de stad gent en het federaal grootstedenbeleid › sites › default › files › page ›...

4

Tien keer beter makenDe Stad Gent en het federaal Grootstedenbeleid

2

Deel 1:

Korte historiek van het federaal Grootstedenbeleid

Het stadscontract

In 1999 lanceerde de federale regering het Grootstedenbe-

leid, een ondersteuningsprogramma om het leef- en woon-

klimaat in steden met achtergestelde buurten te verbeteren.

Het was bestemd voor de vijf stedelijke centra met meer

dan 150.000 inwoners: Antwerpen, Gent, Luik, Charleroi en

zeven gemeenten uit de Brusselse agglomeratie met een

Doelstelling-2-zone op hun grondgebied. De subsidiëring

gebeurde via een overeenkomst, waarbij de steden zich

ertoe verbonden om vooraf overeengekomen doelstellingen

te realiseren via innoverende projecten in stedelijke pro-

bleemwijken. Centrale doelstellingen waren het verbeteren

van de levenskwaliteit en de levensvoorwaarden in steden,

naast het bevorderen van de veiligheid en de heropleving

van de economische functies. Vanaf 2000 kreeg de Stad

Gent jaarlijks circa 5 miljoen euro.

De eerste vijf jaar dat het systeem van toepassing was,

liepen er in Gent vier projecten. Met het oog op de preven-

tie van criminaliteit startte de Stad een programma rond

jeugddelinquentie en één rond mensenhandel, prostitutie

en schijnhuwelijken (Meprosch). Om het veiligheidsgevoel

te verhogen richtte de Stad Gent wijkzorgteams op. Om de

economie aan te zwengelen werd onder meer de verlaten

en sterk vervuilde Trefil Arbedsite Zuid en Noord herontwik-

keld. En om de leefbaarheid in de stad te verhogen, werden

in aandachtswijken buurtcentra opgericht.

Hoewel Gent dankzij het Grootstedenbeleid heel wat kon

bewerkstelligen, waren er beperkingen. Het Grootsteden-

beleid werkte met een systeem van jaarcontracten waarbij

de middelen tijdens het refertejaar zelf moesten worden

vastgelegd, wat werken op langere termijn moeilijk maakte.

Bovendien moest elke wijziging in het plan goedgekeurd

worden door zowel de federale regering als de gemeente-

raad. Vanaf 2005 verliet de federale overheid die manier

van werken om over te stappen op een langetermijnwerking.

De steden konden een meerjarenplan 2005–2007 indienen

rond drie strategische doelen: een geïntegreerde wijkont-

wikkeling, versterken van de sociale cohesie en een gezonde

stad in een gezonde omgeving. Voor die drie jaar kreeg de

Stad Gent 15.468.027 euro dat zij onder meer gebruikte

voor de heraanleg van straten, nieuwe wijkparken en strate-

gische aankopen voor stadsvernieuwingsprojecten.

Stadsbrede subsidies: het federaal grootstedenbeleid 3

Het Huisvestingscontract 2005-2007

In 2004 nam de federale overheid een tweede initiatief om

de leefbaarheid in de grote steden te verbeteren: het fede-

raal Grootstedenbeleid Huisvesting. Hiermee had de over-

heid vier doelstellingen voor ogen:

» het aantal kwalitatieve huurwoningen verhogen,

» voor jongeren en gezinnen met een laag of middelgroot

inkomen gemakkelijker maken om een woning te

verwerven,

» de huisjesmelkerij, leegstand en ongezonde woningen

bestrijden,

» achtergestelde groepen via huisvesting herintegreren.

Aan de betrokken steden werd gevraagd een meerjaren-

plan in te dienen voor de periode 2005–2007. De Stad Gent

stelde in april 2005 een longlist van mogelijke projecten

op. Al in mei 2005 werd die uitgedund tot een shortlist, die

voorgelegd werd aan de federale overheid. Die keurde in

juni 2005 de plannen goed. Hieruit resulteerde een beleids-

overeenkomst tussen de Stad Gent en de federale overheid,

die in oktober 2005 door beide partijen werd goedgekeurd.

Voor het huisvestingscontract kreeg Gent in die eerste drie

jaar in totaal 9.203.523 euro. Deze middelen werden onder

meer gebruikt voor een bouwblokrenovatie in de Dampoort-

wijk en een kavelproject met als doel jonge gezinnen in de

stad te houden.

4

Die kernachtige missie werd in vijf hoofdstrategische doel-

stellingen uitgewerkt.

1. Kennis, innovatie en creativiteit: in 2020 is Gent

internationaal erkend als centrum voor vernieuwing en

experimenten en is Gent een voortrekker in de evolutie

naar een lerende en creatieve samenleving.

2. Sociale duurzaamheid: we willen een stad waarin elke

Gentenaar toegang heeft tot alles wat de samenleving

te bieden heeft. Niemand mag worden uitgesloten.

Iedereen moet gelijke toegang krijgen tot kwaliteitsvol

leven, wonen, werken en onderwijs.

3. Economische duurzaamheid: Gent moet in 2020 een

Europese centrumstad zijn met een dynamische,

vernieuwende en erg verscheiden economie, met meer

en betere jobs voor iedereen en met de zeehaven

als Vlaamse poort op de wereld, gedreven door

partnerschappen die mensen, middelen en ideeën

samenbrengen.

4. Ecologische duurzaamheid: tegen 2020 biedt Gent haar

inwoners een gezonde en kwaliteitsvolle leefomgeving,

en helpt ze de inwoners om de milieuschade die

ze veroorzaken zoveel mogelijk te vermijden of te

compenseren.

5. Communicatie en inspraak: in 2020 is de inspraak in de

besluitvormingsprocessen maximaal georganiseerd.

Een belangrijke voorwaarde om dat te bereiken is een

op maat gesneden en doelmatige communicatie.

Elk stadsdepartement kreeg als opdracht deze hoofdstrate-

gische doelstellingen te vertalen in eigen doelen en taken.

Daarnaast zette het stadsbestuur de hoofdstrategische

doelstellingen om in een aantal strategische programma’s.

Die zorgen voor een geïntegreerde uitwerking (en opvol-

ging) van een thematische of een territoriale strategie die

een beleidsdomein overstijgt en noodzakelijk is voor de

realisatie van de missie. Wanneer de federale, Vlaamse of

Europese overheden subsidies verstrekten, wordt nagegaan

of die bijdragen tot de realisatie van die hoofdstrategische

doelstellingen.

Daarnaast waren er de grote stadsvernieuwingsprojec-

ten zoals ‘Zuurstof voor de Brugse Poort’ en ‘Bruggen naar

Rabot’ die al een tijdje liepen. Om dit alles te kunnen realise-

ren zette de Stad Gent de subsidies geconcentreerd in voor

die projecten, zowel die van de federale overheid, als die van

de Europese en Vlaamse overheden.

de gentse aanpak

Tijdens die periode 2005-2007 ging de Stad Gent de mid-

delen van het federaal Grootstedenbeleid en het federaal

Grootstedenbeleid Huisvesting geïntegreerd inzetten. Het

fundament van haar beleid was de in 2003 opgestarte

‘gebiedsgerichte werking’. Gent werd in organisch samen-

horende stukjes verdeeld (meestal de wijk), vervolgens werd

voor elk van de gebieden een eigen, alomvattend plan uit-

gewerkt en werd de burger nauw bij het beleid betrokken.

Dit vertaalde zich in december 2006 in 25 wijkprogramma’s,

waaraan doelstellingen waren verbonden die binnen de vijf

jaar gerealiseerd moesten zijn.

In 2007 formuleerde het nieuwe College van Burge-

meester en Schepenen samen met de stadsadministratie

een nieuwe missie voor de stad. De visie op wat de stad in

2020 zou moeten zijn, werd kernachtig verwoord: ‘Gent, een

scheppende stad, die door een doorgedreven bundeling van

alle creatieve krachten een voortrekkersrol speelt bij de ont-

wikkeling van een duurzame, solidaire en open samenleving’.


2009: duurzame stad

Ook in 2008 bleven de steden lang in onzekerheid over de

toekomst van het Grootstedenbeleid. Pas eind december

2008 kwam het verlossende woord: er kwam een nieuw

contract waarin de overeenkomsten Grootstedenbeleid

en Grootstedenbeleid Huisvesting werden samengevoegd

onder de nieuwe noemer ‘Duurzame Stad’. De federale over-

heid schoof hierbij drie prioriteiten naar voren:

» de sociale cohesie van de probleemwijken bevorderen

door het versterken van hun identiteit via inspanningen

op het vlak van samenhang, interacties en

toegankelijkheid,

» bijdragen tot het verkleinen van de ecologische

voetafdruk van de steden,

» de uitstraling en de interactie van de steden

bevorderen.

De steden kregen als opdracht zelf de operationele doel-

stellingen in te vullen. Als een stad binnen een prioriteit

geen projecten wou indienen, moest die dat motiveren.

Het moest ook snel gebeuren: tegen begin februari 2009

werd de lijst van projecten verwacht. In april 2009 werd het

contract voor tien projecten zowel door de gemeenteraad

als door de ministerraad goedgekeurd. Voor 2009 kreeg

Gent 8.334.690 euro subsidie. In het contract 2009 trok de

Stad Gent de lijn uit het verleden door: de middelen wer-

den geconcentreerd ingezet voor ambitieuze stadsvernieu-

wingsprojecten in de negentiende-eeuwse gordel.

2007: onzekerHeid over Het federaal grootstedenbeleid

Tijdens de aanslepende regeringsvorming in 2007 heerste

onduidelijkheid over het lot van het federaal Grootstedenbe-

leid. Eind 2007 verlengde de federale regering van lopende

zaken de beide contracten eerst met een half jaar, daarna

nog eens met een half jaar. De beleidsovereenkomsten 2005–

2007 kregen een addendum waarin het accent op de voort-

zetting van de lopende projecten lag. Er was m.a.w. slechts

minimale ruimte voor het nemen van nieuwe initiatieven

of de introductie van nieuwe operationele doelen. In 2008

kreeg Gent 5.165.009 euro in het kader van het stadscon-

tract en 3.067.841 euro in dat van het huisvestingscontract.

© S

hu

tte

rsto

ck

6

2011: Het scenario HerHaalt zicH

De federale overheid verlengde op de laatste werkdag van

2010 het contract Duurzame Stad voor een periode van zes

maanden en trok hiervoor de helft van het budget 2010 uit

of 3.638.686 euro. Opnieuw konden enkel de lopende pro-

jecten worden verlengd. Daarnaast werden de projecten

in drie categorieën verdeeld: de zuiver federale, de zuiver

regionale en de gemengde. Inspectie Financiën bepaalde

onder welke noemer een project viel. Terzelfdertijd besliste

de ministerraad dat als er een verlenging zou komen voor

het tweede semester 2011 enkel de zuiver federale projec-

ten nog gesubsidieerd zouden worden. Regionale projecten

of projecten die onder gewest- of gemeenschapsbevoegd-

heid vielen, kwamen niet voor verlenging in aanmerking. De

gemengde projecten konden verlengd worden mits er een

samenwerkingsovereenkomst tussen de federale overheid

en de 3 gewesten werd afgesloten. Dat gebeurde op 10 mei

2011.

Toen Duurzame Stad in het tweede semester van

2011 voor een half jaar werd verlengd, had dat voor Gent

zware gevolgen. Twee als zuiver regionale projecten bestem-

pelde projecten kregen geen subsidie meer. Concreet ging

het om de projecten Ontwikkeling van de Wiedauwkaai/

Wondelgemse Meersen (inclusief de ontwikkelingen op de

UCO site) en De Expeditie. Dit betekende voor Stad Gent een

verlies van meer dan 2 miljoen euro voor de tweede helft

van 2011.

2010: op de valreep duidelijkHeid

Eind 2009 was de situatie weer onduidelijk. Aanvankelijk

besloot de federale regering in december 2009 om voor

Duurzame Stad 67 miljoen euro voor 2010 te voorzien – te

verdelen over zeven Brusselse gemeenten, vijf Vlaamse

en vijf Waalse steden - en nog eens hetzelfde bedrag voor

2011. Op aandringen van de bevoegde minister voegde de

Stad Gent nog twee nieuwe projecten rond duurzaamheid

toe. Met het project ‘Gent duurzaam aan de slag’ wou het

stadsbestuur actief het energieverbruik van de hele stad

beperken, met als ultiem doel een klimaatneutrale stad. Het

tweede project was de verdere renovatie van het Lousbergs-

gebouw met onder meer nieuwe lokalen voor de vzw Jong,

Chiro en het buurtwerk, naast een polivalente feestzaal.

Helaas, door de aanslepende communautaire onderhan-

delingen bleef een goedkeuring door de ministerraad uit.

En toen de federale regering in het voorjaar van 2010 viel,

werd het grootstedenbeleid een lopende zaak. Uiteindelijk

besloot de regering in mei 2010 om alle lopende projec-

ten uit het contract 2009 met zes maanden te verlengen.

Nieuwe initiatieven werden niet erkend en daarom moest de

Stad Gent haar twee nieuwe initiatieven rond duurzaamheid

schrappen.

In juni 2010 kwam er nog eens een verlenging van zes

maanden. De federale overheid gaf Gent in 2010 7.277.371

euro, meer dan een miljoen minder dan het vorige jaar door

het schrappen van die twee nieuwe initiatieven. De Stad

Gent optimaliseerde het plan en voerde een aantal aanpas-

singen door. De belangrijkste was dat de subsidies van Duur-

zame Stad hoofdzakelijk voor investeringen zouden worden

gebruikt.


Deel 2:

De tien projecten van 2009-2011

De Stad Gent heeft bij de start van Duurzame Stad in 2009

tien projecten vastgelegd. Bij de verlenging van 2010 en 2011

werden de plannen geactualiseerd en die wijzigingen wer-

den telkens opgenomen in een addendum bij het contract

tussen de Stad Gent en de federale overheid. Bij de beschrij-

ving van de projecten hierna wordt rekening gehouden met

de aanpassingen die in de voorbije jaren zijn uitgevoerd.

Hieronder vindt u de beschrijving van elk project, waarbij

dezelfde structuur wordt gevolgd. Eerst geven we aan welke

doelstelling de Stad Gent heeft met het project. Vervolgens

beschrijven we het project, waarna de eerder technische

informatie volgt: de strategische doelstellingen van de fede-

rale overheid die met het project beoogd worden, het pro-

jectbudget van 2009, 2010 en 2010, en – waar van toepas-

sing – een lijst van partners en cofinanciers.

8

een isolatienorm van E30-40 was bij deze renovaties helaas

vrijwel onhaalbaar, daarom streefde men de E60-norm na.

Met de latere budgetten van Duurzame Stad is verderge-

gaan met de renovatie van het appartementenblok.

Oorspronkelijk werden de appartementen beheerd

door de Stad Gent. Nadat drie Gentse sociale huisvestings-

maatschappijen tot WoninGent waren gefuseerd, werden de

gerenoveerde appartementen ingebracht in natura tegen

aandelen. De appartementen die nog niet gerenoveerd

waren, werden ingebracht in natura - met aandelenver-

goeding - met als bijzondere voorwaarde de ‘uitgestelde

inbreng’ tot na de renovatie van de woningen.

Project 1

renovatie van stadswoningen (new orleansstraat – marseillestraat)

Doelstelling

Het aantal kwaliteitsvolle woningen verhogen.

Beschrijving van het project

Muide-Meulestede is een dichtbevolkte en levendige wijk met

een actief verenigingsleven. De voorbije jaren heeft Gent

fors in de wijk geïnvesteerd, met als resultaat onder meer

een sociocultureel centrum en een lokaal dienstencentrum.

Daarnaast heeft de Stad Gent gekozen voor grootschalige

woningrenovatie waarbij veel aandacht wordt besteed aan

de isolatie. In de wijk zijn heel wat sociale woningen en

de kwaliteit ervan is in de voorbije jaren steeds gedaald.

Daarom zijn er ingrepen nodig op het gebied van energiebe-

sparing met als effect een verlaging van de woonkost en een

verhoging van de levensstandaard voor de bewoners.

Het project in de New Orleansstraat en Marseil-

lestraat heeft betrekking op een woningblok van 230 appar-

tementen bestemd voor sociale huurders. In een eerste fase

werden met subsidies van het Grootstedenbeleid Huisves-

ting 2005-2008 44 appartementen volledig gerenoveerd.

Met het budget van 2009 kregen nog eens 14 appartemen-

ten een grondige opknapbeurt waarbij niet alleen het dak

maar ook de gevels werden geïsoleerd. Passiefbouw met


technische fiche

Strategische doelstellingen federale overheidStrategische doelstelling 1: de sociale cohesie van de probleemwijken bevorderen via initiatieven die hun identiteit, samenhang,

interacties en toegankelijkheid versterken.

Strategische doelstelling 2: bijdrage tot de verkleining van de ecologische afdruk van de steden.

Projectbudget

2009 2010 2011 Totaal

Personeel € 0 € 0 € 0 0

Werkingskosten € 0 € 0 € 0 0

Investeringen € 940.000 € 1.200.000 € 1.200.000 3.340.000

Totaal € 940.000 € 1.200.000 € 1.200.000 3.340.000

CofinancieringenStad Gent

10

Expeditie daar de nodige cultuurinfrastructuur gebouwd.

Daar kunnen de artiesten repeteren, monteren, studeren en

administreren. Er is ook een presentatieplatform voor the-

aterstukken, mediapresentaties, workshops en vormingen.

Vijf organisaties hebben bij De Expeditie hun onderkomen:

het theatergezelschap Cie Cecilia, het Vlaams Centrum voor

Circuskunsten, Jeugd & Stad, Victoria Deluxe en MiramirO.

Ook andere organisaties en artiesten kunnen bij De

Expeditie een tijdelijk onderkomen vinden. De Expeditie sti-

muleert de samenwerking tussen de artiesten om zo syner-

gieën en schaaleffecten te realiseren op administratief-

zakelijk, technisch of artistiek vlak.

De Expeditie is verder een ontmoetingsplek voor buurt-

bewoners en artiesten/organisaties.

De vzw betrekt de buurt bij haar activiteiten om de sociale

cohesie te versterken.

De praktische realisatie verliep in schuifjes. In 2009 waren

de ruimtes casco afgewerkt en was het buitenschrijnwerk op

de gelijkvloerse verdieping volledig vernieuwd. Dankzij de

middelen van Duurzame Stad konden er dat jaar kantoren

en een kleinere repetitieruimte van 15 op 12 meter worden

Project 2

de expeditie vzw

Doelstellingen

Hoofddoelstelling is een leegstaand industrieel gebouw om

te vormen tot een cultureel bedrijvencentrum. Daarnaast

wordt het ook een ontmoetingsplaats voor de buurt en een

plaats om voorstellingen op te voeren, voor repetitie en

voor artistieke creaties.


In de wijk Sluizeken-Tolhuis-Ham ligt een grote industriële

site van meer dan 12 ha. Vroeger zat hier ACEC maar na het

vertrek van het bedrijf stonden de gebouwen leeg. Voor de

herontwikkeling van de site schetste de Stad Gent het kader:

hier zou een groot stedelijk project komen met kantoren,

woningen, handelspanden, recreatie- en cultuurinfrastruc-

tuur. Het nieuwe wijkdeel vormt een

scharnier tussen twee stadsdelen die nauwelijks met elkaar

verbonden zijn. De eigenlijke ontwikkeling gebeurde door de

private partner Vastgoed Dok Noord.

De Expeditie vzw heeft dankzij een langlopend huurcon-

tract met de projectontwikkelaar (dat binnenkort in een erf-

pachtovereenkomst zal worden omgezet) een vaste stek op

de ACEC-site gevonden. Omdat er in Gent een groot gebrek

aan productieateliers voor de culturele sector was, heeft De


afgewerkt. De oude vloer van de grote repetitieruimte (27

op 12 meter) werd vervangen door een betonvloer. Op de

eerste en tweede verdieping werd begonnen met de ver-

nieuwing van het buitenschrijnwerk.

In 2010 werd gestart met de installatie van een HVAC-

installatie (Heating, Ventilation, Airconditioning, Cooling).

Het jaar daarop kwam de afwerking van de kantoren op de

eerste en tweede verdieping aan de beurt. Zoals hierboven

al werd gemeld, kreeg De Expeditie in de eerste helft van

2011 nog een beperkte subsidie van Duurzame Stad.

technische fiche



Strategische doelstelling 3: de uitstraling van en de interactie tussen de steden bevorderen.

Projectbudget

2009 2010 2011 Totaal

Personeel € 0 € 0 € 0 0


Investeringen € 88.000 € 88.000 €44.000 220.000

Totaal € 88.000 € 88.000 € 44.000 220.000

PartnersVlaams centrum voor de Circuskunsten vzw

CofinancieringenEFRO – Doelstelling 2 | Vlaanderen (Fonds voor Culturele Infrastructuur) | Provincie Oost-Vlaanderen | Stad Gent

© M

aa

rte

n V

erh

els

t –

Cir

cusc

en

tru

m v

zw

12

van opvangstructuur. Vanaf 2010 werden de personeelskos-

ten van de veldwerkers via het reguliere budget betaald.

coörDinatie

De laatste jaren is het federale asielbeleid vaak gewijzigd

met als gevolg nieuwe procedures, nieuwe opvangmoda-

liteiten en nieuwe instructies voor de toepassing van de

asielwetgeving. Men moet voortdurend alert zijn voor wij-

zigingen en een structuur hebben voor de implementatie

en de opvolging van de aangepaste regels. Die kennis wordt

op verschillende manier verspreid. De medewerkers onder-

steunen de lokale beleidsmakers, zij publiceren elke trimes-

ter een nieuwsbrief voor de buurt en voor de partners, ze

organiseren vormings- en informatiesessies, zij zorgen voor

een up-to-date website en zij zitten in verschillende overleg-

organen, zoals die over gezondheid en huisvesting van de

asielzoekers.

velDwerk

Asielzoekers en nieuwkomers zijn onvoldoende op de hoogte

van onze wetten, regels, gebruiken en gewoonten. De taal-

barrière en eventuele andere culturele verschillen zorgen er

voor dat rechtstreekse communicatie tussen de oorspron-

kelijke buurtbewoners en de nieuwkomers moeizaam ver-

loopt. Hierdoor komt de onderlinge verstandhouding onder

druk. Via straathoekwerk probeert men enerzijds de inter-

culturele communicatie te verbeteren en anderzijds zicht te

krijgen op de meest kwetsbare groepen en hen extra onder-

steuning bieden als zij daar nood aan hebben.

In de voorbije jaren zijn de veldwerkers binnen de dienst

straathoekwerk van de Stad Gent geïntegreerd. Hun doel-

groep is veranderd: Bulgaren en Romazigeuners die in de

voorbije jaren in grote groepen naar Gent zijn afgezakt.

De focus blijft liggen op de meest kwetsbare individuen

en gezinnen. Daarnaast kunnen bereikte doelgroepen blij-

ven rekenen op ondersteuning, bijvoorbeeld voor tijdelijke

huisvesting.

Straathoekwerkers komen te weten wat er leeft dankzij

een goed uitgebouwd netwerk. In de wijk Brugse Poort is

zo’n netwerk operationeel waarbij vooral gebruik gemaakt

wordt van ontmoetingsplaatsen als cafés en vzw’s. Bij

de nieuwe Europeanen werkt dat systeem echter niet en

Project 3

lokaal asielbeleid

Doelstelling

De integratie van nieuwe bewoners bevorderen.


Waar verschillende bevolkingsgroepen samenleven, kun-

nen er misverstanden, spanningen of wrijvingen ontstaan.

Met haar lokaal asielbeleid wil de Stad Gent de leefbaarheid

en de sociale cohesie in die wijken vergroten en eventuele

onveiligheidsgevoelens wegwerken.

Aanvankelijk werden de middelen van Duurzame Stad bij

drie acties gebruikt: coördinatie, veldwerk en de renovatie


daarom werd een andere methodiek toegepast. Uit het

vreemdelingen- en wachtregister worden lijsten van nieuwe

Europeanen gehaald en de straathoekwerkers spreken hen

persoonlijk aan. Ze zijn ook vaker fysiek aanwezig in de wijk,

waardoor hun bekendheid vergroot en de kans groter is dat

ze een aanspreekpunt worden.

renovatie

Het grootste deel van de asielzoekers, vluchtelingen en

vreemdelingen wonen in de Gentse negentiende-eeuwse

gordel. Vaak komen ze terecht in woningen die ondermaats,

onhygiënisch, ongezond en zelfs gevaarlijk zijn. De overheid

kan die woningen ongeschikt of onbewoonbaar verklaren,

maar dan moet er voor de bewoners tussentijdse opvang

zijn. Slachtoffers van huisjesmelkers zitten in een gelijkaar-

dige situatie. Om dit te verhelpen werd in 2004 het stede-

lijk opvanginitiatief asielzoekers Verapa opgericht. In 2009

was duidelijk dat de bestaande capaciteit ontoereikend was.

Dankzij de steun van onder meer Duurzame Stad konden

een aantal renovatiewerken worden uitgevoerd.

technische fiche



Projectbudget

2009 2010 2011 Totaal

Personeel € 268.605 € 100.000 € 100.000 468.605


Investeringen € 411.070 € 0 € 0 411.070

Totaal € 682.485 € 100.000 € 100.000 882.485

PartnersStraathoekwerk Stad Gent, Stedelijke integratiedienst, ING, Transithuis, Verenigingen waar Amen het Woord Nemen, Krasdiensten,

Dienst Vreemdelingen, OCMW, Bijstandsteam CAW Artevelde, Samenlevingsopbouw, Kind en Gezin, Fedasil, Integratiedienst en Dienst

Huisvesting Stad Gent, Cel Meprosch (Lokale Politie) , Vlaamse Wooninspectie, Oriëntatiepunt Gezondheidszorg Oost-Vlaanderen, Odice

(Oost-Vlaams diversiteitscentrum), Dienst Bouwprojecten Stad Gent, …

CofinancieringenEFRO – Doelstelling 2 | Stad Gent

14

de aankoop van het oude fabrieksgebouw Nieuwe Molens en

de realisatie van 22 woningen in het gebouw.

De volgende stap in het project is de ontwikkeling van de

Gasmetersite, een sterk verontreinigde ‘brownfield’ van 7 ha

aan de Gasmeterlaan. Op de plaats waar vroeger de stads-

gasfabriek stond, heeft de Stad Gent een nieuwe wijk voor-

zien met 50 tot 60.000 m2 voor woningen, 5.000 m2 voor

kantoren en 5.000 m2 voor handelsactiviteiten. Er komt heel

wat openbaar groen en de beschermde gashouders zullen

in het geheel worden geïntegreerd. De Stad wil het project

zo duurzaam mogelijk aanpakken en hanteert daarom een

duurzaamheidsmeter die speciaal voor stadsontwikkelings-

projecten is opgesteld. De nieuwe wijk wordt toonaangevend:

bij 40% van de woningen wordt passiefbouw toegepast, bij

de andere laagenergiebouw. Het gebruik van hernieuwbare

energie wordt in deze wijk de norm. Twintig procent van de

huizen zullen sociale woningen zijn en nog eens twintig pro-

cent bestemd voor mensen met een bescheiden inkomen.

Het acute probleem is dat de bodem en het grondwater

door de jarenlange industriële activiteit verontreinigd zijn.

Daarom is de allereerste stap in de herontwikkeling een

grondige sanering om risico’s voor de toekomstige bewo-

ners en gebruikers te vermijden. Met de subsidies van Duur-

zame Stad wordt vooral de voorbereiding van het dossier

betaald.

Project 4

bruggen naar rabot: Herontwikkeling gasmetersite

Doelstellingen

Het doel van het stadsvernieuwingsproject ‘Bruggen naar

Rabot’, dat uit 17 deelprojecten bestaat, is de wijken Rabot

en Blaisant weer te doen aansluiten bij de stad, zoals dit het

geval was ten tijde van de exploitatie van het Rabotstation

en de stadsgassite. Het is de ambitie van de stad om deze

aansluiting te realiseren en daarbij de eigenheid van de wijk

te versterken, met oog voor de aanwezige opportuniteiten

zoals de ligging in nabijheid van het stadscentrum, het water,

belangrijke verkeersaders van verschillende niveaus, de

aanwezigheid van ongebruikte open ruimte en leegstaande

industriële panden… Bij de aanpak van het project is even-

wichtig ingezet op de drie pijlers van stadsvernieuwing: de

sociaal-culturele, de economische en de ruimtelijk-fysieke.


In het verleden werden met subsidies van het federale

Grootstedenbeleid al een aantal deelprojecten gerealiseerd,

zoals de buurtgerichte lagere school Mandala, het jeugdont-

moetingscentrum (JOC) Minus One, de aanleg van een park,


» het inhuren van externe partners die op diverse

vlakken ondersteuning konden bieden: bodemsanering

(VITO), juridisch, verzekeringen, een realiteitstoets, de

vergoeding voor externe leden van de jury en voor die

van de externe leden van het kwaliteitsteam.

Dankzij de inbreng van Duurzame Stad konden drie dee-

laspecten van het deelproject Gasmetersite gerealiseerd

worden:

» de voorbereiding van de herinrichting van de

Gasmetersite, onder meer door de aankoop van twee

woningen,

» het opzetten van een evenwichtige pps-formule. Om de

geschikte private partner te vinden, is een procedure

vastgelegd,

technische fiche



Projectbudget

2009 2010 2011 Totaal

Personeel € 0 € 0 € 0 0


Investeringen w 804.000 € 0 € 0 804.000

Totaal € 804.000 € 0 € 0 804.000

PartnersDe private partner in de PPS-constructie.

Verschillende doelgroepen: projectdoelgroepen, geografisch gebonden doelgroepen (zoals bewoners, handelaars en middenstand,

dekenij en bedrijven), niet-geografisch gebonden doelgroepen (promotoren, adviesraden, actiegroepen) en toekomstige doelgroepen,

toekomstige bewoners, handelaars, middenstand, dekenij, bedrijven, bedrijvenfederaties.

CofinancieringenEFRO – Doelstelling 2 | Vlaanderen (Stadsvernieuwingsfonds) | Stad Gent

16

Het gebied heeft een groot educatief potentieel, vandaar

dat er heel wat activiteiten zijn gepland om rond ecologische

vraagstukken te sensibiliseren. Er komen ook een aantal

informatiepunten over het gebied en de Stad zal de huidige

volkstuintjes uitbreiden.

Een ander kernidee bij de ontwikkeling van het gebied

is de participatie van buurtbewoners, scholen en verenigin-

gen aan het beheer ervan. Vanaf maart 2009 is een begelei-

dingscommissie regelmatig samengekomen om de Stad te

begeleiden bij de realisatie van de groenpool.

technische fiche

Strategische doelstellingen federale overheidStrategische doelstelling 1: de sociale cohesie van de

probleemwijken bevorderen via initiatieven die hun identiteit,

samenhang, interacties en toegankelijkheid versterken.

Strategische doelstelling 2 : bijdragen tot de verkleining van de

ecologische voetafdruk van de steden

Projectbudget

2009 2010 2011 Totaal

Personeel € 0 € 0 € 0 0


Investeringen € 345.215 € 0 € 0 345.215

Totaal € 345.215 € 0 € 0 345.215

PartnersDiverse interne diensten.

Externe partners: Agentschap voor Natuur en Bos, Agentschap

R-O Vlaanderen, Onroerend Erfgoed Oost-Vlaanderen,

Administratie Wegen en Verkeer, Waterwegen en Zeekanaal

nv, afdeling Zeekanaal, Provincie Oost-Vlaanderen, Openbare

Afvalstoffenmaatschappij, De Lijn, Schelde-Landschapspark.

CofinancieringenVlaanderen (MINA-subsidies voor de aankoop van gronden

in het kader van de samenwerkingsovereenkomst ‘Cluster

“natuurlijke entiteiten”’).

Project 5

gentbrugse meersen

Doelstellingen

De verdere ontwikkeling van de groenpool de Gentbrugse

Meersen door:

» de aankoop van het zuidelijk deel van de meersen,

» de aankoop van het noordelijk deel van het bos,

» de onteigening van de resterende percelen in het

zuidelijk deel van de meersen,

» de indiening van de bouwaanvraag en de aanbesteding

voor de definitieve inrichting van het heempark en de

toegangszone,

» de inrichting van de toegangszone,

» de opmaak van het beheersplan van het zuidelijk deel.


De Stad Gent heeft nood aan meer groene ruimte en daarom

is zij overgegaan tot de stapsgewijze aankoop van de Gent-

brugse Meersen, gelegen in de deelgemeente Gentbrugge.

Bedoeling is om dit gebied van 272 ha in te richten als

natuur- en bosgebied waarvan zoveel mogelijk mensen kun-

nen genieten. De ontwikkeling ervan heeft een duidelijk eco-

logische inslag: het groen moet niet alleen de mensen maar

ook het klimaat ten goede komen.


leiding minder uitgebreid: de woningen werden gescreend

en enkel kwetsbare groepen kregen praktisch en financi-

ele ondersteuning bij een renovatie. Er is een lokaal loket

‘WoonZorg Ledeberg’ opgericht dat bewoners informa-

tie en advies geeft om de woonkwaliteit te verhogen. Het

loket informeert ook over subsidies en volgt de aanvragen

mee op. Jaarlijks wordt ook een woonbeurs georganiseerd

waarop eigenaars en huurders binnen het projectgebied van

‘Ledeberg leeft’ meer te weten kunnen komen over premies,

subsidies en organisaties die kunnen helpen bij de kwali-

teitsverbetering van hun woning.

Bij de renovatie lag de nadruk op rationeel energie- en

waterverbruik. Partner daarbij werd REGent vzw. In 2009

kon de Stad Gent dankzij Duurzame Stad 200.000 euro aan

premies aan verbouwers uitkeren, in 2010 was dat 100.000

euro. Om in aanmerking te komen moesten kandidaten aan

dezelfde voorwaarden voldoen als die voor de Vlaamse

renovatiepremie. Tegenover die premie stond wel dat de

verbouwingen aan een aantal eisen i.v.m. duurzaamheid

moesten voldoen. Voor grotere verbouwingen moedigde de

Stad de bewoners aan om met een architect in zee te gaan.

Groene sproeten

Ledeberg heeft relatief weinig groene plekken en weinig ont-

moetingsplaatsen. Met ‘Groene sproeten’ wil de Stad daarin

voorzien, op strategische locaties, gelijkmatig over de wijk

verdeeld. Soms worden verouderde woningen vervangen

door exemplarische nieuwbouw, soms wordt het openbaar

domein uitgebreid met ontmoetingsplaatsen en groen, en

soms worden beide gecombineerd. Bovendien zijn er een

aantal nieuwe doorsteken voor zacht verkeer gerealiseerd.

Met het geld van Duurzame Stad zijn een aantal panden

aangekocht om de ruimte daarvoor te creëren.

Welzijnsknoop

In Ledeberg liggen de publieke voorzieningen verspreid en

sommige diensten ontbreken gewoon. Om dat op te los-

Project 6

‘ledeberg leeft’

Doelstellingen

In Gent lopen drie grote stadsvernieuwingsprojecten:

‘Zuurstof voor de Brugse Poort’, ‘Bruggen naar Rabot’ en

‘Ledeberg leeft’. Dit laatste project situeert zich in de deel-

gemeente Ledeberg. De Stad Gent heeft zes doelstellingen

voor Ledeberg: meer en mooier groen, hogere woonkwa-

liteit, vlotter en veiliger verkeer, vernieuwde toegangen,

meer en actievere dienstverlening en meer ruimte voor ont-

moeten. Dankzij een gerichte aanpak en strategisch denken

is een concreet actieplan voor de komende jaren uitgewerkt

waarin vermeld staat wie binnen elk deelproject welke taak

op zich neemt. Bovendien bevat het actieplan een gedetail-

leerde kostenraming en een overzicht van wie voor welke

kosten instaat. Voor de periode 2009-2012 heeft de Stad

Gent zelf 25 miljoen euro uitgetrokken.


Vanuit het Grootstedenbeleid wordt een aantal van deze

doelstellingen mee ondersteund: de herinrichting van de

wijk door de het stimuleren van renovaties, het realiseren

van ‘Groene Sproeten’ en het verbeteren van het aanbod

van overheidsdiensten met de Welzijnsknoop.

Bouwblokrenovatie

Tijdens het programma Grootstedenbeleid Huisvesting

2005-2008 had de Stad Gent van de federale overheid

325.000 euro gekregen voor het bouwblokrenovatieproject

in de Dampoortwijk. Toen werden een zeventigtal wonin-

gen in acht straten gerenoveerd met veel aandacht voor

energie-efficiëntie en woonkwaliteit. Het bijzondere aan dit

project was de aanpak: de aankoop van materiaal kon collec-

tief gebeuren, de werken werden gebundeld en de bewoners

kregen advies over subsidies. Het gevolg was dat de bewo-

ners voor hetzelfde geld veel meer gerealiseerd kregen.

Achteraf werd het project zeer positief geëvalueerd.

Dit systeem werd in een gewijzigde vorm toegepast in

Ledeberg. Het gebied was ruimer: een hele wijk i.p.v. een

bouwblok. Aan de andere kant was de persoonlijke bege-

18

kantooruren kunnen gebruiken. Om dit te realiseren heeft

de Stad Gent dankzij Duurzame Stad en het Doelstelling-

2-programma voor meer dan zeven miljoen euro aan huizen

gekocht om daar – na sloop – de Welzijnsknoop te kunnen

bouwen.

sen is de Welzijnsknoop voorzien: één gebouw dat onder-

dak zal bieden aan onder meer een OCMW-welzijnsbureau

en -dienstencentrum, een woonloket, een consultatiebu-

reau van Kind & Gezin, een sociaal restaurant en het jeugd-

werk. De buurtbewoners zullen de vergaderruimtes na de

technische fiche



Strategische doelstelling 2 : bijdragen tot de verkleining van de ecologische voetafdruk van de steden..

Projectbudget

2009 2010 2011 Totaal

Personeel € 0 € 0 € 0 0


Investeringen € 2.516.653 € 1.329.780 € 1.329.780 5.176.212

Totaal € 2.516.653 € 1.329.780 € 1.329.780 5.176.212

PartnersVoor de premies woonkwaliteit: REGent

Voor de Welzijnsknoop: OCMW Gent (Welzijnsbureau Ledeberg-Gentbrugge, Lokaal Dienstencentrum, Woonzorgzone Ledeberg), vzw

Jong, Kind en Gezin

Voor de ‘groene sproeten’: AG SOB

CofinancieringenEFRO – Doelstelling 2 | Vlaanderen (Stadsvernieuwingsfons, Hermesfonds) | OCMW Gent | Stad Gent


ruimte voorzien voor kleinhandel, kantoren, publieke dienst-

verlening en recreatie, maar ook voor een lagere school, een

crèche en een sporthal..

De realisatie van het hele project wordt op tien tot vijf-

tien jaar geschat en bestaat uit talrijke ingrepen. Dankzij

het programma Grootstedenbeleid 2005-2008 konden in

het verleden vier studies voor dit stadsontwerp worden

gefinancierd.


Eén aspect in de realisatie van het project Oude Dokken is

de herinrichting van de open ruimte. Via het programma

Duurzame Stad kon een strategische aankoop worden

gerealiseerd. De voormalige pianowinkel, eigenlijk een oud

industrieel pand, staat pal aan de toegang tot het project-

gebied aan de Dampoort. Het gebouw vormt een obstakel

en daarom besloot de Stad Gent om het aan te kopen. Na de

sloop wordt een betere verbinding tussen de Dampoort en

de Oude Dokken gerealiseerd en zal er veel plaats zijn voor

het openbaar vervoer en voor fiets- en voetpaden.

technische fiche



samenhang, interacties en toegankelijkheid versterken.

Projectbudget

2009 2010 2011 Totaal

Personeel € 0 € 0 € 0 0


Investeringen € 950.000 € 0 € 0 950.000

Totaal € 950.000 € 0 € 0 950.000

PartnersAG SOB (projectleider en uitvoerder project)

Project 7

oude dokken – aankoop pianowinkel

Doelstellingen

De Oude Dokken liggen in het noorden van de stad, in de

buurt van de Dampoort. De drie oudste dokken van Gent –

het Houtdok, Handelsdok en Achterdok – vormen een his-

torische site, die de Stad Gent wil omvormen tot een nieuw

stadsdeel. Het project is een uitgesproken voorbeeld van

stedelijke reconversie van een oud maritiem-industrieel

gebied met een sterke eigenheid naar een volwaardig

gemengd stedelijk gebied.

In april 2004 werd een prijsvraag voor een ontwerp van

de Oude Dokken uitgeschreven en dat werd gewonnen door

het Office for Metropolitan Architecture van de Nederlandse

architect Rem Koolhaas. Het ontwerp van OMA werd gepre-

zen voor zijn heldere stedenbouwkundige ontwikkelings-

strategie. De uitgangspunten van het stadsontwerp zijn een

dwarse geleding van bouwstroken, waardoor meer bewo-

ners van water en groen kunnen genieten, de aanleg van

voldoende en gevarieerde open plekken, parken en pleinen

en de bouw van ‘bakens’ aan de Dampoort en het Houtdok

die als poorten van het projectgebied zullen dienen. Het

gebied is vooral voor wonen bestemd: er komen ongeveer

1.500 nieuwe wooneenheden. Daarnaast is in de plannen

20

venterrein zal 14 ha bedrijfsoppervlakte, 2 ha ontsluitings-

infrastructuur, 2,5 ha openbaar groen en 4,9 ha bestemd

voor natuurontwikkeling langs de rivier Lieve omvatten. Het

bedrijventerrein is bedoeld voor kleine ondernemingen met

een gemiddelde kaveloppervlakte van 2.500 tot 5.000 m2.

De infrastructuurwerken zullen midden 2012 van start gaan.

In 2010 en 2011 werd de aankoop van de Uco-site Maïs-

straat gerealiseerd. De grote troef van deze site van 11 ha

is de centrale ligging. Hier zullen het opleidings- en tewerk-

stellingscentrum (OTC) van het OCMW en vijf sociale econo-

miebedrijven zich vestigen. Het huidige containerpark aan

de Gasmeterlaan komt ook naar de site. Samen stellen zij

een duizendtal werknemers tewerk. Maar de herontwikke-

ling van de site houdt veel meer in. De rivier De Lieve wordt

geherwaardeerd en krijgt een brede groenstrook. Het Balen-

magazijn wordt verbouwd tot een multifunctionele gebouw

met onder meer een bedrijfsrestaurant met afhaalpunt, en

vergader- en opleidingslokalen. De sociale economiebedrij-

ven hebben een engagementsverklaring ondertekend om de

site coöperatief te beheren.

Project 8

ontwikkeling zone wiedauwkaai/wondelgemse meersen

Doelstellingen

Herinrichten van de openbare ruimte door aankoop van

woningen en gronden die in het industriegebied liggen.

Daardoor wordt het gebied beter benut en kan het omge-

vormd worden tot een kwalitatief bedrijventerrein met opti-

male ontsluiting.


Marktonderzoek heeft uitgewezen dat Gent meer bedrijven-

terreinen nodig heeft. Er is vooral vraag naar KMO-grond

voor productie-georiënteerde activiteiten, overdekte klein-

schalige oppervlakte voor open overslag van goederen en

ruimte voor sociaal-economische activiteiten. Met de mid-

delen van het federaal Grootstedenbeleid zijn twee grote

acties op dit gebied mogelijk gemaakt.

In 2009 werden de gronden voor een nieuw bedrijventer-

rein aan de Wondelgemse Meersen aangekocht. Het bedrij-

technische fiche

Strategische doelstellingen federale overheidStrategische doelstelling 3 : de uitstraling van en de interactie tussen de steden bevorderen.

Projectbudget

2009 2010 2011 Totaal

Personeel € 0 € 0 € 0 0


Investeringen € 1.368.528,60 € 4.000.000 € 2.000.000 7.368.528,60

Totaal € 1.368.528,60 € 4.000.000 € 2.000.000 7.368.528,60

PartnersAG SOB (Stadsontwikkelingsbedrijf Gent ) | Stad Gent | OCMW Gent | De Sociale economiebedrijven Ryhove, Ateljee, Labeur, Con Brio en

De Sleutel | Ivago


technische fiche



samenhang, interacties en toegankelijkheid versterken

Projectbudget

2009 2010 2011 Totaal

Personeel € 75.500 € 0 € 0 75.500


Investeringen € 0 € 0 € 0 0

Totaal € 75.500 € 0 € 0 75.500

PartnersPolitie Gent)

Project 9

meproscH

Doelstellingen

Preventief optreden tegen het onveiligheidsgevoel met als

resultaat een meer aangename levensomgeving. Op vier

vlakken wordt gewerkt:

1. een vermindering van het aantal inbreuken op

prostitutie en een daling van de daarmee gepaard

gaande overlast voor de buurt,

2. een vermindering van het aantal gevallen van

huisjesmelkerij via minstens één controle per twee

maanden,

3. het aantal inbreuken tegen de wetgeving op de nacht-

en belwinkels verminderen en de overlast stoppen die

daarmee gepaard gaat,

4. een daling van het aantal schijnhuwelijken.


In dit project gaat de aandacht naar bijzondere doelgroepen

zoals slachtoffers van prostitutie, mensenhandel en schijn-

huwelijken. Via controles op de woon- en verblijfplaatsen

van vreemdelingen wordt nagegaan of zij als huurder niet

worden uitgebuit. Eventuele slachtoffers van deze malafide

praktijk worden begeleid. De Stad Gent organiseert toezicht

op de naleving van de verschillende wetten op nacht- en bel-

winkels. Politiemensen die met een onderzoek naar schijn-

huwelijken zijn belast, krijgen bijstand. Daarnaast werkt het

project aan preventie en bestrijding van gedwongen prosti-

tutie en mensenhandel en het voorkomen van overlast ver-

oorzaakt door prostitutie.

22

technische fiche

Strategische doelstellingen federale overheidStrategische doelstellingen federale overheid

Strategische doelstelling 1: de sociale cohesie van de


samenhang, interacties en toegankelijkheid versterken

Projectbudget

2009 2010 2011 Totaal

Personeel € 0 € 0 € 0 0

Werkingskosten € 433.118 € 429.592 € 429.592 1.292.302


Totaal € 433.118 € 429.592 € 429.592 1.292.302

PartnersTolk- en Vertaalservice Gent vzw is een initiatief van de Stad

Gent in samenwerking met het OCMW, CAW Visserij en CAW

Artevelde.

CofinancieringenDe 10.500 tolken vertaalprestaties worden ook met de

middelen van het Vlaams Stedenfonds gefinancierd. Daarnaast

krijgt de Tolk- en Vertaalservice Gent vzw zelf aanvullende

subsidies van de Vlaamse Gemeenschap (flankerend

onderwijsbeleid & binnenlands bestuur - inburgering) en het

OCMW Gent voor bijkomende prestaties.

Project 10

tolk en vertaalservice gent

Doelstelling

De integratie van nieuwe bewoners bevorderen door inzet

van tolken en vertalers. Het doel is diensten en organisa-

ties beter toegankelijk te maken door te voorzien in sociaal

tolken en vertalingen van een vreemde taal naar het Neder-

lands van officiële documenten die nodig zijn voor de admi-

nistratieve procedures van o.a. de Dienst Burgerzaken.


Een stad heeft informatieplicht ten aanzien van haar bur-

gers, ongeacht hun afkomst of de taal die ze spreken. Om

dat te vergemakkelijken kunnen diensten die werken rond

welzijn, inburgering en integratie een beroep doen op TV

Gent voor sociaal tolken en vertalen. Verder biedt TV Gent

haar know how aan om nieuwe technieken te implemente-

ren. TV Gent hecht daarbij veel belang aan de kwaliteit van

de dienstverlening en van tolken vertaalprestaties.

© T

V G

en

t


coördinatiePolitiek is de burgemeester verantwoordelijk. Ambte-

lijk wordt de coördinatie opgenomen door het de afdeling

Stadsbrede Subsidies van het Departement Strategie en

Coördinatie. De opvolging gebeurt door een begeleidings-

comité met vertegenwoordigers van stadsdiensten, de fede-

rale overheid en het kabinet van de minister van Pensioenen

en Grote Steden.

Projectbudget

2009 2010 2011 Totaal

Personeel € 122.470,40 € 105.000 € 130.000 357.470,40

Werkingskosten € 8720 € 25.000 € 0 33.720


Totaal € 131.190,40 € 130.000 € 130.000 391.190,40

De toekomstVolgens de beleidsnota van de minister bevoegd voor het grootstedenbeleid worden de contracten ‘Duurzame Stad’ verlengd. De centrale doelstelling van deze contracten blijft het bevorderen van de sociale cohesie en maatschappelijke ingetragtie in stedelijke probleemwijken. Wel wordt rekening gehouden met de verschuivingen van de bevoegdheden naar de gewesten.

COLOFON v.u. Burgemeester Daniël Termont, Stadhuis, Botermarkt 1, 9000 Gent | januari 2012

fotografie Stad Gent, tenzij anders vermeld | redactie en vormgeving Magelaan | druk New Goff

24

Stad Gent

Departement Strategie en Coördinatie

Afdeling Beleid, Internationaal en Subsidies

Stadhuis, Botermarkt 1, 9000 Gent

meer weten over de dienstverlening van de stadsdiensten en Het stadsbestuur van gent?Gentinfo 09 210 10 10 of [email protected]

Van maandag tot en met zaterdag, van 8 tot 19 uur.

www.gent.be

de stad gent en het federaal grootstedenbeleid › sites › default › files › page ›...

Documents