มาตรฐานสนคาเกษตร

มกษ. 1502-2560

THAI AGRICULTURAL STANDARD

TAS 1502-2017

พรก

CHILLI PEPPER

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

กระทรวงเกษตรและสหกรณ

ICS 67.080.20 ISBN 978-974-403-658-2

มาตรฐานสนคาเกษตร

มกษ. 1502-2560

THAI AGRICULTURAL STANDARD

TAS 1502-2017

พรก

CHILLI PEPPER

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

กระทรวงเกษตรและสหกรณ

50 ถนนพหลโยธน เขตจตจกร กรงเทพฯ 10900

โทรศพท 0 2561 2277 โทรสาร 0 2561 3357

www.acfs.go.th

ประกาศในราชกจจานเบกษา ฉบบประกาศและงานทวไป เลม 134 ตอนพเศษ 99 ง

วนท 7 เมษายน พทธศกราช 2560

(2)

คณะกรรมการวชาการพจารณามาตรฐานสนคาเกษตร

เรอง พรก

1. อธบดกรมวชาการเกษตร หรอผทอธบดมอบหมาย ประธานกรรมการ

นายดเรก ตนพยอม รองอธบด

2. ผแทนกรมสงเสรมการเกษตร กรรมการ

นางอรสา ดสถาพร

นางสาวจราภา จอมไธสง

3. ผแทนส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต กรรมการ

นางสาวนลนทพย เพณ

นางศศวมล ทบแยม

4. ผแทนกองวจยและพฒนาวทยาการหลงการเกบเกยวและแปรรปผลตผลเกษตร กรรมการ

กรมวชาการเกษตร

นางสาวบญญวด จระวฒ

นางสาวเนตรา สมบรณแกว

5. ผแทนสถาบนวจยพชสวน กรมวชาการเกษตร กรรมการ

นายกฤษณ ลนวฒนา

นางสาววลาวณย ใครครวญ

6. ผแทนคณะเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร กรรมการ

นางสาวปรยานช จลกะ

นางสาวพจตรา แกวสอน

7. ผแทนคณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน กรรมการ

รองศาสตราจารยสชลา เตชะวงศเสถยร

รองศาสตราจารยเพชรรตน ธรรมเบญจพล

รองศาสตราจารยนชรย ศร

8. ผแทนสภาเกษตรกรแหงชาต กรรมการ

นายประทป กลบแกว

นายมนตร ถาวร

9. ผแทนสมาคมผคาปลกไทย กรรมการ

นางจฑารตน พฒนาทร

10. ผแทนสมาคมผประกอบการพชผกผลไมไทย กรรมการ

(3)

11. ผทรงคณวฒดานพฒนาสายพนธ กรรมการ

นายเนตร เพชระ

12. ผทรงคณวฒดานเทคโนโลยการผลต กรรมการ

นายยศวฒน ศรอธพนธ

13. ผทรงคณวฒดานการผลต กรรมการ

นายสรชาต ประสงคสนต

14. ผทรงคณวฒดานการผลต กรรมการ

นายถาวร เจตนา

15. ผแทนส านกก าหนดมาตรฐาน กรรมการและเลขานการ

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

นางชตวรรณ จตตพรพงษ

นางสาวกลพพทย จนทรบวย

(4)

ตามทกระทรวงเกษตรและสหกรณ ไดประกาศมาตรฐานสนคาเกษตรท มกษ. 1502-2547 เรอง พรก

เมอวนท 26 เมษายน 2547 ในราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เมอวนท 7 มถนายน 2547 เพอให

มาตรฐานมความเหมาะสมกบสถานการณปจจบน ประกอบกบมการก าหนดมาตรฐานพรกระหวางประเทศ

และภมภาค คณะกรรมการมาตรฐานสนคาเกษตรจงเหนสมควรใหปรบปรงแกไขมาตรฐานฉบบเดม

เพอใหพรกของไทยเปนทยอมรบทงดานคณภาพและความปลอดภย

มาตรฐานสนคาเกษตรน ก าหนดขนโดยใชเอกสารตอไปนเปนแนวทาง

Association of Southeast Asian Nations. 2011. ASEAN Standard for Chilli Peppers. ASEAN STAN

21:2011.

Joint FAO/WHO Food Standard Programme. 2011. Codex Standard for Chilli Peppers. CODEX

STAN 307-2011.

The United Nations Economic Commission for Europe. 2013. UNECE Standard FFV-61 concerning

the marketing and commercial quality and control of Chilli Peppers. UNECE STANDARD FFV-61.

มกษ. 1502-2560 1

มาตรฐานสนคาเกษตร

พรก

1. ขอบขาย

1.1 มาตรฐานสนคาเกษตรน ใชกบพรกทมความเผด (chilli pepper/hot pepper) ซงไดมาจากพช

ทมชอวทยาศาสตรวา Capsicum spp. วงศ Solanaceae พนธทผลตเปนการคา ไดแก กลมพรก

ผลใหญ1/ และกลมพรกผลเลก

2/ ซงผานการจดเตรยมและบรรจหบหอ เพอจ าหนายใน

รปผลตผลสดแกผบรโภค

1.2 มาตรฐานสนคาเกษตรน ไมรวมพรกหวาน (sweet pepper) และพรกทใชแปรรปในอตสาหกรรม

2. คณภาพ

2.1 ขอกาหนดขนต า

2.1.1 พรกทกชนคณภาพตองเปนไปตามขอก าหนดดงตอไปน เวนแตจะมขอก าหนดเฉพาะของแตละ

ชนคณภาพและเกณฑความคลาดเคลอนทยอมใหมไดตามทระบไว

ก) เปนพรกทงผลทมสภาพสมบรณ อาจมหรอไมมกานและขวผลกได กรณไมมกานหรอขวผล

บรเวณขวผลทถกปลดออกตองสะอาดและไมฉกขาด

ข) สด

ค) สภาพด ไมมรอยช าหรอไมเนาเสยทท าใหไมเหมาะตอการบรโภค

ง) สะอาด ปราศจากสงแปลกปลอมทมองเหนได

จ) ไมมศตรพชทมผลกระทบตอรปลกษณทวไป

ฉ) ไมมความเสยหายจากศตรพชทมผลกระทบตอคณภาพของเนอพรก

ช) ไมมความชนทผดปกตจากภายนอก ทงนไมรวมถงหยดน าท เกดหลงจากน าพรกออกจาก

หองเยน

1/

กลมพรกผลใหญ เปนพรกทมเสนผาศนยกลางผลประมาณ 1.0 เซนตเมตร (cm) – 4.0 cm เชน พรกมน พรกหนม

พรกเหลอง พรกหยวก ซงมลกษณะแตกตางกนในดานรปราง ขนาด ปลายผล ส ผวผล รสชาต ทงนขนอยกบพนธ

2/ กลมพรกผลเลก เปนพรกทมเสนผาศนยกลางผลประมาณ 0.3 cm – 1.5 cm ไดแก (1) พรกขหนผลใหญ เชน

พรกจนดา พรกหวเรอ พรกหวยสทน พรกยอดสน และ (2) พรกขหนผลเลก เชน พรกขหนสวน พรกตม พรกขนก ซงม

ลกษณะแตกตางกนในดานรปราง ขนาด ปลายผล ส ผวผล รสชาต ทงนขนอยกบพนธ

มกษ. 1502-2560 2

ซ) ไมมความเสยหายเนองจากอณหภมต า และ/หรออณหภมสง

ฌ) ไมมกลน และ/หรอรสชาตทผดปกต

2.1.2 พรกตองมอายการเกบเกยวทเหมาะสม เพอใหอยในสภาพทยอมรบไดเมอถงปลายทาง ทงน

ขนอยกบพนธ ฤดกาล แหลงทปลก หรอความตองการของตลาด

2.2 การแบงชนคณภาพ

พรกตามมาตรฐานสนคาเกษตรน แบงเปน 3 ชนคณภาพ ดงน

2.2.1 ชนพเศษ (Extra class)

พรกในชนนตองมคณภาพดทสด ลกษณะตรงตามพนธ ไมมความผดปกตดานรปทรงหรอ

ต าหนทผว ในกรณทมความผดปกตหรอต าหนตองมองเหนไดไมชดเจน และไมมผลกระทบตอ

รปลกษณทวไป คณภาพของเนอพรก คณภาพระหวางการเกบรกษา และการจดบรรจในหบหอ

2.2.2 ชนหน ง (Class I)

พรกในชนนตองมคณภาพด ลกษณะตรงตามพนธ อาจมความผดปกตหรอต าหนไดเลกนอย

ดงตอไปน

ก) ความผดปกตเลกนอยดานรปทรง

ข) ต าหนเลกนอยทผว เชน รองรอยการท าลายของแมลงศตรพช รอยขดขวน โดยขนาดของ

ต าหนทผวโดยรวมตองไมเกน 5% ของพนทผวของพรก

ทงนความผดปกตหรอต าหนดงกลาวตองไมมผลกระทบตอรปลกษณทวไป คณภาพของเนอพรก

คณภาพระหวางการเกบรกษา และการจดบรรจในหบหอ

2.2.3 ชนสอง (Class II)

พรกในชนนรวมพรกทมคณภาพไมเขาชนทสงกวา แตมคณภาพตามขอก าหนดขนต าทก าหนด

ในขอ 2.1 พรกในชนนมความผดปกตหรอต าหนได ดงตอไปน

ก) ความผดปกตดานรปทรง

ข) ต าหนทผว เชน รองรอยการท าลายของแมลงศตรพช รอยขดขวน โดยขนาดของต าหนทผว

โดยรวมตองไมเกน 10% ของพนทผวของพรก

ทงนความผดปกตหรอต าหนตองไมมผลกระทบตอคณภาพของเนอพรก คณภาพระหวาง

การเกบรกษา และการจดบรรจในหบหอ

3 มกษ. 1502-2560

3. การจดขนาด

การจดขนาดของพรกพจารณาจากความยาวของผลไมรวมกานและขวผล ดงน

รหสขนาด ความยาวของผล

(cm)

1 >16

2 >12-16

3 >8-12

4 >4-8

5 0.5-4

หมายเหต

การแบงชนคณภาพ (ขอ 2.2) และการจดขนาด (ขอ 3) ในมาตรฐานน ใชในการพจารณาทาง

การคาโดยน าขอก าหนดการแบงชนคณภาพไปใชรวมกบขอก าหนดการจดขนาด เพอก าหนด

เปนชนทางการคา ซงคคาอาจมการเรยกชอชนทางการคาทแตกตางกน ขนกบความตองการของ

คคาหรอตามขอจ ากดทมเนองมาจากฤดกาล

4. เกณฑความคลาดเคล อน

เกณฑความคลาดเคลอนเรองคณภาพและขนาดทยอมใหมไดในแตละหบหอ ส าหรบพรกทไม

เปนไปตามคณภาพและขนาดทระบไว มดงน

4.1 เกณฑความคลาดเคล อนเร องคณภาพ

4.1.1 ชนพเศษ (Extra class)

ความคลาดเคลอนไมเกน 5% โดยจ านวนหรอน าหนกของพรกทมคณภาพไมเปนไปตาม

ขอก าหนดของชนพเศษ (ขอ 2.2.1) แตเปนไปตามคณภาพของชนหนง (ขอ 2.2.2) หรอ

คณภาพยงอยในเกณฑความคลาดเคลอนของคณภาพชนหนง (ขอ 4.1.2)

4.1.2 ชนหน ง (Class I)

ความคลาดเคลอนไมเกน 10% โดยจ านวนหรอน าหนกของพรกทมคณภาพไมเปนไปตาม

ขอก าหนดของชนหนง (ขอ 2.2.2) แตเปนไปตามคณภาพของชนสอง (ขอ 2.2.3) หรอ

คณภาพยงอยในเกณฑความคลาดเคลอนของคณภาพชนสอง (ขอ 4.1.3)

มกษ. 1502-2560 4

4.1.3 ชนสอง (Class II)

ความคลาดเคลอนไมเกน 10% โดยจ านวนหรอน าหนกของพรกทมคณภาพไมเปนไปตาม

ขอก าหนดของชนสอง (ขอ 2.2.3) หรอไมไดขอก าหนดขนต า (ขอ 2.1) แตตองไมมรอยช า

ผลเนาเสย หรอมลกษณะอนทไมเหมาะส าหรบการบรโภค

4.2 เกณฑความคลาดเคล อนเร องขนาด

พรกทกรหสขนาดมพรกทขนาดใหญหรอเลกกวาถดไปหนงรหสขนาดปนมาไดไมเกน 10%

โดยจ านวนหรอน าหนกของพรก

5. การบรรจหบหอ

5.1 ความสม าเสมอ

พรกทบรรจในแตละหบหอ ตองมความสม าเสมอทงในเรองพนธ คณภาพ ขนาด ระดบความ

แกออน และส กรณทบรรจพรกคละพนธ และ/หรอคละส ตองมความสม าเสมอในชนคณภาพ

และขนาดของแตละพนธ และแหลงก าเนด

กรณทมองเหนพรกจากภายนอกหบหอ พรกสวนทมองเหนตองเปนตวแทนของผลตผล

ทงหมด

5.2 ภาชนะบรรจ

ภาชนะบรรจตองสะอาด มคณสมบตทสามารถปองกนไมใหเกดความเสยหายตอคณภาพของ

พรก ทนทานตอการขนสง และไมท าใหเกดการปนเปอน วสดทใชภายในภาชนะบรรจ

ตองสะอาดและไมมสงแปลกปลอม หากมการใชกระดาษหรอตราประทบทมขอมลทางการคา

ตองใชหมกพมพหรอกาวทไมเปนพษ

6. การแสดงฉลากและเคร องหมาย

6.1 ผลตผลท จาหนายโดยตรงตอผบรโภค

ตองมขอความแสดงรายละเอยดทหบหอ สงหอหม หรอปายสนคา โดยตองมองเหนไดงาย

ชดเจน ไมหลดลอก ไมเปนเทจหรอหลอกลวงหรอทอาจจะท าใหเขาใจผดเกยวกบลกษณะของ

สนคา อยางนอยดงตอไปน

ก) ชอผลตผล

ใหระบขอความวา “พรก” หากไมสามารถมองเหนจากภายนอก

ข) น าหนกสทธเปนระบบเมตรก

ค) ชนคณภาพ (ถาม)

5 มกษ. 1502-2560

ง) รหสขนาด และ/หรอขนาด (ถาม)

จ) ระดบความเผด (ถาม) โดยสามารถใชขอมลอางองการจดระดบความเผดของพรกตาม

ภาคผนวก ข

ฉ) วน เดอน ปทบรรจ (ถาม)

ช) ขอมลผผลต ผบรรจ ผจดจ าหนาย ผน าเขา หรอผสงออก

ใหระบชอและทอยของผผลต ผบรรจ ผจดจ าหนาย ผน าเขา หรอผสงออก

ซ) ประเทศทเปนแหลงก าเนด

ใหระบชอประเทศผปลก ยกเวนกรณทปลกเพอจ าหนายในประเทศ

ฌ) ภาษา

กรณทผลตเพอจ าหนายในประเทศตองใชขอความเปนภาษาไทยแตจะมภาษาตางประเทศ

ดวยกได กรณทผลตเพอการสงออกใหแสดงขอความเปนภาษาตางประเทศได

6.2 ผลตผลท ไมไดจาหนายโดยตรงตอผบรโภค

ตองมขอความทระบในเอกสารก ากบสนคา ฉลาก หรอแสดงไวทหบหอ โดยขอความตอง

มองเหนไดงาย ชดเจน ไมหลดลอก ไมเปนเทจหรอหลอกลวงหรอทอาจจะท าใหเขาใจผด

เกยวกบลกษณะของสนคา อยางนอยดงตอไปน

ก) ชอผลตผล

ใหระบขอความวา “พรก”

ข) น าหนกสทธเปนระบบเมตรก

ค) ชนคณภาพ (ถาม)

ง) รหสขนาด และ/หรอขนาด (ถาม)

จ) ระดบความเผด (ถาม) โดยสามารถใชขอมลอางองการจดระดบความเผดของพรกตาม

ภาคผนวก ข

ฉ) วน เดอน ปทบรรจ (ถาม)

ช) ขอมลผผลต ผบรรจ ผจดจ าหนาย ผน าเขา หรอผสงออก

ใหระบชอและทอยของผผลต ผบรรจ ผจดจ าหนาย ผน าเขา หรอผสงออก

ซ) ประเทศทเปนแหลงก าเนด

ใหระบชอประเทศผปลก ยกเวนกรณทปลกเพอจ าหนายในประเทศ

ฌ) ภาษา

กรณทผลตเพอจ าหนายในประเทศตองใชขอความเปนภาษาไทยแตจะมภาษาตางประเทศ

ดวยกได กรณทผลตเพอการสงออกใหแสดงขอความเปนภาษาตางประเทศได

มกษ. 1502-2560 6

6.3 เคร องหมายรบรองมาตรฐานสนคาเกษตร

การแสดงเครองหมายรบรองมาตรฐานสนคาเกษตร ใหเปนไปตามกฎกระทรวง เรอง ก าหนด

ลกษณะของเครองหมาย การใชเครองหมาย และการแสดงเครองหมายรบรองมาตรฐานสนคา

เกษตร พ.ศ.2553 และประกาศส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาตท

เกยวของ

7. สารปนเปอน

ปรมาณสารปนเปอนในพรกใหเปนไปตามกฎหมายหรอขอก าหนดของมาตรฐานสนคาเกษตรท

เกยวของ

8. สารพษตกคาง

ปรมาณสารพษตกคางในพรกใหเปนไปตามกฎหมายทเกยวของ และ มกษ. 9002 มาตรฐาน

สนคาเกษตร เรอง สารพษตกคาง: ปรมาณสารพษตกคางสงสด และ มกษ. 9003 มาตรฐาน

สนคาเกษตร เรอง สารพษตกคาง: ปรมาณสารพษตกคางสงสดทปนเปอนจากสาเหตทไมอาจ

หลกเลยงได

9. สขลกษณะ

9.1 การผลตและการปฏบตตอพรกในขนตอนตางๆ รวมถงการเกบรกษา การบรรจ และการขนสง

ตองปฏบตอยางถกสขลกษณะ เพอปองกนการปนเปอนทจะกอใหเกดอนตรายตอผบรโภค

หรอไดรบการรบรองตาม มกษ. 2502 มาตรฐานสนคาเกษตร เรอง การปฏบตทางการเกษตร

ทด (Good Agricultural Practices: GAP) ส าหรบพรก หรอ มกษ. 9001 มาตรฐานสนคา

เกษตร เรอง การปฏบตทางการเกษตรทดส าหรบพชอาหาร หรอมาตรฐาน GAP ทเทยบเทา

9.2 กรณพรกทมการบรรจในโรงคดบรรจ ตองไดรบการรบรองตาม มกษ. 9035 มาตรฐานสนคา

เกษตร เรอง การปฏบตทดส าหรบโรงคดบรรจผกและผลไมสด หรอมาตรฐานการปฏบตทด

ส าหรบการผลต (Good Manufacturing Practices: GMP) ทเทยบเทา

10. วธวเคราะหและชกตวอยาง

ใหเปนไปตามกฎหมายหรอขอก าหนดของมาตรฐานสนคาเกษตรทเกยวของ

มกษ. 1502-2560 7

ภาคผนวก ก

ภาพแสดงตวอยางพรก

ก.1.1 พรกมนแดง ก.1.2 พรกมนเขยว

ก.1.3 พรกหนมขาว ก.1.4 พรกหนมเขยว

ก.1.5 พรกเหลอง ก.1.6 พรกหยวก

ภาพท ก.1 ตวอยางพรกพนธทผลตเปนการคา – กลมพรกผลใหญ

มกษ. 1502-2560 8

ก.2.1.1 พรกจนดา ก.2.1.2 พรกหวเรอ

ก.2.1 พรกขหนผลใหญ

ก.2.2.1 พรกขหนสวน ก.2.2.2 พรกตม

ก.2.2.3 พรกขนก

ก.2.2 พรกขหนผลเลก

ภาพท ก.2 ตวอยางพรกพนธทผลตเปนการคา – กลมพรกผลเลก

9 มกษ. 1502-2560

ภาพท ก.3 สวนของผลพรก ขวผล และกาน (ขอ 2.1.1 (ก))

ก.4.1 รอยแตก ก.4.2 รอยช า

ก.4.3 ความเสยหายจากศตรพช (แมลงท าลาย) ก.4.4 ความเสยหายจากศตรพช

(โรคแอนแทรคโนส หรอโรคกงแหง)

ภาพท ก.4 ตวอยางพรกทไมผานเกณฑขอก าหนดขนต า (ขอ 2.1.1)

ขวผล (calyx)

กาน (stalk)

ผลพรก

มกษ. 1502-2560 10

ก.5.1 พรกทไมมความผดปกตดานรปทรง

(ชนพเศษ)

ก.5.2 พรกทมความผดปกตดานรปทรง

เลกนอย (ชนหนง)

ก.5.3 พรกทมความผดปกตดานรปทรง (ชนสอง)

ภาพท ก.5 ตวอยางพรกทมความผดปกตดานรปทรงทผานขอก าหนด

(ขอ 2.2.1, 2.2.2 และ 2.2.3)

มกษ. 1502-2560 11

ภาคผนวก ข

ระดบความเผดของพรก

การจดระดบความเผดของพรก มดงน

ระดบความเผด ความเผดในหนวย

Scoville heat units (SHU)

ปรมาณแคปไซซนอยด

(Total capsaicinoids)

(µg/g dry weight)

เผดนอยมาก (very mild) 100-899 7 - 59

เผดนอย (mild) 900 – 1,999 60 - 133

เผดปานกลาง (medium) 2,000 - 19,999 134 - 1,333

เผดมาก (hot) 20,000 – 49,999 1,334 – 3,333

เผดสง (very hot) 50,000-100,000 3,334 - 6,600

เผดสงมาก (extra hot) > 100,000 > 6,600

หมายเหต

1. หนวย 15 Scoville heat units เทากบ 1 µg/g dry weight

2. ทมาของขอมล ดดแปลงมาจาก

ดร.อทย วชย และคณะ. 2555. รายงานฉบบสมบรณ โครงการศกษาปรมาณสาร Capsaicinoids,

Capsiate, Capsanthin, Beta-carotene, Fatty acid และ VOC ในพรกทปลกในประเทศไทยเพอเปนขอมล

โภชนาการและการน าไปใชประโยชน. 235 หนา.

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต รวมกบศนยวจยและพฒนาพชผกเขตรอน

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ก าแพงแสน. 2557. รายงานฉบบสมบรณ โครงการศกษาความเผดของพรก

เพอการคา. 73 หนา.