corridor danube, morava, vardar, aegean see initiative · razvoj ideje o plovnom putu istorijski...

Corridor Danube, Morava, Vardar, Aegean See Initiative

– mr Dragan Dunčić, Acting Director, Republic Agency for Spatial Planning

RAZVOJ IDEJE O PLOVNOM PUTU ISTORIJSKI PREGLED

• Unutrašnja plovidba, jedna od najstarijih ljudskih delatnosti, ujedno i najstariji vid transporta, procenjuje se da je počela od pre 25 do 30 hiljada godina uključujući Moravu i druge reke na Balkanskom poluostrvu.

• Još 1841. godine pokrenuto je pitanje plovidbe na Moravi, kada su četiri poštanske lađe prošle do Ćuprije i kada je predloženo da se “Morava premeri i mogućnost plovidbe na istoj izuči” – sto je objavljeno u “Serbskim novinama”

• Za vreme druge vlade kneza Miloša osnovano je “Francusko – Srpsko društvo za plovidbu” u periodu 1844.-1864. godina za organizaciju plovidbe na Dunavu, Savi i Moravi.

• Srbija je pokušala da Moravu osposobi za plovidbu 1867. godine, kada je izvršeno detaljnije ispitivanje Morave u cilju provere njene sposobnosti za plovidbu.

• Zatim je izgrađen poseban mali parobrod “MORAVA” za specijalna ispitivanja i merenja na Velikoj Moravi od ušća u Dunav do Ćuprije. Ekspediciju je predvodio Anta Aleksić, inženjerski oficir, 1869. godine.

RAZVOJ IDEJE O PLOVNOM PUTU PREGLED DOKUMENTACIJE

1. Aleksić, A., Morava, njeno sadašnje stanje i mogućnost plovidbe, Glasnik Srpskog učenog društva, Beograd, 1879. 2. Stamenković, N., Projekat plovnog puta Dunav – Solun, Američka Inženjerska Kompanija, Beograd, 1909. 3. Projektantski zavod rečnog saobraćaju, Idejno rešenje plovnog puta Dunav – Solun, Beograd, 1961. 4. Zavod za vodostopanstvo SR Makedonije, Vodoprivredno rešenje sliva Vardara, Skopje, 1961. 5. Projektantski zavod “Ivan Milutinović”, Studija plovidbe na Velikoj, Južnoj i Zapadnoj Moravi, Beograd, 1964. 6. Institut za vodoprivredu “Jaroslav Černi”, Studija i problemi saobraćaju u vezi sa uređivanjem sliva Morave,

Beograd, 1964. 7. Združeno opšte vodoprivredno preduzeće “Morava”, Vodoprivredna osnova vodenog područja sliva Morave,

Beograd, 1971. 8. Projektantski zavod “Ivan Milutinović, Plovni put Morava – Vardar – Aksios, “Dopuna idejnog rešenja”, Beograd,

1973. 9. Izveštaj eksperata Ujedinjenih Nacija, Plovni put Morava – Vardar – Aksios, Beograd, 1973. 10. Energoprojekt-hidroinženjering, Velika Morava: Vodoprivredni, hidroenergetski i plovni sistem, Beograd, 1993. 11. Veličković, A., Mitrović, S., Stamenković, N., Dedić, M., Janković, Lj., Skriljik, A., Vodeni most Beograd – Solun,

Plovni put Morava – Vardar, Nova demokratija, Beograd, 1995.

RAZVOJ IDEJE O PLOVNOM PUTU PREGLED DOKUMENTACIJE

• Prostorni planovi: 12. PPPPN sistema produktovoda kroz Srbiju (Sombor-Novi Sad-Pančevo-Beograd-Smederevo-Jagodina-Niš) 13. PPPPN transnacionalnog gasovoda “Južni tok” 14. PPPPN međunarodnog plovnog puta E-80- Dunav (Panevropski koridor VII), pripremljen nacrt Prostornog plana za javni uvid 15. RPP Šumadijskog, Pomoravskog, Raškog i Rasinskog upravnog okruka (2013) u čiji sastav ulaze 24 lokalne samouprave, od kojih

su sledeće u slivu Velike Morave: Svilajnac, Lapovo, Batočina, Jagodina, Ćuprija, Paraćin, Varvarin, Ćićevac 16. PPPPN prirodnog dobra Beljanica-Kučaj (2012)- obuhvata područje opštine Paraćin 17. Prostorni planovi opština: Velika Plana (1986), Svilajnac (1982, 1997, 2009), Lapovo (2009), Batočina (Program za plan 2008),

Jagodina (2013), Paraćin (2006) 18. Generalni urbanistički planovi: Velika Plana (1990), Svilajnac (1980, izmena 1989, izmena 1991, GUP 1998, dopuna 2006),

Lapovo (1975, 1997), Lapovo-Batočina (1982), Batočina (1983, 1998), Jagodina (1999), Paraćin (2003)

• Planovi generalne i detaljne regulacije: 19. Velika Plana- Plan generalne regulacije “Centar” Velika Plana (1999) 20. Lapovo- Plan generalne regulacije naselja Lapovo (izrada u toku), Plan detaljne regulacije “Centar” Lapovo (2008), Plan detaljne

regulacije Tir-baza u Lapovu (2008), Izveštaj o strateškoj proceni uticaja plana detaljne regulacije komunalno-sanitarne deponije “Vrbak” u Lapovu na životnu sredinu (2007)

21. Batočina-Glavni projekat veze ul. Đure Đakovića sa autoputem Kragujevac-Batočina, sa projektom kišnog kanala (1993), DUP “Centar” u Batočini (1994)

22. Jagodina- Regulacioni plan centra Jagodine (2001) 23. Paraćin- Plan detaljne regulacije Radne zone “Zmič” u Paraćinu (2005)

RAZVOJ IDEJE O PLOVNOM PUTU PRAVNI OKVIR U REPUBLICI SRBIJI

• Evropski sporazum o glavnim unutrašnjim plovnim putevima od međunarodnog značaja (AGN) OUN- Evropska ekonomska komisija- Komitet za unutrašnji saobraćaj, Ženeva, 1996.

• Zakon o planiranju i izgradnji („Službeni glasnik RS“, br. 72/09, 81/09- ispravka, 64/10- US, 24/11 i 121/12) • Zakon o prostornom planu Republike Srbije od 2010. do 2020. godine („Službeni glasnik RS“, broj 88/10) • Zakon o vodama („Službeni glasnik RS“, br. 30/10 i 93/12) • Vodoprivredna osnova Srbije („Službeni glasnik RS“, broj 11/02) • Zakon o plovidbi i lukama na unutrašnjim vodama („Službeni glasnik RS“, br. 73/10, 121/12) • Zakon o energetici („Službeni glasnik RS“, broj 57/11); • Zakon o zaštiti životne sredine („Službeni glasnik RS“, br. 66/91, 135/04, 36/09, 36/09 – др. закон, 72/09 –

dr. zakon, 43/11 - US); • Zakon o zaštiti prirode („Službeni glasnik RS“, br. 36/09, 88/10 i 91/10 - ispravka); • Zakon o zaštiti spomenika kulture(„Službeni glasnik RS“, broj 71/94); • Zakon o poljoprivrednom zemljištu(„Službeni glasnik RS“, бр. 62/06, 65/08 – dr. zak. 41/09); • Zakon o šumama („Službeni glasnik RS“, broj 30/10); • Zakon o vodama(„Službeni glasnik RS“, broj 30/10); • Podzakonski akti i drugi propisi.

AGN sporazum • Određena mreža unutrašnjih plovnih

puteva (sa tehničkim i eksploatacionim karakteristikama)

• Definisani prilozi (nazivi i spisak) • Određeni:

– Depozitari – Potpisivanje – Ratifikacija – Usvajanje ili potvrđivanje, pristupanje,

stupanje na snagu – Ograničenja u primeni sporazuma – Regulisanje sporazuma – Ograničenja – Unošenje izmena u sporazum – Unošenje izmena u priloge, – Raskid sporazuma – Prestanak važenja, – Obaveštenja i saopštenja depozitara – Autentičnost tekstova.

AGN споразум

•DUNAVSKI – reka Dunav sa

pritokama •SEVERNO-ZAPADNI –

reke Rajna, Majna, Lab, Odra i Visla

•JUGO-ZAPADNI – reke Rona, Sena,

Marnа •ISTOČNI – reke Volga,

Dnjepar i Don

Mreža unutrašnjih plovnih puteva u Srbiji

• Reka Dunav prema AGN sporazumu plovni put Е-80

• Sava • Drina • Morava (Velika, Zapadna, Južna,

deo Nišave) • Tisa • Tamiš • Orijentaciona dužina koridora

1668 km, površina 9857 km2

• Delovi teritorija 14 gradova i 43 opštine koje izlaze na Savu, Drunu, Moravu

Е – 80 DUNAV

DOSADAŠNJE AKTIVNOSTI RS NA REALIZACIJI PROJEKTA KANAL „MORAVA“

• Prof. dr Milan Bačević, ministar prirodnih resursa, rudarstva i prostornog planiranja, je, na osnovu ovlašćenja Vlade Republike Srbije, u ime Republike Srbije koju zastupa Vlada, u okviru zvanične posete Narodnoj Republici Kini, dana 26. januara 2013. godine u Pekingu, potpisao Protokol o razumevanju za izradu studije opravdanosti izgradnje plovnog kanala na reci Moravi kroz Republiku Srbiju, sa kineskom državnom kompanijom „Čajna Džezuba Korporejšn“ (China Gezhouba Corporation);

• Na osnovu inicijative Ministarstva prirodnih resursa, rudarstva i prostornog planiranja, Republička agencija za prostorno planiranje je u skladu sa svojim nadležnostima, započela aktivnosti na pripremi, koordinaciji i praćenju izrade Prostornog plana područja posebne namene za hidrosistem Kanal „Dunav-Morava“;

• U Republičkoj agenciji za prostorno planiranje obavljeni su pripremni sastanci sa predstavnicima svih relevantnih izvođačkih i projektantskih institucija u oblasti hidrotehnike, javnim preduzećima koja su zadužena za upravljanje magistralnim infrastrukturnim sistemima u Republici Srbiji, kao i predstavnicima relevantnih institucija koje izrađuju plansku dokumentaciju u Republici Srbiji, i svi učesnici u izrazili spremnost da se aktivno uključe u predmetni projekat;

• Republička agencija za prostorno planiranje je obavila preliminarnu analizu važećih zakona, podzakonskih akata i drugih propisa od značaja za realizaciju predmetnog projekta;

• Sačinjen je spisak relevantne dokumentacije koja tretira problematiku projekta Kanal „Morava“ ; • Republički geodetski zavod je na zahtev Republičke agencije za prostorno planiranje započeo pripremu

odgovarajućih katastarskih podloga i ortofoto snimaka za predmetno područje.

TEHNIČKE KARAKTERISTIKE PLOVNOG PUTA Izvod iz dokumentacije: Plovni put Morava – Vardar – Aksios, „Dopuna idejnog rešenja”- Projektni institut Ivan Milutinović PIM, Beograd i Plovni put Morava-Vardar-Aksios, Izveštaj eksperata UN

• Ukupna, procenjena dužina plovnog puta je oko 650 km; • Ovaj plovni put zajedno sa glavnim, evropskim plovnim

putem Rajna-Majna-Dunav treba da predstavlja najkraću vezu evropske unutrašnje plovidbe sa istočnim delom Sredozemnog mora, Bliskim Istokom i Sueckim kanalom;

• Plovni put je predviđen da se izgradi za najnižu međunarodnu klasu oznake IV u klasifikaciji EU za unutrašnje plovne puteve;

• Ovako klasifikovan plovni put dozvoljava plovidbu svim vrstama plovila manjih dimenzija od merodavno usvojenog plovila, uključujući sve vrste plovila nautičkog turizma i ostala tehnička i druga plovila.


• Osnovne dimenzije plovnog puta Morava-Vardar-Aksios su: – Dubina vode u sredini profila: 4,0 m; – Širina na vodenom ogledalu: 43,0 m; – Minimalna širina na nivou gaza: 28,0 m; – Minimalni poluprečnik krivine: 800,0 m; – Minimalne dimenzije ispod mostova:

• slobodna visina iznad normalnog nivoa vode: 5,25-10 m; • slobodan otvor pod mostom: 50,0-70 m;

– Minimalna visina ispod dalekovoda visokog napona: 10,0-13,0 m; – Predviđen broj prevodnica i brodskih liftova/uspinjca:

• broj prevodnica: 58; • broj uspinjaca: 5.


• Plovni put je, uslovno, sa hidrograđevinskog stanovišta podeljen na 5 deonica: I. Ušće Velike Morave do sustava Južne i Zapadne Morave kod Stalaća,

dužine 149,6 km- uglavnom korišćenje prirodnog korita Velike Morave;

II. Od Stalaća, Južnom Moravom, do vododelnice kod Preševa- 107,6 km prirodnog korita Južne Morave i 88,54 km lateralnog kanala;

III. Od vododelnice do horizontalnog kanala između 2 sliva, dužine 29,68 km;

IV. Od kraja horizontalnog kanala na vododelnici kroz Republiku Makedoniju, do makedonsko-grčke granice, dužine 201,68 km (prirodna korita Vardara i Pčinje- dužine 169,4 km i odvojenog lateralnog kanala- dužine 32,28 km)

V. Od makedonsko-grčke granice do Soluna i Egejskog mora, dužine 73 km (prirodnim koritom Vardara/Aksiosa- dužine 57 km, i lateralni kanal na kraju dužine 17 km do Soluna).


• Osnovni zbirni parametri plovnog puta Morava-Vardar-Aksios su: – Ukupna dužina 650,10 km; – Dužina plovnog puta u moravskom delu 345,74 km; – Dužina plovnog puta u vardarskom delu 274,68 km; – Dužina na vododelnici 29,68 km; – Ukupna dužina regulisanih tokova reka Morave, Vardara-

Aksiosa i Pčinje 483,60 km; – Ukupna dužina lateralnih kanala 166,50 km; – Dužina kraka kanala uz Zapadnu Moravu do Kraljeva 73 km; – Dužina kraka kanala uz Nišavu do Niša 15 km; – Dužina kraka kanala uz Vardar do Skopja 35 km.

TEHNIČKE KARAKTERISTIKE PLOVNOG PUTA PIM, Plovni put Morava – Vardar – Aksios, „Dopuna idejnog rešenja”

• Na plovnom putu Morava-Vardar previđena su sledeća pristaništa:

1. Jagodina sa prometom 400.000 – 500.000 t/god, 2. Stalać sa prometom do 250.000 t/god, 3. na Zapadnoj Moravi Kruševac sa prometom 400.000 – 500.000 t/god, 4. na Zapadnoj Moravi Kraljevo sa prometom 400.000 – 500.000 t/god, 5. Niš sa prometom 1.000.000 – 1.500.000 t/god, 6. Leskovac sa prometom 400.000 – 500.000 t/god, 7. Vranje sa prometom 250.000 t/god, 8. Kumanovo sa prometom 400.000 – 500.000 t/god i 9. Skoplje sa prometom 1.000.000 – 1.500.000 t/god.

TEHNIČKE KARAKTERISTIKE PLOVNOG PUTA • JP Elektroprivreda Srbije i nemački RWE su formirali zajedničko

privredno društvo “Moravske HE”; • U planu je da se od Stalaća do ušća Morave u Dunav iskoristi

hidroenergetski potencijal izgradnjom 5-7 hidroelektrana; • Prema dostupnim informacijama Republičkoj agenciji za prostorno

planiranje, na osnovu ovog dokumenta je pripremljena Prethodna studija opravdanosti sa Generalnim projektom sistema hidroelektrana na Velikoj Moravi, koja se trenutno nalazi u postupku stručne kontrole tehničke dokumentacije u nadležnom ministarstvu. (Conceptual Design of the HPPs on Velika Morava River within integral use of available Velika Morava River Waters (South East Europe Consultants Ltd. – S.E.E.C, 2010. godine, Beograd))

PERSPEKTIVE PLOVNOG PUTA • Nesumnjive prednosti vodenog transporta; • Primarni ekonomski značaj u transportnim troškovima po toni po

kilometru- drumski:železnički:vodeni(rečni)- 1:1,4:0,2 (investicione jedinice);

• Primarni ekonomski značaj u investicionim ulaganjima- ulaganje u železnički i vodni (rečni) transport po toni ugrađenog kapaciteta 1:0,4 (investicione jedinice);

• Trenutna ograničenja- budući potencijali; • Sa tehničko-tehnološkog stanovišta plovni put se može izgraditi po fazama; • Multifunkcionalne karakteristike (sadržaji):

– uređenje slivova (zaštita od poplava i erozije) koje uključuje i bočne vodotokove, – rešavanje problem navodnjavanja i vodosnabdevanja okolnog prostor, – hidroenergetski potencijal, – oživljavanje nautičkog turizma i ruralnog razvoja, – rečno-kanalski saobraćaj.

HVALA NA PAŽNJI www.rapp.gov.rs

www.mprrpp.gov.rs

http://www.rapp.gov.rs/

http://www.mprrpp.gov.rs/

corridor danube, morava, vardar, aegean see initiative · razvoj ideje o plovnom putu istorijski...

Documents