gent over morgen - stad gent · 12 gent over morgen 2040 city of people slimme groei in gent de...

1

2040 City of People

Gent Over Morgen

2040 City of People

Gent Over Morgen

INLEIDING 7

Deel 1: Vier toekomstige uitdagingen 10

Gent is superdivers ______________________________________________________________________ 10

Slimme groei in Gent ____________________________________________________________________ 12

Wij, de overheid _________________________________________________________________________ 13

Technologische verandering ______________________________________________________________ 15

Deel 2: Stellingen 18

De Gentenaar is leidend voor het organiseren van onze dienstverlening _______________________ 18

Gent, voorbeeld op vlak van sociale rechtvaardigheid ________________________________________ 18

258.119+ talenten voor Gent ______________________________________________________________ 19

De wijk in de stad _______________________________________________________________________ 19

Elke vierkante meter telt _________________________________________________________________ 20

Wendbare medewerkers maken wendbare organisaties ______________________________________ 21

Gent doet het samen ____________________________________________________________________ 22

Politiek en administratie: de Gentse tandem ________________________________________________ 22

Gent, een goede buur en een verre vriend __________________________________________________ 23

Vegen voor eigen deur en niet morrelen in de marge ________________________________________ 24

Deel 3: Beleidsopties 26

1. Gent, stad van mensen ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 30

1.1. Gelijke Kansen voor iedere Gentenaar ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 31

1.2. Armoede verslaan door uitbreiding van financiële hulp en beter gebruik van rechten _________________________________ 32

1.3. De meest kwetsbare Gentenaren bereiken door geïntegreerd en integraal mobiel en outreachend werken _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 34

1.4. Een goede lichamelijke en geestelijke gezondheid voor iedereen _________________________________________________________________________________________________________ 35

1.5. Integraal wijkgericht werken voor leefbare wijken ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 36

1.6. Dakloosheid structureel bestrijden __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 38

1.7. Het versterken van een evenwichtig veiligheidsbeleid dat inzet op preventie, herstel en handhaving garandeert korte- en langetermijnresultaten ______________________________________________________________________________________________ 39

1.8. Veiligheid en vertrouwen door een versterkte ‘nabije politie’ _______________________________________________________________________________________________________________________ 40

1.9. Een net Gent _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 42

1.10. Brandweer, de drijvende en bindende kracht achter de hulpverlening, rampenbestrijding en crisisbeheersing __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 44

1.11. Evenementenbeleid voor iedereen ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 45

1.12. Gent, stad in beweging ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 46

1.13. Sociale cohesie in een samenleving in superdiversiteit _____________________________________________________________________________________________________________________________________________ 47

1.14. Bevorderen van ontmoeting in de buurt ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 49

1.15. Samen stad maken __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 50

2. Gent, leefbare stad __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 56

2.1. In 2050 is Gent een klimaatstad ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 57

2.2. Gent verbruikt minder energie _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 58

2.3. Gent gaat resoluut voor hernieuwbare energie ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 60

2.4. Gent is tegen 2030 klimaatrobuust _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 61

2.5. Duurzame consumptie en productie maken de klimaatuitdaging tastbaar ___________________________________________________________________________ 63

2.6. Gent werkt aan gezonde lucht en minder lawaai ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 64

2.7. Mobility As A Social Service (MAASS) ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 66

2.8. Mobiliteit als opstap naar levende wijken ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 66

2.9. Het aantal betaalbare huurwoningen in Gent wordt fors uitgebreid _________________________________________________________________________________________________ 68

2.10. Nood aan een kwaliteitsinjectie in het bestaande woningpatrimonium ____________________________________________________________________________________ 69

2.11. Dienstverlening rond woonkwaliteit en duurzaamheid verder integreren ____________________________________________________________________________ 70

2.12. Versterken van de grondpositie voor een sterke stedelijke ontwikkeling _______________________________________________________________________________ 71

2.13. Aangename woonwijken hebben naast voldoende woningen ook voldoende voorzieningen _____________ 72

2.14. Geïntegreerde stadsvernieuwing en met oog voor de potenties van de 20ste eeuwse gordel __________ 73

2.15. De Gentse groenstructuur is zichtbaar gerealiseerd ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 74

3. Gent, talentvolle stad ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 78

3.1. Samen ondernemen _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 79

3.2. Het startersbeleid wordt aangevuld met een sterk groeibeleid voor ondernemingen ____________________________________ 79

3.3. Gent werkt ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 81

3.4. Gent talentregio: skills voor de toekomst _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 82

3.5. Duurzaam onderwijs voor de 21ste eeuw __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 83

3.6. Detecteer, ontwikkel en honoreer de talenten van iedere Gentenaar _____________________________________________________________________________________________ 85

3.7. Ontdek de stad als groeien leerplek __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 85

3.8. Toegankelijk, betaalbaar en inclusief kinderopvang/onderwijs stimuleren ___________________________________________________________________________ 86

3.9. Cultuur verandert saai in boeiend ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 87

4. Gent, wendbare Stad ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 94

4.1. Open en samenwerkende overheid ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 95

4.2. Sterk besturen met straffe medewerkers en sterke politici _____________________________________________________________________________________________________________________________ 96

4.3. Groep Gent werkt samen aan gedeelde beleidsvisie _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 97

4.4. Stadsregionale samenwerking: een noodzaak en een kans voor Gent ________________________________________________________________________________________ 98

4.5. Meer wendbaarheid in onze organisaties _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 100

4.6. De medewerker centraal: focus op talentmanagement en jobcrafting _________________________________________________________________________________________ 101

4.7. De superdiversiteit is meer zichtbaar in onze organisatie _________________________________________________________________________________________________________________________________ 102

4.8. Data als anker voor de Groep Gent __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 103

4.9. Toegankelijke en efficiënte stedelijke dienstverlening en communicatie __________________________________________________________________________________ 104

7

INLEIDING Gent groeit. De stadsvlucht en de daarmee gepaard gaande suburbanisatie lijken de-finitief gestuit. Redenen daarvoor zijn legio: er worden meer Gentenaars geboren dan er sterven, door internationale migratiestromen verwelkomen we nieuwe Gentenaars, jongvolwassenen blijven langer in onze stad wonen, …

Gent trekt aan. Economen verklaren de aantrekkelijkheid van de stad aan de hand van de postindustriële kenniseconomie en het belang van face-to-face contacten, fysieke nabijheid en agglomeratievoordelen. Stedenbouwkundigen wijzen op de kwaliteitsver-betering van de fysieke en sociale omgeving van de stad en anderzijds de toegenomen mogelijkheden om in de stad te blijven wonen.

Maar de aantrekkelijkheid van onze stad heeft ook een keerzijde. Meer Gentenaars betekent ook meer druk op de schaarse ruimte waarop we met meer zullen wonen, werken en beleven. Meer Gentenaars impliceert ook dat de leefbaarheid van onze stad op de proef wordt gesteld. Tot slot, zorgen meer Gentenaars ook voor een toenemende diversiteit in het samenleven.

Deze uitdagingen bieden echter eerst en vooral kansen omdat ze de uitgelezen voe-dingsbodem zijn voor innovatieve oplossingen. Enerzijds zijn er technologische in-novaties die inspelen op complexe stedelijke vraagstukken die te maken hebben met duurzaamheid, energie, mobiliteit, gezondheid, … Anderzijds zoeken we als stedelijke overheid de oplossingen in onze veranderende rol om als ambitieuze administratie het verschil te kunnen maken en zo van Gent de beste stad van de wereld te maken.

Deze nota is het resultaat van een ambtelijke denkoefening met meer dan 300 mede-werkers van Groep Gent rond de centrale vraag: “Hoe kunnen we onze stad morgen klaarstomen voor de uitdagingen in 2040?”

Deze denkoefening over alle beleidsthema’s bestond uit drie iteraties: verkennen, ver-diepen en verknopen. In een eerste moment werd het thema vanuit de huidige context gekaderd op basis van beschikbaar cijfermateriaal (kwantitatieve data) en signalen van-uit de wijken (kwalitatieve data). Vervolgens werd nagedacht over mogelijke toekomsts-cenario’s in 2040.

In een tweede moment werd het thema verdiept en benaderd vanuit vier toekomstige uitdagingen; zijnde superdiversiteit, ruimtelijk rendement & groei, wijzigende rol van de overheid en technologie. Het resultaat van dit tweede moment was een voorstel van beleidsopties. Met het oog op het aftoetsen van de volledigheid, alsook het bepalen van de prioriteiten, werd dit voorstel van beleidsopties voorgelegd aan een raad van een vijftiental academici.

8 Gent Over Morgen 2040 City of People

In een derde moment werden deze beleidsopties aangevuld en gevalideerd. Tevens werden er linken gelegd tussen de verschillende thema’s.

Als Groep Gent vonden we het cruciaal om de signalen en insteken van zoveel mogelijk stadsmakers (overheden, burgers, middenveldorganisaties, bedrijven, academici, …) mee te nemen in onze nota, al dan niet door actieve betrokkenheid in ons traject. De signalen van de burgers werden vertolkt door de dienst beleidsparticipatie en via de di-verse betrokken diensten van Groep Gent. Academici gaven constructieve feedback op een voorlopige versie van de beleidsopties. Bedrijven en middenveldorganisaties lever-den input via de adviesraden en via de stadsvertegenwoordigers in diverse netwerken.

Deze nota bestaat uit een inleidend deel dat inzoomt op vier toekomstige uitdagingen die mee onze antwoorden op de centrale vraag definiëren. Vervolgens komen enkele (vast)stellingen op basis van het gelopen traject aan bod. Deze (vast)stellingen focussen op de manier waarop we als stedelijke administratie het verschil willen maken. Tot slot, komt het magnum opus van deze nota: de 150 beleidsopties die in cocreatie met zoveel experten van Groep Gent tot stand zijn gekomen. Deze beleidsopties vormen samen een keuzemenu met concrete suggesties voor onze stad van morgen en de volgende bestuursploeg.

Graag bedanken we hier al de medewerkers van Groep Gent die hebben meegewerkt aan deze nota, voor hun tomeloze inzet, hun inspirerende creativiteit en hun ontroeren-de betrokkenheid bij onze stad en haar burgers.

Vier toekomstige uitdagingen

DEEL 1


Vier toekomstige uitdagingen

Gent is superdiversGent, een stad met een groeiend bevolkingsaantal en met inmiddels meer dan 250.000 inwoners, heeft de laatste decennia een ware transformatie doorgemaakt. Door een toegenomen globalisering is er een (snelle) verandering en diversifiëring merkbaar in de samenstelling van de Gentse bevolking. Gent evolueert naar een superdiverse samenleving.

Demografische diversiteitIn totaal tellen we 168 nationaliteiten op ons grondgebied. 30,5% van alle Gentenaars zijn personen met een vreemde herkomst. Op dit moment zijn er 5 Gentse wijken waar-bij de meerderheid van de inwoners een vreemde herkomst heeft. Naast etnisch-cul-turele diversiteit zien we ook steeds meer diversiteit op vlak van gender, leeftijd, taal, mogelijkheden, gezinssamenstelling, …

Diverse diversiteit De belangrijkste intra-Europese migranten die naar Gent migreren, zijn Bulgaren, Ne-derlanders, Slovaken en Polen. Migrantengroepen die zowel naar sociaal-economisch profiel als naar migratieachtergrond erg verschillend zijn. Mensen hebben op het eerste zicht eigenschappen als geloof, cultuur of taal gemeenschappelijk, het maakt hen ech-ter niet tot culturele stereotypen.

Normalisering diversiteitDe normalisering van diversiteit is een lang en moeizame proces. Het gaat niet langer over minderheden die de uitzondering zijn in een blanke samenleving. Die bewustwor-ding en normalisering is echter geen rechtlijnig proces, maar één van vallen en opstaan. Negatieve ervaringen met Gentenaars met een migratieachtergrond of ervaringen met racisme, discriminatie en uitsluiting keren processen van normalisering om en verster-ken soms het wij-zij-denken.

Nood aan visie

Zet de brillen van superdiversiteit op en maak van Gent een Stad:

• met een krachtgerichte visie op omgaan met diversiteit, die verankerd is in de cul-tuur en structuur van de Groep Gent;

• met een integraal toegankelijke dienstverlening en aandacht voor alle doelgroepen;

• die emancipatie binnen gemeenschappen ondersteunt & stimuleert;

• waar superdiversiteit uitgroeit tot een evidente realiteit.

11

Hoe?

KruispuntdenkenIedereen heeft een eigen identiteit, bestaande uit verschillende ‘kruispunten’ van eigen-schappen. Deze identiteiten zijn veelzijdig, dynamisch en contextgebonden. We moeten oog hebben voor de assen van verschil en tegelijk aandacht voor processen van macht en ongelijkheid. Bepaalde kenmerken geven meer kans op achterstelling, een combina-tie ervan vergroot die kans enorm.

Gelijke kansen/gelijke uitkomstenUit eigen cijfers en die van Unia blijkt dat er nog steeds heel wat ongelijkheid is in onze stad. Het wettelijk kader alleen is onvoldoende om ongelijkheid aan te pakken. Het gaat over meer dan recht, maar vooral over rechtvaardigheid. Daarbij pleiten we niet voor een gelijke behandeling, maar eerder voor gelijke uitkomsten.

Zoeken naar verbindingDe paradox van superdiversiteit is dan ook dat het ons op korte termijn aanzet om meer aandacht te geven aan (etnisch-culturele) diversiteit, maar dat we tegelijk nog meer moeten inzetten op wat ons allen verbindt.

De wereld in het kleinSuperdiversiteit is een aangrijppunt om een beleid te herdenken dat nog al te vaak gemaakt is ‘voor’ mensen in een vorm ‘door en met hen’. Dit in dialoog en in conflict. Voorbij ‘wij-en-zij’ ontstaan immers vormen van ‘samen’. Samen geven we vorm aan de samenleving, aan het beleid, aan het onderwijs, aan de hulpverlening, ...

De integrale nota over ‘superdiversiteit’ kan gevonden worden op http://ookmijn.stad.gent/gentovermorgen


Slimme groei in GentDe uitdagingen1 voor de stad zijn in het nieuwe structuurplan ‘Ruimte voor Gent’ dui-delijk in beeld gebracht: er is een bevolkingsgroei, die brengt nood aan extra woningen, extra voorzieningen en extra tewerkstelling met zich mee. Tegelijk genereren meer inwoners meer verplaatsingen en willen we ook een leefbare stad hebben die robuust genoeg is om aan de klimaatsverandering te weerstaan. Hoewel de vragen groot zijn en groeien, is de beschikbare ruimte dat niet.

Het traject ‘Gent Over Morgen’ bevestigt keuzes uit de structuurvisie ‘Ruimte voor Gent’:

Wijs verdichten is voor Gent de beste keuze

We kiezen ervoor om te verdichten op knooppunten in de stad, telkens volgens de draagkracht van het knooppunt. Op knooppunten komen volgende domeinen samen: publieke ruimte en groen, water, fietsroutes, openbare vervoerslijnen, wonen en werken. Dit systeem van verdichten levert op dat we minder verplaatsingen genereren, dat de ruimte efficiënter wordt ingenomen en het is bovendien beter voor het klimaat. Het maakt ook dat de voorzieningen dichterbij zijn en er meer mogelijkheden ontstaan voor ontmoetingen.

Het is belangrijk rekening te houden met de draagkracht van het knooppunt bij verdich-ting, om zo een goed evenwicht tussen leefbaarheid en densiteit te vinden. Door een mensgerichte planning maken we ruimte voor alle ruimtevragen die er zijn in onze stad (wonen, diensten, groene ruimte, speelruimte, sport, …).

We verweven functies op verschillende schaalniveaus

Verweven kan zowel op niveau van de wijk als op niveau van het bouwblok en op het niveau van het gebouw. Daar zijn al her en der voorbeelden van te vinden in de stad, maar het kan nog beter. Verweven zorgt voor een efficiënt gebruik van de ruimte en genereert minder verplaatsingen. Op die manier creëren we ook levendige en geen monofunctionele wijken. Aandachtspunt bij het streven naar maximale verweving is leefbaarheid van de buurten, want de gemengde functies geven ook soms problemen. Duidelijke keuzes zijn dus nodig.

De integrale nota over ‘ruimtelijke rendement en groei’ kan gevonden worden op http://ookmijn.stad.gent/gentovermorgen

1 De demografische uitdaging: de groei en wijzigende samenstelling van de bevolking opvangen De economische uitdaging: de ruimtelijke gevolgen van de groeiende en veranderende economie opvangen De klimaatuitdaging: duurzame en klimaatrobuuste ruimtelijke ontwikkeling De mobiliteitsuitdaging: selectieve bereikbaarheid van de stad(sregio) garanderen De stakeholder-uitdaging: groei is een proces voor en met alle stakeholders van de stad

13

Wij, de overheid‘Wij, de overheid’ als titel doelt op een overheid die samenwerkt, die naar buiten komt en zich op een constructieve manier verhoudt tot andere maatschappelijke actoren.

Zoeken naar een nieuwe rol

Welke lokale overheid willen we zijn en in welke mate moeten we ons daarbij anders organiseren? Evident is deze vraag niet. Er spelen hierbij verschillende verhoudingen een rol. Onder meer de verhouding tot de burger, de markt, het middenveld en andere overheden. De belangrijkste druk tot vernieuwing komt van buitenaf. Onze samenleving is assertief, is deskundig, mobiliseert, neemt zelf initiatief, wil oplossingen en denkt die zelf mee vorm te kunnen geven. Daarnaast zien we ook dat onze organisaties veran-deren. Dat heeft deels te maken met innovatie in de organisaties zelf: medewerkers proberen op maat te werken van de problematieken waarmee zij te maken hebben en er zijn projecten en programma’s die proberen doorheen de organisaties tot samenwer-king te komen. Heel wat medewerkers en politici trekken veranderingsprojecten die de organisatie wendbaarder maken, meer open voor verandering, … Die druk van buiten en binnen dwingt de overheid om de rol te herbekijken. Naast ‘wat moeten we doen?’ komt ook meer en meer de vraag naar ‘hoe en met wie moeten we dat doen?’. Een open blik hiervoor is cruciaal.

Open governance model

In Gent wint een nieuw bestuursmodel meer en meer aan belang, dat van de ‘open overheid’. Er zijn een aantal specifieke kenmerken eigen aan dit model. Er is een open contact: de overheid is laagdrempelig, bereikbaar en betrouwbaar. Door open te wer-ken, maken we de overheid toegankelijker en kunnen we gebruik maken van de ideeën en vragen die uit de samenleving naar boven komen. Dit leidt tot een beter onderbouwd beleid en slimmere oplossingen. Op die manier hebben we ook zicht op wat andere actoren al opnemen en ontstaan er onverwachte invalshoeken die leiden tot nieuwe ideeën. Een overheid die vertrouwt op de creativiteit in de maatschappij, kan zijn eigen effectiviteit een stuk verhogen. Op termijn is dat efficiënter en dus goedkoper. Ook krijgen burgers hierdoor de kans hun betrokkenheid om te zetten in concrete acties. Dit kan onder meer door het inzetten van open data. Naast een open contact moet er ook sprake zijn van een ‘open verantwoording’: mensen willen weten wat er met het belastinggeld gebeurt. Als overheidsorganisaties de inkomsten en uitgaven actief openbaar maken, zien burgers waaraan wat wordt besteed. Burgers willen steeds meer meebeslissen en meedenken over beleid. Net daarom is een gelijkwaardige informatie-positie belangrijk. Het quadruple helix model leunt sterk aan bij deze open benadering. De innovatie moet komen vanuit een samenwerking tussen vier actoren: de overheid, de burgers, de markt en de academische wereld.

Sterke besturen

De ingrediënten voor een bestuur met bestuurskracht zijn gekend. Sterke politici zijn er in functie van beleidsbepaling en moeten dus keuzes maken. Sterke medewerkers zijn er voor de beleidsuitvoering. Daarnaast vervullen medewerkers ook belangrijke taken in het kader van de beleidsvoorbereiding en de beleidsevaluatie. Een goede samenwerking tussen administratie en politiek is cruciaal gezien de gezamenlijke maatschappelijke verantwoordelijkheid. Een grote responsiviteit is belangrijk, we verzamelen en reage-ren snel op maatschappelijke signalen. Tot slot maken we maximaal gebruik van alle bestaande krachten die er zijn in de stad. Dit duidt op een overheid die samenwerkt, die naar buiten komt en zich op een constructieve manier verhoudt tot andere maatschap-pelijke actoren: wij de overheid!


Welke taken nemen we op?

Wat doen we als lokaal bestuur? Een eerste manier om duidelijkheid te krijgen over onze rol is door te kijken naar de rol ten opzicht van andere overheden. Als lokale over-heid voeren we verplicht wettelijke taken uit, gesubsidieerde facultatieve taken en tot slot een resem taken vanuit het gemeentelijk belang, omdat we die zelf belangrijk vin-den en dus ook zelf financieren. De taken die we opnemen worden beslist door de politi-ci. Ten aanzien van de andere overheden zijn we kritisch over wat onze ‘taak’ (taken die we nu al opnemen) of ‘zaak’ (taken die we zouden moeten opnemen, taken waar we een zaak van maken) is. Voor dit laatste kunnen we gezamenlijk aan pleitbezorging doen.

Actor en regisseur

Een laatste manier om te kijken naar de rol van de overheid is door een duidelijk onder-scheid te maken tussen de rol van actor en de rol van regisseur. Als actor gaan we zelf de maatschappelijke dienstverlening organiseren. Als regisseur zetten we een aantal lijnen uit en zullen andere actoren meewerken in de realisatie. Beiden rollen kunnen gecombineerd worden, maar het is belangrijk dat er voor elk beleidsdomein slechts één regisseur aan zet is. Onze regierol kunnen we nog verder versterken door in te zetten op competentieversterking en gepaste methoden.

De integrale nota over ‘rol van de overheid’ kan gevonden worden op http://ookmijn.stad.gent/gentovermorgen

15

Technologische veranderingDe impact van technologie op mens en samenleving is erg groot. Denk aan wat de komst van de smartphone heeft betekend voor de manier waarop mensen zich orga-niseren, nieuws consumeren, in contact blijven met familie en vrienden, de snelheid waarmee men antwoord verwacht op vragen, … Terwijl wij leren omgaan met nieuwe technologische mogelijkheden, staat die technologie zelf ook niet stil. Denk aan hoe disruptief robots of artificiële intelligentie zouden kunnen zijn voor een samenleving waarin arbeid en het menselijk intellect nu nog centraal staan. De snelheid waarmee nieuwe technologieën en toepassingen zich aandienen, is soms moeilijk te bevatten. Net daarom moeten we ons permanent vragen blijven stellen over de redenen waarom we technologie inzetten. Technologische verandering moet een middel zijn om een verkies-bare toekomst mee mogelijk te maken, niet het doel op zichzelf.

Hieronder duiden we acht grote technologische veranderingen die momenteel aan de gang zijn en die steeds zichtbaarder zullen worden. We baseren ons daarvoor op het werk van Zwitserse futurist Gerd Leonhard. Deze technologieën kunnen een rol spelen bij het operationaliseren van de geformuleerde beleidsopties voor de komende legisla-tuur.

Meer digitaal, dus meer data

Het gebeurt nu al, denk aan onze digitale krantenabonnementen. Door de krant digitaal te lezen, genereren we data. Over onze leestijd, over waar we afhaken, over de onder-werpen waarin we geïnteresseerd zijn, … deze evolutie zet zich door. Er zullen giganti-sche hoeveelheden data gegenereerd worden. Door mensen, door toestellen, door ro-bots, … De uitdaging zal zijn om de relevante data van de minder relevante te scheiden.

Voorspellend en modelleren

Op basis van al die data zullen steeds accuratere modellen gebouwd kunnen worden, die het toelaten om simulaties en voorspellingen te maken over complexe systemen zoals klimaatverandering, bijensterfte, menselijk gedrag, mobiliteit, …

Alles in de cloud/virtueel

We komen af van vaste, fysieke, werkstations. We zijn altijd en overal online, alles wat we gebruiken draait op virtuele machines of in de cloud.

Alles mobiel, overal schermen

Steeds meer objecten worden ook bruikbaar als scherm, om mee te interageren. Dit ook wanneer we onderweg zijn.

Het einde van de tussenpersoon

Waar we vandaag nog beroep doen op tussenpersonen (denk aan de bank bij financiële transacties tussen twee personen of een notaris voor de verkoop van een huis), zullen we dankzij technologie steeds meer peer-to-peer werken. Technologieën als blockchain laten het toe om zulke transacties in een decentraal digitaal grootboek bij te houden, volledig transparant en beveiligd. Men voorspelt grote disruptie in financiële secto-ren (banken, verzekeringen, juristen, notariaat, …). Ook voor de overheid liggen hier mogelijkheden om dienstverlening te automatiseren, bijvoorbeeld op het vlak van het toekennen en controleren van vergunningen.


Alles geautomatiseerd - het einde van werk zoals we het nu kennen? En robots!

Een groot deel van de menselijke arbeid zal vervangen zijn door slimme machines, com-puters en software. Denk aan wat er momenteel al gaande is bij bijvoorbeeld autocon-structeurs. Deze robots werken ook met meer precisie, denk hierbij aan robo-chirurgen die delicate oogoperaties uitvoeren. Met Pepper als bekend voorbeeld, zijn de ‘humano-ide robots’ in opgang.

Intelligente technologie

Hoewel we nog maar aan de eerste stappen in dit proces zijn, bewijzen computers al dat ze zichzelf nieuwe strategieën kunnen aanleren. Zo verslaan ze mensen al bij schaken of ‘Go’, maar ook bij spelen waar toeval en emotie een grotere rol spelen, zoals poker. Denk ook aan zelfrijdende auto’s, die zich zelfstandig in een complexe omgeving kunnen bewegen. Deze trend moet zich nog verder ontwikkelen, maar zal een zeer grote impact hebben op onze relatie met technologie.

Hyperpersoonlijke ervaringen maar de bubble op de loer

Omdat we zoveel data genereren door ons in een digitale wereld te bewegen, geven we veel informatie prijs over onszelf: waar houden we van, hoeveel meer of minder zijn we bereid om te betalen voor een vliegtuigreis dan onze buren, wat is onze politieke voor-keur en wat verwachten van de dienstverlening van de lokale overheid? We worden met een zeer grote mate van accuraatheid geprofileerd op basis van onze digital twin. De informatie die we te zien krijgen, wordt daarop afgestemd. In vele gevallen erg handig, maar het kan ook een zeer eenzijdige en ongecontesteerde blik op wereld en samenle-ving veroorzaken.

Besluit

Gent zet in zijn beleidsvisie City of People duidelijk het maatschappelijke aspect centraal. Antwoorden op maatschappelijke uitdagingen kunnen gedeeltelijk gegeven worden door technologie. Indien we zuiver vanuit deze toekomstige uitdaging naar de geformuleerde beleidsopties kijken, is er vanuit de digitale invalshoek zeker nog ambitie mogelijk. Het digitale primeert daardoor niet in dit document maar kan altijd verder worden uitgewerkt wanneer er een keuze van prioriteiten gemaakt is.

De integrale nota over de ‘technologische verandering’ kan gevonden worden op http://ookmijn.stad.gent/gentovermorgen

StellingenDEEL 2


StellingenTijdens dit groepsbreed traject resulteerden de talrijke discussies vooral in veel goes-ting om samen aan de slag te gaan rond concrete beleidsopties. Het valt overigens op dat we het als Groep Gent vaak roerend eens zijn over de manier waarop we als stedelij-ke administratie denken het verschil te moeten maken.

Deze rode draden heeft strategische coördinatie samen met het gemeenschappelijk ma-nagementteam in 10 stellingen gegoten. Deze stellingen schetsen een beeld van hoe we als Groep Gent willen samenwerken met alle stakeholders in Gent en ver daarbuiten.

De Gentenaar is leidend voor het organiseren van onze dienstverleningGroep Gent wil verder inzetten op dienstverlening die laagdrempelig, begrijpelijk en bruikbaar is voor iedereen. Dit gaat van het opzoeken van informatie, over aanvragen, tot het ontvangen van de dienstverlening. We mogen hierbij niet enkel toegankelijk zijn vanuit het aanbod, maar willen dit nog meer zijn vanuit het perspectief van de Gentenaar. Dit betekent dat voor het organiseren van dienstverlening de logica van de Gentenaar primeert en dus niet de eigen organisatiestructuur.

Het aanbod van de Groep moet bereikbaar zijn voor de iedere Gentenaar via het kanaal dat het best bij zijn mogelijkheden en wensen aansluit, en op het moment dat dit het beste uitkomt. Dit is de zogenoemde multikanaalaanpak (2.11.2 / 4.9.1). Hierbij aanslui-tend streven we naar een ‘één-deur-principe’: de Gentenaar hoeft niet zelf zijn weg te kennen in het dienstverleningsaanbod en beleidsdomeinen. Eender waar hij aanklopt, wordt zijn vraag altijd coherent verwerkt en krijgt hij altijd een kwalitatief antwoord (4.9.1). De meest kwetsbaren vormen een toetssteen voor toegankelijkheid (1.1.3). Niet alleen de dienstverlening, maar ook de communicatie, informatieverstrekking en sen-sibilisering rond verschillende thema’s moeten begrijpelijk en bruikbaar zijn voor de beoogde doelgroepen (2.4 / 2.5 / 2.6 / 2.11 / 1.10.1 / 1.12.3).

Een belangrijk onderdeel van toegankelijkheid is het taalbeleid. Door andere talen te gebruiken, creëren we flexibiliteit in onze dienstverlening naar de meertalige Gentse burger (1.1.3 / 3.9.3 / 4.7.3). Om dit beter te kunnen verwezenlijken, willen we pleiten voor een meer faciliterende werking van de taalwetgeving (1.8.1).

Gent, voorbeeld op vlak van sociale rechtvaardigheidIn Gent pleiten we voor gelijke uitkomsten en gelijke kansen. Groep Gent heeft als maat-schappelijke opdracht om in een steeds diverser wordende stad achterstelling zoveel mogelijk weg te werken. Het beleid is er voor iedereen. Dit betekent dat iedereen recht heeft op een kwaliteitsvolle dienstverlening, maar dat de meest kwetsbare groepen spe-cifieke aanvullende diensten verdienen (1.1 / 2.7 / 2.11.4 / 3.3.2 /…). Naast het wegwer-ken van drempels via kwaliteitsvolle dienstverlening moet er minstens evenveel werk worden gemaakt aan het wegwerken van drempels via het beleid.

We willen dat Gent een voorbeeld wordt op vlak van sociale rechtvaardigheid. Gent neemt de uitdaging op om elke Gentenaar proactief toegang te verzekeren tot de soci-ale grondrechten en zo kwetsbare groepen te versterken. De ambitie hierbij is om elke inwoner administratief de rechten en sociale voordelen toe te kennen waar hij recht op heeft, en dit zo administratief eenvoudig en automatisch mogelijk. Niet enkel via finan-ciële hulp (1.2), maar ook via het wegwerken van drempels op andere levensdomeinen, zoals mobiliteit (2.7), nabije zorg (1.4.1), cultuur (1.12.1 / 3.9.3), wonen (2.11.4), leren (3.8), werken (3.3.2), …

19

Niet alle rechten kunnen vooralsnog automatisch worden toegekend, omdat een andere overheid deze bijvoorbeeld reglementeert. We blijven hiervoor pleiten bij andere over-heden, maar sporen tegelijkertijd zelf actief onderbeschermde Gentenaars op. Dit doen we door verschillende databanken te kruisen in combinatie met een aantal risicofac-toren, zodat we gegevens hebben over groepen met een verhoogd risico op onderbe-scherming (1.3).

Daarnaast zorgen we ook voor de nodige begeleiding en ondersteuning van kwetsbare groepen. Dit doormiddel van samenwerking en een integrale aanpak (onder andere outreachend werken, ketenaanpak). We vragen om een debat en de ontwikkeling van een sterk beleid voor mensen zonder wettig verblijf of zonder recht op financiële hulp (1.2.4). We zetten een ketenaanpak enkel in op een doordachte manier en in regie van de cliënt, door samenwerkingen tussen hulpverleners en toeleiders te organiseren, op maat van en met respect voor de cliënt (1.3 / 1.5 / 1.7.2 / ...).

258.119+ talenten voor Gent We leven in een stad vol potentieel: potentieel op vlak van kennis, cultuur, onderne-merschap, burgerinitiatieven, verenigingen en netwerken. Dat potentieel willen we als Groep Gent erkennen en versterken. Sterke, proactieve burgers vormen de basis van een sterke stad. Vanuit contacten in de publieke ruimte en de dagdagelijkse leefomge-ving (1.11) ontstaat er publieke familiariteit en groeien netwerken (1.14). Sociaal kapitaal en ontmoeting tussen Gentenaars, buurtbewoners en bevolkingsgroepen waarderen we als belangrijke component van de sociale samenhang binnen onze steeds diverser wordende wijken.

Sociaal kapitaal gaat over netwerken en relaties van mensen die elkaar helpen en vertrouwen, waarbij verschillen tussen mensen uit andere sociaal-culturele groepen overbrugd worden. Dit overbruggen is van belang voor de sociale cohesie in een buurt en stad (1.8 / 1.13). We willen als Groep Gent nog meer inzetten op een geïntegreerde ondersteuning van verenigingen, bewonersgroepen, vrijwilligersorganisaties, … Dit doen we door het bieden van financiële en materiële steun, maar zeker ook door het vermin-deren en vereenvoudigen van regelgeving. We erkennen deze organisaties meer als buurtpartner en als netwerk voor en door Gentenaars (1.5.3 / 1.15). Ook voor initiatiefne-mers uit de coöperatieve, sociale en commons economie ontwikkelen we een aanpak op maat (3.1.2).

Sociaal kapitaal bevordert ook leerprestaties, deelname aan onderwijs en levenslang leren, en vice versa. Het is dus van belang dat we er als stad, via onderwijs maar ook naast en na de schoolloopbaan, voor zorgen dat alle Gentenaars zich in elke levensfase volwaardig kunnen ontwikkelen. Iedereen moet de kans krijgen zijn talenten te detec-teren, te ontplooien en zinvol te benutten. Talentontwikkeling is een belangrijke motor voor vernieuwing en creativiteit voor een stad (3.5 / 3.6 / 3.4).

De wijk in de stadAls Groep Gent willen we ons over alle beleidsdomeinen heen meer organiseren op maat van de Gentse wijken. Wijken vormen immers de kern van de samenleving. Dit doen we met onze blik naar buiten en via een gezonde balans tussen de buurt, de stad en de wereld. Om de toekomstige uitdagingen op wijkniveau succesvol aan te pakken, worden mens en ruimte integraal benaderd en combineren we sociale, economische, ecologische en ruimtelijke doelstellingen. Hierbij denken we bijvoorbeeld aan een soci-aal masterplan bij stadsvernieuwingsprojecten, waarbij we extra inzetten op het welzijn van de bewoners (1.5.2). Zo zijn strategieën rond energiereductie en hernieuwbare energie op wijkniveau uitermate relevant en kan er rekening gehouden worden met hittegevoelige wijken en wijken die mogelijks wateroverlast zullen krijgen.


We streven naar aangename, levendige, inclusieve maar ook bereikbare, bruisende en bedrijvige wijken, waar belangrijke voorzieningen steeds nabij zijn. Bij voorzieningen denken we onder andere aan winkels (3.1.3), mobiliteit (2.8), zorgnetwerken (1.4.2), werkgelegenheid (3.3.2), sociale netwerken, sportvoorzieningen (1.12.1), politie (1.10.2), kinderopvang en scholen (3.8.2). Ook onze dienstverlening willen we nog dichter bij de wijk brengen.

Om een beter zicht te krijgen op wat bewoners effectief belangrijk vinden, maken we voor alle Gentse wijken een integraal wijkprofiel en wijkprogramma op, dat vertrekt vanuit de noden van de wijk en waarop alle stadsdiensten zich enten in hun werking. Wijkbewoners, wijkorganisaties en overheid werken hieraan samen (1.5.1). Dit resulteert ook in de juiste inzet van actoren op het terrein (1.3.1).

De inzet van veldwerkers die ingebed zijn op wijkniveau zijn een belangrijke component bij het verbeteren van de levenskwaliteit van Gentenaars en het verhogen van de socia-le cohesie, zeker in overlastgevoelige buurten (1.7.1 / 1.14). De acties van de diverse veld-werkers stemmen we nog beter op elkaar af, op maat van de snel evoluerende buurten en wijken. We bieden de veldwerkers hiertoe mandaat, autonomie en omkadering. We erkennen daarnaast de signaalfunctie van veldwerkers en nemen hun bevindingen mee in onze beleidskaders (1.3.2 / 1.14.3).

Elke vierkante meter teltDe bevolking in Gent groeit en dit zorgt voor extra druk op de schaarse ruimte. De vraag naar ruimte is echter groter dan het aanbod. Als antwoord springen we spaarzaam om met onze ruimte door slim te verdichten en te verweven, multifunctioneel ruimtege-bruik aan te moedigen, en gerichte keuzes te maken. We verdichten op knooppunten in de stad en verweven zowel op niveau van de stad en de wijk als op het niveau van bouwblokken en gebouwen (2.13 / 1.5.4).

We laten geen voorzieningen onderbenut, maar gebruiken ruimtes op verschillende ma-nieren en aangepast doorheen de tijd, zowel op schaal van de (bestaande) woonwijken als van de stad. Hierbij denken we aan sportvoorzieningen (1.12.1), scholen (3.7.1), winkels en horeca (3.1.3), tijdelijke en permanente ruimte voor ondernemen (3.1). Daarnaast is het ook belangrijk om voldoende groene en open ruimte te behouden en deze kwali-teitsvol aan te wenden, zowel als ontmoetingsruimte als in functie van een gezonde omgeving en een klimaatrobuuste stad (2.4 / 2.12.2 / 1.12.2).

Aandachtspunt bij het streven naar maximale verdichting en verweving is de leefbaar-heid van buurten en wijken. Zowel bij bestaande als bij nieuwe woonzones en ontwikke-lingen, hebben we hiervoor stadsbreed nood aan duidelijke keuzes en voorwaarden in functie van klimaatrobuustheid (2.4), (geluids)overlast, luchtvervuiling, … (2.6 / 1.7.1).

We bevorderen ook de fysieke toegankelijkheid van onze stad. Groep Gent wil er naar streven om de ‘collectieve ruimte’ in te richten volgens het principe van het ‘leeftijd-vriendelijk ontwerp’. Is een ontwerp geschikt voor zowel een kind van 8, als voor een oudere van 80, dan is het goed voor iedereen (1.1.2 / 1.11.1 / 3.9.3 / …).

De grondpositie van Groep Gent is een essentieel en krachtig instrument om als lokale overheid een goede stedelijke ontwikkeling te realiseren in functie van de specifieke noden van de stad en de wijken. Als Groep Gent geven we hier echter de laatste jaren steeds meer terrein prijs. We ontwikkelen hiervoor de juiste strategie teneinde de duurzame ruimtelijk invulling van de belangrijkste sites in onze stad te garanderen (2.12). Hiervoor maken we slimme en gerichte keuzes en versterken onze grondpositie in functie van het realiseren van de doelstellingen van deze en volgende generaties van Gentenaars.

21

Wendbare medewerkers maken wendbare organisatiesBurgers zoeken oplossingen voor complexe stedelijke vraagstukken, en hebben hierbij lak aan onze organisatiestructuur. Ze verwachten een lokale overheid die zich wendbaar opstelt, die snel schakelt en die constructief meewerkt aan de multidisciplinaire en inno-vatieve antwoorden van morgen.

Intern vraagt dit om meer horizontale samenwerking, over diensten en departementen heen. We verlaten hiervoor de hiërarchische en sectorale logica, en werken themaover-schrijdend vanuit de belangen van Gentenaars en Gentgebruikers. Deze geïntegreerde werking wordt de nieuwe standaard voor heel de Groep Gent (2.1 / 2.11 / 1.7). We orga-niseren dwarsverbanden waar de oplossingen vanuit verschillende beleidsdomeinen moeten besproken worden, en maken dit mogelijk door open dossierbeheer en vlotte informatiedoorstroming.

Deze geïntegreerde werking is ook van belang op wijkniveau. Alle diensten werken samen aan het wijkgericht beleid van de stad, over thema’s heen (1.5). We zetten in op multidisciplinaire en generalistisch werkende teams, die vanuit een brede invalshoek kijken en luisteren naar de vragen van inwoners. Experten blijven nodig, maar worden versterkt door generalisten en meer gespecialiseerde profielen.

Naast de verkokering binnen de stadsorganisatie zelf, werken we de schotten tussen alle partners weg. Met Groep Gent evolueren we naar een genetwerkte overheid waarbij de leden op een constructieve en verbindende manier samenwerken. Binnen de context van Groep Gent en in relatie met burgers, middenveld en ondernemers bouwen we een samenwerkingsmodel uit waarbij het voor iedereen duidelijk is wie wat kan, wil of moet doen (4.3).

Zo’n geïntegreerd verhaal vraagt om wendbaarheid. Innovatieve oplossingen vereisen een blik naar buiten, verbindend leiderschap en een flexibele en efficiëntere werkorga-nisatie. Dit impliceert dat ondersteunende diensten meer in gesprek gaan met de kern-departementen, maar ook met elkaar in functie van onze maatschappelijke opdracht (4.3 / 4.5.2).

Om wendbaar te kunnen zijn, streven we binnen onze organisaties ook naar minimale regels en ruimte voor experiment (4.5.3). Wat resteert aan regels, wordt waar mogelijk vereenvoudigd en getoetst aan laagdrempeligheid. We rekken aan de regels door ze te interpreteren vanuit de bedoeling.

Er is echter meer nodig dan een wendbare organisatie alleen. Deze wendbaarheid moet doorleefd zijn bij de medewerkers, verankerd in onze organisatiecultuur. Veel medewer-kers ervaren hun werkomgeving als een rigide ‘systeemwereld’ met onnodige contro-les en knellende procedures. Systemen moeten hen net ondersteunen bij het ‘werken vanuit de bedoeling’.

Als organisatie geven we onze medewerkers de mogelijkheid om snel en wendbaar op te treden. We geven hen vertrouwen en verantwoordelijkheid onder vorm van voldoen-de regelcapaciteit en ontwikkelkansen. Ze werken waardengedreven samen en ont-wikkelen zichzelf continu, zodat ze vandaag leren omgaan met de veranderingen van morgen. Met de blik naar buiten spelen ze in op de echte noden van de burger aan de hand van eenvoudige klantgerichte processen (4.5).


Gent doet het samen Als Groep Gent willen en kunnen we niet per definitie alles zelf doen. We kiezen er be-wust voor om oplossingen voor de complexe maatschappelijke problemen te bedenken in samenwerking met alle stakeholders: de overheid, de burger (als actor), industrie, bedrijven en ondernemers, middenveld en de academische wereld. Als Groep Gent beschouwen we het als onze taak deze zogenaamde quadruple helix-samenwerking te faciliteren. We creëren hiervoor de juiste randvoorwaarden zoals een samenwerkings-model, transparantie, kennisdeling en deregulering.

Deze samenwerking maken we in de eerste plaats mogelijk door alle stakeholders sa-men te brengen. Hiervoor creëren we nieuwe platformen, plekken (zoals living labs) en activiteiten waar stakeholders elkaar ontmoeten en inspireren om zo buiten de platge-treden paden oplossingen te zoeken voor concrete maatschappelijke uitdagingen (4.1).

Een belangrijke randvoorwaarde voor vruchtbare samenwerking is het delen van data en kennis binnen de grenzen van de Europese regelgeving rond privacy en gegevens-bescherming. We streven naar het delen van kwaliteitsvolle, leesbare en technische toegankelijke data om gezamenlijke inzichten mogelijk te maken en hergebruik te sti-muleren. Zo worden data een bron van inzichten om de diverse uitdagingen waar Groep Gent voor staat, aan te pakken (4.8).

Onze uitdaging bestaat er in een vrije ruimte (zowel letterlijk als figuurlijk) te creëren om alle stakeholders actief het beleid mee vorm te laten geven (4.1.1). Al te vaak staat uitgebreide regelgeving initiatief en experiment in de weg, wat leidt tot frustraties bij burgers, verenigingen, bedrijven, middenveldorganisaties, … Zij zijn nochtans welgeko-men partners in de realisatie van onze gemeenschappelijke doelstellingen (1.13.1).

Kortom, we maken van Gent een stad van innovatie waar het mogelijk is om na korte innovatiecycli nieuwe technieken en instrumenten uit te testen en tot een effectieve implementatie te komen van de ontwikkelde oplossingen. Geslaagde experimenten (bv. op het vlak van klimaat (2.1.2) of wonen (2.9.2)) ondersteunen we naar opschaling.

Politiek en administratie: de Gentse tandemSterke besturen kenmerken zich door sterke politici, sterke medewerkers en een goede samenwerking tussen beiden. Het bestuur heeft tal van uitdagingen die zij gerealiseerd willen zien. Zij heeft een professionele (meer efficiëntie en meer effectiviteit) organi-satie nodig die kan werken aan deze uitdagingen. Samen werken we aan dezelfde stad, voor de huidige en toekomstige burgers.

De rol van beleid en administratie moet duidelijk worden bepaald. Politici zijn ver-antwoordelijk voor de beleidsbepaling, de administratie voor de beleidsuitvoering. In evenwaardige dialoog werken ze samen aan de beleidsvoorbereiding en de beleidseva-luatie. We creëren hierbij de juiste omgeving waarin ieder zijn rol ten volle kan spelen. We werken meer geïntegreerde samen over beleidsdomeinen en bevoegdheden heen. Door bewuster en doordacht de samenwerking tussen beleid en administratie vorm te geven, evolueren we naar een evenwichtige relatie met respect voor elkaars rol. Politici aan het stuur, administratie sterk in voorbereiding, uitvoering en ondersteuning.

Ook wanneer we spreken over de invulling van een wendbare organisatie, mogen we de afstemming met de politieke structuur niet vergeten. We streven naar een flexibel maar evenwichtig organisatiemodel, logisch en duidelijk van opzet (4.2).

Afspraken voor een sterke samenwerking, maken we transparant naar de volledige organisatie. We evalueren de gemaakte afspraken tijdig, en sturen ze bij waar nodig. Het uittekenen van de samenwerking gebeurt door beleid en administratie samen. Een concreet handvat om dit debat op te starten is de afsprakennota die wordt opgemaakt

23

door het college en het managementteam. Om het vertrouwen tussen de politiek en de administratie verder te laten groeien, zetten we ook verder in op het taakstellend bud-gethouderschap in functie van administratieve vereenvoudiging en meer efficiëntie in de beleidsuitvoering. Zo kan de administratie de keuzes mee vormgeven en anderzijds het bestuur zicht geven op de uitvoering van de keuzes.

Gent, een goede buur en een verre vriendVeel uitdagingen en oplossingen eindigen niet bij de stadsgrenzen. Bovendien is Gent met meer dan 160 nationaliteiten per definitie een internationale stad. Wat we in Gent doen is verweven met wat in de wereld gebeurt en wat in de wereld gebeurt, voelen we in Gent (1.8.7). Op heel wat vlakken zijn we dus niet enkel een lokale speler, maar ook regionaal (4.4), Europees en mondiaal aan zet.

We verwachten dat er tegen 2050 in Gent en de brede omgeving ongeveer 100.000 inwoners zullen bijkomen. Ontwikkelingen in de regio brengen echter ook nieuwe kan-sen met zich mee (o.a. de fusie tussen de havens van Gent en Terneuzen). Deze grens-overschrijdende demografische transitie werpt de vraag op of het huidige bestuurlijke model wel performant genoeg is om hier adequaat op te reageren.

Wil Gent een duurzaam antwoord hebben op vraagstukken, zoals de demografische groei en transitie, dan is een structurele samenwerking met de Vlaamse overheid en met de omliggende gemeenten en Terneuzen een noodzakelijke voorwaarde. Dit begint bij het creëren van overlegplatformen om draagvlak te creëren voor meer regionale samenwerking. We betrekken hierbij niet enkel andere overheden, maar ook andere belanghebbenden zoals kennisinstellingen. Op dit moment gebeurt dit onder de vorm van de regiolabs (4.4). Dit alles moet resulteren in een structurele regiosamenwerking en een gemeenschappelijke streekagenda, die voor domeinen als mobiliteit (2.8.4), onderwijs, gezondheid, welzijn, … absoluut noodzakelijk is.

Op heel wat vlakken is Gent ook Europees en mondiaal aan zet: de haven, UGent en andere kennisinstellingen, het cultuuraanbod, de internationale netwerking door Stad Gent, internationale stadsmarketing, het inzetten op de Sustainable Development Goals (SDG’s), mondiale solidariteit, … Het besef groeit dat steden in Europa meer en meer moeten samenwerken, en tegelijk een steunpilaar kunnen zijn voor een sterker en de-mocratischer Europa. Europa kijkt naar het lokale niveau voor het vinden van oplossin-gen op het vlak van o.a. digitalisering, mobiliteit, klimaat, veiligheid en migratie.

We willen als beleidsmaker aan de tafel zitten vanaf de conceptfase, middelen en kennis doorgeven en binnenhalen, zodat de Gentenaars hiervan een positieve impact ondervin-den. We schakelen hiertoe nog een versnelling hoger, zowel in partnerschap met Groep Gent, als met de regio, andere steden, andere overheden, de burger en de overige spelers, en dit zowel in het binnenland als in het buitenland. Dit raster van netwerken moeten we nog verder uitbouwen, het geeft onze stad stevige fundamenten om vlot te kunnen inspelen op nieuwe noden.

Binnen Groep Gent gaan we na welke Europese en andere internationale subsidiemoge-lijkheden er zijn, binnen welke netwerken en partnerschappen we een actieve, strate-gische rol (willen) opnemen, welke nieuwe partnerschappen we willen aangaan en op welke thema’s we (willen) wegen.

We zetten als Groep Gent onze best practices in de verf, doen aan internationale ken-nisdeling, ontvangen internationale stakeholders gastvrij en communiceren anderstalig. Ook andere Gentse (culturele, economische, educatieve, sociale, …) spelers bieden we optimale kansen en ondersteuning zodat ook zij internationaal kunnen floreren (3.2.3 / 3.9.1 / 3.9.2). We voorzien hiervoor de nodige samenwerkingen, investeringen, flexibele


administratieve opvolging, subsidies en andere essentiële voorwaarden. Alles gebeurt solidair en duurzaam. We gebruiken de SDG’s (sustainable development goals) als leidraad en internationaal relevante thema’s zoals fair trade, vrede, duurzaam aankoop-beleid … krijgen een actieve en actuele invulling.

Via stadsmarketing profileren we ons als een internationale en open stad waar het aan-genaam wonen, werken, studeren en beleven is. We zetten onze sterktes als ‘wijze stad van mensen’ in de verf en blijven investeren in toeristische promotie. We zetten in op de acquisitie van internationale investeerders en bedrijven, en het aantrekken van talent. We maken ook werk van een efficiënt expatbeleid (3.2.3).

Vegen voor eigen deur en niet morrelen in de margeAls Groep Gent cocreëren we een ambitieuze visie met en voor alle actoren die samen met ons de stad maken. Het oplossen van stedelijke vraagstukken is niet langer het voorrecht van een lokale overheid. Maar de Gentse samenleving is betrokken en asser-tief, en wil weten welke rol we als lokale overheid zullen opnemen in ieder vraagstuk.

Als Groep nemen we in de eerste plaats het voortouw in het uitdragen en uitvoeren van gezamenlijke strategische keuzes. Enkel door zelf het goede voorbeeld te geven, kunnen we andere actoren motiveren om vanuit hun verbondenheid met onze stad mee te werken aan een gemeenschappelijke toekomstvisie. Daarnaast kunnen we als lokale overheid vanuit onze voorbeeldrol onbetreden paden bewandelen en zo de weg banen voor andere actoren.

Om onze voorbeeldrol tastbaar te maken, beschikken we als stedelijke overheid over enkele cruciale ingrediënten: onze medewerkers weerspiegelen de diverse mix aan talenten in onze Gentse samenleving; regelgevende instrumenten (vergunningen, reglementen, subsidies, belastingen, …) kunnen aangewend worden als hefboom voor de realisatie van onze beleidskeuzes; onze gebouwen en gronden zijn instrumenten om onze ambitieuze keuzes rond integrale duurzaamheid, meervoudig gebruik en multi-functionaliteit mee vorm te geven, ...

De rol van de overheid was vroeger zeer reactief, sterk gericht op het reguleren van het verleden en op de rol van actor. Vandaag is dit veranderd en spreken we van een open en samenwerkende overheid. De belangrijkste rol van de overheid blijft het bepalen van de strategische richting in overleg met alle partners. Naast de rol van actor, nemen we meer en meer de regierol op binnen een aantal beleidsdomeinen.

We moeten steeds duidelijk zijn over welke rol we willen opnemen: wat zien we als onze ‘taak’, wat als onze ‘zaak’? Dit vergt duidelijke keuzes: waar zetten we wel op in en wat doen we niet (langer)? Als we voor bepaalde (stedelijke) problematieken geen extra middelen krijgen of als we het verschil niet kunnen maken, nemen we de rol van pleitbe-zorger bij andere overheden op.

BeleidsoptiesDEEL 3


BeleidsoptiesHet magnum opus van deze nota bestaat uit 150 beleidsopties die het antwoord bieden op de centrale vraag: “Hoe kunnen we onze stad morgen klaarstomen voor de uitdagin-gen in 2040?”

Tijdens dit ambtelijke traject met meer dan 300 medewerkers van Groep Gent, werd nagedacht rond 9 thema’s: sociale stad, klimaatstad, mobiele stad, woonstad, onderne-mende stad, lerende en scheppende stad, veilige stad, samen stad en stadsorganisatie. Deze 9 thema’s, tevens de hoofdstrategische doelstellingen van het actuele Strate-gisch Meerjarenplan, deden louter dienst al s ordenend principe om deze omvangrijke oefening praktisch georganiseerd te krijgen. Kortom, de strategische keuzes die vervat liggen in deze hoofdstrategische doelstellingen werden losgelaten om zo politiek-neu-traal en onbevangen de toekomst van onze stad in de ogen te kunnen kijken.

• Gent, stad van mensen Het hoofdstuk ‘Gent, stad van mensen’ is gevoed vanuit de groepsbrede denkoefening rond de hoofdstrategische doelstellingen over Gent als sociale stad, als veilige stad en als samen stad.

• Gent, leefbare stad Het hoofdstuk ‘Gent, leefbare stad’ is gevoed vanuit de groepsbrede denkoefening rond de hoofdstrategische doelstellingen over Gent als klimaatstad, als mobiele stad en als woonstad.

• Gent, talentvolle stad Het hoofdstuk ‘Gent, talentvolle stad’ is gevoed vanuit de groepsbrede denkoefening rond de hoofdstrategische doelstellingen over Gent als ondernemende stad en als lerende en scheppende stad.

• Gent, wendbare Stad Het hoofdstuk ‘Gent, wendbare Stad’ is gevoed vanuit de groepsbrede denkoefening rond de hoofdstrategische doelstelling over Gent als stadsorganisatie.

Gent, stad van mensen

Gent, stad van mensen1.1. Gelijke Kansen voor iedere Gentenaar __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 31

1.1.1. Stad Gent bestrijdt discriminatie met praktijktesten, mystery shopping en implementeert anti-discriminatieclausule in overheidsopdrachten ________________________________________________________________________ 31

1.1.2. We maken infrastructuur toegankelijker via een open webplatform ________________________________________________________________________________ 311.1.3. We maken onze dienstverlening en communicatie toegankelijker

via screening door ervaringsdeskundigen _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 31

1.2. Armoede verslaan door uitbreiding van financiële hulp en beter gebruik van rechten 32

1.2.1. Aanvullende financiële hulp voor iedereen in financiële armoede _______________________________________________________________________________________ 321.2.2. Kinderarmoede verslaan door huishoudens in armoede alle rechten en

hulpverlening te bezorgen _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 321.2.3. Gent kent elke inwoner de rechten en sociale voordelen toe waar hij/zij recht op heeft ____________ 331.2.4. Mensen zonder recht op maatschappelijke dienstverlening: een debat en een beleid ____________________ 33

1.3. De meest kwetsbare Gentenaren bereiken door geïntegreerd en integraal mobiel en outreachend werken _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 34

1.3.1. Via een Gents Plan mobiele en outreachende veldwerkers, wordt een kader uitgewerkt voor een geïntegreerd veldwerk __________________________________________________________________________________________________________________________________________ 34

1.3.2. Signalen van veldwerkers capteren en beleidskaders ontwikkelen van onderuit ______________________________________ 341.3.3. Oprichting van een Gents Steunpunt mobiel en outreachend werken ________________________________________________________________________ 34

1.4. Een goede lichamelijke en geestelijke gezondheid voor iedereen _________________________________________________________________________________ 35

1.4.1. Toegankelijke en nabije zorg voor iedere Gentenaar door drempels naar zorg te verlagen _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 35

1.4.2. Buurtgerichte zorg door zorgnetwerken op wijkniveau ____________________________________________________________________________________________________________________________ 351.4.3. Gentenaars met psychische klachten kunnen gratis terecht bij

een eerstelijnspsycholoog _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 361.4.4. Kwartiermaken om opnieuw mee te doen in de samenleving ________________________________________________________________________________________________________ 36

1.5. Integraal wijkgericht werken voor leefbare wijken ____________________________________________________________________________________________________________________________________________ 36

1.5.1. Bewoners, overheid en organisaties versterken samen de leefbaarheid in de wijk _____________________________ 361.5.2. Het sociaal weefsel versterken in de stadsvernieuwingsgebieden

met sociale masterplannen ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 371.5.3. Het sociaal kapitaal in Gent opsporen en ontginnen door kandidaat-vrijwilligers,

vrijwilligersorganisaties en mantelzorgers te ondersteunen __________________________________________________________________________________________________________ 371.5.4. Verbeteren van de leefbaarheid in sociale (hoog)bouw ___________________________________________________________________________________________________________________________ 37

1.6. Dakloosheid structureel bestrijden _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 38

1.6.1. Alle structureel daklozen in Gent rechtstreeks toeleiden naar een huis _________________________________________________________________ 381.6.2. Uithuiszettingen voorkomen door bemiddeling bij schulden op de private huurmarkt _________________ 38

1.7. Het versterken van een evenwichtig veiligheidsbeleid dat inzet op preventie, herstel en handhaving garandeert korte- en langetermijnresultaten ____________________________________________________________________ 39

1.7.1. Voorkomen en beheersen van overlast via socio-preventieve initiatieven op wijkniveau _______ 391.7.2. Voorkomen van radicalisering en polarisering door een versterkte ketenaanpak _________________________________ 391.7.3. Voorkomen en beheersen van overlast- en criminaliteitsproblemen via

gerichte bestuurlijke handhaving _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 39

1.8. Veiligheid en vertrouwen door een versterkte ‘nabije politie’ _________________________________________________________________________________________________ 40

1.8.1. Gericht versterken van het politioneel onthaal ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 401.8.2. Gericht versterken van de politiezorg bij noodhulp __________________________________________________________________________________________________________________________________________ 401.8.3. Gericht versterken van de politionele slagkracht inzake opsporing en onderzoek _________________________________ 411.8.4. Gericht versterken van de politionele wijkzorg _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 41

Inhoud Gent, stad van mensen

29

1.8.5. Gericht versterken van de politionele slachtofferbejegening ________________________________________________________________________________________________________ 411.8.6. Gericht versterken van de politionele verkeersaanpak ______________________________________________________________________________________________________________________________ 411.8.7. Gericht versterken van de politionele zorg voor en de handhaving in de publieke ruimte ______ 411.8.8. Gericht versterken van de politionele aanpak van radicalisering, gewelddadig extremisme en

terrorisme ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 421.8.9. Gericht versterken van de politieorganisatie ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 42

1.9. Een net Gent _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 42

1.9.1. Installeren van ondergrondse sorteerstraten voor het inzamelen van afval _____________________________________________________ 431.9.2. Innovatieve technologie voor een efficiëntere afvalophaling ________________________________________________________________________________________________________ 431.9.3. Onkruid en sluikstorten verslaan ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 43

1.10. Brandweer, de drijvende en bindende kracht achter de hulpverlening, rampenbestrijding en crisisbeheersing _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 44

1.10.1. Iedereen bewustmaken van (brand)veilig leven door nog meer in te zetten op sensibiliseren en adviseren _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 44

1.10.2. Efficiënter optreden door betere uitwisseling van gegevens tussen hulpdiensten en overheidsdiensten _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 44

1.10.3. Innovatieve technologie voor een efficiëntere brandweer __________________________________________________________________________________________________________________ 451.10.4. In de hoofdkazerne van de Brandweerzone Centrum wordt een

hightech zonaal crisiscentrum uitgebouwd _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 45

1.11. Evenementenbeleid voor iedereen ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 45

1.11.1. Een evenementenbeleid zonder muren ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 461.11.2. Een eenvoudige regelgeving voor organisatoren _________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 461.11.3. Evenementen bieden verbinding en maatschappelijke meerwaarde ________________________________________________________________________________ 46

1.12. Gent, stad in beweging ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 46

1.12.1. Ruimte voor sporten en bewegen _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 461.12.2. Sportkansen voor alle Gentenaars ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 471.12.3. Een innovatief sporten beweegaanbod op maat van elke Gentenaar _________________________________________________________________________ 47

1.13. Sociale cohesie in een samenleving in superdiversiteit _________________________________________________________________________________________________________________________ 47

1.13.1. Waardering en ondersteuning van het sociaal kapitaal en bestaande netwerken in onze buurten ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 47

1.13.2. Werken aan sociale cohesie vergt interactie tussen mensen stimuleren en faciliteren in plaats van als overheid verder te blijven organiseren ________________________________________________________________________ 48

1.13.3. Inzetten op het sociaal weefsel van morgen __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 48

1.14. Bevorderen van ontmoeting in de buurt __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 49

1.14.1. We zorgen voor voldoende pleisterplekken in elke buurt ______________________________________________________________________________________________________________________ 491.14.2. Buurtvoorzieningen op maat van iedere wijk ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 491.14.3. We ontplooien een netwerk van bekwame wijken buurtwerkers

die op buurtniveau netwerken verbinden ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 50

1.15. Samen stad maken _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 50

1.15.1. Een cocreatieve stadsorganisatie ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 511.15.2. De Stad als makelaar creëert een vrije ruimte __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 511.15.3. Cocreatie voor en door iedereen ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 511.15.4. Ondersteuning voor organisaties die maatschappelijke meerwaarde creëren ____________________________________________ 52


1. Gent, stad van mensen In dit hoofdstuk focussen we eerst op de toegang van elke Gentenaar tot de sociale grondrechten. Elk beleidsdomein doet een extra inspanning om ook achtergestel-de groepen gelijke toegang te geven tot wonen, leren, werken, gezondheid, sociale zekerheid en bijstand, … De wijk wordt een belangrijker niveau. In de wijk stemmen we de hulp- en dienstverlening beter af op de specifieke noden. Daarnaast zorgen outrea-chende veldwerkers voor meer nabijheid en verbinding met het bestaande aanbod. Om de sociale grondrechten te realiseren, zetten we als Groep ook in op antidiscriminatie. Gelijke kansen voor elke Gentenaar focust op discriminatie opsporen en aanpakken. Ar-moede pakken we integraal en geïntegreerd aan met aandacht voor zowel sociale, eco-nomische, ecologische als pedagogische aspecten. Omdat armoede vooral een gebrek aan geld is, stellen we een uitbreiding van de financiële hulp en proactieve rechtentoe-kenning voor. We werken langdurige dakloosheid structureel weg door daklozen veel sneller toe te leiden naar een geschikte woonvorm. Ten slotte, maken we werk van een debat en beleid voor mensen zonder wettelijk verblijf.

Verder in dit hoofdstuk gaan we in op het belang van een integraal en geïntegreerd vei-ligheidsbeleid waarbij de keten-samenwerking zorgt voor maatwerk. Een basisvoorwaar-de voor succesvol veiligheidsbeleid is een sterk lokaal sociaal beleid dat elke burger in staat stelt de sociale grondrechten te realiseren. Het belang van een driesporenbeleid komt aan bod. Dit is gericht op preventie en conflictvorming, het beperken van de maatschappelijke schade en herstel van vertrouwen bij slachtoffers. Nabijheid is een centraal begrip in het veiligheidsbeleid. Naast een versterkte nabije politie moeten ook andere actoren in het preventie- en veiligheidslandschap wijkgericht georiënteerd zijn. Via diverse maatregelen zetten we blijvend in op propere wijken.

Tot slot bekijken we op welke manier we samen van Gent een warme en levendige stad kunnen maken, rekening houdend met de eigenheid, de behoeften en het potentieel dat er vandaag is. Het evenementenbeleid is er voor iedereen. Bij grootschalige evenemen-ten focussen we meer op het verbindende, delende en identiteitsvormende potentieel voor de Gentenaars. Het evenementenbeleid zoekt een evenwicht tussen levendig en leefbaar. Samen sporten als sociaal verbindend instrument in gemeenschapsvorming, meer specifiek voor het doorbreken van de culturele en mentale grenzen tussen de verschillende gemeenschappen in onze stad. De sociale cohesie versterken blijft een belangrijke uitdaging in een superdiverse samenleving. Daarbij koesteren we alle be-staande initiatieven en blijven we deze verder ondersteunen. Daarnaast ontwikkelen we ook nieuwe initiatieven. De ondersteuning kan financieel zijn, maar bewoners vragen ook te ontregelen. Als de initiatieven niet spontaan ontstaan, starten we een dialoog op of verbinden we netwerken met elkaar. Via de nodige ondersteuning kunnen er op die manier ook initiatieven ontstaan.

Om de stad van mensen te realiseren zullen we in de toekomst cocreatie inzetten om tot betere oplossingen te komen. De uitdaging bestaat er in een vrije ruimte (zowel letterlijk als figuurlijk) te creëren om burgers actief het beleid mee vorm te laten geven. Naast burgers sluiten ook ondernemers en academici aan om samen te zoeken naar de oplossingen voor morgen.

31

1.1. Gelijke Kansen voor iedere GentenaarUit eigen cijfers en die van Unia blijkt dat er nog steeds heel wat ongelijkheid is in onze stad. Als niet iedereen dezelfde kansen krijgt, dan ligt er een maatschappelijke opdracht voor de Groep Gent om die achterstelling zoveel mogelijk weg te werken. Daarbij pleiten we niet voor een gelijke behandeling, maar eerder voor gelijke uitkomsten. Dit vraagt een inclusieve aanpak, waarbij we steeds op 2 sporen werken. We pakken de structu-ren aan die bewust of onbewust uitsluiten en we versterken kwetsbare doelgroepen. Samenwerking en een integrale aanpak staan daarbij voorop. Vertrekpunt is steeds het ‘proportioneel universalisme’. Dit betekent dat iedereen recht heeft op een kwali-teitsvolle dienstverlening, dat is het universele aspect. Aansluitend is er een specifiek aanbod voor specifieke kwetsbare groepen.

1.1.1. Stad Gent bestrijdt discriminatie met praktijktesten, mystery shopping en implementeert anti-discriminatieclausule in overheidsopdrachten

Uit eigen onderzoek van de Stad Gent blijkt dat er op de huisvestingsmarkt en bij bedrijven die in het kader van overheidsopdrachten voor de Stad Gent werken, sprake is van significante discriminatie ten aanzien van maatschappelijk kwetsbare groepen. We pakken deze discriminatie verder aan door de methodiek van de praktijktesten op de huisvestingsmarkt uit te breiden met mystery shopping2 door reële proefpersonen. Daarnaast implementeert het proefproject ‘actieve begeleiding’ de non-discriminatie-clausule in overheidsopdrachten structureel.

We onderzoeken ook de mogelijkheid om discriminatie op andere domeinen dan de huisvestings - en arbeidsmarkt daadkrachtig op te sporen en aan te pakken. De nadruk ligt hierbij steeds op een constructieve begeleiding van organisaties, zodat ze zelf een actief antidiscriminatiebeleid zouden voeren. De repressieve aanpak wordt enkel toege-past bij organisaties die doelbewust en na meerdere verwittigingen blijven discrimine-ren.

1.1.2. We maken infrastructuur toegankelijker via een open webplatform

We centraliseren en voeden alle externe en interne digitale informatie over de toe-gankelijkheid van Gent (gebouwen, winkels, restaurants, cafés, zalen, parkeerplaatsen, rolstoeltoegankelijke routes, genderneutraal en toegankelijk publiek sanitair, locaties van ververstafels, info over borstvoedingsvriendelijke locaties, dementievriendelijke horeca, …). We maken hiervoor gebruik van bestaande databanken en -bronnen en ver-zamelen nieuwe data wanneer deze nog niet beschikbaar zijn. Dit doen we niet alleen, maar samen met gebruikers en organisaties. Deze data worden als open data ontsloten, zodat andere ontwikkelaars en bedrijven mee kunnen bouwen aan nieuwe toepassin-gen. Iedereen kan op deze manier de gewenste informatie over de toegankelijkheid van Gent (mobiel) oproepen en plaatsen op een kaart van de stad.

1.1.3. We maken onze dienstverlening en communicatie toegankelijker via screening door ervaringsdeskundigen

Omdat onze stad een groeiende diversiteit kent en heel wat kwetsbare doelgroepen ge-bruik maken van onze dienstverlening, wil de Groep Gent een voorbeeldfunctie innemen op het vlak van taalbeleid, communicatie en toegankelijke dienstverlening.

2 Bij mystery shopping in huisvesting wordt een beroep gedaan op fictieve eigenaars/verhuurders om de kwaliteit of de naleving van de regels te controleren door zich aan te bieden bij een vastgoedmakelaar. Een courante opdracht wordt kunstmatig gecreëerd door een partij om zo zuiver mogelijk na te gaan of de betrokken intermediair op grond van het onderzochte kenmerk discrimineert. Deze methode laat toe om toegelaten of subjectieve selectiecriteria zoveel mogelijk uit te sluiten als verklaring voor een verschil in behandeling.


Op dit moment geeft het OCMW Gent een stem aan haar cliënten via de dialooggroep klantenparticipatie en zet de Dienst Welzijn en Gelijke Kansen ervaringsdeskundigen met een beperking in voor het screenen van publiek toegankelijke gebouwen en publie-ke ruimtes.

We stellen voor om deze werkwijze structureel uit te rollen binnen onze organisaties. Ervaringsdeskundigen zetten we daarnaast ook in voor het screenen van de toeganke-lijkheid van onze communicatie en van de bruikbaarheid, begrijpbaarheid, betaalbaar-heid, … van onze publieke dienstverlening. Hiervoor hebben we een gemeenschappelijke pool van ervaringsdeskundigen nodig die we aansluiten als vrijwilliger bij de Stad gent. We coachen en ondersteunen deze ervaringsdeskundigen intensief.

1.2. Armoede verslaan door uitbreiding van financiële hulp en beter gebruik van rechtenGent kan er voor zorgen dat al zijn inwoners voldoende inkomen hebben om menswaar-dig te leven. Gent kan dat door er voor te zorgen dat de bevoegde overheden iedereen zijn rechten toekent en er een uitbreiding komt van de OCMW financiële steun naar alle Gentenaars in armoede.

Voldoende inkomen zorgt er voor dat mensen in armoede sneller stappen kunnen zetten naar werk, opleiding, een goede woning, … Daarnaast krijgen kinderen op die manier betere kansen om zich te ontwikkelen en vermijden we de zoektocht naar kleine sociale voordelen. Voor kwetsbare ouderen betekent dit effectief beroep (kunnen) doen op thuiszorg en op aangepaste huisvesting waardoor langer thuis wonen een reële optie wordt. Naast deze specifieke ingrepen investeert elk beleidsdomein om de sociale grondrechten voor iedereen te realiseren, zoals betaalbaar wonen, betaalbaar en toe-gankelijk onderwijs, jobs voor laaggeschoolden, ...

1.2.1. Aanvullende financiële hulp voor iedereen in financiële armoede

We stellen voor dat OCMW Gent elke inwoner in armoede met een wettig verblijf recht geeft op aanvullende financiële hulp (AFH).

Nu hebben enkel OCMW-cliënten recht op AFH. OCMW Gent bereikt al ongeveer 70% van Gentenaars in armoede. Zowat 900 huishoudens in armoede staan nog in de kou. Als we ook die 900-tal huishoudens recht op AFH geven, zorgen we bij alle huishou-dens in armoede met wettig verblijf voor voldoende inkomen om menswaardig te leven. Daarbij begrenzen we het bedrag van de AFH, zodat het inkomen onder het minimum nettoloon blijft om zo een werkloosheidsval te vermijden. Eens het OCMW mensen in armoede bereikt, begeleidt het hen bij integratie en activering.

Alle Gentenaars in armoede toegang geven tot aanvullende financiële hulp kan voor 2 miljoen euro per jaar. Dat is 0,3% van het stadsbudget of 1,4% van het OCMW-budget.

1.2.2. Kinderarmoede verslaan door huishoudens in armoede alle rechten en hulpverlening te bezorgen

Een kind is arm omdat het leeft in een arm huishouden. We zorgen er voor dat aan de basisbehoeften van de Gentse kinderen in armoede voldaan wordt door:

• Contact te leggen met de 500-tal huishoudens met kinderen in armoede die het OCMW nu nog niet bereikt. OCMW kent hun rechten of hulpverlening toe door aan-wezig te zijn op school en in de kinderopvang en een huisbezoek te brengen bij alle ouders bij wie een kind in kansarmoede geboren wordt. Nu doen we dit beperkt in een aantal scholen (23 van de 173). OCMW Gent kan dit uitbreiden naar alle scholen met

33

een groot aantal SES-leerlingen3 met een jaarlijks extra budget van €350.000 voor 6 maatschappelijk werkers.

• Bij de aanvullende financiële hulp het huidige verschil met minimum nettolonen voor ouders te verminderen van 7% naar 5%. Daardoor krijgen nog meer huishoudens een inkomen dat voldoende is om te participeren aan de samenleving. Daarnaast verbin-den we dit met een actieve toeleiding naar kinderopvang en onderwijs. Door extra in te zetten op kinderarmoede, doorbreken we de cirkel van generatie-armoede.

1.2.3. Gent kent elke inwoner de rechten en sociale voordelen toe waar hij/zij recht op heeft

Sommige inwoners van Gent maken geen gebruik van rechten en sociale voordelen zoals bijvoorbeeld leefloon, verhoogde tegemoetkoming, sociaal tarief of de inkomens garantie voor ouderen (IGO). Deze inwoners zijn vandaag vaak onder beschermd. Gent moet deze mensen actief opsporen en ervoor zorgen dat ze hun rechten maximaal kunnen uitputten:

• Automatisch waar het kan: een specialist analyseert wie de Gentenaars met grootste kans op onder bescherming zijn en zet acties op om rechten automatisch of zo een-voudig mogelijk toe te kennen.

• Met extra begeleiding en outreachend waar het moet (zie beleidsopties outreachend werk).

1.2.4. Mensen zonder recht op maatschappelijke dienstverlening: een debat en een beleid

In Gent leven naar schatting enkele duizenden mensen zonder wettig verblijf. Honder-den van hen zijn kinderen. Hun ouders gaan meestal niet in op een doorverwijzing naar een federaal opvangcentrum omdat dat sterk gericht is op vrijwillige terugkeer.

Mogelijks verblijven nog meer mensen wettig die geen recht hebben op maatschappelij-ke dienstverlening en dus financiële steun. Hulpverleners kennen een 100-tal gezinnen met kinderen onder deze (vaak EU-)burgers.

De ouders hebben vaak een onregelmatig of helemaal geen inkomen, met enkel recht op dringende medische hulp. Ze leven in precaire leefomstandigheden (slechten pan-den, opeenvolgende kraakpanden, dakloosheid, …). Ook kinderopvang is wenselijk.

Kinderbegeleiders, leerkrachten, hulpverleners en vrijwilligers zoeken ondersteuning maar staan vaak machteloos. Iedereen weet dat de oorzaken en oplossingen Gent overstijgen. Weinigen weten hoe om te gaan met het dagelijkse leed dat intussen ook in Gent zonder oplossing blijft.

Een expliciet en grondig debat op basis van een goede analyse is dan ook nodig. Wie zijn ze? Welke groepen hebben perspectief op integratie? Wat doen we als stad om die integratie te ondersteunen? Wat doen we als stad – wel en niet - wanneer er geen integratie mogelijk is? Dit debat moet leiden tot een sterk beleid met een draagvlak bij zo veel mogelijk professionals en vrijwilligers, die in Gent nu op verschillende manieren omgaan met mensen zonder wettig verblijf of zonder recht op financiële hulp.

3 SES: verwijst naar de ‘Sociaal Economische Status’ van de huishoudens waaruit de leerlingen komen.


1.3. De meest kwetsbare Gentenaren bereiken door geïn-tegreerd en integraal mobiel en outreachend werkenDaklozen, thuislozen, armen, ronddwalende psychiatrische patiënten, krakers, drugs-verslaafden, alcoholverslaafden, straatprostituees, gokverslaafden, sociaal geïsoleerde ouderen, … Ze bestaan ook in Gent. Outreachers zoeken de connectie op en trachten de levenskwaliteit te stabiliseren en verbeteren. Daarnaast zijn de drempels tot de hulp-verlening vaak te groot. De inzet van mobiele hulpverleners is hierbij ook van belang. Veel organisaties willen hierop inzetten, maar weten niet hoe of zien geen mogelijkheid. Daarom zet Gent in op een geïntegreerd plan mobiele en outreachende veldwerkers. Om mobiele en outreachende initiatieven doordacht in te zetten daar waar er noden zijn en ze te versterken, vanuit een correcte methodiek en invalshoek.

1.3.1. Via een Gents Plan mobiele en outreachende veldwerkers, wordt een kader uitgewerkt voor een geïntegreerd veldwerk

De noodkreten vanop het terrein worden steeds groter, mensen zijn genoodzaakt te leven op straat, armoede stijgt, eenzaamheid groeit, de toegankelijkheid en betaalbaar-heid van voorzieningen daalt, … De drempels die er zijn moeten weggewerkt worden. Daarnaast is het de inzet van veldwerkers cruciaal om de levenskwaliteit van burgers te verbeteren. Om deze inzet op een goede manier te doen is het belangrijk dat er een plan ontstaat die de noden en huidige aanbod in kaart brengt en kijkt waar eventuele versterkingen noodzakelijk zijn en volgens welke methodiek dit het best gebeurt. Outre-achend werken heeft als specifiek kenmerk dat het om een positief traject gaat op maat en tempo van de doelgroep, dat de doelgroep zijn eigen hulpverlening in handen houdt. Dit is een waardevolle methodiek, maar niet het antwoord op alle vragen, waardoor een aanvulling met een mobiele inzet van hulpverleners zeer belangrijk is. Een goed geka-derd plan om de juiste veldwerkers in de juiste vorm en op de juiste locatie in te zetten is daarom noodzakelijk.

1.3.2. Signalen van veldwerkers capteren en beleidskaders ontwikkelen van onderuit

De stad engageert zich om signalen van veldwerkers en middenveldsorganisaties die levenskwaliteit van mensen kunnen verbeteren duidelijk mee te nemen bij de wijziging van betrokken beleidskaders. Er wordt ook verder ingezet op de bundeling van signalen met een daaraan gekoppeld actieplan dat goed opgevolgd wordt. Waar noodzakelijk, worden oplossingen op maat gerealiseerd. Deze signaalfunctie is een belangrijke func-tie voor de vele veldwerkers en hulpverleners die dagelijks met drempels en moeilijk-heden geconfronteerd worden in het werkveld. Het is belangrijk dat het beleid hen een duidelijk signaal geeft en toont dat hun bevindingen ter harte worden genomen en dat men werk maakt van oplossingen. Als lokaal bestuur moeten we blijvend proberen maar kunnen we niet verzekeren dat er verbetering op komst is, hoe frustrerend ook voor ba-siswerkers. Dit kunnen ze doen door deze bevindingen mee te nemen in het herwerken van beleidskaders en door veldwerkers te betrekken bij de ontwikkeling van beleidska-ders en beleidskaders op voorhand bij hen af te toetsen.

1.3.3. Oprichting van een Gents Steunpunt mobiel en outreachend werken

Een geïntegreerd Gents plan Outreach stopt niet bij grenzen van de lokale overheid. Een steunpunt mobiel en outreachend werken, eventueel in samenwerking met de collega’s van ‘het steunpunt reach out!’ kan veldwerkers de ondersteuning bieden die ze nodig hebben. Er is nood aan een neutrale dienst waarbij ze met hun bezorgdheden en ethi-sche dilemma’s terecht kunnen, waar ze methodieken kunnen versterken en ondersteu-ning kunnen vinden. Want werken in de leefwereld van mensen is anders dan werken in een organisatiecontext. Daarom is het belangrijk die steun te bieden aan outreachende initiatieven binnen de stad en binnen externe organisaties zoals bijvoorbeeld vzw Jong,

35

vzw Lejo, vzw Apart, … die met outreachend werken aan de slag gaan. Hun aanbod wordt ook meegenomen in het Gentse plan ‘Outreach’ en aan de hand van intervisies, studiedagen, ...

In een veranderend werkveld, waarin steeds meer ambulante zorg wordt verleend en mobiel werken de maatstaf wordt, komen moeilijkheden scherper naar boven. Deze extra ondersteuning voor veldwerkers is noodzakelijk om het werk dragelijk te houden, de veerkracht te behouden en er elke dag te kunnen blijven staan voor die mensen die het moeilijk hebben in onze maatschappij.

1.4. Een goede lichamelijke en geestelijke gezondheid voor iedereenDe sociale gezondheidskloof neemt toe. Een lage socio-economische status hangt samen met een grotere kans op psychisch onwelzijn, met een slechtere gezondheid, een verminderde toegang tot de gezondheidszorg en met een lagere levensverwachting. Samen met alle gezondheids- en welzijnspartners zetten we in op het verkleinen van de gezondheidskloof, onder andere door de toegang tot de gezondheidszorg te vergroten, in te zetten op lokale zorgnetwerken, eerstelijnspsychologen en kwartiermaken. We doen dit via efficiënte en geïntegreerde samenwerkingsmodellen op stads- en wijkni-veau, waarbij de zorgvrager centraal staat.

1.4.1. Toegankelijke en nabije zorg voor iedere Gentenaar door drempels naar zorg te verlagen

Om de zorg toegankelijk te maken voor kwetsbare doelgroepen zijn extra stimulerings-maatregelen nodig:

• Sinds kort werd een proefproject ‘Sleutelfiguren Gezondheid’ opgestart. Personen uit kwetsbare doelgroepen worden opgeleid om zelf op vrijwillige basis aan laagdrempeli-ge gezondheidseducatie te doen binnen hun gemeenschap. Bij gunstige evaluatie van dit project, wordt een grootschaliger opleidings-en tewerkstellingsproject opgezet in samenwerking met de faculteit geneeskunde en gezondheidswetenschappen;

• Uitstel van doktersbezoek om financiële redenen tegengaan door de toepassing van het derdebetalerssyteem voor alle Gentenaars door huisartsen sterker te stimuleren;

• Burgers en huisartsen stimuleren om voor iedere burger een Globaal Interprofes-sioneel Dossier aan te maken, zodat de zorg meteen kan afgestemd worden op de gezondheidstoestand en -geschiedenis van de patiënt;

• Tools/incentives aanbieden die het gebruik van een tolk bij huisartsen stimuleren;

• De toename van het aantal geconventioneerde tandartspraktijken in Gent stimuleren door een renteloze lening aan te bieden voor de investeringen die nodig zijn bij het starten van een geconventioneerde tandartspraktijk.

1.4.2. Buurtgerichte zorg door zorgnetwerken op wijkniveau

De hervorming van de eerstelijnszorg door de Vlaamse Overheid heeft een belangrijke impact op de Gentse gezondheids-en welzijnssector. Er wordt een Gentse Eerstelijns-zone opgericht die als doel heeft om de samenwerking tussen de gezondheids-en de welzijnszorg op de eerstelijn te verbeteren. Buurtgerichte zorg krijgt een belangrijke plaats binnen deze hervorming. Dit veronderstelt zorgnetwerken op wijkniveau die geïntegreerd samen werken rond hun patiënten (gezondheid, geestelijke gezondheid en welzijn) en zo de zorg efficiënter en toegankelijker maken voor de buurtbewoners. De stad moet deze zorgnetwerken stimuleren en ondersteunen. Vanuit regelgevend kader spelen de lokale dienstencentra van het OCMW hierbij ook een belangrijke rol. We vermijden het opzetten van bijkomende structuren en vertrekken vanuit de bestaande netwerken Samenleven, Welzijn en Gezondheid, die getrokken worden door de sociaal regisseurs.


1.4.3. Gentenaars met psychische klachten kunnen gratis terecht bij een eerstelijnspsycholoog

De eerstelijnspsychologische functie (ELP) biedt een antwoord op veel uitdagingen binnen de geestelijke gezondheidszorg. ELP’s zorgen voor een laagdrempelige genera-listische basiszorg voor mensen met psychische klachten. Uit het afgesloten ELP-pro-ject Het Pakt in Gent, gefinancierd vanuit Vlaanderen, blijkt dat kwetsbare doelgroepen bereikt worden en een doorverwijzing naar tweede lijn vaak kan vermeden worden. De stad kan als experiment en in afwachting van beslissingen rond financiering van eer-stelijnspsychologen door het RIZIV of door Vlaanderen, de aanstelling van enkele ELP’s in een aantal Gentse wijken realiseren. Hiervoor wordt ook in gesprek gegaan met de partners uit de geestelijke gezondheidssector die hier een belangrijke rol in spelen.

1.4.4. Kwartiermaken om opnieuw mee te doen in de samenleving

‘Kwartiermaken’4 is één van de methodieken die inspeelt op de vermaatschappelijking van de zorg en die zich richt naar mensen die kwetsbaar zijn omwille van een beperking, een drugsverslaving, psychiatrische problematiek, … Mensen uit de doelgroep krijgen de kans om te participeren in de samenleving doordat de samenleving ruimte voor hen maakt. Er bestaan reeds een aantal succesvolle Gentse initiatieven, die werk maken van een gastvrij en laagdrempelig onthaal van de doelgroep en ook de brug maken naar de buurtbewoners en buurtorganisaties. De stad kan financiële ondersteuning bieden voor ruimte en/of personeel, opdat meerdere initiatieven rond deze methodiek ontstaan.

1.5. Integraal wijkgericht werken voor leefbare wijkenGezien de leefomgeving een belangrijke beïnvloedende factor is voor het welzijn van de Gentenaar, zetten we sterk in op het verhogen van de leefbaarheid van alle Gentse wij-ken. Wijken vormen immers de kern van de samenleving. De Stad organiseert zich nog meer op maat van de Gentse wijken. Samen met alle wijkorganisaties en burgers maken we werk van een aangename, inclusieve leefomgeving en pakken we maatschappelijke uitdagingen in de wijken aan. Alle diensten werken mee aan het wijkgerichte beleid van de stad. Om de toekomstige uitdagingen op wijkniveau aan te pakken worden mens en ruimte meer integraal benaderd. Grondige vernieuwingen hebben pas kans op slagen als zowel sociale, economische als fysische doelstellingen worden gecombineerd.

1.5.1. Bewoners, overheid en organisaties versterken samen de leefbaarheid in de wijk

Voor alle Gentse wijken wordt een integraal wijkprofiel opgemaakt waarop alle stads-diensten zich enten in hun werking. Plannen op wijkniveau vereisen een integrale visie (niet enkel per beleidsdomein) die vertrekt vanuit de noden van de wijk en rekening houdt met de impact van beslissingen op de wijk. In 1 of 2 pilootwijken wordt een integraal wijkprogramma uitgevoerd, met een bijhorend wijkbudget. Het programma wordt opgemaakt in samenspraak met alle wijkorganisaties en de wijkbewoners. Door dit samenspel krijgen ambtenaren nog beter zicht op wat bewoners effectief belangrijk vinden in hun woon-en leefomgeving. Er wordt vanaf de start een onderzoek gekoppeld aan het proefproject om de impact van deze werking te meten en te evalueren.

4 Kwartiermaken staat voor de poging een maatschappelijk klimaat te bevorderen waarin meer mogelijkheden ontstaan voor mensen in de marge om erbij te horen en mee te doen naar eigen wens en mogelijkheden.

37

1.5.2. Het sociaal weefsel versterken in de stadsvernieuwingsgebieden met sociale masterplannen

Stadsvernieuwingsprojecten hebben een grote impact op de wijk en haar bewoners. Bij dergelijke projecten is er ook een sociaal masterplan nodig, waardoor er extra kan inge-zet worden op het welzijn van de bewoners en het lokaal sociaal weefsel. Sluizeken-Tol-huis-Ham en Bloemekeswijk worden naar voor geschoven als stadsvernieuwingsgebied. De binnenstad heeft omwille van de beperkte aanwezigheid van sociale wijkactoren in combinatie met de lage welzijnsindicatoren ook een sociaal masterplan nodig.

1.5.3. Het sociaal kapitaal in Gent opsporen en ontginnen door kandidaat-vrijwilligers, vrijwilligersorganisaties en mantelzorgers te ondersteunen

Er is heel veel sociaal kapitaal in onze stad aanwezig. Tijdens de vluchtelingencrisis werd dit nogmaals heel duidelijk. We moeten dit kapitaal actiever opsporen en de juiste ondersteuning bieden. We moeten daarom nog meer inzetten op ondersteuning van het vrijwilligerswerk, zowel binnen als buiten de stad. Het gaat hierbij zowel om het ondersteunen van organisaties en verenigingen rond vrijwilligersbeleid, ondersteuning bij het werken met (kwetsbare) vrijwilligers en het intensief begeleiden van kwetsbare personen bij vrijwilligerswerk.

Door de vermaatschappelijking van de zorg blijven meer mensen met een zorgbehoefte in de eigen omgeving wonen. Op zich is dit een goede zaak als er in de thuissituatie voldoende ondersteuning kan geboden worden. Naast formele vormen van vrijwilligers-werk willen we ook buren stimuleren om zorg te dragen voor deze mensen. Het uitwer-ken van sociale netwerken rond kwetsbare buurtbewoners, het aanspreken van het aan-bod en de bereidheid van buren en het ondersteunen van deze netwerken zijn manieren om het ook voor mantelzorgers draagbaar te houden. We zetten dus maximaal in op het ontwikkelen en ondersteunen van deze sociale netwerken. Digitale wijkplatformen kunnen hier een rol in spelen.

1.5.4. Verbeteren van de leefbaarheid in sociale (hoog)bouw

In verschillende sociale woningconcentraties in Gent worden problemen op vlak van sociale cohesie en overlast vastgesteld. Het gaat om een mini–samenleving die wordt gekenmerkt door een concentratie aan diverse en erg kwetsbare bewoners. De groot-schalige renovatie van sociale woningconcentraties biedt opportuniteiten om in te grijpen op sociale cohesieproblemen, door preventief acties op te zetten samen met de sociale woningmaatschappijen en de wijkactoren. Hierbij moet ook aandacht besteed worden aan het creëren van een aantrekkelijke positieve omgeving, met inspraak van de bewoners.


1.6. Dakloosheid structureel bestrijdenMensen die langdurig of structureel dakloos zijn, beleven dagelijks de zwartste armoe-de. Overleven van dag tot dag – en af en toe ontsnappen aan de dagelijkse ellende - wordt de eerste prioriteit. Problemen blijven zich opstapelen. We schatten dat er in Gent een 400-tal structureel daklozen zijn. We kunnen structurele dakloosheid in Gent drastisch inperken door housing first te verdubbelen. Omdat voorkomen beter is dan genezen, moeten we meer uithuiszettingen vermijden. We kunnen dat doen door de be-middeling bij huurschulden die nu al bestaat bij sociale huisvesting, uit te breiden naar de private huurmarkt.

1.6.1. Alle structureel daklozen in Gent rechtstreeks toeleiden naar een huis

Na de VS en de Scandinavische landen, toont ook Gent nu aan dat housing first werkt. Bij housing first krijgen daklozen die al jaren woononstabiel zijn en met vele problemen kampen een woning en begeleiding aangeboden in plaats van eerst alle trappen van de ‘woonladder’ (nachtopvang, crisisopvang, opvangcentra, begeleid wonen, …) te moeten doorlopen. Ook in Gent woont na 2 jaar nog meer dan 90% van deze mensen in hun woning. Langdurig daklozen maken zo plaats in opvangcentra voor mensen die tijdelijk zonder woning zitten. De kost wordt lager dan wanneer deze mensen afwisselend ver-blijven op straat, in daklozencentra, ziekenhuizen enzovoort.

In Gent leven een 400-tal structureel daklozen met wettig verblijf. Een extra aanbod van gemiddeld 32 nieuwe housing first begeleidingen gedurende 12 jaar kan deze groep daklozen bij gelijkblijvende omstandigheden sterk terugdringen. Als we er in slagen om tegen het einde van de volgende legislatuur het aantal woningen dat we per jaar in housing first aanbieden te verdubbelen, dan kunnen we tegen 2030 langdurige daken thuisloosheid drastisch verminderen.

We hebben hiervoor gedurende 12 jaar per jaar gemiddeld nodig:

• 32 extra (SVK of sociale) woningen;

• 3 wooncoaches (dus €160.000 per jaar).

1.6.2. Uithuiszettingen voorkomen door bemiddeling bij schulden op de private huurmarkt

Elk jaar stappen meer dan 600 Gentse verhuurders naar de rechtbank om de uithuis-zetting van hun huurder te vragen, meestal door huurachterstal. Bij huurachterstallen in sociale woningen komt er in 4 op 5 gevallen een oplossing. Uithuiszetting wordt er vermeden doordat OCMW of CAW al na 2 maand huurachterstal huurbemiddeling organiseren. 80% van de uithuiszettingen gaan echter door op de private huurmarkt. Bemiddeling op de private markt is nu beperkt en meestal te laat.

We willen ook op de private huurmarkt uithuiszettingen voorkomen door de bemidde-ling bij huurschulden aan te bieden in de private sector.

Met de bemiddeling willen we zorgen voor:

• een vereffening van de huurschuld (eventueel met voorwaardelijke ten laste name);

• een structurele oplossing om huurachterstal te voorkomen;

• en finaal natuurlijk het behoud van de woning.

39

1.7. Het versterken van een evenwichtig veiligheidsbeleid dat inzet op preventie, herstel en handhaving garan-deert korte- en langetermijnresultatenDoor lokale veiligheidsproblemen op integrale en geïntegreerde wijze aan te pakken met een evenwichtige inzet op de sporen preventie, herstel en handhaving en gericht te werken naar zowel (potentiële) slachtoffers, (potentiële) daders als situationele aspec-ten, garanderen we korte- en langetermijnresultaten. We willen hierbij meer partners betrekken dan deze uit de klassieke veiligheids- en welzijnssector, gaande van vrijwil-lige buurtorganisaties over diensten van Groep Gent tot federale instanties. We willen met respect voor elkaars bevoegdheden op gelijke voet, in openheid en vertrouwen, informatie en inzichten kunnen delen. Op basis van correcte analyses kunnen we gepast inspelen op actuele overlast- en veiligheidsfenomenen en voorbereid zijn op toekomsti-ge evoluties. Voorwaarde tot een succesvol veiligheidsbeleid is een welzijnsbeleid dat elke burger een minimale levenskwaliteit verzekert.

1.7.1. Voorkomen en beheersen van overlast via socio-preventieve initiatieven op wijkniveau

We willen wijkgericht flexibel inzetten op hinder en overlast door spanningen en con-flicten tussen sociale groepen om stedelijke ruimte en stedelijke functies. De achterlig-gende maatschappelijke problemen als armoede, werkloosheid, woningnood, … zijn niet evident op te lossen. Wel kunnen we op wijkniveau, met socio-preventieve en proactieve initiatieven, specifieke groepen helpen om hun welzijn op diverse levensdomeinen te verbeteren, de leefbaarheid te verhogen en het samenleven aangenamer te maken. We willen meer veldwerkers gericht inzetten in overlastgevoelige buurten en ze ruimte geven om te experimenteren. Tevens moeten we door slim ruimtegebruik en de inzet van conciërges en buurtbeheer, voorkomen dat verwevenheid van functies tot hinder en overlast leidt.

1.7.2. Voorkomen van radicalisering en polarisering door een versterkte ketenaanpak

We willen meer eerstelijnswerkers vormen en coachen om signalen van vervreemding – die in bepaalde omstandigheden een opstap kunnen zijn naar polarisering en radicali-sering- te zien, te begrijpen en er vroegtijdig en bewust op te reageren. Bij vermoeden van radicalisering wordt o.b.v. gerichte informatiegaring en –verwerking een sluitende ketenaanpak gerealiseerd. Een gedeeld beroepsgeheim is een essentiële voorwaar-de om in het casusoverleg alle informatie te bundelen, een begeleidingstraject op maat aan te bieden en de nodige bestuurlijke en gerechtelijke maatregelen te nemen. Voorwaarde tot succes is kennis, vertrouwen en betrokkenheid van de diverse (geloofs)gemeenschappen.

1.7.3. Voorkomen en beheersen van overlast- en criminaliteitsproblemen via gerichte bestuurlijke handhaving

Door sterker in te zetten op bestuurlijke handhaving willen we proactief en efficiënt overlast- en criminaliteitsproblemen voorkomen en beheersen. Voorwaarde is een adequaat systeem van informatiehuishouding, informatiedoorstroming en een vlotte coördinatie tussen stadsdiensten, politie, gerechtelijke autoriteiten en andere toezicht-houdende overheden. Doel is de uitbouw van een preventief vergunningenbeleid en reglementerend kader dat voor de betrokkenen eenvoudig en duidelijk is. Het omvat ingebouwde grendels tegen criminaliteit en overlast en voorziet bestuurlijke maatrege-len en sancties. Het is een bruikbare hefboom naar regularisering en een eenvoudig en doeltreffend handhavingstraject voor politie en ambtenaren (cf. overlast/criminaliteit gelieerd aan de uitbating van nacht- en belwinkels, gok- en wedkantoren, louche horeca-zaken, kraakpanden, …).


1.8. Veiligheid en vertrouwen door een versterkte ‘nabije politie’Gent kent een vertrouwde traditie van ‘nabije politie’.

In deze visie wenst Politiezone Gent te blijven investeren in contacten met de gemeen-schappen, het professioneel beheren van veiligheid en overlast in de buurten en het professioneel optreden binnen de diverse samenleving. In het licht van de te verwach-ten stedelijke ontwikkelingen moet politiezone Gent haar werking als ‘nabije politie’ dan ook behouden en versterken.

Bij ‘nabije politie’ ligt de centrale focus van goed politiewerk op gemeenschapsvorming en het versterken van sociale cohesie en het sociale weefsel in de stad. De basispoli-tiezorg in het algemeen en de inzet van toezicht, controle en handhaving in het bijzon-der moeten steeds in functie van hun mogelijke bijdrage tot deze finaliteit gebeuren. Politie moet – zeker in een diverse stad - inzetten op een professioneel, transparant en waardengedreven optreden wil de organisatie haar vertrouwen en legitimiteit kunnen behouden en versterken om een efficiënte veiligheidszorg te kunnen blijven verzeke-ren. Finaal vereist de radicaliseringsproblematiek die toch wel een zware impact heeft op het politie-functioneren vanuit deze visie net meer ‘nabije politie’ dan minder om succesvol te zijn en te blijven.

Het gericht versterken van de ‘nabije politie’ kent een aantal speerpunten die er moeten voor zorgen dat PZ Gent ook in het Gent van morgen kan zorgen voor veiligheid en vertrouwen:

• Het verzekeren van een vertrouwde politionele aanwezigheid dicht bij de mensen, zowel in de echte als in de virtuele buurten, ook bij de mensen die niet echt mee zijn in de diverse en digitale wereld;

• Het verstandig gebruiken van de verhoogde slagkracht die de technologische ontwik-kelingen te bieden hebben op vlak van werking en resultaten;

• Het goed benutten van de kansen die bestuurlijke handhaving te bieden heeft in het geheel van de stedelijke veiligheidsaanpak;

• Het slim en integraal aanpakken van radicalisme, gewelddadig extremisme en terro-risme, met een versterkte aandacht voor beschermen en beveiligen.

1.8.1. Gericht versterken van het politioneel onthaal

• Vergroten van de dienstverlening door onthaal op afspraak en verdere digitalisering van de dienstverlening (info-zuilen)

• Faciliteren van inspanningen om de kennis over de diverse gemeenschappen in Gent te vergroten

• Ontwikkelen van een traject naar meertalige dienstverlening in functie van zowel de klantvriendelijkheid, het afbouwen van drempels als het verzekeren van een blijvende performante informatiepositie, met inbegrip van het pleiten voor een meer facilite-rende werking van de taalwetgeving terzake

1.8.2. Gericht versterken van de politiezorg bij noodhulp

• Hanteren van een versterkte communicatie over het waarom van een tussenkomst en over de manier waarop de tussenkomst wordt uitgevoerd

• Verzekeren van een efficiënte en klantgerichte intake voor minder dringende proble-men door de verdere uitbouw van een meldpunt vanuit een CRM-benadering (CRM staat voor customer relationship management of klantrelatiebeheer)

41

1.8.3. Gericht versterken van de politionele slagkracht inzake opsporing en onderzoek

• Versterken van de informatiepositie m.b.t. bestaande en nieuwe criminaliteitsvormen en -dynamieken

• Inzetten op internet, digitalisering en nieuwe technologie als onderdeel van nieuwe criminaliteitsvormen of –dynamieken, als facilitator voor criminaliteit, of als onder-deel van de aanpak, veiligheidshandhaving en opsporing van deze fenomenen

1.8.4. Gericht versterken van de politionele wijkzorg

• Inzetten op preventie, toezicht en controle op overlast in de buurt (sluikstorten, lawaaihinder, …), inclusief het leveren van veiligheidsadviezen bij nieuwe ruimtelijke stedelijke projecten

• Gebruiken van de meerwaarde van bestuurlijke handhaving met inbegrip van het ijveren voor een centrale dossiervorming, informatie-uitwisseling en kennisdeling bruikbaar voor alle partners gericht op een slagkrachtig (vergunningen)beleid.

• Gebruiken van de opportuniteiten van burgerparticipatie. Deze zijn evenwel verschil-lend al naargelang het fenomeen. Bij woninginbraken is de betrokkenheid groot zowel voor preventie als inzake melden van verdachte gedragingen, bij fietsdiefstallen is dit beduidend minder het geval.

• Versterken van de kennis over de diverse gemeenschappen in Gent en het aansluiting zoeken bij deze gemeenschappen.

• Ontwikkelen van trajecten naar optimale dienstverlening aan zwakkere groepen in de samenleving en daar in samenwerking met de stedelijke partners ketengericht op inspelen (bijvoorbeeld senioren, intra-Europese migranten (IEM), …).

1.8.5. Gericht versterken van de politionele slachtofferbejegening

• Versterken van de inzet op de zorg voor slachtoffers van geweld, met focus op intrafamiliaal geweld, seksueel geweld (Zorgcentrum voor slachtoffers van seksueel geweld) en gender- en haatmisdrijven

1.8.6. Gericht versterken van de politionele verkeersaanpak

• Inzetten op het beheersen van groeiende verkeersstromen (voetgangers, fietsen, …) en hun problemen (handhaving verkeersregels, fietsdiefstal, …)

• Inzetten op een versterkte controle op de aanwezigheid en echtheid van boorddocu-menten en rijbewijzen

1.8.7. Gericht versterken van de politionele zorg voor en de handhaving in de publieke ruimte

• Inzetten van nieuwe technologie waar zinvol en opportuun: sociale media, automa-tische nummerplaat herkenning (ANPR), slimme camera’s, met aandacht voor het aspect privacy

• Inzetten op professioneel profileren bij toezicht, preventie en controle en het voorzien in een transparante communicatie hierover

• Verruimen van de samenwerkingsverbanden met de omliggende politiezones met het oog op een wederzijdse operationele ondersteuning bij incidenten

• Versterken van de informatiepositie met betrekking tot internationale conflicten die lokaal voor spanningen zorgen


1.8.8. Gericht versterken van de politionele aanpak van radicalisering, gewelddadig extremisme en terrorisme

• Versterken van de informatiepositie inzake radicalisering, gewelddadig extremisme en terrorisme, in lijn met het gerechtelijk Arrondissementeel veiligheidsplan

• Optimaliseren van bewaking en beveiliging van risicodoelen en -gebeurtenissen

• Versterken van de samenwerking van politionele, justitiële en stedelijke actoren met het oog op deradicalisering, o.a. door de samenwerking in de lokale integrale veilig-heidscel (LIVC), het zinvol omgaan met een gedeeld beroepsgeheim en het verbinden met betrokken gemeenschappen

1.8.9. Gericht versterken van de politieorganisatie

PZ Gent kan een versterkte nabije politie maar doeltreffend realiseren als het korps kan beschikken over de daarvoor noodzakelijke medewerkers (met een aangepaste knowhow, vaardigheden en waarden), en over voldoende middelen in een aangepaste huisvesting.

• Verzekeren van een voortdurende aandacht voor administratieve en organisatorische vereenvoudiging, zowel intern voor de organisatie als voor de burger, onder meer door het inzetten op mobiel werken en op het digitaliseren van de werkprocessen in de samenwerking met het parket

• Optimaliseren van de werking door het realiseren van een nieuwbouw voor het hoofdkantoor van Politiezone Gent, inclusief het realiseren van de trajecten inzake organisatievernieuwing die parallel daarmee mogelijk worden (ICT, personeelsbeheer, voertuigbeheer, documentbeheer)

• Verzekeren van een optimale personeelsbezetting door het verder invullen van het kader

• Uitbreiden van de beschikbare werkingsmiddelen door samen met de bestuurlijke en gerechtelijke overheden te ijveren voor het optimaliseren van de federale dotatie en het bijsturen van ‘KUL-norm’ en andere solidariteitsmechanismen die een belemme-ring vormen voor de gewenste groei van het korps

• Ontwikkelen van een korpsbreed diversiteitsbeleid, onder meer door het nemen van initiatieven om het korps een afspiegeling te laten zijn van de Gentse bevolking en het faciliteren van de politionele vaardigheden die nodig zijn in een superdiverse samen-leving (taal, attitude)

• Inspanningen leveren voor het installeren van een politiecultuur waar er naast een focus op handhaving een permanente zorg is voor integriteit, dienstbaarheid en het verdichten en versterken van het sociale weefsel in de stad.

1.9. Een net GentHet streven naar de productie van minder afval door gezinnen en bedrijven is één van de hoofddoelstellingen van het Vlaamse afvalbeleid. Dit door het reduceren van het geproduceerde restafval in combinatie met het verhogen van de selectiviteit van het aangeboden afval door huishoudens, bedrijven en stadsdiensten. Deze doelstelling dient gerealiseerd te worden door in te zetten op informatie, communicatie, preventie en het stimuleren van hergebruik.

De zorg voor de netheid van de stad is een tweede belangrijke opdracht. Dit laatste kan gerealiseerd worden door het doelgericht onderhouden van het openbaar domein. De strijd tegen sluikstorten, zwerfvuil en onkruid maak hier integraal deel van uit.

De inzameling van afval zal de komende jaren ook dienen aangepast te worden aan de nieuwe noden van een groeiende en steeds compactere stad dit gebruik makende van nieuwe technieken en tools.

43

1.9.1. Installeren van ondergrondse sorteerstraten voor het inzamelen van afval

Om in te spelen op de steeds krappere ruimte in de stad worden woningen en nieuwe wijken steeds compacter. Dit heeft als gevolg dat het gebruik van traditionele inzamel-systemen hier steeds minder evident wordt. Vooreerst wordt het scheiden van afval in compacte woningen/appartementen moeilijker. Daarnaast wordt het gebruik van grote vrachtwagens om de inzameling mee te realiseren moeilijker in nieuwe dicht bebouwde en verkeersarme wijken.

Door ondergrondse afvalsystemen te plaatsen kan men een antwoord bieden aan beide bovenstaande uitdagingen. Het plaatsen van deze systemen aan hoogbouwresidenties en nieuwe ontwikkelingen dient als standaard optie voorzien te worden. Hierdoor kun-nen inwoners hun afval meer plaatsen tijdsonafhankelijk aanbieden.

Daarnaast bieden deze systemen ook een antwoord om op een vrij eenvoudige manier de gratis huisvuilzakken ter beschikking te stellen aan de rechthebbenden. Door een automatische toekenning van dit recht wordt de toegang hiertoe vereenvoudigd, wat op zijn beurt mogelijk een positief effect kan hebben op de evolutie van de sluikstorten.

Het ter beschikking stellen van een ‘basis- krediet’ aan alle inwoners zou het correct aanbieden van afval verder kunnen stimuleren.

1.9.2. Innovatieve technologie voor een efficiëntere afvalophaling

IOT (internet of things) en ander nieuwe technieken kennen stilaan ook hun toepassin-gen in de afvalwereld. Door verdere integratie van deze technieken moet het mogelijk zijn om onze dienstverlening verder te verbeteren en te optimaliseren.

Enkele concrete voorbeelden illustreren de mogelijkheden:

• Vulgraadsensoren geven de vulgraad weer van korven en ondergrondse containers zodat deze op het optimale moment kunnen geledigd worden;

• Compacterende korven die het afval samenpersen worden geplaatst op locaties met veel aanbod zodat het aantal ledigingen/transporten kunnen beperkt worden;

• Containers worden gelinkt met een systeem (IOT) zodat kan gedetecteerd worden wanneer deze worden aangeboden, een dynamische ronde wordt berekend voor de vrachtwagens;

• Via een app geeft de klant aan dat hij afval wil aanbieden – wat in afgelegen gebieden nutteloze verplaatsingen zou vermijden;

• Gebruik van de elektronische ID in plaats van een IVAGO-kaart voor het gebruik van ondergrondse containers en toegang tot recyclageparken.

1.9.3. Onkruid en sluikstorten verslaan

Stad Gent besliste in mei 2009 geen pesticiden meer te gebruiken. Het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen houdt risico’s in voor het leefmilieu en de volksgezond-heid. Ook de burgers dienen hun steentje bij te dragen door het voetpad of de groene berm voor hun woning kruidvrij te houden, en dit zonder gebruik van pesticiden. IVAGO zet borstelmachines in om het onkruid op de grote oppervlakken verharding aan te pak-ken. De moeilijk bereikbare plaatsen en hoeken vragen manueel werk waarvoor beroep wordt gedaan op werkkrachten van het Dienstenbedrijf via de sociale economie.


1.10. Brandweer, de drijvende en bindende kracht achter de hulpverlening, rampenbestrijding en crisisbeheersing De ambitie van brandweerzone Centrum is een belangrijke bijdrage te leveren aan een (brand)veilige samenleving. Streven naar minder incidenten, minder slachtoffers en minder schade.

Jaarlijks zijn er in België meer dan 20.000 woningbranden waarvan heel wat met dodelijke afloop. In 2016 waren er in België 78 doden door brand te betreuren. Vooral ouderen en kinderen lopen het risico om bij brand om het leven te komen. Brandweer-zone Centrum telde in 2017 al 51 gewonden ten gevolge van brand. Ondanks de dagelijk-se persberichten van branden denkt slechts 1 op 3 Belgen aan brandveiligheid.

Veel van de branden kunnen voorkomen worden. Met simpele gedragswijzigingen kan het aantal doden en gewonden sterk gereduceerd worden. We willen inzetten op grootschaligere informatieverspreiding. Bij de sensibilisering willen we meer partners betrekken. Brandveiligheid is een verantwoordelijkheid van iedereen.

In 2016 waren er 18.379 brandweerinterventies (waarvan 2.465 voor brand en 13.550 voor een technische interventie) en 14.235 ziekenwagenritten binnen de zone. We tre-den repressief op als het moet maar willen vooral zoveel mogelijk voorkomen dat een inzet nodig is. Wanneer een inzet dan toch nodig is dient dit in de ideale omstandighe-den te kunnen gebeuren met de meest geschikte middelen.

Om de veiligheid van de burgers te garanderen organiseert de brandweer zich zodat op elk moment zo snel en adequaat mogelijk kan worden opgetreden. Een intense samen-werking met andere diensten, zowel voor een calamiteit zich voordoet als tijdens en na, is hierbij aan de orde.

Het is dan ook belangrijk dat de risico’s goed in kaart worden gebracht (proactie) en de hulpdiensten beschikken over accurate gegevens zodat hun inzet (interventie) optimaal kan gebeuren, zonder het in gevaar brengen van de eigen personeelsleden. Op basis van de ontwikkelingen kunnen prioriteiten worden gesteld. Onze organisatie moet mee evolueren en klaar zijn voor de toekomst.

1.10.1. Iedereen bewustmaken van (brand)veilig leven door nog meer in te zetten op sensi-biliseren en adviseren

Naast onze reguliere taken (interventie, adviesverleningen en controles) willen we de mensen in al hun hoedanigheden bewust maken van (brand)veiligheid door de kennis en de ervaringen van de brand (van preventieadviseurs tot brandweerman) maximaal te verspreiden via netwerken.

We denken hierbij aan sensibiliseringscampagnes, mediacampagnes, lessen en voor-drachten aan scholen, studentenverenigingen, (bejaarden)hulporganisatie, evenemen-tenorganisatoren, buurtnetwerken, veldwerkers, belangenverenigingen, gemeenschap-pen, werkgeversorganisaties, … en deelname aan overlegorganen met beleidsmakers zodat veiligheid prioriteit blijft. We pleiten dus voor communicatie voor, tijdens en na een calamiteit om de bewustwording maximaal te verhogen.

1.10.2. Efficiënter optreden door betere uitwisseling van gegevens tussen hulpdiensten en overheidsdiensten

Door de uitbouw van een databank aan gegevens (digitale big data bijvoorbeeld tot op niveau van aantal aanwezigen in een gebouw) die mee kunnen worden genomen op ter-rein (bijvoorbeeld monodisciplinaire interventieplannen op armors (soort Ipad of tablet) is de brandweer altijd op de hoogte van de aanwezige risico’s en kan ze professioneel en efficiënt optreden.

45

Voorwaarde is een adequaat systeem van informatiedoorstroming in beide richtingen en een vlotte coördinatie tussen stadsdiensten, politie, gerechtelijke autoriteiten, toe-zichthoudende overheden, industrie en exploitanten.

1.10.3. Innovatieve technologie voor een efficiëntere brandweer

De brandweer moet de nieuwe technische ontwikkelingen (bijvoorbeeld nieuwe bronnen van energie voor voertuigen, zonnepanelen) op de voet blijven volgen zodat ze bij een calamiteit beschikken over de juiste kennis om adequaat kunnen optreden. Daarnaast moeten de eigen middelen en investeringen de trends volgen (bijvoorbeeld investeren in een clean wagenpark en hernieuwbare energie gebruik maken van milieuvriendelijke blustechnieken), zonder de wettelijke verplichtingen te verloochenen noch in te boeten in professionaliteit. Partnerschappen tussen de industriële wereld, haven en brandweer kunnen bijdragen om deze doelstelling te bereiken.

1.10.4. In de hoofdkazerne van de Brandweerzone Centrum wordt een hightech zonaal crisiscentrum uitgebouwd

Tijdens noodsituaties beschikt de Gent momenteel niet over een voldoende uitgerust crisiscentrum waarin de beleidsverantwoordelijken in overleg met de disciplineverant-woordelijken de nodige beleidsbeslissingen kunnen nemen. Daarom wordt binnen de hoofdkazerne van Brandweerzone Centrum een zonaal crisiscentrum geïntegreerd.

Dit crisiscentrum is permanent beschikbaar en bestaat uit een vaste crisiscel met vol-ledig uitgeruste infrastructuur. Daarenboven worden voor de 5 disciplines (brandweer, politie, medische hulpverlening, logistiek en communicatie) en de externen een werkcel voorzien.

Dit crisiscentrum fungeert als een ‘zonale’ crisiscel, waarbij ook de overige 17 gemeen-ten die onder de brandweerzone vallen, gebruik kunnen maken van deze crisiscel. Der-gelijke investering garandeert dat bij incidenten de burgemeester met zijn gemeentelijk coördinatiecomité permanent over een betrouwbare crisisruimte beschikken. Hierdoor kan dit gemeentelijk coördinatiecomité adequate beleidsbeslissingen nemen in geval van crisis.

1.11. Evenementenbeleid voor iedereenVele lagen van de bevolking participeren aan evenementen, organiseren zelf evenemen-ten of ondersteunen evenementen: van kermissen en dekenijfeesten, over buurten straatfeesten tot culturele activiteiten of sociaal geïnspireerde activiteiten. Zowel bewo-nersgroepen als (semi-) professionelen of stadsdiensten treden op als organisator. Het huidige landschap is historisch gegroeid en kende weinig sturing. Dit maakt dat nieuwe organisaties moeilijk een plaats kunnen innemen en dat evenementen niet steeds de maatschappelijke evoluties weerspiegelen of respecteren. Om Gent als aantrekkelijke en gezonde evenementenstad te profileren, is er nood aan een afwegingskader met aandacht voor de diverse belangen. En dit niet enkel sturend, maar vanzelfsprekend vooral inspirerend.


1.11.1. Een evenementenbeleid zonder muren

Er is meer aandacht voor de toegankelijkheid van Gentse evenementen voor kwetsbare groepen. En dit zowel voor personen met een beperking als in functie van de diverse kansengroepen. Het in regel gratis karakter van evenementen op het openbaar do-mein is een te koesteren uitgangspunt. Hiernaast is er aandacht voor het verkleinen of weghalen van fysieke en mentale barrières zonder te raken aan de eigenheid van een evenement. Het is geen zoektocht naar middelmaat, maar een streven naar het gevoel dat alle bezoekers welkom zijn om deel te nemen, te ontdekken en keuzes te maken in functie van inhoud in plaats in functie van obstakels. Om dit te verwezenlijken wordt er geïnvesteerd in medewerkers die met kennis van het stedelijke landschap organisatoren coachen en adviseren. Daarnaast worden middelen ter beschikking gesteld om organi-satoren te helpen om barrières weg te werken.

1.11.2. Een eenvoudige regelgeving voor organisatoren

De uitgebreide regelgeving voor de organisatie van evenementen wordt geëvalueerd in functie van laagdrempeligheid en efficiëntie. Vele kleine evenementen hebben een bescheiden impact op de omgeving. Deze zouden via een lichtere procedure vergund kunnen worden door gebruik te maken van standaardadviezen en sjablonen. Zodoende worden vooral de kleinschalige lokale initiatieven ontlast. Denk hierbij aan straatfees-ten, buurtfeesten, kleinschalige initiatieven door jongeren, culturele spelers, … De administratief minder sterke bevolkingsgroepen worden hierdoor gestimuleerd op zelf initiatief te nemen in plaats van enkel te participeren.

1.11.3. Evenementen bieden verbinding en maatschappelijke meerwaarde

De keuze voor het vergunnen van evenementen gaat uit van de idee dat wie het open-baar domein wil gebruiken een meerwaarde dient te bieden aan het stedelijk weefsel. Louter commerciële of historische argumenten vanwege een organisator zijn niet voldoende. Een visie wordt ontwikkeld waarbij een inhoudelijke argumentering binnen een afwegingskader zwaar doorweegt. Hierbij wordt rekening gehouden met de vele belanghebbenden binnen een stad: sociaal weefsel, cultuur, economie, toerisme, sport, ontspanning, jongeren, families, … Bovendien wordt rekening gehouden met de leef-baarheid voor de omgeving en de beheeraspecten die hierbij essentieel zijn.

1.12. Gent, stad in bewegingBewegen en sporten is essentieel voor het mentaal en fysiek welzijn. Lang niet alle Gen-tenaars bewegen nu voldoende. Meer dan de helft van de volwassenen haalt de beweeg-norm van 30 minuten niet. Een minderheid van de kinderen haalt de voor hen voorop-gestelde beweegnormen. Uitgangspunt is een stad die uitnodigt tot bewegen: door de inrichting van de publieke ruimte, door voorzieningen in de nabijheid van de doelgroep, door barrières weg te werken en door programma’s op maat en sensibilisering.

1.12.1. Ruimte voor sporten en bewegen

Een Masterplan Sport moet garanderen dat iedere Gentenaar kan sporten en bewegen om de hoek: in sportvoorzieningen, in het groen, maar ook op straten en pleinen. De sportgelegenheden zitten op de juiste plek dichtbij de doelgroep, zichtbaar en uitno-digend. Er wordt maximaal ingezet op gedeeld gebruik. Bij de inrichting van publieke ruimte worden sporten beweegelementen geïntegreerd.

47

1.12.2. Sportkansen voor alle Gentenaars

Extra aandacht voor inwoners met minder sportkansen (G-sporters, etnisch culturele minderheden, maatschappelijk kwetsbare groepen, …). We zetten in op:

• specifiek aanbod waar nodig;

• inclusiviteit waar mogelijk;

• betrekken van gemeenschappen;

• ondersteuningsbeleid voor sportclubs en sociaal sportieve praktijken;

• UiTPAS als instrument voor financiële toegankelijkheid;

• structurele en psychologische drempels bij niet-sporters verlagen.

1.12.3. Een innovatief sporten beweegaanbod op maat van elke Gentenaar

Door:

• een sportaanbod dat inspeelt op noden vanuit de burger (niveau, tijdstip, locatie, …);

• cocreatie: van zelf doen naar doen doen;

• investeren in kwaliteitsverbetering bij sportclubs;

• nieuwe, waardevolle sporten beweeginitiatieven integreren in de werking;

• toeleiding (naar clubs, infrastructuren, instanties, …) een betere plaats geven in ons aanbod;

• sensibilisering: levenslang sporten/bewegen.

1.13. Sociale cohesie in een samenleving in superdiversiteitDe Gentse samenleving is snel in evolutie. De bestaande uitdagingen op vlak van kwa-liteitsvol samenleven en welzijn (bijvoorbeeld vergrijzing, stijgende armoede) blijven. Deze uitdagingen worden versterkt door onder andere tendensen als de snel toenemen-de verstedelijking, superdiversiteit in onze wijken, de afname van buurtvoorzieningen, vermaatschappelijking van de zorg, andere vormen van zich verenigen, burgerpartici-patie, zich (vrijwillig) engageren, … Deze maatschappelijke veranderingen vergen een fundamenteel ander ondersteuningsbeleid van verenigingen en bewonersgroepen, samenwerkingen, inzet van veldwerkers, methodieken van buurtwerk, op maat van de buurt. Hierbij kiezen we er als stad voor om te focussen op de meest kwetsbare burgers om aansluiting te vinden in onze stad.

Deze maatschappelijke veranderingen treffen natuurlijk niet enkel de prioritaire wer-kingsgebieden van het stadsbestuur anno 2017, ze hebben een impact op gans de stad. Het is dan ook zaak om op een geïntegreerde manier (bijvoorbeeld sociaal masterplan) het bestaande sociaal kapitaal en infrastructuur zo goed mogelijk te ondersteunen en ook nieuw sociaal kapitaal op te bouwen.

1.13.1. Waardering en ondersteuning van het sociaal kapitaal en bestaande netwerken in onze buurten

Een meer geïntegreerde en intensieve aanpak van het stedelijke beleid ter aanzien van verenigingen en zelforganisaties allerhande en een erkenning van hun rol als buurtpart-ner, als netwerk tussen Gentenaars en hun bevordering van ontmoeting.

Partnerschap veronderstelt vertrouwen van het stadsbestuur wat zich vertaalt in een maximale vermindering van regelgeving, de vereenvoudiging van de resterende admi-nistratieve belasting die (erkende) verenigingen en bewonersgroepen ervaren, effect-meting op hun draagkracht bij nieuw beleid en de ondersteuning van de werking en initiatieven (bijvoorbeeld projectsubsidiëring, ter beschikking stelling van stadslokalen


en materiaal, gelegenheid tot stockage, gelegenheid tot vorming, netwerking en erva-ringsuitwisseling, … ongeacht de wijze of statuut van vereniging van een initiatiefnemer.

De afstemming van het stedelijk beleid op vlak van de ondersteuning van (erkende) verenigingen en bewonersgroepen binnen allerlei beleidsdomeinen op het beleid ter be-vordering van samenleven en sociale cohesie in de wijken. Voorzien in extra ondersteu-ning en samenwerking van en met zelforganisaties en brugfiguren in functie van (het bepalen van de aanpak in functie van) een beter bereik van bepaalde sociaal kwetsbare groepen bij acties van veldwerkers die gericht zijn op het verbeteren van ontmoeting en dialoog tussen groepen in de prioritaire Gentse buurten.

1.13.2. Werken aan sociale cohesie vergt interactie tussen mensen stimuleren en facilite-ren in plaats van als overheid verder te blijven organiseren

Bij het samenwerken aan sociale cohesie via inspraaktrajecten, tijdelijke invullingen, stedelijke vernieuwing, de inzet van vrijwilligers, de ondersteuning van bewonersinitia-tieven en leefstraten, gezamenlijke organisatie van een buurtevenement verschuift de doelstelling van deze van de klassieke focus op de output van een actie (bijvoorbeeld aantal deelnemers, aantal uitgebrachte stemmen, diversiteit onder bezoekers, aantal plaatsgevonden leefstraten) naar het effect van de intensiteit en de kwaliteit van de interacties tussen verschillende buurtbewoners en groepen tijdens het proces dat eraan voorafgaat of erop volgt.

Als stadsbestuur opteren we, in de plaats van buurtevenementen en dienstverlening zelf te organiseren, de ruimtelijke ordening of de inplanting van een gebouw te bepalen en deze vervolgens af te toetsen, voor langdurige processen van het vertrouwen win-nen van mensen, prikkelen, de begeleiding van groepsprocessen en het samenwerken in een partnerschap. Medewerkers en hun partnerorganisaties gaan bemiddelen, dialoog begeleiden, via bepaalde methodieken moeilijker bereikbare groepen of kwetsbare bewoners bereiken, ondersteunen en een stem geven.

We voorzien op basis van een omgevingsanalyse over het potentieel en de behoeften in alle Gentse wijken in voldoende wijk –en buurtmedewerkers die voor dergelijke inzet over de juiste competenties en profiel beschikken en voorzien in de juiste mandaat en omkadering.

In functie van het versterken van de sociale cohesie bouwen we bruggen naar groepen die niet of minder worden bereikt, die minder mondig zijn, wiens acties minder voor-spelbaar zijn, en brengen deze in dialoog met buren. We streven hier naar een verdere integratie van alle Gentenaars in de stad. Dit betekent dat we zoeken, proberen, en langdurige processen starten zonder het resultaat ervan te kunnen voorspellen.

1.13.3. Inzetten op het sociaal weefsel van morgen

Teneinde het bestaande potentieel in stadsdelen die anno 2017 (bijvoorbeeld op vlak van kansarmoede-indicatoren, indicatoren sociale cohesie) niet als prioritair worden aanzien - en waar we dus als stadsbestuur minder kennis en netwerken hebben - op vlak van samenleven, ontmoeting en vereniging te leren kennen, te ondersteunen en er samenwerkingen mee te kunnen aangaan, is nood aan een omgevingsanalyse, prognose en ontplooiing van acties op vlak van sociale cohesie.

Dit zou de sociale infrastructuur en het verenigingsleven in bijvoorbeeld de deelge-meenten ondersteunen en erkennen maar deze stadsdelen ook voorbereiden op de maatschappelijke uitdagingen op vlak van sociale samenhang en welzijn die ook in de toekomst ook op hen meer en meer een effect zullen hebben.

49

1.14. Bevorderen van ontmoeting in de buurtOntmoeting tussen Gentenaars, buurtbewoners en bevolkingsgroepen is een belang-rijke component van de sociale samenhang binnen onze snel superdivers wordende wijken. Vanuit contacten in de publieke ruimte en de dagdagelijkse leefomgeving, in pleisterplekken en tijdens evenementen ontstaan publieke familiariteit en (h)erkenning en groeien netwerken.

Pleisterplekken in de buurt spelen een essentiële rol op vlak van ontmoeting. In het geval deze zich bevinden in bestaande buurtvoorzieningen dienen deze versterkt en het bereik idealiter verbreed. In het geval het aangewezen is dat we als stadsbestuur zelf buurtvoorzieningen ontwikkelen zetten we maximaal in op multifunctionaliteit, buurt-verankering en buurtbeheer.

Meer diepgaande verbinding, dialoog tussen verschillende groepen in de wijk, en de volwaardige betrokkenheid van moeilijk bereikbare of kwetsbare groepen, vraagt om specifieke methodieken en een samenwerking tussen allerlei buurtpartners. Er is nood aan plaatsen waar mensen kunnen ont-moeten, plaatsen waar men zich thuis kan voe-len en zonder verwachtingen kan aanwezig zijn samen met andere buurtbewoners.

1.14.1. We zorgen voor voldoende pleisterplekken in elke buurt

We voorzien in voldoende gezellige en veilige plaatsen in onze buurten waar mensen en groepen elkaar vrijblijvend kunnen ontmoeten, waar netwerken kunnen ontstaan en waar hun goesting aangewakkerd wordt om samen de stad te maken en te beleven. Het gaat om fysieke pleisterplekken zoals parken, pleinen, winkels, buurtcentra, kerken, moskeeën, tijdelijke inrichtingen, ... Er zijn ook de straat- en feestcomités, plaatselij-ke verenigingen, cafés, … Als laatste brengen buurtevenementen allerhande mensen samen maar ze vormen ook een element van trots, dragen bij tot de identiteit van de buurt.

We richten onze publieke ruimte zo in dat mensen zich veilig voelen, ontmoeting maxi-maal wordt gestimuleerd en de buurtvoorzieningen fysiek worden verbonden en naar elkaar toeleiden. Een dergelijke inrichting is een belangrijke voorwaarde maar volstaat niet. Om te komen tot diepergaande ontmoetingen en interacties, en het bereiken van groepen die op die specifieke locatie minder of niet participeren, is nood aan een initia-tieven en expliciet begeleiding via de inzet van buurtwerkers. Als onderdeel van een lan-getermijnbeleid en overkoepelend sociaal masterplan per wijk wordt gewerkt vanuit een omgevingsanalyse op vlak van ontmoeting, behoeftestudie en prioriteitenstelling, en de aangewezen aanpak bepaald (bijvoorbeeld samenwerking, ondersteuning, opstart, …).

1.14.2. Buurtvoorzieningen op maat van iedere wijk

Op basis van een wijkanalyse van het potentieel aan mogelijke categoriale of themati-sche buurtvoorzieningen die een rol spelen als pleisterplek ontstaat gaan we samen-werkingen aan, erkennen en versterken de werking van bestaande initiatieven (bijvoor-beeld parochie of cultureel centrum, brasserie, moskee, sociale kruidenier, cafetaria van een ziekenhuis, rusthuis of studentenrestaurant) en verbreden we hun bereik.

In het geval wordt vastgesteld dat nood is aan een (aanvullende) locatie zetten we de stap van veelal categoriale en specialistische instellingen (bijvoorbeeld. wijkgezond-heidscentra, kinderopvang, buurtcentrum, school, sporthal, dagcentrum) naar multi-functionele buurtvoorzieningen op maat van de eigenheid, behoeften en potentieel van de buurt. Een gebouw (ongeacht of het nu behoort tot een stedelijke of bovenlokale beleidsbevoegdheid) en omgeving wordt zo ontworpen dat een ‘kruispunt’ in de wijk ontstaat en verschillende functies (bijvoorbeeld vrijetijdsbesteding, onderwijs, dienst-verlening, activiteiten) kunnen worden geïntegreerd, dat deze elkaars aanbod maximaal versterken en dat ontmoeting tussen bezoekers wordt gestimuleerd.


In plaats van gebouwen voor de buurt ontwikkelen we wijkplaatsen van de buurt, met maximale kansen tot een flexibel en 24 op 24, 7 op 7 gebruik door bewoners en lokale verenigingen, met een vormgeving en externe proflering die gemeenschappelijkheid, creativiteit en inventiviteit prikkelen. Als overheid bewaken we dat alle actoren in de wijk evenwaardig aan bod komen, dat alle buurtbewoners mee betrokken worden en dat deze wijkplaatsen op een positieve manier bijdragen aan de sociale cohesie in de wijk).

1.14.3. We ontplooien een netwerk van bekwame wijken buurtwerkers die op buurtniveau netwerken verbinden

We stemmen de acties van veldwerkers, die vanuit verschillende beleidsdomeinen worden geïnitieerd, maar gelegenheden bieden tot ontmoeting meer op elkaar af. Als stadsbestuur zorgen we voor de nodige mandaat, autonomie en omkadering voor veldwerkers. Op die manier kunnen ze voldoende aanwezig zijn in de straten, buurten en hoogbouw. We erkennen en faciliteren hun rol als ‘netwerkers’ en bruggenbouwers in een stad in een dynamische netwerkomgeving. Ze zijn het gezicht van de Stad.

Op (sub)wijkniveau beschikken teams veldwerkers over de nodige middelen (wijkbudget) en overlegorganen om – samen met buurtbewoners - op verschillende beleidsdomeinen wijkgericht te sturen en acties uit te voeren. Deze acties kaderen in een sociaal mas-terplan (waarin verschillende componenten integraal aan bod komen: hulpverlening, ontmoeten, outreachend werken, beleidsparticipatie kwetsbare burgers en dat wordt gefaciliteerd door de vormgeving van de publieke ruimte). De snel evoluerende samen-leving en uitdagingen op vlak van sociale cohesie vergt een fundamenteel andere inzet en aanpak op vlak van wijken buurtwerk, op maat van een buurt in beweging en met de nodige capaciteit om te kunnen inzetten op het volledige grondgebied van onze stad.

1.15. Samen stad makenDe Groep Gent kiest voor burgerparticipatie. Het is een bewuste beleidskeuze. De nadruk lag oorspronkelijk op het betrekken van burgers via allerhande inspraakvormen met focus op het ‘zeggen’. De laatste jaren verschoof dit meer naar het ‘doen’ of het samen de stad maken. Dit wordt vaak cocreatie of coproductie genoemd.

De overheid blijkt niet langer in staat om een aantal complexe stedelijke vraagstukken aan te pakken en ze zoekt actief naar coalities om tot oplossingen te komen. Samen stad maken doen we door de juiste verbindingen te leggen met een brede waaier van burgers en andere relevante stakeholders zoals bijvoorbeeld kennisinstellingen, belan-genverenigingen, middenveldorganisaties en bedrijven. Dit samen stad maken veron-derstelt een andere positionering van de overheid ten aanzien van vermelde actoren. Er is duidelijk nood aan nieuwe methoden en organisatievormen om die samenwerking vorm te geven. Het is belangrijk om maximaal te anticiperen op deze veranderende context.

51

1.15.1. Een cocreatieve stadsorganisatie

De huidige organisatie van lokale overheden is vaak nog thematisch of sectoraal. Dit maakt het moeilijk om in te spelen op initiatieven van burgers die zich vaak niet binnen één sector of thema laten vatten. Al te vaak wordt er nog vanuit het systeem gedacht, van binnen naar buiten. De stad heeft het potentieel om vanuit een thema-overschrij-dende werking en actieve aanwezigheid in die buitenwereld, de juiste linken te leggen en relevante burgerinitiatieven te ondersteunen. Meer en meer stadscollega’s opereren in een soort tussenruimte. Dit vraagt om een open houding en om het verder ontwik-kelen van specifieke competenties: bemiddelen, netwerken, onderhandelen en linken leggen. Die ‘tussenruimte’ is tegelijkertijd een ideale plek om te testen en te experimen-teren: nagaan of wat er in theorie wordt verwacht, ook in de praktijk gebeurt. Op deze manier doen we aan kennisopbouw, bestendigen we wat werkt en trekken we lessen uit wat niet werkte of minder goed werkte.

1.15.2. De Stad als makelaar creëert een vrije ruimte

Het is – relatief – eenvoudig om cocreatie/coproductie-processen op te starten bij initia-tieven die nauw aansluiten bij de leefwereld van de burger. De uitdaging is om cocreatie ook een plaats te geven bij thema’s die complexer zijn van aard. Burgers en andere sta-keholders willen aan verschillende beleidsdomeinen zoals bijvoorbeeld zorg, mobiliteit of wonen meewerken. Vaak worden dergelijke projecten bijna exclusief door experten in dat thema aangestuurd. De uitdaging bestaat er dus in een vrije ruimte (zowel letterlijk als figuurlijk) te creëren om burgers actief het beleid mee vorm te laten geven. Groep Gent speelt hierbij een rol als makelaar. Naast de samenwerking met burgers wordt ook ingezet op slimme samenwerkingen met externe partners die specifieke expertise en/of innovatieve methodieken kunnen inbrengen. We zoeken hiervoor actief en gericht naar brede coalities en verbindingen tussen overheid, burgerinitiatieven, sociale bewegin-gen, kennisinstellingen en bedrijven. Deze quadruple helix aanpak moet leiden tot meer sociale innovatie en verbeteringen van bestaande producten of oplossingen. Naast kennisopbouw zal dit ook relevante feedback geven omdat ze ons van buiten naar bin-nen leert te denken. Om voortgang te maken zal het belangrijk zijn om het kader voor dergelijke cocreatie en coproductie scherp te krijgen. Met kader doelen we dan op de thema’s, de randvoorwaarden en de actieve betrokkenheid van alle stakeholders in dit verhaal.

1.15.3. Cocreatie voor en door iedereen

Cocreatie is hip, maar niet voor iedereen. Sommige groepen, zoals studenten, hore-ca-uitbaters, bedrijfsleiders, kinderen en jongeren, … vragen een specifieke benadering. De groepen die over alle Gentse wijken heen echter het minst aan bod komen, zijn etnisch-culturele minderheden en Gentenaars die in armoede leven. Omdat de mening van elke Gentenaar belangrijk en evenwaardig is laat de Stad bijzondere trajecten uitstippelen om de inbreng van die moeilijk(er) bereikbare groepen te verhogen. We hanteren hierbij het principe van functionele representativiteit, wat betekent dat we er-naar streven om de argumenten van alle groepen in de samenleving in kaart te brengen zodat alle belangen vertegenwoordigd zijn.

Waar de nadruk oorspronkelijk lag op het betrekken van burgers via allerhande parti-cipatievormen met focus op het ‘zeggen’, willen we dat dit verder verschuift naar het ‘het samen de stad maken’ op een manier die voor iedereen toegankelijk is. Zo geven Gentenaars al doende hun mening: door een buurtinitiatief mee te ondersteunen, door volkstuintjes aan te leggen en te onderhouden, door mee te werken aan sociale uitda-gingen in de buurt of stad, door een leegstaand gebouw of terrein tijdelijk in te vullen, …


1.15.4. Ondersteuning voor organisaties die maatschappelijke meerwaarde creëren

De ambities in het meerjarenplan worden voor een deel door vzw’s en commons-initi-atieven waargemaakt. Als Stad vinden we de verscheidenheid en dynamiek van deze organisaties van bijzonder groot belang. Vandaag stellen we vast dat deze organisaties heel wat tijd en energie investeren in het organisatiebeheer waardoor de focus op de inhoud dreigt verloren te gaan. Om deze organisaties toe te laten zich te focussen op de inhoudelijke doelstellingen, ondersteunt en adviseert de Stad hen actief in hun organisatiebeheer (financieel management, boekhouding, HR, …). Uiteraard mag dit de autonomie van de organisaties niet fnuiken, we responsabiliseren maximaal.

Daarnaast is er ook een duidelijke nood om de diverse initiatieven van bewoners of organisaties financieel te ondersteunen. Vaak worden deze initiatieven geconfronteerd met een administratief kluwen van reglementen ieder met zijn of haar voorwaarden. Dit zorgt voor frustraties bij de initiatiefnemers. Bovendien hebben de diensten die deze re-glementen beheren, vaak geen zicht op de subsidies en de ideeën die via andere regle-menten worden ondersteund. Dit maakt dat er kansen op samenwerking worden gemist. Ondersteuning kan er in bestaan om in dialoog te bekijken welk subsidiereglement het meest gepast is en het grootst mogelijke voordeel oplevert. Indien er geen reglement voor bestaat, wordt er gezocht naar een creatieve oplossing. Een goede praktijk zoals de startersfabriek voor ondernemers moet vertaald worden naar een ondersteunings-poot voor verenigingen die maatschappelijke meerwaarde creëren. Dit op vlak van orga-nisatiebeheer en subsidies.

53

Gent, leefbare

stad

Gent, leefbare stad2.1. In 2050 is Gent een klimaatstad _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 57

2.1.1. Gent verbreedt en versnelt haar klimaatambitie __________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 572.1.2. Iedereen draagt op zijn manier bij aan de klimaatambitie _________________________________________________________________________________________________________________ 572.1.3. Gent is een duurzame havenstad _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 582.1.4. Gent gebruikt haar ruimte duurzaam _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 58

2.2. Gent verbruikt minder energie _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 58

2.2.1. Elke Gentenaar woont veilig, energie-efficiënt en klimaatrobuust _______________________________________________________________________________________ 582.2.2. Klimaataanpak als concurrentiële meerwaarde voor bedrijven en tertiaire sector ____________________________ 592.2.3. Groep Gent staat model voor de klimaatstad ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 59

2.3. Gent gaat resoluut voor hernieuwbare energie _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 60

2.3.1. Gent draait op lokaal geproduceerde hernieuwbare energie __________________________________________________________________________________________________________ 602.3.2. Het Gents klimaatfonds maakt het verschil _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 602.3.3. Nieuwe brandstoffen voor Gent ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 61

2.4. Gent is tegen 2030 klimaatrobuust _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 61

2.4.1. Geen nieuwe bodemafdekking meer ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 612.4.2. Gent is een groene stad _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 622.4.3. Gent absorbeert en geeft ruimte aan water ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 62

2.5. Duurzame consumptie en productie maken de klimaatuitdaging tastbaar ______________________________________________ 63

2.5.1. Gent toont de wereld de weg naar duurzame voeding _______________________________________________________________________________________________________________________________ 632.5.2. Met een ambitieus afval- en materialenbeleid sluit Gent kringlopen _______________________________________________________________________________ 632.5.3. Groep Gent koopt circulair aan _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 64

2.6. Gent werkt aan gezonde lucht en minder lawaai __________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 64

2.6.1. De impact van verkeer op de CO2-emissies en de leefbaarheid verminderen ________________________________________________ 652.6.2. Beperken van luchtvervuiling en omgevingslawaai ________________________________________________________________________________________________________________________________________ 652.6.3. Leefbaar en gezond wonen bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen _____________________________________________________________________________________ 65

2.7. Mobility As A Social Service (MAASS) ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 66

2.7.1. Aanpakken vervoersarmoede _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 662.7.2. Screening van het bestaand aanbod vervoersvormen ______________________________________________________________________________________________________________________________ 66

2.8. Mobiliteit als opstap naar levende wijken ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 66

2.8.1. Verkeersstructuurschetsen opmaken voor de deelgebieden buiten de binnenstad _____________________________ 662.8.2. Cocreatie als onderdeel en vervolg van verkeersstructuurschets _________________________________________________________________________________________ 672.8.3. Verkeersveiligheid – Vision Zero __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 672.8.4. Gemeenten werken samen rond een betere mobiliteit in de stadsregio __________________________________________________________________ 67

2.9. Het aantal betaalbare huurwoningen in Gent wordt fors uitgebreid ________________________________________________________________________ 68

2.9.1. Ruimtelijk beleid als hefboom ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 682.9.2. Betaalbaarheid als eerste focus bij innovatie binnen het huisvestingsmodel ________________________________________________ 682.9.3. Ondersteuning voor een groeiend aanbod binnen de sociale huisvesting _____________________________________________________________ 68

Inhoud Gent, leefbare stad

55

2.10. Nood aan een kwaliteitsinjectie in het bestaande woningpatrimonium _________________________________________________________ 69

2.10.1. 100 transitwoningen voor tijdelijke herhuisvesting ________________________________________________________________________________________________________________________________________ 692.10.2. Gent gaat voor 100% conforme woningen met aandacht voor duurzaamheid _____________________________________________ 692.10.3. Innovatieve strategieën voor de vernieuwing van privaat patrimonium _________________________________________________________________ 69

2.11. Dienstverlening rond woonkwaliteit en duurzaamheid verder integreren ________________________________________________ 70

2.11.1. Een woonmodel van de toekomst houdt rekening met nieuwe woonvormen en specifieke behoeftes _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 70

2.11.2. Woonvragen van burgers op een laagdrempelige en geïntegreerde manier beantwoorden ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 70

2.11.3. Professionele woonvragen op een laagdrempelige en geïntegreerde manier beantwoorden ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 70

2.11.4. Nood aan extra aandacht voor kwetsbare Gentenaars op de woonmarkt ______________________________________________________________ 70

2.12. Versterken van de grondpositie voor een sterke stedelijke ontwikkeling ___________________________________________________ 71

2.12.1. Een sterke grondpositie voor het behoud en de uitbreiding van het sociaal woonaanbod ______ 712.12.2. Een sterke grondpositie voor het behoud en de uitbreiding van de groene ruimte ______________________________ 712.12.3. Een sterke grondpositie voor het aantrekken en behouden van bedrijvigheid ____________________________________________ 71

2.13. Aangename woonwijken hebben naast voldoende woningen ook voldoende voorzieningen __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 72

2.13.1. Uitwerken van pilootprojecten rond veranderende noden op vlak van voorzieningen _________________ 722.13.2. De stedelijke collectieve ruimte vormt het verlengde van de woning ___________________________________________________________________________ 73

2.14. Geïntegreerde stadsvernieuwing en met oog voor de potenties van de 20ste eeuwse gordel ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 73

2.14.1. Een transitie van de 20ste eeuwse wijken naar ‘echte’ woonwijken _______________________________________________________________________________________ 732.14.2. Een slimme vastgoedstrategie en een sterke grondpositie in functie

van een geïntegreerde stadsvernieuwing _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 732.14.3. Strategieën voor de vernieuwing van privaat patrimonium evalueren,

en nieuwe systemen uitwerken ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 74

2.15. De Gentse groenstructuur is zichtbaar gerealiseerd _________________________________________________________________________________________________________________________________ 74

2.15.1. Samen werk maken van meer groen, natuur en bos _______________________________________________________________________________________________________________________________________ 742.15.2. Meer bos en minstens een standstill op vlak van natuur ________________________________________________________________________________________________________________________ 742.15.3. Toegankelijk kwaliteitsvol beheerd groen __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 74


2. Gent, leefbare stadIn dit hoofdstuk focussen we op enkele uitdagingen met betrekking tot het garanderen van de leefbaarheid van onze stad.

Eerst en vooral staan we in onze stad voor een enorme woonuitdaging, zowel kwantita-tief als kwalitatief. Het aantal betaalbare huurwoningen en de capaciteit van de sociale huisvesting moeten fors omhoog. Ook het beter benutten van de beschikbare woon-ruimte kan deels een antwoord bieden aan het nijpend tekort. Ook is een inhaalbewe-ging nodig wat betreft woonkwaliteit, duurzaamheid, toekomstbestendige energie, het creëren van leefbare omgevingen en betaalbaarheid, waar onze ambitie verder moet reiken dan louter het minimum minimorum.

Naast wonen, dient er voldoende aandacht te zijn voor voldoende voorzieningen, zoals onderwijs-, kinderopvang, speelweefsel, jeugd(werk)voorzieningen en (jeugd)welzijns-voorzieningen. Deze verweving moet het ook mogelijk maken om verder in te zetten op een aanbod voor het jonge kind (de verlengde schooldag) met een verrijkt aanbod van sport, cultuur, ontspanning, …

Ruimte blijft een uiterst schaars goed in een stad. Via een slimme vastgoedstrategie en het versterken van de eigen grondpositie voor realisatie van onze doelstellingen kunnen we als Groep Gent schaarse ruimte mee vormgeven of vrijwaren in functie van diverse noden (zoals wonen, economie, groen, water, sport, jeugd, …) van zowel de huidige als toekomstige generaties. Iedere stedelijke ontwikkeling dient bovendien een multifuncti-oneel gebruik van ruimte en gebouwen te ambiëren.

Ook mobiliteit speelt een sturende rol in het vormgeven van onze schaarse ruimte en vice versa. Zo stuurt het mobiliteitsaspect de keuze waar te verdichten en te verweven, en trachten we als Groep Gent bij iedere stedelijke ontwikkeling (bij) te sturen in het mobiliteitsvraagstuk.

Gent gaat verder met de modal shift naar een meer duurzame mobiliteit volgens het STOP-principe (stappen-trappen-openbaar vervoer-personenwagen). Daarnaast willen we werk maken van het bestrijden van vervoersarmoede door laagdrempelige ver-voersvormen aan te bieden voor minder mobiele personen, sociaal zwakkeren, … zodat mobiliteit en bereikbaarheid voor hen basisrechten worden, Mobility As A Social Service (MAASS). Zo willen we proactief zorgen voor een beter aanbod aan (bestaande en nieu-we) vervoersvormen, alsmede voor een betere ondersteuning en begeleiding. Maar ook bedrijventerreinen moeten we slim bereikbaar maken.

Gent blijft voorts het voortouw nemen als vooruitstrevende en toekomstbestendige stad, die een duurzame leefkwaliteit uitstraalt. We streven naar een optimale match tussen mens en omgeving. In 2050 is Gent een klimaatneutrale en klimaatrobuuste stad waar we gezonde lucht ademen en in zuiver water zwemmen. Onze wijken zijn lawaailuw en geven ruimte aan natuurlijke groenontwikkeling. Onze energie is her-nieuwbaar en betaalbaar voor iedereen. Onze burgers consumeren bewust en zoveel mogelijk streekgebonden. Onze jongeren zijn door natuur- en milieueducatie gevormd als ambassadeurs van het klimaat.

57

2.1. In 2050 is Gent een klimaatstadGent wordt in 2050 een vooruitstrevende en toekomstbestendige stad, die een duur-zame leefkwaliteit uitstraalt. Gent nodigt stakeholders uit alle sectoren, van bouwen en ruimtelijke ontwikkeling, over energie, tot voeding en consumptieproducten uit om bij te dragen en samen te werken aan het verkleinen van de Gentse klimaatimpact. Als klimaatstad werken we samen met zowel overheden, kennisinstellingen, burgers, als ondernemers. Groep Gent initieert, inspireert, faciliteert en coördineert. We maken de vooruitgang tastbaar in een klimaatboekhouding, die ook rekening houdt met de Sustain able Development Goals, transparant monitort, en inspirerende voorbeelden deelt.

2.1.1. Gent verbreedt en versnelt haar klimaatambitie

Gent is in 2050 een klimaatstad. De lucht en waterlopen zijn zuiver. De Gentse wij-ken zijn klimaatneutraal en de stad is bestand tegen extreme weersomstandigheden. Onze energie is hernieuwbaar, hoofdzakelijk lokaal en voor iedereen betaalbaar. Gent consumeert bewust en zoveel mogelijk streekgebonden. De stad straalt visie en duur-zaamheid uit, toont leiderschap in haar beleidskeuzes, en speelt dit ook internationaal uit. Alle beleidsdomeinen werken mee aan de klimaatambitie en plukken er voor hun domein ook de vruchten van. Het genomen engagement in de Europese Covenant of Mayors gebruiken we voor een klimaattoets op alle relevante beslissingen. We verrui-men onze klimaatwerking ook naar de ETS-instellingen (instellingen die vallen onder het Europese Emisson Trading System) en consumptie. De klimaatboekhouding biedt een duidelijk overzicht van de beleidskeuzes, acties, projecten, instrumenten, … die de klimaatambities versterken en aantonen wat de cost of non action is.

2.1.2. Iedereen draagt op zijn manier bij aan de klimaatambitie

Groep Gent zorgt ervoor dat iedereen kan bijdragen aan de klimaatambitie, elk op zijn niveau. Enkel door gerichte samenwerking halen we de 2050-doelstellingen. Daarom laten we als Groep Gent weten aan andere overheden wat we nodig hebben om onze eigen doelstellingen te realiseren en anderen te inspireren. Met die andere steden en gemeenten, waarmee we dezelfde klimaatambitie delen, werken we samen om inzicht, opschaling en versnelling te krijgen, en initiatieven samen vorm te geven.

We zorgen ervoor dat iedereen kan meewerken aan de klimaatambitie. Klimaat is een inclusief verhaal en een energiezuinige woning, zonnepanelen, elektrisch vervoer of duurzame voeding zijn haalbaar voor elke Gentenaar.

Overheden alleen kunnen de klus niet klaren. We maken uitdagingen en inspanningen zichtbaar en verdelen rollen en verantwoordelijkheden onder alle maatschappelijke actoren. Die brengen we samen in een klimaatpact, met een gedeeld actieplan dat we samen uitvoeren en opvolgen.

We laten zien dat iedereen het verschil kan maken. Waar stadsmakers experimenten en baanbrekende pilots opzetten, ondersteunen we hen om tot nieuwe inzichten te komen en al doende te leren. We kiezen resoluut voor concrete projecten en piloten en helpen hen om vooruit te raken en zelfs nog een stap verder te zetten. Via een platform verbinden we initiatieven met elkaar. Gekoppeld daaraan voorzien we in een laagdrem-pelig informatiekanaal waarin alle Gentenaars de verdere opbouw en uitrol van Gent als klimaatstad richting 2050 kunnen volgen.


2.1.3. Gent is een duurzame havenstad

De Gentse haven is erg belangrijk om economische redenen, maar is ook onombeerlijk om de stedelijke klimaatuitdagingen te realiseren. Het Havenbedrijf positioneert zich al als ‘duurzame haven’. Om de klimaatdoelstellingen ook in het havengebied te realiseren maken we met het havenbedrijf een samenwerkingsakkoord op. Dit akkoord concreti-seert en valoriseert gezamenlijke acties en opportuniteiten zowel op vlak van CO2-re-ductie, hernieuwbare energie als circulaire economie, ook op economisch vlak.

We stellen een makelaar aan om alle vormen van rest- en warmtestromen te valorise-ren, zowel business-to-business als business-to-consumer.

Omdat de weg naar klimaatneutraliteit voor industrie en zwaar transport nog niet duidelijk is, schakelen we ook onze kennis- en onderzoeksinstellingen in, en benutten we structuren zoals de Cleantech Cluster Ghent en de Vlaamse Energiecluster. Samen met de kennis- en onderzoeksinstellingen en de bedrijven maken we voor deze sectoren een concreet stappenplan op met speerpunten voor innovatie en piloten. We betrekken daar ook de ETS-bedrijven bij.

2.1.4. Gent gebruikt haar ruimte duurzaam

Doordacht omgaan met ruimtegebruik is één van de sterkste hefbomen voor de kli-maataanpak. Gent werkt in het kader van haar ruimtelijk structuurplan ‘Ruimte voor Gent’ dan ook aan een verduurzamend ruimtebeleid. Bij elk ruimtelijk project bekijken we wat de klimaatwinst of -verlies is van bepaalde keuzes en of het de klimaattoets rich-ting 2050 doorstaat. We screenen ook elk bestaand instrument op mogelijke klimaat-hefbomen (ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP’s), bouwreglement, onteigening, …).

Met oog op de realisatie van een klimaatneutrale stad tegen 2050, gaan we voor een resultaatsgerichte stedenbouw waar de gewenste functionaliteit primeert op de regels en we win-wins creëren bij de verschillende maatschappelijke uitdagingen die zich in een ruimtelijke vorm vertalen. Zoals het afwegen van de oppervlakte bestemd voor mobiliteit, het verweven van alle functies, alsook het maximaal koppelen van stedelijke diensten en nutsvoorzieningen, zoals energie, warmte en water, aan ruimtelijke knoop-punten.

2.2. Gent verbruikt minder energieFossiele brandstoffen zijn de grootste oorzaak van klimaatverandering. We zetten de omschakeling naar groene alternatieven verder (cf. infra) en zetten tegelijkertijd in op minder en efficiënter energieverbruik. Drie pistes zijn hierbij essentieel: het verlagen van het energieverbruik van Gentse woningen, het efficiënt omspringen met energie bij Gentse bedrijven en in de tertiaire sector, en het geven van het voorbeeld door de lat hoog te leggen bij eigen stadsprojecten. We zorgen ervoor dat iedereen mee kan in deze transitie. We grijpen deze uitdaging aan om meer kansen te creëren voor de competitiviteit van onze bedrijven, innovatie en groene jobs. Onderstaande beleidsopties dienen gelezen te worden in combinatie met deze formuleerd rond wonen en ondernemen.

2.2.1. Elke Gentenaar woont veilig, energie-efficiënt en klimaatrobuust

De Energiecentrale wordt een onestop-shop voor energierenovatie en rationeel energie-gebruik. De Gentenaar kent het aanbod en maakt gebruik van de doorgedreven ont-zorging bij elke renovatie. We zorgen voor een totaalaanpak waarbij elk aspect van de renovatie (budget, specifieke eigenschappen van de woning, woon- en klimaatbeleid, …) meegenomen wordt. Dit zorgt voor een private woningbestand dat toekomstbestendig, veilig en energie-efficiënt is.

59

De Energiecentrale geeft gerichte impulsen voor het samen renoveren met buren in de wijk. De focus op energiearmoede zorgt ervoor dat iedereen mee kan. De portfolio van de Energiecentrale wordt bovendien uitgebreid met hernieuwbare energie, basiswoning-kwaliteit, en klimaatrobuuste ingrepen, en met de doelgroepen appartementsbewoners en verhuurders.

We pakken de drempels weg door te enthousiasmeren, renoveren makkelijk te maken, en aanpassingen voor iedereen betaalbaar te maken. Toekomstgericht adviseren staat daarbij centraal: waar mogelijk via stapsgewijze energierenovatie, waar nodig via meer ingrijpende, betaalbare opties op maat (zoals afbraak, optoppen, vernieuwbouw, …). Waar nog niet courant, blijven we nieuwe vormen van dienstverlening via innoverende projecten uitwerken en ervaring opdoen door in samenwerking met intermediairs al doende te leren. Ook voor ons historisch patrimonium bekijken we wat een haalbaar evenwicht is, en werken we een gerichte aanpak op maat uit.

2.2.2. Klimaataanpak als concurrentiële meerwaarde voor bedrijven en tertiaire sector

Klimaatmaatregelen zijn een meerwaarde voor bedrijven en de tertiaire sector, en maken hen concurrentiëler. Groep Gent helpt bedrijven daar proactief bij waardoor de stad zich verder kan profileren als een aantrekkelijke plek om een bedrijf of organisatie te vestigen. Dankzij coaching wordt wie bouwt of renoveert 2050-compatibel, maar ook duurzaam ondernemend. Groep Gent faciliteert daarbij en verbreedt daartoe haar aan-bod van energiecoaching naar een meer integrale benadering, die ook water, mobiliteit en materialen omvat. Zo slaat ze meteen de brug naar opportuniteiten in de omgeving business-to-business en business-to-consumer.

Ingrepen in het openbaar domein (bv. bij heraanleg van straten) gebruiken we om met ondernemers en hun strategische partners (bv. vastgoed, brouwerijen, …) in dialoog te gaan en hen gelijktijdig mee te nemen in een traject richting onze klimaatambities.

2.2.3. Groep Gent staat model voor de klimaatstad

Groep Gent zet haar eigen gebouwen en gronden in als toonbeeld van duurzaamheid en brengt hierbij de extra investering in beeld. Naast klimaatneutraliteit besteden we ook aandacht aan een veilige, gezonde, aangename en toekomstbestendige werkomgeving, zodat we burgers en bedrijven meekrijgen in de klimaatambities. We hanteren toet-singskaders voor integrale duurzaamheid en leggen daarin de lat hoog voor onszelf. Bij elk (ver)bouwproject toetsen we de 2050-compatibiliteit en wordt het dak nuttig inge-zet voor zonnepanelen, hemelwateropvang en/of een groendak. Op onze eigen gronden zorgen we dat private ontwikkelaars onze voorbeeldfunctie versterken. We trekken de kaart van innovatie en we zoeken manieren om burgers en bedrijven te betrekken (bv. buurzame stroom). We monitoren de performantie van de gebouwen en we delen de verworven kennis en ervaringen met het brede publiek.

Als Groep versterken we op creatieve wijze het natuur- en milieueducatieve aanbod waardoor het jonge kind speels en ontdekkend evolueert tot milieu- en klimaatambassa-deur.


2.3. Gent gaat resoluut voor hernieuwbare energieOm de 2030-doelstelling voor CO2 te halen (-40%) is naast energie-efficiëntie ook het opdrijven van lokaal geproduceerde hernieuwbare energie onontbeerlijk. Gent is een stad die tegen 2050 fossiele brandstoffen stelselmatig uitbant en werk maakt van alter-natieven. We maximaliseren daarom de beschikbare hernieuwbare energie (zon, bodem, wind, afvalstromen). In 2030 wordt 45% van het huishoudelijke energieverbruik gepro-duceerd door lokale hernieuwbare energie, ongeveer 3 keer zoveel als nu. Daarnaast stimuleren we innovatie voor duurzame alternatieve brandstoffen en realiseren op de juiste schaal warmte- en stoomnetten.

2.3.1. Gent draait op lokaal geproduceerde hernieuwbare energie

Warmte, industriële productie en processen, en transport zijn de grootste energievre-ters. Voor de fossielvrije alternatieven zoals warmtepompen en elektrisch personen-vervoer is meer duurzaam geproduceerde elektriciteit nodig. Daarom maximaliseren we ons windpotentieel met minsten 60 windmolens tegen 2030. We zetten de Gentse daken in als groene stroomfabriek op fotovoltaïsche (PV) panelen. Jaarlijks komen er minimum 1.000 PV-installaties bij op zowel de woningen als de gebouwen van de ter-tiaire sector. De daken van ons eigen patrimonium en onze grondpositie gebruiken we daarbij als hefboom.

We zoeken ook verder naar de mogelijkheden van geothermie en reststromenvalorisa-tie. Bottom up-initiatieven, energiecoöperaties en andere actoren spreken we aan om mee hun schouders hieronder te zetten.

We helpen Gentenaars en de tertiaire sector om de stap naar warmtepompen op bo-dem- of luchtenergie te zetten. We verstevigen hefbomen zoals de advisering en bege-leiding door de Energiecentrale alsook de coaching van ondernemingen, en ontwikkelen nieuwe instrumenten waar nodig.

We leggen waar zinvol slimme linken tussen de energiesystemen. Zo gaan we na of pieken geproduceerd door zonneboilers kunnen gebufferd worden in het stadsver-warmingsnetwerk. Voor pieken in de productie van groene stroom door zon en wind bekijken we of we die kunnen opvangen door de buffercapaciteit van warmtepompen, of moeten inzetten voor de productie van alternatieve duurzame brandstoffen.

Samen met de distributienetbeheerders maakt Groep Gent werk van die balancering, van een meer voorspelbaar verbruiksprofiel, en van automatische sturing van toestel-len.

2.3.2. Het Gents klimaatfonds maakt het verschil

Veel projecten kunnen een substantiële bijdrage leveren aan de Gentse klimaatambitie maar zijn nog te duur of onrendabel door de lage prijs van fossiele brandstoffen, of heb-ben steun nodig bij starten scale-up. Groep Gent helpt de onrendabele top te tackelen met een publiek-privaat rollend klimaatfonds voor hernieuwbare energie en ener-gie-efficiëntiemaatregelen. We stellen daarvoor kapitaal ter beschikking dat op langere termijn terugvloeit naar het klimaatfonds waarmee telkens nieuwe projecten worden uitgevoerd, of we verlenen een garantie om risico’s in te dekken. Het fonds faciliteert ook studies om projecten scherper te krijgen en die te versnellen.

61

2.3.3. Nieuwe brandstoffen voor Gent

Groep Gent wil ook het zware transport en de industrie helpen afstappen van fossiele brandstoffen. Over de voorbije jaren is het aandeel van deze 2 sectoren in de totale CO2-uitstoot erg toegenomen. In vergelijking met de andere sectoren (residentieel, ter-tiair) zijn hiervoor vandaag nog geen rendabele technieken en technologieën voorhan-den. Hoge vermogens en temperaturen kunnen in de toekomst opgewekt worden door duurzaam geproduceerde alternatieve brandstoffen. Groep Gent wil de innovatie op het vlak van alternatieve duurzame brandstoffen stimuleren en ondersteunen door de aanwezige kennis in de Gentse en Vlaamse kennis- en onderzoeksinstellingen samen te brengen, piloten op het vlak van alternatieve brandstoffen te faciliteren en hun econo-misch potentieel helpen valoriseren.

2.4. Gent is tegen 2030 klimaatrobuustKlimaatverandering maakt Gent vatbaar voor meer en intensere hittegolven, extremere neerslag en langere droogteperiodes. Dat laat zich vandaag al voelen. We moeten onze stad op die veranderingen voorbereiden, om ze aangenaam, leefbaar, gezond en veilig te houden. Het klimaatrobuust maken van de stad past binnen een klimaatadaptieaan-pak en is een belangrijk onderdeel van alle stedelijke projecten. Dat vraagt een integrale aanpak, met meer groen, meer water en minder verharding in de stad. Op die manier worden de investeringen van nu, ook klimaatrobuuste investeringen en vermijden we kosten in de toekomst.

We spelen met het openbaar domein en het stadspatrimonium een zichtbare voor-beeldrol, en zetten ook anderen ertoe aan actie te ondernemen.

We focussen de beleidsopties op ontharden, vergroenen, en waterbeleid. Deze 3 ont-werpprincipes verminderen tegelijkertijd de hittestress, het risico op wateroverlast, en het risico op verdroging. Belangrijk daarbij is dat deze drie opties zeer sterk met elkaar verweven zijn. De uitvoering ervan, zowel op het openbaar domein, private delen van de stad als het stadspatrimonium, vergt dus een integrale aanpak.

2.4.1. Geen nieuwe bodemafdekking meer

35% van de Gentse oppervlakte (55 km2 van de 158 km2) is volledig versteend en zo goed als niet waterdoorlatend. Dit leidt tot een verstoorde waterhuishouding en een hitte-eilandeffect. Groep Gent zet in op het voorkomen van een verdere toename van de bodemafdekking in Gent.

Inzake bebouwing combineren we slimme verdichting (bv. kleinere grondoppervlak-te, verweven van functies) op de ruimtelijke knooppunten met ontpitting in de meest dichtbebouwde en versteende wijken zoals Stationsbuurt-Noord, Moscou, Ledeberg, Rabot en Dampoort (elk 67-70% bodemafdekking), Sluizeken-Tolhuis-Ham en de Gentse binnenstad (78% en 80% bodemafdekking).

Op het openbaar domein geldt een verhardingsstop. Bij elk project op het openbaar domein, gaan we voor zoveel mogelijk ontharding (minder asfalt, beton, straatste-nen, …). We maken een inventaris en prioriteitenlijst op om in de meest verharde wijken de onthardingsmogelijkheden (los van heraanleg) in beeld te brengen en uit te voeren. Voor het privaat domein zetten we alle nodige instrumenten in (bouwreglementering, ruimtelijke uitvoeringsplannen, subsidiehefbomen, sensibilisering, …) om bijkomende verharding tegen te gaan of waar nodig te compenseren en ontharding te stimuleren. We kijken daarvoor eerst naar grote parkings, opritten, voortuinen en speelplaatsen.

Nieuwe ontwikkelingen voor wonen en werken gebeuren volgens het principe van de


ruimteneutraliteit5 en bij voorkeur op de reeds verharde locaties die nu onderont-wikkeld of ongebruikt zijn (brownfields). Binnen nieuwe ontwikkelingen behouden we voldoende open, groene ruimte.

2.4.2. Gent is een groene stad

Het vergroenen van de stad is essentieel voor een klimaatrobuuste stad. Het zorgt voor aangenamere woonwijken en draagt bij aan het welzijn van de burgers, een betere gezondheid, minder stress, en een hogere leefkwaliteit. Die vergroening gebeurt niet ad-hoc, maar past binnen een strategische vergroening van de stad en wordt dan ook geïntegreerd in de werking van de stadsbouwmeester.

We sensibiliseren particuliere groeneigenaars (burgers met tuin, bedrijven, …) over het belang van het private groen. Bij nieuwe (private) woonontwikkelingen, en nieuwe vormen van betaalbaar wonen, vormt woongroen een essentieel onderdeel van het ontwerp.

Voor het openbaar groen wordt zowel ingezet op de macroschaal, met grote oppervlak-tes groen (bos- en natuurkernen, riviervalleien, groenpolen, groenassen, wijkparken en woongroen) als op de microschaal (groen fijnmazig netwerk met straat- en pleinbomen, verticaal groen, geveltuintjes en groendaken). We sensibiliseren rond het respecteren van deze groene omgeving.

We maken eerst werk van groen in elke straat met 600 bijkomende straat- en pleinbo-men, 1.500 bijkomende straatgeveltuintjes en 20 bijkomende straten met slingergroen tegen 2025, de realisatie van wijkparken en woon- en verblijfsgroen in de stadskern en de 4 meest kwetsbare wijken voor hittestress (Dampoort, Ledeberg, Sluizeken-Tol-huis-Ham en Muide-Meulestede). We zorgen voor de verdere realisatie van de 8 groen-klimaatassen en van groene oevers doorheen de hele stad en een verdere toename van groendaken en gevelgroen in Gent, ook op ons eigen patrimonium.

2.4.3. Gent absorbeert en geeft ruimte aan water

Water is een uithangbord van onze stad en moet dan ook aandacht en de nodige ruimte krijgen. Een integraal waterbeleid verenigt diverse uitdagingen (gaande van wateraf-voer, over waterinzet, waterbuffering en -spreiding). De stadsbouwmeester bewaakt mee de integratie van waterhuishouding in de stedelijke ruimte en ontwikkelingen.

We streven naar regenwaterneutrale buurten en projecten. We verhogen de sponswer-king van de stad waarbij regenwater ter plekke wordt vastgehouden, hergebruikt of geleidelijk aan teruggegeven aan de aanwezige natuur en het grondwater. We herwaar-deren het grachtenstelsel, waterelementen in het openbaar domein, overstroombare publieke ruimte en waterbergingsgebieden. We onderzoeken de verdere mogelijkheden voor het openleggen van waterlopen. We bereiden ons ook voor op toenemende droog-te en lagere waterbeschikbaarheid met waterreserves, duurzaam watergebruik, circulair (proces)water en onderzoeken de effecten van de verzilting van het kanaal Gent-Terneu-zen voor de bedrijven.

5 Ruimteneutraliteit betekent dat we per saldo op ons grondgebeid geen bijkomende harde bestemmingen meer aanspreken om de ruimtelijke ontwikkeling in Gent op te vangen. De vraag naar bijkomende ruimte wordt dus binnen de bestaande harde bestemmingen opgevangen.

63

2.5. Duurzame consumptie en productie maken de klimaatuitdaging tastbaar45% van de integrale Gentse CO2-voetafdruk komt voort uit consumptie. Wat we eten, kopen, hoe we bouwen, … heeft impact op ons energie- en grondstoffenverbruik. We willen in Gent bewuster consumeren met meer respect voor de impact ervan op de planeet. Door circulaire economie te stimuleren maken we van de uitdaging een eco-nomische opportuniteit en brengen we consumptie en productie dichter bij mekaar. We bouwen verder aan een biogebaseerde economie en blijven met onze voedselstrategie, Gent en Garde, een voortrekkersrol spelen in Europa en de wereld.

2.5.1. Gent toont de wereld de weg naar duurzame voeding

Gent en Garde wordt verder uitgebouwd en uitgedragen en zet in op structurele verduurzaming en verlokalisering van ons voedselsysteem. We zetten in op een lokaal gediversifieerd en duurzaam aanbod van voeding, door 100 ha eigen gronden gericht in te zetten voor lokale voedselproductie en door een logistiek systeem te organiseren dat lokale voeding naar grote aankopers van voeding in de stad brengt. Zo zorgen we ervoor dat 50% van de consumptie in Gent bestaat uit lokale voeding. Van jongsaf aan leert men groenten kweken, overschotten verwerken en lekkere, duurzame voeding klaarmaken. We zetten in op een lagere klimaatimpact van ons voedselsysteem door de hoeveelheid vleesconsumptie door Gentenaars te verminderen met 30% en hun voedselverspilling te halveren. We zorgen ervoor dat iedereen toegang heeft tot deze duurzame keuzes en waken over de betaalbaarheid. Onze lokale aanpak werkt geïn-tegreerd en bouwt synergieën uit met andere uitdagingen, zoals gezondheid, lokale innovatie en ruimtelijk beleid waarin we onze voorbeeldrol verder vertalen. Met Gent en Garde blijven we als duurzame voedingsstad koploper wereldwijd. We zetten hiermee in op regionale impact en internationale erkenning. Zo brengen we ook innovatie en inspi-ratie terug naar onze stad. Onze beleidsgroep geeft mee sturing aan de toekomst van voeding in onze stad en vertegenwoordigt daarbij alle schakels uit het voedselsysteem.

2.5.2. Met een ambitieus afval- en materialenbeleid sluit Gent kringlopen

Met een performant afval- en materialenbeleid sluit Gent maximaal kringlopen in 2040. We brengen het grondstoffenecosysteem in de regio Gent in kaart en duiden opportuniteiten voor zowel het verminderen van de klimaatimpact als het stimuleren van duurzame economische groei. De eerste stap daartoe is gezet met de stromen- en waardeketenanalyse voor bouwmaterialen en kunststoffen en de uitbouw van de Cle-antech Cluster Ghent. Met de opstap naar een circulaire stad bespaart Gent op energie en natuurlijke hulpbronnen. Tegelijkertijd creëert ze kansen voor het vergroenen van de economie voortbouwend op het huidige energie- en materialeninstrumentarium, het voorzien in nieuwe aankoopwijzen en dienstenmodellen, het stimuleren van duurzaam productdesign of het verduurzamen van impactvolle sectoren (bouwen en wonen, mobi-liteit, …), en het lokaal voorzien in kortere ketens. De inspanningen moeten leiden naar een aanzienlijke CO2-reductie en minder afval (voor het huishoudelijk afval van 400 kg/inwoner naar 300 kg/inwoner). We maken hierbij gebruik van de aanwezige kennis in de stad, met onder andere UGent en CAPTURE als belangrijke partners. Groep Gent speelt een rol in het stimuleren van best practices en het inzichtelijk en haalbaar maken van de mogelijkheden.


2.5.3. Groep Gent koopt circulair aan

Vandaag maakt Groep Gent reeds heel wat duurzame keuzes in het aankoopbeleid, maar we laten kansen liggen door nog te weinig buiten de gangbare producten en pro-cedures te denken.

In de nieuwe legislatuur speelt Groep Gent haar voorbeeldfunctie uit door haar aan-koopbeleid op alle niveaus ((ver)bouwprojecten, inrichting van gebouwen en publieke ruimte, stedelijke dienstverlening, …) waar mogelijk circulair op te vatten. Bestekken met de grootste ecologische, economische en sociale impact zijn prioritair. Het aanzien-lijke aankoopbudget (meer dan 50 miljoen euro) vormt een sterke hefboom om bedrij-ven hierin mee te krijgen en entrepreneurial discovery (i.e. onderzoek en ontwikkeling) te stimuleren.

We leggen zo de basis om materialen (via materiaalpaspoorten) zo lang mogelijk in de kringloop te houden, zoals product-dienstcombinaties, modulair en demonteerbaar bou-wen, innovatieve ketensamenwerkingen, beter benutten van reststromen, … We brengen dit in de praktijk in grote stedelijke projecten, zoals de renovatie van de gebouwen op de site Zuid (bv. gebouwschil klaarmaken voor latere groengevel of groendak, verduur-zaming energievoorziening in de toekomst mogelijk maken, licht aankopen in plaats van lampen, recuperatiemeubilair, …).

2.6. Gent werkt aan gezonde lucht en minder lawaaiGent klimaatstad staat voor een leefbare stad. Daarom zetten we verder in op het ver-hogen van de leefbaarheid en het verminderen van de gezondheidsrisico’s ten gevolge van luchtvervuiling en omgevingslawaai. Dit betekent het respecteren van de Europese grenswaarden voor luchtkwaliteit en de advieswaarden van de Wereldgezondheidsor-ganisatie (WGO). We halen de roetemissies naar beneden door te werken op lokale ver-keersemissies en emissies afkomstig van houtverbranding. In het kader van de klimaat-ambities reduceren we daarom tussen 2019-2030 minstens al de broeikasgasemissies afkomstig van verkeer met minstens 20%.

Deze uitdaging is enorm. Ook al is ons vervoer energie-efficiënter geworden, we zijn vandaag nog voor 96% van de energiebehoeften afhankelijk van fossiele brandstoffen. Meer dan 80% van de verplaatsingen onder de 10 km worden met de auto uitgevoerd. Voorspellingen geven ook aan dat het goederen- en personenvervoer zal blijven toene-men ondanks lokale modal-shiftambities. Om tegen 2050 klimaatneutraal te zijn, is een omslag nodig op alle fronten: de promotie van een duurzame modal shift, de ontdiese-ling en de promotie van alternatieve brandstoffen, duurzaam ruimtelijk beleid, focus op zwaar transport en logistiek, en de samenwerking op alle beleidsniveaus. Het lokale mobiliteits- en ruimtelijk beleid, alsook de klimaatdoelstellingen worden daartoe geïnte-greerd, waardoor we naast een meer duurzaam mobiliteitssysteem ook een win creëren op vlak van luchtverontreiniging en geluidshinder.

Hiermee gelinkt tast geluidshinder de leefbaarheid verder aan en veroorzaakt een scala aan gezondheidseffecten. Tegen 2030 brengen we daarom het geluidsniveau afkomstig van wegverkeer ter hoogte van alle Gentse woningen beneden de 70 decibel. In Gent is wegverkeer de dominante geluidsbron, maar ook andere bronnen van geluidshinder (evenementen, horeca, industrie, …) pakken we aan door te informeren, sensibiliseren, controleren, remediëren en handhaven.

65

2.6.1. De impact van verkeer op de CO2-emissies en de leefbaarheid verminderen

Een nieuw mobiliteitsplan moet samengaan met een milieu- en klimaattoets om de impact van verkeer op de leefbaarheid te verminderen en aan de klimaatdoelstellingen 2030/2050 te voldoen. Daarbij zetten we primair in op een duurzame modal shift door de verdere uitbouw van wandel- en fietsinfrastructuur en een sterk openbaar vervoer-snetwerk. Hierbij zullen we moeten evolueren naar een efficiënte en klantvriendelijke ketenmobiliteit met gedeelde voertuigen en overstaphubs.

Meer milieuvriendelijke voertuigen zijn daarbij essentieel: van de Lage Emissiezone 2020 naar Gent dieselvrij in 2030 en fossielvrij in 2040. Gecombineerd met de mo-dal shift, krijgt het openbaar domein – nu veelal ingericht in functie van parkeren en autorijden – meer ruimte voor klimaat-, groen- en leefbaarheidsambities. Groep Gent zal ook actief bij andere overheden pleiten voor maatregelen met baten op lokaal niveau, alsook de samenwerking aangaan.

2.6.2. Beperken van luchtvervuiling en omgevingslawaai

Meer maatregelen zijn nodig om de blootstelling aan luchtvervuiling en geluid te beper-ken: fietsers weghouden van drukste verkeerstromen, bannen van vervuilende brom-mers, experimenteren met meer autoloze dagen, schoolomgevingen verkeersluwer ma-ken en gebruiken als prioriteit op vlak van educatie/sensibilisatie, sneller ingrijpen op verkeersintensiteiten aan de hand van data op basis van sensoren, plaatsen van extra geluidsmuren, experimenteren met nieuwe geluidsreducerende technieken (wegdekken, banden, overdrachtsmaatregelen, …), rustpunten behouden, ...

We versterken het monitoringsnetwerk en zetten verder in op kennisopbouw om het effect van lokale beleidsmaatregelen te monitoren en gerichte beleidsaanbevelingen te formuleren in functie van langetermijnduurzaamheidsdoelstellingen.

2.6.3. Leefbaar en gezond wonen bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen

Bij nieuwe ontwikkelingen waken we over de leefbaarheid van nieuwe woonzones nabij drukke verkeersassen, spoorwegen of andere bronnen. Daar waar functies verweven worden door in woonzones kleine en grote kmo’s toe te laten, beperken we de hinder naar de woonomgevingen. Als stad moeten we kunnen groeien, maar tegelijkertijd uit-drukkelijker voorwaarden durven opleggen in functie van leefbaarheid en bewoonbaar-heid door middel van een stadsspecifiek kader rond akoestische maatregelen (akoesti-sche isolatie, oriëntatie van het gebouw, geluidsdichte deuren, ...). Daarnaast willen we tegenwicht bieden voor geluidsoverlast door het creëren van luwteplekken in de stad. Ook moeten we waakzaam zijn om bij nieuwe weginfrastructuurprojecten in hotspot-zones voldoende bronmaatregelen tegen lucht- en geluidshinder mee in overweging te nemen. Innovatieve mobiliteitsopties en duurzame, geïntegreerde ruimtelijke planning zorgen daarbij voor een nieuwe dynamiek.

Houtverbranding vormt een belangrijke bijdrage (63%) aan de fijnstofuitstoot in Gent en zorgt regelmatig voor klachten. Gezien de grote impact op de leefbaarheid in de stad zoeken we samen met de Energiecentrale naar oplossingen en alternatieven voor houtstook: onderzoek naar technische, meer duurzame oplossingen, het promoten van alternatieve verwarmingssystemen, ... Een laagdrempelig en bevattelijk informatieka-naal maakt de complexe lucht- en geluiduitdaging tastbaar met het oog op sensibilise-ring en het zoeken naar gerichte oplossingen.


2.7. Mobility As A Social Service (MAASS)Het sociale aspect van het gewenste mobiliteitsbeleid vraagt om extra aandacht. Duurzame mobiliteit is vandaag te vaak enkel een zaak van de blanke hoogopgeleide middenklasser. Groep Gent wil verder gaan dan de invulling van Mobility As A Service (MAAS) als een zakelijke en technologische aanpak om mobiliteitsdiensten te integre-ren. In Gent kiezen we voor een aanpak om duurzame en inclusieve actieve oplossingen te bedenken ter bestrijding van mobiliteitsarmoede, voor minder mobiele personen, so-ciaal zwakkeren, ouderen, … zodat mobiliteit en bereikbaarheid voor hen ook een recht wordt, met name Mobility As A Social Service (MAASS).

2.7.1. Aanpakken vervoersarmoede

We voeren onderzoek naar de betekenis en omvang van vervoersarmoede, en werken een aanpak uit. We werken instrumenten uit om duurzame vervoersmodi te promoten bij Gentenaars in vervoersarmoede. Hierbij houden we rekening met het STOP-principe: eerst stappen, dan trappen, dan openbaar vervoer, en tot slot de personenwagen.

Gezien het grote groeipotentieel, activeren we eerst en vooral stappen en trappen als volwaardig vervoersmodi (snel en goedkoop) voor mensen in armoede.

We evalueren de huidig toegekende kortingen en tarievenstructuur van het openbaar vervoer en gaan in dialoog met de vervoersmaatschappijen om deze nog meer te alig-neren in functie van het STOP-principe.

Groep Gent beschikt vandaag reeds over een ambitieus autodeelplan. We willen dit aanbod vooral versterken naar mensen met een lager inkomen die momenteel te weinig bereikt worden. Ook hier is het sleutelwoord het aanbod te activeren van het autodelen. Het aanbod is er, maar wordt door deze doelgroep te weinig gebruikt. Een analyse van deze problematiek moet het mogelijk maken hiervoor de juiste aanpak uit te werken.

2.7.2. Screening van het bestaand aanbod vervoersvormen

Groep Gent biedt laagdrempelige vervoersvormen aan voor minder mobiele personen (vb. taxicheques). Gezien de toename van de doelgroep (o.a. senioren), is er nood aan een fundamentele uitbreiding en versterking van dergelijke (bestaande en nieuwe) ver-voersvormen. We screenen hierbij bestaande initiatieven wat betreft hun effectiviteit en efficiëntie. We versterken de regierol van Groep Gent en zetten het aanbod proactiever in. Naast het proactief aanbieden, zorgen we hier ook voor ondersteuning, begeleiding en betaalbaarheid.

We passen ook onze infrastructuur zo aan dat ie toegankelijk wordt voor minder mobie-le personen.

2.8. Mobiliteit als opstap naar levende wijkenIn het Mobiliteitsplan Gent zijn ambitieuze doelstellingen geformuleerd, bijvoorbeeld op het vlak van de modal shift. Vraag is hoe we deze ambitieuze doelstellingen ook kunnen waarmaken voor de verschillende deelgebieden buiten de binnenstad. Een circulatie- of parkeerplan op zich volstaan hier niet, de structuur en ligging van deze gebieden vra-gen een compleet nieuwe aanpak. Via een nieuwe methodiek met veel aandacht voor cocreatie, willen we bijdragen aan leefkwaliteit in de wijken.

2.8.1. Verkeersstructuurschetsen opmaken voor de deelgebieden buiten de binnenstad

In de volgende legislatuur worden verkeersstructuurschetsen opgemaakt voor alle deelgebieden buiten de binnenstad. De uitdaging bestaat erin om de ambitie inzake mo-dal shift uit het Gentse mobiliteitsplan ook te vertalen naar acties in die deelgebieden.

67

Cruciaal hierbij is de 4 ‘V’s, met name het verzekeren van nabijheid, het verlagen van de autokilometers, het versterken van stappen, trappen en openbaar vervoer, en het verschonen van vervoersmiddelen.

2.8.2. Cocreatie als onderdeel en vervolg van verkeersstructuurschets

Vernieuwende, creatieve (mobiliteits)initiatieven komen uit de meest diverse hoeken: bewoners, scholen, bedrijven en allerlei organisaties. Cocreatie is een noodzakelijke voorwaarde voor iedere verkeersstructuurschets. Dit betekent dat participatie sowieso wordt voorzien binnen elke fase van het project, van de probleemstelling tot het einde van het planningsproces. Naast deze – grondige maar vrij klassieke – participatie stellen we voor om per deelgebied een item, proces, … dieper uit te werken in een echt cocrea-tieproces.

Een verkeersstructuurschets omvat namelijk vele onderdelen. Op een aantal vlakken zal er ook geëxperimenteerd moeten worden, met vb. leefwijken, (auto-)deelprojecten in de randgemeenten, initiatieven rond scholen, Mobility as a social service, … Die experimen-ten kunnen niet allemaal tegelijk in elk gebied aan bod komen. Daarom is de insteek dat er naast het klassieke participatieproces dat per deelgebied zal gevolgd worden in het kader van de verkeersstructuurschets in het algemeen, per gebied telkens één van die thema’s wordt uitgelicht om verder uit te werken in een cocreatief proces.

2.8.3. Verkeersveiligheid – Vision Zero

Verkeersveiligheid blijft een harde eis om fundamenteel in te grijpen op de leefbaar-heid van wijken. Een belangrijke beleidsoptie hier is dat we niet langer tolereren dat een zekere mate van verkeersonveiligheid de prijs is die we moeten betalen om de stad bereikbaar te houden. Deze visie moet vervangen worden door het streven naar een zero-tolerance-beleid waarbij elke dode of zwaar gewonde er een te veel is. Elementen hier zijn het STOP-principe, educatie, data-driven beleid, …

2.8.4. Gemeenten werken samen rond een betere mobiliteit in de stadsregio

Voortbouwend op een eerste aanzet van oefening van De Lijn rond de vervoerregio’s zetten we graag in op een stadsregionaal mobiliteitsplan in plaats van afzonderlijke gemeentelijke mobiliteitsplannen. De oefening van De Lijn heeft een aantal gebreken, maar heeft wel als voordeel het openbaar vervoer op een grotere schaal benaderd wordt. Ook in Turnhout is er een interessante studie gedaan over de vervoerregio en die studie benadert mobiliteit integraal en niet enkel het openbaar vervoer.

Binnen de Gentse regio onderzoeken we graag wat nu de beste afbakening is voor een stadsregionaal mobiliteitsbeleid, zodat we hier met aan de slag kunnen gaan. Voor het openbaar vervoer kan een ruimere vervoerregio interessant zijn, maar voor een integrale stadsregionale aanpak is die afbakening misschien te ruim. En dan spreken we nog alleen over een integraal mobiliteitsbeleid. Gaan we nadenken (cf. communauté ur-baine in Frankrijk) over een ruimere aanpak, waarbij milieubeleid, ruimtelijke planning, economie, afval, … bij betrokken worden dan is die vraag naar een logische afbakening nog relevanter.

Niet alleen de ruimtelijke afbakening is relevant, ook de bestuursvorm van het stadsre-gionaal mobiliteitsbeleid moet onderzocht en uitgeklaard worden. Belangrijk hierbij is dat er idealiter op hetzelfde niveau wordt gepland, beslist, gefinancierd en uitgevoerd. Ook voor wat betreft de bevoorradingsketen ziet de Stad opportuniteiten binnen het mobiliteitsbeleid, met de nodige aandacht voor de stadsrand, en willen we met de eigen vloot en de aankoopdossiers evenzeer de beleidsdoelstellingen uitstralen.


2.9. Het aantal betaalbare huurwoningen in Gent wordt fors uitgebreidEr staan vandaag 10.435 huishoudens in de rij voor een sociale huurwoning in Gent, dit is 9% van alle Gentse huishoudens. Omdat de in Gent actieve sociale huisvestingsmaat-schappijen hun sociaal huurpatrimonium onmogelijk op korte termijn op peil kunnen brengen zullen vele wachtenden nog jaren blijven wachten. Deze mensen kunnen niet anders dan via de private huurmarkt op zoek gaan naar een woning voor hun gezin. Helemaal tevergeefs, zo blijkt, want wat ze vinden kunnen ze niet betalen. De private huurmarkt kan geen oplossing bieden aan deze mensen: hij is gewoon te duur. Er is dus, vandaag al, een huizenhoge nood aan huurwoningen die wel betaalbaar zijn voor de vele sociaal-economisch weinig draagkrachtige gezinnen in de stad. Precies daar ligt de verantwoordelijkheid van de lokale overheid.

2.9.1. Ruimtelijk beleid als hefboom

Huisvesting is een belangrijke ruimtebehoevende activiteit in een stedelijke context. Het werken aan een aanbodverruiming van betaalbare woningen heeft bijgevolg belangrijke planologische en stedenbouwkundige implicaties. We werken ruimtelijke beleidsin-strumenten uit die het wonen betaalbaar maken en het aanbod betaalbare woningen substantieel vergroten. De prioritaire doelgroep zijn de mensen met beperkte middelen. Het aanbod is eerst en vooral bestemd voor deze doelgroep.

Concreet kunnen we werk maken van een regelluwe proefomgeving met als eerste fo-cus betaalbare huurwoningen. Regelluwte kan ook voor andere experimenten (energie-voorziening, kwaliteitsverbetering, …) een geschikte aanpak zijn.

Daarnaast onderzoeken we de mogelijkheden om bij private projecten extra ontwikke-ling toe te laten als er sociale woongelegen of er een betaalbaar woonaanbod (uitge-drukt in prijs/m2) wordt voorzien. Dit kan door plaatselijk hoger bouwen toe te laten, ruiloperaties te stimuleren of andere (fiscale) compensaties te voorzien. We hebben hierbij nood aan een vlotte begeleiding voor potentiële investeerders.

2.9.2. Betaalbaarheid als eerste focus bij innovatie binnen het huisvestingsmodel

Wie spreekt over het vergroten van een betaalbaar (huur)woningenaanbod kan er niet omheen dat ook een nieuw woonmodel noodzakelijk is.

We kiezen ervoor om succesvolle elementen uit de experimenten die we opzetten rond huisvestingsmodellen worden opgeschaald en uitgevoerd. Betaalbaarheid is de belang-rijkste component en betekent ook het voorkomen van energie-armoede. Experimenten en pilootprojecten combineren energiezuinigheid die voldoende toekomstbestendig is met voldoende comfort zodat ook gebruiksgemak en welbevinden gegarandeerd zijn.

2.9.3. Ondersteuning voor een groeiend aanbod binnen de sociale huisvesting

Om een inhaaloperatie te kunnen doen is een combinatie van strategieën noodzakelijk. 15% van de Gentse huishoudens zou tegen 2030 sociaal moeten kunnen huren. Dit wil zeggen dat we een netto-aangroei van 4.100 vooropstellen tegen 2030. We kijken hier-voor ook naar andere overheden. Om dit te realiseren moeten we een 4 maal snellere groei kunnen realiseren dan de afgelopen jaren. Om dit mogelijk te maken, voorzien we in eigen projectontwikkeling een groter aandeel sociale woningen. Projecten waar het aandeel sociale woningen 100% bedraagt, moeten mogelijk zijn.

Daarnaast stellen we eigen bouwrijpe gronden beschikbaar aan sociale huisvestings-maatschappijen. Dit gebeurt niet door deze gronden te verkopen, maar wel door het verlenen van erfpacht. Gent kan de regie van het woonbeleid, waarvoor de Stad bevoegd is (zie VWC- Vlaamse Wooncode), meer slagkracht geven door haar grondposi-

69

tie te versterken. Dat is niet minder dan een noodzakelijk te vervullen randvoorwaarde voor de uitbreiding van daadwerkelijk betaalbaar huurwoningenaanbod in de stad.

Daarnaast zetten we ook onze planologische en stedenbouwkundige instrumenten in om projectontwikkeling naar sociale verhuur te stimuleren. Samen met private ontwik-kelaars bekijken we hoe sociale verhuur aan projecten kan worden toegevoegd zonder de rendabiliteit en de leefbaarheid van het project in het gedrang te brengen. Het toelaten van bijkomend sociaal bouwvolume kan hiervoor een instrument zijn. Tot slot investeren we ook in de professionele werking en groei van het Sociaal Verhuurkantoor Gent met een 15 à 25 woningen netto per jaar.

2.10. Nood aan een kwaliteitsinjectie in het bestaande woningpatrimonium De resultaten van het Grote (Vlaamse) Woononderzoek (2013) tonen overtuigend aan dat meer dan de helft van de private huurwoningen (51%) niet voldoet aan de minima-le basiswoningkwaliteit (Vlaamse Wooncode). Dit wil zeggen dat 1 op de 4 gezinnen in Gent woont in huizen die niet veilig, gezond of kwaliteitsvol zijn. Een deel daarvan kan conform gemaakt worden door relatief eenvoudige herstellingswerken. Een ander deel vraagt om structurele renovatie (of vervangbouw).

2.10.1. 100 transitwoningen voor tijdelijke herhuisvesting

100 goede transitwoningen, dat is een noodzakelijke randvoorwaarde om de woonkwa-liteit in Gent te verbeteren. Alleen als dit aanbod er is, kunnen mensen tijdelijk herhuis-vest worden terwijl hun eigen (huur)woning grondig wordt gerenoveerd.

2.10.2. Gent gaat voor 100% conforme woningen met aandacht voor duurzaamheid

We werken een efficiënt systeem uit om systematisch alle woningen tot de ondergrens van conformiteit op te tillen tegen 2030. Systematische controles en de verplichte invoering van het conformiteitsattest zijn noodzakelijke radartjes in het systeem.

Bovendien hebben we onszelf ook wat duurzaamheid betreft ambitieuze doelstellingen gesteld. Tegen 2030 willen we 40% minder CO2 uitstoten. Deze ambitie geldt ook voor de particuliere woningmarkt. Ook voor kwetsbare doelgroepen is dit een belangrijk aspect, omdat energie-armoede een vaak al precaire situatie nog kan bemoeilijken. Energiezuinigheid en toekomstbestendigheid zijn integraal onderdeel van basiskwaliteit.

Financieel gezien moeten we er bij deze renovatie-operatie van uitgaan dat we zo wei-nig mogelijk beroep doen op de inbreng van eigen middelen van de doelgroep als prefi-nanciering. Dit leidt er namelijk toe dat een deel van de prioritaire doelgroep afhaakt.

Concreet zijn rond deze kwaliteitsverbetering een aantal kleine projecten opgestart. Deze moeten verder uitgevoerd en uitgerold worden naar een ruimer doelpubliek.

2.10.3. Innovatieve strategieën voor de vernieuwing van privaat patrimonium

We maken een evaluatie van de tot nu toe gebruikte systemen om het woningpatrimo-nium te verbeteren. Soms is sloop en nieuwbouw efficiënter dan subsidies voor gedeel-telijke renovatie, waarbij de norm voor kwaliteit en duurzaamheid niet gehaald wordt. Er zijn andere trajecten mogelijk. Integratie van verschillende bestaande systemen is no-dig. Het aanbod is dan beter op elkaar afgestemd en we staan als Stad in voor het vul-len van de hiaten. Er ontstaat dan niet alleen een geïntegreerde premie maar ook een totaalaanbod van dienstverlening, coaching en begeleiding, … Het pand en de bewoners vormen het centrale punt. Van daaruit organiseren we toeleiding en dienstverlening.


2.11. Dienstverlening rond woonkwaliteit en duurzaamheid verder integreren Mensen die zich onvoorbereid, zonder accurate informatie en de juiste inzichten enga-geren tot een woning lopen een ernstig risico op problemen. Woonprojecten die niet starten met een correct en geïntegreerd advies leggen niet alleen een decennialange hypotheek op de woonsituatie van een gezin, ze kunnen de sociaal-economische draag-kracht en de gezondheid van het gezin structureel ondermijnen. Het is dus geen luxe om te blijven inzetten op een goede begeleiding en ondersteuning op maat.

2.11.1. Een woonmodel van de toekomst houdt rekening met nieuwe woonvormen en specifieke behoeftes

We hebben een nieuw woonmodel nodig. Verschillende groepen in de stad (senioren, studenten, personen met een zorgbehoefte, personen met een beperkt inkomen, starters op de woningmarkt, …) hebben verschillende woonbehoeftes. Eén standaardop-lossing als antwoord op die waaier aan vragen bestaat niet, noch op de woonvraag van deze mensen, noch op hun behoefte aan begeleiding. We stemmen onze inspanningen hierop af en houden hierbij ook rekening met de leefbaarheid van de stedelijke omge-ving.

2.11.2. Woonvragen van burgers op een laagdrempelige en geïntegreerde manier beantwoorden

De multidisciplinaire en integrale aanpak van particuliere woonvragen in al hun aspec-ten (ruimte, vergunningen, fiscaliteit, domicilie, vervangingsinkomens, basiswoningkwa-liteit, energieprestaties, erfgoedwaarden, …) op één plek zorgt ervoor dat burgers in één beweging de volledige antwoorden vinden in hun onderlinge relatie.

Ook begeleiding en ondersteuning vloeit hier naadloos uit voort. Deze gecoördineer-de aanpak stimuleert een schaalvergroting en versnelling in de renovatiemarkt. Dit gebeurt niet door nieuwe structuren op te zetten, maar door intenser samen te werken. We maken optimaal gebruik van de bestaande expertise en kennis bij de diensten en organisaties die op vandaag al premies uitreiken, energiescreenings uitvoeren, reno-vaties begeleiden, advies verlenen of woonbegeleiding aanbieden. Dit traject vult de ontbrekende schakels in.

Dit aanbod moet bereikbaar zijn voor de burger via de ingang die hem beste uitkomt, op het moment dat hem het beste uitkomt. Dit wordt mogelijk gemaakt door de uitbouw van een centraal contactpunt (platform) rond bouwen, wonen en energie. Gentenaars en toekomstige Gentenaars weten wat de overheid hen aanbiedt.

2.11.3. Professionele woonvragen op een laagdrempelige en geïntegreerde manier beantwoorden

Een geïntegreerde aanpak van woonvragen is noodzakelijk. Het biedt, enerzijds, helder-heid met betrekking tot het woonbeleid van (lokale en andere) overheden, zodat profes-sionele woonactoren hun woonprojecten kunnen stroomlijnen volgens een voorspelbaar traject. het weerspiegelt, anderzijds, met één gezicht en één stem wat overheden op het vlak van wonen aanbieden en hoe ze kunnen samenwerken met professionele woonac-toren. Regelzekerheid, transparantie en duidelijkheid van beleid zijn hierbij cruciaal.

2.11.4. Nood aan extra aandacht voor kwetsbare Gentenaars op de woonmarkt

Duurzaam wonen is niet alleen een verhaal van een duurzaam dak boven het hoofd, maar evenzeer van aangepaste begeleiding, in het bijzonder van huurders met een kwetsbaar profiel (risico op huurachterstallen,uithuiszetting, specifieke zorgvragen,

71

nood aan inzicht in huurdersverantwoordelijkheid en wooncultuur en in sociale en maatschappelijke betekenis van huurdersgemeenschap). De deskundigheid en naadloze samenwerking van sociale woon- en welzijnsactoren (OCMW, algemeen welzijns- en op-bouwwerk, diensten begeleid wonen en andere) bieden het antwoord. Hun bondgenoot-schap garandeert de sociale duurzaamheid van het wonen in Gent en moet versterkt worden.

2.12. Versterken van de grondpositie voor een sterke stedelijke ontwikkeling We stellen vast dat de overheid de laatste jaren meer en meer grondposities verliest. Bij de realisatie van het beleid zal de ruimte een belangrijke hefboom blijven. De Stad wil een centrale rol opnemen met betrekking tot de eigen vastgoedportefeuille van de Groep Gent. Het is nodig om deze tendens om te keren en de grondpositie van de Stad te versterken. De lokale overheid blijft eigenaar van gronden en vervreemdt deze niet meer. Gronden kunnen op die manier ingezet worden voor een goede stedelijke ontwik-keling op maat, waar de Stad zelf regisseur van blijft. We kunnen met andere woorden sturen op de invulling van belangrijke sites. Een sterkere grondpositie geeft het lokale bestuur een essentieel instrument om beleid mee te voeren en versterkt de positie van lokaal bestuur.

De vragen voor elke plek zullen groter zijn dan de beschikbare ruimte. Sommige vragen zullen door een slimme verweving kunnen worden opgevangen. Waar dit niet mogelijk moeten keuzes gemaakt worden.

2.12.1. Een sterke grondpositie voor het behoud en de uitbreiding van het sociaal woonaanbod

De klassieke projectontwikkeling en de geplande projectlocaties voor sociale huurwo-ningen volstaan niet om de behoefte aan betaalbare en kwalitatieve woningen in te vullen. Een sociale huurwoning is anderzijds wel de beste oplossing om woonzekerheid en levensstabiliteit te garanderen voor kwetsbare groepen. Als lokaal bestuur verster-ken we de grondpositie in Gent. Het inzetten van eigen gronden geeft zuurstof aan sociale woningbouwprojecten en schept mogelijkheden om op andere meer betaalbare huurwoningen op de markt te brengen.

Er moet gezocht worden naar nieuwe modellen om projecten te realiseren en tegelijk de grondpositie niet te verliezen (bijvoorbeeld door een rollend fonds, een coöperatief model, …).

2.12.2. Een sterke grondpositie voor het behoud en de uitbreiding van de groene ruimte

Groene ruimte in een stad is belangrijk. Ze zorgt ervoor de dat een stad klimaatrobuust is, een gezonde woon- en werkomgeving blijft en dat we nog meer kindvriendelijk worden. De claims op de beschikbare ruimte in onze stad zijn groot, niettemin blijft het belangrijk om ook genoeg ruimte voor te behouden als groene en open ontmoetings-ruimte.

2.12.3. Een sterke grondpositie voor het aantrekken en behouden van bedrijvigheid

Een stad zonder bedrijvigheid is gedoemd om ten onder te gaan. Om als Stad Gent meer zeggenschap te hebben in de vestigingslogica en die niet enkel te laten afhangen van de logica van de private markt, is een sterke grondpositie onontbeerlijk.

Om vestiging van nieuwe maakeconomie in de binnenstad weer mogelijk te maken voeren we een actief gronden- en pandenbeleid. We voorzien een portefeuille aankopen om on(der)benutte sites binnen het stadsweefsel op te kopen, te (her)ontwikkelen en


via erfpacht of verkoop in beheer te geven volgens specifieke siteprofielen. Zo wordt ondernemen en werken in de stad, binnen de draagkracht van het stedelijk weefsel, weer mogelijk gemaakt en sturen we actief aan op de uitbouw van clusters.

Kenniseconomie vormt de noodzakelijke evenknie van een sterke maakeconomie. Om nieuwe innovatieclusters, initiatieven van kennisinstellingen en Research & Develop-ment bedrijvigheid te kunnen aantrekken en huisvesten wordt een grondenbank weten-schapsterreinen in samenwerking met Ugent binnen Tech Lane Ghent uitgebouwd.

Tot slot wordt een activeringsstrategie rond on(der)benutte bedrijventerreinen uitge-bouwd, waarbij de opbouw van grondpositie als mogelijkheid wordt meegenomen. Zo zorgen we voor een optimale ruimtebenutting. We houden hierbij ook rekening met de verwachtingen rond stadslandbouw, gekoppeld aan de voedselstrategie van de Stad.

2.13. Aangename woonwijken hebben naast voldoende woningen ook voldoende voorzieningenDe uitdagingen zijn in het nieuwe structuurplan ‘Ruimte voor Gent’ duidelijk in beeld gebracht: er is een bevolkingsgroei, die brengt nood aan extra woningen, extra voorzie-ningen en extra tewerkstelling met zich mee. Tegelijk genereren meer inwoners meer verplaatsingen en willen we ook een leefbare stad hebben die robuust genoeg is om de klimaatsverandering te weerstaan. Hoewel de vragen groot zijn en groeien, is de beschikbare ruimte dat niet. We zullen dus moeten kiezen voor een verstandige groei en inzetten op slimme verdichting en verweving.

We kiezen ervoor om te verdichten op knooppunten in de stad, telkens volgens de draagkracht van het knooppunt. Op knooppunten komen volgende domeinen samen: publieke ruimte en groen, water, fietsroutes, openbaar vervoerslijnen, wonen, voorzie-ningen en werken. Dit systeem van verdichten beperkt het aantal extra verplaatsingen, de ruimte wordt efficiënter ingenomen en het is beter voor het klimaat. Het maakt ook dat de voorzieningen dichterbij zijn en er meer mogelijkheden ontstaan voor ontmoe-tingen. Het is belangrijk rekening te houden met de draagkracht van het knooppunt bij de verdichting, om zo een goed evenwicht tussen leefbaarheid en densiteit te vinden. Door een mensgerichte planning maken we plaats voor alle ruimtevragen die er zijn in onze stad (wonen, kinderopvang, onderwijs, toegankelijke ouderenzorg, gezondheids-zorg, groene ruimte, speelruimte, sport, …).

Verweving kan zowel op niveau van de wijk als op niveau van het bouwblok en op het niveau van het gebouw. Daar zijn al her en der voorbeelden van te vinden in de stad, maar het kan nog beter. Het zorgt voor een efficiënt gebruik van de ruimte en gene-reert minder verplaatsingen. Op die manier creëren we ook echte woonwijken en geen monofunctionele wijken.

2.13.1. Uitwerken van pilootprojecten rond veranderende noden op vlak van voorzieningen

• Op schaal van de woonwijk maken we vernieuwende projecten waarbij ruimte op verschillende manieren wordt benut in de tijd en waarbij ruimtes doorheen de tijd een aangepaste invulling kunnen krijgen. We bouwen daarbij geen voorzieningen meer die onderbenut zijn.

• De voorbereidingen hiervoor zijn de voorbije jaren getroffen, maar we moeten al deze wensen nog in de praktijk omzetten. We moeten hierin zelf als Stad een voorbeeldrol opnemen, maar we moeten er even goed andere belangrijke actoren in de stad van overtuigen dat dit een noodzakelijk basisstreven is voor een stad die moet groeien binnen de bestaande contouren.

• De eigen grondpositie kan hier vaak als startpunt dienen voor de voorbeeldprojec-ten die we willen realiseren, het geo-loket dat in voorbereiding is kan als referentie dienen voor het bepalen van de noden in een bepaalde wijk.

73

2.13.2. De stedelijke collectieve ruimte vormt het verlengde van de woning

Onder collectieve ruimte verstaan we het openbaar domein en de gedeelde semi- publieke ruimtes (zoals bijvoorbeeld speelplaatsen, polyvalente ruimtes, fietsen-stallingen, …). We moeten deze collectieve ruimte versterken en inrichten als het verlengde van de woning zodat deze in sommige gevallen een aantal functies van de private woning kan overnemen.

We hanteren hierbij een aantal principes die al in theorie zijn voorbereid: ontharding, vergroening, speelweefsel, primaire aandacht voor de zachte weggebruiker, de prin-cipes uit de leefstraten, het gedeeld gebruik van plekken en beheer ervan door de buurt, … Een overkoepelende term hieribj is: leeftijdvriendelijk ontwerp. Als een ont-werp goed is voor iemand van 8 jaar en voor iemand van 80 jaar, dan is het goed voor iedereen. Uiteraard zonder hierbij de specifieke noden van bepaalde groepen uit het oog te verliezen

2.14. Geïntegreerde stadsvernieuwing en met oog voor de potenties van de 20ste eeuwse gordel We zetten het werk verder in de 19de eeuwse gordel, volgens de plannen en kaders die de voorbije jaren zijn opgemaakt. Ook voor deze stadsvernieuwingsprojecten verliezen we nieuwe opportuniteiten niet uit het oog.

Maar daarnaast ligt er ook een opgave klaar voor de 20ste eeuwse gordel. De noodzaak aan groei leert dat we ook daar de potenties moeten zoeken en een traject uitwerken om die te benutten.

2.14.1. Een transitie van de 20ste eeuwse wijken naar ‘echte’ woonwijken

Een ‘echte’ woonwijk biedt niet alleen ruimte om te wonen, maar biedt ook oplossingen voor alle andere stedelijke behoeftes (onderwijs, vrije tijd, werk, verplaatsingen, …). De huidige woonwijken in de 20ste eeuwse gordel focussen voornamelijk op het woonpro-gramma, maar enkel daarmee maken we geen (be)leefbare stad.

We moeten de nood aan verschillende voorzieningen voor die wijken op een geïnte-greerde manier in kaart brengen volgens de principes van verdichting en verweving. Door het verdichten in de stadsdelen waar het kan wordt er in densere wijken ruimte gemaakt. Want hoewel de uitdagingen in de 20ste eeuwse gordel groot zijn, blijven er ook in de 19de eeuwse gordel veel mogelijkheden tot verbetering bestaan.

Een verschuiving van de aandacht van de 19de naar de 20ste eeuwse gordel zal vooral inhouden dat we een andere aanpak moeten uitwerken. Het publieke debat in de 20ste eeuwse gordel is verschillend van dat in de 19de eeuwse gordel. Een doorgedreven mensgerichte planning moet er ook hier toe leiden dat er een aangepast voorzieningen-niveau is daar waar het woonaanbod wordt uitgebreid. Om Gentenaars mee te krijgen in dit verhaal is een aangepast traject nodig.

2.14.2. Een slimme vastgoedstrategie en een sterke grondpositie in functie van een geïntegreerde stadsvernieuwing

De gerichte aankoop van strategische percelen zorgt ervoor dat we zelf beter de ont-wikkeling van een gebied kunnen sturen. De uitbouw van een slimme vastgoedstrategie in samenwerking met de betrokken diensten is hiervoor nodig. Het is aangewezen om met deze slimme strategie te experimenteren in geselecteerde stadsvernieuwingsgebie-den waar opportuniteiten ontstaan.

In deze gebieden wordt het eigen patrimonium ook ingezet om te experimenteren rond tijdelijk gebruik, buurtbeheer en nieuwe woonvormen.


2.14.3. Strategieën voor de vernieuwing van privaat patrimonium evalueren, en nieuwe systemen uitwerken

Minstens binnen de stadsvernieuwingsgebieden worden systemen uitgewerkt om het bestaand privaat patrimonium te vernieuwen en verbeteren. Niet alleen om de woonkwaliteit te verhogen, maar ook om redenen van duurzaamheid en ecologische overwegingen.

Een evaluatie van de al gebruikte systemen dringt zich en we moeten de vraag durven stellen of de middelen niet op een andere manier efficiënter kunnen worden ingezet. Sloop en nieuwbouw kan soms veel meer en een langduriger effect hebben dan subsi-dies voor (gedeeltelijke) renovatie van een woning.

2.15. De Gentse groenstructuur is zichtbaar gerealiseerd In 2012 werd een groenstructuurplan opgesteld. In dit plan heeft een tijdshorizont tot 2030. In de afgelopen legislatuur werd ingezet op het gedeeltelijk realiseren van de groenstuctuur. Dit werk is niet af en moet verdergezet worden.

In dit hoofdstuk wordt ingegaan op beleidsopties om meer en betere natuur, bos en groen samen te realiseren.

2.15.1. Samen werk maken van meer groen, natuur en bos

De groenstructuur kunnen we als stad niet alleen realiseren. We zetten in op cocreatie met alle partners die deze groenstructuur mee willen uitwerken en onderhouden.

Bestaande acties met betrekking tot cocreatie worden verdergezet en verder uitge-breid. Hiervoor wordt een aanbod op maat uitgewerkt.

De publieke toegankelijkheid en een kwaliteitsvol en milieuvriendelijk beheer is een randvoorwaarde. We denken hierbij aan peter- en meterschap door burgers van boom-spiegels en kleine groenzones, het stimuleren van het toegankelijk maken van private groenzones door een aanbod op maat, een actief partnerschap met beherende organi-saties en overheden.

2.15.2. Meer bos en minstens een standstill op vlak van natuur

In het Ruimtelijk structuurplan wordt een standstill op vlak van natuur en 380 hectare bosuitbreiding vooropgesteld in 2030. Om dit te bereiken is de verdere afwerking en implementatie van het GroenRUP noodzakelijk. 50% van de middelen voor realisatie voor het GroenRUP wordt deze legislatuur voorzien.

De inrichtingsplannen voor de grotere groengebieden (Vinderhoutse bossen, Oud Vlieg-veld, Parkbos, Moervaartvallei, Leievallei) worden gerealiseerd samen met de partners.

2.15.3. Toegankelijk kwaliteitsvol beheerd groen

Niet alleen de oppervlakte aan natuur en bos is belangrijk, maar ook de kwaliteit van de inrichting en het beheer zorgen voor kwaliteitsvolle (groene) publieke ruimte. Om deze kwaliteit te bereiken is een continu en doordacht beheer noodzakelijk.

Dit doen we door in te zetten op de opmaak van beheerplannen, een eenduidige taak-verdeling tussen verschillende terreinbeherende instanties uit te werken, een duidelijke beheerstandaard vast te leggen, een digitaal beheersysteem uit te rollen die de opvol-ging van het beheer makkelijker maakt en in te zetten op vernieuwde technieken om het beheer efficiënter en kwaliteitsvoller te laten verlopen.

75

Gent, talentvolle

stad

77

Gent, talentvolle stad3.1. Samen ondernemen ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 79

3.1.1. Stimuleren van lokale consumptie en buurteconomie ________________________________________________________________________________________________________________________________ 793.1.2. Een ondersteuning voor initiatieven in de sociale en coöperatieve economie _______________________________________________ 793.1.3. Opwaardering van handel en horeca in heel Gent _______________________________________________________________________________________________________________________________________________ 79

3.2. Het startersbeleid wordt aangevuld met een sterk groeibeleid voor ondernemingen ___ 79

3.2.1. Groeicontracten naast starterscontracten ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 803.2.2. Opschalen van de economie van de toekomst ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 803.2.3. Een onthaalprogramma voor internationale ondernemingen _______________________________________________________________________________________________________ 80

3.3. Gent werkt _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 81

3.3.1. De bestaande vacatures in de regio maximaal ontsluiten ____________________________________________________________________________________________________________________ 813.3.2. Nieuwe werkgelegenheidsmaatregelen voor kwetsbare werkzoekenden

en jobs voor laaggeschoolden __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 813.3.3. Een laagdrempelige dienstverlening bij een instap naar werk ___________________________________________________________________________________________________ 82

3.4. Gent talentregio: skills voor de toekomst _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 82

3.4.1. Werkzoekenden future proof opleiden _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 823.4.2. Skillsopbouw in de bedrijven, klaar voor de 21ste eeuw _______________________________________________________________________________________________________________________________ 82

3.5. Duurzaam onderwijs voor de 21ste eeuw _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 83

3.5.1. Sterke leerkrachten maken sterk onderwijs ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 833.5.2. Sterke leerlingen maken een sterke maatschappij ____________________________________________________________________________________________________________________________________________ 833.5.3. Verknoop onderwijs en praktijk _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 84

3.6. Detecteer, ontwikkel en honoreer de talenten van iedere Gentenaar ___________________________________________________________________ 85

3.6.1. Detecteer en honoreer talent van iedere Gentenaar _____________________________________________________________________________________________________________________________________ 853.6.2. Benut aanwezig talent ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 85

3.7. Ontdek de stad als groeien leerplek ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 85

3.7.1. Herdenk de grenzen van klas en school _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 863.7.2. Gebruik de digitale wereld als extra dimensie in het onderwijs _________________________________________________________________________________________________ 86

3.8. Toegankelijk, betaalbaar en inclusief kinderopvang/onderwijs stimuleren _______________________________________________ 86

3.8.1. Gebruik de nodige hefbomen om kinderen maximaal te ontwikkelen ____________________________________________________________________________ 863.8.2. Creëer voldoende capaciteit in het secundair onderwijs ________________________________________________________________________________________________________________________ 873.8.3. Blijf een radicale onderwijsvernieuwing op lokaal niveau stimuleren _____________________________________________________________________________ 87

3.9. Cultuur verandert saai in boeiend ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 87

3.9.1. Investeer in creativiteit _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 883.9.2. Investeer in een grensverleggend cultuurbeleid ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 883.9.3. Vergroot de toegankelijkheid van het cultuuraanbod ___________________________________________________________________________________________________________________________________ 89

Inhoud Gent, talentvolle stad


3. Gent, talentvolle stad In dit hoofdstuk focussen we op het belang van kwaliteitsvol onderwijs, de emancipato-rische tool bij uitstek van onze stad. Kwaliteitsvol onderwijs vormt een investering in de toekomst op middellange en lange termijn.

We willen verder inzetten op toegankelijk en inclusief onderwijs, opvang en het belang van educare (kleuterparticipatie) voor het zeer jonge kind. Zo moeten kinderopvang en onderwijs voor iedereen dezelfde kansen bieden en zetten we alle mogelijke hefbomen in om kinderen en jongeren maximaal te ontwikkelen. De kansen op sociale stijging worden immers voor een groot stuk bepaald tijdens de kinderjaren. Er dient bijzondere aandacht te gaan naar de begeleiding van school- en studiekeuze-momenten en de transitie naar of tussen onderwijsniveaus.

Niet in het minst maken sterke leerkrachten sterk onderwijs. Daarom willen we in het bijzonder inzetten op de professionalisering van de onderwijsactoren en hiertoe vol-doende omkadering en middelen voorzien. Een sterk onderwijs staat daarnaast gelijk aan een degelijke integratie en realisatie van de onderwijshervormingen. Minstens even belangrijk is de verknoping van onderwijs en praktijk. Onderwijs is geen stand alone organisatie en het onderwijs van de toekomst zal niet enkel plaatsvinden binnen 4 klasmuren. Onderwijs heeft onder andere als taak om leerlingen op te leiden naar een toekomstig beroep. Het betrekken van het werkveld is daarbij onontbeerlijk.

Cultuur is een troef in Gent en zorgt voor een subjectief kwaliteitsgevoel van de inwo-ners. Het is een basisvoorwaarde voor een welvarende stad. Cultuur kan zowel ingezet worden als artistieke uiting en verbindende factor maar ook in functie van de visuali-satie van de gewenste toekomst. In cultuur investeren maakt de stad en het individu sterker, welvarender en dus beter gewapend om sociale problemen te counteren. Ver-groot hiervoor de toegankelijkheid van het cultuuraanbod met aandacht voor cultuur-participatie van moeilijker te bereiken doelgroepen. We willen de Gentenaar aansluiting doen vinden bij zijn onroerend erfgoed. Bovendien is Gent de hub bij uitstek van het kunstonderwijs in Oost- en West-Vlaanderen. Dit is de grondstof van creatief cultureel Gent. Een sterk cultuurbeleid moet daarom de ontwikkeling van de jonge kunstenaars als uitgangspunt nemen.

Een performant ondersteuningsbeleid voor nieuwe en bestaande ondernemingen draagt bij aan een welvarend Gent. We kiezen voor versterking van die ecosystemen en groeidomeinen waar Gent ontwikkelingspotentieel heeft voor de toekomst. Belangrijk is economische actoren te omarmen en hen te faciliteren in hun ambities. We herzien grondig onze dienstverlening voor maximale steun en het wegwerken van overbodige hinderpalen of regelgeving. We spreken met één stem.. We helpen starters op weg maar hebben evenveel oog voor bestaande bedrijvigheid in al zijn variante vormen. Het is die mix die ons economisch gezond zal houden in de toekomst.

Werk is een basisrecht en noodzakelijke voorwaarde voor volwaardige participatie aan onze maatschappij. We blijven inzetten op werk voor iedereen met speciale aandacht voor duurzame jobs voor laaggeschoolden. We maken de cirkel voor een talentvolle stad rond door werkzoekenden future proof op te leiden. Hiervoor hebben de Stad en haar partners in hun programma’s voor werkzoekenden expliciet aandacht voor de 21ste eeuwse skills, waarvan digitale skills (computational thinking, media wijsheid, omgaan met informatie, ICT basisvaardigheden) in de brede zin een wezenlijk onderdeel zullen uitmaken.

79

3.1. Samen ondernemenGroep Gent kiest voor een levendige en toekomstgerichte handel en horeca, die meer-waarde biedt voor de Gentenaars en de Gentgebruikers. We maken van lokale consump-tie een volwaardig professioneel alternatief.

Ondernemen tussen profit en non-profit verdient een volwaardige ondersteuning, zo-dat hybride vormen van samenwerken, sociale tewerkstelling en lokale return kunnen groeien.

3.1.1. Stimuleren van lokale consumptie en buurteconomie

Via de ontwikkeling van een Buy Local programma stimuleren we Gentenaars en Gent-gebruikers om producten en diensten van lokale bedrijven af te nemen. We onderzoe-ken daarbij de invoering van een stadsbrede complementaire munt, waar naast een business to business ook een business to consumer en business to government compo-nent wordt voorzien.

Stadslandbouw en korte keteninitiatieven worden in een volwaardig programma maxi-maal ondersteund. We voorzien voldoende ruimte voor dergelijke initiatieven en verbin-den tussen landbouwers en horeca, retail, grootkeukens via opschalingstrajecten.

3.1.2. Een ondersteuning voor initiatieven in de sociale en coöperatieve economie

Initiatiefnemers uit de coöperatieve, sociale of commons economie vinden vaak moeilijk de juiste ondersteuning. We willen voor deze ondernemers een aanpak op maat ontwik-kelen, waarbij factoren als financiering, ruimte, talent en connectiviteit centraal staan. We verbreden daarvoor de bestaande dienstverlening aan ondernemers.

We ontwikkelen nieuwe businessmodellen voor goed werkend sociaal ondernemer-schap, met als doel meer en betere banen voor werknemers met een afstand tot de arbeidsmarkt. We doen dit door cocreatie tussen sociale economie, reguliere economie (inclusief starters), kennisinstellingen, …

3.1.3. Opwaardering van handel en horeca in heel Gent

Naast een stimuleringsprogramma voor de kernwinkelgebieden ontwikkelen we buurt-winkelgebieden en schakelstraten. We zorgen voor tijdelijke en permanente ruimte voor ondernemen op maat van de diverse gebieden, stimuleren samenwerking tussen han-del, horeca, ondernemers en buurten en stimuleren innovatieprojecten. We zorgen voor kwaliteitsvolle en afdoende lokale voorzieningen enerzijds en anderzijds een levendig centrum.

3.2. Het startersbeleid wordt aangevuld met een sterk groeibeleid voor ondernemingenIn Gent neemt het aantal starters en kleinere ondernemingen toe. De laatste jaren bouwde Gent een ondersteuningsbeleid op maat uit dat zijn vruchten afwerpt en mee zorgt voor duurzame opstart bij ondernemerschap. Deze (kleinere) ondernemingen hebben een duw in de rug nodig om ook echte groei te realiseren op vlak van werkge-legenheid en toegevoegde waarde. Daarnaast woedt een war on talent, waardoor onze ondernemingen moeilijkheden ondervinden om de juiste mensen aan te trekken. Gent beschikt over unieke troeven die de eigenheid van haar economisch klimaat bepalen. Deze moeten verder worden ontwikkeld en uitgedragen. We willen de kenniseconomie en maakeconomie versterken in die ecosystemen met groeipotentieel.


3.2.1. Groeicontracten naast starterscontracten

Ondernemingen die groei wensen te realiseren verdienen een gerichte ondersteuning. Er zijn drie centrale componenten waarmee we ondernemingen kunnen ondersteunen: het aantrekken en ontwikkelen van talent, connectiviteit met de overheid, bedrijven en kennisinstellingen en de juiste locatie. We zorgen voor een ondersteuning op maat op basis van een groeicontract en via gericht accountmanagement.

3.2.2. Opschalen van de economie van de toekomst

Naast het voeren van een horizontaal ondersteuningsbeleid kiezen we voor een verdere versterking van die ecosystemen en groeidomeinen waar Gent ontwikkelingspotentieel en merites heeft. We zetten actief in op volgende speerpunten: ICT, cleantech (waar-onder industriële biotech, circulaire economie, nieuwe materialen, energie en slimme logistiek), creatieve economie en life sciences/health. Zowel de nieuwe maakindustrie en nieuwe diensten als de verdere uitbouw van de hoogtechnologische onderzoeks- en ontwikkelingsactiviteiten zijn hierin vervat en vullen elkaar aan. Voor al deze ecosyste-men bepalen we aan de hand van een analyse en enkele centrale waarden (innovatie- en duurzaamheidsgehalte) ontwikkelingsmogelijkheden. We bekijken de opstart van een reshoringsprogramma voor de Gentse industrie.

Ondernemingen binnen deze domeinen verbinden we via bestaande en nieuwe netwer-ken, zodat kruisbestuiving en meer waardevolle economische ketens ontstaan. Groep Gent zorgt voor een investeringsprogramma om grote innovatieve projecten rond deze domeinen mee mogelijk, opschaalbaar en zichtbaar te maken. Het eigen innovatiebeleid en aankoopbeleid van de Groep Gent sluit hier actief op aan.

3.2.3. Een onthaalprogramma voor internationale ondernemingen

Gent wordt als actieve netwerkstad uitgebouwd vanuit een visie ‘stad van mensen’ met een economie op mensenmaat. Zowel binnen Gent zelf, als binnen Vlaanderen, België en internationaal, verbinden we actoren met elkaar. We stellen onze eigen stadsnetwer-ken open en sturen actief aan op ambassadeursrollen. We voeren een actieve politiek van pleitbezorging bij andere overheden om de beleidsagenda van Gent te realiseren.

Gent trekt actief events en congressen aan die passen bij haar economisch profiel en meerwaarde realiseren. Daarnaast profileren we de troeven van de stad en de Gentse ondernemingen op internationale fora. De ontwikkeling van een geïntegreerd proactief beleid (o.m. dankzij samenwerking Gent Congres, gericht inzetten van stadsmarketing-fonds, stadsdagen venues, ambassadeurschap, …) kan onze positie op dit domein nog versterken.

We voorzien een onthaalprogramma voor bedrijven die zich in Gent willen vestigen. Bedrijven vinden in de stad één aanspreekpunt dat wegwijs maakt voor alle vragen rond vestiging, talent en groei. Zo zorgen we voor een sterk investeringsklimaat in samen-spraak met betrokken stakeholders.

81

3.3. Gent werktGent is een actieve stad met een hoge jobratio. Om die jobmotor aan de gang te houden is het belangrijk dat bedrijven die willen groeien of zich in Gent vestigen, voldoende ta-lent vinden. Met de aanwezigheid van een zeer uitgebreid onderwijsaanbod vormt Gent een kweekvijver van talent. Daarbij is de samenwerking tussen bedrijven en onderwijs cruciaal, met initiatieven rond studiekeuze en duaal leren.

Niettegenstaande de hoge jobratio, is er ook een aanzienlijke werkloosheid in Gent. Die neemt wel duidelijk af nu het economisch beter gaat, maar niet alle werkzoekenden hebben een even grote kans op succes op de arbeidsmarkt. Dat heeft te maken met een veelheid van factoren en niet in het minste met de wijzigingen op de arbeidsmarkt zelf. Er is een duidelijke transformatie aan de gang in de beschikbare jobs, onder invloed van automatisering, digitalisering en flexibilisering.

Arbeid is een belangrijke hefboom tot een beter leven, zeker voor kwetsbare werkzoe-kenden. Daarbij is ook het aantrekken van werk voor laaggeschoolden een belangrijke hefboom.

De uitdaging bestaat erin om de inzet van alle werkgelegenheidsinstrumenten op het terrein zo goed mogelijk in te zetten. Om opleidingen voor werkzoekenden meer future proof te maken, met aandacht voor 21ste eeuwse vaardigheden. En om de werkcom-ponent actief op te nemen in de langere trajecten naar werk. Op die manier kunnen werkzoekenden hun competenties versterken en kan een werkloze periode tussen twee jobs in, zo actief mogelijk worden ingevuld.

3.3.1. De bestaande vacatures in de regio maximaal ontsluiten

Vacatures invullen is een kernopdracht van de VDAB. Flankerend zetten we vanuit de Stad extra acties op, met focus op jobs met een dienstverlenend karakter. Die jobs worden minder gemakkelijk vervangen door machines en computers. Bijvoorbeeld in de sectoren zorg, horeca en schoonmaak. Deze sectoren willen we ontzorgen door hen te helpen hun vacatures in te vullen. Dat kan door het faciliteren van werkgeversarrange-menten op maat van één of meerdere bedrijven. In een werkgeversarrangement wordt een vorm van werkplekleren ingezet, waarbij opleiding geheel of voor een deel op de werkvloer plaatsvindt.

Nieuwe jobs die ontstaan uit de economische speerpunten (ICT, cleantech, creatieve economie en life sciences/health) ontsluiten we actief naar werkzoekenden.

Bedrijven die willen groeien kunnen we ook ondersteunen bij het aantrekken en ontwik-kelen van talent. Dat wordt mee opgenomen in een groeicontract met de Stad.

We exploreren het opstarten van sectorale pools van competente mensen, in samenwer-king met sectorfondsen.

3.3.2. Nieuwe werkgelegenheidsmaatregelen voor kwetsbare werkzoekenden en jobs voor laaggeschoolden

Het is belangrijk dat er voldoende instrumenten worden ingezet om kwetsbare werk-zoekenden aan werk te helpen. Die instrumenten vormen elk een schakel in een traject naar werk: Outreachende werkingen, tijdelijke werkervaring, werk-zorgtrajecten en Wijk-Werken. Vanuit de Groep Gent zorgen we voor verbinding tussen de initiatieven op lokaal niveau. We maken afspraken met VDAB over de uitvoering en monitoring en gaan op zoek naar innovatieve aanpakken en oplossingen met het partnerschap ‘Gent, stad in werking’.

De Groep Gent organiseert ook zelf een aanbod. Zo zal Wijk-Werken worden ingezet volgens de noden en behoeften van de werkzoekenden en inspelen op lokale, maat-schappelijke noden die niet of moeilijk door reguliere en de sociale economie worden opgenomen.


3.3.3. Een laagdrempelige dienstverlening bij een instap naar werk

De dienstverlening naar werk wordt in toenemende mate, vaak onbedoeld, meer hoog-drempelig (door minder fysieke aanwezigheid, sterke digitalisering, hogere verwachtin-gen op vlak van zelfredzaamheid bij werkzoekenden, …). De Groep Gent voorziet zelf in, of zet anderen aan om, de dienstverlening richting werk voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt zo laagdrempelig mogelijk te houden.

Maar het is ook noodzakelijk om te werken aan vaardigheden die werkzoekenden meer zelfredzaam maken, zoals digitale skills en loopbaandenken (wat ken en kan ik).

3.4. Gent talentregio: skills voor de toekomstDe veranderingen op de arbeidsmarkt onder invloed van digitalisering en automatise-ring volgen elkaar snel op, waardoor de verwachte skills bij werkzoekenden en werkne-mers sterk en snel wijzigen.

Studenten, werkzoekenden en werkenden moeten opgeleid worden met focus op future proof skills, waarvan digitale skills (computational thinking, media wijsheid, omgaan met informatie, ICT basisvaardigheden, …) in de brede zin een wezenlijk onderdeel uitmaken.

3.4.1. Werkzoekenden future proof opleiden

De Stad en haar partners hebben in hun programma’s voor werkzoekenden expliciet aandacht voor de 21ste eeuwse skills6. Deze vaardigheden worden een vereiste bij de bemiddeling en zoekkanalen naar werk. Bij de dienstverlening naar werk hebben we oog voor de vereiste skills van werkzoekenden. We leiden op in functie van levenslange inzetbaarheid.

3.4.2. Skillsopbouw in de bedrijven, klaar voor de 21ste eeuw

We werken aan een afsprakenkader met sociale partners in functie van het optrekken van de opleidingsinspanningen bij bedrijven. Kwalificatieveroudering zorgt ervoor dat mensen moeilijker terug aan een job kunnen geraken, maar ook makkelijker hun job kunnen verliezen. Het is ook nodig om in te zetten op vaardigheden die ons onderschei-den van robots, maar die ons wendbaar en zelfredzaam maken in een arbeidsmarkt waar eenieders jobinhoud steeds sneller zou kunnen veranderen.

We stimuleren bedrijven om contextrijke opleidingen te bieden aan cursisten en werk-zoekenden. Dit doen we ook met de partners binnen ‘Gent, stad in werking’ (sociale partners, VDAB en onderwijs).

We faciliteren werkgeversarrangementen waarbij we werkgevers mee verantwoordelijk stellen voor de juiste skill-opbouw bij werkzoekenden. Onder werkgeversarrangementen begrijpen we dan alle mogelijke vormen van werkplekleren. Het moet voor bedrijven het nieuwe normaal worden om structureel met onderwijs en opleidingsveld samen te werken.

6 Zie model/referentiekader kennisnet.nl

83

3.5. Duurzaam onderwijs voor de 21ste eeuwDe wereld verandert razendsnel. Moet ons onderwijs dan ook niet veranderen? Leren onze kinderen op school nog wel de cruciale dingen die ze nodig hebben in de maat-schappij van de 21ste eeuw? Ons onderwijs is voortreffelijk, maar het werkt niet even goed voor alle leerlingen. Hoe kan ons onderwijs ervoor zorgen dat alle leerlingen zich volwaardig ontwikkelen en zich goed voelen op school, en dat de uitval in het secundair onderwijs bijvoorbeeld minder groot is? Wat is de rol van de leerkrachten en hoe kan deze zich verder bekwamen? En moeten we nu massaal computers en tablets in onze klassen invoeren? Ons onderwijs is uitstekend maar het kan nog beter: beter aangepast aan de moderne tijden, beter voor leerlingen en hun ouders en beter voor leerkrach-ten7.

3.5.1. Sterke leerkrachten maken sterk onderwijs

De leerkracht doet er toe! Dit is een van de principes van Handelingsgericht Werken (HGW), en we zien dat het werkt. Achter een leerkracht schuilt een heel netwerk van ondersteuners, pedagogisch begeleiders, intermediairen, … Ook in dat netwerk blijft onderlinge afstemming, alignering en periodieke evaluatie ervan, belangrijk bij het ontwikkelen van die 21ste eeuwse vaardigheden. We maken een duidelijke keuze door te focussen op de leerkracht. De leerkracht beschouwen we als de belangrijkste mentor in het leerproces.

Leerkrachten bieden kwaliteitsvol onderwijs aan en leveren daarmee een cruciale bijdrage aan de positieve ontwikkeling van leerlingen. Want de leerkracht is diegene die onderwijs op maat kan maken en veel mogelijkheden tot handelen heeft.

Door de leerkracht handelingsbekwaam te maken, maken we hem of haar ook 21ste eeuws-proof. De roos met de 21ste eeuwse vaardigheden dient hiervoor als maatstaf8.

Zorg daarom voor actieve training en opleiding voor leerkrachten over 21ste eeuwse skills. Zet een programma op waarbij leerkrachten theorie in praktijk kunnen omzetten. Start één of meerdere modules ‘onderwijs in een stedelijke context’ (onder meer met het oog op gelijke onderwijskansen) in de lerarenopleiding en het professionaliserings-traject van het huidige lerarenkorps.

Leerkrachten moeten getraind worden in het omgaan met diversiteit. In de opleiding moet meer aandacht gaan naar multicultureel onderwijs, genderbewust onderwijs en het principe van verwachtingseffecten waardoor leerkrachten zich beter bewust zijn van de stereotypen die meespelen wanneer ze voor de klas staan. Zet Learning Parks op waarbij leerkrachten meer als coach of trajectbegeleider worden ingezet in plaats van klassieke kennisoverdrager. Etnische, sociaal-economische en culturele diversiteit zijn in een stedelijke context de norm. Zorg er voor dat leerkrachten die norm ook uitdragen en maak het lerarenkorps daarom diverser.

3.5.2. Sterke leerlingen maken een sterke maatschappij

Pas waar nodig de structuren en de schoolorganisatie aan om bepaalde drempels weg te nemen en te werken aan de visie op talent in de 21ste eeuw. Hou niet vast aan de verschillende onderwijsvormen in het secundair onderwijs (ASO, TSO, KSO en BSO), maar zet een breed en talentgericht onderwijs op zonder tussenschotten dat leidt naar een arbeidsmarktgerichte of een doorstroomfinaliteit. Of zet in op campussen in het

7 Bron: Kris Vanden Branden, professor taalkunde en lerarenopleider aan de KU Leuven8 http://curriculumvandetoekomst.slo.nl/21e-eeuwse-vaardigheden


secundair onderwijs waarbij een netwerk van opleidingen (bijvoorbeeld: zorg, economie, horeca, …) de leerling laat uitblinken in zijn of haar talenten en de mogelijkheid geeft te proeven van verschillende specialisaties tijdens de lagere graden en zelf te specialise-ren in de hogere graden.

Wat de nieuwe eindtermen ook aanbieden, zet in op actief burgerschap gedurende de volledige schoolloopbaan. Werk het idee van community service learning (CSL) verder uit. Stimuleer innovatie, ondernemerschap, (wereld)burgerschap en het ontwikkelen van digitale skills (onder andere de veelheid aan informatie kritisch leren verwerken) op zeer jonge leeftijd. Monitor de uitval in het secundair onderwijs om indien nodig tijdig in te grijpen en een actieplan op te stellen.

Investeer met alle schoolbesturen samen in de belangrijkste momenten van studiekeu-zes voor kinderen. Heb hierbij bijzondere aandacht voor de periode van 10 tot 14 jaar en de oriëntaties na de tweede graad secundair. We ontwikkelen de begeleiders van dit proces zodat ze dit op de meest objectieve, niet maatschappelijk-cultureel beïnvloede manier, ondersteunen.

3.5.3. Verknoop onderwijs en praktijk

Onderwijs is geen standalone organisatie. Het heeft onder andere als taak om leerlin-gen op te leiden naar een toekomstig beroep. Het betrekken van het werkveld hierbij is onontbeerlijk.

We moeten daarom verder inzetten op het verknopen van onderwijsinstellingen met het werkveld. Dit niet alleen voor technische secundaire scholen en volwassenenonderwijs maar evengoed secundair onderwijs met als finaliteit doorstroom. De VDAB en ‘Gent, stad in werking’ kunnen hierin een cruciale rol opnemen. Het decreet Duaal Leren biedt hierin nieuwe mogelijkheden.

Zet in op duurzame stages en promoot jobshadowing9 tussen partners die met dezelfde kinderen en ouders werken. Omgekeerd kan er via onderwijs als werkgever meer inge-zet worden op het versterken van competenties van werkzoekenden. Onderwijs heeft een diversiteit aan functies waarbij (langdurende) stagetrajecten werklozen verder kunnen bekwamen.

Beleidsmakers moeten bij het programmeren van toekomstgerichte opleidingen oog hebben voor het innovatief karakter van de opleiding en rekening houden met de be-staande arbeidsmarktinformatie (bijvoorbeeld knelpuntberoepen, zoals het beroep van leerkracht en verschillende beroepen in de zorg).

Binnen de opleiding moet er oog zijn voor de praktijk en het individu. Doe aan zelfe-valuatie binnen de opleiding. Wanneer bepaalde groepen uitvallen, onderzoek hoe dat komt, ga na of de verwachtingen van de deelnemers stroken met de praktijk, en stem de opleiding flexibel af op de potentiële leerlingen.

Om interesse in technologie in combinatie met creativiteit aan te wakkeren moet er vanaf het basisonderwijs ingezet worden op STEAM10.

Schaf de leerplicht, waarbij het eindproduct een diploma is, af, en schakel over op een kwalificatieplicht waarbij leerlingen hun eigen traject in handen kunnen nemen. Deze kwalificaties kunnen binnen en buiten het onderwijs behaald worden.

9 Jobshadowing gaat om het kennen van elkaars job en de noodzakelijk complementariteit ervan alsook het nog veel meer benutten van te delen informatie.

10 STEAM-onderwijs (Science, Technology, Engineering, Art en Mathematics)

85

3.6. Detecteer, ontwikkel en honoreer de talenten van iedere GentenaarLaat talent niet verloren gaan. Iedereen heeft meerdere talenten in zich. Het is een kwestie van ze samen te ontdekken, mogelijkheden te geven ze te ontplooien, te ver-sterken en ze op een zinvolle manier in te zitten. In het secundair onderwijs blijft de uitval hoog, laat ook deze talenten niet verloren gaan. We moeten hier inzetten om deze cijfers drastisch naar beneden te krijgen. Investeren in talent levert op. En benut de talenten van iedere Gentenaar en Gentgebruiker.

3.6.1. Detecteer en honoreer talent van iedere Gentenaar

Ontdek talent vanaf de kleuterklas, of zelfs verder, vanaf de kinderopvang. Ga minder puur cognitief te werk op school maar laat alle talenten aan bod komen. Laat van heel vroeg portfolio’s aanleggen door de kinderen waarmee ze hun talenten en interesses kunnen ontdekken, specifieke vaardigheden kunnen ontwikkelen en van daaruit goed gemotiveerde keuzes kunnen maken. Dit kan bijvoorbeeld bij cruciale transities, zoals van de basis naar de secundaire school.

Ga uit van een talentgerichte omgeving en organisatie en veel minder van een diplo-magerichte insteek. Zorg dat talenten en ervaring gevalideerd worden, en laat taal, diploma, … hierbij geen barrière zijn, in bijvoorbeeld het aanwervingsbeleid, bij interne mobiliteit, promotie, …

Richt een talentcentrum op, of vorm VDAB om tot een talentcentrum en leid perso-neel op in het gebruik van instrumenten, waarbij individuele talenten in kaart gebracht worden.

3.6.2. Benut aanwezig talent

De overheid moet breed sensibiliseren over het voortdurend inzetten op talentontwik-keling als een belangrijke motor voor vernieuwing en creativiteit voor een stad. Neem als Groep Gent een voorbeeldrol aan en ontwikkel een ambassadeurschap rond talen-tontwikkeling.

Diversiteit in al zijn vormen is de norm in verstedelijkt gebied. Zet daarom in op ‘Divers talent’. Ambassadeurs (occasioneel of structureel) worden ingeschakeld, zowel voor het opsporen als ondersteunen van talent.

Schat kinderen, jongeren, ouders, grootouders, … naar waarde en zet ze als gast(-do-cent) in de school, kinderopvang, buitenschoolse opvang.

Blijvend leren moet de maatstaf worden. Zo moet het onderwijsaanbod voor volwasse-nen overzichtelijker en toegankelijker gemaakt worden. Schep daarnaast een klimaat en de noodzakelijke goede voorwaarden voor het in grotere mate delen van kennis en ervaring, intergenerationeel leren en het creatief bezig zijn.

3.7. Ontdek de stad als groeien leerplek“Morgen gaan we met de klas op uitstap”, hoe vaak las je dat al niet in het agenda van je kind? Maar hoe vernieuwend zou het niet zijn, mocht je te lezen krijgen: “Vandaag blijven we eens in de klas om het relevante lesmateriaal dat we de voorbije periode in de omgeving van de school verzameld hebben, te verwerken”.

Learning outside the classroom (LOTC) of leren buiten het klaslokaal is hiervoor een uitstekende hefboom. Levensecht leren door de (wijde) omgeving van de school te ge-bruiken als 1 grote lesplaats. En vergis je niet, daarvoor zijn geen grote verplaatsingen nodig.


3.7.1. Herdenk de grenzen van klas en school

Ontwikkel een programma waarbij het mogelijk wordt om onderwijs structureel aan te bieden op authentieke plekken (musea, bedrijven, buurtvoorzieningen, sociale econo-mie, …). Inspirerende lesplaatsen (al dan niet in combinatie met lesgevers) worden geïn-ventariseerd en beschikbaar gesteld. Zo kan er bijvoorbeeld ook een instrument worden ontwikkeld (denk daarbij aan een schoolkompas) waarbij iedere school op maat van de organisatie kan inventariseren op welke manier ze aan learning outside the classroom (LOTC) kan doen.

3.7.2. Gebruik de digitale wereld als extra dimensie in het onderwijs

Maak gebruik van Virtual Reality om bijvoorbeeld de werking van machines uit te leg-gen, of een digitaal bezoek te brengen aan een museum, bibliotheek, …

Maak gebruik van digitale mogelijkheden zoals bijvoorbeeld gamification (het infiltreren van digitale spelelementen in de lessen) om leerlingen meer uit te dagen en de creativi-teit te stimuleren.

3.8. Toegankelijk, betaalbaar en inclusief kinderopvang/onderwijs stimulerenHet onderwijs- en kinderopvanglandschap is in volle beweging. Alle onderwijsniveaus worden op dit moment gevat door decreetswijzigingen waardoor er de volgende jaren drastische wijzigingen zullen doorgevoerd worden.

Dit in combinatie met de stedelijke context waar grote sociale ongelijkheid, sociale-et-nische segregatie en toenemende kansarmoede nog steeds aan de orde zijn, stelt ons voor een reeks mogelijkheden.

Omdat kinderopvang en onderwijs de sleutel zijn naar heel veel mogelijkheden, moet het ook toegankelijk, betaalbaar en bereikbaar zijn voor iedereen. Iedereen moet in de mogelijkheid zijn om te participeren.

3.8.1. Gebruik de nodige hefbomen om kinderen maximaal te ontwikkelen

De Stad Gent zal het concept van de brede leer- en leefomgeving uitbreiden en verster-ken in alle wijken. Stimuleer scholen in de buurt om samen te werken en creëer maxi-male ontwikkelingskansen voor alle kinderen en jongeren via een kwalitatief aanbod van leeractiviteiten in de binnen- en buitenschoolse tijd, zowel op school als in de buurt. Mogelijks moet daarbij de klassieke schoolstructuur (met vaste vakanties en schoolda-gen) sneuvelen.

Breid het project brugfiguren uit naar alle scholen in zowel basis- als secundair onder-wijs. Ze vormen samen met de school een schakel tussen de ouders en het schoolteam en verhogen de ouderbetrokkenheid. Kinderen krijgen immers betere leer- en ontwikke-lingskansen als ouders nauwer betrokken worden bij de schoolwerking.

Onderwijs en welzijn moeten hand in hand gaan en een vroege kwalitatieve start creëert de grootste kansen. Hiervoor is het betaalbaar maken van het onderwijs voor kwestbare groepen een noodzakelijke voorwaarde. Een toegankelijke en kwalitatieve kinderopvang en blijvende inzet op kleuterparticipatie zijn hierbij een ideale hefboom.

Indien de decreetgever het toelaat, denk in samenwerking met partners na over waar-devolle criteria (toegankelijkheid voor iedereen en een maximale weerspiegeling van de maatschappij) in het kader van het aanmeldingsbeleid voor inschrijving in de (secundai-re) scholen.

87

Het buitengewoon onderwijs heeft een plek in het onderwijslandschap. Sommige kinde-ren zijn echt gebaat bij een (tijdelijke) inkanteling in het buitengewoon onderwijs waar ze de zorg op maat krijgen die ze nodig hebben.

Kinderen en jongeren die het tijdelijk even moeilijk hebben om hun leertraject verder te zetten omwille van diverse redenen, moeten in de mogelijkheid zijn hiervoor via time-out trajecten de link naar onderwijs niet te verliezen.

Naast onze actorrol, hebben we ook een regierol binnen onderwijs en kinderopvang. Die spelen we ten volle uit teneinde het hele werkveld in beweging te krijgen.

3.8.2. Creëer voldoende capaciteit in het secundair onderwijs

In 2026 zal Gent een capaciteitstekort hebben van ongeveer 3.000 plaatsen in het secundair onderwijs als er geen ingrepen gebeuren. Het is noodzakelijk om met de net-overschrijdende ‘taskforce capaciteit’ een plan te ontwikkelen en de hiervoor beschikba-re middelen efficiënt en effectief in te zetten om dit capaciteitsprobleem weg te werken.

Zorg dat het aanbod van de verschillende onderwijsverstrekkers transparant is en de mogelijkheid biedt samenwerkingen op te zetten zodat vraag en aanbod in evenwicht zijn. We nemen hier onze regierol ten volle op.

Het Stedelijk Onderwijs Gent ontwikkelt een plan en neemt haar verantwoordelijkheid in het creëren van extra capaciteit, maar houdt hierbij rekening met haar eigen marktaan-deel (ongeveer 12%).

Monitoring van het basisonderwijs blijft noodzakelijk gezien het geboortecijfer hoog blijft. Basisscholen zijn nu tot de nok gevuld. Om op langere termijn kwaliteit te kunnen blijven garanderen, moeten er ook binnen dit onderwijsniveau acties ondernomen wor-den om de scholen de nodige zuurstof te geven.

3.8.3. Blijf een radicale onderwijsvernieuwing op lokaal niveau stimuleren

Decreten zorgen voor verplichtingen, maar creëren ook mogelijkheden:

• Zoek de regelluwte op om op lokaal niveau radicale onderwijsvernieuwingen in te zetten. Stimuleer samenwerking tussen de verschillende onderwijsnetten;

• Laat het Onderwijscentrum Gent, het LOP (lokaal overlegplatform) en andere net-overstijgende initiatieven ten volle hun rol spelen als intermediair en stimulator en neem als Stad de regierol hierin ten volle op;

• Werk een concept uit waarbij de warme overgangen gegarandeerd zijn en er zo wei-nig mogelijk scharniermomenten zijn. Denk hierbij aan leef- of groeiplekken, waarbij opvang, school, brede school en vrije tijd maar ook buitengewoon onderwijs op 1 site samen leren en leven.

3.9. Cultuur verandert saai in boeiendCultuur kruidt het leven en maakt de stad leefbaar. Cultuur geeft zin, plezier en beteke-nis aan het leven en is daarom een onmisbaar ingrediënt van de stad. Het subjectieve kwaliteitsgevoel van zijn inwoners is een noodzakelijke basisvoorwaarde voor een wel-varende stad, ook economisch. Hierin is cultuur een sterkhouder. In cultuur investeren maakt de stad en het individu sterker, welvarender en dus beter gewapend om sociale problemen, zoals achterstelling en armoede te counteren. Daarnaast willen we dat de Gentenaar zich verbonden voelt met het erfgoed zodat de burger de belangrijkste uitdrager wordt van dit erfgoed.


3.9.1. Investeer in creativiteit

We willen creatie, kunst en cultuur sterker geïntegreerd zien in het (dagelijkse) leven, zodat kinderen en jongeren vaker in aanraking komen met kunst, cultuur en creatie gedurende de hele schoolloopbaan, via Brede School, deeltijds kunstonderwijs en in de vrije tijd. Kunst, cultuur en erfgoed moeten hun bijzondere expertise aanbieden in het onderwijs om mediawijsheid, burgerschap en kritisch denken te versterken (STEAM 11in plaats van STEM12).

Daarom moeten we investeren in de creativiteit en talentontwikkeling van iedereen in elke levensfase, op maat van behoeften en goesting van de burger en met oog op de doorstroming van liefhebber naar professional.

Gent wil een kunststad zijn door de buitengewone rijkdom aan kunstenaars beter te ondersteunen en beter in te spelen op het uitgebreide kunstonderwijs in de stad, zodat kunstenaars na hun studies kansen krijgen om zich te lanceren en te kunnen leven van hun kunst.

We bieden infrastructuren, creatieplekken en werkomstandigheden aan waar cocreatie, kruisbestuiving en een multidisciplinaire aanpak mogelijk zijn. Professionaliseren ge-beurt niet enkel in de kunstschool, maar moet worden geïntegreerd in elke cultuurplek (bijvoorbeeld door cocreatie tussen liefhebber en professionele kunstenaar of samen-werking tussen erfgoeden en kunsten).

We willen daarom basissubsidies voor cultuurproductie en -creatie uitreiken zonder al te veel voorwaarden. Op basis van verschillende criteria kunnen hier bovenop extra sub-sidies toegekend worden. Bied coaching, counseling en trajectbegeleiding (artistiek en zakelijk) aan startende kunstenaars, om zo iedereen gelijke kansen te bieden (bijvoor-beeld door presentatie van eindwerken van studenten, masterclasses, vervolmaking-strajecten, zakelijke ondersteuning van starters, inhoudelijke ondersteuning bij eerste projecten, showcases, peter- en meterprojecten, ...)

Tot slot willen we ook verder investeren in de bovenlokale en internationale uitstraling van kunst, cultuur en erfgoed. Neem artiesten mee in economische en andere interna-tionale trajecten, niet enkel als omkadering maar als belangrijke spelers in de creatieve economie waar uitwisseling een belangrijke steun in de rug kan zijn en een katalysator van vernieuwing. Investeer in een wereld van ideeën.

3.9.2. Investeer in een grensverleggend cultuurbeleid

We kiezen voor een cultuurbeleid in de publieke ruimte dat investeert in grensverleg-gende en inspirerende projecten die tegemoetkomen aan blinde vlekken (zoals doel-groepen, disciplines, cross-overs naar andere domeinen) in een nabij cultuurlandschap (bijvoorbeeld het street art festival ‘Sorry not Sorry’).

We willen evenementen van hoge artistieke kwaliteit en met een grote (belevings)meer-waarde voor de stad en met respect voor het evenwicht tussen levendig en leefbaar.

Daarvoor moeten we investeren in nieuwe sites en centra als nationale en internatio-nale referentieplekken voor creatie, presentatie en educatie, maar ook in de kwalita-tieve uitbouw en verbetering van bestaande infrastructuren en het cultuur-toeristisch product.

11 STEAM: Opleiding ‘Science, Technology, Engineering, Arts and Mathematics’12 STEM: Opleiding ‘Science, Technology, Engineering and Mathematics’

89

We ontwikkelen de erfgoedverhalen van onze stad in optimale omstandigheden in instellingen en via presentatievormen van (inter)nationaal niveau:

• waarbij verwerven, studie, presentatie en bewaren van museale collecties, roerend en onroerend erfgoed, wetenschappelijk zijn gefundeerd;

• met aandacht voor presentatie van erfgoed buiten de muren, relevant voor nabije cultuur, versterken van verbondenheid in wijk en buurt en verhogen van de levens-kwaliteit;

• met aandacht voor het herijken van materieel en immaterieel erfgoed van de et-nisch-cultureel verschillende gemeenschappen.

We kiezen voor een grensverleggend onroerend erfgoedbeleid dat verleden en toe-komst verbindt. Hiervoor ontwikkelen we een hedendaags instrumentarium dat een hel-der kader geeft voor waardevol (niet-beschermd) onroerend erfgoed aan iedereen die duurzaam (ver)bouwt in Gent en zetten actief in op draagvlakverbreding bij de groep die mee actief vorm geeft aan onze stadsontwikkeling zoals projectontwikkelaars. We trekken een dialoog over herbestemming van ons onroerend erfgoed op gang en maken erfgoed inzet- en beschikbaar voor sociale, economische of andere invulling en garan-deren zo ook haar bestaansreden in de stad Stad Gent vervult hierbij een voorbeeldrol in het omgaan met het eigen bovengrondse en ondergrondse patrimonium. Tot slot blijft Gent het voortouw nemen bij de ontsluiting van opgravingsarchieven en materiële bronnen die uit archeologisch onderzoek afkomstig zijn. De ontsloten archeologische en historische bronnen moeten door onderzoek en studie nieuwe kennis over Gent genereren.

Neem als lokale overheid het voortouw in de zorg voor de topmonumenten die voor de lokale bevolking een voorwerp van identificatie zijn. Met nieuwe verhalen moeten ze in de 21ste eeuw worden binnengebracht en zo ook huizen van ontmoeting en beleving en zelfs instrumenten van geluk worden. Die oude plekken zorgen voor een connectie tus-sen mensen, gemeenschappen en generaties, en bieden naar gebruikers een kans om te leren en te groeien. Hun hedendaagse ontsluiting biedt een antwoord op de nieuwe globale behoeften aan verbondenheid en nieuwe vormen van authenticiteit.

We ondersteunen en stimuleren volop de artistieke en creatieve actoren in de stad zodat deze kunnen investeren in kwaliteit en werken creëren op (internationaal) topni-veau.

Investeer tot slot ook in creatieplekken voor multidisciplinaire creatie, uitwisseling en kruisbestuiving, en investeer zo in kwaliteit en professionaliteit van zowel de liefheb-ber als de professionele kunstenaar. Investeer in platformen voor reflectie, kennis- en expertisedeling tussen professionals en investeer in permanent tevredenheidsonder-zoek, evaluatie en inspraak. Zet ook in op initiatieven die dialoog tussen verschillende groepen (jong en oud, etnisch-cultureel, …) aanmoedigen (debat, ontmoeting, …).

3.9.3. Vergroot de toegankelijkheid van het cultuuraanbod

We kiezen ervoor te investeren in de nabijheid van cultuur en brengen kunst, cultuur en erfgoed naar de mensen.

Dit kan door gebouwen multifunctioneel in te zetten, tijdelijke invulling van leegstand te stimuleren en burgers te betrekken bij verschillende aspecten ervan.

Divers samengestelde personeelsgroepen in cultuurhuizen verhogen de gevoeligheid voor een meer diverse programmatie met een grotere herkenbaarheid voor alle culture-le groepen en gemeenschappen. Dit komt de participatie ten goede.


Maar ook extra-muros werking, wisselende collecties op wisselende locaties, in open-bare plaatsen (bijvoorbeeld in bibliotheken, scholen, buurt-, en ontmoetingscentra, …) zorgen voor een grotere toegankelijkheid. We verspreiden nieuw ingewonnen informatie over de geschiedenis van Gent door middel van moderne mediakanalen maar ook door educatieve schoolprojecten. Daarnaast is het ook belangrijk om de druk op de histo-rische binnenstad inzake toerisme te spreiden naar het kunstenkwartier dat door een hoogwaardige publieke ruimte wordt verbonden tot een culturele archipel.

Zorg bij ieder initiatief dat de praktische informatie digitaal wordt aangeboden. Inves-teer in de perfecte werking van digitale systemen en maak ze zo laagdrempelig mogelijk (vermijd inloggen, paswoorden …). Zet in op ondersteuning in het overbruggen van de digitale kloof voor wie het niet zelfstandig kan.

Voeg verschillende belevingsaspecten toe om meer mensen te bereiken: virtual reality en interactieve elementen (laat burgers bijvoorbeeld live en digitaal rondlopen) ver-hoogt de participatie.

Zorg voor een evenwicht tussen de eigenheid van het aanbod en de aanpassingen om de toegankelijkheid te vergroten, zowel fysieke toegankelijkheid als begrijpbaaheid van de informatie.

Zorg voor een gedifferentieerd aanbod dat aansluit bij de culturele identiteiten en bele-ving van alle Gentenaars en alle culturele gemeenschappen in de stad. Schenk de nodi-ge aandacht aan de begrijpelijkheid van het culturele aanbod bij verschillende lagen van de bevolking. Schakel waar mogelijk taalbuddies in voor de begeleiding van activiteiten.

Promoot de UiTPAS voor cultuur, sport en vrijetijd sterker als het instrument bij uitstek voor marketing en participatie in de regio Gent.

Investeer tot slot in de culturele onderstroom als tegengewicht tegen monocultuur en wereldwijde top-downcultuur. De superdiverse samenleving biedt op dit vlak heel wat kansen. Ondersteun culturele initiatieven van burgers en opkomend artistiek talent en de cultuurproductie van minderheden door versnipperd te investeren in kleinschalige bottom-upinitiatieven. Waak over recuperatie door en inkanteling in cultuurhuizen of overheden, omdat burgerinitiatieven maar kunnen bloeien als ze van de burger blijven en niet geïnstitutionaliseerd worden binnen maar ook buiten een overheidscontext.

91

Gent, wendbare

Stad

93Inhoud Gent, wendbare Stad

Gent, wendbare stad4.1. Open en samenwerkende overheid ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 95

4.1.1. Groep Gent bouwt verder samen aan een gedragen toekomstvisie _________________________________________________________________________________ 954.1.2. Stedelijke vraagstukken in een samenwerkingsmodel gegoten _______________________________________________________________________________________________ 954.1.3. Groep Gent versterkt de open-governancecultuur __________________________________________________________________________________________________________________________________________ 95

4.2. Sterk besturen met straffe medewerkers en sterke politici _______________________________________________________________________________________________________ 96

4.2.1. Respect voor elkaars rol en gaan voor samenwerking _____________________________________________________________________________________________________________________________ 964.2.2. Gezamenlijke maatschappelijke verantwoordelijkheid in een nieuwe afsprakennota ________________________ 96

4.3. Groep Gent werkt samen aan gedeelde beleidsvisie ____________________________________________________________________________________________________________________________________ 97

4.3.1. Partnerschap Groep Gent verder vorm geven ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 974.3.2. Volwaardig en uitgebreid partnerschap binnen Groep Gent __________________________________________________________________________________________________________ 974.3.3. De regierol en actorrol zijn duidelijk binnen Groep Gent ________________________________________________________________________________________________________________________ 97

4.4. Stadsregionale samenwerking: een noodzaak en een kans voor Gent _____________________________________________________________ 98

4.4.1. Uitwerken van een stadsregionale visie en een meerjarenplan 2040 ___________________________________________________________________________ 994.4.2. De creatie van een platform voor stadsregionale samenwerking met de omliggende

gemeenten, de kennisinstellingen, de civiele samenleving, burgers, ondernemingen, de provincie Oost-Vlaanderen en de Vlaamse overheid ___________________________________________________________________________________________________________________________ 100

4.5. Meer wendbaarheid in onze organisaties _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 100

4.5.1. Wendbaarheid in organisatie en sturing ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 1004.5.2. Werken vanuit de bedoeling en voor de burger _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 1014.5.3. Vertrouwen aan medewerkers geven _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 101

4.6. De medewerker centraal: focus op talentmanagement en jobcrafting _______________________________________________________________ 101

4.6.1. Iedereen mobiel op basis van zijn talent _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 1014.6.2. Het organiseren van een interne jobmarkt _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 1024.6.3. Belang van continue leren en het ontwikkelen van een lerend netwerk talent ______________________________________________ 102

4.7. De superdiversiteit is meer zichtbaar in onze organisatie ____________________________________________________________________________________________________________ 102

4.7.1. Diversiteit is het nieuwe normaal _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 1034.7.2. Meer diversiteit bij de aangeworven nieuwe medewerkers ________________________________________________________________________________________________________________ 1034.7.3. We omarmen meertaligheid als een troef __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 103

4.8. Data als anker voor de Groep Gent _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 103

4.8.1. Meten en weten ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 1034.8.2. Delen en beschermen ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 1044.8.3. Hergebruik en meerwaarde __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 104

4.9. Toegankelijke en efficiënte stedelijke dienstverlening en communicatie ______________________________________________________ 104

4.9.1. Multikanale en efficiënte stedelijke dienstverlening die toegankelijk is voor iedereen __________________ 1044.9.2. Groep Gent zet in op artificial intelligence en gecontextualiseerde online communicatie _____ 105


4. Gent, wendbare Stad Tijdens het formuleren van de uitdagingen en beleidsopties vanuit de verschillende thematieken, is gebleken dat er nog grote uitdagingen liggen voor de organisaties en werking van Groep Gent. Hoe we onze organisaties vormgeven en hanteren is immers bepalend voor onze daadkracht binnen de stad Gent. We zetten al jaren in op onze organisatiewerking, maar moeten hier zeker nog een versnelling hoger schakelen. Onze dienstverlening kan immers maar succesvol zijn wanneer wij als organisatie wendbaar zijn.

We interpreteren wendbaarheid op een ruime manier en willen actie ondernemen op 9 verschillende domeinen.

In eerste instantie willen we een open en samenwerkende overheid zijn. We willen op verschillende manieren bereikbaar en toegankelijk zijn. Daarom maken we werk van een open stadhuis, open diensten en vooral ook open ambtenaren die bereikbaar zijn voor de Gentse burger. We moeten ook nog meer samenwerken en samen de dienstverlening uitbouwen met anderen. De grote maatschappelijke uitdagingen kunnen we immers niet alleen aanpakken.

Binnen onze overheid moeten we verder inzetten op die openheid en samenwerking. We willen een sterke samenwerking en vertrouwensrelatie tussen politici en ambtenaren en tussen de organisaties van Groep Gent. Een aantal beleidsopties focussen op hoe we dit samenwerkingsmodel (ook extern) kunnen uitbouwen. Belangrijk daarbij is dat het voor iedereen duidelijk is wie wat kan, wil of moet doen.

We moeten ook ruimer werken dan de stadsgrenzen. Een aantal grote maatschappelijke uitdagingen zijn niet langer een stadsprobleem alleen. We willen intensief investeren in de bovenlokale samenwerking en stellen voor om een stadsregionale visie en agenda op te nemen in het volgende meerjarenplan.

Verder werken we een aantal beleidsopties uit die inzetten op een flexibele organisatie en flexibel inzetbare medewerkers. Om ons meer flexibel te organiseren, moeten we aan onze cultuur werken. We moeten ook de mogelijkheid bieden aan onze medewerkers om hun de talenten sterker in te zetten in onze organisatie. Omdat medewerkers veel voor elkaar kunnen betekenen, zetten we sterk in op teamwerking. De diversiteit van onze medewerkers zien we als een sterkte en zetten we optimaal in voor onze werking. Meer nog, we moeten meer ruimte maken om de diversiteit van Gent te weerspiegelen in onze eigen organisatie.

In onze werking moeten ons ook meer gaan organiseren in functie van de klant in plaats van onze eigen specialismen en procedures maximaal afbouwen. Onze administratie moet sneller en efficiënter kunnen inspelen op situaties.

Tot slot richten we ons nog op het belang van data, informatie en multikanale dienstver-lening. Binnen de organisatie willen we data bewuster en actiever gebruiken. Daar-voor hebben we een doorgedreven datastrategie nodig. Let wel, een randvoorwaarde hiervoor is werken aan de competenties van onze medewerkers om hier met aan het werk te gaan. In de dienstverlening zetten we ook meer en meer in op digitale dienst-verlening. Maar ondanks de digitale evolutie in dienstverleningsprocessen, willen we de stedelijke dienstverlening blijvend op een multikanale manier aanbieden.

95

4.1. Open en samenwerkende overheid Om complexe stedelijke vraagstukken te lijf te gaan verbinden we ons veel meer in coalities met middenveld, academici, bedrijven en nieuwe burgerinitiatieven. De externe druk tot verandering van onze overheidsorganisatie groeit. De samenleving is assertief, deskundig, mobiliseert, wil oplossingen en wil die zelf mee vorm geven. Daarnaast is er ook interne druk tot verandering. Heel wat ambtenaren en politici werken aan projec-ten op maat en zorgen op die manier voor meer wendbaarheid. De druk van buiten en binnen dwingt de Groep Gent om zich anders te positioneren ten aanzien van de lokale maatschappelijke actoren.

Er is nood aan nieuwe methoden en organisatievormen om de vraagstukken aan te pakken.

4.1.1. Groep Gent bouwt verder samen aan een gedragen toekomstvisie

We willen samen met alle belangrijke stakeholders de richting bepalen waarin Gent moet evolueren. Hiervoor baseren we ons op de noden en behoeften die er zijn in Gent en op de vertaling van de Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties op maat van onze stad. We nemen in het meerjarenplan 2020-2025 op waarrond we willen samenwerken op korte en lange termijn. Om dit te realiseren, vragen we aan elke Gentenaar om mee te schrijven aan dit verhaal. Dit veronderstelt veel meer dan vandaag dat we de strategie moeten communiceren en uitdragen. We willen ruimte laten voor initiatief en experiment en niet alles per definitie zelf gaan doen. Het is ook van belang dat we de strategie bewaken en op regelmatige tijdstippen evalueren.

4.1.2. Stedelijke vraagstukken in een samenwerkingsmodel gegoten

Vandaag zitten prangende stedelijke vraagstukken nog te veel opgesloten of verkaveld in organisatorische silo’s of politieke bevoegdheden. Het vraagstuk blijft dan veelal benaderd vanuit het eigen perspectief, terwijl dit soort van vraagstukken net nood hebben aan verschillende perspectieven. We willen deze vraagstukken inventariseren en de betrokken actoren hiervoor rond de tafel krijgen. We hebben nood aan fysieke en mentale ruimte om die vraagstukken radicaal anders aan te pakken. We stellen voor om een platform te creëren dat zorgt voor verbinding tussen overheid, burgers, onderne-mers en de academische wereld. In zogenaamde living labs kunnen stakeholders met elkaar samenwerken en elkaar ontmoeten om aan kruisbestuiving te doen. Dit moet leiden tot meer sociale innovatie of sterke verbeteringen van bestaande producten of oplossingen.

4.1.3. Groep Gent versterkt de open-governancecultuur

Om tot een open-governancemodel te komen moet de Groep Gent ook sterker facilite-rend te werk gaan. Hiervoor moeten we werken op een aantal cruciale randvoorwaar-den zoals transparantie, echte participatie en een goed samenwerkingsmodel. Naast de visie, het samenbrengen van actoren is het cruciaal om een cultuur te creëren van samenwerking. De reeds ingeslagen wegen rond open data, beleidsparticipatie, geïn-tegreerde werking en partnerships moeten dus verder gezet worden. We stimuleren hierbij sterk de samenwerkingscultuur en zetten de juiste methodieken in om innovatie-ve oplossingen te vinden voor de Gentenaar en Gent. De nieuwe cultuur heeft een groot Gents make-it-happengehalte.


4.2. Sterk besturen met straffe medewerkers en sterke politici Sterke besturen kenmerken zich door sterke politici, sterke medewerkers en een goede samenwerking tussen beiden. Het beleid wil tal van uitdagingen aanpakken en acties realiseren. Hiervoor hebben we een professionele organisatie nodig die kan werken aan deze uitdagingen. Samen werken we aan dezelfde stad, voor de huidige en toekomstige burgers.

4.2.1. Respect voor elkaars rol en gaan voor samenwerking

De rol van beleid en administratie moet duidelijk worden bepaald. We willen hierbij de juiste omgeving installeren waarin ieder zijn/ haar rol ten volle kan spelen. Door bewuster en doordacht de samenwerking tussen beleid en administratie vorm te geven, evolueren we naar een evenwichtige relatie met respect voor elkaars rol. Op die manier willen we ons bestuur nog sterker maken.

Beleid en administratie moeten elkaar versterken. De samenwerking geven we vorm via een duidelijke overlegstructuur waarbinnen ook aan gezamenlijke evaluatie van die samenwerking wordt gedaan.. Dat overleg is ten alle tijdens gebaseerd op openheid, respect en vertrouwen. Voor elk overlegorgaan wordt afgesproken welke rapportering nodig is en naar wie terugkoppeling is voorzien. Duidelijke richtlijnen zorgen voor een professionele organisatie (meer efficiëntie en meer effectiviteit) die het beleid kan ondersteunen in haar vele uitdagingen.

4.2.2. Gezamenlijke maatschappelijke verantwoordelijkheid in een nieuwe afsprakennota

Afspraken om tot een sterke samenwerking te komen, moeten transparant worden ge-maakt naar de hele organisatie. We willen ook tijdig de gemaakte afspraken evalueren, zodat ze kunnen bijgestuurd worden waar nodig. Het uittekenen van de samenwerking gebeurt door beleid en administratie samen. Een concreet handvat om dit debat op te starten, is een verplichte afsprakennota die opgemaakt wordt door het college en het managementteam. De achtergrondfilosofie van een afsprakennota is dat het de maat-schappelijke verantwoordelijkheid is van zowel de politici als van de personeelsleden om tot goede samenwerking te komen in het belang van de bevolking waarvoor men werkt. Er moet een gezond evenwicht tot stand komen tussen het primaat van de politiek en de responsabilisering van de personeelsleden.

97

4.3. Groep Gent werkt samen aan gedeelde beleidsvisieWe evolueren naar een netwerkoverheid waarbij we op een constructieve en verbinden-de manier samenwerken tussen de leden van Groep Gent. De uitdagingen van vandaag zijn veelal multidisciplinair en vragen een geïntegreerde oplossing. Daarom moeten, naast de verkokering binnen de stadorganisatie zelf, ook de schotten tussen alle part-ners binnen Groep Gent worden weggewerkt. Binnen de context van de Groep Gent en in relatie met burgers, middenveld en ondernemers zullen we een samenwerkingsmodel moeten uitbouwen waarbij het voor iedereen duidelijk is wie wat kan, wil of moet doen.

4.3.1. Partnerschap Groep Gent verder vorm geven

De volgende logische stappen voor Groep Gent zijn drieledig. Ten eerste willen we de verschillende partners van Groep Gent actiever betrekken bij de planningscyclus van het meerjarenplan. Ten tweede willen we graag dat de partners elkaar versterken via het opzetten van gedeelde dienstenverlening en competentieversterking. Tot slot stel-len we voor om duidelijke beheersovereenkomsten tussen de partners te maken waarbij we aandacht hebben voor permanente evaluatie. Op die manier evolueren we naar een echt partnerschap waarin er een wij-gevoel heerst met vertrouwen en gedeelde belangen.

4.3.2. Volwaardig en uitgebreid partnerschap binnen Groep Gent

Naast de publiekrechtelijke zijn er uiteraard ook privaatrechtelijke organisaties die de uitvoering van een deel van het meerjarenplan Groep Gent als één van hun opdrachten hebben. Door hen actiever als volwaardige partner te betrekken bij de opmaak, reali-satie en bijsturing, kunnen de uitdagingen waar Gent voor staat op een efficiëntere en effectieve manier kunnen gerealiseerd worden.

4.3.3. De regierol en actorrol zijn duidelijk binnen Groep Gent

Binnen de Groep Gent willen we duidelijkheid over de rol die partners ten opzicht van elkaar spelen. Positioneren we ons als regisseur en/of als actor. De regierol zorgt voor de juiste richting en de nodige afstemming. De actorrol zorgt voor de beleidsuitvoering. Het is belangrijk om dit voor elk van de beleidsdomeinen waarop Groep Gent actief is helder te krijgen. Exemplarisch hiervoor is de afstemming die er is in kader van het lokaal sociaal beleid. Voor een aantal beleidsdomeinen willen we duidelijkheid over wie eindverantwoordelijk is, wat de taakverdeling is in de uitvoering en hoe de samenwer-king gerealiseerd wordt.


4.4. Stadsregionale samenwerking: een noodzaak en een kans voor Gent We verwachten dat tegen 2050 de bevolking in de Gentse omgeving Gent met meer dan 100.000 personen zal groeien. Samen met andere uitdagingen op het vlak van o.a. wel-zijn, cultuur, mobiliteit, onderwijs, klimaat en economie stelt dit Gent voor grote maat-schappelijke uitdagingen. Opvallend is dat deze ontwikkelingen zich door gemeente of andere bestuurlijke grenzen niet laten opsluiten. De oplossingen voor deze uitdagingen moeten vooral grensoverschrijdend worden gezocht en georganiseerd. Wij denken dat ons huidig bestuurlijk model en aanpak onvoldoende zijn om adequaat te reageren op deze demografische transitie. Het werpt de vraag op of het huidige bestuurlijke model een aanpak performant genoeg om hierop adequaat te reageren. We baseren ons hiervoor op de regioscreening (chaos van regionale arrangementen) van enkele jaren terug, de lopende interne staatshervorming (bestuurlijke drukte, belangrijke hefbomen zijn een Vlaamse bevoegdheid) en de verhoogde regio-aandacht vanuit de Vlaamse regering (vervoersregio, zorgregio, ruimte)

De fusie tussen de havens van Gent en Seaport (Terneuzen) brengt nieuwe kansen met zich mee die mee een antwoord op bovenstaande uitdagingen kunnen bieden. Wil Gent haar impact op de demografische groei en transitie maximaliseren, op een duurzame wijze, dan is een structurele samenwerking met de Vlaamse overheid en met de omlig-gende gemeenten en Terneuzen een noodzakelijke voorwaarde. Het weglaten van de harde grens tussen Vlaanderen en Nederland zou een welvaartswinst van ongeveer 9% voor onze regio genereren.

Stad Gent heeft onder de naam Regionetwerk Gent een tijdelijk partnerschap aange-gaan met Veneco, de Provincie Oost-Vlaanderen en de Benelux Geïntegreerde Territori-ale Samenwerking Kanaalzone (BGTS). Tegen medio 2019 moet Regionetwerk Gent een blauwdruk voor een structurele regiosamenwerking klaar liggen hebben die betrekking hebben op de verschillende beleidsdomeinen. Het Regionetwerk maakt tegen dan werk van een bestuurlijk draagvlak, een langetermijnstreefbeeld en werkt voor elke maat-schappelijke uitdaging strategische oplossingen. Op 5 december 2017 werd dit engage-ment in een charter vastgelegd die door de 4 partners samen met tal van middenvel-dorganisaties en kennisinstellingen werd ondertekend.

Het nieuwe College en de nieuwe Vlaamse regering zal in 2019 voor Gent en de regio over een strategische onderhandelingsagenda beschikken. We willen dat die actie-punten opgenomen worden in een gemeenschappelijk meerjarenplan (inhoudelijk en budgettair) richting 2040. De uitvoering van deze gemeenschappelijke regio-agenda zal de stad Gent klaarstomen voor haar rol in:

• de verhoogde aandacht voor meer regiowerking door de Vlaamse overheid (bv ver-voersregio’s, zorgregio’s);

• de gemeentelijke samenwerkingen en fusies in de omgeving van Gent (vandaag zijn er 4 fusiebewegingen lopende);

• het inspelen op de stads- en regiodeals die de nieuwe Nederlandse regering afsluit met haar regio’s (onder andere Zeeuws-Vlaanderen, Terneuzen);

• de Europese stedelijke agenda (cohesiebeleid post 2020;

• mee invulling geven van het internationaal karakter van de SDG’s.

99

4.4.1. Uitwerken van een stadsregionale visie en een meerjarenplan 2040

De komende jaren willen we werk maken van de uitwerking van de ambities en opdrach-ten zoals vastgelegd in het dossier ‘versterkt streekbeleid’ dat in 2017 door het Regio-netwerk werd opgemaakt. De resultaten van die werkpakketten vormen de vertrekbasis voor een debat ten gronde over de structurele samenwerking, het samenwerkings-model en vooral de gedeelde agenda en planning voor een duurzame en structurele regiowerking. We zien hiervoor een rol weggelegd voor de Groep Gent die ambtelijk de coördinatie op kan nemen binnen de stad Gent.

De stadsregionale samenwerking ontwikkelt visie, projecten, acties en instrumenten binnen een gemeenschappelijke streekagenda. Deze agenda wordt als startpunt geno-men voor nieuwe ontwikkelingsinitiatieven in de regio. Thematisch willen we werken binnen de beleidsdomeinen, maar ook vooral de beleidsdomeinen overstijgen en sector overschrijdende oplossingen aanreiken. Het geïntegreerd aanpakken van de beleidsdo-meinen vormt wel een uitdaging voor de Groep Gent voor de komende legislatuur. Het biedt immers opportuniteiten voor een betere interne samenhang en afstemming van maatregelen, financiering en kennisopbouw.

Ruimtelijk wordt gezocht naar oplossingen met meerwaarden voor stad en rand, voor kern en periferie. Naar schaalniveau worden lokale- en bovenlokale bestuursniveaus (ook transnationaal) actief betrokken.13

Enkele belangrijke kritische succesfactoren zijn:

• Het engagement en de bestuurskracht van de omliggende gemeenten en steden.

• Het engagement van de Vlaamse overheid om te verduidelijken hoe zij verder de interne staatshervorming invullen.14

• De verduidelijking van de rol van de provincie Oost-Vlaanderen en de specifieke rol van de gouverneur in zijn hoedanigheid van Vlaamse en federale commissaris.

• De bereidheid van de Nederlandse regering tot nauwere samenwerking tussen de Gentse regio en Terneuzen.

• De ondersteuning die we kunnen vinden van de Europese Unie (EU) met betrekking tot deze grensoverschrijdende samenwerking (bv onderwijs, spoorverkeer, huisves-ting, landbouw). Sinds 2017 heeft de EU immers een cross border point bij de DG Regio geïnstalleerd.

• De beschikbare capaciteit binnen de Stad Gent voor deze nieuwe opdracht.

Stadsregionale uitdagingen zijn bijna per definitie complexe vraagstukken die vragen om urgente en fundamentele aanpassingen. Er zijn in de afgelopen jaren heel wat beleidsinitiatieven en -experimenten, ateliers en onderzoekstrajecten gelanceerd, die een poging doen om vanuit kleine projecten en niches, die transities mee te bedenken en vorm te geven. Daarnaast is het nagenoeg onmogelijk om langetermijneffecten, te verbinden met individuele initiatieven De relatie is abstract en theoretisch en verre van neutraal. De vooropgestelde doelen liggen (te) ver in de toekomst en zijn niet per defini-tie breed gedragen, waardoor de verhoopte en verwachte transities uit blijven. Daarom is een andere manier om hier met om te gaan noodzakelijk.

13 Bron: Curator Statement IABR–2018+202014 Dr. Filip De Rynck onderzoekt in 2017 -2019 in opdracht van de Vlaamse regering 7 types van regionale

bestuurlijke samenwerking die als basis kunnen dienen.


4.4.2. De creatie van een platform voor stadsregionale samenwerking met de omliggende gemeenten, de kennisinstellingen, de civiele samenleving, burgers, ondernemingen, de provincie Oost-Vlaanderen en de Vlaamse overheid

Het inschakelen van bestaande overlegplatformen, het aanreiken van concrete hand-vaten, bruikbaar voor de diverse beleids- en beheerscycli, het definiëren van een gemeenschappelijke streekagenda en -lobby, het inschakelen van diverse regionale stakeholders en het creëren van intergemeentelijke platformen voor expertise-opbouw en kennisdeling verhoogt de bestuurlijke efficiëntie, creëert een draagvlak voor meer regionale samenwerking, en helpt bij het vormen van een duidelijker identiteit voor de regio die de regionale samenwerking verder een ‘gezicht’ geeft. Om de gedragenheid bij stakeholders te vergroten, is een duidelijke en transparante communicatie onontbeer-lijk.

In regiolabs worden lokale besturen, kennisinstellingen, bedrijven en burgerinitiatieven betrokken. Via diverse workshopformules worden aan diverse betrokken overheden concrete handvaten aangereikt waarmee ze de gedeelde streekvisie en -agenda kunnen helpen ontwikkelen. Ook de sociale partners werden op verschillende momenten in het traject geconsulteerd en geïnformeerd. De Regiegroep maakt de link tussen de stuur-groep en de streekvisie. De sociale partners zijn de prioritaire partners in de regiegroep, maar ook andere organisaties kunnen hieraan participeren. De bestuurlijke terugkop-peling verloopt via bestaand overleg: het Burgemeestersoverleg Hulpverleningszone Centrum en Burgemeestersoverleg Meetjesland (van Veneco). Daarnaast wordt ook een gezamenlijk burgemeestersoverleg, uitgebreid met de deputatie, georganiseerd voor alle betrokken gemeenten.

Gent neemt, als grootstad en schakel tussen de verschillende assen, een centrale plaats in bij het uitrollen van pilootprojecten en acties. Zo zijn stad, haven en Kanaalzone (tot in Terneuzen) een verbindende structuur voor de ontwikkeling van economische speerpunten en een grensoverschrijdende arbeidsmarkt met werkgelegenheidskansen voor de stadsregio. Ook op de andere bloembladen is er nood om strategische projec-ten te ontwikkelingen met concrete acties rond vaardigheden, ondernemen, mobiliteit, klimaat/energie, kernversterking, productieve landschappen (korte keten/stadsgerichte landbouw en circulaire economie) en communicatie/branding.

4.5. Meer wendbaarheid in onze organisatiesDe uitdagingen voor een duurzame, sociale, leefbare en bruisende stad van de toekomst zijn groot. Maatschappelijke vraagstukken worden complexer en vragen innovatieve oplossingen. Als organisatie moeten we hier vlot op kunnen inspelen, zodat we meer kunnen realiseren voor al onze burgers. Om dit waar te maken, moeten we ons op een andere manier gaan organiseren. De blik naar buiten, verbindend leiderschap en een flexibele en procesgerichte werkorganisatie zijn hierbij sleutelbegrippen. Er is echter meer nodig, wendbaarheid moet doorleefd zijn bij de medewerkers en in de cultuur. Dit willen we maximaal verankeren in onze organisatiecultuur.

4.5.1. Wendbaarheid in organisatie en sturing

Een wendbare organisatie worden, bestaat voor ons uit een innovatief en klantgericht organisatiemodel met een hierop afgestemde besturings- en overlegstructuur. We wer-ken hier al jaren rond, maar merken dat we nog heel wat verbeteringen kunnen reali-seren. We willen niet alleen wendbaar zijn in de interne organisatie van diensten, maar willen ook extra inzetten op de werking tussen diensten en in de werking en organisatie van het management en het middenkader. We mogen hierbij ook de afstemming met de politieke structuur niet vergeten. We streven naar een flexibel maar evenwichtig organisatiemodel, logisch en duidelijk van opzet. Het slagen van een wendbaar model

101

is immers afhankelijk van meerdere factoren. Zo willen we maximale regelcapaciteit toevertrouwen tot op het niveau van medewerkers, willen we nog meer werken met resultaatgerichte teams en zorgen voor een sterke rapportering over de resultaten.

4.5.2. Werken vanuit de bedoeling en voor de burger

Wendbaar zijn doen we in de eerste plaats om goed te kunnen inspelen op de noden van de burger en een aantal maatschappelijke evoluties. We moeten daarom meer gaan werken vanuit de bedoeling. Daarom willen we de focus leggen op eenvoudige klantge-richte processen. Naast efficiënte en effectieve dienstverleningsprocessen, moeten ook de systemen en ondersteunende diensten zich meer organiseren in functie van de kern-processen. Dit impliceert dat ondersteunende processen en systemen drastisch moeten vereenvoudigen en dat ondersteunende diensten meer in gesprek moeten gaan met de kerndepartementen, maar ook met elkaar.

4.5.3. Vertrouwen aan medewerkers geven

Wendbaarheid kunnen we enkel realiseren wanneer er de wil is van onze medewerkers om flexibel te zijn en zich wendbaar op te stellen en ruimer inzetbaar te worden. Dit moet eigen worden aan onze cultuur. Medewerkers moeten flexibel inzetbaar zijn en minder gebonden zijn aan een functie of dienst. Een randvoorwaarde daarvoor is dat we de openheid creëren en vertrouwen geven aan medewerkers om zich verder te ontwikkelen. Dit betekent dat we moeten streven naar minimale regels en waarden ge-dreven processen, kwalitatieve jobs voor alle medewerkers en ruimte voor experimente-ren, zodat zij met goesting komen werken. Dit wordt verder uitgewerkt in het volgende onderdeel.

4.6. De medewerker centraal: focus op talentmanagement en jobcraftingHet HR beleid van Stad en OCMW evolueert naar een optimaal inzetten van ‘het poten-tieel’ van zijn medewerkers. Naast aantrekken van personeel is het morgen vooral de uitdaging om de talenten van medewerkers optimaal aan te wenden en te ontwikkelen. De inhoud van een job/functie wordt niet meer alleen top-down bepaald en ingevuld maar vertrekt van onderuit. Via jobcrafting (en andere methodieken) kan de medewer-ker mee aan het stuur zitten om de job en opdrachten vorm te geven en uit te voeren. Via jobrotatie, interne mobiliteit en andere vormen van stages willen we de talenten maximaal laten ontplooien. De focus hierbij is dubbel: het potentieel maximaal laten renderen en de goesting bij medewerkers verder aan te boren zodat ze langer inzetbaar blijven. Dit doen we voor alle ‘niveaus’ van medewerkers. Om de principes van het ta-lentenbeleid succesvol te kunnen invoeren, is het noodzakelijk dat we het talentenbeleid gaan aligneren met alle andere HR-processen. Een specifieke focus geven we daarbij aan de verdere ontwikkeling van teams. Een team biedt de medewerker een ‘veilige’ leeromgeving om zich verder te ontwikkelen en zijn talenten te ontplooien volgens zijn of haar ritme

4.6.1. Iedereen mobiel op basis van zijn talent

In plaats van te werken met ‘vaste functies’ werken we via het principe van ‘iedereen mobiel in functie van zijn talenten’. Medewerkers kunnen dan intekenen op opdrachten waar ze willen aan meewerken. Dit heeft als gevolg dat medewerkers hun loopbaan veel meer zelf in handen kunnen nemen en dat er kansen op doorstroom worden gereali-seerd. De medewerker werkt mee aan projecten (binnen en buiten de dienst) en zijn/haar talenten worden verder geëxploreerd.


We zetten graag een eerste stap op teamniveau. Het proces bestaat erin om op teamni-veau ieders talenten in kaart te brengen via een daartoe bestemde methodiek. Nadien kunnen medewerkers, die hiervoor interesse hebben, ingezet worden voor een ander takenpakket of deel ervan (in functie van hun talenten) en dit met de nodige ‘leertijd’. Via open en constructieve feedback wordt er in dialoog gegaan op teamniveau en bijge-stuurd waar nodig.

We willen ook aandacht geven aan het personaliseren van werk, door medewerkers de mogelijkheid te geven om een deel van de werktijd te spenderen aan activiteiten die bijdragen aan de ontwikkeling van de organisatie, maar die niet noodzakelijk passen in hun huidig functieprofiel.

4.6.2. Het organiseren van een interne jobmarkt

Stad en OCMW willen inzetten op een ‘wendbare organisatie’. Hierbij is het van be-lang om onze talenten in kaart te brengen om snel te kunnen inspelen op interne (en externe) noden en behoeften van de stad om eventueel snel van (strategische) koers te wijzigen. Welke talenten hebben we nu nodig en welke talenten hebben we nodig in de toekomst ? Om hierop in te spelen organiseren we graag een interne jobmarkt zodat we vraag en aanbod beter met elkaar kunnen verbinden. Medewerkers krijgen zicht op welke vragen, opdrachten, projecten er binnen Stad en OCMW zijn en kunnen hierop intekenen en dit volgens een aantal afspraken binnen een duidelijk proces.

4.6.3. Belang van continue leren en het ontwikkelen van een lerend netwerk talent

Het hebben van talenten, zegt iets over het potentieel van mensen. Talent alleen is volgens ons niet genoeg. Talent moet in actie kunnen komen en verder ontwikkeld wor-den. Medewerkers hebben hier zelf een verantwoordelijkheid in maar ze moeten hierin maximaal ondersteund worden door de werkgever.

Op teamniveau brengen we de talenten in kaart en zullen we ieders talent inzetten voor de teamdoelstellingen. Dit verloopt aan de hand van een daartoe bestemde methodiek.

Hiernaast investeren we graag verder in traineeships, loopbaanbegeleiding, loopbaan-paden, persoonlijke coaching, intervisies, masterclasses enzovoort. We willen dit niet enkel voor de high potentials organiseren, maar willen groeikansen aanbieden voor iedereen zodat er mogelijkheden ontstaan om horizontaal te groeien, rollen of pro-jectverantwoordelijkheden op te nemen. Het belang van continue leren en het creëren van een lerend netwerk, waarbij opgedane kennis en ervaring dient gedeeld te worden, zijn hierbij belangrijke succesfactoren. Een aangepaste cultuur en een leiderschapsstijl (waarbij ingespeeld wordt op een nieuwe manier van omgaan met medewerkers) vor-men hierbij twee belangrijke ondersteunende randvoorwaarden.

4.7. De superdiversiteit is meer zichtbaar in onze organisatie De Stad Gent heeft nu al een diverse bevolkingssamenstelling: 13,9% van de Gentenaars heeft vandaag een nationaliteit die anders is dan de Belgische15. 30,5% van alle Gente-naars zijn personen met een buitenlandse herkomst. Het medewerkersbestand van de Stad Gent en het OCMW Gent vormt idealiter een afspiegeling van de Gentse bevolking. Om dit te bereiken is een forse inhaalbeweging met betrekking tot medewerkers van buitenlandse herkomst noodzakelijk.

15 Cijfergegevens van 2015

103

4.7.1. Diversiteit is het nieuwe normaal

In alles wat we doen is er aandacht voor diversiteit, inclusie en gelijkheid/gelijkwaardige kansen. We willen hierbij vooral de gelijkenissen tussen diverse medewerkers benadruk-ken. We stellen voor om in alle processen continu een ‘inclusietoets’ te laten doorvoe-ren door en voor de medewerkers: hebben de minderheidsgroepen met deze handeling een gelijke uitkomst als de meerderheid?

4.7.2. Meer diversiteit bij de aangeworven nieuwe medewerkers

Door gerichte acties zal onze organisatie er naar streven om bij alle aanwervingen meer diverse mensen aan te trekken. We bekijken dit met de bril van het kruispuntden-ken, waarbij we aandacht hebben voor personen met een (arbeids)handicap, mensen met een buitenlandse herkomst, nieuwe medewerkers die de leeftijdspiramide doen kantelen enz. Dat willen we doen door de diverse kansengroepen actief te benaderen (bijvoorbeeld via scholen, partnerorganisaties, middenveld etc.). en onze selectieproce-dures hier op aan te passen. We besteden ook aandacht aan de genderdiversiteit in de verschillende sectoren.

4.7.3. We omarmen meertaligheid als een troef

Nederlands is een handige contacttaal tussen mensen met een verschillende moeder-taal. Met het gebruik van andere talen (inclusief gebarentaal) kunnen we flexibiliteit creëren in onze dienstverlening naar de meertalige Gentse burger. Bovendien faciliteert dit de deelname aan werk door kansengroepen.

4.8. Data als anker voor de Groep GentAls organisatie, medewerker en burger zijn we steeds meer afhankelijk van data. Het (semi)automatisch uitwisselen en koppelen van data stat meer en meer centraal in het instrumentarium van de Groep Gent. Alle domeinen vragen naar meer gegevens om be-leidsinzichten te verwerven en de juiste beslissingen te ondersteunen. Burgers generen interessante data die we kunnen gebruiken voor verschillende doeleinden, al dan niet maatschappelijk relevant.

Om de diverse uitdagingen waar de Groep Gent voor staat aan te pakken en versnip-pering in doelstellingen, visie en aanpak te vermijden, is er een doorgedreven da-tastrategie nodig die de gemeenschappelijke uitdagingen weerspiegelt. De kwaliteit, bruikbaarheid en relevantie van de data worden met dezelfde zorg behandeld zoals medewerkersinformatie en de financiële data.

4.8.1. Meten en weten

Data (digitaal en analoog verworven) zijn een bron voor inzichten, maar spreken zelden voor zich. Om het potentieel van data maximaal te kunnen inzetten is er een kader in de Groep Gent nodig om data te capteren, te verzamelen, op een methodologisch verant-woorde manier te interpreteren en te analyseren. Bij een goede opbouw overstijgt het gebruik de verschillende beleidsdomeinen, en kan data voor operationele en strategi-sche doeleinden ingezet worden. Hierbij hebben we ook aandacht voor de ontwikkeling van de competenties van onze medewerkers om met data om te gaan.

In relaties met andere partners moet geregeld worden hoe we data in samenwerkingen kunnen hanteren. De strenge kwaliteitseisen die we onszelf opleggen moeten ook de standaard zijn voor onze partners, en we zullen zelf zo ook de authentieke bronnen van andere overheden juist aanwenden.


4.8.2. Delen en beschermen

Data kan maar zinvol ingezet worden binnen een duidelijk afsprakenkader rond eige-naarschap en grenzen rond gebruik. Het uitgangspunt blijft dat data zoveel mogelijk moet gedeeld worden, intern en extern, binnen de grenzen van de Europese regelgeving rond privacy. Dit omvat ook ethische overwegingen en een vertrouwensrelatie tussen de dataeigenaar (burger of organisatie) en de Groep Gent. We leggen de controle over de eigen persoonsgegevens zoveel mogelijk bij de Gentenaar zelf.

4.8.3. Hergebruik en meerwaarde

Data kan eindeloos gebruikt worden. Open data is één manier om hergebruik te stimuleren, en verhoogt de vindbaarheid van beschikbare data. Voor domeinen waar het bestuur een partner is, wordt gestreefd naar het delen van data om gezamenlijke inzichten mogelijk te maken., en ook aan de hergebruikers een volledig beeld te kunnen geven. Toegankelijke data betekent niet enkel technisch toegankelijk, maar ook leesbaar voor niet specialisten en leesbaar voor machines of intelligente robots. Hiervoor wor-den metadatering, vindbaarheid en semantiek de uitdagingen voor de komende jaren.

4.9. Toegankelijke en efficiënte stedelijke dienstverlening en communicatieDe stedelijke dienstverlening is er voor elke burger, vereniging en bedrijf. Onder ‘dienst-verlening’ verstaan we het volledige proces: van informatie zoeken, over aanvragen van dienstverlening, tot het uiteindelijk ontvangen van die dienstverlening. In al die fasen staan kwaliteit en toegankelijkheid voorop. Daarom wil de Stad Gent het dienst-verleningsaanbod maximaal toegankelijk en leesbaar aanbieden aan iedereen waarbij we meer en meer op basis van de verzamelede data het aanbod en de dienstverlening bijsturen in functie van de eindgebruiker.

4.9.1. Multikanale en efficiënte stedelijke dienstverlening die toegankelijk is voor iedereen

Ondanks de digitale evolutie in dienstverleningsprocessen, blijven we de stedelijke dienstverlening op een multikanale manier aanbieden. Dit betekent dat de fysieke loket-werking blijft bestaan, met voldoende aandacht voor begeleiding van hulpbehoevende groepen (aan bv. het doe-het-zelf loket). De burger hoeft zelf de weg niet te kennen in het grote dienstverleningsaanbod. Met het ‘één-deur-principe’ zal de burger altijd een kwalitatief antwoord krijgen op zijn vraag, eender waar hij binnen komt.

Daarnaast willen we het digitale luik verder uitbouwen. Dit betekent een groter digitaal aanbod van de stedelijke dienstverlening, waarbij toegankelijkheid en eenvoudige werk-baarheid cruciaal zijn.

Binnen de organisatie streven we naar een efficiënte inzet van onze resources door onder andere inzet van chatbots (geautomatiseerde gesprekspartners) waar zinvol. We willen meer aandacht voor een kwalitatief onthaal, waarbij ‘wandelende Informatieme-dewerkers’ het onthaal niet enkel voorzien van achter de balie, maar de burger tege-moet komen bij het binnenkomen.

Het Nederlands blijft de belangrijkste voertaal in de stedelijke dienstverlening. Echter de talige diversiteit van de Gentse bevolking willen we niet ontkennen. Zo zullen we onder andere via symbolen en kleuren de signalisatie binnen de publieke gebouwen vorm geven. Daarnaast wordt ook onderzocht hoe tolksystemen en meertalige dienst-verlening verder geïntegreerd kunnen worden. Ook in de aanwerving van het personeel streven we een weerspiegeling na van de differentiatie in de Gentse bevolking.

105

4.9.2. Groep Gent zet in op artificial intelligence en gecontextualiseerde online communicatie

Steeds meer bedrijven en overheden zetten in op artificial intelligence om hun digitale communicatie/webcare en dienstverlening met de klanten/burger uit te breiden en te ondersteunen. De ideale toekomstige customer experience is er een van geautomati-seerde gesprekspartners, gecombineerd met de menselijke factor. Zo leert een chatbot bij van een persoon wanneer die de conversatie overneemt wanneer de chatbot het antwoord niet kent.

Ook via social messaging als Whatsapp, Messenger, … zou de stad haar burger kunnen informeren en communiceren, tot zelfs participeren. We streven er naar dat onze opera-tionele efficiëntie verhoogt, door menselijk kapitaal in te zetten in situaties waar ze het meest bijdrage kunnen leveren.

Verder wil de Groep Gent stappen zetten in gecontextualiseerde online communica-tie. Burgers krijgen een gigantische hoeveelheid data ter beschikking. Maar hoe vindt iemand in die information overload nog de informatie terug die voor hem/haar op dat moment relevant is? De Groep Gent wil dat gebruikers van haar online informatie de juiste boodschap op het juiste moment, plaats en toestel krijgen. Data captatie en ana-lyse zijn middelen die hierbij kunnen helpen.

Meer infoDienst Strategische Coördinatie09 266 82 00

ColofonLay-out: VoltaFotografie: Stad Gent

In samenwerking met:

OCMW GENT

v.u.

Mie

ke H

ulle

broe

ck, B

oter

mar

kt 1

, 90

00

Gen

t

gent over morgen - stad gent · 12 gent over morgen 2040 city of people slimme groei in gent de...

Documents