damga vergİsİnde; genel aÇiklama - dengeymm.com.tr · 5 damga vergisi asıl akit konusu iülem...

13
1 Sayı : 2017/224 – 4 Tarih : 05.09.2017 Ö Z E L B Ü L T E N DAMGA VERGİSİNDE; -GENEL AÇIKLAMA VE -UYGULAMALAR

Upload: others

Post on 27-Sep-2019

12 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: DAMGA VERGİSİNDE; GENEL AÇIKLAMA - dengeymm.com.tr · 5 Damga vergisi asıl akit konusu iülem üzerinden alınmaktadır. Ancak söz konusu taahhütler, ayrı bir kâğıtta düzenlenmesi

1

Sayı : 2017/224 – 4

Tarih : 05.09.2017

Ö Z E L B Ü L T E N

DAMGA VERGİSİNDE;

-GENEL AÇIKLAMA

VE

-UYGULAMALAR

Page 2: DAMGA VERGİSİNDE; GENEL AÇIKLAMA - dengeymm.com.tr · 5 Damga vergisi asıl akit konusu iülem üzerinden alınmaktadır. Ancak söz konusu taahhütler, ayrı bir kâğıtta düzenlenmesi

2

KONU:

Damga vergisi uygulaması, eskiye dayanan bir vergi türüdür. İşletmeler; işletme

ve yatırım kararlarını alırken iş ve işlemlerine esas olarak düzenledikleri kâğıtların,

Damga Vergisine tabi olup olmadıklarını da bilmek istemektedirler.

Bu nedenle damga vergisi konusunda genel anlamda müşterilerimizi

bilgilendirmek, yeni süreçler sırasında sözleşme hukuku çerçevesinde doğabilecek

damga vergisi ve muhtemel durumlarda karşılaşılabilecek vergisel işlemler

değerlendirilmiş ve bu çerçevede aşağıdaki açıklamalara yer verilmiştir.

1) Damga Vergisinde Genel Açıklamalar

Damga vergisinin amacı kâğıdı vergiye tabi tutmaktır. Damga vergisi günlük

hayatta kullanılan ve hukuki niteliğe sahip olan işlemlerin vergilendirilmesini sağlayan

işlem vergisidir. Bu işlemlerin vergilendirilmesi, işlemler için düzenlenen kâğıtların varlığını

zorunlu hale getirmektedir. Başka bir ifadeyle, hukuki niteliği olan işlemlerin kâğıda

dökülmesi, damga vergisine tabi tutulmasının birinci şartı olmaktadır.

Niteliği itibariyle damga vergisi işlemlerden değil, işlemlerle ilgili olarak

düzenlenen kâğıtlardan alınır. Bu anlamda, kâğıt gerek ticari ve medeni işlemlerde

kullanılan, gerekse resmi işlemlerde düzenlenen her nev’i belge demektir.

Tabiidir ki, bir kâğıdın damga vergisinin konusuna girmesi için, bir hususu ispat

veya belli edecek şekilde düzenlenmesi ve imzalanması yada imza yerine geçecek

bir işaret konulması gerekmektedir. kâğıdın imzalanmadığı takdirde sadece

düzenlenmiş olması vergilendirilmesi için yeterli değildir.

Kişiler arasında vergiye tabi bir işlem yapıldığı takdirde, bu işlem için kâğıt

düzenlenmezse vergileme yapılmaz. Vergileme bu işlem için kâğıt düzenlendikten

sonra söz konusu olacaktır.

Damga vergisinin mükellefleri, bu vergiye tabi kâğıtları, imza eden kişilerdir. Bu

kâğıtların, resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ilişkin olarak düzenlenmesi

durumunda, damga vergisinin bu kişiler tarafından ödenmesi gerekmektedir.

Damga vergisinin doğabilmesi için düzenlenmiş bir kâğıdın varlığı

gerekmektedir. Ancak vergi alacağının doğması için, kâğıda bağlanmış hukuki işlemin

hüküm ifade eder hale gelmiş olması gerekmektedir. Kâğıt üzerinde birden fazla imza

bulunması halinde vergi bir defa alınır. Başka bir ifadeyle imza adedine göre vergi

alınmamaktadır.

Sözleşmenin damga vergisinin ödenmemiş olması veya eksik ödenmesi, o

sözleşmenin geçerliliğini etkilemez. Sözleşmenin geçerli olması için yazılı olarak

düzenlenmesi, imzalanması ve hukuki hüküm ifade etmesi ispat için yeterlidir.

Sözleşmenin damga vergisinin ödenmemiş olması, o sözleşmenin ispat ve delil aracı

olarak kullanılmasına engel teşkil etmez. Hukuki yönden geçerliliğini ortadan kaldırmaz.

Page 3: DAMGA VERGİSİNDE; GENEL AÇIKLAMA - dengeymm.com.tr · 5 Damga vergisi asıl akit konusu iülem üzerinden alınmaktadır. Ancak söz konusu taahhütler, ayrı bir kâğıtta düzenlenmesi

3

Sözleşmenin damga vergisinin ödenmemesinin yaptırımı, verginin mükellefi veya

sorumlusu tarafından gecikme faizli ve cezalı ödenmesidir.

Damga vergisinde vergilendirme yapılabilmesi için, öncelikle kâğıdın fiziki

yapısının varlığı tespit edilmelidir. Ancak varlığı kayden sabit olduğu halde mükellef

tarafından ibraz edilmemiş olması durumunda Danıştay, kâğıdın vergisinin ödenmemiş

olduğunun ispatını idareye yüklememektedir. Mükellefin ibraz edip vergisinin

ödendiğini ispat etmesi gerektiği, aksi halde vergileme yapılacağı şeklinde karar

verilmiştir.

Damga vergisi nispi veya maktu olarak alınmaktadır. Nispi vergi, kâğıtların nev’i

ve mahiyetlerine göre, bu kâğıtlarda yazılı belli para üzerinden hesaplanmaktadır.

Maktu vergide ise kâğıtların mahiyetleri esas alınmaktadır.

Kâğıdın damga vergisinin konusuna girmesi, damga vergisine tabi tutulabilmesi

için, Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı olan kâğıtlardan olması gerekmektedir. (1) sayılı

tabloda sayılmayan kâğıtlar verginin konusuna girmemektedir. Dolayısıyla damga

vergisine tabi değildir. (2) sayılı tablo ise damga vergisinden istisna edilen kâğıtlara

ilişkindir.

Yukarıdaki açıklamalar neticesinde bir kâğıdın vergiye tabi olması için;

-Damga Vergisi Kanunu’na ekli (1) sayılı listede yer alması,

-Kâğıdın imzalanmış olması,

-Belli bir hususu tespit ve ispat etmesi,

şarttır.

Ayrıca, yurt dışında düzenlenen kâğıtlar;

-Türkiye’de resmi dairelere ibraz edilmesi,

-Üzerinde devir veya ciro işlemleri yürütülmesi,

-Herhangi bir suretle hükümlerinden faydalanılması,

halinde vergiye tabi olacaktır.

Nispi vergileme yani oran üzerinden alınan vergi, sözleşmenin bedeli üzerinden

alınır. Kâğıtların mahiyeti üzerinden maktu vergi alınır. Bu vergilendirme biçiminde oran

söz konusu değildir. Yasada vergi miktarı tutar olarak belirlenmiştir. Bu tutarlar her yıl

tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında arttırılır. Örneğin 2016 yılı kurumlar

vergisi beyannamesi üzerinden 68,60 TL damga vergisinin alınması maktu vergileme

işlemidir.

Page 4: DAMGA VERGİSİNDE; GENEL AÇIKLAMA - dengeymm.com.tr · 5 Damga vergisi asıl akit konusu iülem üzerinden alınmaktadır. Ancak söz konusu taahhütler, ayrı bir kâğıtta düzenlenmesi

4

2) Belli Bedel İçermeyen Sözleşmelerde Damga Vergisi

Damga Vergisi Kanunu’na ekli (1) sayılı tablonun “1/A” alt bendinde “belli

parayı ihtiva eden kâğıtlar”, “1/B” alt bendinde “belli parayı ihtiva etmeyen kâğıtlar”

şeklinde yer almaktadır.

Belli parayı ihtiva etmeyen kâğıtlar olarak sırasıyla; tahkimnameler, sulhnameler

ve turizm işletmeleri ile seyahat acentelerinin aralarında düzenledikleri kontenjan

sözleşmeleri sayılmıştır. Bu konuya ilişkin açıklamalara, 43 seri No’lu Damga Vergisi

Genel Tebliğinde yer verilmiştir.

Sözleşme taraflardan birinin yaptığı bir teklifin, karşı tarafça benimsenmesiyle

oluşur. Sözleşmede tarafların karşılıklı çıkarları söz konusudur. Sözleşme ek ve kabulleriyle

hüküm ifade etmektedir.

Konuya benzer, Ankara Vergi Dairesi Başkanlığının 04.12.2015 tarih ve 4452 sayılı

özelgesinde; “sözleşmede açık şekilde tutar içermese dahi, eklerinin içeriği itibariyle

belli bir bedel hesaplamaya imkan bulunduğundan nispi oranda damga vergisi

uygulanması gerekmektedir” denilmektedir.

Burada dikkat edilmesi gereken husus, sözleşme içeriği ve eklerinden bir tutar

hesaplaması yapma imkanı bulunup bulunmadığıdır. Sözleşmenin; ek ve içeriğinden

belli bir bedel hesaplanması yapma imkanı bulunması durumunda, nispi oranda

damga vergisinin uygulanması gerekmektedir.

Sözleşmede sadece miktar belirtilmesi vergilemeyi gerektirmez. Bedele

sözleşmede yazılı bir fiyattan ulaşılmalıdır. Harici bilgilerle miktarın bedele dönüşmesi

kâğıdın vergilendirilmesini gerektirmez.

3) Nüshalarda Damga Vergisi Uygulaması

Birden fazla nüsha olarak düzenlenen nispi(oransal) vergiye tabi kâğıtlarda

sadece tek nüsha damga vergisi alınmaktadır.

Maktu damga vergisine tabi kâğıtlarda ise her bir nüshadan ayrı ayrı aynı

miktarda vergi alınmaktadır.

4) Bir Kâğıtta Üçüncü Kişinin Akdinin Bulunması

Aynı kâğıtta asıl akit ve işlem yanında birden fazla adi kefil ve garantör

bulunması durumunda, asıl akit yanında bir kefalet ve bir garantör taahhüdü için

damga vergisi hesaplanması gerekir.

5) Bir Kâğıtta Birden Fazla Akit ve İşlem Bulunması

Asıl akit ve işlemle birlikte aynı kâğıtta yer verilen pey akçesi, cayma tazminatı,

ücret tevkifi, cezai şart gibi bir sözleşmenin yaptırımı olarak belirlenen taahhütlerden

damga vergisi alınmamaktadır.

Page 5: DAMGA VERGİSİNDE; GENEL AÇIKLAMA - dengeymm.com.tr · 5 Damga vergisi asıl akit konusu iülem üzerinden alınmaktadır. Ancak söz konusu taahhütler, ayrı bir kâğıtta düzenlenmesi

5

Damga vergisi asıl akit konusu işlem üzerinden alınmaktadır. Ancak söz konusu

taahhütler, ayrı bir kâğıtta düzenlenmesi ve başlı başına bir sözleşmeye konu olması

durumunda damga vergisine konu teşkil etmektedir.

6) Azami Tutardan Vergi Alınması Uygulaması

Azami tutardan vergi alınan sözleşmelere ilişkin olarak, sözleşmenin diğer

hükümlerinde değişiklik olmaksızın sadece bedelin artırılmasına dair yeni bir kâğıt

düzenlenmesi halinde, değişikliğe ilişkin bu kâğıt için artan bedel nedeniyle tekrar

damga vergisi alınmamaktadır.

Sözleşmelerin bedeli dışında ilave iş ve miktar gibi unsurlarının da değiştirilmesi

halinde, değişikliğe ilişkin artan tutardan ayrıca damga vergisi alınmaktadır.

ÖRNEK: (Y)A.Ş ile (P) İnşaat A.Ş. arasında kampüs binalarının yapımına ilişkin sözleşme

imzalanmış ve azami tutardan damga vergisi ödenmiştir. Daha sonra, ilave bir iş artışı

olmaksızın birim maliyetlerdeki artış nedeniyle, sözleşme bedelinde meydana gelen

artışa ilişkin olarak ek bir sözleşme düzenlenmiştir.

Ana sözleşmenin azami tutardan vergilendirildiği dikkate alındığında, söz konusu

sözleşme bedeli artışına ilişkin düzenlenen ek sözleşmeden damga vergisi

hesaplanmaz.

Diğer taraftan her bir kâğıt için hesaplanacak nispi vergi tutarı, (1) sayılı tabloda

yer alan sınırlamalar saklı kalmak üzere 1.865.946,80 TL’yi(2017 yılı için) aşamaz.

7) Damga Vergisinin Beyanı ve Ödenmesi

Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliğinde(43 No’lu) sürekli damga vergisi

mükellefiyeti tesis ettirmek zorunda olan kurum ve kuruluşlar sayılmıştır. Bu kapsamda

Anonim Şirketlerin sürekli damga vergisi mükellefiyeti bulunmak zorundadır.

Ancak kanuni süresi içerisinde beyan edilmeyi gerektiren damga vergisi

bulunmaması halinde, damga vergisi beyannamesi verilmesi veya durumun yazı ile

bildirilmesine gerek bulunmamaktadır.

Anonim şirketler tarafından bir ay içinde düzenlenen kâğıtların vergisinin, ertesi

ayın yirmiüçüncü günü akşamına kadar vergi dairesine bildirilmesi zorunludur.

Yirmialtıncı günü akşamına kadar da ödeme yapılmak durumundadır.

8) Elektronik Ortamda Damga Vergisi Beyannamesinin Verilmemesi

Durumu

Mükelleflerin elektronik ortamda göndermek zorunda oldukları beyannamelerini

kanuni süreler içerisinde göndermemeleri halinde, VUK mük.355. maddede belirtilen

özel usulsüzlük cezası kesilir.

Buna göre;

-Kesilmesi gereken özel usulsüzlük cezası, beyannamenin kanuni süresinin

sonundan başlayarak elektronik ortamda 30 gün içinde verilmesi halinde 1/10

oranında, (1.400x1/10=) 140 TL

Page 6: DAMGA VERGİSİNDE; GENEL AÇIKLAMA - dengeymm.com.tr · 5 Damga vergisi asıl akit konusu iülem üzerinden alınmaktadır. Ancak söz konusu taahhütler, ayrı bir kâğıtta düzenlenmesi

6

-Bu sürenin dolmasını takip eden 30 gün içinde verilmesi halinde ise 1/5 oranında

uygulanır. (1.400x1/5=) 280 TL

-Sürelerin dolmasından sonra verilmesi halinde 1.400 TL

özel usulsüzlük cezası kesilir.

-E-Beyannamelerin düzeltilmesinde ceza kesilmez.

Cezalar için uzlaşma talebinde bulunulamaz. Vergi incelemesi ve takdir

komisyonu kararlarına dayanılarak yapılan vergi tarh işlemleri için uzlaşma talebinde

bulunulabilir.

Bu işlem verginin idarece tarh olunması işlemidir. Bu şekilde tarh olunan damga

vergisi ile cezalara, vergi dairesince vergi/ceza ihbarnamesi düzenlenir. İhbarnamenin

tebliğ tarihini takip eden günden itibaren 30 gün içinde dava açılabilir. Vergi/ceza

ihbarnameleri için yapılacak işlemler ve kullanılabilecek yasal haklar 18.08.2017 tarih

ve 2017/43 sayılı Özet Bültenimizde yer almaktadır.

Vergi Usul Kanunu’nun 376’ncı maddesinde yer alan indirim hakkından

yararlanılabilir.

Buna göre;

-Vergi ziyaı cezasında birinci defada yarısı, müteakiben kesilenlerde üçte biri,

-Usulsüzlük veya özel usulsüzlük cezalarının üçte biri,

talep edilmesi halinde indirilir.

Ayrıca sözleşmeye ait beyannamenin verilmesi gerektiği dönemden, ödeme

tarihine kadar aylık1,40 oranında gecikme zammı aranır.

9) Yurt Dışında Düzenlenen Sözleşmelerde Damga Vergisi

Yurt dışında düzenlenen kâğıtların Türkiye’de damga vergisine tabi tutulabilmesi

için, öncelikle Türkiye’ye getirilmiş olması gerekir. Kâğıdın Türkiye’ye getirilmiş olması ön

koşul olmakla birlikte vergileme için yeterli değildir.

Damga vergisinin hesaplanabilmesi için kâğıdın;

-Ya Türkiye’de resmi dairelere ibraz edilmesi,

-Ya üzerine devir ve ciro işlemleri yürütülmesi,

-Ya da herhangi bir suretle hükümlerinden Türkiye’de faydalanılması,

gerekmektedir.

Page 7: DAMGA VERGİSİNDE; GENEL AÇIKLAMA - dengeymm.com.tr · 5 Damga vergisi asıl akit konusu iülem üzerinden alınmaktadır. Ancak söz konusu taahhütler, ayrı bir kâğıtta düzenlenmesi

7

Bu koşullardan herhangi birinin gerçekleşmesi halinde kâğıt, adeta Türkiye’de

düzenlenen kâğıt niteliğine bürüneceğinden, üzerinden damga vergisi hesaplaması

yapılması gerekmektedir.

Damga Vergisi Kanunu’na göre Türkiye’de düzenlenmeyen bir kâğıdın,

Türkiye’de damga vergisine tabi tutulabilmesi için, Türkiye’de kâğıdın hükmünden her

ne suretle olursa olsun faydalanılması yeterli olmaktadır.

Vergileme açısından kâğıdın nerede ve ne zaman düzenlendiğinin ya da söz

konusu kâğıdın nerede olduğunun bir önemi bulunmamaktadır.

Hükmünden Türkiye’de yararlanılması kavramıyla ilgili, çeşitli yargı kararları

mevcuttur. En son Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurul kararında aynen;

“Damga vergisinin konusunu oluşturan her kâğıt, taraflara haklar yaratan ya da

borç ve yükümlülükler getiren, böylelikle akit tarafların hukuki durumunu belli eden

veya ispat imkanı sağlayan belgedir. Kâğıdın hükmünden yararlanma da, onun

herhangi bir hukuki, ticari ya da benzer bir amaca bağlı olarak kullanılması sözleşmeyle

öngörülen hak ve yükümlülüklere işlerlik kazandırılması olarak tanımlanabilir. Yurt

dışında düzenlenen kâğıda Türkiye’de işlerlik kazandırılması sonucu vergiyi doğuran

olay gerçekleşmiş olmaktadır.” denilmektedir.(21.11.2008 tarih ve Karar No:734 Esas

No:2007/403)

Damga Vergisi Kanunu uygulamasında hüküm sözcüğü, bir kâğıt üzerinde yer

alan, yetkili merciler tarafından doğruluğu, kesinliği ve yasallığı onaylanmış bilgiyi ifade

etmektedir. Bu bilginin bir kâğıdın üzerinde yer alması, söz konusu kâğıdın

düzenlenmesindeki amaca uygun olarak bazı haklar ileri sürülmesine, işlemler

yaptırılmasına imkan sağlamaktadır.

Yurt dışında düzenlenen kâğıtlar resmi dairelere ibraz edilmediği veya üzerine

devir veya ciro işlemleri yürütülmediği halde dahi, eğer Türkiye’de bu kâğıtların

herhangi bir suretle hükümlerinden yararlanılırsa damga vergisine tabi olmaktadır.

Bir kâğıdın hükmünden faydalanılması demek;

-O kâğıtla bir hakkın tayin ve ispatı,

-Bir işlem yaptırılması,

-Bir malın elde edilmesi,

-Bir meblağın ödenmesi,

-Lehine kredi açılması,

-Muhasebe kaydı altına alınarak mali tablo hesaplarında gösterilmesi,

gibi durumlar olarak nitelendirilebilir.

Page 8: DAMGA VERGİSİNDE; GENEL AÇIKLAMA - dengeymm.com.tr · 5 Damga vergisi asıl akit konusu iülem üzerinden alınmaktadır. Ancak söz konusu taahhütler, ayrı bir kâğıtta düzenlenmesi

8

10) Sözleşmenin Taraf Değişikliğinde Damga Vergisi

Damga vergisi ödendikten sonra sözleşmenin;

-miktarında,

-taraflarında,

-süresinde,

değişiklikler olabilmektedir.

Belli parayı ihtiva eden mukavelenamelerin değiştirilmesi halinde, artan miktar

aynı nispette vergiye tabidir. Bunların devri halinde aslından alınan verginin ¼’ü alınır.

Mukavelenamelerin müddetinin uzatılması halinde aynı miktar veya nispette vergi

alınmaktadır.(D.V.K md:14)

Dolayısıyla sözleşmenin miktarında veya süresinde gerçekleşen değişiklikler

sonucu artan miktar, aynı oranda veya miktarda verginin doğmasına neden

olmaktadır. Sözleşmenin taraflarında yaşanan değişikliklerde ise daha önceden alınmış

olan damga vergisi tutarının 1/4’ü oranında damga vergisinin doğmasına neden

olmaktadır.

a) Hisse devir sözleşmeleri yönünden

Anonim ve Limited şirketlere ait ortaklık payı devirlerine ilişkin olarak düzenlenen

kâğıtlar damga vergisinden istisnadır.(6728 S.K md:29)

Anonim ve limited şirket ortaklık pay devrine yönelik işlemler Harçlar

Kanunundaki harçlardan da istisnadır.(6728 S.K md:33)

b) Birleşme(devir) sözleşmeleri yönünden

Kurumlar Vergisi Kanununda yer alan birleşme, devir ve bölünmeler nedeniyle

düzenlenen kâğıtlarda farklı bir durum bulunmaktadır. Bu çerçevede düzenlenen

kâğıtlar Damga Vergisi Kanunu’na ekli (2) sayılı tablonun IV/17 fıkrasında yer alan

hüküm gereğince damga vergisinden istisna edilmiştir.

c) Şirketlerin tür değiştirmeleri yönünden

Tür değiştiren şirketlerin taraf oldukları sözleşmeler, belli parayı ihtiva etmeyen

sözleşmelerdir. Şirketlerin taraf oldukları bu türden sözleşmelerden, damga vergisi

aranılmamaktadır.

d) Yabancı para üzerinden düzenlenen sözleşmelerde taraf değişikliği

Yabancı para üzerinden düzenlenen sözleşmelere ilişkin ödenmesi gereken

damga vergisi, sözleşmenin düzenlendiği tarihte geçerli olan T.C. Merkez Bankasınca

tespit ve ilan olunan cari döviz kuru üzerinden hesaplanmaktadır.

Page 9: DAMGA VERGİSİNDE; GENEL AÇIKLAMA - dengeymm.com.tr · 5 Damga vergisi asıl akit konusu iülem üzerinden alınmaktadır. Ancak söz konusu taahhütler, ayrı bir kâğıtta düzenlenmesi

9

Yabancı para cinsinden düzenlenip devredilen sözleşmelere ait damga vergisi,

düzenlenmesi sırasında geçerli kurdan hareketle ödenmiş bulunan verginin ¼’ü

tutarında olmaktadır.

11) Sipariş Mektubu, Sipariş Formu ile Proforma Faturalarda Damga Vergisi

Uygulamada firmalar sipariş mektubu veya sipariş formu adı altında

düzenledikleri belgeleri imzalayıp, kaşeledikten sonra satıcı ya da alıcılara

göndermektedirler. Amaç satın alınacak veya satılacak malları talep etmek ya da

teklifte bulunmaktır.

Proforma faturalar ise daha çok ihracat safhasında karşımıza çıkmaktadır.

İçeriğinde ürün cinsi, adedi, tahmini fiyatı, satış koşulları vs. bulunan fiyat teklifi

niteliğinde, ön bilgi amaçlı faturalardır.

a) Sipariş mektubu ve sipariş formu

Sipariş mektubu; satın alma yolu ile alıcı tarafından, emtia imalatçısına belli vasıf

ve niteliklerde mal imal etmesi veya satması için yazılan mektuptur. Sipariş formu ise

özellikle elektronik ticarette yaygın olarak kullanılan ve kullanıcısı tarafından internet

ortamında ürün alınırken kişisel bilgilerin girilerek doldurulduğu form olarak

tanımlanabilir.

Günümüz ticari hayatında sipariş mektupları ve sipariş formları, aslında satım

veya alım öncesinde ilgilisine yapılan öneri mahiyetindeki ticari mektuplardır. Bu türden

sipariş formu veya sipariş mektupları damga vergisine tabi değildir.

Diğer taraftan sipariş mektupları ve sipariş formları, sözleşme özelliğine kavuştuğu

veya akit haline dönüştüğünde damga vergisinin aranılması gerekir. Keza bu sipariş

mektupları veya sipariş formlarına dayanılarak, ayrı bir sözleşme düzenlenmesinde de

damga vergisinin hesaplanması gerekmektedir.

b) Proforma fatura

Proforma fatura için kanunlarımızda yasal bir tanımlama yapılmamıştır. Proforma

fatura; bir malın kesin satışından önce, fiyat ve vasfını göstermek üzere, satıcı veya

imalatçı işletme tarafından malı satın almak isteyen firmaya verilen bir belge olarak

nitelendirilebilir.

Proforma fatura bir nev’i teklif mektubu, teklifname niteliği taşımaktadır. Zira

Damga Vergisi Genel Tebliğlerinde(17 ve 43 no’lu) proforma faturaların teklifname

mahiyetinde olduğu açıkça belirtilmiştir. Proforma faturalar ve bunların resmi dairelere

ibraz edilecek özet, suret ve tercümeleri de damga vergisine tabi tutulmamaktadır.

Proforma fatura; satışa konu olacak malın nihai satış işleminden önce, satıcının

alıcıya yapmış olduğu teklifi içeren fatura durumundadır. Satıcı ne miktardaki malı ne

kadar ücret karşılığında satmak istediğini normal satış gerçekleşiyormuş gibi bu

faturaya işlemekte ve göndermektedir.

Page 10: DAMGA VERGİSİNDE; GENEL AÇIKLAMA - dengeymm.com.tr · 5 Damga vergisi asıl akit konusu iülem üzerinden alınmaktadır. Ancak söz konusu taahhütler, ayrı bir kâğıtta düzenlenmesi

10

Ancak proforma faturada belirtilen rakamlar alıcı tarafından kabul edildiği

takdirde, proforma faturadaki bilgiler dikkate alınarak V.U.K’da belirtilen fatura

düzenlenebilecektir.

12) İnternet Ortamında Düzenlenen Mesafeli Satış Sözleşmelerinde Damga

Vergisi

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a göre mesafeli sözleşmeler; yazılı, görsel,

telefon ve elektronik ortamda veya diğer iletişim araçları kullanılarak ve malın veya

hizmetin tüketiciye anında veya sonradan teslimi veya ifası kararlaştırılan

sözleşmelerdir.

Mesafeli satış sözleşmesi ön bilgilendirme formunda bulunan bilgilerin yanı sıra

ilave bilgileri de içeren, geniş kapsamlı sözleşmedir. Bu sözleşmeler e-ticaret sitesinin

ihtiyaçlarına göre özelleştirilebilir. Özelliği itibariyle detaylı iletişim bilgileri, satışa konu

mal ve hizmet ile ilgili detaylar, iade ve caymaya ilişkin bilgilerde yer almaktadır.

Mesafeli satış sözleşmeleri hakkında yönetmelik düzenlenmiştir. Bu sözleşmenin

onaylanmış halinin satıcı tarafından 3 yıl süre ile saklanması zorunlu hale getirilmiştir.

(06.03.2011 tarih ve 27886 sayılı R.G)

Elektronik ortamda düzenlenen mesafeli satış sözleşmelerinde, taraflarca

“Elektronik İmza Kanununda” tanımlanan elektronik imza ile imzalanan ve belli parayı

içerenler damga vergisine tabidir.

Bunun yanı sıra aynı sözleşmelerin anılan Kanunla tanımlanan elektronik imza ile

imzalanmamış olanları ile bu imza ile imzalanmış olmamakla birlikte belli parayı

içermeyenler damga vergisine tabi değildir.(İstanbul Vergi Dai. Bşk. 23.05.2013 tarih ve

97895701-002.01-765 sayılı özelge)

13) Garanti Belgesinde Damga Vergisi

Garanti belgesi kanunen tüketiciye verilmesi zorunlu belgelerdendir. Esas

itibariyle mevzuatta çerçevesi çizilen garanti yükümlülüğünün beyan olunmasıdır.

a) İdarenin görüşü

İdare sözleşme konusu ürünlerin tesliminden önce düzenlenmesi istenen garanti

belgesini, taahhütname olarak nitelendirmektedir. Harçlar Kanunu gereğince de

taahhüt içeren garanti belgesinin bedel içermesinin zorunlu olduğu, bu nedenle bedel

ihtiva eden taahhütnamenin de nispi damga vergisine(1 sayılı tablonun I/A-1fıkrası)

tabi olması gerektiğini ifade etmektedir.

b) Danıştay’ın görüşü

Danıştay Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun uyarınca; garanti belgesinin

zaten düzenlenmesinin ve tüketiciye verilmesinin zorunlu olduğunu, taahhütname

niteliği taşımadığını, sadece anılan Kanunla sınırları çizilen ve garanti yükümlülüğünü

Page 11: DAMGA VERGİSİNDE; GENEL AÇIKLAMA - dengeymm.com.tr · 5 Damga vergisi asıl akit konusu iülem üzerinden alınmaktadır. Ancak söz konusu taahhütler, ayrı bir kâğıtta düzenlenmesi

11

gösteren belge olduğunu belirterek damga vergisine tabi tutulmaması görüşündedir.

(Danıştay 7.Dairesi E:2009/3269, K:2012/856 sayılı kararı)

14) İş Sözleşmelerinde Damga Vergisi

İş Kanunu(4857 sayılı Kanun) gereği; iş sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı olarak

iş görmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan

sözleşmedir. İş sözleşmesi, Kanunda aksi belirtilmedikçe, özel bir şekle tâbi değildir.

Süresi bir yıl ve daha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması zorunludur. Bu

belgeler Damga Vergisi ve her çeşit resim ve harçtan muaftır.

15) Damga Vergisinden İstisna Edilen Bazı Kâğıtlar

Damga Vergisi Kanunu’na ekli (2) sayılı tablo, istisna edilen kâğıtları

belirlemektedir. Tablo aşağıdaki şekilde beş bölüme ayrılmıştır.

I-Resmi işlerle ilgili kâğıtlar,

II-Öğrenciler ve askerlerle ilgili kâğıtlar,

III-İşçiler, çiftçiler ve göçmenlerle ilgili kâğıtlar,

IV-Ticari ve medeni işlemlerle ilgili kâğıtlar,

V-Kurumlar ile ilgili kâğıtlar,

Özelliği itibariyle damga vergisinden istisna olunan bazı kâğıtlar aşağıya

çıkarılmıştır.

-Öğrenciler ve velileri tarafından okul idarelerine verilen beyannameler ile okul

idareleriyle öğrenciler veya velileri arasında düzenlenen kâğıtlar,(09.08.2016 tarihi

itibariyle)

-Hisse senetleri ve her türlü tahvillerin temettü ve faiz kuponları,

-Sigorta, reasürans ve koasürans sözleşmeleri, bireysel emeklilik, gruba bağlı

bireysel emeklilik, işveren grup emeklilik sözleşmeleri, diğer kâğıtlarda yer alan sigorta

yaptırma taahhütleri ile sigorta primleri ve bireysel emeklilik katkı paylarının

ödenmesine ilişkin kâğıtlar ve sigortanın tecdit ve temdidi ile temin olunan meblağın

tezyidi halinde verilen beyanname ve avönanlar,

-Müstahsil makbuzunun tüccar veya alıcı çiftçi tarafından müstahsile verilen

nüshası,

-Gider pusulasının tüccar, serbest meslek erbabı ve çiftçiler tarafından işi

yapana veya malı satana verilen nüshası,

Page 12: DAMGA VERGİSİNDE; GENEL AÇIKLAMA - dengeymm.com.tr · 5 Damga vergisi asıl akit konusu iülem üzerinden alınmaktadır. Ancak söz konusu taahhütler, ayrı bir kâğıtta düzenlenmesi

12

-Anonim, eshamlı komandit ve limited şirketler ile yatırım fonlarının kuruluşlarına,

pay devirlerine, sermaye artırımlarına ve süre uzatımlarına ilişkin olarak düzenlenen

kâğıtlar, (09.08.2016 tarihi itibariyle değişiklik yapılmıştır.)

-Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre yapılan birleşme, devir ve bölünmeler

nedeniyle düzenlenen kâğıtlar,

-Bankalar veya aracı kurumların taraf olduğu ya da bunlar aracılığıyla yapılan,

belirli bir vadede önceden belirlenen fiyat, miktar ve nitelikte, ekonomik veya finansal

göstergeye dayalı olarak düzenlenenler de dahil olmak üzere, para veya sermaye

piyasası aracını, malı, kıymetli madeni ve dövizi alma, satma, değiştirme hak ve/veya

yükümlülüğünü veren vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri ile bu sözleşmelere ilişkin

düzenlenen diğer kâğıtlar, (09.08.2016 tarihi itibariyle değişiklik yapılmıştır.)

-Faktoring şirketlerinin müşterileriyle yaptıkları faktoring sözleşmeleri ile bu

sözleşmelere ilişkin olarak düzenlenen diğer kâğıtlar,

-Gayrimenkul yatırım ortaklıklarının ve gayrimenkul yatırım fonlarının, münhasıran

gayrimenkul porföylerine ilişkin alım satım sözleşmeleri ile gayrimenkul satış vaadi

sözleşmeleri, (09.08.2016 tarihi itibariyle değişiklik yapılmıştır.)

-Bankalar, yurt dışı kredi kuruluşları ve uluslararası kurumlarca kullandırılacak

kredilere, bunların teminatlarına, geri ödemelerine, devrine ve krediden doğan

alacakların temlikine ilişkin kâğıtlar ile bu kâğıtlar üzerine konulacak şerhler,(kredilerin

kullanımları hariç) (09.08.2016 tarihi itibariyle değişiklik yapılmıştır.)

-Kredi kartı üyelik sözleşmeleri,

-Finansman şirketlerince kullandırılacak kredilere, bunların devrine, teminatlarına

ve geri ödenmelerine ilişkin kâğıtlar ile bu kâğıtlar üzerine konulacak şerhler,(kredilerin

kullanımları hariç)

-Gerçek kişilerce mesken olarak kullanılmak üzere kiralanan ve iktisadi

işletmelere dahil olmayan taşınmazlara ilişkin kira mukavelenameleri ile bu

mukavelenameler üzerine konulacak kefalet şerhleri ve teminatlar, (işyerleri ile

işletmeye dahil olan taşınmazlar ”konut, işyeri ve diğerleri” için düzenlenen

sözleşmelerde damga vergisi aranılacaktır.) (09.08.2016 tarihi itibariyle değişiklik

yapılmıştır.)

-Ekici ve alıcı arasında düzenlenen tütün alım satımı mukavelenameleri ile Tarım

Kanunu çerçevesinde, üretici ve alıcı arasında düzenlenen tarımsal üretim sözleşmeleri

ve bunlara ilişkin rehin senetleri,

-Kira sertifikası ihracına dayanak teşkil eden her türlü varlık ve hakların devri,

alımı, satımı, kiralanması, vekaleten yönetimi, kira sertifikası ihracı amacıyla bir ortak

girişime ortak olunması, iş sahibi sıfatıyla bir eser veya işin yaptırılması ve bu iş veya

eserin kiralanması veya satılması nedeniyle düzenlenen kâğıtlar ile kira sertifikaları ve

kira sertifikası ödemelerine ilişkin her türlü garanti ve teminatlar için düzenlenen kâğıtlar,

(09.08.2016 tarihi itibariyle değişiklik yapılmıştır.)

Page 13: DAMGA VERGİSİNDE; GENEL AÇIKLAMA - dengeymm.com.tr · 5 Damga vergisi asıl akit konusu iülem üzerinden alınmaktadır. Ancak söz konusu taahhütler, ayrı bir kâğıtta düzenlenmesi

13

-Organize sanayi bölgeleri, serbest bölgeler, endüstri bölgeleri, teknoloji

geliştirme bölgeleri ve sanayi sitelerinde bulunan arsaların tahsisine yönelik olarak

düzenlenen sözleşmeler ve taahhütnameler, (01.07.2017 tarihi itibariyle Kanuna

eklenmiştir.)

Saygılarımızla,

Hasan Zeki Süzen (YMM) – Ekrem Kayı (YMM)