaybına

uğramışlar. Tabii Türkiye gibi bir ülkede, Kapitalizm ve Emperyalizm’den söz etmenin yanlışlığı da ayrı bir

sorun. Çünkü “erkek egemenliğine” karşı mücadele kapitalizmle çelişmez örneğin, aksine daha mükemmel ve saf

bir kapitalizme yol açıp, tabiri caiz ise Emperyalist bir Türkiye sonucuna yol açar. Tabii bütün bunlar artık

unutulmuş bulunuyor.

19

Ama burada korkunç olan şudur: Böyle farklı bir program anlayışı da savunulabilir elbette,

yani programların yapılacak işleri değil, ilkeleri, soyut kavramları içermesi gerektiğine dair,

ama bunu en azından eski derslerin, yani programın bir ilkeler deklerasyornu değil bir

yapılacak işler planı olduğu ve olması gerektiği konusundaki 150 yıllık dersle bir çatışma

içinde, onun eleştirisi biçiminde yapılması yoktur ortada. Sanki ortada böyle hiç bir şey

yokmuş gibi, yok sayılarak söylenmektedir bütün bunlar. Tarihe ve darlarına karşı bir eleştiri

değil, bir susuş kumkuması vardır.

O korkunç, tarihi ve takvimi kendisiyle başlatan ve yok saydığı tarih yüzünden çarpılan ve

çarpılmaya mahkum olan şarklılık budur.

Ve o yok sayılan derslerin ve tecrübelerin intikamı sanıldığından daha çabuk geldi. Programa

ekler önerilmeye başlayınca, bunun nasıl bir saçmalıkla sonuçlanacağı (Özellikle Ermeni

Soykırımı ile ilgili tartışmalar hatırlansın) hemen görüldü.

Bir başka örnek verelim yine programla ilgili. Biz ilk gün Program taslağı üzerine genel

olarak o programın baştan aşağı yanlış olduğunu söylediğimizde, Divan’da bulunan bir kadın

arkadaş, böyle ifadelerin bunca emeğe saygısızlık olduğunu söyledi.

Bu müdahalenin her yeri baştan aşağı yanlıştı.

Birincisi, Divan’da bulunmak içerik üzerine tartışmalara böyle müdahale hakkını vermezdi.

Bunu söylemek için bir kongre katılımcısı olarak söz alması gerekirdi.

İkincisi, politik bir eleştiriye, ahlaki kriterlerle cevap vermek yanlıştır. Kimsenin emeğine

saygısızlık falan söz konusu değildi. Tam da o emeğe saygı gösterildiği için boşa gitmiş bir

emek olduğu için eleştirilmekteydi.

Ama eğer bir emeğe saygısızlık varsa, daha sunumunda bir ilkeler bildirisi olduğu söylenen

program, Gerek işçi hareketinin 150 yıllık emeğine, gerek bizzat bu satırların yazarının ta Çatı

Partisi tartışmalarından beri, neredeyse bir kitap oluşturacak kadar çok yazdığı program

üzerine yazılara karşı en büyük saygısızlıktı. Çünkü onları var olarak bile görmüyor, yokmuş

gibi davranıyor ve tam bir susuş kumkumasına getiriyordu.

Ama bu konulara sonra program bahsinde ayrıca geleceğiz. En basitinde kalalım. Olgular

düzeyinde, “barut yoktu”da

Şimdi Türkiye’deki sosyalistlere, Türk sosyalistleri tarihlerinde kaç kere birleşme

girişimlerinde bulundular, bunlarda kimler hangi tezleri savundu ve bu girişimler neden

başarısız oldu diye sorulsa, buna az çok doyurucu bir cevap verecek veya bu konularda doğru

dürüst yazı yazmış kaç sosyalist vardır?

Fiilen yoktur denebilir.

Benzer şekilde, Türkiye sosyalistleri ve Kürt özgürlük hareketi arasında ne gibi bir araya

gelme girişimleri olmuştur ve bunlar nasıl ve niçin öyle sonuçlanmıştır diye sorulsa, buna

bırakalım doyurucu bir cevabı, bunları sadece sıralayacak kaç kişi çıkar?

Bütün bu deneyler hakkında verileri, temel görüşleri, çıkarılan sonuçları bulabileceğiniz bir

kaynak da bulamazsınız.

20

Peki böylesine bir hafızasızlık ortamında, geçmişin eleştirel bir şekilde değerlendirilmediği

bir ortamda bu geçmişi aşmak, yeni bir şeyler yapmak mümkün müdür?

Hayır.

Peki bu durumda ne olur?

Her yeni girişim, yok saydığı ve aştığını söylediği geçmişin problemlerine takılır kalır, hatta

onlardan geriye düşer.

Alman felsefe geleneğinin “Aufhebung” dediği, içinde taşıyarak ve eleştirerek aşma dediği

türden bir “inkar” (Negation) olmadan, aşma yapılamaz. Yok saymak, görmezden gelmek ise

bu yaklaşımın inkarı ve en büyük düşmanıdır. Şarklılık tam da budur. Ve maalesef bütün

kongre çalışmalarına bu şarklılık damgasını vurmuştur.

Marksizm, Aydınlanma’nın birikimini, eleştirerek ama içinde de taşıyarak aşar. Lenin, Troçki,

Kıvılcımlı, Luxumburg, Frankfurt Okulu vs. Marks ve Engels’in temellerini attıkları öğretiyi,

içlerinde taşıyarak ve eleştirerek geliştirirler. Bizim “Marksizmin Marksist Eleştirisi”

kitabımız, Marksizmi içinde taşıyarak ve eleştirerek bir aşma denemesidir örneğin.

Kimilerince çok garipsenen adının tam da vurgulamak istediği bu Marksist geleneğe

bağlılıktır.

Ama Şark’ta, her hanedanın, her uygarlığın, her dinin tarihi ve takvimi kendisiyle başlatması

gibi, geçmişin birikimini içinde taşıyarak ve eleştirerek aşma pek görülmez. Ve tam da bu

nedenle, her din, her uygarlık, her hanedan yok saydıklarının kaderini paylaşmaktan,

yıkılmaktan ve sonra gelenler tarafından yok sayılmaktan kurtulamaz.

Türkiye sosyalistlerinin birlik veya Kürt Ulusal hareketiyle Türk sosyalistlerinin ittifak

girişimlerinin tarihi, bir bakıma yok sayma ve yok sayılmaların tarihidir. Dolayısıyla, eğer bu

Kongre girişimi de kendinden öncekiler gibi, öncekileri yok sayarsa, yok sayılmaktan

kurtulamayacaktır denilebilir.

*

“Olgular hakkında bilgi” dedik. “Asgari ölçüde bilgi” dedik. Olguların içinde yaşayanlar

bile bu bilgileri vermezler çoğu kez. Herşey bir resmi tarihin ve anlatımın ardına

gizlenmiştir. O nedenle o asgari bilgiye ulaşmak bile ciddi bir arkeolojik çalışma gerektirir.

Örnekleyelim.

Daha önce 2008 sonunda Bilgi Üniversitesi’nde yapılan “Çatı Partisi” ve daha sonra 27-28

Haziran’da Ankara’da “Demokrasi İçin Birlik Hareketi” ile ilgili haber ve yorumlar ile

bugünkü Kongre ile ilgili haber ve yorumları karşılaştırırsanız hiç bir fark göremezsiniz.

Hepsi aynı resmilik, içtenlikten yoksunluk ve gerçekleri gizlemekle maluldurlar. Haberlerden

birini alıp diğerinin adını koysanız hiç bir şey değişmez.

Örneğin 20-21 Aralık 2008 bilgi Üniversitesi toplantısından sonra verilen bir haberde şunlar

görülüyor:

“Çatı Partisi'nin oluşumunun ve alt yapısının tartışıldığı 20-21 Aralık toplantılarının sonuç

21

bildirgesi açıklandı. Çatı bileşiminin kriterlerinin aktarıldığı bildirgede 'Aramıza önce katılan

ya da sonra katılan, bireysel ya da örgütsel katılan farkı olmayacak. Bütün katılımcılar eşit

olacak. Program ve tüzüğü birlikte tartışarak yazacağız. Demokrasiyi, özgürlüğü, adaleti,

eşitliği, kardeşliği dayanışmayı ve barışı özellikle bu inşa sürecinde hayata geçireceğiz'

denildi.” http://www.koxuz.org/anasayfa/node/2428

Bu ve bunun gibi haberlerin hiç birinde, “Çatı Partisi” toplantısının bir fiyaskoyla

sonuçlandığı, toplantının sonunda zevahiri kurtarmak üzere bir “komisyon” kurulduğuna dair

bir ipucu bulunabilir mi? Hayır!..

O zamanlar bu toplantının bir fiyasko ile sonuçlandığını sadece bu satırların yazarı yazıyordu.

Böyle yazdığı için de herkesin nefretini üzerine çekiyordu.

Bugün ise, o girişimin bir fiyasko olduğunda herkes hemfikir.

Benzer şekilde, 27-28 Haziran’da Ankara’da Yılmaz Güney Sahnesi’nde yapılan toplantı için

da aynı durum söz konusudur. İşte hemen toplantı sonrasında bir haberden kısa bir giriş

bölümü:

“Çatı Partisi girişimi bundan sonra 40 kişilik yeni koordinasyonu ile hareket olarak yoluna

devam edecek. Koordinasyon bütün illerde toplantılar yaparak, "Demokrasi için birlik" fikrini

yerellere indirgemek için çalışma yürütecek ve katılımcıların kapsamını geliştirmeye

çalışacak. Koordinasyon, Eylül ya da Ekim aylarında bir çalışmayı somutlaştırmayı

amaçlıyor.

Çatı Partisi'nin toplantının sonunda yapılan tartışmalarda ise daha çok öneriler dile getirildi.

Ayşe Berktay, isimli katılımcı, oluşturulmak istenen hareketin kadınlarla buluşturulması

gerektiğini belirterek, kadın hareketiyle toplantı yapılması önerisinde bulundu. DTP MYK

üyesi Şamil Altan ise, başlangıçtan beri önemli bir yol alındığını ancak buna rağmen "Nasıl

bir parti?" tartışmasının devam edeceğini belirterek, "Buradan mutlaka bir koordinasyon

çıkaralım. Bunlar bir yanda çalışma yürütürken bir yandan güncel politik durumlara karşı

inisiyatif koyabilsinler. Koordinasyon oluşumu önemlidir, önemli deneyimlerimiz var" dedi.

Altan, isim içinde "Demokrasi İçin Birlik Hareketi" önerisinde bulundu. Daha sonra konuşan

Divan Başkanı Celal Beşiktepe, katılımcıların yerellere döner dönmez il meclisini kurmaya

başlamasını ve örgütlenme çalışmalarını yürütmesi gerektiğini belirterek, yapılacak

çalışmaların da özveri, emek ve çaba istediğini belirtti.”

http://www.koxuz.org/anasayfa/node/3579

Görüldüğü gibi sanki herşey yolundaymış gibi anlatılıyor bu hikayede.

Demokrasi İçin Birlik Hareketi’nin bu toplantısını ölü doğmuş bir bebek olarak tanımlayan

sadece bu satırların yazarıydı ve toplantı esnasında da yapılanlara eleştiri yönelten tek kişiydi.

Bütün bunlardan dolayı da herkesin düşmanlığını ve nefretini üzerine çekiyordu.

Ama şimdi, Demokrasi İçin Birlik Hareketi’nin aslında ölü doğmuş bir girişim olduğunu yine



22

herkes kabul ediyor10

.

O halde, bu resmi haberlere bakılarak Kongre toplanıtının ne olduğu anlaşılamaz. İçtenlik

yoktur bunlarda her şeyden önce.

Bunun için ise, eleştiri ve merak duygusunu yitirmemiş, en azından kendine karşı dürüst

olmaya çalışan bir devrimci olmak gerekir. Bu iş örgütlerin bürokratlaşmış kadrolarının,

“apparatçiki”lerin yapabileceği bir iş değildir.

O resmi haberlerin o görünen yüzünün ardındakini görmek ve anlamak gerekir. Ve haberler

ne kadar yukarıdakiler gibiyse gerçek o ölçüde farklıdır.

Durum bu Kongre’de de aynıdır.

Ortada “resmi görüş” olarak anlatılmış bir Kongre vardır.

Ama gerçek Kongre bu değildir.

Gerçek Kongre aslında iki bölümden oluşmaktadır.

Birinci bölüm. Çeşitli dillerde selamlar, pankart, Ertuğrul’un ve diğerlerinin konuşmasından

oluşan, ilk bölümdür, yeni olanı, olması gerekeni anlatmaktadır.

İkinci bölüm, tam da bu bölümün ardından başlar. Terk edilmesi, yok edilmesi gereken

dünyayı, aparatçikilerin dünyasını ve etkisini gösterir.

Bu üç başlık altında ele alınacaktır.

1) Kongre Divanı ve Kongre Yönetimi

2) Program Komisyonu ve Program

3) Küzük komisyonu ve Tüzük

Muhtemelen bunların her biri ayrı bir yazı oluşturacaktır.

29 Ekim 2011 Cumartesi


[email protected]


10

Ama bu kabuller hiç bir bilince çıkmış bir özeleştiri olmadan, hiç bir ders çıkarılmadan gerçekleşiyor.



23


Kongre Divanı ve Demokrasi

Kongre’nin ilk günü Kongrenin akışında pek bir aksama görülmedi. Çünkü henüz herşey

önceden belirlenmiş plana uygun gidiyordu. Tanıtımlar, vekillerin konuşlmaları, sonra

misafirler. Salondan da bir kaç kişiye kısaca söz verilmişti.

Sonra Tüzük ve Program Komisyonları hazırlıklarını anlatmışlar ve değişiklik önerilerinin

zaman kaybını önlemek için yazılı olarak yapılması kararlaştırılmıştı.

Artık sadece Programın bütünü üzerine genel olarak konuşmak isteyenlere söz verilecekti.

Ondan sonra da, program ve tüzük komisyonlarının gelen önerilere göre yaptığı

değişikliklerin oylanıp onaylanması ve ondan sonra da seçimlere geçilmesi, böylece herşeyin

tıkır tıkır yürümesi planlanmıştı.

Ne var ki, ikinci gün Kongre, hiç de bu plana uygun yürümedi. Örneğin ikinci gün sabahın en

değerli saatleri, dilekler ve temenniler bölümünde yapılabilecek ve yapılması gereken

konuşmalarla öldürüldü. Sonra Program üzerinde düzeltme önerileri birdenbire

“birleşiyoruz”a nazire adeta bölünüyoruz denebilecek bir gerginlikte tartışmalara dönüştü. Bu

“tehlikeli” gidişi gören divan tartışmayı, bir çözüm aranmak üzere uzun bir arayla kesti. İşin

ilginci Kongre’nin bu tek canlı, kendiliğinden gelişen, kontrol dışı tartışması ilginç bir şekilde

mikrofonsuz yapıldı ve kimin ne dediği de tamamen anlaşılamadı.

Sonra bir programın kararlaştırılmasını başka bir kongreye erteleyen, yani problemi çözmeyen

ve sadece erteleyen bir uzlaşmaya varıldı. Bundan sonra da alel acele tüzük ve seçimlere

geçildi?

İkinci gün, Divan bir yandan en değerli zamanları bir mirasyedi gibi harcıyor, diğer yandan

zamansızlık nedeniyle en önemli sorunların çözümünü başka kongrelere erteliyordu?

Kongre üzerine biraz dikkatlice düşünen bu çelişkili durumu görmezden gelemez.

Peki neden böyle oldu?

Kongre üzerine hiç bir haberde veya yorumda görülemeyecek, kimsenin de sormayı akıl

edemediği veya sormak istemediği soru budur?

Kongre üzerine yazılmış hiç bir haber ve yazıda kongrenin böyle bir seyir izlediği ve neden

izlediği üzerine bir tek kelime bile bulunamaz.

Aşağıda neden böyle olduğunu açıklayacağız.

Bunun cevabını en baştan söyleyelim.

Bu akış, doğrudan doğruya bizim programı bir bütün olarak eleştirmemiz ve karşı bir program

24

önermemizle, bu öneriyi gündeme almamak için, Kongre Divanı veya Başkanı’nın Kongre

gidişinin manüple etmesiyle ilgilidir.

Yok olan ve olması gereken, sosyalist yuvarların; apparatçikilerin (bu yuvarların kadrolarının)

anti demokratik, teoriye zerrece değer vermeyen, manüplatif davranışlarının en tipik

tezahürüydü Divan’ın bütün yaptıkları.

Ne olmuştu da divan böyle davranıyordu?

Bu cevap, Demir Küçükaydın’ın birinci günün sonunda, bir bütün olarak program konusunda

yaptığı konuşma ve bu konuşmaya bağlı sonuçlardadır.

*

Birinci gün, Tüzük’ten sonra, Program konusunda Komisyon’un raporu sunulup, önerilerin

yazılı yapılması istendikten sonra, artık herkesin yorulduğu, salonun yarısının boşaldığı son

saatinde, Divan, her kongrede normal olarak draha önce yapılması gerekeni son anda yaptı11

.

Programın bütünü üzerine eleştirilere geçti. Hem de herkesin artık iyice yorulduğu, bir an

önce bitsin de gidelim diye düşündüğü ve buna salonun yarısından fazlasının ayaklarıyla oy

verdiği saatte12

.

Tam hatırlamıyorum ama dört beş kişi söz aldı. İnsanların bütün üzerine söz alıp ayrıntılar

üzerine konuşacaklarını tahmin ettiğimden, daha kimse söz almadan elimi kaldırmama

rağmen nedense en son söz bana verildi.

Tam da tahmin ettiğim gibi, önceki konuşmacılar, bütün üzerine söz alıp ayrıntılara ilişkin

konuştular ve aslında bütün üzerine bir tartışmayı fiilen engellemiş de oldular.

Ben söz alınca, kelimesi kelimesine hatırlamıyorum ama en azından şunları söyledim ve

söylemeye çalıştım.

Bu Kongre’de elbette ileriye doğru atılmış bir adım bir düzine programdan önemlidir ama

yanlış bir program ilerde, tarih önümüze bir fırsat çıkardığında, onu ıskalamamıza yol açar.

Bu bakımdan, bir yandan çalışır mücadele ederken, program konusunda bir ilerleme ve netlik

sağlamak hayati önemdedir. Buna burada şimdi başlanabilir ve başlanmalıdır.

Önceki konuşmacılar bütün üzerine konşacakların söyleyip aslında ayrıntılar üzerine

konuştular. Ben gerçekten bütün üzerine konuşacağım. Bence programın bütünü, baştan aşağı

hem biçimce hem içerikçe yanlıştır.

Bu program Fransızların dediği gibi “herşeyi ve hiç bir şeyi” anlatıyor. Böyle program olmaz.

11

Aslında program komisyonunun raporunun okunmasından önce ortada komisyonun hazırladığı bir program

tasarısı bulunduğu, buna bir bütün olarak alternatif karşı bir program bulunup bulunmadığı sorulmalıydı.

Biçimsel eşitlik ilkesi en azından bunu gerektirirdi. O zaman komisyon’un hazırladığı Program da diğer

programlarla eşit koşullarda çoğunluğu kazanmak için yarış durumunda olabilirdi. Bu da yapılmadı.

12 Zaten bu da bir ayrı garabettir. Bir Kongre’nin, hele Kuruluş Kongresinin en önemli maddesidir ve öyle olması

gerekir programın bütünü üzerine tartışma. Biçim olarak bunun araya ve neredeyse boşalmış ve yorgunluktan

bitmiş bir salona sunulmasının kendisi bile, bir gayrı ciddilik olduğu kadar, aynı zamanda tam bürokratik

kafalara uygun bir davranıştır.

25

Bundan sonra, biçimsel bakımdan eleştirileri dile getirdim.

Programın Program komisyonu sözcüsü tarafından sunuluşunda program yerine bir ilkeler

deklerasyonu yazıldığının belirtildiğini; ilkeler deklerasyonları ile modern toplumda bir

birleşme sağlanamayacağını; program denen şeyin çok net ve sade olması gerektiğini;

tamamen somut talep ve teklifler içermesi gerektiğini; Çinlilerin dediği gibi “sadeliğe ancak

gelişmenin çok yüksek bir aşamasında” ulaşılabileceğini; programın bu sadelikten uzaklığının

bizzat bu geriliğinin de bir ifadesi olduğunu; esas olarak, ne dünyadaki sosyalist hareketin ne

de Türkiye’deki demokratik hareketin, henüz sadeliğe ulaşmışlık bir yana, doğru dürüst bir

programının bile olmadığını; programın komisyonlarda değil, strateji üzerine tartışmalarla

şekillenebileceğini; dolayısıyla metodolojik bir tartışma olduğunu ve olacağını; gerçek teorik

ve siyasi eğitimin ancak böyle tartışmalar içinde edinilebileceğini; böylesine şekillenmiş bir

anlayışın programa dökümünde belki komisyonların bir işlevi olabileceğini belirttim.

Sonra içerik eleştirimi kısaca şöyle ifade ettim. Bu programdaki bütün hedeflere ulaşılsa,

demokratikleşmiş bir ülkeye ulaşılmış olmaz, belki bunun için mücadelede, daha elverişli

koşullara ulaşılabilir.

Kaldı ki, içerik de yanlıştır ve muhtemelen daha elverişli koşullara da ulaşılmaz. Çünkü,

dilleri, dinleri, etnileri politik olarak tanımlıyor sunulan taslak, bunların politik olarak

tanımlanmasını reddetmiyor13

.

Bundan sonra, Çatı Partisi tartışmalarında bu konuda bir sürü yazı ve somut program önerileri

yaptığımı; ayrıca bu Kongre’nin program komisyonuna da doğrudan katılamasam da dolaylı

olarak kendi Program önerilerimi ilettiğimi; ama hiç kaale ve gündeme bile alınmadığını;

dolaysıyla benim için doğrudan Kongre’nin kendisine sunmaktan başka yol kalmadığını;

sunduğum programın dayandığı program anlayışınınve içeriğinin Komisyon’un sunduğu

programla hiç bir bakımdan uyuşmadığını ve uyuşamayacağını; sunduğum programın iki

sayfalık bir metin olduğunu; ama şu an elimde olmadığı için okuyamayacağımı; yarın toplantı

kaldığı yerden devam edeceğin egöre, yarın sabah bu metni sunacağımı ve karşı program

önerisi olarak tartışılması ve oylanması gerektiğini söyledim.

Bu konuşma Divan’da, “bu da nereden çıktı şimdi” der gibi bir havanın oluşmasına yol açtı.

Bu havayı en açık biçimde divan’ın bir kadın üyesi dışa vurdu.

13

İşte kongre’ye sunulan taslaktaki gerici maddelerin en önemlilerinden biri:

“Kongremiz, Anadolu ve Mezopotamya’nın tarihsel ve toplumsal dokusunun inkârına dayalı, tekçi ve

asimilasyoncu ulusal egemenlik anlayışına karşı, Türkiye’de yaşayan tüm halkların kültürlerinin ve kimliklerinin

tanınmasını demokrasinin vazgeçilmez unsuru olarak görür. Kongremiz, halkların, başta anadilinde eğitim hakkı

olmak üzere eğitim ve kültür politikalarının hazırlanmasına ve uygulanmasına katılımının hayata geçirilmesi

için mücadele eder.” Bu maddenin, Alevileri veya ateistleri diyanetin tanımısını istemekten farkı yoktur.

“Türkiye’de yaşayan tüm halkların kültürlerinin ve kimliklerinin tanınması” demokrasinin değil, gerici

milliyetçiliğin vazgeçilmez bir unsurudur. Demokrasi, Türklüğün de tanınmamasını, bütün diğerleri gibi bireysel

bir hak olmasını savunur. Tabii bunun sonucu, “Halkların” yani aslında politik olarak tanınmış ve tanımlanmış

dillerden insanların, yani ulusların, kültür politikalarının hazırlanmasına katılması. Gerici milliyetçiliğin eline

bırakmaktan başka bir anlama gelmez. Bütün bu satırlar bir de defalarca bu konuda konuşmuş olmama rağmen

yazılıyor.

26

Divan’da bulunan adını bilmediğim bu kadın üye, aslında bir divan üyesi olarak hiç de böyle

bir görüş bildirmeye hakkı ve yetkisi olmamasına rağmen, tipik örgüt bürokratlarına has bir

davranışla, sanki bir divana seçilmenin neyin ne olduğu hakkında doğru yargılara ulaşma

yeteneği ve düşüncelerini sıradan bir Kongre üyesi olarak söz almadan söyleme hakkı

kazandırırmış gibi, benim, Komisyon’un hazırladığı Programı baştan aşağı yanlış olarak

nitelememi ve eleştirmemi, Komisyon’un “emeğine saygısızlık” olarak niteledi14

.

Kimse bu divan üyesine, divan üyesi olmanın kendisine böyle bir hak vermediği üzerine ona

en küçük bir uyarıda bile bulunmadı ve Kongre’nin ilk günü esas olarak böylece bitti.

İşte ikinci günün boşuna harcanan saatlerinin ve sonraki sıkıştırmalarının sırrı bu

konuşmadadır.

Çünkü hiç hesapta olmayan bir durum ortaya çıkmıştı. Bir kongre katılımcısı, şimdi çıkıyor;

programın tamamını reddettiğini belirtiyor ve karşı program önerisinde bulunuyordu.

*

Aslında bu hiç kimse için bir sürpriz olmamalıydı.

2008 yılı sonunda, 20-21 Aralık’ta, Bilgi Üniversitesi’nde yapılan, bu güne kadar en yüksek

profilden katılımlarla yapılmış toplantıda, şimdi ertesi gün Kongre’ye sunacağımı belirttiğim

bir buçuk sayfalık programın, Marks-Engels’in yazdığı, Komünist Manifesto’ya öykünerek,

onlar bugün Ortadoğuda yaşasalardı nasıl bir Manifesto yazarlardı diye düşünülerek yazılmış,

edebi olmaya da özel bir özen gösterilmiş versiyonu olan, “Ortadoğu İçin Demokrasi

Manifestosu” adlı programı içeren “Büyük Ortadoğu Projesi ve Sosyalist Strateji” adlı kitabı

en az 250 adet dağıtmış, o toplantıdaki konuşmamda bunun bir program önerisi olduğunu

söylemiştim.

Daha sonra zevahiri kurtarmak üzere seçilmiş Program Komisyonu’na, yine Program

konusunda bir yığın ve geniş bir teorik arka plan sunan yazı yazmış, literatür sunmuş ve

bunları Demokrasi İçin Birlik Hareketi’nin Mail Grubu’na iletmiştim.

Bütün bunlara ne komisyonda ne kongrede en küçük bir gönderme bile yapılmamıştı. Aslında

program konusunda tek yazan da bendim tek yazın da (litaretür de) bunlardı.

Daha sonra, 27-28 Haziran’daki toplantıda, yine sunduğum programı orada sunulan programa

bir karşı program oarak önermiş, yine o zamanki, artık temsili demokrasiyi aştıklarını,

doğrudan demokrasiye geçtiklerini; artık öyle burjuva demokrasisinin oylamaları gibi yanlış

işlerle uğraşmadıklarını söyleyen divan tarafından, müthiş bir keyfilikle (tıpkı bu kongrede

olacağı gibi) bir karşı program olarak bile oylamaya sunulmayan, şimdiki gibi bir kısa

veriyonunu sunmuştum.

14

Aslında bu kadın arkadaşın sözleri ve Komisyon’un böyle bir programla gelmesi, gerek sosyalist ve işçi

hareketinin gerek bu satırların yazarının yneredeyse yarım yüzyıllık emeğine saygısızlıktı. Türkiye’de bir parça

Program üzerine kafa yoram, Demir Küçükaydın’ın bu konuda en çok yazı yazmış, kafa yormuş kimse olduğunu

görür. Bütün bu emek yokmuş gibi davranmak saygısızlık olmuyşor da bunca emek harcayanın içeriğe yönelik

eleştirisi mi saygısızlık oluyor?

27

Daha sonraki tartışmalarda, yine bu programı açıklayan bir sürü yazı yazmıştım.

Ve en son olarak, İstanbul’daki hazırlık toplantılarının çoğuna katılmış, söz almış, ve

appartçikilerin alaylı bakışları altında bıkmadan, temel programatik özellikleri defalarca

anlatmaya çalışmıştım: Ulusun veya politik olanın, bir dille, dinle, etniyle, soyla, sopla, tarihle

tanımlanmasını reddetmek; ulusu böyle tanımlamaya karşı tanımlamak. Ve her düzeyde tüm

iktidarın tam bir fikir ve örgütlenme özgürlüğü ortamında seçilmiş organlarda olması; asayiş

ve emniyet güçlerinin her düzeyde bu seçilmiş organların emrinde olması.

Yine Program Komisyonu’na dolaylı olarak, bazı komisyon üyeleri aracılığıyla, bütün

literatürü ve kongre’ye sunduğum program metnini de iletmiştim.

Ama ısrarla, bütün bunlar yok sayılıyordu.

Bu durumda, benim için doğrudan Kongre’ye baş vurmaktan başka, orada insanların böyle bir

alternatifin varlığına dikkatini çekmekten ve bunu tartışma gündemine getirmekten başka hiç

bir yol bulunmuyordu.

Türkiye’de bir parça sosyalist veya devrimci politika yapan insanın bütün bunları bilmemesi

mümkün değildir.

Ancak, apparatçikiler, namı diğer “kadrolar”, o yuvarların bürokratlaşmış kafaları, ancak bu

gericiliğin şahikasına ulaştığı son yirmi yılın öne çıkanları, bunları bilmez, önemsemez veya

görmezden gelebilirdi.

Bütün bu eğilimler şimdi Kongre Divanı’nın davranışlarında ortaya çıkıyordu.

*

Ertesi gün sabah erkenden bir internet kafeye gittim, defalarca gruplara ve kişilere yolladığım

dolayısıyla yolladığım mailler arasında bir çok örneği bulunan bu bir buçuk sayfalık program

önerisini indirip on nüsha kadar bastım. Ve ikinci gün Kongre başlamadan, erkenden

Kongre’nin yapılacağı yere geldim. Divan henüz fuayede otururken, bizzat elimle Akın

Birdal’a,verdim. Ve bir gün önce, kendi karşı program önerimi vereceğimi söylediğimi, işte

şimdi sözümü tutup sunduğumu belirttim.

Akın Birdal’ın yüzünde, “bu da nereden çıktı, herşey normal akışında giderken bu ne oluyor”

gibilerden bir yüz ifadesi oluştu ama sesini çıkarmadı.

Daha önceki kongrelerden biliyordum ki, Divan nasıl olsa bunu gündeme koymamanın

yolunu arayacaktı. Çünkü bunların, bu aparatçikilerin esas işi, işleri kapalı kapılar ardında

örgütlemektir. Kongreler, konferanslar, bu önceden ayarlanmış mizansenin bir tiyatro

sahnesindeymişçesine oynanmasıdır. Bu oyunu bozabilecek unsarlara karşı Divan’ın otoritesi;

Divan yetmezse Milletvekillerinin veya önde gelenlerin otoritesi; insanların “aman şimidi de

bu nereden çıktı, programın ne önemi var, iş yapmak önemli, bizler bir an önce kararlar alıp

bölgelerimize gitmek istiyoruz” diyen dar kafalı ve “iyi niyetli” ama politik bakımdan zerrece

uzak görüşlü olmayan yaklaşımları ve daha bir çok araç vardır nasıl olsa.

Şimdi biri çıkıp yazılı olarak, “dün programın tamamı üzerine tartışma açmıştınız; ben

programın tamamını biçimden ve esastan yanlış buluyorum ve karşı programımı öneriyorum,

28

işte buyrun metin de burada” deyince, kaçacak bir delik kalmamış gibi görünüyordu.

Bir kaç arkadaşım, “senin program önerini okutmaz, tartıştırmaz ve oylatmazlar” dediler.

“Peki kendi koydukları kuralları ayaklar altına almadan bunu nasıl yapabilirler?”

dediğimde, “yaparlar, bir yolunu bulurlar” dediler.

Ve de haklı çıktılar.

*

Kongre’nin ikinci günü başladığında, aslında önceki gün Programın tamamı üzerine

tartışmada kalındığına ve bir konuşmacı da çıkıp tümünü reddettiği, karşı bir program önerisi

olduğunu söylediği ve bunu da yazılı olarak sunduğuna göre, yapılması gereken: Sunulan

karşı programı okumak veya sunucuya okutmak; (ki bir buçuk sayfa bir metindir, yani

okunması beş dakika bile sürmez. Diğer metin zaten yazılı olarak herkese sunulduğundan ve

bizzat komisyon tarafından da sunumu yapıldığından, bunu tekrar okumak da gerekmezdi) bu

iki farklı programın lehine ve aleyhine konuşmak üzere en azından belli bir zaman veya

konuşmacı sayısı kadar sınırlı da olsa bir tartışma açmak; sonra da birbirine karşı bu iki

programdan hangisinin temel alınacağına dair kongreye bir oylama yaptırmak

olabilirdi.

Ve bu yapıldığında, ilk kez öz üzerine ciddi bir tartışma başlayabilirdi. İlk kez, yıllardır,

ısrarla varlığı görmezden gelinen, gerek işçi hareketinin 150 yıllık deneylerine dayanan, gerek

son yüz yılın Türkiye’deki mücadeleler tarihine dayanan, bu kısa ve sade demokratik program

tartışma gündemine gelirdi. Bunun tartışılması, varlığının bilinmesi bile başlı başına bir

aşama; yuvarlar ve aparatçikiler için bir yenilgi olurdu.

Öte yandan, ikinci günün böyle bir mecraya girmesi, her şeyden önce, Kongre’nin önceden

planlanmış gidişinin aslında nasıl bir mizansen olduğunun kanıtı da olur ve bu mizanseni

bozardı. Çünkü, programa temelden itiraz olup olmadığı, alternatif program önerisi olup

olmadığı sorulmadan; hangi programın temel alınacağı gibi bir oylama yapılmadan, sanki

Komisyon’un sunacağı programın seçileceği önceden biliniyormuşcasına, sanki hazırladıkları

bu program kabul edilecekmişçesine Kongre salonu dışında Program Komisyonu toplantı

yaparken, iki farklı programı oylamak, bir anlamda bu yanlışın fiilen kabulü anlamına gelirdi.

Bu durumda, bütün bu normal olarak yapılması gerekenleri yapmamak için ne yapabilirdi

Kongre Divanı?

Zaman geçirmek, sanki böyle bir öneri yokmuşçasına manüplasyon yapmak ve karşı programı

gündeme getirmemek için bir yol aramak.

Böylece, sabahın en değerli saatleri, sanki dün Programın tamamı üzerine tartışma

bitmişçesine, dilekler ve temenniler bölümünde söylenebilecek sözleri eden bir sürü

konuşmacının kürsüye davet edilmesi ile geçirildi.

İşlerin bu noktaya gideceğini görünce, sunduğum metnin Kongre’ye sunulmayacağını

hissedince, hemen elimdeki program önerisi kopyalarından birini daha alıp, sahneye çıktım,

Divan’a yaklaştım ve Akın Birdal’a, tekrar metni sunup, bunun oylanması veya en azından

29

okunması gerektiğini; eğer okuyup oylamayacaklarsa en azından bunu Kongreye bildirmeleri

gerektiğini söyledim.

Akın Birdal, “her şeyi alt üst ediyorsun, bak bu metni verelim program komisyonuna onlar

sundukları metne yedirirler” dedi.

Ben de bunların iki farklı anlayış ve mantığa dayandıklarını; birbirileriyle çeliştiklerini ve ayrı

sunulması gerektiğini söyledim. Bu sizin göreviniz dedim. Ağzını buruşturdu.

Çıktım yerime oturdum. Tesadüfen yanımda oturan Haluk Ağabeyoğlu’na durumu anlattım.

Ama yine de isterse Program Komisyonu’na benim metnimi de götürmesini söyledim. Haluk

Ağabeyoğlu aldı gitti ve bir süre sonra geldiğinde, bu bizim programı temelden reddediyor, bu

bizim çalışmamızla uyuşmaz deyip, haklı olarak almadıklarını aktardı.

Saatler geçti, divan, ikinci bir karşı program önerisi bulunduğundan söz etmedi.

Acaba dedim, bekledim, komisyon geldiğinde, son biçimini almış biçimde onlarinkiyle

birlikte mi sunacak diye düşündüm. İyiye yormaya çalıştım.

Ama böyle bir şey olmayacağını görünce, söz aldım. Yine söz tam ara veriecekken verildi

bana ve mikrofona geldim.

Konuşmaya başlayıp da, program önerimi sunduğumu bunların tartışılması ve oylanması

gerektiğini, bunu yapmayacaklarsasa, yapmayacaklarını söylemeleri gerektiğini söyledim.

Ama herkes protokol konuşmalarından yorumlmuş ve bir an önce dışarı çıkmak için

kalkmışkan bu sefer de mikrofonun sesini kestiler. Söylediklerimi kimseye duyuramadım bile.

“Ne oluyor niye, sesini kestiniz?” diye Divan’a bakınca, Suavi, “aradan sonra ilk sözü sana

vereceğim, söz” anlamında bir şeyler söyledi.

Mikrofonun sesini kesmekle kalmadı girişimler, dışarda kulis baskısı uygulayarak da bu yola

girdiler.

Ertuğrul Kürkçü, “Gene ortalığı karıştırıyormuşsun?” diye takılarak, salona hiç yansımayan

ve yansıtılmayan ama gerçekte bütün gidişi belirleyen, Divan’daki sıkıntıların varlığını bir

şekilde ifade etmiş oluyordu.

Fuayede, hep böyle toplantılarda ortalıkta dolaştığını gördüğüm, galiba EMEP’ten olduğunu

daha sonra öğrendiğim, adını hala bilmediğim, biri yanıma yanaştı ve konuşmak istediğini

söyledi. Belli ki Kongre Divanı adına konuşmak istiyordu ve onlarca görevlendirilmişti.

Bana “Kongre’yi mahvettiğimi, her şeyi alt üst ettiğimi” söyledi.

“Niye?” dedim. “Yapılacak şey çok basit. Benim programım okunur ve karşı program olarak

oylanır. Bu yapılmıyorsa en azından bunu yapmadığınızı söylersiniz en büyük organ olan

Kongre’ye.”

Bu kişi bana “senin metnin program değil, program öyle olmaz” dedi, bir kongrenin aparatı

içinde olmak sanki kendisine bir şeyin program olup olmadığı hakkında karar verme yetkisi

verirmiş gibi.

30

Ben de, asıl diğer metin program değildir, ama onun program olup olmadığına, kendisinin

veya başkalarının değil, Konre’nin karar verebileceğini ve bunun için de okunup oylanması

gerektiğini; zaten kısacık bir metin olduğunu söyledim. Okunsaydı şimdi çoktan herşey bitmiş

olurdu. Sunduğum programın onaylanmasını da beklemiyorum ayrıca, ama bilinmesini

istiyorum, böyle bir karşı program da vardı diye.

Bunun üzerine, aynı kişi, “sen hastaymışsın, öyle duydum, rahatsızlıkların varmış tedavi

oluyormuşssun, bu işlerle niye uğraşıyorsun, git artık dinlen”, gibi sözler etmeye başladı.

Bu saygısızlığa na denebilirdi ki? Birşey diyemedim. Dilim tutuldu sadece. Bu kişiye

kızamam bile, ama beni ta 68’lerden beri tanıyıp da böyle kişileri bana ültimatom vermeye

yollayanlara gerçekten kızıyorum.

Bir buçuk sayfalık bir program önerisini okumamak, oylatmamak için günün en verimli

saatlerini boşu boşuna harcayan Divan, konuşmamın duyulmaması için mikrofonu kapatıyor,

bütün bunlar yetmezmiş gibi, aparatçikileri üzerime yollayarak, saygısızca önerimi geri

çekmemi istiyordu.

Bunlarla mı Türkiye’de insanlarda sabrın derinliklerini coşkunun zirvelerini harekete

geçirecek bir hareket kurulabilirdi?

Bunlar yok olmadan, yatağanla kazınmadan hiç bir ilerleme kaydedilmesi mümkün değildir.

*

Kongre’nin ikinci bölümü başladı.

Suavi söz verdiğinden, bana söz verilmesini beklerken, sanki hiç böyle bir şey yokmuş gibi,

ben sanki o itirazı yapmamaşım gibi, Başkan Akın Birdal, Kongreyi eski minval üzere

sürdürmeye devam etti, fiilen ayrıntılardaki düzeltme önerileri üzerine bir tartışma açtı. Genel

olarak program ve program önerim yine atlandı. Bir kağıda, “Hani bana söz vermiştiniz? İlk

konuşmacı olacaktım” diye not yazıp, görevliler aracılığıyla Suavi’ye yolladım. Hiç bir

edğişme olmadı davranışlarda.

Tabii önceki oturumun sonunda benim konuşmamda mikrofonu kapattıkları için, bir de bir

komik durum oluşmuştu kimsenin farkına varmadığı. Normal olarak o zamana kadar bütün

konuşmacılar ve söz alanlar gelip kürsünün yanındaki mikrofondan konuşuyorlardı.

Programın ayrıntıları üzerine tartışmalarda ise, ki kongrenin tek gerçek sorunlarını gösteren

tartışmaydı, herkes mikrofonsuz konuşuyor, akustik olarak kimsenin ne dediği tüm salonca

anlaşılmıyordu. Neden böyle olmuştu? Bu garabetin nedeni de, benim önceki oturumun

sonunda konuşmamın, mikrofon kısılarak engellenmiş olması, muhtemelen mikrofon açıldığı

takdirde tekrar oraya çıkmamdan çekinilmesiydi. Mikrofon bütün program tartışmaları bitip

de konu tekrar tüzüge geldiğinde tekrar açılacaktı.

Yani sadece manüplasyon ve baskı yok, teknik olanaklar da sınırlanıyordu. Sırf

konuşmayayım diye nasıl saatler boşuna harcanıyorduysa, aynı şekilde, tartışmaların

duyulması bile engellenmiş oluyordu.

Özetle, toplantının ikinci günü, ta tüzük tartışmasına kadar olan büyük bölümü, aslında

31

bütünüyle benim Program önerimi gündeme getirmemek ve tartıştırmamak üzere mahvedildi.

Kimilerine bu iddia aşırı gelebilir. Çünkü Kongre’de olup bütün bu durumdan büyük bir

çoğunluğun haberi yoktu. Divan’ın bütün hedefi ve başarısı da zaten bu durumun

gizlenmesindeydi.

Ve bunda öyle başarılıydılar ki, Kongre hakkında en ayrıntılı haberi yazmış olan, Devrimci

Proletarya’nın Kongre’ye ilişkin yazdıklarında bütün bu olan biten hakkında en küçük bir iz

bile bulunamaz.

Ama gerçek Kongre, bunada anlatılan, ama kimsenin algılamasına da imkan tanınmayan

Kongreydi. Divan gerçekten çok başarılıydı. Ama katilin cinayet yerine gelmesi gibi, sonunda

aslında suçunu itiraf da etti, görmesini bilen ve gören gözler için.

*

Program önerimde söylediğim ve tam da tartışılması engellenen, şey tam da öyleden sonranın

temel sorunu oldu. Siz programda olmaması gereken şeyleri programa koymaya başlarsanız;

halkları tanımaktan söz ederseniz; tek tek halkları saymaya başlarsanız; somut işler yerine

ilkelerden söz ederseniz; başkaları da başka ilkeleri saymaya başlar; bizim adımız niye yok

demeye; şunu da tanımalı, bunu da tanımalı demeye başlar.

Herkese istediği dili anadil seçme ve ana dilinde eğitim hakkı (Anadil eğitimi değil,

anadilinde eğitim) demezseniz; ulusun Türklükle veya her hangi bir dille, dinle, etniyle, soyla,

tarihle tanımlanmasını reddetmezseniz; tarih kitaplarının tüm diller, dinler, etnilerden

temsilcilerin ortak katılımıyla yazılacağını belirtmezseniz. O tarih kitaplarını yazacakların

veya yazamayacakların tartışmalarını Kongre’ye taşımış olursunuz.

Olan tamı tamına buydu.

Aslında pekala demokratik bir ulusçuluğun başlangıç aşaması olacak bir kongre, birden bire

gerici ulusçulukların birbiriyle yarıştığı, kimin daha çok acı çektiğine dair bir yarışa dönüştü.

İşin iyice çığrından çıktığını gören Divan, bu durumda bir çözüm olarak, program tartışmasını

kapadı ve altı ay sonra başka bir kongreye erteledi.

Program tartışması gündemden düşmüştü. Bir an önce Tüzük tartışmasına ve seçimlere

geçilmesi bekleniyordu.

İşte tam bu noktada kendisinin o ana kadar neyi yapmadığını da itiraf etti Kongre Divan’ı

başkanı.

Artık herkes yorulmuştu. Divan sabahtan beri, benim önerimi oylatmamak öve tartıştırmamak

için bütün günü tüketmemişçesine, Akın Birdal, “Demir Arkadaşın da bir karşı program

önerisi var. İsterse okuyalım, isterse kendisi okusun, ama Program konusunu şimdi altı ay

sonraki Kongreye erteledik, kendisi karar versin” dedi.

Yani tam bir tuzak. Artık herkes yorulmuş ve oh nihayet bitti demişken, önerimin okunmasını

istemem, pişmiş aşa su katmak olurdu. “Lanet olsun” dedim içimden. Ve dışımdan, “öyle

olsun bakalım, okunmasın, bu durumda zaten okunamaz ve okunsa da anlamı olmaz”

32

anlamında bir şeyler söyledim.

Doğrusu iyi düşünülmüş bir hamleydi. Artık kimsa Divan’ı benim önerimi gündeme

almamakla suçlayamazdı. Üstüne üstlük, ben kendim okunmasını istememiştim artık.

Ama, gören göz için, analitik zeka için, bizzat bu davranış bile, aslında bütün günün öyle

akmasının bütün nedeninin benim program önerimi gündeme almamak olduğunu

gösteriyordu.

Zaten bunu daha sonra dolaylı olarak Süavi’nin davranışı da doğrulayacaktı. Arada yanıma

gelip “Vallaha fıtık oldum, mahfoldum. Neyse senin önerin böylece kayda geçti” demesi

yapılanın yanlışlığının bilincinde olduğunu ve bundan duyduğu rahatsızlığı gösteriyordu.

*

Gerçek kongre, burada anlatılandı.

Ama bütün bunlar neyi gösteriyor?

Ortada demokrasiyi aştık, artık temsili demokrasi değil, doğrudan demokrasi var diye

övünmelerin, (Daha önce de Demokrasi İçin Birlik Hareketinin haziran toplantısında da

Divan başkanı olan Celal aynı sözlerle aynı türden manüplasyonlar yapmıştı) gerçekte, en

sıradan burjuva kongre adabının ve usulünün sağlayacağı kadar bile bir demokrasi ve söz

hakkını engellemenin örtüsü olduğunu gösteriyor.

Aparatçikilerin, “Doğrudan demokrasi” palavralarını bir yana atmak gerekiyor.

Önce en sıradan, normal bir derneğin kongresinde izlenen usule uygun davranılsın yeter. Yani

önce gündem önerileri alınır. Konular önce esastan sonra ayrıntıda görüşülür. Bir gidişte

yanlış varsa, usul hakkındaki itirazlara söz verilir. İtirazlarda lehte aleyhte konuşmalar

dinlenir. Her durumda oylama yapılır. En azından biçimsel eşitlik ilkelerine riayet edelir.

Kongre divanı başkanı bile, bir yönetici olarak değil, tartışılan bir konuda konuşmak istiyorsa,

önce söz alır. Hatta bu durumun tarafsızlığını gölgeleyeceği düşüncesiyle söz bile almaktan

sarfı nazar eder. Bunlar bırakalım sosyalistliği ve demokratlığı bir yana, sadece hukuka

uymakla, bir parça adalet duygusuna sahip olmakla ilgili sıradan özelliklerdir. Demokrasiyi

aştığını söyleyenlerde bu kadarı bile bulunmamaktadır.

Bu kadar basit, sıradan dernekler kanununa uygun, derneklerin kongrelerinin uyduğu

kurallara uygun davranılsaydı bile, ikinci gün, önce karşı program önerisinin sahibi olarak

benim çağırılmam veya program önerimin okunması, sonra da lehte ve aleyte konuşmalarla

bu iki program arasında hangisinin temel alınacağına dair bir tartışma ve karar olurdu.

Bu da Kongre’nin çok daha verimli ve ilerletici, içeriğe, program anlayışına ilişkin bir

tartışma yaşamasını sağlar, bütün o öğleden önceki ve sonraki saçmalıklar olmayabilir;

değerli vakitler öylesine mirasyedi gibi harcanmazdı.

Bürokratik dar kafalılık, kongre yapmayı önceden senaryosu çizilmiş bir gidişin sahnelenmesi

olarak gören anlayış bütün bunları engelledi.

Bırakalım “doğrudan demokrasi” üzerine palavralar sıkmayı; sıradan, olağan, en azından

33

biçimsel eşitlik ilkelerine ve mantığa uygun bir Kongre ve çalışma biçimi bile bizler için çok

büyük ilerlemedir.

Bunun için yine unutulmuş tarihten bir örnek verelim.

Devrimden sonra Rusya’da bir takım aydın ve küçük burjuvalar “Proleter kültürü”

yaratmaktan söz ediyorlardı15

şimdi bizimkilerin demokrasiyi aşmaktan, doğrudan

demokrasiye ulaşmaktan söz ettikleri gibi.

Küçük burjuva aydınlar, “Proleter Kültür”den, onu kurmak inşa etmekten söz ederlerken,

Lenin ve Troçki’ler, bırakalım bunları baylar diyorlar; bu palavralara zerrece değer

vermiyorlar ve bu anlayışla mücadele ediyorlardı.

Lenin Proleter kültür palavraları sıkanlara karşı, önce “kültürlü tüccarlar olmalıyız” diyordu.

Yani önce burjuvazinin kültürünü öğrenmeli ve hazmetmeliyiz diyordu. Troçki, Günlük

Hayatın Sorunları adlı derlemede, bütünüyle bu konuları yazıyordu.

Paralellik kurarsak, bırakalıkm beyler doğrudan demokrasi üzerine, burjuva daemokrasisini

aşmak üzerine palavralar sıkmayı ve bu palavraların ardında en anti demokratik uygulamaları

allayıp pullamayı. Lütfen, şu “burjuva demokrasisi”nin asgari geleneklerini öğrenelim ve

uygulayalım, bu bile çok iyi bir başlangıç olur.

Aparatçikilerin elinde burjuva demokrasisini aşma, doğrudan demokrasiye geçme palavraları

bir tür plebisit rejimini örtmenin şalı olmaktadır.

Gerçekten doğrudan demokrasi mi baylar?

O zaman “Program Komisyonları” lağvedilmeli önce. Program tartışmaları, bütün tartışma ve

yazışmalarını herkese ulaştığı ve herkesin bu tartışmalara katılabildiği, mail gruplarında

yapılır, program tartışmalarda billurlaşan programlar ve anlayışları kendilerini en mükemmel

ifade yolları arar ve ittifaklar kurup uzlaşmalar yapar. Böylece her netleşmiş program

kongrenin çoğunluğunu kazanmak için eşit biçimsel koşullarda mücadele eder.

Doğrudan demokrasi böyle olur. Böyle bir program hazırlığı gerçekten ilerletir. Böyle bir

program tartışması manüple edilemez: Ve böylece belki ta 60’lı yıllardan beri ilk defa tekrar

ilerletici ve eğitici bir program ve strateji tartışması başlar.

Bu internetin sunduğu en sıradan “doğrudan demokrasi” olanağını bile değerlendirmeyenler;

değerlendirmek istemeyenler; grupları sadece duyuruların yapıldığı yerler olarak görenler,

hangi “doğrudan demokrasi”den söz ediyorlar?

“Doğrudan demokrasi” en sıradan üyenin bile, kendi görüşlerine çoğunluğu kazanabilmek

için doğrudan tüm üyelere ulaşabilmesi hakkından başka nedir ki?

15

Sankı proletaryanın kültürü yaratılırmış gibi. Proletaryanın bir kültürü olmaz. Çünkü proletarya, bütün

enerjisini politikaya vermek zorundadır. Sosyalizm yolunda ileri adımlar atmaya başladığında ise, burjuvazi gibi

kendisini de yok eder., Dolayısıyla Proletaryanın bir kültürü olamaz kelimenin gerçek analımda. Sosyalist bir

kültür olar. Ama sırnıflı bir toplumda da sosyalist bir kültürü insşa etmek olanaksızdır. Sosyalist üretim ilişkileri

olmadan, böyle bir kültür şekillenemez.

34

*

Altı ay sonra Program kongresi toplanacak.

Tekrar aynı şeyler olacak.

İşte burada tekrar öneriyoruz. Bizim program önerimiz budur.

Program için önerdiğimiz usul de budur.

Kahrolsun komisyonlar!

Kahrolsun Program ve Tüzük gibi en can alıcı konuları komisyonlara havale edenler!

Tüm Kongre hareketinin üyeleri,

Aşağıda sunduğumuz program Komisyon’unkinden bambaşka bir anlayışa dayanmaktadır

Bunun karşısında susarak, yok sayarak bir adım bile ileriye gidilemez. O kendisini yok

sayanları, bizzat Kongre’de de görüldüğü gibi çarpar.

Program önerisi ortada duruyor ve burada tekrar onu gelecek kongre için alternatif program

olarak öneriyorum.

Komisyonlara bırakmayalum. Tartışalım eleştirelim.

*

Aşağıda bu kongrede bir türlü okunmasını bile sağlayamadığım program yer alıyor.

Esas olarak böyle bir programı benimsemedikçe, Türkiye’de ne bir demokratik hareket, ne de

hakların birliği gerçekleşebilir.

Halkların birliğinin gerçekleştirmenin ilk yolu, devletin ve politik olanın her hangi bir veya

bir kaç halka göre tanımlanmasına son verilmesi; politik olanın halklarla tanımlanmaya karşı

tanımlanmasıdır.

Ancak bu koşulda, en geniş otonomi birleştirici olur. Aksi takdirde, otonomi, her biri kendini

bir dil, soy, tarih, din ile tanımlamış devletçiklere bölünme ve bu yolda kanlı kapışmalarla

sonuçlanır.

Bu program, tüm demokratik özlemleri gerçekleştirmek için en ideal koşulları sağlar.

Eskilerin deyişiyle size para vermez, ama para kazanacak bir zanaat öğretir.

Var olan pahalı, baskıcı, bürokratik, devlet cihazının yerine, halkın üzerinde yükselmeyecek,

ona hizmet edecek bir cihaz kurar.

Yani “paris komünü tipi” bir devlet örgütlenmesi yapar.

Ulusu, dille, dinle, etniyle, soyla, ırkla tanımlamaya karşı tanımlayarak, gerçek bir biçimsel

eşitliğin temellerini atar.

Böylece aralarındaki bölünmelerden kurtulmuş, kendi iradelerine itaat edebilecek bir devlet

cihazının bulunduğu koşullarda, işçiler ve emekçilerin neye karar vereceklerini onlara bırakır

Eğer sosyalizme karar verilse, bunun barışçıl bir biçimde gerçekleşmesinin önende bir engel

35

bırakmaz.

Marks, Engels, Lenin, Troçki’lerin Demokratik Cumhuriyet Programından, sadece ulusun

tanımı kısmıyla ve de medyaya ilişkin kısmıyla ayrılmaktadır.

En önemli teorik katkılar ulus ve medya alanında yapılmıştır çünkü son yarım yüzyılda.

İşte Kongre’de bir türlü okunamayan ve oylanmayan, son derece sade, basit, bütünüyle

yapılacak işlerden ve somut tekliflerden ibaret program önerisi:

1. Gerçek bir eşitlik için, ulusun tanımından her türlü, dil din, tarih, "etni", soy,

kültür, "ırk" belirlemesi kalkmalı, ulus bunlarla tanımlanmaya karşı

tanımlanmalıdır.

Bu somut olarak şu tedbirlerle gerçekleşebilir.

Herkese istediği dili anadil olarak seçme ve anadilinde eğitim hakkı olmalıdır.

(Ana dilini öğrenme hakkı değil. Bu farklıdır dillerden birine üstünlük sağlayıp

eşitsizliği arttırır.)

Ortak bir konuşma ve yazışma dili gerekip gerekmediğine; gerekiyorsa bunun

hangi dil olacağına demokratik ulusun yurttaşları tartışarak ve oylayarak karar

verirler.

Okullarda herkes ana dilinde ama aynı ortak tarihi okumalıdır. Bu tarihi, ülkedeki

ve komşularındaki bütün dillerden, etnilerden, dinlerden, kültürlerden, cinslerden

eşit miktardaki temsilciler ortaklaşa yazmalıdırlar.

Eğer olmasına karar verilirse, din ve ahlak dersleri, yeryüzündeki tüm büyük din

ve inançlardan ve inançsızlardan eşit sayıda temsilciler tarafından ortaklaşa

yazılmalıdır.

Devletin tüm inançlar karşısında eşit ve tarafsız olması için, Diyanet lağvedilmeli,

imam hatipler normal okullara çevrilmelidir.

Diyanet gibi kurumlarda şimdiye kadar çalışanların mağdur olmaması için

geçimleri gönüllü olarak cemaatler tarafından karşılanmayanlar devletin başka

işlerine yerleştirilmelidir.

Devlet sadece inançlar arasında eşitliği sağlamak ve azınlık inançta olanlar

aleyhine oluşacak fiili eşitsizlikleri gidermekle yükümlü olmalıdır.

2. Yurttaşların en geniş şekilde örgütlenebilmesi, hakkını koruyabilmesi,

haksızlıklara ve eşitsizliklere karşı mücadele edebilmesi için.

Sınırsız bir düşünce, ifade ve örgütlenme özgürlüğü derhal uygulamaya geçmeli,

bunları sınırlayan tüm yasalar derhal ve otomatik olarak geçersiz olmalıdır.

Devletin, firmaların, örgütlerin, partilerin ve bunların bütün organlarının bütün

kararları, bütün tartışmaları tüm yurttaşların bilgisine açık olmalıdır.

36

3. Demokrasinin gerçekleşebilmesi, yurttaşların doğru kararlar verebilmesi için her

şeyden önce doğru bilgilenme gerekir. Doğru bilgilenme için ise, medyanın devlet

ve sermayenin tekelinden ve egemenliğinden kurtulması gerekir. Bunun için de

Tüm medya ve yayın faaliyeti, matbaalar, frekanslar, kanallar, kağıtlar

toplumsallaştırılmalı, devletin ve sermayenin elinden alınmalı ve yurttaşların ve

örgütlerinin emrine verilmelidir.

Medya olanakları, tüm örgütler, partiler, inançlar, fikirler, akımlar, meslekler,

cinsler, yaşlar, bölgeler vs. arasında üye sayılarına ya da nüfus içindeki oranlarına

göre dağıtılmalıdır.

Bu dağılımın gerçek oranları yansıtmaları için sık sık ayarlanmalıdır

4. Yurttaşların üzerinde yükselmeyen, onlardan bağımsızlaşmayan ama onlara

itaat ve hizmet eden bir devlet cihazı için:

Tüm düzeylerde yetki ve sorumluluk seçilmiş organlarda olmalıdır. Osmanlı artığı,

Firavun ve Nemutlar zamanından kalma valilik, kaymakamlık gibi merkezi olarak

atanan ve belirlenen tüm makam ve organlar lağvedilmedir.

Tüm emniyet, asayiş ve savunma kuvvetleri bu seçilmiş organların emrinde ve

kontrolünde olmalıdır.

Tüm seçilmiş yöneticiler ve organlar kendilerini seçenlerin beşte birinin oyuyla

geri alınabilmeli ve seçim yenilenmelidir.

Tüm seçilenler seçildikleri süre içinde ve çalışmaları esasında ortalama bir

çalışanın gelir düzeyinde ücret almalıdır.

Memurların tayin, terfi, seçim ve emeklilik işlemlerinde bağımsız memur

sendikalarının tuttukları siciller esas alınmalıdır.

Asker sivil adalet ikiliği ve memurlar hakkında dava için izinler kalkmalı. Kanun

ve yasalar karşısında mutlak eşitlik olmalıdır.

Mahkemelere Jüri usulü gelmelidir.

5. Bu biçimsel eşitliği ve demokrasiyi sağlayan tedbirlerin yanı sıra, asgari ölçüde

ekonomik ve sosyal eşitsizlikleri kaldırmak için

Devlet her yurttaşa iş bulmak, bulamıyorsa, sendikaların ve bağımsız tüketici

teşekküllerinin tespit edeceği, asgari geçim endeksine uygun gelir sağlamakla

yükümlü olmalıdır.

Tüm yurttaşlar için genel sağlık ve emeklilik sigortası olmadır. Sigorta, doğrudan

sigortalı yurttaşların seçilmiş temsilcileri tarafından yönetilmeli ve

denetlenmelidir.

Gelecek nesiller arasında kültür, eğitim ve iktisadi farklardan doğan eşitsizlikleri

asgariye indirmek için, her çocuk için parasız kreş ve anaokulu sağlanmalıdır.

37

Tüm eğitim ve araçları parasız olmalı, düşük gelirli ailelerin çocukları ekstra

desteklenmelidir.

Tüm azınlıkların gerçek hayatta fiilen ortaya çıkacak bizzat matematik bir azınlık

olmaktan doğan dezavantajlarını bir ölçüde ortadan kaldırabilmek için kotalar ve

pozitif ayrımcılık uygulanmalıdır.

30 Ekim 2011 Pazar


[email protected]




38


Tüzük Eleştirisi – Yuvarların Yaşaması İçin Bürokratik ve Hantal Bir

Tüzük

Önce bu tüzüğü son haliyle madde madde ele alalım. Sonra da genel bir eleştirisini yapalım.

HDK Tüzüğünün Son Hali – 6.Ekim.2011

Madde 1: Kongrenin adı ve kısaltması

Kongrenin adı Halkların Demokratik Kongresi, kısaltması HDK’dır.

Madde 2: Kongrenin Tanımı

Kongre, tüm ezilenlerin ve sömürülenlerin; dışlanan ve yok sayılan bütün halkların ve inanç

topluluklarının, kadınların, işçilerin, emekçilerin, köylülerin, gençlerin, işsizlerin, emeklilerin,

engellilerin, LGBT (Lezbiyen, Gey, Biseksüel, Trans) bireylerin, göçmenlerin, yaşam alanları

tahrip edilenlerin; aydın, yazar, sanatçı ve bilim insanları ile bütün bu kesimlerle mücadele

yürüten güçlerin her türden baskı, sömürü ve ayrımcılığı ortadan kaldırmak ve insan onuruna

yaraşır bir yaşam kurmak üzere bir araya geldiği ortak bir dayanışma ve mücadele zeminidir.

Maddeye İlişkin Eleştirel Notlar:

Öncelikle, maddenin başlığı ile içeriği çelişmektedir. Maddede “Kongre’nin Tanımı”ndan söz

edilmektedir. Ama Kongre’nin bir tanımı yapılmamaktadır.

Bir tanım her şeyden önce bir şeyi aynı kategoriden şeylerle farkı açısından tanımlamalıdır.

Örneğin “İnsan konuşan hayvandır” gibi bir tanım, İnsan’ın hayvan kategorisi içinde o

kategorideki diğer varlıklardan ayıran özelliğini belirtir.

Kongre’nin tanımından söz ediliyorsa o da böyle olmalıdır. Kongre her şeyden önce

toplumsal alanda siyasi mücadele yapmayı hedefleyen bir yapı mı olmayı hedefliyor. O halde

benzer işlevi olan diğer yapılarla olan farkı açıklanması gerekir bu maddede. Neden Kongre

de önreğin Parti, Dernek, Liga (Birlik), Meclis vs. değil? Diğerlerinden ne gibi işlev ve yapı

farklılıkları vardır. Bunların açıklanması gerekir madde’nin başlığına göre. Başlıkta maddenin

konusu böyle belirlenmiş olmasına rağmen içeriğinde bu konuda en küçük bir söz bile yok.

Bu en azından ciddiyetsizliktir. Bu tüsüğü hazırlayanların bizzat mendilerinin tüzüğünü

yazdıkları birliği ciddiye almadıklarını gösterir. Aynı zamanda eklektisizmdir, iç tutarlılıktan

yoksunluktur da.

Ama bunun ötesinde, gerçek sorunlardan bir kaçıştır, yazanların kendilerinin kafa

39

karışıklıklarının bir dışa vurumudur da. Çünkü gerçekte ihtiyaç olan, tam da bu bir araya

gelişe neden Kongre dendiği, onun diğer biçimlerle işlevsel ve yapısal farkının ne olduğu en

çok sorulan ve aslında kafaların en çok karışık olduğu konudur.

Böylesine ciddiyesiz bir metin nasıl olup da komisyonlardan çıkıp oylanıp onaylanabiliyor?

Çünkü en temel sorun Komisyon’a Havale edilmesinde. Komisyonlar, üzerinde tartışılmış ve

az çok görüşlerin berraklaştığı, hetleştiği konulardaki görüşleri bir derli toplu sunma, formüle

etmenin organları olabilirler.

Bütün bu çabalarda her şeyden önce bu ön hazırlık ve tartışma yoktur. Hedeflenen birliğin ne

amaçları (yani Programı) ne de bu programa en iyi nasıl bir yapıyla ulaşılabileceği (yapısı,

tüzüğü) üzerine bir tartışma yapılmış değildir hem tüm üyelere, hem de kamuoyuna açık.

Kongre hazırlığının, Kürt hareketinin, yaklaşan saldırıyı yanlış karşılamama kaygısının

baskısı altında aceleye gelmesi bir neden gibi görülebilir. Hayır neden bu değildir. En azından

bu zorunluluk bir fazilet gibi görülmeyerek, aynı zamanda bu artışma yürütülebilir ve bu

tartışmanın eksikliği giderilmeye çalışılabilirdi.

Ama aslında bu bile doyurucu bir cevap olmaz ve tarihsel deney tam aksini gösterir. Aslında

en kritik zamanlarda, en büyük baskılar altanda yapılan tartışmalar aracılığıyla en geniş

kesimler harekete geçirilebilmiştir.

Burada esas olarak bu acelenin, esas konulardan ve tartışmalardan kaçabilmek için bir nimet

olarak görülmesi söz konusudur. İyi bir bahane sunmaktadır işi komisyonlara ve dolayısıyla

bu komisyonlar da genellikle örgütlerin temsilcilerinden oluştuğundan, örgütlerin inisiyatifine

bırakmak. Bu ömrünü doldurmuş örgütlerin hepsi birbiriyle rekabet içindedirler ama aynı

zamanda bu tür tartışmalara karşı tam bir domuz topu olurlar kendi var oluş koşullarını

ortadan kaldıracağı için. Bu örgütlerin tüm üyelerinin Partiler, kongreler, bunların demokratik

işyleyişinin nasıl olabileceği vs. üzerine bir tartışmanın içine girdiklerini düşünün. İlk

sorgulyacakları aynı zamanda zaten kafalarında bir çık soru işaretiyle dolu oldukları kendi

örgütlri olacaktır.

Ama sadece bu kadar da değil. Bu biraz Kürt hareetinin de işine gelmektedir. Karşısında ner

biri birbiriyle rekabet halinde bir kaç düzine küçük, güçsüz örgüt bunlunmaktadır. Artık,

bunların hepsi de Kürt hareketi ile bir şekilde iyi ilişkiye girmeden varlığını bile

sürdüremeyeceğini sezmiştir. Eski şımarıklıkları yoktur en azından Kürt hareketi ktarşısında.

Kürt hareketi o muazzam gücüyle bunlara istediğini dikte edebilmekte bunların en küçük bir

itiraz etme şansı bile bulunmamaktadır.

Şimdi böyle bir olanak varken, tartışmaları dallanıp budaklandırmanın, herkesi bunlar içine

çekmenin ne anlamı olabilir? Kürt hareketinin davranışının özünü bu oluşturmaktadır.

Böylece görünüşte Kürt Hareketi ile Türk Sosyalistleri bir araya gelmektedir. Aslında Kürt

Özgürlük Hareketi, hem gücüyle, hem kendisi ortada görünmeyip, kendisinin alabileceklerini

Türk solcularına bırakarak, yani biraz rüşvet vererek tabiri caiz ise, her istediğini dikte

edebilmektedir.

Böylece alan memnun, satan memnun bir ortamda, en sıradan insanın aklına bile gelebilecek

40

sorular bile bu alışverişi yapanların işine gelmemekte ve böylece tüm toplantılar brer

mizansene dönüşmektedir. Oralarda tesadgen bizim gibi hesapta olmayan zıpçıktılar çıkınca

da bunların işini bitirmek kolay olmaktadır.

Halbuki, bu maddenin başlığında söylenenin içeriği üzerine, yani “neden Kongre de Parti

değil? Önceden “Çatı Partisi” deniyor ve ihtiyacın bir parti olduğu belirtiliyordu. Yeni bir

ihtiyaç mı çıktı? Çıktı ise bu nedir? Yoksa bu sadece bir iim değişikliği midir? Konre’nin

Parti’den garkı ne olacaktır. Ne gibi işlevleri ve yapı farkları olacaktır? Eğer yeni işlevler söz

konrusuysa, bu işlevler için en uygun yapı ne olabilir?” gibi soruları soran ve bunlara cevap

arayan bir tartışma yapılmış olsaydı, bu hem Türk sosyalistlerini, hem de Kürt hareketini

eğitmiş olurdu. Bir netleşme sağlardı. Belli sistematik görüşlerin billurlaşmasını ve bu

billurlaşmalar etrafonda yoğunlaşmalar sağlardı. Böyle bir tartışma ileri bir atılış için gereken

güçleri toplardı.

Madde’nin içeriğinde başlığında söylenen yapılmadığı gibi bu da metodolojik olarak yanlış

yapılıyor. Bir tasvir var orada. Amaçların ve güçlerin tasfiri. Tasvirler üzerinden hiç bir şeyin

özü anlaşılamaz.

Şimdi gelelim bu başlıkla ilgisiz tasvire.

Birincisi, bütün o ezilenleri, dışlananları vs. saymak yanlıştır. Siz yapacaklarınızla böyle olup

olmadığınızı gösterebilirsiniz. Bu kendi kendini övmek gibidir. Bırakın da başkaları ve tarih

öyle olup olmadığınıza karar versin.

Öte yandan bizzat kendinden böyle bahsetmek bile böyle olunamayacağının bir kanıtı bile

olabilir. Bu bal yemek ve bal demek arasındaki fark gibidir. Bal denmektedir ama bal

demenin kendisi bal yemek değildir.

İkincisi amaçlar da yanlıştır. Bu birlik sosyalizm için bir birlik değildir. “Her türden sömürü,

baskı ve ayrımcılığı ortadan kaldırmak” sosyalizmi ifade eder. Bugün sosyalizmi öne bir

hedef olarak koymak, Türkiye’deki geniş demokrasi cephesi kurma gereğinden kaçmak, ana

halkayı doğru yerden tutmamak anlamına gelir. Ayrıca bu birliği oluşturanların, meta

üretimini ordadan kaldırmak, üretim araçları üzerindeki özel mülkiyete son vermek, planlı

ekonomiye geçmek, bütün dünyada bir tek cumhuriyet kurmak gibi, (ki bunlar sosyalizmin

yani “her türden sömürü, baskı ve ayrımcılığı ortadan kaldırma”nın olmazsa olmazlarıdır) bir

amaçları yoktur bu birliğe gelirken.

Sayılan güçler ne sosyolojik olarak böyle bir program için mücadele etmeye eğilimlidirler, ne

de kendileri politik olarak böyle bir programı benimsemektedirler. Böylesine apaçık bir

durum varken, bu sosyalizm amacını, böyle olmazsa olmaz ön koşullarını saymadan, “her

türden sömürü, baskı ve ayrımcılık” diye tanımlamak, o güçlerin siyasi bakımdan

tecrübesizliklerinden yararlanıp, onları farkına varmadan sosyalizm için bir programa imza

attırmak, tuzağa düşürmek anlamına gelir. Bir sosyaliste düşen, “bakın arkadaşlar böyle şeyler

yazıyorsunuz ama bunlar şu anlama gelir: Üretim aracları üzerinde özel mülkileti ortadan

kaldırmaktan yana mısınız? Böyle bir ifadeye sizlerin çalışmalarınızda ve programlarınızda

rastlanmıyor. Yanlış bir iş yapmayın, gerçekte yapmayacaklarınızı ve yapamayacaklarınızı ve

41

yapmak istemeyeceklerinizi böyle programa yazmayın” demektir, onları uyarmaktır.

Kaldı ki onların böyle amaçları da olabilir ve yapılması gereken yine değişmez. Bu birlik her

şeyden önce Türkiye’de demokrasi için kurulmaktadır. Onun ayırıcı çizgisi bu olmalıdır. O

zaman da sosyalizm anlamına gelen formüllerin bu metinde yeri olmaması gerekir.

Üçüncüsü burada sayılan özneler esas olarak ülkenin demokratik olmaması nedeniyle, yani

biçimsel veya hukuki eşitlik içinde yaşamadıkları için muhalif bir güç olarak vardırlar. Bu

biçimsel eşitliği sağlamak ise sosyalizm değildir; en ideal kapitalizm koşullarını sağlamaktır

(elbet bu sosyalist mücadele için de daha elverişli koşullar anlamına da gelir ama sosyalizm

değildir.). Yani çocuklar, kadınlar, LGBT’ler, halklar, inanç toplulukları vs. tamamen teoride

ve uygulamada eşit olsa, her hangi bir şekilde baskı altında olmasa, bu kapitalizmin varlığıyla

çelişmez ve onun için en uygun koşulları oluşturur.

Bunun da çok basit bir nedeni vardır. Kapitalizmde, bütün artı değerin kaynağı olan

işgücünün, maddi ve manevi özellikleri onun kullanım değerinin özünü oluşturan artı değer

üretme özelliği üzerinde hiç bir etkide bulunmaz. Yani sekiz saat çaşılan bir Kürt veya Türk;

kadın veya erkek; siyan veya beyaz, genç veya yaşlı; eşcinsel veya heteroseksüel ve hatta

solucanlar gibi erselik (yani hem erkek hem dişi) de olsa ortaya çıkacak artı değer üzerinde

bunun bir etkisi olmaz. Zaten bu nedenle, demokrasi aynı zamanda kapitalizm için en ideal

koşullard anlamına gelir.

Aynı şekilde, organik veya hidrokültürde domates üretsin, üretilen nesnelerin niteliğinin veay

tekniklerinin değişmesi kapitalizmin özüyle ilgili değildir. Ekolojik ürünler kar getiriyorsa,

kapitalizm ekolojik te olur. (Almanya, Ekolojik ürün ve standartlar nedeniyle buün dünya

pazarında rakipsiz olmuştur mesela.Yani Yeşiller Partisi, aslında Alman sermayesine bir

üstünlük sağlamıştır, Almanya’daki ürünlere ekolojik standartlar getirerek. Tüm dünya

çapında neyin ne kadar üretileceğine tüm insanların ortaklaşa karar vermesi uzun vadede

insanlığın yaşaması için şarttır ama bu planlı ekonomi, yani ktapitalizmin tasfiyesi demektir

ve bu birlikte bir araya gelenlerin böyle bir sorunu henüz yoktur. Bu da ayrıca uluslara ve

ulusal devletlere karşı bir mücadele ve devrim gerektirir. Ayrı bir konudur.)

Özetle bu Kongre’den amaçlananla (Yan Türkiye’deki demokratik mücadeleyi toparlamak

bakımından) çelişmektedir sıralanan öznelerin karakterleri. Dayanılan ve bu amaç için

mücadele edeceği söylenip sıralanan güçlerin hem nesnel konumları ve çıkarları hem de

kendilerinin deklare edilmiş amaçları ile yazılan “her türlü sömürü, baskı ve ayrımcılığa son

verme” amacı çelişki içindedir.

Ancak, sosyalizmin böyle verbal olarak öne çıkarılmasının nesnel bir anlamı vardır. Bu aynı

zamanda demokratik mücadele ve görevleri öne çıkarmaktan kaçmaktır. Kaçcma sadece

geriye doğru olmaz. İleriye de kaçılır. Türk sosyalistleri yıllardır “Sınıf”, “Emek”, “Neo

Liberalezm”, “Enternasyonalizm” vs. diyerek ileriye kaçıyorlar. Bu mddeye yansıyan bu eski

alışkanlığın, zamana uyup şimdi de bütün “Yeni Sosyal Hareketleri” ve Sosyalizm anlamına

gelen hedefleri sıralayıp demokrasi mücadelesi gündemden düşürülmektedir. Türkiye’de esas

osrun, bu pahalı, baskıcı, askercil, merkezi, bürokratik devlet cihasını tasfiye etmek; ulusun

Türklükle tanımlanmasına son vermek; tam bir fikir ve örgütlenme özgürlüğüdur. Bunların ise

42

sosyalizmle ilgisi yoktur. Bunlar gerçekleştiğinde kapitalizmin gelişmesi için ideal koşullar

gerçekleşmiş olur. Biz istemesek de böyledir bu. Biz sosyalistlere düşen bunu açıkça

söylemektir.

Bütün bunmadan söz etmeden sömürü ve baskıyı ortadan kaldırmaktan söz etmek, aslında

bırakalım sosyalizm için mücadeleyi bir yana demokratik görevlerden bile kaçmaktır. Kongre

tüzügünün ikinci maddesine göre demokratik görevlerden kaçmaktadır.

Ve son olarak, bütün bu yazılanlar programa ilişkindir. Bunların yeri programdır. Tüzükte

sadece programa gönderme yapmak yeter. Yani o programı kabul edenler bu tüzükte

tanımlanan yapıyla birleşip mücadele edeceklerdir gibi bir cümle yeter.

Madde 3: Kongrenin Amaçları

Kongre, mevcut anti-demokratik siyasal sisteme karşı, halklardan, ezilenlerden, yok

sayılanlardan, doğadan, emekten, özgürlükten, eşitlikten, barıştan ve adaletten yana olanların

demokratik bir toplum ve insanca bir yaşam için ortak mücadeleyi örgütlemeleri gerektiğinin

bilinciyle;

a) Türkiye’de yaşayan tüm halkların demokratik temelli siyasal hak taleplerinin tanınması;

başta anadilinde eğitim hakkının sağlanması gelmek üzere kimlik ve kültürlerinin korunması

ve geliştirilmesi yönünde gerekli mücadeleyi yürütmeyi;

b) Dışlanan ve ayrımcılığa mâruz kalan tüm inanç topluluklarının ve inanmayanların

düşünce, ifade, vicdan ve ibadet özgürlüklerinin eşit vatandaşlık hakları temelinde çözüme

kavuşturulması için mücadele etmeyi;

c) Kapitalizme ve emek sömürüsüne karşı tüm işçilerin, emekçilerin, yoksul köylüler ile tüm

çalışanların onurlu, adil, güvenceli, güvenli ve sağlıklı çalışma koşullarına ve sosyal

güvenliğe sahip olma hakkını savunmak; siyaset yapma, siyasal ve sendikal örgütlenme

özgürlüğü önündeki tüm yasal ve fiili engelleri kaldırmak için mücadele geliştirmeyi;

ç) Yoksulluğa itilen köylüler, emekliler, yaşlılar ve işsizler gibi toplumsal kesimlerin ortak

mücadelesini geliştirmeyi;

d) Emperyalizmin dünya halkları üzerindeki egemenlik politikalarına; ekonomik, siyasi ve

askeri anlaşmalarına, kurumlarına; sömürgeciliğe ve işgallere, askeri üslerine karşı

mücadele etmeyi; bölge ve dünya halklarıyla enternasyonalist dayanışmayı geliştirmeyi;

e) Siyasal, ekonomik ve toplumsal yaşamın her alanında cinsiyetler arası eşitsizliğe karşı

çıkarak, erkek egemen sistemin ve kadınlara yönelik şiddetin ortadan kaldırılması için

mücadele etmeyi;

f) Gençliği, tekçi, milliyetçi, ayrımcı, cinsiyetçi eğitim sistemine ve eşitsizliği derinleştiren

sınav sistemine terk eden; işsizliğe ve ucuz işgücü sömürüsüne mahkûm kılan politikalara

karşı, siyasete aktif katılımlarının ve temsiliyetlerinin önündeki tüm engellerin kaldırılması,

herkese parasız, eşit, demokratik, bilimsel ve anadilde eğitimin sağlanması konusunda

mücadele etmeyi;

43

g) Çocukları ilgilendiren bütün işlem ve faaliyetlerde, çocuğun hakları ve yararının temel

alınması gerektiği yaklaşımıyla çocukların şiddet, ihmal, suistimal, her türlü istismar, kötü

muamele ve ayrımcılıktan korunması, başta eğitim ve sağlık olmak üzere tüm kamu

hizmetlerinden eşit ve parasız bir biçimde yararlanması için mücadele vermeyi;

h) Lezbiyen, gey, biseksüel ve trans bireylerin heteroseksizmden kaynaklanan kamusal ve

toplumsal yaşamda mâruz kaldıkları şiddet, dışlanma, ayrımcılık, nefret suçu ve söylemlerine

karşı mücadele geliştirmeyi;

ı) Engellilerin kamusal ve toplumsal yaşama eşit koşullarda katılım sağlayabilmeleri için,

ayrımcı uygulamalara ve engellerinden kaynaklanan sorunlarına karşı çözüm üretilmesi

yönünde mücadele geliştirmeyi;

i) Çözümsüzlüğe terk edilen Kürt sorununda kalıcı bir barışın sağlanması ve Kürt halkının

tüm sorunlarının demokratik çözüme kavuşturulması için mücadele vermeyi;

j) Ulusların kendi kaderlerini tayin hakkı, özgür ve demokratik birlikteliği ilkesi çerçevesinde,

demokratik özerklik de dahil olmak üzere halkların ihtiyaç duyduğu çeşitli yönetim

biçimlerinin tartışılması ve hayata geçirilmesi için mücadele geliştirmeyi;

k) Militarizme ve siyasi iktidarların bu doğrultudaki politikalarına karşı, barış ve halkların

kardeşliği temelinde politikalar savunmayı, zorunlu askerliğin kaldırılması ve vicdani ret

hakkının tanınması için mücadele vermeyi;

l) Kapitalizmin doğayı, doğal varlıkları ve yaşamı metalaştırarak sömürmesine, yaşam

alanlarını yok etmesine karşı, doğanın, insanın, hayvanların ve tüm canlıların yaşam

haklarının güvence altına alınması için mücadele yürütmeyi amaçlar.


Bu madde de baştan aşağı yanlış ve gereksizdir.

Birincisi, buradaki maddeler zaten programda vardır. Gereksiz bir tekrar olmaktadır.

Gereksiz ve bürokratik tekrarlardan oluşan böyle maddeler de zaten ancak komisyonlardan

çıkabilir.

Öte yandan bir önceki maddede, yanlış bir bağlamda olmakla ve içeriği de yanlış olmakla

birlikte, zaten amaç ve güçler belirtilmeşti, bu maddede yine belirtilmiş olmaktadır. Yani

gereksiz bir tekrardır; hem Programa göre gereksiz bir tekrardır hem de ikinci maddenin

içiriğine göre gereksiz bir tekrardır.

Herhalde bu Kongre’nin programı üç farklı boyutta sunma gibi bir merakı var. Önveki

maddedeki bir tür “mini-program” oluyor; esas program olarak kabul edilen metin “maksi-

program” oluyor bir de bu üçüncü maddedeki metin de “midi-program” oluyor.

Ama bu programlar de nedense hem genel ve kategorik olarak program denen şeyin

kendisiyle hem de birbirleriyle çelişiyorlar. Ve sadece bu kadar da değil, cümleler ve

önermeler de aynı madde hatta aynı paragraf içinde birbirleriyle çelişiyorlar. Örneğin ikinci

maddede bir bütün olardak sosyalizm formüle edilirken şimdi üçüncü maddede bir bütün

44

olarak demokrasi çerçevesine sokulabilecek talepler ifade edilmektedir.

Eklektisim bu kadar olabilir. Eğer eklektisizim veya saçmalık üzerine bir ders vermek

gerekirse bu program ve tüzükler harika bir örnek sunarlar.

Ama biz bu saçmalıklar ve çelişkiler labirentinde ipin ucunu kaçırmamak için bütün bunlar

yokmuş gibi davranıp esasta kalıp onu gözden geçirmemeye çalışalım.

Program bir yapılacak işler planıdır; bir ilkeler deklerasyonu değil. Bu program denen

metinler böyle olmalıdır anlamına gelir. Programlar, hiç bir yuvarlak ve genel söz içermemeli

somut işleri somut tedbirler ve örgüt biçimleriyle ifade etmelidir.

Her şeyden önce bu üç mini, midi ve maksi programın bu temel yanlışı bulunmaktadır.

Dolayısıyla bu üç metin de bir program adını almaya layık değildirler.

Ama sadece bu kadar değil, bu hedefler de en soyut biçimde ifade edilmiş olmalarına rağmen

yanlış ve çelişkilidirler yukarıda gördüğümüz gibi. Yani nedefler açısından yanlıştırlar

(Sosyalizm hedefi), hedeflerle o hedeflere ulaşacak güçler açısından yanlıştırlar (Yeni Sosyal

Hareketler). Ama sadece bu kadar da değil, bu proğram sadece sosyalizmi demokrasinin

önüne geçirip ikisini eklektik bir biçimde karıştırdığı için değil, formüle ettiği kadarıyla

demokratik de değildir.

Şimdi bunu gösterelim.

Demokrasi nedir? Her şeyden önce, bur ulusun, dille, dinle, ırkla, soyla, tarihle vs.

tanımlanmasını rdeddetmek, ulusu bunlarla tanımlamaya karşı tanımlamaktır.

Yani devletin, tıpkı ideal laik bir ülkede bütün dinler karşısında kör olması gerektiği, hiç bir

dini tanımaması gerektiği gibi, bütün bu özellikler karşısında da kör olması; bunların hiç

birini tanımaması, bu özelliklerin politik anlamının olmaması gerekir.

Bu somutta nedir? Yani ulusun Türklükle tanımlanmasına son vermek ama Türklük ve

Kürtlükle de tanımlamamak; Türklükle, Kürtlükle veya daha başkalarıyla tanımlamayı da

reddetmek. (Buna belisiz biçimde hukuki bir tanımla “Anayasal Vatandaşlık” diyenler de var.

Bu tanım da yanlıştır. Anayasa Türklüğü ulus olarak tanımlıyorsa, anayasal vatandaşlık

Türklükle tanımlanmış olur.)

Peki bir programın somut olması gerektiğine göre, bu somut olarak nasıl formüle edilebilir?

Bunun somut ifadesi şunlar olabilir:

Herkesin istediği dili anadil olarak seçme ve anadilinde eğitim ve öğretim hakkı, ulusu

tanımlayan, politik bir anlamı olan resmi bir dilin olmaması. (Bu anadilde eğitim, anadil

eğitimi ile karıştırılmamalıdır. Anadil eğitimi resmi ve ulusu tanıyan bir dili kabul eder,

eğitim bunla yapılır, ama bunun yanı sıra insanlara devletin maaşını verdiği öğretmenler ana

dili dersi verirler. Bu demokratik bir talep değildir, “Avrupa Birliği standardı” denendir ve

fiilen Avrupa Birliği ülkelerinde bulunmaktadır. Bu, bir dille tanımlanmış bir ulusu

reddetmez, ona dayanır ama onu esnetir. Türk Devletinin ve Bütün büyük partilerinin azami

kabul edeceği program da budur. Bireysel bir hak olarak Kürtlüğün ve Kürt dilinin kabulü,

ama ulusun Türklükle tanımlanmaya devam edilmesi. Biz radikal ve demokrat bir parti

45

olarak, işçi hareketinin ta evelki yüzyıldan beri savunduğu bu demokratik programı

savunmalıyız. Resmi bir dil ile pratik bir sorun olarak ortak bir konuşma dili (lingua Franz)

ayrı bir sorundur ve buna vatandaşlar gerek var mı var sa hengi dil olmalı ayrıca karar

verirler.)

Bu radikal demokratik talebi savunmak bugünkü hukuk sistemi içinde bile mümkündür

aslında. Çünkü, resmi görüş, Türklüğün hukuki bir tanım olduğu her hangi bir etnik, dini, ırki

bir anlamı bulunmadığı (Aslında görüşün aksine bunların hepsi de vardır) iddiasındadır. Bu

iddianın fiili uygulaması olan talepler. Örneğin “Resmi Dil” olarak türkçe olur ama, fiilen onu

resmi dil olmaktan çıkaracak tüm talepler koyulabilir. Yani yukarıda ve aşağıda

söylediklerimiz. Bu “Kitabına uydurma” sorunu ayrı bir sorundur. Yeter ki iş oralara kalsın.

Önemli olan önce ulusun ne ile tanımlanacağında anlaşmak ve onu savunmaktır. Bir dil, din,

etni, tarih vs. ile mi tanımlanacaktır, yoksa bunlarla tanımlanmaya karşı mı tanımlanacaktır.

Tarih kitaplarında Türk, Kürt, Arap, Fars, Çerkez uluslarının tarihleri değil, ulusların tarihleri

olmadığına dair bir tarih okunması. Yani Demokratik bir ülkede, herkes ana dilinde ama

ulusların tarihi olmadığına dair aynı tarihi okur. Tıpkı gerçek laik bir ülkede, herkesin

okullarda Darvin yasalarını, DNA’ları öğrenmesi gibi ama, okul dışında isteyenin Hindular

gibi insanın defalarca yaşayacağına; Müslümanlar gibi ölüp öte dünyaya gideceğine ve

cenneten geldiğine dair tarihleri de özel hayatında okuması gibi olur. Okul dışında isteyen

istediği Çerkez ulusunun tarihini okur veya savunur. İsteyen Türkyerin tarihi olduğunu

savunur, isteyen bunu Orta Asya’dan, İsteyen, Anadolu’daki Neolitik devrimden başlatır

isteyen bütün bunları deli saçması olduğunu söyler. İsteyen Zaza dilinin Kürtçenin bir

lehçesi, isteyen Zazaca’nın ayrı bir dil olduğunu savunur, bunu savunmak için dernekler

kurar, yayınlar yapar. Bütün bunların Fenerbahçe veya Beşiktaş taraftarlığından veya bir spor

kulübü kurmaktan farkı olmaz ve olmamalıdır. Bu insanların bireysel özgürlükleri sorunu

olur.

Elbet, ulusların tarihi olmadığına dair bir tarih yazılması şimdilik gerici ulus anlayışının

egemen olduğu bir ülkede zordur ama olanaksız değildir. Bu tarihi, ülkede ve komşularındaki

bütün dil, din, etni, soy, cinsten insanların eşit temsilcilerinden oluşacak bir tarihçiler

kurulunun yazması pratik bir çözüm sunar. Öyle bir Tarih’te hiç bir ulus kendi tarihini

diğerlerine dayatamayacak ve çoğunluğu sağlayamayacaktır. Bu da fiilen ulusların tarihi

olmadığına dair bir tarih olur. O halde, bu talep fiilen somut örgüt biçimiyle şöyle formüle

edilebilir: Herkesin anadilinde okuyacağı aynı tarih kitapları ülkedeki ve

komşularındaki tüm dillerden, dinlerden, “ırk”lardan, “azınlık”lardan, “ulus”lardan,

cinslerden, cinsel tercihi farklı olanlardan eşit sayıda tarihçiler tarafından ortaklaşa

yazılacaktır.

İşte bütün o paragraflar dolusu sorunu Kürt, Türk, Çerkas, Ermeni, Pontus vs. sorunlarını

çözecek, son derece somut iki madde budur. Bunlar çok açıktır, somuttur ve kaytarma ihtimali

yoktur bunları yapacağını söz verenin. Bu da, yani kaytarma yollarını bizzat tıkamak da çok

önemlidir çünkü programda.

Şimdi bu Kongre’nin programına bakalım. Var mı böyle bir açıklık ve netlek ve somutluk.

46

Yok.

Örneğin “a) Türkiye’de yaşayan tüm halkların demokratik temelli siyasal hak taleplerinin

tanınması; başta anadilinde eğitim hakkının sağlanması gelmek üzere kimlik ve kültürlerinin

korunması ve geliştirilmesi yönünde gerekli mücadeleyi yürütmeyi” diye yazılıyor bu konu.

Yani bir yığın laf kalabalığı, boş laf. Yarın öbür gün pek ala vaz geçilebilecek ve başka türlü

yorumlanabilecek sözler.

Yanlış keşke bu kadarla kalsa, sadece bu kadar da değil, Konre’nin programı gerici

milliyetçiliğin millet anlayışını savunmaktadır bu anlayışa dayanmaktadır ve bunu

yeniden üretmektedir. Yani demokratik de değildir. Bu gericilik bizzat şu yukarıda aktarılan

“a” şıkkında bile sırıtmaktadır.

Ne demektir “tüm halkların demokatik temelli siyasal hak talepleri”?

Yani politik olanın “halklara” göre tanımlanması demektir. Demokratik bir ülkede, “halkların

siyasal talepleri” olmaz, Fenerbahçelilerin veya Beşiktaşlıların siyasal talepleri olamayacağı

gibi. Demokratik bir ülkede “halklar” da tıpkı gerçek laik bir ülkedeki dinler gibi olur.

Gerçekten laik bir ülkede nasıl, dinlerin “demokratik siyasal talepleri” olamaz ise öyle.

Dinlerin bir siyasal talebi olamaz, çünkü dinler siyasal birimler değildir, olamaz ve

olmamalıdır. Aynı şekilde “halklar” siyasal birimler değildir, olamaz ve olmamalıdır

demokratik bir ülkede.

Bu gerici milliyetçilik, en somut biçimde J şıkkında formüle edilmektedir:

“ j) Ulusların kendi kaderlerini tayin hakkı, özgür ve demokratik birlikteliği ilkesi

çerçevesinde, demokratik özerklik de dahil olmak üzere halkların ihtiyaç duyduğu çeşitli

yönetim biçimlerinin tartışılması ve hayata geçirilmesi için mücadele geliştirmeyi”

Ne demektir “ulusların kendi kaderini tayin hakkı” özünde, politik olanı, bir dille, dinle,

tarihle tanımlama ve böyle bir devlet kurma hakkı demektir.

Demokratik bir ulusçuluk ise, ulusu bir dille, dinle, tarihle, “halkla” tanımlama hakkını

reddeder; kendisini böyle tanımlamaya karşı tanımlar.

Yani burada savunulan ulusçuluk, ulusun, Türklüğün yanı sıra Kürtlük, Eremenilik,

Pontusluk, Rumluk, Süryanilik vs. ile tanımlanmasını da savunmaktadır, bunların devleti

tanımlayan politik birimler olmasını talep etmektedir.

Demokratik bir ulusçuluk ise, ulusun bütün bunların ve diğerlerinin yanı sıra Türklükle

tanımlanmasını da reddeder.

Bu açıdan baktığımızda, Kongre’nin programı gerici ulusçuluğa dayanan, gerici bir

programdır ve demokratik bir ulusçuluğu savunmamaktadır. Kuracağı rejim de gerici

ulusçuların ve ulusların birliği olabilir.

İşte tam da bu noktada ortaya çıkmaktadır Programın neden komisyonlarda yazılamayacağı.

Bu demokratik ve gereci ulusçuluklardanr hangisinin seçileceği ve savunulacağı yönünde bir

tartışma olmadan; bu konuda bir netlik ve siyasi eğitim olmadan; demokratik ulusçular gerici

ulusçulardan progrdamatik ve siyasi olarak kopuşmadan ve ayrılmadan yazılan ve yazılacak

47

programlar gerici milliyetçiliğin programları olmaya mahkumdurlar.

Bizzat bu tartışma içinde gerici milliyetçiliğin özü ortaya çıkarılıp demokratik bir

milliyetçiliğin temellerini atabilir. Ancak ondan sonra demokratik milliyetçi hedeflerde

birleşenler, bu demokratik milliyetçiliği nasıl ve hengi biçimde formüle etmenin amaçlara en

çok hizmet edebileceğini tartışıp bu tartışmayı aşağı yukarı tükettikten sonra bir uzlaşma

formülü için komisyona havale edebilirler.

Bütün bunlar olmadan, fiilen fosilleşmiş yuvarların temsilcilerinden oluşan komisyonlara işi

havale etmek, gerici milliyetçiliği egemen kılmanın bir aracından başka bir şey değildir.

Ama bunda Kürt burjuvazisinin de gizli bir suç ortaklığı bulunmaktadır. Onlar tam da böyle

bir ilişki aracılğıyla, bir taşta iki kuş vurmaktadırlar. Bir yandan Türk solcularının

çapsızlıklarının ve güçsüzlüklerinin tekrar ve tekrar sergilenmesine yol açıp, Kürz hareketi

içindeki demokrat ve plebiyen kanadın Türkiyeli ezilenlere ulaşma çabalarının beyhudeliğinin

propagandasını yapmakta, kendi pozisyonlarını güçlendirmektedirler; diğer yandan, Kürt

Hareketinin gerçekten demokratik bir harekete dönüşmesinin yollarını tıkamaktadırlar. Yani

aslında Kürt burjuvazisi veya gerici milliyetçileri ile, artık fosilleşmiş Türk sosyalistleri,

birbirlerinin varlığından güç alarak ve birbirlerinin varlığına haklılık kazandırarak bir

simbiyoz yaşam sürdürmektedirler.

Burada şimdilik sadece ulusun tanımlanması ile yetindik. Çünkü bu demokratik olmanın

özüdür. Tüm yurttaşların dili,. Etnisi, soyu, “halkı” vs nedeniyle bir ayrımcılğa

uğramamasının, en azından biçimsel ve hukuki bir eşitliğe kavuşmasının en asgari koşuludur.

Bu olmadan herşey bir yığın palavra olur.

Aynı durum din için de geçerli olmalıdır. Yani politik olanın her hangi bir din ya da

dinsizlikle tanımlanmaması gerekmektedir. Bunun da türkiye’de somut anlamı, devletin Din

alanından bütünüyle elini eteğini çekmesidir. Bu da somut olarak, din derslerinin, diyanetin,

hüviyetlerden din hanesinin kaldırılmasıdır.

Peki bu “midi-program” ne diyor? Herşeyi ve hiç birşeyi:

“b) Dışlanan ve ayrımcılığa mâruz kalan tüm inanç topluluklarının ve inanmayanların


kavuşturulması için mücadele etmeyi”

Burada bir tek somut söz veya pılacak iş var mı?

Yok. Bir yığın boş laf.

Bu somut talep olarak her şeyden Diyanetin, İmam Hatiplerin, Din derslerinin, Dine ilişkin

ifade ve ritüellerin (Nüfusta din hanesi, Askerlikte yemek duaları vs.) kaldırılmasıdır. Sen

bunlmarın hiç birisini söyleme, “dışlananların” “eşit vatandaşlık hakları” temelinde çözüme

kavuşturulacağını söyle. Bu fiilen gerçek bir laiklik değil; bütün dinlerin ve dinsizlerin de

devletçe tanınması ve bütün bu işlere devlektin bakması gibi gericinin gericisi bir sonuç

doğurur.

Ağacı tohumundan tanmıyorsanız meyvesinden tanıyın derler. Bu sözlerin ilerde nasıl zehirli

48

meyveler vercekleri, aslında Kongre’nin ikinci günü ortaya tohum olarak çıktı. Programa özel

olarak Biz zikredilmemişiz diye bir yığın halklar ve ininçlardan gelen itirazları, bir süre sonra

kimin daha çok ezilip katliama uğradığına dair bir yarış aldı ve birden bire son derece gerici

ve milliyetçi ifadeler zikredilmeye başlandı. Durumun vehametini gören divan da konuyu

tartışmaya son verip komuisyona oradan da gelecek kongreye havale etti.

Buraya kadar sadece Tüzüğün bir kaç maddesini ele aldık ve elimizden geldiğince kısa

tutmaya çalıştık, bir çok çelişkiyi de görmezden gedik.

Durum ortada. İler tutar yeri olmayan, ne dediği belirsiz, soyut, bir yığın boş laftan ibaret, o

boş lafların anlamı üzerine düşünüldüğünde de gerici ve demokratik olmayan bir öze sahip

oldukları açıkça görülen maddeler.

Bunlar bir program eleytirisi olarak da okunabilir. Çünkü buraya kadar ele aldığımız tüzük

maddeleri, bir tür “mini” ve “midi” programdılar.

Burada tüzüğün esas işleyişe ilişkin bölümleri başlıyor. Bu maddeler de, böyle programa

böyle tüzük uyar zaten denecek şekilde.

Ama artık bunları da tek tek ele almayacaız. Bu sıkıntıya daha gazla dayanamayacağız.

Programdaki eklektisizim, çelişkiler, gereksiz tekrarlar vs. hepsi aynen tüzükte de var.

Program bir bütün olarak, Türk Sosyalislerinin, hem metodolojik, teorik ve programatik

olarak nasıl gerici bir pozisyonda bulunduklarını, bildiklerini bile unuttuklarını gösteriyor.

Tüzük ise bu hafıza kaybına uğramış grupların varlıklarını sürdürebilme çabalarının bir anıtı.

Bu program ve Tüzüge karşı bir savaş açmadan, bu program ve tüzük; hazırlanışı, özü ve

biçimiyle yenilmeden, demokratik hareketin bir toparlanma yaşaması olanaksızdır. Bunların

saçtığı zehirler, Kongre’nin ilk gününü demokratik atmosferinin yok olmasına yol açar.

Program her şeyde önce demokratik bir ulusçuluğu ve buna bağlı diğer demokratik talepleri

somut olarak, en küçük bir kaçış noktası bırakmadan kısa ve özlü biçimde ifade etmelidir.

Böyle bir programa temel olacak metin bizim bir türlü ne kongrelerin, ne Komisyonların

gündeme almadığı ve ısrarla yokmuş gibi davrandığı iki sayfalık bir metinden ibaret karşı

programımızdır.

Tüzük ise, var olan, her şeyden önce, ilk kuruluş kongresi için zorunlu ve kaçınılmaz olan,

parti ve yuvarların tanınmasına son vermek; Kongre içindeki farklı görüşlerin çoğunluğu

kazanma ve kazanabilmek için faaliyetlerini örgütleyebilmelerini, her üyenin hakları

çerçevesine yerleştirmekle yükümlüdür. Yani İlk kongre için Örgütlerle görüşülmüştür ve

onlarla toplanılmıştır ama ilk kongre ve tüzüğün görevi, bu örgütlerin, Kongre içindeki

tanınmalarına ve haklarına son vermek olabilir ve olmalıdır. Kongre için bir tek birim

olmalıdır. Tek tek bireyler, bunların eşitliği ve hakları.

Kabul edilen bütün tüzük ise, aslında bu ilk kurucu grupların varlığını ve etkilerini

sürdürmelerinin bir aracı olarak yazılmıştır. Bu en önemli ve temel koşul bulunmamaktadır.

İşin ilginci, ilk Kongre, başlangıçta Türk Sosyalist yuvarları ile olan ilişkisini, şimdi bütün

“Halk”mara da yaymış bulunmaktadır.

49

Yapılması gerekeni “Halk”lardan giderek, şöyle açıklamaya çalışalım.

Türkiye’de devlet ve ulus türklükle ve sünni İslam’la tanımlandığı için, fiilen bütün diğer

“halklar” ve “inançlar” baskı altındadır. Bu baskıya karşı demokratik özlemler bütün sosyalist

ve demokratik hareketin özünü oluşturmaktadır. 60’lı ve 70’li yıllarda sosyalist hareket,

humanizmi ve demokrasi talepleriyle bu demokratik özlemlerin ifadesi olabildiği ölçüde

bütün bu demokrtik özlemler sosyalist bir hareket çerçevesinde kendilerini ifade ediyorlardı.

Yani Türkiye’deki sosyalist hareket aslında ve özünde demokratik bir harektti ama

demokratik oldruğunu bilmeyen, kendini sosyalist sanan bir hareketti. Ancak, Sosyalist

hareket, ideolojik olarak, Stalinizm felaketi nedeniyle, demokrasiyi ve demokratik idealleri

terk edip, gerici milliyetçi bir hareket olduğu için, Sosyalist hareket, sözüm ona

sosyalistleştikçe, demokratik karakterini yitirmiş ve milliyetçileşmişti.

Böylec ortada demokratik özlemlerin içine akacağı bir demokratik hareket kalmayınca, bu

demokratik özlemler, en saf biçimlerinde, umusun Türklük ve Snni islamlıkla tnmlanmasına

direniş biçiminde ortaya çıkmaya bayladılar. Yani en başta Kürt hareketi sonra Alevi hareketi

böyle ortaya çıktı. Ve sadece yeni kuşaklar kendilerini böyle Kürtlük veya Alevilik vs.

temelinde ifade etmediler; ama aynı zamanda bizzat dün demokratik özlemlerini Sosyalizm

içinde gerçekleştirebileceklerini umanlar, bu özlemlerine Sosyalist hareketin “sınıf”

diyerekten (aslında bu “sınıf” deme, fiilen egemen ulus milliyetçiliği ve demokratik özlemlere

kapalılık analıman geliyordu) hiç bir ilgi göstermediğini gördükçe, sosyalizmin dünya çapında

itibarsızlığının da etkisiyle, sosyalist hareketten uzaklaşıp, Kürt, Alevi, Çerkes, Pomak, Ezidi

hatta ateist vs. olduklarını keşfetmeye başladılar. Aslında demokratik özlemlerin ifadesi olan

bir hareket, sosyalizmden uzaklaşma biçiminde ifadesini bulan hareket, aslında sosyalizmin

temelindeki demokratik özlemlere tekrar bir geri dönüşü ifade diyordu. Sosyalizmden

uzaklaşma, aslında sosyalist harekete egemen milliyetçi ve anti demokratik sosyalizmden,

yani bürokratik stalinizmden bir uzaklaşmydı. Öz ve görünüm bütünüyle kendine zıt

biçimlerde ortaya çıkıyordu.

Şimdi, artık sosyalist yuvarlar biçimide değil de, “halklar”ın temsilcileri olarak gelenler,

aslında yüzde doksanıyla böyle “eski Sosyalistler”dir.

Şimdi ortada iki çözüm vardır.

Birincisi, bu “halklar”, bir politik birim olarak tanınmaları için mücadele ederler.

İkincisi, bu “halklar” Türklerin de kendileri gibi bir “halk” olması, yani hiç bir halkın politik

olanı tanımlamaması için mücadele ederler. Yani Halkların politik bir anlamı olmaması,

halkların politik bir birim olmaması için mücadele ederler.

Halkların temsilcilerinin ilk başlangıç noktasında, tulumbaya koyulacak bir tas su olabilmek

için, halk olarak bu kongreye gelmeleri anlamlıdır. Ama bu kongrede, halkalırn bir politik

birim olmaması için, karar vermelidirler, ancak o zaman bütün halklar demokratik bir birlik

oluşturabilirler. Ama bu karar aynı zamanda, bir ölüm parendesi atmak demektir. Gönüllü

olarak, salhaneye gidip, orada boğazlanmayı göze almak demektir ve böyle olmalıdır.

O zaman programda, bütün halkalrın isimlerini sıralamak gibi sorunlar olmaz. İkinci günü

50

olduğu gibi kim daha çok baski ve zulüm gördü yarışları olmaz. Çünkü bütün bunları

yaratanın, ulusu bir dille, dinle, etniyle, tarihle tanımlamak olduğu noktasından hareket

edilmekte ve bütün halklar, halkların tanınmasına karşı demokratik bir ulusçuluk için

mücadeleye giriyorlar demektir.

Programatik olarak bu en temel sorunu tartışmadığı ve çözüme bağlamadığı; gerici

ulusçuluğun formülasyonlarını kabul ettiği için, bu Kongre, bir süre sonra parçalanmaya

mahkumdur.

O halde, kongre, “Halklar”ı yok etmek üzere “Halkların” demokratik kongresi olabilir. (Bu

anlamda adı da olması gereken amacı ifade etmemektedir. Halkların Demokratik Kongresi,

halkları tanımama kongresi olabilir ancak. Demokrasinin özü, hiç bir halkın tanımamamsıdır.

Halkları tanımayan bir halk oluşturmaktır. Elbet özel bir sorun olarak herkes istediği halktan

olabilir. Yukarıda da belirtildiği gibi, bu ayrı bir sorundur.

Böyle bir programı savunacak bir Kongrede de “halklar” kongrenin bileşeni olan birimler

olmazlar. Halklardan bireyler, bu kogrenin programını benimsedikleri ölyçüde bununm içinde

yer alırlar. (Kaldı ki “Halklar” da politik olaraszk parçalanmış birimlerdir ve Kongre’nhin

programını kabul edenlerin esas görevi “kendi halkı” içinde, halklmarın politik birim olmasını

savunanlara karşı aksini, yani demokratik bir programı savunmaktır.

(Burada, matematik azınlık (eşcinseller, özürlüler, yaşlılar, gençler, “azınlık”lar ve fiili

devzavantajlı olmaktan (kadınlar)

İşte Tüzük de Sosyalist Yuvarlara karşı aynı işlevi görmelidir. Yani sosyalist yuarlar da bir

birim olmaktan çıkarılmalıdır. Oraya Kongre içinde bir birim olmaktan çıkmak üzere ilk ve

son defa bir birim olarak gelmelidirler ve gelmeliydiler.

Tüzük ise, tam tersine onların kongre içinde bir bileşen olarak haklarını garantiye almaya

yöneliktir. Bütün o muazzam büroktatin, tutarsızlıklarla dolu tüzüğün özü budur.

Dördüncü maddedeki d şıkkı, “ Kongre bileşenleri, kongreye kurumsal ve bireysel kimliklerini

koruyarak katılabilir” diyerek bu hakkı ve bileşimi garanti altına almaktadır. Bu hem de bir

ilke olarak belirlenmiş durumdadır.

Bir kere örgütlü gruplar bileşen olarak tanımlaınca bundan sonra bir yanda atomlarına

ayrılmış bireyler ve kitle örgütlerinin temsilcileri vs. (Kaldı ki bunlar da muhtemelen o

örgütlü bileşenlerin, o örgüt veya birey olarak katılmış taraftar veya üyeleri olacaklardır.

Bizzat kongre bunu gösterdi. Böşyle olduğu herkesin dilindeydi.) var olacaktır. O zaman bu

örgütlü küçük gruplar, bizzat resmen tanınmış oylamaların da verdiği güçle her şeyi

belirleyecekler, tüm yaratıcı inisiyatifi boğacaklardır. Bu koca tüzügün bütün işlevi de budur.

O halde, tüzük her şeyden önce, işter siyasi örgütlerden, ister halklardan, ister “yeni sosyal

hareketler”den olsun, bireysel katılım üzerinden oluşmalıdır. Bunun harecinde hiç bir

katılımcı birim olamaz ve olmamalıdır.

Özellikle “Haklar” ve “Yeni Sosyal Haraketler” veya “Sivil Toplum Örgütleri” veay kitle

örgütleri denenler zateh politik olarak bir bütün değildirler. O örgüt ve hareketlmerin içinde

51

bir çok farklı eğilim bulunmaktadır. Kohngre’ye katılanlar, bu hareket ve örgütlerin içinde,

tutarlı ve radikel bir demokratik programı savununlar olabilir ve öyle olmalıdır. Bunlar bu

programın o örgütlerin içinde ağırlık kazanması için mücadele etmelidirler.

Aynı durum Siyasi örgütler ve Kongre için de geçerlidir ve geçerli olmalıdır. Siyasi örgütler

de birer “bileşen” olarak değil, bireyleriyle katılmaları ölçüsünde bu ibireylerin nicel ve nitel

ağırlıkları ölçüsünde kongre’nin içinde etkilerini arttırabilirler ve arttırmalıdırlar. Elbette

Kongre içinde programatik, taktik, stratejik, örgütsel konularda bir yığın ayrılık çıkacaktır. Bu

ayrılıklarda arkada örgütlü bir güç olmasa bile aynı tarihi paylaşmış olamınnın, aynı politik

kültürü edinmiş, aynı ideolojik ve metodolojik kaynaklardan beslenmiş olmanın bile bir çok

eğilimin şekillenmesini belirleyeceği açıktır. Elbette, örgütlerin, Kongre’nin yönetimi ve

politikasında etkili olma yolları aramalırı son derece meşrudur ve haklıdır. Ama bunu örgütler

olarak değil, Kongre içindeki üye ve taraftarlarının sayısı ve çalışmaları, nicel ve nitel

ağırlıktları ölçüsünde ve bütünüyle Kongre yasallığı içinde yapmalıdırlar.

Bu şu demektir. Eğer onlar gerçekten samimi iseler, bütün örgütlerinin ve bütün üyelerinin

Kongre çalışmalarına katılması demektir. Çünktü ancak ne kadar çok katılır ne ktadar akttif

çalışırlarsa o kadar etkili olabilirler ve Kongre’nin politik hattı veya yönetimini o kadar

etkileyebilirler demektir. Ve ancak o zaman Kongre gerçekter bütün demokratik toplumsal

muhalefetin toqplandığı, örgütler arası rekabetin çalışmaları ve kitleselleşmeyi teşvik ettiği bir

ikinci demokratik meclis, hatta bir ikili iktidar çekirdeği haline dönüşebilir.

Tüzük esas olarak tam da bunu formüle etmeliydi. Bu biçim içinde bireylerin ve eğiyimlerin

çoğunluğa görüşlerini anlatma ve kazanma hnakkını ve usullerini garanti altına almaya

yönelik olmalıydı.

Halybuki, Tüzük, tıpkı Türkilye Cumbhuriyeti kanunları ve Yasaları gibidir. Onlar ilke olarak

hep demokrasiden., laiklikten söz ederler ama fiili maddeler olarak bunu yok ederler. Bu

tüzük de öylledir. Bol bol üyelerin haklarından, demokrasiden söz etmektedir ama, fiilen bunu

yok etmektedir. Hep üst orgünlırın yetki ve heklerinden söz etmektedir mesela. Tıpkı Türkiye

cumhuriyletüi’nin vatandaşların haklarından değil, devlmetin hnaklarından ve vatandaşların

görev ve zorunluluklarından söz etmesi gibi.

Kongre’ler her türlü birliğin en üst organrlırıdırlar. Demokrasilerde Meclis’ler ne ise,

Örgütlerde de Kongre’ler odur. O her şeyi yapabilir.

Peki Anayasalara, tüzüklere ne gerek vardır o zaman? Tüzükler ve anayasalar, o her şeye

kadir Kongre’lerin, meclis’ylerin, yani çoğunlukların, yapamayacaklarını, karar alamayacağı

noktaları yazarlar. Örneğin fikir ve örgütlenme hakkı mı diyorlar. Bu konuda kısıtlayıcı bir

karar alamaz çoğunluk veya meclis demektir bu. Ya da bazı durumlarda bu kararın ncak belli

bir yüksek oran ve uzlaşmalarla alınabileceği ylolurdoa kurallar getirirler. Yaniu Tüzükyler ve

programlar aszlında genel ktongrelerin, sınırlarını belirtirler.

Ancak türk Devltinin anayasası örneğin, tam tersinedir, yapabileceklerini yazar.

Yapamayacaklar da aslında, anayasanın değiştirilemez maddeleri gibi, en anti demokratik

maddelerdir.

52

İşte Kongre’nin tüzügü de böyledir. Hpep yapabileceklerini yazmaktadır. Halbuki yapılması

gereken yapamıyacaklarını yazmaktır. Yani onun yetkilerini kısıtlamalıdır. Ama tüzüge bakın,

hep yapabileceklerini yazmaktadır.

Çok uzağa gitmeye gerek yok, iç işleyişe ilişkin maddeler şöyle başlamaktadır örneğin, ilk iki

cümle: “Kongre delege sayısı Genel Kurulca belirlenir. Bu konuda gerek gördsüğü takdirde

Genel Meclisi görevlendirebilir.”

Bir tüzügün yapması gereken ise, tam da bunu, delege sayılarını, (çünkü bunlar çoğunluğun

manüplasyonuna uygun sorunlardır, Tüzükler çoğunluğa güvensizlik temelinde

yazılmalıdırlar) yani Kongre delege sayısını, Genel kurul7a bırakmamak olabilir ve olmalıdır.

En küçük birim ve en az kaç kişinin bir delege seçebileceği belirlenir. Bunlar ilçe, il ve bölge

seçimi oranlarıyla verilir. Diyelim ki her üç kişi bir Demokrasi Ocağı Kurabilmeli. Her üç kişi

bir delege seçebilmeli ilçe için. Her ilçede üç delegeye bir il delegesi seçilebilmeli; her üç il

delegesine bir bölge delegesi; her üç bölge deleğesine de bir genel kurul delegesi

seçilebilimeli. Ancak böylece gerçek güçleri ve eğilimleri yansıtan bir temsil sağlanabilir.

Ama zaten bileşenlerin pazarlıklaı yoluyla her yelerin belirlendiği, sonra da örgütsüz kitleye

bir plebisitlme sunulduğu şimdiki biçim en gerici diktatörlüklerdenr garklı değildir.

Kesa bir ongre en yetkili organ olarak, aksi belirtilmedikçe her şaeyi yapabileceğine göre, her

hangi bir konuda ner-kesi görevlendirebilir. Bu hakkı tekrar genel kongreye vermek gereksiz

bir tekrardır. Ama demokratik bir tüzügün yapması gereken, nhe delege sayısını ne de bunu

belirleme hnakkına-ı başykasına vermeyi sınırlamak olmalıdır.

Bu üç kişiyi küçük görmemeli. Bir kongre delegesi, üç bölge delegesini temsil ettiğine göre 9

il delegesini, 27 ilçe delegesini, 81 Demokrasi ocağı delegesini, en az üç kişi de bir demokrasi

ıcağı oluşturabildinine göre, 243 üyeyi temsil eder. Yani bin kişilik bir kongre de 243.000

kişilik bir örgüt demektir ve Türkiye’yi yerinden öynotır böyle bir örgütlü güç.

Böylece 10 ila 500 arasında üyesi bulunan siyasi örgütler, bu günkü gibi oransız ölçüde değil;

gerçek çalışmalara katıldıklmarı oranlardda b.u kongre delegeleri arasında yer alabilirler.

Özetle, tüzügün temel felsefesi yanlıştır, örgütlerin temel bir birim veya bileşen olarak

tanınmasına son verilmesi gerekir.

Her örgütün taraftarları Kongre’ye bireyler olarak katılır. Bu katkılımları ölçüsünde bu

bireysel katılımları dolayıyla bir etkileri olur veya olabilir.

Bunun bir mantık sonucu daha bulunmaktadır. Kongre bir parti örgütleyemez, bu he hakkıdır

ne de görevidir. Ama Kongre’ye katılan insanlardan böwüyük bir blümü, bir araya gelip

başyka bir parti kurabılır. Bu elbet mümkündür. Ama o parti de tıpkı varn olan partiler gibi

bireyleri ile katılımı ölçüsünde kohngre’nin yönetimi ve çizgisi üserinde etkili olbilir ve

olmalıdır.

Bu tün bir tüzük ve Kongre yapılanması, demokratik bir programla birlikte Türkiye’nin

olmazsa olmazıdır. Bu yapıldığı takdirde, bizzat o küçük sosyalist grupların bu örgütü ele

geçirmeye çaışan elemanları bile fiili çalışma içinde o örgütlerinin duvarlarının ötesini

görmeye ve gelyişmeye, kendilerini yenilemeye başlayabilirler. Bu aynı zamanda o örgütlerde

53

bir süre sonra çatlamalar yaratır: bu Kongre’nin çalışmalarına aktif olarak katılanlar, eski bu-

ürokratik aygıtlar ve yuvarlarla bird süre sonra ayrılmak zorunda kalırlar ve ileride gerçektten

devrimci ve zdemokrat hedefleri savunacak bir başka birliğin gerçek militenleri haline

gelebilirler.

Ama böyle bir çalışma tarzı ve tüzügün en büyük faydası, Kürt özgürlük hareketine olacaktır.

O zaman, Kürt Özgürlük hareketi’nin bu Kohngre hareketini ve Türiye7nin batısında

örgütlenme çabaları, bir kaç görevli DTP’linin iyşi olmaktan çıkabilir. O zaman Kürt

Özgürlük hareketi bu Kongre’de etkili olmak istiyorsa olabildiğince çok üyesini Kongre’nin

fiili üyesi yapmak, bu üyelerinin nicel ve nitely ağırlığıyla Kongre üzerinde etkili olmayla

çalışacaktır. Ama o zaman ilk defa Kürtlerv eTürkler, tabii herkes, bir araya gelip birbirleriyle

çatışalarak ve çalışarak birlirlerini etkilemeye başlmayabilecekler; o zaman ilk kezs Kürtü

Direnişi dış dünyaların doğrudan külytrel etkisi aracıığıyla da bu gün kendisini kakırdatan

izolasyonuna son verebilecetir.

Bu tüzük ne programıyla ne işleyişiyle demokrat değildir.

Önce sosyalistlerin demokrat olmması gerekmektedir. Bırakalım kendimie demokrat demeyi.

Önce demokratik bir program ve demokratik bir tüzük. Bunu kişilerin demokrat olmalarına

bağlamayan, en anti demokratları bile demokratik deavranmaya zorlayacak, böyle

davranmadıkları takdirde onları Kongre yasallığının dışana düşürecek bir tüzük ve program

gerekiyor.

Ama bunun için de önce, bu program ve tüzüg-e karyı bir mücadele.

09 Kasım 2011 Çarşamba

Demir küçükaydın

*

Madde 4: Kongrenin İlkeleri

a) Kongre, tüm demokratik muhalefet güçlerinin özgül mücadele alanlarını ortak mücadele

alanı olarak kabul eder;

b) Devletten, sermayeden, hükümetlerden ve onların kurumlarından bağımsızdır;

c) Halkların kendi gelecekleri ile ilgili her konuda demokratik temelli hak taleplerini ve

kararlarını esas alır;

ç) Demokratik muhalefet güçlerinin irade ve insiyatifinden hareketle bileşenlerin, ifade,

düşünce ve inanç özgürlüğünü tanır; demokratik, katılımcı ve şeffaf bir işleyişi benimser;

d) Kongre bileşenleri, kongreye kurumsal ve bireysel kimliklerini koruyarak katılabilir;

e) Delegelerin insanlığa, halka, doğaya ve mensubu olduğu tüm kongre kurullarına karşı

54

sorumluluğunu esas alır;

f) Tüm karar alma süreçlerinde azınlık görüşlerin ifade haklarını korur;

g) Tüm karar alma mekanizmalarında cinsiyet eşitliğini esas alır ve uygular;

h) Tüm karar alma mekanizmalarında gençlerin temsiliyetini esas alır ve uygular.

ı) Tüm karar alma mekanizmalarından bireylerin temsiliyetini güvence altına alır ve uygular.

i) Aday olduğu takdirde engellilerin karar alma mekanizmalarında temsiliyetini güvence atına

alır.

Madde 5: Kongre ve Organları

Kongre delege sayısı Genel Kurulca belirlenir. Bu konuda gerek gördsüğü takdirde Genel

Meclisi görevlendirebilir. Genel Kurulu içinden seçilen 101 kişilik yürütme organı olarak

Genel Meclis ve onun çalışmalarını koordine edecek olan 25 kişilik bir Yürütme Kurulu, aynı

meclisin üyelerinin içinde yer aldığı ve muhtelif alanlarda ve konularda görev yapacak olan

sürekli komisyonları, gerek bu düzeyde ve gerekse yerel düzeyde ortaya çıkabilecek doğrudan

politik olmayan kimi sorunların çözümüne karşılıklı görüşmeler yoluyla yardımcı olması

hedeflenen etik kurullarıyla, kamuoyu önünde ve TBMM’de bu yapılanma adına sözcülük

yapan temsilcileri, bölgedeki il temsilcisi delegelerin bir araya gelmesiyle oluşan ve coğrafi

olarak yirmi bölgede oluşturulan Bölge Meclisleri, il meclisleri ve ilçe meclisleri, programın

ortaya koyduğu bakış ve bu tüzügün belirlediği işleyiş doğrultusunda faaliyet göstermek üzere

merkezi ve yerel düzeyde faaliyet sürdüren delegeleri ve kendilerini bu yapılanmanın yarattığı

mücadele mecraında gören ve ona muhtelif şekillerde (geçici komisyon, yayın, bülten, internet

desteği, etkinliklere katılma, vb) emek veren birey ve toplum kesimlerinin, faaliyetlerin,

örgütlenmelerin oluşturduğu ortak mücadele ve direniş odağına, bu bütünü ifade eden bir

kavram olarak KONGRE denir.

Kongre aşağıda sıralanan organlardan ve bu organlarda yer alıp, belirlenen örgütsel birim

ve mücadele alanlarından seçilerek gelen delegelerden oluşan ve demokratik bir işleyişe

sahip bir mücadele platformudur:

Madde 6: Genel Kurul

a) Kongrenin en yüksek karar organıdır.

b) Kongre programında yer alan konulardan hareketle ve mevcut siyasal gelişmeleri dikkate

alarak ihtiyaç duyulan bütün kararları almak ve Genel Meclis ile komisyonları bu kararların

gereğini yerine getirmek üzere görevlendirmekle yetkilidir.

c) Bir yıllığına genel kurulun belirlediği yerel birimlerden seçilen delegelerden oluşur. Genel

kurul delege sayısını kendisi belirler.

ç) Kongre, toplumsal gerçekliği ve mücadelenin ihtiyaçlarını dikkate alarak, program ve

tüzüğünü kabul eden kurumların ve bireylerin genel kurulda dengeli temsilini sağlar.

d) İki toplantı arası dönemde, program ve tüzüğü kabul ederek Kongreye katılma iradelerini

ifade eden kurum ve örgütlü çevreler ile bireylere dair Genel Meclis tarafından iletilen

55

teklifleri karara bağlar ve genel ilkeler ışığında genel kurulda temsilini sağlar.

f) Kongreyi destekleyen milletvekilleri, il belediye başkanları ve eski milletvekilleri kurulun

doğal delegeleridir.

g) Genel kurul oluşumunda kadınlara %50 kota uygulanır ve kadın başvurularıyla

doldurulur. Dolmayan kota boş bırakılır.

h) Genel kurul oluşumunda 27 yaş ve altında olanlar için en az %10 gençlik kotası uygulanır.

ı) Yılda iki kez, Mart ve Ekim aylarında toplanır. Delege tam sayısının yarıdan bir fazlasının

katılımıyla toplanır. Toplanma yeri Ankara’dır. Gündemini komisyonların ve yerel meclislerin

taleplerini de dikkate alarak Genel Meclis hazırlar. Delegelerin 1/15’unun isteği üzerine

gündeme yeni konular önerebilir ve buna Genel kurul karar verir.

i) Olağanüstü toplantılar Genel Meclis’in kararıyla veya genel kurul delegelerinin 1/5 ‘inin

imzalı çağrısıyla gerçekleşir. Toplantı, çağıranların belirlediği gündemle ve bir ay içinde

yapılır.

j) Genel Kurul toplantıları kotaların dikkate alındığı beş kişilik bir heyet tarafından yönetilir.

Bu heyet delegelerin 1/10’un önerisiyle genel kurul tarafından belirlenir.

k) Genel Kurul kongre programda ve tüzükte öngörülen amaç ve hedefler doğrultusunda

gerekli görülen kararları alır ve yürütme için Genel Meclisi görevlendirir.

l) Program ve tüzüğe ilişkin değişiklik ve kararları toplam üye sayısının en az 2/3’ünün

olumlu oyuyla alır. Diğer kararlarını genel kurula katıldıklarını imzalarıyla belirten

delegelerin 2/3’ünün olumlu oyuyla alır. Alınan kararın yeniden görüşmeye açılabilmesi için

toplam delegenin 1/3’ünün istemi gerekir.

m) Yürütme faaliyetini gerçekleştirmek üzere kendi içinden 101 delegeden oluşan Genel

Meclisi seçer. Kadın ve gençlik kotası uygulaması bu seçim için de geçerlidir.

n) Gerekli gördüğü konularda yönetmelikler çıkarır.

o) Komisyon konularını ve buralarda çalışma yapacak delegeleri belirler.

ö) Dayanışma amaçlı olarak delegelerden mali destek talep edilmesine karar verir.

p) İki toplantı arası dönemde, program ve tüzüğü benimseyerek Kongreye katılma iradelerini


teklifleri karara bağlar ve ilkeler ışığında genel kurulda yer almalarını sağlar.

Madde 7: Genel Meclis :

a) Kongre genel kurulunun seçimli iki toplantısı arasındaki dönemde, bu kurulun almış

olduğu kararların onun adına yürürlüğe konulması yönünde, program ve tüzükte ifade edilen

amaç ve hedefler için çalışmalar yapar.

b) Olağan olarak 45 günde bir toplanır ve toplanma yeter sayısı üye sayısının 2/3’üdür.

c) Genel Meclis’in çalışmalarını yürütmek üzere, içlerinde milletvekilleri de bulunan en az

3’ü kadın 6 üyeden oluşan, Genel Meclis ve Yürütme Kurulu’nun vereceği temsiliyet ve

56

sözcülük görevini yürütmek üzere Divan Heyeti ile 19 üyeden oluşan Yürütme Kurulu’nu

seçer.

ç) İhtiyaç duyulan konularda çalışma yapmak üzere geçici komisyonlar oluşturur ve genel

kurul bünyesinde oluşturulan daimi komisyonlarla koordinasyon içinde çalışır.

d) Toplantılarını en az biri kadın olmak üzere en az üç kişilik bir heyeti yönetir. Bu heyette

Divan Heyeti ve Yürütme Kurulu’ndan üyeler de yer alır.

e) Genel Kurul’un olağan ve olağan üstü toplantılarını hazırlamakla yükümlüdür.

f) Kararlarını üye tam sayısının en az 2/3’ünün olumlu oyuyla alır.

g)Genel Meclis, Genel Kurulun çalışma ilkeleri çerçevesinde faaliyet yürütür.

h) Genel Meclis delegelerinin 1/5’nin istemi veya Yürütme Kurulu’nun gerekli gördüğü

hallerde olağanüstü toplanır. Olağanüstü toplantı gündeminde çağrıya neden olan konu yer

alır. En geç bir ay içinde toplanır.

ı) Milletvekilleri istedikleri takdirde Genel Meclis toplantılarına söz haklarıyla katılabilirler.

i) Genel meclis ihtiyaç duyduğu durumlarda danışma amaçlı genişletilmiş toplantı yapabilir.

j) Çalışan istihdamı ve mekan kiralama gibi hususlarda karar alır ve uygular.

k) Çalışmalarının giderlerini delegelerin dayanışma ve destekleriyle karşılar.

l) Kongre program ve tüzüğünü kabul ederek katılma iradelerini ifade eden kurumlar, örgütlü

çevreler ve bireylere dair önerileri Genel Kurul’un ilk toplantısına götürür.

Madde 8: Daimi Komisyonlar

a) Programda değinilen ve Genel Kurul’da belirlenen konular kapsamında genel kurulda

kurulur. Çalışmak için başvuran delegelerin ve konunun uzmanlarının katılımıyla

çalışmalarını yürütür. Komisyonlarda görev yapan delegelerin süreleri genel kurulun

süresiyle sınırlıdır.

b) Genel Kurul ve Genel Meclis’in ihtiyaç duyduğu konularda sürekli çalışma yapar. Bu

yönde rapor, dosya, karar tasarısı, yönetmelik, proje, konferans, seminer, eğitim, toplantı,

kampanya, etkinlik, bildiri, broşür, afiş, kitap, vb. hakkında çalışmalar yapılması için Genel

Kurul’a ve/veya Genel Meclis’e öneriler sunar.

c) Komisyonlara delege olmayan uzmanlar sürekli veya geçici olarak katılıp katkı

sunabilirler.

ç) Çalışmalarında Genel Kurul ve Genel Meclis’in çalışma esasları geçerlidir. Bu konuda

yönetmelik çıkarılır. Konularla ilgili kararlar salt çoğunluk üzerinden gerçekleşir. Kararlara

şerh konulabilir ama şerh kararın gerekçesinden uzun olamaz.

d) Genel Meclis’le ilişkilerini Yürütme Kurulu üzerinden sürdürürler.

e) Komisyonlar çalışma yer ve koşullarını kendileri belirler.

f) Komisyonların çalışmaları için belirledikleri ihtiyaçlar Genel Meclis tarafından karşılanır.

57

g) Komisyonlara katılım gönüllü başvuru esasına dayanır.

h) Genel Kurul, Genel Meclis ile bölge, il ve ilçe meclisleri ihtiyaç duydukları durumlarda

geçici komisyonlar da kurabilirler. Aldığı görevi teslim ettiğinde bu komisyonlar dağılır.

Çalışma ilkeleri Daimi Komisyonların ilkeleriyle aynıdır.

ı) Komisyonlar ihtiyaç duydukları durumda yerel meclisler ve yerel komisyonlarla doğrudan

iletişim kurabilir, yazışma yapabilir, dosya alışverişinde bulunabilirler.

i) Komisyonların yaptıkları çalışmalar, ilgili meclisin gerekli görmesi halinde görevlendirilen

kurul ve kişiler tarafından kamuoyuna ve basına açıklanır.

j) Genel Kurul toplandığında aşağıdaki konularda daimi komisyonlar kurulur: Kadın,

Gençlik, Hukuk, Ekonomi, Uluslararası ve Bölgesel Sorunlar, Antiemperyalizm ve

Enternasyonel Dayanışma, Emek, Eğitim, Sağlık, İşçi Sağlığı ve Güvenliği, Engelliler, İnsan

Hakları, Çocuk Hakları, Kültür ve Sanat, Bilim ve Teknoloji, Kürt Sorunu ve Barış, İnanç,

Yerel Yönetimler, Enerji, Ekoloji, Ayrımcılığa karşı mücadele, LGBT bireylerin sorunları,

Hayvan hakları, Örgütlenme, Halklar ve Kimlikler, Vicdani ret ve antimilitarizm, Tecrit ve

hapishaneler, Sağlıklı çevrede yaşam ve konut hakkı, Hakikatleri araştırma, Arkeoloji ve

kültürel varlıkları koruma, Çiftçi, Alternatif kentsel planlama. Ayrıca Genel Kurul ihtiyaç

duyulan diğer komisyonları kurar.

Madde 9: Genel Meclis Divan Heyeti ve Yürütme Kurulu

a) Genel Meclis’in çalışmalarını yürütmek üzere onun içinden seçilen, içlerinde milletvekilleri

de bulunan en az 3’ü kadın 6 üyeden oluşan, Genel Meclis ve Yürütme Kurulu’nun vereceği

temsiliyet ve sözcülük görevini yürütmek üzere Divan Heyeti ile 19 üyeden oluşan Yürütme

Kurulu’ndan meydana gelir. Divan Heyeti ve Yürütme Kurulu birlikte çalışır.

b) Görev süresi Genel Meclis’in görev süresiyle sınırlıdır. Genel Meclis gerekli gördüğü

takdirde uygun değişiklikleri yapar.

c) Genel Kurul’da belirlenen daimi komisyonlar ile Genel Meclis’in faaliyetleri için ihtiyaç

duyularak oluşturulan geçici komisyonların çalışmalarının gerektirdiği düzenlemeleri yapar

ve koordinasyonu sağlar.

ç) Faaliyetlerin yürütülmesi sırasında ihtiyaç duyulan kararları üye tam sayısının 3/5

çoğunluğuyla alır. Gerekli hallerde, programın öngördüğü doğrultuda, Genel Kurul ve Genel

Meclis kararları çerçevesinde ve güncel gelişmelere dair tutum ve tavır belirler, çağrılarda

bulunur, basına ve kamuoyuna açıklama yapar. Görüşmelerde bulunur ve Genel Meclis ve

Kongre’nin temsilini sağlar. Çalışma usulleri Genel Kurul ve Genel Meclis’in çalışma ilkeleri

esasına bağlı olup, çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

d) Her hafta olağan bir şekilde ve en az 2/3 çoğunlukla toplanarak gündemindeki konuları

görüşür. Olağan üstü toplanması Divan heyeti ve Yürütme Kurulu’nın kararı veya meclis

üyelerinin 1/5’inin istemi üzerine gerçekleşir.

e) İş bölümünü Genel Kurul’un ve Genel Meclisin belirlediği alanlara göre ve daimi

komisyonların çalışmalarını dikkate alarak yapar.

58

f) Genel Meclis’in olağan ve olağan üstü toplantılarını ve gündemini hazırlamakla

yükümlüdür.

g) Genel Meclis adına yerel meclislerle ilişki sürdürür.

Madde 10: Bölge Meclisleri

a) Genel Kurul’un belirlediği illerin kongre delegelerinin bir araya gelmesinden oluşur.

Bölge Meclisi sayısını ve illerin hangi bölgelere dahil olacakları hususunu Genel Kurul

kararlaştırır.

b) Kongre programı, Genel Kurul ve Genel Meclis kararlarının bölge gerçekleri bağlamında

yürürlüğe sokulması için gerekli çalışmaları yapar.

c) Genel Kurul ve Genel Meclis’in çalışma ilkelerine uygun olarak faaliyet yürütür. Bu

konuda yönetmelik çıkarılır.

ç) Çalışmaları üçer aylık dönemlerde değişmek üzere, kotalar gözetilerek bölge bünyesindeki

her ilden bir delegenin içinde yer aldığı bir yürütme heyeti tarafından düzenlenir. Toplantı

yeri, tarihi, gündeminin belirlenmesi ve gerekli belgelerin temini bu heyet tarafından yapılır.

Toplantılarını içinde yürütme heyeti mensuplarının da bulunduğu üç kişilik bir divan yönetir.

d) Bölge Meclisleri ayda bir toplanır ve gündemindeki konuları görüşüp gerekli kararı alır.

Genel Meclis ve Genel Kurul’a dair önerileri yürütme heyeti, illere dair kararları il meclisi

mensubu delegeler iletir.

e) Bölge meclisi yürütmesinin, bölgedeki il meclislerinden 1/5'in istemi veya Bölge Meclisi

bünyesinde bulunan delegelerini 1/5’inin istemesi halinde olağanüstü toplanır. Öncelikli

gündem maddesi, toplanmasını isteyen delegelerin önerdiği madde olur.

f) Bölge Meclislerinde 2/3 oyla karar alınır. Alınan kararın yeniden görüşülmesi için 1/3

üyenin istemi gerekir. Oylamalar açık işaret yoluyla yapılır. 1/3 üye isterse gizli oy açık sayım

yapılır.

g) Bölge Meclisi gerekli görürse bölgeyle ilgili geçici komisyon kurar. Bu komisyonlar genel

esaslar dahilinde çalışır.

h) Çalışmalarının gerektirdiği giderler meclis delegeleri ve bünyesinde bulunan il

meclislerinin dayanışmasıyla karşılanır.

Madde 11: İl Meclisi

a) İlin, seçilmiş delegelerinin ve ilçelerden gelen seçilmiş delegelerin bir araya gelmesinden

oluşur. İl Meclisi mücadele alanlarından gelen yeni katılımlarla genişleyebilir. Delege

niteliklerini taşıyan başvurucuların İl Meclisi’ne katılımı, İl Meclisi’nin 2/3 oyuyla belirlenir.

b) Üç aylık dönemler için, en az biri kadın olmak üzere en az 3, en çok 7 kişiden oluşan bir

yürütme heyeti belirler. Toplantıları, gündemi, toplanma yeri ve tarihi bu heyet tarafından

belirlenir.

c) Ayda bir toplanır. Kongre programı, Genel Kurul, Genel Meclis ve Bölge Meclisi’nin

kararları ve ilin sorunları bağlamında gerekli çalışmaların yapılması için kararlar alır ve

59

yürürlüğe sokar.

ç)Kongreyi destekleyen milletvekilleri, il belediye başkanı ve il eski milletvekilleri il

meclisinin doğal üyesidir.

ç) Genel Kurul ve Genel Meclis’in çalışma ilkelerine uygun olarak faaliyet yürütür.

d) Bölge Meclisi, Genel Meclis, Daimi Komisyonlar ve Genel Kurul’la yürütme ve görevli

delegeler aracılığıyla ilişki kurar, karar ve önerilerini iletir

e) Yürütme çağrısıyla veya İl Meclisi bünyesinde bulunan delegelerini 1/5’inin istemesi

halinde olağanüstü toplanır. Öncelikle olağanüstü toplanmaya yol açan konu görüşülür.

f) İl Meclislerinde kararlar, meclis tam sayısının salt çoğunluğuyla alınır. Alınan kararın

yeniden görüşülmesi için 1/3 üyenin istemi gerekir. Oylamalar açık işaret yoluyla yapılır. 1/3

üye isterse gizli oy açık sayım yapılır.

g) İl Meclisi, Genel Meclisin yürürlüğe koyduğu çalışmaların yerel izdüşümü için gerekli

gördüğü yerel etkinlik kararlarını alır ve uygular. Yerel sorunlarla ilgili il meclisinde alınan

kararlar ışığında kamuoyuna ve basına açıklama yapabilir; toplantı, miting, seminer, eğitim,

kampanya, şenlik, festival, gece, vb. düzenleyebilir; bildiri, broşür, afiş, kitap, rapor, dosya,

vb. il meclisi olarak yayınlayabilir, ihtiyaç duyduğu komisyonları kurabilir.

h) İl Meclisi’nin çalışmalarının giderleri delegelerin dayanışma amaçlı destek ve katkılarıyla

karşılanır.

Madde 12: İlçe Meclisi

a) İlçe delegeleri ile kongrenin amacı ve ilkeleri doğrultusunda çalışmalara katılmak isteyen

ve o ilçede oturan ve/veya çalışan ve bu yerel meclisin mensubu olan bireylerden oluşur.

b) Altı aylık dönemler için, kadın kotasına uyulmak kaydıyla en az 3, en çok 7 kişiden oluşan

bir yürütme heyeti belirler. Toplantıları, gündemi, toplanma yeri ve tarihini bu heyet

tarafından belirlenir.

c) Kongre programı, Genel Kurul, Genel Meclis, Bölge Meclisi ve İl Meclisi’nin kararları ile

ilçe sorunları bağlamında gerekli çalışmaların yapılması için kararlar alır ve yürürlüğe

koyar. Kararlar toplantıya katılanların 2/3 çoğunluğuyla alınır. Toplantıya

katılanların1/3’ünün istemesi halinde kararlar gözden geçirilir. Oylamalar açık işaret yoluyla

yapılır. 1/3 ünün istemesi halinde gizli oy açık sayım ilkesi uygulanır.

ç)İlçe belediye başkanı ilçe meclisinin doğal üyesidir.

d) İlçe Meclisi ihtiyaç duyduğu hallerde kalıcı ve geçici komisyonlar kurar. Komisyonlar

genel esaslar dahilinde çalışma yürütür. Komisyonlara katılım gönüllüdür.

e) İlçe Meclisleri ayda bir toplanır ve gündemindeki konuları görüşüp gerekli kararları alır.

Karar ve önerileri İl Meclisi, Bölge Meclisi, Genel Meclis, Daimi Komisyonlar ve Genel

Kurul’a yürütme heyeti ve görevli delegeleri aracılığıyla iletilir. Genel Kurul ve Genel

Meclis’in çalışma ilkelerine uygun olarak faaliyet yürütür.

f) Yürütmenin ve İlçe Meclisi bünyesinde bulunan delegelerini 1/5’inin istemesi halinde

60

olağanüstü toplanır. Öncelikle toplanma gerekçesi olan konu görüşülür.

g) İlçe Meclisi, hem Genel Meclisi ve İl Meclisi’nin yürürlüğe koyduğu çalışmaların yerel

izdüşümü için gerekli gördüğü yerel etkinlik kararlarını alır ve uygular. Yerel sorunlarla ilgili


kampanya, şenlik, festival, gece, vb düzenleyebilir; bildiri, broşür, afiş, kitap, rapor, dosya,

vb. ilçe meclisi olarak yayınlayabilir, ihtiyaç duyduğu komisyonları kurabilir. Üretim ve

yerleşim esaslarına göre meclisler kurmak için çalışır.

h) İlçe Meclisi’nin çalışmalarının giderleri delegelerin ve katılımcıların dayanışma amaçlı

destek ve katkılarıyla karşılanır.

Madde 13: Delegelik

a) Program ve tüzüğü benimseyip, belirlenen esaslar dahilinde, yaşam veya çalışma alanına

en yakın birimden seçilerek kongrenin kurullarında görev alan kişiye delege denir.

b) Delege her türlü göreve aday olma, kurullar içinde ve dışında görüşlerini açıklama

hakkına sahiptir.

c) Delege yerel meclis esas alınarak genel kurul tarafından çıkarılan yönetmelik esaslarına

göre seçimle belirlenir. Görev süresi bir yıldır. Bir delege en fazla iki yürütme heyetinde

görev alabilir. Delegeliğin düşürülmesi için, seçimin yapıldığı birim meclisinde 2/3 oy

gerekir. Oylama gizli oy, açık sayım esasına göre yapılır. İşlemin yürürlüğe girmesi için İl

Meclisi ve Genel Meclis’te de aynı usullerle oylaması ve 2/3 oy oranıyla kabulü gerekir. Söz

konusu delege her düzeyde ilgili kurullar nezdinde gerekli açıklamaları yapma hakkını

kullanır. İtiraz için Genel Kurula başvurabilir. Genel Kurul bu yönde alınan kararları

görüşme yapmaksızın gizli oy açık sayım esasıyla ve 2/3 oyla kaldırma yetkisine sahiptir

ç) Delege yer aldığı meclis ve/veya komisyonlarda hem yerel ve bölgesel sorunlara, hem de

genel sorunlara dair kararların alınması ve ilgili kurullar vasıtasıyla yürürlüğe konulması

için çalışma yürütür.

d) Delege, mensubu olduğu yerel mecliste alınan yerel ve diğer sorunlara dair kararları

gerektiği takdirde il, bölge ve genel meclise ve genel kurula taşır. Ayrıca farklı bir düşünceye

sahipse bunu açıklamakta özgürdür.

e) Üç kez üst üste mazeretsiz olarak ilçe, il ve bölge meclisi ile Genel Meclis toplantılarına

katılmayanın delegeliği düşer. Yerine gelecek delegenin nasıl belirleneceği genel kurulun

çıkaracağı yönetmelikte belirlenir.

f) Delege mensubu olduğu meclislerin ve genel kurulun giderlerini karşılamak üzere

belirlediği dayanışma ve destek taahhütlerini kabul eder.

g) Delegelerle ilgili doğrudan politik olmayan sorunlar Genel Kurul ve il Meclisleri

düzeyinde oluşturulan Etik Kurullarda tarafların katılımıyla görüşülerek sonuca ulaştırılır.

Madde 14: Fahri Delegelik

Fahri delege program ve tüzüğü kabul eden, kongre yerel meclislerinin henüz oluşmadığı ya

61

da delege belirleme yeterliliğine sahip olmayan birimlerde, söz konusu meclislerin kurulması,

yeterli hale getirilmesi için, üst kurulun bilgisi dahilinde çalışma yapan kongre mensubudur.

İl meclisi toplantılarına söz ve oy hakkına sahip olarak katılır. Fahri delegeler bölge meclisi

ve genel kurula katılmazlar.

Madde 15: Milletvekilleri ve Belediye Başkanları

a)Emek Demokrasi ve Özgürlük Bloku çalışmaları kapsamında 12 Haziran 2011 itibariyle

seçilen partili ve bağımsız milletvekilleri Kongre’nin TBMM’deki temsilcileri olup, Kongre

Genel Kurulu’nun doğal delegeleridir.

b)Kongreyi destekleyen partilerin milletvekilleri ve bağımsız milletvekilleri genel kurulun


c)Kongreyi destekleyen eski milletvekilleri genel kurulun doğal delegeleridir.

ç)Kongreyi destekleyen il belediye başkanları genel kurulun doğal delegeleridir.

Madde 16: Etik Kurul

a) Delegeler ve delege grupları ile kongre kurulları arasında doğan ve doğrudan politik

olmayan sorunların karşılıklı görüşmeler yoluyla çözümüne katkı sunulması amacıyla Genel

Kurul ve İl Meclisleri düzeyinde, kota ilkeleri dikkate alınarak, en az üç en fazla yedi

delegeden oluşan heyete Etik Kurul denir.

b) Etik Kurul hakemlik ya da iç hukuk uygulayan bir kurul olmayıp, karşılıklı diyalogla

sorunların aşılması için uygun zeminin yaratılmasına katkıda bulunur.

c) Çalışma usul ve ilkeleri Genel Kurul tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

Madde 17: Delegenin Görevleri ve Seçim Sistemi

a) Delegeler seçimle belirlenir. Seçim esas ve usulleri genel Kurul tarafından hazırlanan

yönetmelikte belirtilir.

b) Delege seçimleri her yılın 1-30 Eylül tarihleri arasında yerel birimlerde yapılır.

c) Seçimlerde tüzükte yer alan kadın ve gençlik kotalar uygulanır.

ç) Seçim süreci Genel Meclis tarafından görevlendirilen bir heyet tarafından yürütülür.

d) İllerde seçim süreci İl Meclisi tarafından görevlendirilen bir heyet tarafından düzenlenir.

e) Seçme ve seçilme hakkını kullanmak için program ve tüzüğü kabul etmek yeterlidir.

Madde 18-Kayıt Tutma Sistemi:

a) Kongre bünyesindeki çalışmalar saydamlık ve eşit bilgilenme esası üzerinden yapılır. Her

kurul bünyesindeki delegelerin ve hesap vermekle yükümlü olduğu kurulların mensuplarının

doğrudan ulaşabileceği iletişim ve bilgiye ulaşım sistemlerini kurmak ve kayıtlarını böyle bir

sistematik içinde tutmak zorundadır.

b) Genel kurul iletişim, eşit ve saydam bilgilenme hakkı için gerekli tedbirleri alır.

Madde 19: Dayanışma

62

Kongre, faaliyetlerini her düzeydeki kurullarında yer alan delegelerin ve yerel meclis

mensuplarının dayanışma ve katkılarıyla yürütür.

Madde 20: Geçici Maddeler

Kongrenin kuruluş döneminde, genel kurul delegelerinin belirlenmesinde aşağıdaki ilke ve

yöntemler uygulanmıştır:

a)Kuruluş dönemi delegelerinin belirlenme usulü yalnızca bu dönem geçerlidir.

b) Kurumlar ve örgütlü yapılar, en az biri kadın olmak üzere iki delege ile gençlik

örgütlenmeleri bir delege ile Genel Kurul’da temsil edilirler.

c) İllerde belirlenecek toplam delege sayısı 692 olup, bu sayının illere paylaşımında başta

milletvekili oranı olmak üzere bazı kriterlerin dikkate alınması benimsenmiştir.

ç) Delegelerin genel olarak il düzeyinde, karşılıklı görüşmeler ve mutabakatlar yoluyla

belirlenmesi, yeterli şartların olmaması nedeniyle seçim ilkesinden uzak durulması

benimsenmiştir.

d) İllerde yapılacak delege belirleme çalışmalarında kurumlar ve örgütlü yapılar için %60,

bireyler için %40 delege dengesinin uygulanması benimsenmiştir.

e) Büyük illerde ve ulaşım güçlüğü bulanan illerin ilçeleriyle delege dengesinin

sağlanmasında ilgili kurulların katkılarıyla ve görüşmeler yoluyla çözüm bulunması

benimsenmiştir.

f) İllerde yapılan toplantılarda delege adayı olarak belirlenenlerin liste olarak genel bir

onaya sunulması yoluna gidilmesi benimsenmiştir.

Madde 21: Yürürlük

Bu tüzük Kongre Genel Kurulu tarafından kabul edildiği tarihte yürürlüğe girer.

63


HDK Tüzüğüne Kenar Notları

Aslında tüzüğe eleştirimiz temeldendir. Ve bunu bir önceki yazıda açıkladık. Grupları yok

etmek değil, onların varlığını ve gücünü korumak üzere ayarlanmış, bürokratik, hantal ve anti

demokratik bir tüzüktür.

Ancak bu genel eleştiri kimilerini tatmin etmeyebilir. Bu genel yanlışın fiilen nasıl sorunlara

yol açtığı anlaşılamayabilir diyerek, en azından tüzüğün başlangıç kısımlarındaki maddelere

kenar notları şeklinde eleştirilerimizi yazdık. Tüzüğün başlangıç kısımları aynı zamanda

programın bir tekrarı olduğundan bu aynı zamanda bir program eleştirisi gibi de görülebilir.

Tüzüğün tamamını böyle madde madde eleştirmeye gerek de yok mümkün de değil. Aynı

yanlışların efalarca tekrarlanışından ve bu yanlışların birbirleriyle de çelişmelerinden başka

bir şey yok. Meraklısı hem genel eleştirimizden, hem de buradaki maddelere ilişkin

eleştirilerden hareketle bunu rahatlıkla yapabilir.

Aşağıda bu kenar notları biçiminde eleştiriler yer alıyor. Tüzük maddeleri italik olarak,

eleştirilerimiz ise normal herflerle şekllendirildi.

HDK Tüzüğünün Son Hali – 6.Ekim.2011

Madde 1: Kongrenin adı ve kısaltması

Kongrenin adı Halkların Demokratik Kongresi, kısaltması HDK’dır.

Madde 2: Kongrenin Tanımı

Kongre, tüm ezilenlerin ve sömürülenlerin; dışlanan ve yok sayılan bütün halkların ve inanç

topluluklarının, kadınların, işçilerin, emekçilerin, köylülerin, gençlerin, işsizlerin, emeklilerin,

engellilerin, LGBT (Lezbiyen, Gey, Biseksüel, Trans) bireylerin, göçmenlerin, yaşam alanları

tahrip edilenlerin; aydın, yazar, sanatçı ve bilim insanları ile bütün bu kesimlerle mücadele

yürüten güçlerin her türden baskı, sömürü ve ayrımcılığı ortadan kaldırmak ve insan onuruna

yaraşır bir yaşam kurmak üzere bir araya geldiği ortak bir dayanışma ve mücadele zeminidir.


Öncelikle, maddenin başlığı ile içeriği çelişmektedir. Maddede “Kongre’nin Tanımı”ndan söz

edilmektedir. Ama Kongre’nin bir tanımı değil, bir tasviri yapılmaktadır.

Bir tanım her şeyden önce bir şeyi aynı kategoriden şeylerden onu ayıran özellik üzerinden

yapılır. Yani önce o şeyin ait olduğu “küme” belirlenir, sonra o küme içinde onu o kümedeki

64

diğer şeylerden ayıran özellik koyulur. Örneğin “insan konuşan hayvandır” gibi bir tanım,

İnsan’ın hayvan kategorisi (kümesi) içinde tanımlar ve sonra o kategorideki (kümedeki) diğer

varlıklardan ayıran özelliğini belirtir.

“Kongre’nin tanımı”ndan söz ediliyorsa o da böyle olmalıdır. Ya da kendine ve insanlara

saygısı olan, böyle davranır ve davranmalıdır. Kongre her şeyden önce sosyal alanda siyasi

mücadele yapmayı hedefleyen bir yapı mı olmayı hedefliyor? (Sırrı Süreyya’nın Kongre’de

söylediği, “sosyalı siyasala siyasalı sosyala taşıyacağız” sözleri göz önüne getirilsin.) O halde

benzer işlevi olan diğer yapılarla olan farkının koyulması gerekir bu maddede. Neden Kongre

de önreğin Parti, Dernek, Liga (Birlik), Meclis vs. değil? Diğerlerinden ne gibi işlev ve yapı

farklılıkları vardır? Madde’nin başlığına göre bunların açıklanması gerekir. Başlıkta

maddenin konusu böyle belirlenmiş olmasına rağmen içeriğinde bu konuda en küçük bir söz

bile yok. Bu en azından ciddiyetsizliktir. Bu tüzüğü hazırlayanların bizzat kendilerinin,

tüzüğünü yazdıkları birliği, türkiyedeki insanları hatta kendilerini ciddiye almadıklarını

gösterir. Aynı zamanda eklektisizmdir, iç tutarlılıktan yoksunluktur da.

Ama bunun ötesinde, gerçek sorunlardan bir kaçıştır, yazanların kendilerinin kafa

karışıklıklarının bir dışa vurumudur da. Çünkü gerçekte, tam da bu bir araya gelişe neden

Kongre dendiği, onun diğer biçimlerle işlevsel ve yapısal farkının ne olduğu en çok

sorulan ve aslında kafaların en çok karışık olduğu konudur. Bu konuda hiç bir yerde

doğru dürüt bir açıklama bulunmamaktadır. Sadece “Kongre” denmektedir. Bir şeylerin adı

değişmiş olmakla kendi değişmiş olmaz. Ya da bir birlik hukuken bir şey oabilir ama politik

olarak başka bir şey olabilir (Tabii sosyolojik olarak hukuki ve politik tanımlarından tamamen

farklı bir şey de olabilir. Örneğin KCK, ) Bu açıklamanın yapılacağının madde başlığında

haber verildiği tek maddede de bu açıklama yok.

Böylesine ciddiyesiz bir metin nasıl olup da komisyonlardan çıkıp bir de Kongrelerde oylanıp

onaylanabiliyor? Buna “tam da böyle olduğu için” diye cevap da verilebilir ve verilmelidir.

Çünkü en temel sorun program gibi tüzüğün de “Komisyon’a Havale” edilmesinde.

Komisyonlar, üzerinde tartışılmış ve az çok görüşlerin berraklaştığı, netleştiği konulardaki

görüşleri bir derli toplu sunma, formüle etmenin veya bir uzlaşma formülü aramanın organları

olabilirler.

Programda olduğu gibi Tüzük’te de her şeyden önce bu ön hazırlık ve tartışma yoktur.

Hedeflenen birliğin ne amaçları (yani Programı) ne de bu programa en iyi nasıl bir yapıyla

ulaşılabileceği (yapısı, tüzüğü) üzerine bir tartışma yapılmış değildir hem tüm üyelere, hem de

kamuoyuna açık.

Kongre hazırlığının, Kürt hareketinin, yaklaşan saldırıyı yanlız karşılamama kaygısının

baskısı altında, aceleye gelmesi, bir neden gibi görülebilir. Ama asıl neden bu değildir. Tarih

en köklü ve ciddi tartışmaların en ciddi, en kritik durumlarda yapılabildiğinive de esas o

zamanlar yapıldığını gösterir.

Uzağa gitmeye gerek yok. 1968’lerde Dev-Genç’liler, neredeyse her Allah’ın günü bir miting,

yürüyüş, forum, nöbet, işçiler veya köylülerle dayanışma içindeydiler, bunun yanı sıra

65

faşistlerin ve polislerin canlarına kast etmiş, derin devletçe desteklenen ölümcül saldırıları

altındaydılar. Ama tam da bu koşullarda Türkiye’de aynı zamanda en temel tartışmalar

yapılıyor, büyük bir açlıkla okunuyordu. Okuma, tartışma ve eylem birbirini engellemiyor,

böyle görülmüyor, aksine birbirini besliyorlardı.

1970 yılı yazı, bugünkü bütün politik temel akımların şekillendiği ve Türkiye’de gerek nicelik

gerek nitelikçe enönemli teorik ve politik eserlerin verildiği ve en canlı tartışymaların

yapıldığı dönemdir. 1970 yazında Haziran’daki işçi direnişleri nedeniyle sıkıyönetim vardı.

Bir çok kadro cezaevindeydi.

Bunlar sadece iki örnek. Örnekler tüm dünyadaki işçi hareketleri ve sosyal hareketler

tarihinden de getirilebilir. Bu kadarı yeter.

Şimdi ise “önce şu saldırıyı savuşturalım şimdi tartışmanrın zamanı değil” argümanı

kimilerini çok ikna edici olabilmektedir. Ama bu aslında programatik, stratejik ve örgütsel

sorunları tartışmaktan kaçmanın, var olan statükoyu sürdürmenin basit bir aracıdır.

Burada bu koşulların, esas konulardan ve tartışmalardan kaçabilmek için bir nimet olarak

görülmesidir söz konusu olan. İyi bir bahane sunmaktadır işi komisyonlara ve dolayısıyla bu

komisyonlar da genellikle örgütlerin temsilcilerinden oluştuğundan, örgütlerin inisiyatifine

bırakmak için.

Bu ömrünü doldurmuş, son kullanım tarihi çoktan bitmiş örgütlerin hepsi birbiriyle rekabet

içindedirler ama aynı zamanda bu tür tartışmalara karşı tam bir domuz topu olurlar kendi var

oluş koşullarını tehdit edeceği için. Bu örgütlerin tüm üyelerinin Partiler, Kongreler, Meclisler

ve bunların birbirinden farkları; bunların demokratik işleyişinin nasıl olabileceği vs. üzerine

bir tartışmanın içine girdiklerini düşünün. Bu üyelerin çoğunun ilk sorgulayacakları, aynı

zamanda zaten kafalarının bir çok soru işaretiyle dolu olduğu, kendi örgütleri olacaktır.

Ama bütün günah bu yuvarlarda da değil. Bu durum biraz Kürt hareketinin de işine

gelmektedir. Kolaya kaçmaktadır. Karşısında her biri birbiriyle rekabet halinde bir kaç düzine

küçük, güçsüz örgüt bulunmaktadır. Artık, bunların hepsi de Kürt hareketi ile bir şekilde iyi

ilişkiye girmeden varlığını bile sürdüremeyeceğini sezmiştir. Eski şımarıklıkları yoktur en

azından Kürt hareketi karşısında. Bu durumda, Kürt hareketi o muazzam gücüyle bunlara

istediğini dikte edebilmekte bunların en küçük bir itiraz etme şansı bile bulunmamaktadır.

Önce hiç müdalale etmeden bırakmaktadır. Beklemektedir iyice birbirleriyle uğraşıp çıkmaza

girsinler diye. Artık tam bir çıkışsızlık belirginleştiğinde, bütün istediklerini dikte etmek için

bir kaç temsilci ve vekilini yollaması yetip de artmaktadır. Durum biraz Fellini’nin Orkestra

filmine benzemektedir.

Şu sosyalist gruplar olmasa, BDP dair herkesin bireyler olarak gücü oranında katıldığı bir

birlik oluşturulmaya çalışılmış olsa,o zaman binerce üyesini buralarda görevlendirerek, onlar

aracılığıyla çoğunluğu kazanmak zorunda olacaktır. Ama o üyeler, bu tartışmalarda Türk

sosyalistlerini etkilerken (ki bu çok hayırlı olurdu) aynı zamanda farklı bir politik kültürden

de etkilenirler (bu da çok hayırlı olurdu) ve Kürt hareketi içinde bulunduğu teorik, kültürel ve

entelektüel gettonun sınırları dışına çıkardı.

66

Şimdi böyle bir olanak, kolay bir yol, işleri tepeden bitirmek varken; tartışmaları dallanıp

budaklandırmanın, herkesi bunlar içine çekmenin ne anlamı olabilir? Kürt hareketinin

davranışının bir yanını bu kolaya kaçma ve başına eni sorunlar açmama kaygısı

oluşturmaktadır. Böylece görünüşte Kürt Hareketi ile Türk Sosyalistleri bir araya gelmektedir.

Aslında Kürt Özgürlük Hareketi, hem gücüyle, hem kendisi ortada görünmeyip, kendisinin

alabileceklerini Türk solcularına bırakarak, (yani delegeliklerden vekillere kadar bir çok

alanda Kürt hareketi geri çekilmekte ve vermektedir) yani bir anlamda biraz rüşvet vererek

tabiri caiz ise, her istediğini dikte edebilmektedir.

Böylece alan memnun, satan memnun bir ortamda, en sıradan insanın aklına bile gelebilecek

sorular bile bu alışverişi yapanların işine gelmemekte ve böylece tüm toplantılar birer

mizansene, bir medyatik sahneye koyuşa dönüşmektedir. Oralarda tesadüfen bizim gibi

hesapta olmayan zıpçıktılar çıkınca da bunların gündemi belirlemesi engellemek kolay

olmaktadır.

Halbuki, bu maddenin başlığında söylenenin içeriği üzerine yazılsa, yani “neden Kongre de

Parti değil?” sorusunun cevabı açıklansa, bu bir yığın soruyu ve yeni tartışmaları beraberinde

getirir. Örneğin “önceden “Çatı Partisi” deniyor ve ihtiyacın bir parti olduğu belirtiliyordu.

Yeni bir ihtiyaç mı çıktı? Çıktı ise bu nedir? Yoksa bu sadece bir isim değişikliği midir?

Konre’nin Parti’den farkı ne olacaktır? Ne gibi işlev ve yapı farkları olacaktır? Eğer yeni

işlevler söz konusuysa, bu işlevler için en uygun yapı ne olabilir?” gibi soruları soran ve

bunlara cevap arayan bir tartışma yapılmış olsaydı, bu hem Türk sosyalistlerini, hem de Kürt

hareketini eğitmiş olurdu. Bir netleşme sağlardı. Belli sistematik görüşlerin billurlaşmasını ve

bu billurlaşmalar etrafında yoğunlaşmalar sağlardı. Böyle bir tartışma ileri bir atılış için

gereken güçleri toplardı.

Madde’nin içeriğinde başlığında söylenen yapılmadığı gibi, yapıldığı kadar yapılan da

metodolojik olarak yanlış yapılıyor. Bir tasvir var orada, tanım değil. Amaçların ve güçlerin

tasfiri. Tasvirler üzerinden hiç bir şeyin özü anlaşılamaz.

Şimdi gelelim bu başlıkla ilgisiz tasvire.

Birincisi, bütün o ezilenleri, dışlananları vs. saymak yanlıştır. Siz yapacaklarınızla böyle olup

olmadığınızı gösterebilirsiniz. Bu kendi kendini övmek gibidir. Bırakın da başkaları ve tarih

öyle olup olmadığınıza karar versin.

Öte yandan bizzat kendinden böyle bahsetmek bile böyle olunamayacağının bir kanıtı bile

olabilir. Bu bal yemek ve bal demek arasındaki fark gibidir. Bal denmektedir ama bal

demenin kendisi bal yemek değildir ve çoğu kez bal demek bal yememek için bir engeldir.

İkincisi amaçlar da yanlıştır. Bu birlik sosyalizm için bir birlik değildir. “Her türden

sömürü, baskı ve ayrımcılığı ortadan kaldırmak” sosyalizmi ifade eder. Bugün sosyalizmi öne

bir hedef olarak koymak, Türkiye’deki geniş demokrasi cephesi kurma gereğinden kaçmak,

ana halkayı doğru yerden tutmamak anlamına gelir.

Ayrıca bu birliği oluşturanların, meta üretimini ordadan kaldırmak, üretim araçları üzerindeki

özel mülkiyete son vermek, planlı ekonomiye geçmek, bütün dünyada bir tek cumhuriyet

67

kurmak gibi, (ki bunlar sosyalizmin yani “her türden sömürü, baskı ve ayrımcılığı ortadan

kaldırma”nın olmazsa olmazlarıdır) bir amaçları yoktur bu birliğe gelirken.

Sayılan güçler ne sosyolojik olarak böyle bir program için mücadele etmeye eğilimlidirler, ne

de kendileri politik olarak böyle bir programı benimsemektedirler.

Böylesine apaçık bir durum varken, bu sosyalizm amacını, böyle olmazsa olmaz ön

koşullarını saymadan, “her türden sömürü, baskı ve ayrımcılık” diye tanımlamak, o güçlerin

siyasi bakımdan tecrübesizliklerinden yararlanıp, onları farkına varmadan sosyalizm için bir

programa imza attırmak, tuzağa düşürmek anlamına gelir. Bir sosyaliste düşen görev, “bakın

arkadaşlar böyle şeyler yazıyorsunuz ama bunlar sosyalizm anlamına gelir: Üretim aracları

üzerinde özel mülkiyeti ortadan kaldırmaktan yana mısınız? Böyle bir ifadeye sizlerin

çalışmalarınızda ve programlarınızda rastlanmıyor. Yanlış bir iş yapmayın, gerçekte

yapmayacaklarınızı ve yapamayacaklarınızı ve yapmak istemeyeceklerinizi böyle programa

yazmayın” demektir, onları uyarmaktır.

Kaldı ki onların böyle amaçları da olabilir ve yapılması gereken yine değişmez. Bu birlik her

şeyden önce Türkiye’de demokrasi için kurulmaktadır. Onun ayırıcı çizgisi bu olmalıdır.

Sosyalistler en tutarlı ve en radikal demokratlar olukları için veay olmaları gerektiği için

buraya gelirler ve gelmelidirler. O zaman da sosyalizm anlamına gelen formüllerin bu

metinde yeri olmaması gerekir.

Üçüncüsü burada sayılan özneler esas olarak ülkenin demokratik olmaması nedeniyle, yani

biçimsel veya hukuki eşitlik içinde yaşamadıkları için muhalif bir güç olarak vardırlar. Bu

biçimsel eşitliği sağlamak ise sosyalizm değildir; en ideal kapitalizm koşullarını

sağlamaktır. (Elbet bu sosyalist mücadele için de daha elverişli koşullar anlamına da gelir ama

sosyalizm değildir.) Yani çocuklar, kadınlar, LGBT’ler, halklar, inanç toplulukları vs.

tamamen teoride ve uygulamada eşit olsa, her hangi bir şekilde baskı altında olmasa, bu

kapitalizmle çelişmez ve aksine kapitalizm için en uygun koşulları oluşturur.

Bunun da çok basit bir nedeni vardır. Kapitalizmde, bütün artı değerin kaynağı olan

işgücünün, maddi ve manevi özellikleri onun kullanım değerinin özünü oluşturan artı

değer üretme özelliği üzerinde hiç bir etkide bulunmaz.

Yani sekiz saat çaşılan bir Kürt veya Türk; kadın veya erkek; siyah veya beyaz, genç veya

yaşlı; eşcinsel veya heteroseksüel ve hatta solucanlar gibi erselik insanlar da(yani hem erkek

hem dişi) olsa, ortaya çıkacak artı değer üzerinde bunun bir etkisi olmaz. Zaten bu nedenle,

demokrasi aynı zamanda kapitalizm için en ideal koşullar anlamına gelir.

Aynı şekilde, organik veya hidrokültürde domates üretilsin, üretilen nesnelerin niteliğinin

veya tekniklerinin değişmesi kapitalizmin özüyle ilgili değildir. Ekolojik ürünler kar

getiriyorsa, kapitalizm ekolojik te olur.

(Almanya, Ekolojik ürün ve standartlar nedeniyle bugün dünya pazarında rakipsiz olmuştur

mesela.Yani Yeşiller Partisi, aslında Alman sermayesine bir üstünlük sağlamıştır,

Almanya’daki ürünlere ekolojik standartlar getirerek. Tüm dünya çapında neyin ne kadar

üretileceğine tüm insanların ortaklaşa karar vermesi uzun vadede insanlığın yaşaması için

68

şarttır ama bu planlı ekonomi, yani kapitalizmin tasfiyesi demektir ve bu birlikte bir araya

gelenlerin böyle bir sorunu henüz yoktur. Bu da ayrıca uluslara ve ulusal devletlere karşı bir

mücadele ve devrim gerektirir. Ayrı bir konudur.)

Özetle dayanılan ve bu amaç için mücadele edeceği söylenip sıralanan güçlerin hem nesnel

konumları ve çıkarları, hem de kendilerinin deklare edilmiş amaçları ile yazılan “her türlü

sömürü, baskı ve ayrımcılığa son verme” amacı çelişki içindedir.

Ancak, sosyalizmin böyle verbal olarak öne çıkarılmasının nesnel bir anlamı vardır. Bu

aynı zamanda demokratik mücadele ve görevleri öne çıkarmaktan kaçmaktır. Kaçma

sadece geriye doğru olmaz; ileriye de kaçılır.

Türk sosyalistleri yıllardır “Sınıf”, “Emek”, “Neo Liberalizm”, “Enternasyonalizm” vs.

diyerek ileriye kaçıyorlar. Bu maddeye yansıyan bu eski alışkanlığın yeni biçimde

görünmesidir. Zamana uyup şimdi de bütün “Yeni Sosyal Hareketleri” ve Sosyalizm anlamına

gelen hedefleri sıralanıp, demokrasi mücadelesi gündemden düşürülmektedir. Türkiye’de esas

sorun, bu pahalı, baskıcı, askercil, merkezi, bürokratik devlet cihasını tasfiye etmek;

ulusun Türklükle tanımlanmasına son vermek; tam bir fikir ve örgütlenme

özgürlüğüdur. Bunların ise sosyalizmle ilgisi yoktur. Bunlar gerçekleştiğinde kapitalizmin

gelişmesi için ideal koşullar gerçekleşmiş olur. Biz istemesek de böyledir bu. Biz sosyalistlere

düşen bunu açıkça söylemektir. (Tabii bu aynı zamanda sosyalist mücadele için, eziler

sınıfların birleşmesi için en uygun koşullarınr da ortaya çıkması demektir.)

Bütün bunlardan söz etmeden sömürü ve baskıyı ortadan kaldırmaktan söz etmek, aslında

bırakalım sosyalizm için mücadeleyi bir yana, demokratik görevlerden bile kaçmaktır.

Ve son olarak, bütün bu yazılanlar programa ilişkindir. Bunların yeri programdır. Tüzükte

sadece programa gönderme yapmak yeter. Yani o programı kabul edenler bu tüzükte

tanımlanan yapıyla birleşip mücadele edeceklerdir gibi bir cümle yeter.

*

Madde 3: Kongrenin Amaçları

Kongre, mevcut anti-demokratik siyasal sisteme karşı, halklardan, ezilenlerden, yok

sayılanlardan, doğadan, emekten, özgürlükten, eşitlikten, barıştan ve adaletten yana olanların

demokratik bir toplum ve insanca bir yaşam için ortak mücadeleyi örgütlemeleri gerektiğinin

bilinciyle;

a) Türkiye’de yaşayan tüm halkların demokratik temelli siyasal hak taleplerinin tanınması;

başta anadilinde eğitim hakkının sağlanması gelmek üzere kimlik ve kültürlerinin korunması

ve geliştirilmesi yönünde gerekli mücadeleyi yürütmeyi;

b) Dışlanan ve ayrımcılığa mâruz kalan tüm inanç topluluklarının ve inanmayanların


kavuşturulması için mücadele etmeyi;

c) Kapitalizme ve emek sömürüsüne karşı tüm işçilerin, emekçilerin, yoksul köylüler ile tüm

çalışanların onurlu, adil, güvenceli, güvenli ve sağlıklı çalışma koşullarına ve sosyal

69

güvenliğe sahip olma hakkını savunmak; siyaset yapma, siyasal ve sendikal örgütlenme

özgürlüğü önündeki tüm yasal ve fiili engelleri kaldırmak için mücadele geliştirmeyi;

ç) Yoksulluğa itilen köylüler, emekliler, yaşlılar ve işsizler gibi toplumsal kesimlerin ortak

mücadelesini geliştirmeyi;

d) Emperyalizmin dünya halkları üzerindeki egemenlik politikalarına; ekonomik, siyasi ve

askeri anlaşmalarına, kurumlarına; sömürgeciliğe ve işgallere, askeri üslerine karşı

mücadele etmeyi; bölge ve dünya halklarıyla enternasyonalist dayanışmayı geliştirmeyi;

e) Siyasal, ekonomik ve toplumsal yaşamın her alanında cinsiyetler arası eşitsizliğe karşı

çıkarak, erkek egemen sistemin ve kadınlara yönelik şiddetin ortadan kaldırılması için

mücadele etmeyi;

f) Gençliği, tekçi, milliyetçi, ayrımcı, cinsiyetçi eğitim sistemine ve eşitsizliği derinleştiren

sınav sistemine terk eden; işsizliğe ve ucuz işgücü sömürüsüne mahkûm kılan politikalara

karşı, siyasete aktif katılımlarının ve temsiliyetlerinin önündeki tüm engellerin kaldırılması,

herkese parasız, eşit, demokratik, bilimsel ve anadilde eğitimin sağlanması konusunda

mücadele etmeyi;

g) Çocukları ilgilendiren bütün işlem ve faaliyetlerde, çocuğun hakları ve yararının temel

alınması gerektiği yaklaşımıyla çocukların şiddet, ihmal, suistimal, her türlü istismar, kötü

muamele ve ayrımcılıktan korunması, başta eğitim ve sağlık olmak üzere tüm kamu

hizmetlerinden eşit ve parasız bir biçimde yararlanması için mücadele vermeyi;

h) Lezbiyen, gey, biseksüel ve trans bireylerin heteroseksizmden kaynaklanan kamusal ve

toplumsal yaşamda mâruz kaldıkları şiddet, dışlanma, ayrımcılık, nefret suçu ve söylemlerine

karşı mücadele geliştirmeyi;

ı) Engellilerin kamusal ve toplumsal yaşama eşit koşullarda katılım sağlayabilmeleri için,

ayrımcı uygulamalara ve engellerinden kaynaklanan sorunlarına karşı çözüm üretilmesi

yönünde mücadele geliştirmeyi;

i) Çözümsüzlüğe terk edilen Kürt sorununda kalıcı bir barışın sağlanması ve Kürt halkının

tüm sorunlarının demokratik çözüme kavuşturulması için mücadele vermeyi;

j) Ulusların kendi kaderlerini tayin hakkı, özgür ve demokratik birlikteliği ilkesi çerçevesinde,

demokratik özerklik de dahil olmak üzere halkların ihtiyaç duyduğu çeşitli yönetim

biçimlerinin tartışılması ve hayata geçirilmesi için mücadele geliştirmeyi;

k) Militarizme ve siyasi iktidarların bu doğrultudaki politikalarına karşı, barış ve halkların

kardeşliği temelinde politikalar savunmayı, zorunlu askerliğin kaldırılması ve vicdani ret

hakkının tanınması için mücadele vermeyi;

l) Kapitalizmin doğayı, doğal varlıkları ve yaşamı metalaştırarak sömürmesine, yaşam

alanlarını yok etmesine karşı, doğanın, insanın, hayvanların ve tüm canlıların yaşam

haklarının güvence altına alınması için mücadele yürütmeyi amaçlar.

70

Maddeye İlişkin Ayrıntılı Eleştirel Notlar:

Bu madde de baştan aşağı yanlış ve gereksizdir.

Birincisi, buradaki maddeler zaten programda vardır. Gereksiz bir tekrar olmaktadır.

Öte yandan bir önceki maddede, yanlış bir bağlamda olmakla ve içeriği de yanlış olmakla

birlikte, zaten amaç ve güçler belirtilmişti, bu maddede yine belirtilmiş olmaktadır. Yani

sadece Programa göre gereksiz bir tekrar değildir; aynı zamanda ikinci maddenin içeriğine

göre de gereksiz bir tekrardır.

Herhalde bu Kongre’nin programı üç farklı boyutta sunma gibi bir merakı var. Önceki

maddedeki bir tür “mini-program”; esas program olarak kabul edilen metin “maksi-

program”; bir de bu üçüncü maddedeki metin de “midi-program” olsa gerek.

Ama bu programlar de nedense hem genel ve kategorik olarak program denen şeyin

kendisiyle hem de birbirleriyle çelişiyorlar. Ve sadece bu kadar da değil, cümleler ve

önermeler de aynı madde, hatta aynı paragraf içinde birbirleriyle çelişiyorlar. Örneğin ikinci

maddede bir bütün olardak sosyalizm formüle edilirken şimdi üçüncü maddede bir bütün

olarak demokrasi çerçevesine sokulabilecek talepler ifade edilmektedir.

Eklektisim bu kadar olabilir. Eğer eklektisizim veya saçmalık üzerine bir ders vermek

gerekirse bu Kongre’nin program ve tüzükleri harika bir örnek sunarlar.

Ama biz bu saçmalıklar ve çelişkiler labirentinde ipin ucunu kaçırmamak için bütün bunlar

yokmuş gibi davranıp esasta kalıp onu gözden yitirmemeye çalışalım.

Program bir yapılacak işler planıdır; bir ilkeler deklerasyonu değil.

Bu program denen metinler böyle olmalıdır anlamına gelir. Programlar, hiç bir yuvarlak ve

genel söz içermemeli somut işleri somut tedbirler ve örgüt biçimleriyle ifade etmelidir.

Her şeyden önce bu üç mini, midi ve maksi programın bu temel yanlışı bulunmaktadır.

Dolayısıyla bu üç metin de bir program adını almaya layık değildirler.

Ama sadece bu kadar değil, bu hedefler de en soyut biçimde ifade edilmiş olmalarına rağmen

yanlış ve çelişkilidirler yukarıda gördüğümüz gibi. Yani hedefler açısından yanlıştırlar

(Sosyalizm hedefi), hedeflerle o hedeflere ulaşacak güçler açısından yanlıştırlar (Yeni Sosyal

Hareketler ve Kongre’ye adını veren “Halklar”). Ama sadece bu kadar da değil, bu program

sadece sosyalizmi demokrasinin önüne geçirip ikisini eklektik bir biçimde karıştırdığı için

değil, formüle ettiği kadarıyla demokratik de değildir.

Şimdi bunu gösterelim.

Demokrasi nedir? Her şeyden önce, bir ulusun, dille, dinle, ırkla, soyla, tarihle vs.

tanımlanmasını rdeddetmek, ulusu bunlarla tanımlamaya karşı tanımlamaktır.

Yani devletin, tıpkı ideal laik bir ülkede bütün dinler karşısında kör olması gerektiği, hiç bir

dini tanımaması gerektiği gibi, bütün “halklar”, etniler, diller, tarihler, “ırklar”, gelenekler,

kültürler vs. karşısında da kör olması; bunların hiç birini tanımaması, bu özelliklerin politik

anlamının olmaması gerekir.

71

Bu somutta nedir? Yani ulusun Türklükle tanımlanmasına son vermek ama Türklük ve

Kürtlükle de tanımlamamak; Türklükle, Kürtlükle veya daha başkalarıyla tanımlamayı da

reddetmek.

(Buna belisiz biçimde hukuki bir tanımla “Anayasal Vatandaşlık” diyenler de var. Bu tanım

da yanlıştır. Anayasa Türklüğü ulus olarak tanımlıyorsa, anayasal vatandaşlık Türklükle

tanımlanmış olur.)

Peki bir programın somut olması gerektiğine göre, bu somut olarak nasıl formüle

edilebilir?

Bunun somut ifadesi şunlar olabilir:

Öncelikle, herkesin istediği dili anadil olarak seçme ve anadilinde eğitim ve öğretim

hakkı, ulusu tanımlayan, politik bir anlamı olan resmi bir dilin olmaması.

(Bu anadilde eğitim, “anadil eğitimi” ile karıştırılmamalıdır. Anadil eğitimi resmi ve ulusu

tanıyan bir dili kabul eder, eğitim bunla yapılır, ama bunun yanı sıra insanlara devletin

maaşını verdiği öğretmenler ana dili dersi verirler. Bu demokratik bir talep değildir, laik bir

ülkede her dinden olanlara devletin okullarında o dine ilişkin ders vermesi gibidir. Bu

“Avrupa Birliği standardı” denendir ve fiilen Avrupa Birliği ülkelerinde bulunmaktadır. Bu

“anadil eğitimi”, bir dille tanımlanmış bir ulusu reddetmez, ona dayanır ama onu esnetir.

Türk Devletinin ve bütün büyük partilerinin azami kabul edeceği program da budur. Bireysel

bir hak olarak Kürtlüğün ve Kürt dilinin kabulü (tabii zorda kalınırsa bütün diğer dillerin de),

ama ulusun Türklükle tanımlanmaya devam edilmesi (Yani Türkçe’nin resmi dil olması,

ulusu tanımlayan dil olması ve okullarda Türk Tarihi okutulması). Biz radikal ve demokrat bir

parti olarak, işçi hareketinin ta evelki yüzyıldan beri savunduğu bu demokratik programı

savunmalıyız. Resmi bir dil ile pratik bir sorun olarak ortak bir konuşma dili (lingua Franz)

ayrı bir sorundur ve buna vatandaşlar gerek var mı varsa hangi dil olmalı ayrıca karar verirler.

Bu radikal demokratik talebi savunmak bugünkü hukuk sistemi içinde bile mümkündür

aslında. Çünkü, resmi görüş, Türklüğün hukuki bir tanım olduğu her hangi bir etnik, dini, ırki

bir anlamı bulunmadığı (Aslında görüşün aksine bunların hepsi de vardır) iddiasındadır. Bu

iddianın fiili uygulaması olan talepler. Örneğin “resmi dil” olarak Türkçe olur ama, fiilen onu

resmi dil olmaktan çıkaracak tüm talepler koyulabilir. Yani yukarıda ve aşağıda

söylediklerimiz. Bu “Kitabına uydurma” sorunu ayrı bir sorundur. Yeter ki iş oralara kalsın.

Önemli olan önce ulusun ne ile tanımlanacağında anlaşmak ve onu savunmaktır. Bir dil, din,

etni, tarih vs. ile mi tanımlanacaktır, yoksa bunlarla tanımlanmaya karşı mı tanımlanacaktır?)

Tarih kitaplarında Türk, Kürt, Arap, Fars, Çerkez uluslarının tarihleri değil, ulusların tarihleri

olmadığına dair bir tarih okunması. Yani Demokratik bir ülkede, herkes ana dilinde ama

ulusların tarihi olmadığına dair aynı tarihi okur. Tıpkı gerçek laik bir ülkede, herkesin

okullarda Darvin yasalarını, DNA’ları öğrenmesi gibi ama, okul dışında isteyenin Hindular

gibi insanın defalarca yaşayacağına; Müslümanlar gibi ölüp öte dünyaya gideceğine ve

cenneten geldiğine dair tarihleri de özel hayatında okuması gibi olur. Okul dışında isteyen

istediği Çerkez ulusunun tarihini okur veya savunur. İsteyen Türkerin tarihi olduğunu

72

savunur, isteyen bunu Orta Asya’dan, İsteyen, Anadolu’daki Neolitik devrimden başlatır

isteyen bütün bunları deli saçması olduğunu söyler. İsteyen Zaza dilinin Kürtçenin bir

lehçesi, isteyen Zazaca’nın ayrı bir dil olduğunu savunur, bunu savunmak için dernekler

kurar, yayınlar yapar. Bütün bunların Fenerbahçe veya Beşiktaş taraftarlığından veya bir spor

kulübü kurmaktan farkı olmaz ve olmamalıdır. Bu insanların bireysel özgürlükleri sorunu

olur.

Elbet, ulusların tarihi olmadığına dair bir tarih yazılması şimdilik gerici ulus anlayışının

egemen olduğu bir ülkede zordur ama olanaksız değildir. Bu tarihi, ülkede ve komşularındaki

bütün dil, din, etni, soy, cinsten insanların eşit temsilcilerinden oluşacak bir tarihçiler

kurulunun yazması pratik bir çözüm sunar. Öyle bir Tarih’te hiç bir ulus kendi tarihini

diğerlerine dayatamayacak ve çoğunluğu sağlayamayacaktır. Bu da fiilen ulusların tarihi

olmadığına dair bir tarih olur. O halde, bu talep fiilen somut örgüt biçimiyle şöyle formüle

edilebilir: Herkesin anadilinde okuyacağı aynı tarih kitapları ülkedeki ve

komşularındaki tüm dillerden, dinlerden, “ırk”lardan, “azınlık”lardan, “ulus”lardan,

cinslerden, cinsel tercihi farklı olanlardan eşit sayıda tarihçiler tarafından ortaklaşa

yazılacaktır.

İşte bütün o paragraflar dolusu sorunu Kürt, Türk, Çerkas, Ermeni, Pontus vs. sorunlarını

çözecek, son derece somut iki madde budur. Bunlar çok açıktır, somuttur ve kaytarma ihtimali

yoktur bunları yapacağını söz verenin. Bu da, yani kaytarma yollarını bizzat tıkamak da çok

önemlidir çünkü programda.

Şimdi bu Kongre’nin programına bakalım. Var mı böyle bir açıklık ve netlik ve somutluk?

Yok.

Örneğin “a) Türkiye’de yaşayan tüm halkların demokratik temelli siyasal hak taleplerinin

tanınması; başta anadilinde eğitim hakkının sağlanması gelmek üzere kimlik ve kültürlerinin

korunması ve geliştirilmesi yönünde gerekli mücadeleyi yürütmeyi” diye yazılıyor bu konu.

Yani bir yığın laf kalabalığı, boş laf. Yarın öbür gün pek ala vaz geçilebilecek ve başka türlü

yorumlanabilecek sözler.

Yanlış keşke bu kadarla kalsa, sadece bu kadar da değil, Konre’nin programı gerici

milliyetçiliğin millet anlayışını savunmaktadır bu anlayışa dayanmaktadır ve bunu

yeniden üretmektedir. Yani demokratik de değildir. Bu gericilik bizzat şu yukarıda aktarılan

“a” şıkkında bile sırıtmaktadır.

Ne demektir “tüm halkların demokatik temelli siyasal hak talepleri”?

Yani politik olanın “halklara” göre tanımlanması demektir. Demokratik bir ülkede, “halkların

siyasal talepleri” olmaz, Fenerbahçelilerin veya Beşiktaşlıların siyasal talepleri olamayacağı

gibi. Demokratik bir ülkede “halklar” da tıpkı gerçek laik bir ülkedeki dinler gibi olur.

Onların “demokratik siyesi talepleri” ancak bugün, Türklükle ulusun tanımlandığı bir ülkede

olabilir. Gerçekten laik bir ülkede nasıl, dinlerin “demokratik siyasal talepleri” olamaz ise

öyle. Dinlerin bir siyasal talebi olamaz, çünkü dinler siyasal birimler değildir, olamaz ve

olmamalıdır. Ama bugün, Türkiye gibi Diyanet, imim hatipler gibi oluşumların olduğu,

73

ulusun fiilen sünni Müslümanlıkla tanımlandığı bir ülkede farklı inançlardakilerin

“demokratik siyasi talepleri” olur. Aynı şekilde “halklar” siyasal birimler değildir, olamaz ve

olmamalıdır demokratik bir ülkede. Halkların demokratik siyasi taleplerinin olduğu bir ülke

fiilen demokratik bir ülke olamayacağından, bunu istemek, gerici milliyetçiliğe dayanan bu

düzeni sürdürmek istemekten başke bir şey değildir.

Bu gerici milliyetçilik, en somut biçimde J şıkkında formüle edilmektedir:

“ j) Ulusların kendi kaderlerini tayin hakkı, özgür ve demokratik birlikteliği ilkesi

çerçevesinde, demokratik özerklik de dahil olmak üzere halkların ihtiyaç duyduğu çeşitli

yönetim biçimlerinin tartışılması ve hayata geçirilmesi için mücadele geliştirmeyi”

Ne demektir “ulusların kendi kaderini tayin hakkı”?

Özünde, politik olanı, yani ulusu, bir dille, dinle, tarihle tanımlama ve böyle bir devlet kurma

hakkı demektir.

Demokratik bir ulusçuluk ise, ulusu bir dille, dinle, tarihle, “halkla” tanımlama hakkını

reddeder; kendisini böyle tanımlamaya karşı tanımlar.

Yani demokratik bir üykede, bir tek köyün bile, kendi kaderini tayin hakkı olur ama

“halkların” veya “ulusların” kendi kaderini tayin hakkı olmaz. Bir tek köy bile, politik olanı

bir dile, dine, tarihe, soya göre tanımlamayı reddediyor, ayrılacağı demokratik ülkenin

özelliklerini koruyorsa ayrılabilir. Ama o ayrılan köy, örneğni, köyün resmi dili, abazacadır

dediği anda, o demokratik ülkenin orduları, bu köyün üzerine yürümek ve orada o resmi

dilden olmayanların hakkını savunmak demokrasiyi tekrar geçerli kılmakla yükümlüdür.

Bunu bizzat iç savaşta Kuzey Eyaletleri Güney’e karşı yapmıştır. O zaman hiç bir Marksist

veya Demokrat çıkıp, “ulusların kendi kaderini tayin hakkı”ndan konuşmamıştır. Dolayısıyla,

delmokratik bir cumhuriyet, aynı zamanda, demokratik olarak ulusu tanımlamayan bütün

uluslara karşı potansiyel bir savaş hali demektir.

Yukarıda ayıntı yapılan maddede savunulan ulusçuluk, ulusun, Türklüğün yanı sıra Kürtlük,

Eremenilik, Pontusluk, Rumluk, Süryanilik vs. ile tanımlanmasını da savunmaktadır, bunların

devleti tanımlayan politik birimler olmasını talep etmektedir.

Demokratik bir ulusçuluk ise, ulusun bütün bunların ve diğerlerinin yanı sıra Türklükle

tanımlanmasını da reddeder.

Bu açıdan baktığımızda, Kongre’nin programı gerici ulusçuluğa dayanan, gerici bir

programdır ve demokratik bir ulusçuluğa karşıdır. Kuracağı rejim de gerici ulusçuların ve

ulusların birliği olabilir.

İşte tam da bu noktada ortaya çıkmaktadır Programın neden komisyonlarda yazılamayacağı.

Bu demokratik ve gerici ulusçuluklardan hangisinin seçileceği ve savunulacağı yönünde bir

tartışma olmadan; bu konuda bir netlik ve siyasi eğitim olmadan; demokratik ulusçular gerici

ulusçulardan programatik ve siyasi olarak kopuşmadan ve ayrılmadan yazılan ve yazılacak

programlar gerici milliyetçiliğin programları olmaya mahkumdurlar.

Bizzat bu tartışma içinde gerici milliyetçiliğin özü ortaya çıkarılıp demokratik bir

74

milliyetçiliğin temellerini atabilir. Ancak ondan sonra demokratik milliyetçi hedeflerde

birleşenler, bu demokratik milliyetçiliği nasıl ve hangi biçimde formüle etmenin amaçlara en

çok hizmet edebileceğini tartışıp bu tartışmayı aşağı yukarı tükettikten sonra bir uzlaşma

formülü için komisyona havale edebilirler.

Bütün bunlar olmadan, fiilen fosilleşmiş yuvarların temsilcilerinden oluşan komisyonlara işi

havale etmek, gerici milliyetçiliği egemen kılmanın bir aracından başka bir şey değildir.

Ama bunda Kürt burjuvazisinin de gizli bir suç ortaklığı bulunmaktadır. Onlar tam da böyle

bir ilişki aracılğıyla, bir taşta iki kuş vurmaktadırlar. Bir yandan Türk solcularının

çapsızlıklarının ve güçsüzlüklerinin tekrar ve tekrar sergilenmesine yol açıp, Kürt hareketi

içindeki demokrat ve plebiyen kanadın Türkiyeli ezilenlere ulaşma çabalarının beyhudeliğinin

propagandasını yapmakta, kendi pozisyonlarını güçlendirmektedirler; diğer yandan, Kürt

Hareketinin gerçekten demokratik bir harekete dönüşmesinin yollarını tıkamaktadırlar. Yani

aslında Kürt burjuvazisi veya gerici milliyetçileri ile fosilleşmiş Türk sosyalistleri ki onlar da

aynı gerici milliyetçilikle mamuldurlar, birbirlerinin varlığından güç alarak ve birbirlerinin

varlığına haklılık kazandırarak bir simbiyoz yaşam sürdürmektedirler.

Burada şimdilik sadece ulusun tanımlanması ile yetindik. Çünkü bu demokratik olmanın

özüdür. Tüm yurttaşların dili, “etnisi”, soyu, “halkı” vs. nedeniyle bir ayrımcılğa

uğramamasının, en azından biçimsel ve hukuki bir eşitliğe kavuşmasının en asgari koşuludur.

Bu olmadan herşey bir yığın palavra olur.

Aynı durum din için de geçerli olmalıdır. Yani politik olanın her hangi bir din ya da

dinsizlikle tanımlanmaması gerekmektedir. Bunun da Türkiye’de somut anlamı, devletin Din

alanından bütünüyle elini eteğini çekmesidir. Bu da somut olarak, İmam Hatiplerin, din

derslerinin, Diyanet’in, hüviyetlerden din hanesinin vs. kaldırılmasıdır.

Peki bu “midi-program” ne diyor? Herşeyi ve hiç birşeyi:

“b) Dışlanan ve ayrımcılığa mâruz kalan tüm inanç topluluklarının ve inanmayanların


kavuşturulması için mücadele etmeyi”

Burada bir tek somut söz veya pılacak iş var mı?

Yok. Bir yığın boş laf.

Bu somut talep olarak her şeyden Diyanetin, İmam Hatiplerin, Din derslerinin, Dine ilişkin

ifade ve ritüellerin (Nüfusta din hanesi, Askerlikte yemek duaları vs.) kaldırılmasıdır.

Sen bunların hiç birisini söyleme, “dışlananların” “eşit vatandaşlık hakları” temelinde çözüme

kavuşturulacağını söyle. Bu fiilen gerçek bir laiklik değil; bütün dinlerin ve dinsizlerin de

devletçe tanınması ve bütün bu işlere devletin bakması gibi gericinin gericisi bir sonuç

doğurur.

Ağacı tohumundan tanmıyorsanız meyvesinden tanıyın derler. Bu sözlerin ilerde nasıl zehirli

meyveler vercekleri, aslında Kongre’nin ikinci günü ortaya tohum olarak çıktı. Siz Hakları

politik olmaktan çıkarmak hedefini yazmazsanız ve bu hakları tek tek sıralamaya başlarsanız,

75

programa özel olarak “biz zikredilmemişiz” diye bir yığın “halklar” ve inançlardan gelen

itirazlar çıkmaya başlar. Tam da bu oldu Kongre’de. Ve bu itirazlar çıkınca da hangi halkın

daha çok ezildiği yolunda bir yarış ta başlar. Öyle de oldu. Bir süre sonra kimin daha çok

ezilip katliama uğradığına dair bir yarış başladı ve birden bire son derece gerici ve milliyetçi

ifadeler duyulmaya başlandı. Durumun vehametini gören divan da konuyu tartışmaya son

verip komisyona oradan da gelecek kongreye havale etti.

Buraya kadar sadece Tüzüğün bir kaç maddesini ele aldık ve elimizden geldiğince kısa

tutmaya çalıştık, bir çok çelişkiyi de görmezden gedik.

Durum ortada. İler tutar yeri olmayan, ne dediği belirsiz, soyut, bir yığın boş laftan ibaret, o

boş lafların anlamı üzerine düşünüldüğünde de gerici ve demokratik olmayan bir öze sahip

oldukları açıkça görülen maddeler.

Bunlar bir program eleştirisi olarak da okunabilir. Çünkü buraya kadar ele aldığımız tüzük

maddeleri, bir tür “mini” ve “midi” programdılar.

Burada tüzüğün esas işleyişe ilişkin bölümleri başlıyor. Bu maddeler de, “herkes layığını

bulur, böyle programa böyle tüzük” denecek şekilde.

Ama artık bunları da tek tek ele almayacaız. Bu sıkıntıya daha fazla dayanamayacağız.

Programdaki eklektisizim, çelişkiler, gereksiz tekrarlar vs. hepsi aynen tüzükte de var.

Program bir bütün olarak, Türk Sosyalislerinin, hem metodolojik, teorik ve programatik

olarak nasıl gerici bir pozisyonda bulunduklarını, bildiklerini bile unuttuklarını gösteriyor.

Tüzük ise bu hafıza kaybına uğramış grupların varlıklarını sürdürebilme çabalarının bir anıtı.

Bu program ve Tüzüge karşı bir savaş açmadan, bu program ve tüzük; hazırlanışı, özü ve

biçimiyle yenilmeden, demokratik hareketin bir toparlanma yaşaması olanaksızdır. Bunların

saçtığı zehirler, Kongre’nin ilk gününü demokratik atmosferinin yok olmasına yol açar.

Program her şeyde önce demokratik bir ulusçuluğu ve buna bağlı diğer demokratik talepleri

somut olarak, en küçük bir kaçış noktası bırakmadan kısa ve özlü biçimde ifade etmelidir.

Böyle bir programa temel olacak metin bizim bir türlü ne kongrelerin, ne komisyonların

gündeme almadığı ve ısrarla yokmuş gibi davrandığı iki sayfalık bir metinden ibaret karşı

programımızdır.

Tüzük ise, var olan, her şeyden önce, ilk kuruluş kongresi için zorunlu ve kaçınılmaz olan,

parti ve yuvarların tanınmasına son vermek; Kongre içindeki farklı görüşlerin çoğunluğu

kazanma ve kazanabilmek için faaliyetlerini örgütleyebilmelerini, her üyenin hakları

çerçevesine yerleştirmekle yükümlüdür. Yani ilk kongre için örgütlerle görüşülmüştür ve

onlar örgüt olarak tanınmış ve öyle toplanılmıştır ama ilk kongre ve tüzüğün görevi, bu

örgütlerin, Kongre içindeki tanınmalarına ve haklarına son vermek olabilir ve olmalıdır.

Kongre için bir tek birim olmalıdır. Tek tek bireyler, bunların eşitliği ve hakları. Örgütler,

bireyler olarak katkıları ve katılımları ölçüsünde belirleyici olabilirler ve olmalıdırlar.

Kabul edilen bütün tüzük ise, aslında bu ilk kurucu grupların varlığını ve etkilerini

sürdürmelerinin bir aracı olarak yazılmıştır. Bu en önemli ve temel koşul bulunmamaktadır.

76

İşin ilginci, ilk Kongre, başlangıçta Türk Sosyalist yuvarları ile olan ilişkisini, şimdi bütün

“Halk”lara da yaymış bulunmaktadır.

Buhu şöyle açıklayalım. Ulusu türklükle tanımlanmış olduğu bir ülkede, “Halkların”

üzerlerindeki baskıya halklar olarak örgütlenerek direnmeleri demokratik bir karakter taşır,

baskıya karşı bir direniştir. Ama bu demokratik ve esilen direnişi karaşteri olan halklar,

programatik olarak “Halkların” hiçc bir politik anlamı olmaması için mücadele etmiyorlarsa,

yani aslında kendilerini ve diğer halkları, politik olarak yok etmek içinmücadele etmiyorlarsa;

halkların politik birimler olduğu bir düzen için mücadele ediyorlarsa, bu gericiliği

programlaştırmak olur, baylangıçta halklar olarak bir araya gelmenin demokratik özü yok

olur. Kongre tam da bu tehlikeyi canlı olarak da yaşadı.

Kongre, programıyla, halklara, “ey halklar, buraya halkları yok etmek üzere gelin, bizim

programımız budur demeli. Örgütlü hülkların mücadelesi o zaman gerçekten özüyle de

demokratik bir anlam kazanır ve gerçekten başarıya ulaşır ve de başyarıya ulaştığında bütün

bölgeyi kurtarma potansiyeli taşır. Ama bu yapılmadığı an, hedef demokratik olmadığı an, o

halklar, politik birimler olmak için mücadele edip bir araya geldiklerinde, bu bir araya geliş

bir halklar boğazlaşmasıyla son bulur eninde sonunda. (Bunun ip uçları da Kongre’de

yaşandı.)

İşte Sosyalist yuvarlarla olan durum da aynıdır. Kongre, yuvarlara, kendinizi yok etmek üzere

buraya gelin diyebilmeli ve demelidir. Elbette tıpkı gerçek demokratik bir ülkede “Halkların”

en geniş özgürlüklerle örgütlenmeleri gibi, bu “Örgütler” veya “yuvarlar” da Kongre içinde

örgütlenmeye çalışabilirler. Yani kendi görüşlerini yayarak, kongrenin yasallığı içinde kendi

görüşlerini çoğunuluğu kazanmak yoluyla gerek politikada gerek yönetimde egemen kılmaya

çalışabilirler. Ama bunlar Kongre’nin bileşenleri, özel hakları, kotaları olan bileşenleri

olamazlar. Bunu ancak eşiut hakylı üyeler ve bireyler aracılığıyla yapabilirler ve

ypabilmeyidirler.

Kongre, tüzüğünde Grupları ebedileştirmekte, programında “halkları”. Birinci gün bu

birleşmenin demokratik potansiyellerinin bir gösterisiydi, ikinci gün ise, bu gerici tehlikelerin

somutlaşmasıydı. Birinci günün demokratik potansiyelleri ikinci günün gerici tüzük, program

ve işleyişlerini yenmeden, buna karşı bir mücadeleye girmeden bu Kongre demokratik

muhalefeti toplayan ve geliştiren bir merkez olamaz.

Bu haklar meselesinin üzerinde ne kadar durulsa azdır. Kısaca bazı hatırlatmalar yapalım yeri

gelmişkin. Bu aynı zamanda o sosyalist yuvarların varlığı ile halkların varlığı arasındaki derin

ilişkiyi de gözler önüne serer.

Türkiye’de devlet ve ulus Türklükle ve Sünni İslam’la tanımlandığı için, fiilen bütün diğer

“halklar” ve “inançlar” baskı altındadır. Bu baskıya karşı demokratik özlemler bütün sosyalist

ve demokratik hareketin özünü oluşturmaktadır.

60’lı ve 70’li yıllarda sosyalist hareket, humanizmi ve demokrasi talepleriyle bütün bu baskı

altındaki “halk” ve inançların, kendilerini ifade edebilecekleri ve demokratik bir kanal

sunuyor böylece bütün demokratik özlemler, sosyalist bir hareket çerçevesinde kendilerini

77

ifade ediyorlardı. Yani Türkiye’deki sosyalist hareket aslında ve özünde demokratik bir

hareketti ama demokratik olduğunu bilmeyen, kendini sosyalist sanan bir demokratik

hareketti. 60’lardaki hızlı yükselişini biraz da buna borçludur. Sosyalizmi bilmediği sürece

demokratik özü ağır bastı. Ancak sosyalistliği öğrendikçe de demokratiklikten uzaklaşıp

ulusçulaşmaya başladı.

Stalinizmin işçi ve sosyalist harekete yaptığı zararlardan çok söz edilir. Ama stalinizmin, esa

zararı demokratik hareketedir. Çünkü demokratik taleplerin terki ve gerici bir milliyetçiliğe

geçiş anlamına gelmektedir aynı zamanda Stalinizm. “Tek ülkede sosyalizm” gerici

milliyetçiliğe geçişti demokratik bir milliyetçilikten: bürokrasi ise demokratik hedef ve

geleneklerin terki anlamına geldi.

Türkiye’li sosyalistler Marksizm ve Ssoyalizm diye stalinizmle tanışıp onu öğrendikçe,

altmışlardaki naifliğini yitirdikçe, demokratik karakterini yitirip milliyetçi ve sosyalist hale

gelmeye başladı.

Böylece, sosyalistler sosyalistleştikçe, yani anti demokratik milliyetçiler haline geldikçe,

ortada demokratik özlemlerin içine akacağı bir demokratik hareket kalmayınca, bu

demokratik özlemler, en saf biçimlerinde, ulusun Türklük ve Sünni İslamlıkla tanılanmasına

direniş biçiminde ortaya çıkmaya başladılar. Yani en başta Kürt hareketi sonra Alevi hareketi

böyle ortaya çıktı.

Ve sadece yeni kuşaklar kendilerini böyle Kürtlük veya Alevilik vs. temelinde ifade

etmediler; ama aynı zamanda bizzat dün demokratik özlemlerini Sosyalizm içinde

gerçekleştirebileceklerini umanlar, bu özlemlerine Sosyalist hareketin “sınıf” diyerekten

(aslında bu “sınıf” deme, fiilen egemen ulus milliyetçiliği ve demokratik özlemlere kapalılık

anlamına geliyordu) hiç bir ilgi göstermediğini gördükçe, sosyalizmin dünya çapında

itibarsızlığının da etkisiyle, sosyalist hareketten uzaklaşıp, Kürt, Alevi, Çerkes, Pomak, Ezidi

hatta ateist vs. olduklarını keşfetmeye başladılar.

Sosyalizmden uzaklaşma, aslında sosyalist harekete egemen milliyetçi ve anti demokratik

sosyalizmden, yani bürokratik stalinizmden bir uzaklaşmydı. Öz ve görünüm bütünüyle

kendine zıt biçimlerde ortaya çıkıyordu.

Şimdi, artık sosyalist yuvarlar biçimide değil de, “halklar”ın temsilcileri olarak gelenler,

aslında yüzde doksanıyla böyle “eski Sosyalistler”dir. Ama bunlar aynı zamanda, Stalinizmin

gerici milliyetçi ve anti demokratik eğitiminden de geçmiş sosyalistlerdir. Bu nedenle,

tepkileri demokratik karakterli, programları ise anti demokratik ve gericidir çoğu kez.

Ama Alevi ve Kürtler, sosyalist hareketin esas taze insan kaynağını oluşturuyorlardı, bunların

demokratik özlemleini, artık sosyalist harekette değil, Alevi ve Kürt olarak ifade etmeleri ve

örgütlenmeleri, sosyalist hareketin bütün köklerinin kuruması anlamına geldi. Ortada

hayatiyetini yitirmiş, küçük ve etkisiz yuvarlar kaldı.

Bu örgüt veya yuvarlar için biricik insan kaynağı, Türk ve Sünni kökenli, Şehir orta sınıfları

kalmıştı. Bunlar ise, bugünkü sistem içinde, Türklükleri ve Sünnilikleri nedeniyle (Ateist de

olabilirler fark etmez, kültürel olarak Sünnidirler ve o ortamda yaşarlar.) özel bir ezilme

78

ilişkisi içinde olmadıklarından, hatta egemen ve üst kesime ait olduklarından, demokratik

özlemlere uzak durdular. Bunu da özellikle daha çok “Sosyalizm”, “Sınıf”, “emek” diyerek

ifade ettiler. Bu toplumu saran şoven milliyetçiliğin ve demıkratik özlemler karşısındaki

bürokratik duyarsızlığın, sosyalist bir versiyonundan başka bir şey değildi.

O halde, bu günkü yuvarlar ve “halklar” ve “inançlar” aslında bir yanıyla aynı madalyonun iki

yüzüdürler de. Şimdi, AKP iktidarı şehir orta sınıflarının ve Alevilerin de karşısında bir

tehlike oluşturduğu için, bunlar Kürtlere yaklaşmaktadırlar. İşte sosyalist yuvarların, artık

direnmemeleri ve Kürt hareketiyle bir araya gelmeleri, son duruşmada, bu eğilimin bir

yansımasından başka bir şey de değildir.

Şimdi ortada iki çözüm vardır.

Programatik olarak:

Birincisi, bu “halklar”, bir politik birim olarak tanınmaları için mücadele ederler.

İkincisi, bu “halklar” Türklerin de kendileri gibi bir “halk” olması, yani hiç bir halkın politik

olanı tanımlamaması için mücadele ederler. Yani Halkların politik bir anlamı olmaması,

halkların politik bir birim olmaması için mücadele ederler.

(Tüzüksel olarak da aynı durum söz konusudur:

Birincisi, bu örgütler, yuvarlar yani “bileşenler” ya birer birim olarak tüzükçe tanınıp var

olmaya devam ederler.

İkincisi, bu “bileşenler”, Kürt hareketi dahil hiç bir “bileşenin”, örgütsel olarak tanınmayıp,

bireysel katılımlarla birleşmesini; yani örgütlerin, örgüt işleyişi açısından hiç bir politik ve

örgütsel anlamı olmamasını kabul eder ve örgüt içinde varlıklarına son verirler.

Birinci yollar yıkım ve yenilgiler, hayam kırıklıkları demektir. İkinci yollar, yepyeni bir

dinemizm.

Bu yollardan hangisinin kazanacağı Kongre hareketini, Kürt hareketini ve Demokratik

mücadelenin geleceğini belirleyecektir.)

Halkların temsilcilerinin ilk başlangıç noktasında, tulumbaya koyulacak bir tas su olabilmek

için, halk olarak bu kongreye gelmeleri anlamlıdır. Ama bu kongrede, halklarırn bir politik

birim olmaması için, karar vermelidirler, ancak o zaman bütün halklar demokratik bir birlik

oluşturabilirler. Ama bu karar aynı zamanda, bir ölüm parendesi atmak demektir. Gönüllü

olarak, salhaneye gidip, orada boğazlanmayı göze almak demektir ve böyle olmalıdır.

Programatik olarak bu en temel sorunu tartışmadığı ve çözüme bağlamadığı; gerici

ulusçuluğun formülasyonlarını kabul ettiği için, bu Kongre, bir süre sonra parçalanmaya

mahkumdur. Bizim ütün bu eleştirilerimiz ve mücadelemiz bunu engellemek içindir.

O halde, kongre, “Halklar”ı yok etmek üzere “Halkların” demokratik kongresi olabilir. (Bu

anlamda adı da olması gereken amacı ifade etmemektedir. Halkların Demokratik Kongresi,

halkları tanımama kongresi olabilir ancak. Demokrasinin özü, hiç bir halkın tanımamamsıdır.

Halkları tanımayan bir halk oluşturmaktır. Elbet özel bir sorun olarak herkes istediği halktan

79

olabilir. Yukarıda da belirtildiği gibi, bu ayrı bir sorundur.)

Böyle bir programı savunacak bir Kongrede de “halklar” kongrenin bileşeni olan birimler

olmazlar. Halklardan bireyler, bu kogrenin programını benimsedikleri ölçüde bunun içinde

yer alırlar. (Kaldı ki “Halklar” da politik olarak parçalanmış birimlerdir ve Kongre’nin

programını kabul edenlerin esas görevi “kendi halkı” içinde, halkların politik birim olmasını

savunanlara karşı, aksini, yani halkların politik birimler olmayacağı bir düzeni, demokratik bir

programı savunmaktır.

İşte Tüzük de Sosyalist Yuvarlara karşı aynı işlevi görmelidir. Yani sosyalist yuarlar da bir

birim olmaktan çıkarılmalıdır. Oraya Kongre içinde bir birim olmaktan çıkmak üzere ilk ve

son defa bir birim olarak gelmelidirler ve gelmeliydiler.

Tüzük ise, tam tersine onların kongre içinde bir bileşen olarak haklarını garantiye

almaya yöneliktir. Bütün o muazzam büroktatin, tutarsızlıklarla dolu tüzüğün özü

budur.

Dördüncü maddedeki d şıkkı, “ Kongre bileşenleri, kongreye kurumsal ve bireysel kimliklerini

koruyarak katılabilir” diyerek bu hakkı ve bileşimi garanti altına almaktadır. Bu hem de bir

ilke olarak belirlenmiş durumdadır.

Bir kere örgütlü gruplar bileşen olarak tanımlaınca bundan sonra bir yanda atomlarına

ayrılmış bireyler ve kitle örgütlerinin temsilcileri vs. (Kaldı ki bunlar da muhtemelen o

örgütlü bileşenlerin, o örgüt veya birey olarak katılmış taraftar veya üyeleri olacaklardır.

Bizzat kongre bunu gösterdi. Böyle olduğu herkesin dilindeydi.) var olacaktır. O zaman bu

örgütlü küçük gruplar, bizzat resmen tanınmış olamaların da verdiği güçle her şeyi

belirleyecekler, tüm yaratıcı inisiyatifi boğacaklardır. Bu koca tüzügün bütün işlevi de budur.

O halde, tüzük her şeyden önce, ister siyasi örgütlerden, ister “halklardan”, ister “yeni sosyal

hareketler”den olsun, bireysel katılım üzerinden oluşmalıdır. Bunun haricinde hiç bir

katılımcı birim olamaz ve olmamalıdır.

Ayrıca, “Halklar” ve “Yeni Sosyal Haraketler” veya “Sivil Toplum Örgütleri” veya kitle

örgütleri denenler zaten politik olarak bir bütün değildirler. O örgüt ve hareketlmerin içinde

bir çok farklı eğilim bulunmaktadır. Kongre’ye katılanlar, bu hareket ve örgütlerin içinde,

tutarlı ve radikal bir demokratik programı savununlar olabilir ve öyle olmalıdır. Bunlar bu

programın o örgütlerin içinde ağırlık kazanması için mücadele etmelidirler.

Aynı durum Siyasi örgütler ve Kongre için de geçerlidir ve geçerli olmalıdır. Siyasi örgütler

de birer “bileşen” olarak değil, bireyleriyle katılmaları ölçüsünde bu ibireylerin nicel ve nitel

ağırlıkları ölçüsünde Kongre’nin içinde etkilerini arttırabilirler ve arttırmalıdırlar. Elbette

Kongre içinde programatik, taktik, stratejik, örgütsel konularda bir yığın ayrılık çıkacaktır. Bu

ayrılıklarda arkada örgütlü bir güç olmasa bile aynı tarihi paylaşmış olmannın, aynı politik

kültürü edinmiş, aynı ideolojik ve metodolojik kaynaklardan beslenmiş olmanın bile bir çok

eğilimin şekillenmesini belirleyeceği açıktır. Elbette, örgütlerin, Kongre’nin yönetimi ve

politikasında etkili olma yolları aramaları son derece meşrudur ve haklıdır. Ama bunu örgütler

olarak değil, Kongre içindeki üye ve taraftarlarının sayısı ve çalışmaları, nicel ve nitel

80

ağırlıkları ölçüsünde ve bütünüyle Kongre yasallığı içinde yapmalıdırlar.

Bu şu demektir: eğer onlar gerçekten samimi iseler, bütün örgütlerinin ve bütün üyelerinin

Kongre çalışmalarına katılması demektir. Çünkü ancak ne kadar çok katılır ne ktadar akttif

çalışırlarsa o kadar etkili olabilirler ve Kongre’nin politik hattı veya yönetimini o kadar

etkileyebilirler demektir. Ve ancak o zaman Kongre gerçekten bütün demokratik toplumsal

muhalefetin toplandığı, örgütler arası rekabetin çalışmaları ve kitleselleşmeyi teşvik ettiği bir

ikinci demokratik meclis, hatta bir ikili iktidar çekirdeği haline dönüşebilir.

Tüzük esas olarak tam da bunu formüle etmeliydi. Bu biçim içinde bireylerin ve eğilimlerin

çoğunluğa görüşlerini anlatma ve kazanma hakkını ve usullerini garanti altına almaya yönelik

olmalıydı.

Halbuki, Tüzük, tıpkı Türkilye Cumbhuriyeti Yasaları gibidir. Onlar ilke olarak hep

demokrasiden, laiklikten söz ederler ama fiili maddeler olarak bunu yok ederler. Bu tüzük de

öylledir. Bol bol üyelerin haklarından, demokrasiden söz etmektedir ama, fiilen bunu yok

etmektedir. Hep üst orgünlırın yetki ve haklerinden söz etmektedir mesela. Tıpkı Türkiye

Cumhuriyeti’nin vatandaşların haklarından değil, devletin haklarından ve vatandaşların görev

ve zorunluluklarından söz etmesi gibi.

Kongre’ler her türlü birliğin en üst organrlırıdırlar. Demokrasilerde Meclis’ler ne ise,

Örgütlerde de Kongre’ler odur. O her şeyi yapabilir.

Peki Anayasalara, tüzüklere ne gerek vardır o zaman? Tüzükler ve anayasalar, o her şeye

kadir Kongre’lerin, Meclis’lerin, yani çoğunlukların, yapamayacaklarını, karar alamayacağı

noktaları yazarlar. Örneğin fikir ve örgütlenme hakkı mı diyorlar. Bu konuda kısıtlayıcı bir

karar alamaz çoğunluk veya meclis demektir bu. Ya da bazı durumlarda bu kararın ancak belli

bir yüksek oran ve uzlaşmalarla alınabileceği yolunda kurallar getirirler. Yaniu Tüzükler ve

programlar aslında genel kongrelerin, sınırlarını belirtirler.

Ancak türk Devltinin anayasası örneğin, tam tersinedir, yapabileceklerini yazar.

Yapamayacaklarını yzdığında da aslında, anayasanın değiştirilemez maddeleri gibi, en anti

demokratik maddelerdir.

İşte Kongre’nin tüzügü de böyledir. Hep Kohgre’nin kongresinin yapabileceklerini

yazmaktadır. Halbuki yapılması gereken yapamıyacaklarını yazmaktır. Yani onun yetkilerini

kısıtlamalıdır. Ama tüzüge bakın, hep yapabileceklerini yazmaktadır.

Çok uzağa gitmeye gerek yok, iç işleyişe ilişkin maddeler şöyle başlamaktadır örneğin, ilk iki

cümle: “Kongre delege sayısı Genel Kurulca belirlenir. Bu konuda gerek gördsüğü takdirde

Genel Meclisi görevlendirebilir.”

Bir tüzügün yapması gereken ise, tam da bunu, delege sayılarını, (çünkü bunlar çoğunluğun

manüplasyonuna uygun sorunlardır, Tüzükler çoğunluğa güvensizlik temelinde

yazılmalıdırlar) yani Kongre delege sayısını, Genel Kurul’a bırakmamak olabilir ve olmalıdır.

En küçük birim ve en az kaç kişinin bir delege seçebileceği belirlenir. Bunlar ilçe, il ve bölge

seçimi oranlarıyla verilir. Diyelim ki her üç kişi bir Demokrasi Ocağı kurabilmeli. Her üç kişi

bir delege seçebilmeli ilçe için. Her ilçede üç delegeye bir il delegesi seçilebilmeli; her üç il

81

delegesine bir bölge delegesi; her üç bölge deleğesine de bir genel kurul delegesi

seçilebilimeli. Ancak böylece gerçek güçleri ve eğilimleri yansıtan bir temsil sağlanabilir.

Ama zaten bileşenlerin pazarlıkları yoluyla herşeyin belirlendiği, sonra da örgütsüz kitleye bir

plebisitle sunulduğu şimdiki biçim en gerici diktatörlüklerden farklı değildir.

(Bu üç kişiyi küçük görmemeli. Bir kongre delegesi, üç bölge delegesini temsil ettiğine göre 9

il delegesini, 27 ilçe delegesini, 81 Demokrasi ocağı delegesini, en az üç kişi de bir demokrasi

ocağı oluşturabildinine göre, 243 üyeyi temsil eder. Yani bin kişilik bir kongre de 243.000

kişilik bir örgüt demektir ve Türkiye’yi yerinden oynatır böyle bir örgütlü güç.)

Keza bir kongre en yetkili organ olarak, aksi belirtilmedikçe her şeyi yapabileceğine göre, her

hangi bir konuda hekesi de görevlendirebilir. Bu hakkı tekrar genel kongreye vermek gereksiz

bir tekrardır. Ama demokratik bir tüzügün yapması gereken, ne delege sayısını ne de bunu

belirleme hakkını başkasına vermeyi sınırlamak olmalıdır.

Böylece 10 ila 500 arasında üyesi bulunan siyasi örgütler, bu günkü gibi oransız ölçüde değil;

gerçek çalışmalara katıldıkları oranlarda bu kongre delegeleri arasında yer alabilirler.

Özetle, tüzügün temel felsefesi yanlıştır, örgütlerin temel bir birim veya bileşen olarak

tanınmasına son verilmesi gerekir.

Her örgütün taraftarları Kongre’ye bireyler olarak katılır. Bu katkılımları ölçüsünde bu

bireysel katılımları dolayımıyla bir etkileri olur veya olabilir.

Bunun bir mantık sonucu daha bulunmaktadır. Kongre bir parti örgütleyemez, bu he hakkıdır

ne de görevidir. Ama Kongre’ye katılan insanlardan böüyük bir blümü, bir araya gelip başka

bir parti kurabilir. Bu elbet mümkündür. Ama o parti de tıpkı var olan partiler gibi bireyleri ile

katılımı ölçüsünde Kongre’nin yönetimi ve çizgisi üserinde etkili olabilir ve olmalıdır.

Bu tür bir tüzük ve Kongre yapılanması, demokratik bir programla birlikte Türkiye’nin

olmazsa olmazıdır. Bu yapıldığı takdirde, bizzat o küçük sosyalist grupların bu örgütü ele

geçirmeye çalışan elemanları bile fiili çalışma içinde o örgütlerinin duvarlarının ötesini

görmeye ve gelişmeye, kendilerini yenilemeye başlayabilirler. Bu aynı zamanda o örgütlerde

bir süre sonra çatlamalar yaratır: bu Kongre’nin çalışmalarına aktif olarak katılanlar, eski

büürokratik aygıtlar ve yuvarlarla bir süre sonra ayrılmak zorunda kalırlar ve ileride gerçekten

devrimci ve demokrat hedefleri savunacak bir başka birliğin gerçek militanları haline

gelebilirler.

Ama böyle bir çalışma tarzı ve tüzügün en büyük faydası, Kürt Özgürlük Hareketine

olacaktır. O zaman, Kürt Özgürlük Hareketi’nin bu Kongre hareketini örgütleme ve

Türiye’nin batısında örgütlenme çabaları, bir kaç görevli DTP’linin işi olmaktan çıkabilir. O

zaman Kürt Özgürlük Hareketi, bu Kongre’de etkili olmak istiyorsa olabildiğince çok üyesini

Kongre’nin fiili üyesi yapmak, bu üyelerinin nicel ve nitel ağırlığıyla Kongre üzerinde etkili

olmayla çalışacaktır. Ama o zaman ilk defa Kürtler ve Türkler, tabii herkes, bir araya gelip

birbirleriyle çatışarak ve çalışarak birlirlerini etkilemeye başlayabilecekler; o zaman ilk kez

Kürt Direnişi dış dünyaların doğrudan etkisi aracıığıyla da bu gün kendisini kakırdatan

izolasyonuna son verebilecetir.

82

Özetle, bırakalım önce demokrasi üzerine büyük laflar etmeyi. Somut olarak demokrat olalım.

Bu ise somutun somutunda, önce demokratik bir program ve demokratik bir tüzük demektir.

Bunların hazırlanmasında en büyük vei geniş katılım ve demokrasi demektir. Demokrasiyi,

kişilerin demokrat olmalarına bağlamayan, en anti demokratları bile demokratik deavranmaya

zorlayacak, böyle davranmadıkları takdirde onları Kongre yasallığının dışına düşürecek bir

tüzük ve program gerekiyor.

Ama bunun için de önce, bu program ve tüzüğe karşı bir mücadele.

09 Kasım 2011 Çarşamba

Demir küçükaydın

Tüzüğün gerisi aşağıda. Bundan sonhrasında eleştirel notlar yok. Bu okuyucuların “ev

ödevidir”.

Madde 4: Kongrenin İlkeleri

a) Kongre, tüm demokratik muhalefet güçlerinin özgül mücadele alanlarını ortak mücadele

alanı olarak kabul eder;

b) Devletten, sermayeden, hükümetlerden ve onların kurumlarından bağımsızdır;

c) Halkların kendi gelecekleri ile ilgili her konuda demokratik temelli hak taleplerini ve

kararlarını esas alır;

ç) Demokratik muhalefet güçlerinin irade ve insiyatifinden hareketle bileşenlerin, ifade,

düşünce ve inanç özgürlüğünü tanır; demokratik, katılımcı ve şeffaf bir işleyişi benimser;

d) Kongre bileşenleri, kongreye kurumsal ve bireysel kimliklerini koruyarak katılabilir;

e) Delegelerin insanlığa, halka, doğaya ve mensubu olduğu tüm kongre kurullarına karşı

sorumluluğunu esas alır;

f) Tüm karar alma süreçlerinde azınlık görüşlerin ifade haklarını korur;

g) Tüm karar alma mekanizmalarında cinsiyet eşitliğini esas alır ve uygular;

h) Tüm karar alma mekanizmalarında gençlerin temsiliyetini esas alır ve uygular.

ı) Tüm karar alma mekanizmalarından bireylerin temsiliyetini güvence altına alır ve uygular.

i) Aday olduğu takdirde engellilerin karar alma mekanizmalarında temsiliyetini güvence atına

alır.

Madde 5: Kongre ve Organları

Kongre delege sayısı Genel Kurulca belirlenir. Bu konuda gerek gördsüğü takdirde Genel

Meclisi görevlendirebilir. Genel Kurulu içinden seçilen 101 kişilik yürütme organı olarak

Genel Meclis ve onun çalışmalarını koordine edecek olan 25 kişilik bir Yürütme Kurulu, aynı

meclisin üyelerinin içinde yer aldığı ve muhtelif alanlarda ve konularda görev yapacak olan

sürekli komisyonları, gerek bu düzeyde ve gerekse yerel düzeyde ortaya çıkabilecek doğrudan

politik olmayan kimi sorunların çözümüne karşılıklı görüşmeler yoluyla yardımcı olması

83

hedeflenen etik kurullarıyla, kamuoyu önünde ve TBMM’de bu yapılanma adına sözcülük

yapan temsilcileri, bölgedeki il temsilcisi delegelerin bir araya gelmesiyle oluşan ve coğrafi

olarak yirmi bölgede oluşturulan Bölge Meclisleri, il meclisleri ve ilçe meclisleri, programın

ortaya koyduğu bakış ve bu tüzügün belirlediği işleyiş doğrultusunda faaliyet göstermek üzere

merkezi ve yerel düzeyde faaliyet sürdüren delegeleri ve kendilerini bu yapılanmanın yarattığı

mücadele mecraında gören ve ona muhtelif şekillerde (geçici komisyon, yayın, bülten, internet

desteği, etkinliklere katılma, vb) emek veren birey ve toplum kesimlerinin, faaliyetlerin,

örgütlenmelerin oluşturduğu ortak mücadele ve direniş odağına, bu bütünü ifade eden bir

kavram olarak KONGRE denir.

Kongre aşağıda sıralanan organlardan ve bu organlarda yer alıp, belirlenen örgütsel birim

ve mücadele alanlarından seçilerek gelen delegelerden oluşan ve demokratik bir işleyişe

sahip bir mücadele platformudur:

Madde 6: Genel Kurul

a) Kongrenin en yüksek karar organıdır.

b) Kongre programında yer alan konulardan hareketle ve mevcut siyasal gelişmeleri dikkate

alarak ihtiyaç duyulan bütün kararları almak ve Genel Meclis ile komisyonları bu kararların

gereğini yerine getirmek üzere görevlendirmekle yetkilidir.

c) Bir yıllığına genel kurulun belirlediği yerel birimlerden seçilen delegelerden oluşur. Genel

kurul delege sayısını kendisi belirler.

ç) Kongre, toplumsal gerçekliği ve mücadelenin ihtiyaçlarını dikkate alarak, program ve

tüzüğünü kabul eden kurumların ve bireylerin genel kurulda dengeli temsilini sağlar.

d) İki toplantı arası dönemde, program ve tüzüğü kabul ederek Kongreye katılma iradelerini


teklifleri karara bağlar ve genel ilkeler ışığında genel kurulda temsilini sağlar.

f) Kongreyi destekleyen milletvekilleri, il belediye başkanları ve eski milletvekilleri kurulun


g) Genel kurul oluşumunda kadınlara %50 kota uygulanır ve kadın başvurularıyla

doldurulur. Dolmayan kota boş bırakılır.

h) Genel kurul oluşumunda 27 yaş ve altında olanlar için en az %10 gençlik kotası uygulanır.

ı) Yılda iki kez, Mart ve Ekim aylarında toplanır. Delege tam sayısının yarıdan bir fazlasının

katılımıyla toplanır. Toplanma yeri Ankara’dır. Gündemini komisyonların ve yerel meclislerin

taleplerini de dikkate alarak Genel Meclis hazırlar. Delegelerin 1/15’unun isteği üzerine

gündeme yeni konular önerebilir ve buna Genel kurul karar verir.

i) Olağanüstü toplantılar Genel Meclis’in kararıyla veya genel kurul delegelerinin 1/5 ‘inin

imzalı çağrısıyla gerçekleşir. Toplantı, çağıranların belirlediği gündemle ve bir ay içinde

yapılır.

j) Genel Kurul toplantıları kotaların dikkate alındığı beş kişilik bir heyet tarafından yönetilir.

84

Bu heyet delegelerin 1/10’un önerisiyle genel kurul tarafından belirlenir.

k) Genel Kurul kongre programda ve tüzükte öngörülen amaç ve hedefler doğrultusunda

gerekli görülen kararları alır ve yürütme için Genel Meclisi görevlendirir.

l) Program ve tüzüğe ilişkin değişiklik ve kararları toplam üye sayısının en az 2/3’ünün

olumlu oyuyla alır. Diğer kararlarını genel kurula katıldıklarını imzalarıyla belirten

delegelerin 2/3’ünün olumlu oyuyla alır. Alınan kararın yeniden görüşmeye açılabilmesi için

toplam delegenin 1/3’ünün istemi gerekir.

m) Yürütme faaliyetini gerçekleştirmek üzere kendi içinden 101 delegeden oluşan Genel

Meclisi seçer. Kadın ve gençlik kotası uygulaması bu seçim için de geçerlidir.

n) Gerekli gördüğü konularda yönetmelikler çıkarır.

o) Komisyon konularını ve buralarda çalışma yapacak delegeleri belirler.

ö) Dayanışma amaçlı olarak delegelerden mali destek talep edilmesine karar verir.

p) İki toplantı arası dönemde, program ve tüzüğü benimseyerek Kongreye katılma iradelerini


teklifleri karara bağlar ve ilkeler ışığında genel kurulda yer almalarını sağlar.

Madde 7: Genel Meclis :

a) Kongre genel kurulunun seçimli iki toplantısı arasındaki dönemde, bu kurulun almış

olduğu kararların onun adına yürürlüğe konulması yönünde, program ve tüzükte ifade edilen

amaç ve hedefler için çalışmalar yapar.

b) Olağan olarak 45 günde bir toplanır ve toplanma yeter sayısı üye sayısının 2/3’üdür.

c) Genel Meclis’in çalışmalarını yürütmek üzere, içlerinde milletvekilleri de bulunan en az

3’ü kadın 6 üyeden oluşan, Genel Meclis ve Yürütme Kurulu’nun vereceği temsiliyet ve

sözcülük görevini yürütmek üzere Divan Heyeti ile 19 üyeden oluşan Yürütme Kurulu’nu

seçer.

ç) İhtiyaç duyulan konularda çalışma yapmak üzere geçici komisyonlar oluşturur ve genel

kurul bünyesinde oluşturulan daimi komisyonlarla koordinasyon içinde çalışır.

d) Toplantılarını en az biri kadın olmak üzere en az üç kişilik bir heyeti yönetir. Bu heyette

Divan Heyeti ve Yürütme Kurulu’ndan üyeler de yer alır.

e) Genel Kurul’un olağan ve olağan üstü toplantılarını hazırlamakla yükümlüdür.

f) Kararlarını üye tam sayısının en az 2/3’ünün olumlu oyuyla alır.

g)Genel Meclis, Genel Kurulun çalışma ilkeleri çerçevesinde faaliyet yürütür.

h) Genel Meclis delegelerinin 1/5’nin istemi veya Yürütme Kurulu’nun gerekli gördüğü

hallerde olağanüstü toplanır. Olağanüstü toplantı gündeminde çağrıya neden olan konu yer

alır. En geç bir ay içinde toplanır.

ı) Milletvekilleri istedikleri takdirde Genel Meclis toplantılarına söz haklarıyla katılabilirler.

85

i) Genel meclis ihtiyaç duyduğu durumlarda danışma amaçlı genişletilmiş toplantı yapabilir.

j) Çalışan istihdamı ve mekan kiralama gibi hususlarda karar alır ve uygular.

k) Çalışmalarının giderlerini delegelerin dayanışma ve destekleriyle karşılar.

l) Kongre program ve tüzüğünü kabul ederek katılma iradelerini ifade eden kurumlar, örgütlü

çevreler ve bireylere dair önerileri Genel Kurul’un ilk toplantısına götürür.

Madde 8: Daimi Komisyonlar

a) Programda değinilen ve Genel Kurul’da belirlenen konular kapsamında genel kurulda

kurulur. Çalışmak için başvuran delegelerin ve konunun uzmanlarının katılımıyla

çalışmalarını yürütür. Komisyonlarda görev yapan delegelerin süreleri genel kurulun

süresiyle sınırlıdır.

b) Genel Kurul ve Genel Meclis’in ihtiyaç duyduğu konularda sürekli çalışma yapar. Bu

yönde rapor, dosya, karar tasarısı, yönetmelik, proje, konferans, seminer, eğitim, toplantı,

kampanya, etkinlik, bildiri, broşür, afiş, kitap, vb. hakkında çalışmalar yapılması için Genel

Kurul’a ve/veya Genel Meclis’e öneriler sunar.

c) Komisyonlara delege olmayan uzmanlar sürekli veya geçici olarak katılıp katkı

sunabilirler.

ç) Çalışmalarında Genel Kurul ve Genel Meclis’in çalışma esasları geçerlidir. Bu konuda

yönetmelik çıkarılır. Konularla ilgili kararlar salt çoğunluk üzerinden gerçekleşir. Kararlara

şerh konulabilir ama şerh kararın gerekçesinden uzun olamaz.

d) Genel Meclis’le ilişkilerini Yürütme Kurulu üzerinden sürdürürler.

e) Komisyonlar çalışma yer ve koşullarını kendileri belirler.

f) Komisyonların çalışmaları için belirledikleri ihtiyaçlar Genel Meclis tarafından karşılanır.

g) Komisyonlara katılım gönüllü başvuru esasına dayanır.

h) Genel Kurul, Genel Meclis ile bölge, il ve ilçe meclisleri ihtiyaç duydukları durumlarda

geçici komisyonlar da kurabilirler. Aldığı görevi teslim ettiğinde bu komisyonlar dağılır.

Çalışma ilkeleri Daimi Komisyonların ilkeleriyle aynıdır.

ı) Komisyonlar ihtiyaç duydukları durumda yerel meclisler ve yerel komisyonlarla doğrudan

iletişim kurabilir, yazışma yapabilir, dosya alışverişinde bulunabilirler.

i) Komisyonların yaptıkları çalışmalar, ilgili meclisin gerekli görmesi halinde görevlendirilen

kurul ve kişiler tarafından kamuoyuna ve basına açıklanır.

j) Genel Kurul toplandığında aşağıdaki konularda daimi komisyonlar kurulur: Kadın,

Gençlik, Hukuk, Ekonomi, Uluslararası ve Bölgesel Sorunlar, Antiemperyalizm ve

Enternasyonel Dayanışma, Emek, Eğitim, Sağlık, İşçi Sağlığı ve Güvenliği, Engelliler, İnsan

Hakları, Çocuk Hakları, Kültür ve Sanat, Bilim ve Teknoloji, Kürt Sorunu ve Barış, İnanç,

Yerel Yönetimler, Enerji, Ekoloji, Ayrımcılığa karşı mücadele, LGBT bireylerin sorunları,

Hayvan hakları, Örgütlenme, Halklar ve Kimlikler, Vicdani ret ve antimilitarizm, Tecrit ve

86

hapishaneler, Sağlıklı çevrede yaşam ve konut hakkı, Hakikatleri araştırma, Arkeoloji ve

kültürel varlıkları koruma, Çiftçi, Alternatif kentsel planlama. Ayrıca Genel Kurul ihtiyaç

duyulan diğer komisyonları kurar.

Madde 9: Genel Meclis Divan Heyeti ve Yürütme Kurulu

a) Genel Meclis’in çalışmalarını yürütmek üzere onun içinden seçilen, içlerinde milletvekilleri

de bulunan en az 3’ü kadın 6 üyeden oluşan, Genel Meclis ve Yürütme Kurulu’nun vereceği

temsiliyet ve sözcülük görevini yürütmek üzere Divan Heyeti ile 19 üyeden oluşan Yürütme

Kurulu’ndan meydana gelir. Divan Heyeti ve Yürütme Kurulu birlikte çalışır.

b) Görev süresi Genel Meclis’in görev süresiyle sınırlıdır. Genel Meclis gerekli gördüğü

takdirde uygun değişiklikleri yapar.

c) Genel Kurul’da belirlenen daimi komisyonlar ile Genel Meclis’in faaliyetleri için ihtiyaç

duyularak oluşturulan geçici komisyonların çalışmalarının gerektirdiği düzenlemeleri yapar

ve koordinasyonu sağlar.

ç) Faaliyetlerin yürütülmesi sırasında ihtiyaç duyulan kararları üye tam sayısının 3/5

çoğunluğuyla alır. Gerekli hallerde, programın öngördüğü doğrultuda, Genel Kurul ve Genel

Meclis kararları çerçevesinde ve güncel gelişmelere dair tutum ve tavır belirler, çağrılarda

bulunur, basına ve kamuoyuna açıklama yapar. Görüşmelerde bulunur ve Genel Meclis ve

Kongre’nin temsilini sağlar. Çalışma usulleri Genel Kurul ve Genel Meclis’in çalışma ilkeleri

esasına bağlı olup, çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

d) Her hafta olağan bir şekilde ve en az 2/3 çoğunlukla toplanarak gündemindeki konuları

görüşür. Olağan üstü toplanması Divan heyeti ve Yürütme Kurulu’nın kararı veya meclis

üyelerinin 1/5’inin istemi üzerine gerçekleşir.

e) İş bölümünü Genel Kurul’un ve Genel Meclisin belirlediği alanlara göre ve daimi

komisyonların çalışmalarını dikkate alarak yapar.

f) Genel Meclis’in olağan ve olağan üstü toplantılarını ve gündemini hazırlamakla

yükümlüdür.

g) Genel Meclis adına yerel meclislerle ilişki sürdürür.

Madde 10: Bölge Meclisleri

a) Genel Kurul’un belirlediği illerin kongre delegelerinin bir araya gelmesinden oluşur.

Bölge Meclisi sayısını ve illerin hangi bölgelere dahil olacakları hususunu Genel Kurul

kararlaştırır.

b) Kongre programı, Genel Kurul ve Genel Meclis kararlarının bölge gerçekleri bağlamında

yürürlüğe sokulması için gerekli çalışmaları yapar.

c) Genel Kurul ve Genel Meclis’in çalışma ilkelerine uygun olarak faaliyet yürütür. Bu

konuda yönetmelik çıkarılır.

ç) Çalışmaları üçer aylık dönemlerde değişmek üzere, kotalar gözetilerek bölge bünyesindeki

her ilden bir delegenin içinde yer aldığı bir yürütme heyeti tarafından düzenlenir. Toplantı

87

yeri, tarihi, gündeminin belirlenmesi ve gerekli belgelerin temini bu heyet tarafından yapılır.

Toplantılarını içinde yürütme heyeti mensuplarının da bulunduğu üç kişilik bir divan yönetir.

d) Bölge Meclisleri ayda bir toplanır ve gündemindeki konuları görüşüp gerekli kararı alır.

Genel Meclis ve Genel Kurul’a dair önerileri yürütme heyeti, illere dair kararları il meclisi

mensubu delegeler iletir.

e) Bölge meclisi yürütmesinin, bölgedeki il meclislerinden 1/5'in istemi veya Bölge Meclisi

bünyesinde bulunan delegelerini 1/5’inin istemesi halinde olağanüstü toplanır. Öncelikli

gündem maddesi, toplanmasını isteyen delegelerin önerdiği madde olur.

f) Bölge Meclislerinde 2/3 oyla karar alınır. Alınan kararın yeniden görüşülmesi için 1/3

üyenin istemi gerekir. Oylamalar açık işaret yoluyla yapılır. 1/3 üye isterse gizli oy açık sayım

yapılır.

g) Bölge Meclisi gerekli görürse bölgeyle ilgili geçici komisyon kurar. Bu komisyonlar genel

esaslar dahilinde çalışır.

h) Çalışmalarının gerektirdiği giderler meclis delegeleri ve bünyesinde bulunan il

meclislerinin dayanışmasıyla karşılanır.

Madde 11: İl Meclisi

a) İlin, seçilmiş delegelerinin ve ilçelerden gelen seçilmiş delegelerin bir araya gelmesinden

oluşur. İl Meclisi mücadele alanlarından gelen yeni katılımlarla genişleyebilir. Delege

niteliklerini taşıyan başvurucuların İl Meclisi’ne katılımı, İl Meclisi’nin 2/3 oyuyla belirlenir.

b) Üç aylık dönemler için, en az biri kadın olmak üzere en az 3, en çok 7 kişiden oluşan bir

yürütme heyeti belirler. Toplantıları, gündemi, toplanma yeri ve tarihi bu heyet tarafından

belirlenir.

c) Ayda bir toplanır. Kongre programı, Genel Kurul, Genel Meclis ve Bölge Meclisi’nin

kararları ve ilin sorunları bağlamında gerekli çalışmaların yapılması için kararlar alır ve

yürürlüğe sokar.

ç)Kongreyi destekleyen milletvekilleri, il belediye başkanı ve il eski milletvekilleri il

meclisinin doğal üyesidir.

ç) Genel Kurul ve Genel Meclis’in çalışma ilkelerine uygun olarak faaliyet yürütür.

d) Bölge Meclisi, Genel Meclis, Daimi Komisyonlar ve Genel Kurul’la yürütme ve görevli

delegeler aracılığıyla ilişki kurar, karar ve önerilerini iletir

e) Yürütme çağrısıyla veya İl Meclisi bünyesinde bulunan delegelerini 1/5’inin istemesi

halinde olağanüstü toplanır. Öncelikle olağanüstü toplanmaya yol açan konu görüşülür.

f) İl Meclislerinde kararlar, meclis tam sayısının salt çoğunluğuyla alınır. Alınan kararın

yeniden görüşülmesi için 1/3 üyenin istemi gerekir. Oylamalar açık işaret yoluyla yapılır. 1/3

üye isterse gizli oy açık sayım yapılır.

g) İl Meclisi, Genel Meclisin yürürlüğe koyduğu çalışmaların yerel izdüşümü için gerekli

gördüğü yerel etkinlik kararlarını alır ve uygular. Yerel sorunlarla ilgili il meclisinde alınan

88


kampanya, şenlik, festival, gece, vb. düzenleyebilir; bildiri, broşür, afiş, kitap, rapor, dosya,

vb. il meclisi olarak yayınlayabilir, ihtiyaç duyduğu komisyonları kurabilir.

h) İl Meclisi’nin çalışmalarının giderleri delegelerin dayanışma amaçlı destek ve katkılarıyla

karşılanır.

Madde 12: İlçe Meclisi

a) İlçe delegeleri ile kongrenin amacı ve ilkeleri doğrultusunda çalışmalara katılmak isteyen

ve o ilçede oturan ve/veya çalışan ve bu yerel meclisin mensubu olan bireylerden oluşur.

b) Altı aylık dönemler için, kadın kotasına uyulmak kaydıyla en az 3, en çok 7 kişiden oluşan

bir yürütme heyeti belirler. Toplantıları, gündemi, toplanma yeri ve tarihini bu heyet

tarafından belirlenir.

c) Kongre programı, Genel Kurul, Genel Meclis, Bölge Meclisi ve İl Meclisi’nin kararları ile

ilçe sorunları bağlamında gerekli çalışmaların yapılması için kararlar alır ve yürürlüğe

koyar. Kararlar toplantıya katılanların 2/3 çoğunluğuyla alınır. Toplantıya

katılanların1/3’ünün istemesi halinde kararlar gözden geçirilir. Oylamalar açık işaret yoluyla

yapılır. 1/3 ünün istemesi halinde gizli oy açık sayım ilkesi uygulanır.

ç)İlçe belediye başkanı ilçe meclisinin doğal üyesidir.

d) İlçe Meclisi ihtiyaç duyduğu hallerde kalıcı ve geçici komisyonlar kurar. Komisyonlar

genel esaslar dahilinde çalışma yürütür. Komisyonlara katılım gönüllüdür.

e) İlçe Meclisleri ayda bir toplanır ve gündemindeki konuları görüşüp gerekli kararları alır.

Karar ve önerileri İl Meclisi, Bölge Meclisi, Genel Meclis, Daimi Komisyonlar ve Genel

Kurul’a yürütme heyeti ve görevli delegeleri aracılığıyla iletilir. Genel Kurul ve Genel

Meclis’in çalışma ilkelerine uygun olarak faaliyet yürütür.

f) Yürütmenin ve İlçe Meclisi bünyesinde bulunan delegelerini 1/5’inin istemesi halinde

olağanüstü toplanır. Öncelikle toplanma gerekçesi olan konu görüşülür.

g) İlçe Meclisi, hem Genel Meclisi ve İl Meclisi’nin yürürlüğe koyduğu çalışmaların yerel

izdüşümü için gerekli gördüğü yerel etkinlik kararlarını alır ve uygular. Yerel sorunlarla ilgili


kampanya, şenlik, festival, gece, vb düzenleyebilir; bildiri, broşür, afiş, kitap, rapor, dosya,

vb. ilçe meclisi olarak yayınlayabilir, ihtiyaç duyduğu komisyonları kurabilir. Üretim ve

yerleşim esaslarına göre meclisler kurmak için çalışır.

h) İlçe Meclisi’nin çalışmalarının giderleri delegelerin ve katılımcıların dayanışma amaçlı

destek ve katkılarıyla karşılanır.

Madde 13: Delegelik

a) Program ve tüzüğü benimseyip, belirlenen esaslar dahilinde, yaşam veya çalışma alanına

en yakın birimden seçilerek kongrenin kurullarında görev alan kişiye delege denir.

b) Delege her türlü göreve aday olma, kurullar içinde ve dışında görüşlerini açıklama

89

hakkına sahiptir.

c) Delege yerel meclis esas alınarak genel kurul tarafından çıkarılan yönetmelik esaslarına

göre seçimle belirlenir. Görev süresi bir yıldır. Bir delege en fazla iki yürütme heyetinde

görev alabilir. Delegeliğin düşürülmesi için, seçimin yapıldığı birim meclisinde 2/3 oy

gerekir. Oylama gizli oy, açık sayım esasına göre yapılır. İşlemin yürürlüğe girmesi için İl

Meclisi ve Genel Meclis’te de aynı usullerle oylaması ve 2/3 oy oranıyla kabulü gerekir. Söz

konusu delege her düzeyde ilgili kurullar nezdinde gerekli açıklamaları yapma hakkını

kullanır. İtiraz için Genel Kurula başvurabilir. Genel Kurul bu yönde alınan kararları

görüşme yapmaksızın gizli oy açık sayım esasıyla ve 2/3 oyla kaldırma yetkisine sahiptir

ç) Delege yer aldığı meclis ve/veya komisyonlarda hem yerel ve bölgesel sorunlara, hem de

genel sorunlara dair kararların alınması ve ilgili kurullar vasıtasıyla yürürlüğe konulması

için çalışma yürütür.

d) Delege, mensubu olduğu yerel mecliste alınan yerel ve diğer sorunlara dair kararları

gerektiği takdirde il, bölge ve genel meclise ve genel kurula taşır. Ayrıca farklı bir düşünceye

sahipse bunu açıklamakta özgürdür.

e) Üç kez üst üste mazeretsiz olarak ilçe, il ve bölge meclisi ile Genel Meclis toplantılarına

katılmayanın delegeliği düşer. Yerine gelecek delegenin nasıl belirleneceği genel kurulun

çıkaracağı yönetmelikte belirlenir.

f) Delege mensubu olduğu meclislerin ve genel kurulun giderlerini karşılamak üzere

belirlediği dayanışma ve destek taahhütlerini kabul eder.

g) Delegelerle ilgili doğrudan politik olmayan sorunlar Genel Kurul ve il Meclisleri

düzeyinde oluşturulan Etik Kurullarda tarafların katılımıyla görüşülerek sonuca ulaştırılır.

Madde 14: Fahri Delegelik

Fahri delege program ve tüzüğü kabul eden, kongre yerel meclislerinin henüz oluşmadığı ya

da delege belirleme yeterliliğine sahip olmayan birimlerde, söz konusu meclislerin kurulması,

yeterli hale getirilmesi için, üst kurulun bilgisi dahilinde çalışma yapan kongre mensubudur.

İl meclisi toplantılarına söz ve oy hakkına sahip olarak katılır. Fahri delegeler bölge meclisi

ve genel kurula katılmazlar.

Madde 15: Milletvekilleri ve Belediye Başkanları

a)Emek Demokrasi ve Özgürlük Bloku çalışmaları kapsamında 12 Haziran 2011 itibariyle

seçilen partili ve bağımsız milletvekilleri Kongre’nin TBMM’deki temsilcileri olup, Kongre

Genel Kurulu’nun doğal delegeleridir.

b)Kongreyi destekleyen partilerin milletvekilleri ve bağımsız milletvekilleri genel kurulun


c)Kongreyi destekleyen eski milletvekilleri genel kurulun doğal delegeleridir.

ç)Kongreyi destekleyen il belediye başkanları genel kurulun doğal delegeleridir.

Madde 16: Etik Kurul

90

a) Delegeler ve delege grupları ile kongre kurulları arasında doğan ve doğrudan politik

olmayan sorunların karşılıklı görüşmeler yoluyla çözümüne katkı sunulması amacıyla Genel

Kurul ve İl Meclisleri düzeyinde, kota ilkeleri dikkate alınarak, en az üç en fazla yedi

delegeden oluşan heyete Etik Kurul denir.

b) Etik Kurul hakemlik ya da iç hukuk uygulayan bir kurul olmayıp, karşılıklı diyalogla

sorunların aşılması için uygun zeminin yaratılmasına katkıda bulunur.

c) Çalışma usul ve ilkeleri Genel Kurul tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

Madde 17: Delegenin Görevleri ve Seçim Sistemi

a) Delegeler seçimle belirlenir. Seçim esas ve usulleri genel Kurul tarafından hazırlanan

yönetmelikte belirtilir.

b) Delege seçimleri her yılın 1-30 Eylül tarihleri arasında yerel birimlerde yapılır.

c) Seçimlerde tüzükte yer alan kadın ve gençlik kotalar uygulanır.

ç) Seçim süreci Genel Meclis tarafından görevlendirilen bir heyet tarafından yürütülür.

d) İllerde seçim süreci İl Meclisi tarafından görevlendirilen bir heyet tarafından düzenlenir.

e) Seçme ve seçilme hakkını kullanmak için program ve tüzüğü kabul etmek yeterlidir.

Madde 18-Kayıt Tutma Sistemi:

a) Kongre bünyesindeki çalışmalar saydamlık ve eşit bilgilenme esası üzerinden yapılır. Her

kurul bünyesindeki delegelerin ve hesap vermekle yükümlü olduğu kurulların mensuplarının

doğrudan ulaşabileceği iletişim ve bilgiye ulaşım sistemlerini kurmak ve kayıtlarını böyle bir

sistematik içinde tutmak zorundadır.

b) Genel kurul iletişim, eşit ve saydam bilgilenme hakkı için gerekli tedbirleri alır.

Madde 19: Dayanışma

Kongre, faaliyetlerini her düzeydeki kurullarında yer alan delegelerin ve yerel meclis

mensuplarının dayanışma ve katkılarıyla yürütür.

Madde 20: Geçici Maddeler

Kongrenin kuruluş döneminde, genel kurul delegelerinin belirlenmesinde aşağıdaki ilke ve

yöntemler uygulanmıştır:

a)Kuruluş dönemi delegelerinin belirlenme usulü yalnızca bu dönem geçerlidir.

b) Kurumlar ve örgütlü yapılar, en az biri kadın olmak üzere iki delege ile gençlik

örgütlenmeleri bir delege ile Genel Kurul’da temsil edilirler.

c) İllerde belirlenecek toplam delege sayısı 692 olup, bu sayının illere paylaşımında başta

milletvekili oranı olmak üzere bazı kriterlerin dikkate alınması benimsenmiştir.

ç) Delegelerin genel olarak il düzeyinde, karşılıklı görüşmeler ve mutabakatlar yoluyla

belirlenmesi, yeterli şartların olmaması nedeniyle seçim ilkesinden uzak durulması

benimsenmiştir.

91

d) İllerde yapılacak delege belirleme çalışmalarında kurumlar ve örgütlü yapılar için %60,

bireyler için %40 delege dengesinin uygulanması benimsenmiştir.

e) Büyük illerde ve ulaşım güçlüğü bulanan illerin ilçeleriyle delege dengesinin

sağlanmasında ilgili kurulların katkılarıyla ve görüşmeler yoluyla çözüm bulunması

benimsenmiştir.

f) İllerde yapılan toplantılarda delege adayı olarak belirlenenlerin liste olarak genel bir

onaya sunulması yoluna gidilmesi benimsenmiştir.

Madde 21: Yürürlük

Bu tüzük Kongre Genel Kurulu tarafından kabul edildiği tarihte yürürlüğe girer.

92

HDK 1. Genel Kurul Delegelerine ve Tüm Üyelerine Açık Mektup

Hatalar Bizden Hızlı Koşarlar!

12 ve 13 Mayıs tarihlerinde HDK 1. Genel Kurulu toplanıyor. Bu Genel Kurulun hazırlanış

biçimi, gündeminin belirlenişi, karar tasarıları, tüzük önerileri vs. ne önceki “Çatı Partisi”,

“Demokrasi İçin Birlik Hareketi” ne de HDK’nın ilk kuruluş Kongresi’nde olanlardan zerrece

ders çıkarılmadığını göstermektedir.

Ta ilk “Çatı Partisi Girişimi”nden bugüne kadar, “Çatı Partisi”, “Demokrasi İçin Birlik

Hareketi” ve “Halkların Demokratik Kongresi” girişimlerinin her önemli aşamasında ve

aralardaki hazırlık dönemlerinde, sağlığım elverdiğince, program, strateji, taktikler, örgüt

konularında yazılı olarak eleştiri ve önerilerde bulundum. Bu eleştiri ve önerilerin hepsi de

olayların akışı içinde doğruluğu kanıtlanmış olmasına rağmen, bunları her hangi bir şekilde

gündeme aldırıp tartıştırmak ve oylatmak mümkün olmadı. Çünkü Kongreleri hazırlayan ve

yönetenler bunu bilinçli olarak engellediler. Çünkü eleştirilerim gündeme gelip tartışıldığı

takdirde, eleştirilerin doğru ve haklı olduğu, yapılan ve savunulanların bütün yanlışlığı

görülebilirdi. Bunu engellemek için, idari yetkilerle, bizzat en sıradan örgüt içi demokrasi

ilkelerini ve bizzat kendi koydukları tüzükleri ayaklar altına alarak gündeme almamayı

başardılar.

En son HDK’nın kuruluş kongresinde, alternatif program önerimizi okutmak bile mümkün

olmadı. Sadece okunmasını bile engellemek için ikinci gün boşu boşuna harcandı.

Bütün bu yapılan manüplasyonları ayrıntılarıyla yazdım ve yayınladım. Bir tek kişi çıkıp bu

yazılanlar yalandır veya yanlıştır demedi ve diyemedi. Çünkü anlatılan gerçeğin ta kendisiydi.

Ama buna rağmen, arada geçen zamanda bu doğuştan günahı temizlemek, bu lekeyi çıkarmak

için en küçük bir girişimde bulunulmadı. Sanki hiçbir şey olmamış gibi, Kongre’de oynanan

oyuna devam edildi. Ve öyle görülüyor ki, bu birinci Genel kurul da aynı şekilde devam

edecek.

Sanılıyor ki, hatlardan kaçılabilir. Sanılıyor ki, hatalar yokmuş gibi davranıp unutturularak

veya unutarak aşılabilir.

Hayır arkadaşlar. Hatalar sizden hızlı koşarlar, onlardan kaçış mümkün değildir. Onların

takibinden tam kurtulduğunuzu sandığınız anda, onları unuttuğunuz ve unutturduğunuzu

sandığınız anda, tıpkı öyküdeki tavşandan hızlı koşan kaplumbağa gibi, karşınıza çıkarlar.

Bunun nasıl olduğunun somut bir örneğini görmek istiyorsanız, lütfen şu Ermeni Katliamı’na

bakın.

1960’lara gelindiğinde neredeyse tamamen unutulmuştu. 1960 ve 70’lerde, Türkiye Sosyalist

Hareketinin en verimli ve en etkili olduğu zamanlarda, bugünkü bütün siyasi çizgileri

belirleyen toplumsal yapı ve strateji tartışmalarının yapıldığı zamanlarda, bu katliamların ve

93

mübadelelerin toplumsal yapı ve devrim stratejisindeki sonuçları hiçbir zaman konu bile

edilmemişti. Sadece bu olgu bile unutmanın çapı ve başarısı hakkında bir fikir verir.

Daha sonra üstüne üstlük, 12 Eylül rejimi de gelmişti bu eksik ve unutkanlıkla malul ilerici

hafızayı bile kazımak üzere. Sanki hatalardan kaçılmış, kurtulunmuş gibi görülüyordu.

Bir de bu güne bakın, o unutuldu sanılan Ermeni Katliamı, aşılmaz bir duvar olarak ortada ve

her zamankinden taptaze kanayan bir yara olarak duruyor. Ermeni Katliamı’nı çözmeden

Türkiye’deki bırakalım sosyalizmi demokrasi mücadelesinin bile bir adım dahi ileri gitmesi

mümkün değildir.

Bu gerici, keyfi, bürokratik Türk devletinin varlığı, Ermeniliğin yokluğu ile ile mümkün

olabilmiştir. Ermenilik tekrar ortaya çıktığında bu gerici, bürokratik, keyfi Türk devleti var

olmaya devam edemez.

Hiç olmazsa bu örneği göz önüne alarak, hataları düzeltmeyi deneyin.

Bu satırların yazarının eleştirileri ve HDK’nın bu günkü yapısıyla varlığı arasındaki ilişki de

aynıdır. Benim durumum katliama uğramış ve unutulmuş Ermeniler gibidir. Bugünkü HDK

da bu katliam ve unutma üzerinde var olan Türk devleti gibidir.

Unutmayınız, bugünkü HDK’nın bugünkü biçimiyle var oluşu, baştan aşağı yanlış programı;

baştan aşağı yanlış örgüt anlayışı ve tüzüğü; baştan aşağı yanlış politikası, taktikleri ve

örgütlenme çalışmaları, bu satırların yazarının yazdıklarının, eleştiri ve önerilerinin

manüplasyonlarla, bunlar yetmediğinde alaylarla ve yalan yanlış arkadan yayılan

dedikodularla gündemden ve bilinçlerden uzak tutulmasıyla mümkün olabilmektedir.

Susarak hiçbir yere varamayacağınızı, bu eleştiri ve öneriler karşısında susarak, yokmuş gibi

yaparak girdiğiniz suç ortaklıklarının sizleri ölünceye kadar hatta öldükten sonra bile

izleyeceğini, sizin karşınıza çıkacağını unutmayınız.

Tekrar ediyorum. Lütfen bu güne kadar izlenen çizgiyi terk ediniz. Bu çizgiyi izleyenleri

eleştiriniz ve açık tavır alınız. Hataların üzerine gidiniz. Aksi takdirde sizler de suça ortak

olacaksınız.

Bunun için öncelikle, geçen Kongre’de, Kongre Başkanlık Divanı’nın yaptığı tüm Kongreyi

ve iradesini ayaklar altına alan ve program önerimi okutmayan ve oylamaya sunmayan

uygulamanın üstünün örtülmesine hiçbir şekilde müsaade etmemeniz gerekir. Aksi takdirde

HDK doğuşundaki bu günahın lanetini yaşadığı sürece üzerinde taşıyacaktır. Bu günaha ortak

olmayınız ve bu günahtan arınması için çaba gösteriniz.

Bunu bir kişisel kapris olarak görmeyiniz, Bu Türkiye’deki demokrasi mücadelesinin hayat

memat sorunudur. Bunun içindir bunca çaba.

*

Bu genel kurul hazırlanışıyla aynı manüplatif karakterin devam ettiğini ve edeceğini

göstermektedir.

1) Böylesine farklı mücadele alanlarındaki tüm örgüt ve kişileri birleştirme iddiasında

olan bir örgüt, her tek üyenin, tüm üyelere doğrudan ulaşıp, onları kendi görüşlerine

94

kazanabilmek veya onlardan anlaşabildikleriyle platformlar, eğilimler kurup

çoğunluğu kazanabilmeleri için olanaklar ve organlar yaratmalıydı. Bunun bilinen

yolları. Her üyenin görüşlerini hiçbir kısıtlama olmadan tüm üyelere aktarabileceği

örgüt içi tartışma bültenleri veya e-mail grubu olabilirdi. Böyle bir organ

yaratılmamıştır.

2) Bu demokrasiyi fiilen olanaksızlaştırmaktadır. Bu fiilen örgütün yönetim organlarına

her şeyi istediği gibi yönlendirme ve manüple etme imkanı vermektedir.

3) Bunların ilk elde düzeltilmesi gerekir. Bu olmadıkça ileri bir tek adım atılamaz.

(Bu yazı yarım kalmış)

95

HDK Kongresi ve Ölüm Oruçları

“Stratejik yanlışlar taktik manevralarla ve başarılarla düzeltilemez” diye bir söz vardır.

Halkımız askeri kavramlar bağlamında değil ama günlük hayatın deneyleri bağlamında aynı

sorunu “Akılsız başın cezasını elle ve ayaklar çeker” şeklinde ifade eder.

Bugün HDK Kongresi toplanıyor; aynı zamanda ölüm oruçları kritik, geri dönülmez

(irreversibl) noktaları epeydir aşmış bulunuyor. Bu yazının başlığı bunların zamandaşlığına

değil; başlığın altındaki özlü sözlerde dile gelen bağlantıyı ifade etmeye ve vurgulamaya

yöneliktir.

Bu benzetmede “Stratejik yanlışlar” ya da “Akılsız Baş”: Halkların Demokratik

Kongresi’dir.

“Taktik manevralar ve başarılar” ya da “eller ve ayaklar”: Ölüm Oruçları’dır.

Neden böyledir? HDK ve ölüm oruçları arasında ne gibi bir bağlantı vardır?

Ama bunu anlamak için, önce politik ve toplumsal olayları anlamak ve yorumlamak için, son

derece önemli bir metodolojik bir sorunu ele almak ve bunu tarihten bir örnekle açıklamak

gerekiyor.

Gerçeğin özü ve akıl dışılığı, sadece gerçeğe bakarak anlaşılamaz. O ancak hayallerin ve olası

başka gerçeklerin aynasında anlaşılabilir.

Egemen sınıflar; bürokratlaşmış dar kafalar, sadece var olan gerçeğin ufku içinde sorunları

tartışırlar ve çözümler ararlar; içinde yaşadıkları dünyanın dışında başka bir dünyayı tasavvur

edemezler ve edilmesinden de rahatsız olurlar. Devrimciler ise, her zaman gerçeğe hayallerin

aynasından bakarlar. Hayaller ise, geçmişte veya mümkün olan başka şimdilerdir.

Tarihi ileriye bir gidiş olarak gören pozitivist ve ilerlemeci bakış, geçmişte bu günün akıl

dışılığını ve saçmalığını anlamayı sağlayacak ölçütler görmez. Bütün büyük Marksistler ise,

geçmişin komününde ve onun kalıntılarında bu günün eleştirisinin anahtarını bulurlar. Bu

nedenle İbni Haldun’dan Marks’a; Engels’ten Kıvılcımlı’ya; Luxemburg’tan Benjamin’e

bütün büyük devrimciler günümüze geçmişin aynasından da bakmışlardır ve o keskin

eleştirilerini biraz da buna borçludurlar.

Ve sadece geçmiş değil; olası başka tarihler de aynı işlevi görebilir. Çünkü, yaşanan tarih

yaşanması zorunlu ve mümkün tek tarih değildir.

Sosyalist hareketin tarihinden bir örnek verelim. Sık sık şöyle dendiğini işitiriz: “Stalin

hatalar yapmış olabilir ama Alman Faşizmini yendi. Faşizm karşısındaki zaferi Stalin’e

borçluyuz.”

Bu akıl yürütmede, Faşizmin ortaya çıkışı ve zaferinden sonraki koşullar bir başlangıç noktası

olarak alınmakta ve sonrası o tarihe göre değerlendirilmektedir. Ancak, faşizmin o zaferinin

bizzat Stalinizmin bir sonucu olduğu; bu sonuçların birer nesnel koşul haline dönüştüğü

unutulmaktadır. Aslında zafer gibi görünenin, Stalinizmin egemen olmadığı bir tarihe göre bir

96

yenilgi olduğu atlanmaktadır.

Ne 20 milyon Sovyet yurttaşının ne de 50 milyon insanın ölümü olmadan da çok daha ileri ve

elverişli bir noktada bulunuyor olabilirdi tarih 1945 yılının yazında. Bir an için, bir bürokratik

karşı devrimin yaşanmadığını var sayalım. Birbiri ardınca yapılmış hatalardan oluşan 1927

Çin devrimi, 1926 İngiliz Grevleri; üretici güçlerin korkunç bir tahribatına yol açan 1929

Kolektifleştirmesi gibi hataları bir yana bırakalım. Sadece 1929 buhranı ve sonrasında;

dünyanın en örgütlü ve bilinçli işçilerinin bulunduğu Almanya’da akıl almaz “Sınıf’a Karşı

Sınıf” stratejisi denen, Sosyal demokratları “Sosyal Faşist” olarak niteleyen ve faşistlere karşı

işçilerin birleşik bir cephesini kurmayı baltalayan politikalar izlenmeseydi, Almanya’da

faşizm iktidar olamazdı. Hatta Kapitalizmin tarihindeki en büyük kriz bütün ileri kapitalist

ülkelerde gerçekleşecek bir sosyalist devrimin başlangıcı bile olabilirdi.

Hadi bu olanağın hovardaca harcanıp, dünyanın en örgütlü ve kültive işçilerinin bir tek doğru

dürüst direniş göstermeden faşizme teslim edilişini bir yana bırakalım. 1936’da İspanya

Devrimi olduğunda, bu devrim bürokratik Sovyet devletinin çıkarlarına feda edilmese; Ulusal

sorun ve Toprak sorunu; burjuvaziyi ürkütmemek için “Zaferden sonrasına” ertelenmese;

bizzat zaferin bunların gerçekleşmesine bağlı olduğu görülse; İspanyol devrimcileri kurşuna

dizilmese, İspanya’da kurulacak demokratik bir cumhuriyet bile, Hitlerin soluğunu keser ve

Demokratik ve Sosyalist Hareketin yükselişine yeni bir güç verirdi.

Haydi hepsini bir yana bırakalım. Sadece gelen istihbaratlar değerlendirilse; Birlikler biraz

daha akıllıca mevzilendirilse ve alarma geçirilseydi ve kaz gibi avlanmasaydı bile Alman

orduları o kadar kısa zamanda öyle büyük kazançlar sağlayamazlardı. Bunu o zamanın

neredeyse bütün askerlerinin ve istihbaratçılarının anıları kanıtlıyor.

O halde, bu verilen örnekte, Stalin’in zaferi gibi görünen şey, aslında bir yenilgide zaferdir.

Eğer bu mantıkla gidilirse, bu günün kişi başına düşen gelir durumuna vs. barak

Meşrutiyet’ten beri büyük işler yapıldığından söz edilebilir. Ama Ermenilerin ve Rumların

kesilip sürülmediği bir Anadolu’da bugün nasıl bir zenginlik ve demokrasi olacağı göz önüne

alınırsa, bugün İlerleme ve zafer gibi görünen her şeyin, aslında olası bir tarihe göre nasıl bir

yenilgi ve gerileme olduğu daha iyi anlaşılabilir.

Ya da daha yakın tarihten bir örnek verelim. Diyelim ki, Özal’ın kıytırık Kürt sorununu

çözme planı gerçekleşseydi bile, bugün bu topraklarda yaşayan insanların bugün bulunacağı

demokrasi ve refah seviyesi karşısında bugünkü durum aslında koca bir kayıp ve gerilemeden

başka bir şey ifade etmez.

O halde günümüzü anlamak için, ona hayallerin aynasından; olası başka tarihlerin aynasından

bakmalıyız ki onların nasıl bir gerilemeyi; zafer gibi görünenlerin aslında nasıl bir yenilginin

sonuçları olduğu daha iyi anlaşılabilsin.

İşte bugünkü Ölüm Oruçları’nda durum tam da budur.

Ölüm Oruçları, stratejik yanlışları ve onların sonuçlarını ortadan kaldırmaya yönelik korkun

büyük fedakârlıklardır. Ölüm Oruçları, İkinci Dünya Savaşında ölen 20 milyon Sovyet

yurttaşı; 50 milyon insandır. Aynı noktaya hatta çok daha ilerisine bütün bu korkunç acılar

97

olmadan da ulaşılabilirdi. Bunu mümkün görmeyen bir tarih, “gerçek olan aklidir” diyerek

gerçeğin karşısında kölece bir boyun eğiş ve onu meşrulaştırmadır. Ama “Akli olan da

gerçektir” ve devrimciler akli olanın gerçek oluşunu ve bu potansiyeli temsil ederler.

Diyelim ki Ölüm Oruçları bir zaferle sonuçlandı. Onlarca, yüzlerce ölüm AKP iktidarını

köşeye sıkıştırdı ve geri adım atmaya zorladı. Bu durumda bile, bu zafer Stalin’in Hitler

karşısındaki zaferine benzer. Hâlbuki aynı noktaya hatta ondan çok daha elverişli bir noktaya,

çok daha az acı ve fedakârlıklarla da; akıllıca bir strateji ve programla da gelinebilirdi ve

gelinebilir.

*

Kürt hareketi içinde Öcalan yıllardır Türkleri de kapsayacak bir demokratik hareket yaratmak

için proje üstüne proje üretir.

Bu projeler bir yandan Kürt Burjuvazisi tarafından; diğer yandan Türk sosyalist örgütleri

tarafından peş peşe sabote edilir; edilemezse içi boşaltılır.

Kürt burjuvazisi, Kürt hareketi içinde, sanıldığından çok güçlüdür ve özellikle legal alandaki

örgütlerde hareket içindeki gerçek gücüne göre çok daha güçlü ve etkili temsil edilir. Bunların

Türkiye’de Demokratik bir hareket yaratma gibi bir sorunları yoktur. Bunların elbette kendi

amaçları açısından müttefik olarak kullanabilecekleri demokrat Türk güçlerinin olmasından

rahatsız olmazlar. Ama bunlar Kürtlerin dışında ve destekçi olarak varsalar iyidirler.

Öcalan’ın aksine, bunlar için, demokratik bir cumhuriyet, sadece Türkiye için değil, bütün

Orta Doğu için, bircik çözüm değil; uzun vadede kesin bir ayrılma ile sonuçlanacak tabii bina

giderken de çok kanlı çatışmalara yol açacak bir ayrılma programının bir alternatifidir.

Bunların alternatif olarak görüp, “olmazsa ayırılırız ha” diye bir tehdit unsuru olarak

kullanılan demokratik Cumhuriyet; Öcalan’da biricik çıkış yoludur.

Bu çok temel bir farktır: Öcalan’ın temel tezi veya Öcalan’ın temsil ettiği, Kürt hareketindeki

pleplerin ve kadınların programı, Bunların alternatif olarak sunduğunun hiçbir zaman bir

alternatifinin olamadığı ve olamayacağıdır. Bu nedenle Öcalan, durmaksızın, Türkiye’nin

demokratik güçlerini örgütlemek, bir demokratik hareket yaratmak için projeler üstüne

projeler üretir. İlk gidebilecekleri de Türkiye’nin sosyalistlerinden başkası değildir.

Buna karşılık Kürt Burjuvazisi, esas müttefiklerini liberallerde görür. Öcalan’ın önerileri, Çatı

Partisi, Blok, HDK vs., onlar için dostlar alışverişte görsün türünden işlerdir ve bunları sürekli

olarak her düzeyde olmamışa çevirirler içini boşaltırlar.

Böyle düşünmeyenler de, bu davranışlar karşısında, Türkiye’de bir demokratik hareket

olmadığı için direnemez; ya da direncini ancak çok dolaylı biçimlerde açığa vurur. Böylece

Kürt Hareketine, bir yanda Öcalan ve KCK’nın damgasını vurduğu demokratik bir program

egemen gibi görünür; söylem düzeyinde hep bu görünür; ama fiiliyatta Kürt burjuvazisinin

içini boşalttığı bir uygulama ve taktikler bütünü vardır.

Bunu görmek için, IMC TV’nin ya da Özgür Gündem veya Özgür Politika’nın programlarına

ve sayfalarına bakmak yeter. Bir yığın liberal hatta ulusalcı oralarda baş köşeleri doldururken

98

doğru dürüst bir demokrat yok denecek kadar azdır. Oralarda sadece Türk demokratların

değil; Kürtlerin içindeki demokratların da sesi soluğu çıkmaz.

Ama Kürt burjuvazisinin bu muazzam etkisinin en büyük müsebbibi Türk sosyalist

örgütleridir. Onlar aslında Kürt burjuvazisiyle aynı gerici milliyetçilik anlayışındadırlar.

Programlarını ulusun Türklükle tanımlanmasına karşı değil; Kürtlüğün tanınması noktasından

oluştururlar ve Kürt burjuvazisiyle aynı gerici milliyetçiliğe dayanırlar Öcalan’ın demokratik

bir ulus oluşturma deneme ve girişimleri karşısında.

Ama sorun sadece bu ideolojik ve programatik ortaklık değildir. Onların küçük birer örgüt

olarak varlıklarını sürdürmeleri de bugünkü ilişkilerin ve bölünmelerin olduğu gibi sürmesine

bağlıdır. Türkiye’de oluşabilecek gerçek bir demokratik hareket hem bu küçük örgütlerin

sonunu getirir.

Bu nedenle, demokratik bir kitle hareketinin oluşmasından ölümü görmüşçesine korkarlar.

Kürt burjuvazisi de Türkiye’de bir demokratik hareket oluştuğu takdirde, Kürt hareketinin

plebiyen kanadının daha güçlü bir pozisyon alıp kendisine karşı daha açıktan karşı durup

kendisinin etkisini iyice sırlayacağını bildiğinden, böyle bir demokratik hareketten ve onun

oluşumundan ölümü örmüşçesine korkar.

Böylece Kürt burjuvazisinin sınıfsal eğilim ve çıkarlarıyla; küçük veya büyük Türk sosyalist

örgütlerinin bir örgüt olarak varlıklarını koruma ve sürdürme eğilimleri tencere ve kapağı gibi

birbirine uyar.

Böylece Kürt hareketi ile ittifak yapan sol ve sosyalist örgütleri ile Kürt Burjuvazisi arasında,

aslında kayıkçı dövüşünden başka bir şey olmayan ama birbirlerinin varlığına haklılık

kazandıran zımni bir işbirliği vardır. Bu zımni işbirliği ve açmaz kırılmadıkça, Türkiye’de bir

demokratik hareketin yaratılması ve Kürt hareketinin Plebiyen ve demokratik kanadının da

Kürt Burjuvazisinin elinde rehine olmaktan kurtulması mümkün değildir.

Olaylara bu sınıf ilişkileri ve mücadelesi açısından bakmadıkça olan bitenin ne olduğunu

anlamının hiçbir olanağı yoktur. Ve Türk sosyalist örgütlerinin ve Kürt burjuvazisinin bütün

derdi de böyle bir bakış açısının ve problem koyuşunun varlığını bile gözlerden ve

gönüllerden uzak tutmak; tümüyle tartışma ve gündem dışı bırakmaktır.

İşte HDK, Türk sosyalistleri ve Kürt burjuvazisi arasındaki bu zımni işbirliğinin ve

demokratik bir programı ve bakışı gözlerden uzak tutmanın; demokratik bir hareketin

oluşmasına karşı mücadelenin bir aracından başka bir şey değildir. Öcalan’ın önerisi olan

Kongre fikri, Öcalan’ın stratejisine karşı bir Kürt burjuvazisi ve Türk sosyalist örgütlerinin

ortaklaşa kullandığı bir silaha dönmüştür.

Burada okuyucuya şunu belirtmek durumundayız. Abdullah Öcalan’ın savunduğu programın

Türkler arasında karşılığı olabilecek programı, stratejiyi ve taktikleri yıllardır sadece biz

savunmaktayız Türkiye Sosyalistleri arasında ve o sosyalistlere karşı

Bu programı, bu stratejiyi her adımda ortaya koyduk ve savunduk. Türk sosyalistleri ve Kürt

burjuvazisi, psikolojik savaş yöntemleri dahil (kişisel düzeyde hakkımızda söylenenler, deli

olduğumuzdan, müzmin muhalifliğimize kadar bin bir biçimde sözler örneğin) bürokratik ve

99

idari araçlarla engellediler ve sesimizi her durumda kısıp; gündemden, gözlerden ve

bilinçlerden uzak tutmayı başardılar.

Sadece bir ikisini hatırlatalım. 2008 Yılında Bilgi Üniversitesi’nde o zamanlar Çatı Partisi için

bir araya gelinmişti, yine Abdullah Öcalan’ın bastırmasıyla. Orada o zamanlar bugünkünden

çok farklı bir çizgide bulunan diğer Türk sosyalist örgütlerinden bir farkı bulunmayan ve

onlarla ilişkilerine göre davranan Ertuğrul Kürkçü Kürt burjuvazisinin gökte aradığını yerde

sunmuştu. (O zamanlar Kürkçü, Kürtlere “Emeğin dili” öğretmekten söz ediyordu; şimdi

Kürtlerden “Demokrasinin dili”ni öğreniyor; o zamanlar “etnik temelli” siyasete karşı çıkıp

“Sınıf temelli” siyaset diyordu; şimdi her konuşmasına çeşitli “etni”lerin dillerinde

selamlamakla başlıyor. Aslında şimdi sözde değil ama gerçekte “sınıf temelli” siyaset yapmış

oluyor. Sadece bunlar bile Ertuğrul Kürkçü’deki olumlu ve büyük dönüşümü gösterir. Biz

bunu selamlıyoruz.)

Biz o Kongre’de tüm Kongre delegelerine, Ortadoğu İçin Demokrasi Manifestosu’nu “Büyük

Ortadoğu Projesi ve Sosyalist Strateji” adlı kitapla birlikte dağıttık. Ne Türk sosyalist

örgütleri, ne de Kürt burjuvazisi bu demokratik ulusçuluğu savunan gerçek bir Demokratik

Cumhuriyet için İşçi ve Sosyalist hareketin 150 yıllık mücadelesinin derslerinden süzülmüş

bu programın adını bile anmadılar.

Demokratik bir hareket oluşturma denemesi daha ilk adımda havaya uçtu Bilgi

Üniversitesi’nde.

Fiyaskoyla biten o toplantıdan sonra bu ölü doğmuş bebeği yaşatma çabalarının adı

Demokrasi İçin Birlik Hareketi gibi kallavi adlar alan girişimlere dönüştü. Program işleri

komisyonlara havale edildi. Program önerimizin, “böyle bir öneri de vardır” diye olsun adı

bile anılmadı. Bütün yapılanlar böyle bir program önerisinin varlığını gizlemek, gündeme

almamak ve tartıştırmama üzerinden yapıldı. DBH’nın Ankara’da yapılan kongresinde

resmen zorla gündem önermemiz bile engellendi. En son HDK 1. Kongresi’nde yazdığımız

yazılarda uzun uzun anlattığımız gibi yine engellendi.

Bütün bu rezaletleri de hiç olmamış, yokmuş ve yazılmamış gibi görmezden geldiler. Şunu

anlamıyorlar, bize yapılan bunlar atlanamaz; hatalar sizden hızlı koşarlar; imerde karşınıza

çıkarlar. Ermeni katliamı sanki unutulmuş gibiydi. Ne oldu. Şimdi aşılmaz bir engel; ve

yapılmazsa ileriye bir adım gidilemeyecek bir devasa hesaplaşma olarak ortada duruyor. Bize

yapılanlar tıpkı Ermenilerin katledilmesi gibidir. Onlardan kaçılamaz. Oralara dönüp

hesaplaşmaya girilmeden bir adım bile atılamaz.

Ve işte hala Türk sosyalistleri ile Kürt burjuvazisi oyun oynamaya devam ediyorlar.

Türkiye’de bir demokratik hareket oluşmasını iş ve güç birliğiyle engelliyorlar. Bütün

bağımsız gelenleri kaçırdılar; kalanlar, hasbel kader, gidecek başka yer yok diye oradalar.

Yapılanları apaçık yazdığımız halde bir tek kişi bile bunu HDK’nın gündemine alıp

tartışılmasını istemiş değil. Daha ilk kuruluş kongresinde böylesine bir haksızlığı kedi pisliği

örterce örten bir örgütten hiçbir hayır çıkmaz ve çıkmayacaktır. HDK da, dostlar alışverişte

görsün örgütüdür. HDP adlı bir Seçim partisi olmayı ve kurmayı bile kabullenerek zaten filen

kendisi de bu işlevini zımnen onaylamış bulunmaktadır. Türkiye’de demokratik bir kitle

100

hareketi örgütlemek gibi bir amacı olan bir birlik böyle bir “seçim partisi” kişiliksizliğine

baştan karşı çıkadı.

Gerçi ölü gözünden yaş beklemektir, ne Kürt burjuvazisinin ne de Türk sosyalist örgütlerinin

aşağıdaki önerilerimizi gündeme alıp gerçekleştirmeleri ve kendi iplerini çekmeleri

beklenemez ama, biz bir kere daha HDK’nın canlanması için önerilerimizi sunalım.

Örgütsel Olarak Acil yapılması Gerekenler

1) Başlangıçta, tulumbaya koyulacak bir maşrapa su olarak Türk sosyalist örgütleriyle,

örgütler olarak bir araya gelmek anlaşılabilirdi belki. Ama ilk kongreden sonra,

örgütsel tüm temsillerin ortadan kaldırılması, katılımın sadece birey bazında

olması gerekmekteydi ve gerekmektedir. Örgüt denen urlar kesilip atılmadan HDK

bağımsız ve sağlıklı bir organizmaya dönüşemez. Örgütler varlıklarını elbette

koruyabilirlier; elbette HDK politikası ve yönetiminde daha büyük ağırlıkla temsil

edilmek için mücadele edebilirler. Ama buna örgütsel temsiller aracığıyla değil;

üyelerini birey olarak HDK’ya üye yaparak onların nicelikleri ve çalışmaları

ölçüsünde olabilir ve olmalıdır. Bu aynen BDP için de geçerli olmalıdır. BDP de HDK

içinde, HDK’ya üye olan bireylerinin ağırlığı ve etkisi ölçüsünde belirleyici olabilir ve

olmalıdır.

2) Bu ilk adım atıldığında, Türklerin ve Kürtlerin ayrılmışlığının yerini, Kürt veya Türk,

aynı örgütteki insanların başka programatik, stratejik taktik kriterlere göre; örneğin

demokratik bir programı savunmak veya savunmamaya göre ayrılmalarının yolu

açılmış olur. Yani bugünkü bölünmelerle bölünülmüş olur. Bu demokratik bir

hareketin olmazsa olmaz koşuludur.

3) Sadece bireysel üyeliğin mümkün olması, katılım ve demokratik bir yarışmacılığı

besler. Böylece taşlaşmış örgütlerden uzak duran ve aslında en sağlıklı olan unsurların

tekrar aktifleşmesi ve örgütsel hayata damgalarını vurması gerçekleşir. Ayrıca bunun

bir yan ürünü de, örgütlerin kabuklarının kırılması, başka örgütlerden veya

bağımsızlarla bir arada iş yapmaya başlayan örgüt militanlarının kabızlıklarının

azalması, kendi dar kafalı örgütlerini de sorgulamaya başlaması gibi bir yan etkisi de

olur

4) HDK’nın tüm Türkiye’deki bütün birimleri ve bir bütün olarak tümü, İnternette,

tartışma ve haberleşmelerini tüm üyelerinin dahil olduğu bir tek mail

gruplarında yapmalı ve bu grup örgüt üyesi olmayan herkes tarafından

izlenebilmeli ve okunabilmelidir. Böylece her üye tüm örgütün bütününe ulaşma

ve onları görüşüne kazanma olanağına sahip olur. Ayrıca bu sayede her üye,

örgütün bütününün gücü faaliyeti, yaptıkları ve yamadıkları hakkında doğrudan

bilgi sahibi olur. Bizzat bu tür bir açıklık ve demokratik ortam yepyeni

enerjilerin harekete geçmesine; bütün bürokratik yapıların yıkılmasına da yol

açar. Türkiye’de yepyeni bir demokrasi kültürünün gelişmesine vesile olur. (Bu

yönde Almanya’daki Korsanlar Partisi örnektir ve onun kullandığı bilgisayar

programı da kullanılabilir.)

101

Taktik Olarak Acil yapılması Gerekenler

1) Ateşkes, sınırsız bir fikir ve örgütlenme özgürlüğüne bağlı olarak savunulmalıdır. Bir

tek kanun maddesiyle, fikir, örgütlenme ve gösteri özgürlüklerini kısıtlayan bütün

yasalar, yönetmelikler iptal edilmelidir. Böylesine tam bir özgürlük, zaten bütün siyasi

hükümlülerin ve davaların dışarı çıkması anlamına gelir. Herkesin her şeyi

savunabildiği ve bunun için birlikler kurabildiği bir ülkede, silaha başvurmak anlamsız

olacağından, PKK’nın derhal ateş kesip sınır dışına çıkması buna bağlı olarak

savunulur. Böylece Ateşkes ve barış, demokrasiye bağlanır.

Programatik ve Stratejik Olarak Yapılması Gerekenler

1) Bugünkü program derhal kaldırılmalıdır. Kürtlüğün ya da Aleviliğin veya başka

dinsel, etnik, dilsel kimliklerin tanınması yerine; bugünkü ulusu belirleyen dinsel,

etnik, dilsel vs. tanımların kaldırılması temel program olmalıdır. Yani ulusun

Türklükle ve Sünni İslam’la tanınmasına son verilmesi. Bunun için son derece net açık

ve somut tedbirler. Herkese anadilinde eğitim hakkı. Ama herkesin ana dilinde, aynı

Tarih kitabını okuması. Bu kitabın tüm dillerden, dinlerden, etnilerden bir kurulca

yazılması. Bu tarih kitabı fiiliyatta ulusların tarihi olmadığına dair bir tarih kitabı olur.

2) Buna bağlı olarak, tüm düzeylerde her türlü idari birimin seçimle gelmiş organ ve

yöneticilerde olması; merkezi idarenin atadığı memurlara son verilmesi.

3) Bütün dikkat ve vuruş bu iki maddelik acil programa yöneltilmelidir. Bu Türk ve

Kürtleri birleştirebilecek; demokratları ve demokrat olmayanları ayrıştırabilecek

biricik programdır

Bir demokratik hareket oluşturulması için, ilk planda ve acil olarak yapılması gerekenler

bunlardır. Eğer bunlar 2008’deki Çatı Partisi Toplantısı’nda yapılsalardı…

Haydi o zaman olmadı diyelim, daha sonraki Demokrasi İçin Birlik Hareketi’nin Ankara

Kongresi’nde yapılsalardı…

Haydi o zaman olmadı diyelim, geçen seneki HDK kongresinde yapılsalardı, bugün

Türkiye’de Türkler arasında da hızla gelişen kitlesel bir demokratik hareket yaratılmış olurdu.

Böylesine güçlü bir hareketin olduğu bir ülkede, şimdilerde ölüm oruçlarında geri dönüş

sınırlarını aşan mahkumlar içerde olmazdı; içerde olsalar bile Kürt burjuvazinin etkisini

kırmak için açlık grevine girip, bu stratejik yanlışları taktik manevralar ve büyük

fedakarlıklarla gidermeyi denemek zorunda kalmazlardı.

Bu ölüm oruçları aynı zamanda, Kürt Özgürlük hareket içindeki sınıf mücadelesinin bir

görünümüdür ve pleplerin, AKP’nin kendilerini tutuklayarak önünü açtığı Kürt

Burjuvazisinin etkisini sınırlama; mücadelenin öncülüğünü onlardan tekrar geri alma

girişimidir.

Türk sosyalistleri ve Kürt burjuvazisi, dayanışma gösterileriyle, aslında stratejik bir yanlışı

taktik manevralarla düzeltme çabalarından başka bir şey yapmamaktadır.

102

Açlık grevleriyle dayanışma; HDK’ya bu program, strateji, taktik ve örgüt biçimlerini kabul

ettirmekle olur.

Bunlar karşısında susup, bunları gündeme almayıp şurada veya burada yapılacak dayanışma

girişim ve gösterilerinden başka gündem bilmemek, aslında dostlar alışverişte görsün

kurnazlığından başka bir şey değildir.

Elbet bunlar yapılacaktır. Ama bunlar taktik çabalardır, stratejik bir yanlışı gideremezler.

Yapılması gereken stratejik yanlışa son vermek; akılsız başı kesmektir.

Her kim ki, bunu görev olarak ortaya koymadan, şurada veya burada yapılacak dayanışma

girişimlerini buna alternatif bir pratik militanlık olarak sergilemektedir, aslında dayanışır gibi

yaparak yeni ölümlerin yolunu açmaktadır.

Bakın bugünkü HDK kongresinin gündemine. Program akışını gündem diye yutturan, sözde

günün acil sorunu olan ölüm oruçlarını tartışan, ama gerçek sorunlardan kaçısın ve onların

örtüsü olan dostlar alışverişte görsün toplantısından başka bir şey değildir.

Bu yukarıda önerdiğimiz konuları gündeme alıp tartışmayan ve bu değişiklikleri yapmayan

bir HDK bir dostlar alışverişte görsün örgütü olmaktan başka bir şey olamaz ve değildir.

10 Kasım 2012 Cumartesi


[email protected]

demir kucukaydin - hdk uzerineyazilar derlemesi

Documents