มาตรฐานสนคาเกษตร

มกษ. 6910-2555

THAI AGRICULTURAL STANDARD

TAS 6910-2012

การปฏบตทดส าหรบศนยรวบรวมไข

GOOD MANUFACTURING PRACTICE FOR EGG COLLECTING CENTER

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

กระทรวงเกษตรและสหกรณ

ICS 67.100.01 ISBN XXX-XXX-XXX-X

มาตรฐานสนคาเกษตร

มกษ. 6910-2555

THAI AGRICULTURAL STANDARD

TAS 6910-2012

การปฏบตทดส าหรบศนยรวบรวมไข

GOOD MANUFACTURING PRACTICE FOR

EGG COLLECTING CENTER

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

กระทรวงเกษตรและสหกรณ

50 ถนนพหลโยธน เขตจตจกร กรงเทพฯ 10900

โทรศพท 0 2561 2277 โทรสาร 0 2561 3357

www.acfs.go.th

ประกาศในราชกจจานเบกษา ฉบบประกาศและงานทวไป เลม 129 ตอน 92 ง

วนท 23 สงหาคม พทธศกราช 2555

(2)

คณะกรรมการวชาการพจารณามาตรฐานสนคาเกษตร

เรอง ไขไก

1. นายจระ สรนวตร

ผเชยวชาญเฉพาะดานมาตรฐานการปศสตวระหวางประเทศ กรมปศสตว

ประธานกรรมการ

2. นางสาววรรวรรณ เอยมโชตวฒน

ส านกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค ส านกนายกรฐมนตร

กรรมการ

3. นางสาวดารณ หมขจรพนธ

ส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสข

กรรมการ

4. นายชยศร มหนตชยสกล

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

กรรมการ

5. นายพลกฤษณ อยตา

ส านกพฒนาระบบและรบรองมาตรฐานสนคาปศสตว กรมปศสตว

กรรมการ

6. รองศาสตราจารยวรรณวบลย กาญจนกญชร

คณะอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

กรรมการ

7. รองศาสตราจารยนรตน กองรตนานนท

ภาควชาสตวบาล คณะเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

กรรมการ

8. นายประเทอง สดสาคร

สตวแพทยสภา

กรรมการ

9. นายวชย เตชะวฒนานนท

กลมอตสาหกรรมอาหาร สภาอตสาหกรรรมแหงประเทศไทย

กรรมการ

10. นางสาวพรศร เหลารจสวสด

สมาคมผผลต ผคา และสงออกไขไก

กรรมการ

11. นายสพฒน ธนะพงคพงษ

สมาคมผเลยงไกไข

กรรมการ

12. นางดารณ สมบรณจตต

บรษท หองปฏบตการกลาง (ประเทศไทย) จ ากด

กรรมการ

13. นางสาวพชรนทร ตนตระโกศล

บรษท เอส แอนด พ ซนดเคท จ ากด (มหาชน)

กรรมการ

(3)

14. ผชวยศาสตราจารยเสกสม อาตมางกร กรรมการ

15. นางสาวยพา เหลาจนดาพนธ

ส านกมาตรฐานสนคาและระบบคณภาพ

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต

กรรมการและเลขานการ

(4)

ไข เปนสนคาเกษตรทส าคญของประเทศไทย มการคาขายในรปของไขสดทงฟองเพอบรโภค หรอเปนวตถดบ

ส าหรบโรงงานท าอาหาร ทงน ไขจดเปนอาหารกลมทมความเสยงในการปนเปอนเชอจลนทรย และมการ

เปลยนแปลงอยางรวดเรวในดานคณภาพความสดของไข โดยไขทผลตไดจากฟารมตางๆ จะถกรวบรวมไปยง

ศนยรวบรวมไข เพอผานกระบวนการตางๆ กอนจดสงไปยงผบรโภค ซงเปนขนตอนส าคญทตองมการ

ด าเนนการอยางรวดเรว และลดการปนเปอนให เหลอนอยลง คณะกรรมการมาตรฐานสนคาเกษตร

จงเหนสมควรจดท ามาตรฐานสนคาเกษตร เรอง การปฏบตทางสขลกษณะทดส าหรบศนยรวบรวมไข เพอใช

เปนแนวทางในการพฒนาการผลต การจดการดานคณภาพความปลอดภย ใหไดไขทมมาตรฐานเปนทยอมรบ

ของผบรโภคมากขน

มาตรฐานสนคาเกษตรนก าหนดขนโดยใชเอกสารตอไปนเปนแนวทาง

มาตรฐานสนคาเกษตร. มกษ. 6702-2548. ไขไก. กรงเทพฯ: ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและ

อาหารแหงชาต.

รายงานการศกษาคณภาพการเกบรกษาไขไกทเหมาะสม ของส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหาร

แหงชาต. 2553

CAC/RCP 15 – 1976. Code of Hygienic Practice for Eggs and Egg Products. Joint FAO/WHO Food

Standards Programme, FAO, Rome.

มกษ. 6910-2555

มาตรฐานสนคาเกษตร

การปฏบตทดส าหรบศนยรวบรวมไข

1 ขอบขาย

มาตรฐานสนคาเกษตรน ก าหนดการปฏบตทางสขลกษณะทดส าหรบศนยรวบรวมไข ตงแตการรบวตถดบ

คดไข บรรจ เกบรกษาและขนสง เพอใหไดไขจากสตวปก เชน ไขไก ไขเปด ไขนกกระทา ในลกษณะ

ไขทงฟอง (shell egg) ทมคณภาพเหมาะสมในการจ าหนาย ทงนไมรวมไขส าหรบการผลตลกสตวปก

2 นยาม

ความหมายของค าทใชในมาตรฐานสนคาเกษตรน ใหเปนไปตาม มกษ. 6702 มาตรฐานสนคาเกษตร เรอง ไขไก

และดงตอไปน

2.1 ศนยรวบรวมไข (egg collecting center) หมายถง สถานประกอบการทรบ และรวบรวมไขจากฟารม

สตวปกส าหรบจดการตามหลกสขลกษณะกอนน าสงสแหลงจ าหนายไข หรอโรงงาน ซงครอบคลม อาคาร

ปฏบตงาน รวบรวมและคดไข สถานทเกบรกษา บรเวณก าจดสงปฏกล โดยเฉพาะไขเนา หรอไขทไมเหมาะ

ส าหรบบรโภค

2.2 อาคารปฏบตงาน หมายถง สถานทรบไข ท าความสะอาด คดแยก คดขนาด บรรจ พนทวางสนคา

ทผานการตรวจสอบและคดขนาดแลว อาจรวมถงพนทเกบรกษา หองเกบภาชนะบรรจ หองเกบเคมภณฑ

และหองเกบวสดอนๆ ซงแยกเปนสดสวนอยางชดเจน

2.3 ไขบบราว (cracked or check egg) หมายถง ไขทเปลอกภายนอกเปนรอยบบหรอราว โดยเยอ

เปลอกไข (shell membrane) ไมฉกขาด และไมมของเหลวภายในไขไหลออกมา

2.4 ไขแตก (broken/leaker egg) หมายถง ไขทแตกทงเปลอก แตกภายนอกและเยอเปลอกไขฉกขาด

มผลใหของเหลวภายในไขไหลออกได

2.5 ไขสกปรก (dirty egg) หมายถง ไขทมสงแปลกปลอมบนผวเปลอกไข รวมถง ไขแดง มลสตว หรอดน

มกษ. 6910-2555

2

3 เกณฑก าหนด และวธตรวจประเมน

เกณฑก าหนด และวธตรวจประเมน ใหเปนไปตามตารางท 1

ตารางท 1 เกณฑก าหนด และวธตรวจประเมน

(ขอ 3)

รายการ เกณฑก าหนด วธตรวจประเมน

1. สถานประกอบการ

1.1 ท าเลทตง

1.1.1 อยในบรเวณทไมเสยงตอการ

ปนเปอนทมผลตอคณภาพของไข และ

ความปลอดภยของผบรโภค

1.1.1 ตรวจสภาพแวดลอม

1.1.2 ตองมมาตรการปองกนอนตราย

หากมความเสยงตอการปนเปอน

1.1.2 ตรวจสอบมาตรการปองกน

การปนเปอน

1.2 อาคารปฏบตงาน

1.2.1 โครงสรางตองแขงแรง งายตอ

การท าความสะอาด และการบ ารงรกษา

1.2.1 ตรวจโครงสรางอาคาร

1.2.2 ตองมพนทเพยงพอส าหรบการ

ปฏบตงานและจดแบงพนทใชงานเปน

สดสวน

1.2.2 ตรวจพนทอาคารปฏบตงาน

1.2.3 การออกแบบภายในอาคารและ

วางผงสายการผลตตองเออตอการ

ปฏบตงานอยางถกสขลกษณะ เพอลด

การปนเปอนระหวางปฏบตงานทสงผล

ตอความปลอดภยของผลตผล

1.2.3 ตรวจสายการปฏบตงาน

ภายในอาคาร

1.3 เครองมอและอปกรณ

1.3.1 ตองมจ านวนเครองมอและ

อปกรณเพยงพอตอการปฏบตงาน

และอยในสภาพพรอมใชงาน

1.3.1 ตรวจจ านวนและสภาพ

เครองมอและอปกรณ

1.3.2 มมาตรการในการท าความ

สะอาดและบ ารงรกษาเครองมอและ

อปกรณ

1.3.2 ตรวจมาตรการในการท า

ความสะอาดและการบ ารงรกษา

เครองมอและอปกรณ

มกษ. 6910-2555

3

รายการ เกณฑก าหนด วธตรวจประเมน

1.4 สงอ านวยความสะดวก

1.4.1 ในหองตองมแสงสวางเพยงพอ

ตอการปฏบตงาน

1.4.1 ตรวจความเขมของแสงสวาง

1.4.2 มการระบายอากาศทเพยงพอใน

อาคารปฏบตงาน

1.4.2 ตรวจอปกรณหรอชอง

ทางการระบายอากาศ

1.4.3 มอปกรณการท าความสะอาด

อยางเพยงพอ

1.4.3 ตรวจอปกรณการท าความ

สะอาด

1.4.4 มอปกรณ ดานสขลกษณะสวน

บคคล และหองสขาเพยงพอส าหรบ

ผปฏบตงาน

1.4.4 ตรวจอปกรณดานสขลกษณะ

สวนบคคล และหองสขา

2. การควบคมการ

ปฏบตงาน

2.1 การรบไข

2.1.1 มวธการตรวจรบไขโดยมเกณฑ

การรบไขตามทก าหนด

2.1.1 ตรวจสอบเอกสารเกณฑและ

บนทกการรบและแหลงทมาของไข

2.1.2 มวธการควบคมการปฏบตตอไข

ไมใหเกดการปนเปอน

2.1.2 ตรวจการปฏบตงาน และ

เอกสารทเกยวของ

2.2 ภาชนะบรรจ 2.2 ภาชนะบรรจตองถกสขลกษณะ

และปองกนการเสยหายของไข

2.2 ตรวจภาชนะบรรจ

2.3 การคดไข

2.3.1 คดแยกไขสกปรก ไขบบราว

ไขแตก เปลอกบาง ผวขรขระ รปราง

ผดปกต และไมไดขนาดออก

2.3.1 ตรวจการปฏบตงานและ

บนทกการคดแยกไข

2.3.2 ตองมมาตรการและบนทกการ

ปฏบตเกยวกบการท าความสะอาดไข

เพอลดการปนเปอนอยางเหมาะสม

กอนการคดขนาดไข

2.3.2 ตรวจการปฏบตงานและ

บนทกการท าความสะอาดไข

2.3.3 คดไขตามขนาดมาตรฐานท

ก าหนด

2.3.3 ตรวจการปฏบตงานและ

บนทกการคดขนาดไข

มกษ. 6910-2555

4

รายการ เกณฑก าหนด วธตรวจประเมน

2.4 การปฏบตหลงการคดไข

2.4.1 การบรรจ 2.4.1 บรรจไขลงภาชนะบรรจทสะอาด

ถกสขลกษณะ และไดขนาดเดยวกน

ตามเกณฑทก าหนด

2.4.1 ตรวจการปฏบตงานและ

บนทกการบรรจ

2.4.2 การเกบรกษา 2.4.2 มมาตรการปองกนการปนเปอน

และการเสอมคณภาพของไขระหวาง

การเกบรกษา

2.4.2 ตรวจมาตรการและการปฏบต

ในการปองกนการปนเปอนและ

การเ สอมคณภาพของไข และ

บนทกการเกบรกษา

2.4.3 การขนสง

2.4.3 มมาตรการปองกนการปนเปอน

และการเสอมคณภาพของไขระหวาง

ขนสง

2.4.3 ตรวจมาตรการและการ

ปฏบตในการปองกนการปนเปอน

และการเสอมคณภาพของไขและ

บนทกการขนสง

3. การบ ารงรกษา และการ

สขาภบาล

3.1 การบ ารงรกษาและการ

ท าความสะอาด

3.1.1 มแผนการบ ารงรกษาและการท า

ความสะอาดท ระบว ธการ ความถ

รวมถงผรบผดชอบ

3.1.1 ตรวจแผนการบ ารงรกษา

และการท าความสะอาด

3.1.2 ตองดแลรกษาและซอมบ ารง

สถานประกอบการและเคร อ งมอ

อปกรณเพอลดการปนเปอน

3.1.2.1 ตรวจการดแลรกษาและซอมบ ารง

3.1.2.2 ตรวจบนทกขอมลและ/

หรอตรวจสถานท

3.1.3 ใหท าความสะอาดสถานประกอบการ

เครองมอ และอปกรณ เพอลดการ

ปนเปอน

3.1.3.1 ตรวจการท าความสะอาด

3.1.3.2 ตรวจบนทกขอมลและ/

หรอตรวจสถานท และอปกรณ

มกษ. 6910-2555

5

รายการ เกณฑก าหนด วธตรวจประเมน

3.2 การควบคมสตวพาหะ

น าโรค

3.2 มมาตรการควบคมและก าจดสตว

พาหะน าโรค ไมใหเขามาในบรเวณ

ปฏบตงาน และสถานทเกบรกษา

3.2.1 ตรวจมาตรการควบคมและ

ก าจดสตวพาหะน าโรค

3.2.2 ตรวจบนทกการควบคม

สตวพาหะน าโรค

3.3 การจดการของเสย 3.3 มวธการจดการขยะและของเสย

ทเหลอจากการผลตอยางเหมาะสม

3.3 ตรวจสถานทและการจดการ

ของเสย

4. สขลกษณะสวนบคคล

4.1 ผปฏบตงาน และบคคลภายนอกท

เขาไปในบรเวณปฏบตงานตองรกษา

ความสะอาดสวนบคคล

4.1 ตรวจระเบยบปฏบต และ

ก า ร ร ก ษ า ค ว ามส ะอ าดขอ ง

ผปฏบตงาน และบคคลภายนอก

4.2 ผปฏบตงานตองปฏบตงานอยาง

ถกสขลกษณะ

4.2.1 ตรวจการปฏบตงาน

4.2.2 ตรวจบนทกการควบคม

สขลกษณะสวนบคคล

5. การฝกอบรม 5. ผปฏบตงานตองไดรบการฝกอบรม

วธปฏบตงานในกระบวนการผลต และ

สขลกษณะ

5. ตรวจบนทกประวตการฝกอบรม

และ/หรอประเมนผลโดยการ

สมภาษณ

6. การบนทกขอมล

6.1 ใหบนทกขอมลเกยวกบ

(1) การรบไข

(2) การควบคมกระบวนการคดแยก

คดขนาด บรรจ เกบรกษา ขนสงและ

จ าหนาย

(3) การท าความสะอาดและการ

บ ารงรกษา อาคาร สถานท เครองมอ

และอปกรณ

(4) การควบคมสตวพาหะน าโรค

(5) ประวตการฝกอบรม

(6) การควบคมสขลกษณะสวนบคคล

6.1 ตรวจบนทกขอมล

6.2 ใหเกบบนทกไวอยางนอย 1 ป 6.2 ตรวจการเกบบนทก

มกษ. 6910-2555

6

4 ค าแนะน าการปฏบตทดส าหรบศนยรวบรวมไข

ค าแนะน าการปฏบตทดส าหรบศนยรวบรวมไข มไวเพอใหผปฏบตงานใชเปนแนวทางในการปฏบต

ทางสขลกษณะทดส าหรบศนยรวบรวมไข เพอใหผลตผลมคณภาพและความปลอดภย เหมาะตอการน าไป

บรโภคและแปรรป โดยมรายละเอยดอธบายไวในภาคผนวก ก

มกษ. 6910-2555

7

ภาคผนวก ก

ค าแนะน าการปฏบตทดส าหรบศนยรวบรวมไข

(ขอ 4)

ก.1 สถานประกอบการ

ก.1.1 ท าเลทตง

ก.1.1.1 ตงอยในพนททแยกเปนสดสวนจากบรเวณเลยงสตวปกอยางชดเจน อากาศถายเทไดเพยงพอ

ไมมน าทวมขง พนทการปฏบตงานตองแยกหางจากบรเวณส านกงาน อาคารทพกอาศย บรเวณทจอดรถ

ก.1.1.2 อยหางจากแหลงปนเปอนทเปนอนตรายทางกายภาพ เคม และชวภาพ หรอถาอยในสภาพเสยง

ตองมมาตรการปองกนการปนเปอนอยางชดเจน

ก.1.1.3 มแหลงน าสะอาดและมระบบสาธารณปโภค เพอใชในศนยรวบรวมไข อยางเพยงพอ

ก.1.2 อาคารปฏบตงาน

ก.1.2.1 ออกแบบและวางผงสายการปฏบตงานอยางถกตอง ทเอออ านวยตอการปฏบตงานอยางถก

สขลกษณะ เพอลดการปนเปอนในการปฏบตงาน

ก.1.2.2 บรเวณผลตมพนทเพยงพอ จดแบงบรเวณมระเบยบสอดคลองกบการปฏบตงาน และแบงพนท

เปนสดสวน ไดแก พนทรบไข คดแยกไข คดขนาดไข จดเกบไข ท าความสะอาดภาชนะบรรจไข จดเกบ

อปกรณและเคมภณฑ ทางเขาและออก ทรวบรวมขยะและสงปฏกลตางๆ ทท าลายสงปฏกล

ก.1.2.3 วสดท าโครงสรางอาคารสถานทผลตควรท าจากวสดทคงทน แขงแรง ผนงภายในอาคารมพนผวเรยบ

ท าความสะอาดไดงาย สะดวกตอการบ ารงรกษา

ก.1.2.4 อาคารและบรเวณโดยรอบตองสะอาด พนไมมน าขงหรอสกปรก และมระบบระบายน าทง ไมให

มขยะปฏกลและสงทไมใชแลวสะสม

ก.1.2.5 อาคารตองปองกนสตวพาหะน าโรคเขาภายใน หรอถาเปนอาคารเปด ใหมมาตรการปองกน

ตามความเหมาะสม

ก.1.3 เครองมอและอปกรณ

ก.1.3.1 เครองมอและอปกรณ ใหท าจากวสดทไมท าใหเกดการปนเปอนตอไข ตดตงอยในต าแหนง

ทเหมาะสม สะดวกตอการปฏบตงาน การท าความสะอาดและการบ ารงรกษา

ก.1.3.2 เครองมอและอปกรณมเพยงพอตอการปฏบตงาน ไมช ารดแตกหก และอยในสภาพพรอมใชงานได

ก.1.3.3 เครองมอและอปกรณ ตองมมาตรการ วธการท าความสะอาดและบ ารงรกษาเปนเอกสาร

มกษ. 6910-2555

8

ก.1.4 สงอ านวยความสะดวก

ก.1.4.1 มแสงสวางเพยงพอตอการปฏบตงาน 540 lx (ลกซ) ส าหรบบรเวณตรวจสอบ 220 lx

บรเวณปฏบตงานทวไป และ 110 lx บรเวณอนๆ

ก.1.4.2 มการระบายอากาศในบรเวณผลตอยางเพยงพอ

ก.1.4.3 มน าสะอาดและ/หรอน าบรโภคในปรมาณเพยงพอและเหมาะกบวตถประสงคการใช

ก.1.4.4 มอปกรณส าหรบการท าความสะอาดทเพยงพอ มทเกบอปกรณและสารเคมส าหรบท าความ

สะอาดใหเปนสดสวนในสถานทเหมาะสม มปายชอระบสารเคมใหชดเจนและแยกเกบเปนหมวดหม

เพอปองกนการใชผด

ก.1.4.5 การออกแบบและตดตงอปกรณลางมอและท ามอใหแหงอยางถกสขลกษณะ และอยในบรเวณ

ทเหมาะสม กอนเขาสบรเวณผลตและในบรเวณผลต พรอมระบขอแนะน าในการใชและการปฏบต

ก.1.4.6 มสถานทเปลยนเสอผาและรองเทาของพนกงานเพยงพอและเหมาะสม

ก.1.4.7 มหองสขาเพยงพอส าหรบผปฏบตงาน ทตงหองสขาตองแยกออกจากบรเวณผลต ไมเปดสบรเวณ

ผลตโดยตรง และอยในบรเวณทเหมาะสม

ก.1.4.8 หองสขาตองสะอาดถกสขลกษณะอยในสภาพใชงานได และมอางลางมอหนาหองสขา พรอมอปกรณ

ในการลางมอและท าใหมอแหง

ก.2 การควบคมการปฏบตงาน

การรวบรวม การเกบรกษา และการขนสง ใหด าเนนการในลกษณะทลดการปนเปอน และ/หรอท าใหไข

หรอเปลอกไขเกดความเสยหายนอยทสด และมมาตรการปองกนการปนเปอนขามระหวางการรบไข และไข

ทผานกระบวนการแลวพรอมสงออกสแหลงจ าหนายหรอโรงงานแปรรปผลตภณฑไข

ก.2.1 การรบไข

ก.2.1.1 ไขควรมาจากฟารมทไดมาตรฐานการปฏบตทางการเกษตรทด (good agricultural practice)

ขนสงไปยงสถานทรวบรวมไขไดโดยเรว หลงเสรจสนการเกบไขจากฟารม ดวยพาหนะขนสงทสะอาดผาน

การฆาเชอ และปองกนการปนเปอนได

ก.2.1.2 มวธการและเกณฑการตรวจรบไข ดานขนาด คณภาพและความสะอาด และไมเปยกน า

ก.2.1.3 ใหชกตวอยางไขเพอสงตรวจวเคราะหดานเคม และจลนทรย อยางนอยปละ 1 ครง เพอใหไดไข

ตรงตามคณภาพทตองการ

ก.2.1.4 กรณศนยรวบรวมไขรบไขจากหลายฟารม ตองแยกไขแตละฟารม พรอมระบใหชดเจนและ

บนทกขอมล

ก.2.1.5 ไขทรบเขาสศนยรวบรวมไขใหใชหลกการ “เขากอน น าไปผลตกอน”

ก.2.1.6 พนทรบไข กอนน าเขาสกระบวนการผลตตองสะอาด

มกษ. 6910-2555

9

ก.2.1.7 หามวางไขทบรรจในภาชนะแลวกบพนโดยตรง

ก.2.2 ภาชนะบรรจ

ก.2.2.1 ภาชนะบรรจตองมคณภาพ ถกสขลกษณะ มความทนทานตอการขนสง และปองกนและรกษาไขไดด

ก.2.2.2 ใหเกบภาชนะบรรจ ในทสะอาด

ก.2.2.3 การน าภาชนะบรรจไขกลบมาใชใหมตองผานการท าความสะอาดและฆาเชอกอนทกครง

ในบรเวณท แยกจากอาคารปฏบตงานเพอปองกนการปนเปอนเชอโรค

ก.2.2.4 วตถดบอนๆ ควรมการตรวจรบตามคมอการปฏบตงาน

ก.2.3 การคดไข

ก.2.3.1 กอนการคดไข ใหคดแยกไขสกปรก ไขบบราว ไขแตก เปลอกบาง ผวขรขระ รปรางผดปกต

และไมไดขนาดออกดวยวธทเหมาะสม ไขแตกและไขสกปรกใหแยกออกจากไขอนๆ อยางชดเจนเพอ

ปองกนการปนเปอน

ก.2.3.2 การท าความสะอาดเปลอกไข ม 2 วธ คอ

(1) ท าความสะอาดแบบแหง

ใหเชดท าความสะอาดเปลอกไข เพอขจดสงสกปรกภายนอก ดวยผาสะอาดหรอกระดาษทรายแหงแบบ

ละเอยดเฉพาะบรเวณทสกปรก

(2) ท าความสะอาดแบบเปยก

(2.1) การท าความสะอาดเปลอกไขแบบเปยกใหใชน าผสมสารเคม สารเคมรวมและ/หรอการใชสารฆาเชอ

(sanitizing agents) หลงการท าความสะอาด ตองปฏบตตามคมอการปฏบตงาน

(2.2) กรณการท าความสะอาดโดยใชเครองลางไขแบบตอเนอง (continuous-type washer) ควรมการ

เปลยนน าเพอลดการปนเปอน ตามคมอการปฏบตงาน

(2.3) ตองท าการเคลอบไขหลงท าความสะอาด

ก.2.3.3 การเคลอบไข (coating)

กรณมการเคลอบไขหลงท าความสะอาดแบบแหงหรอแบบเปยก สารเคลอบไขทใชควรมคณสมบตในการ

ปองกนไขอยางมประสทธภาพ และถาผานการใชงานมาแลวและพบสงปนเปอนตางๆ ใหท าความสะอาด

เชน กรองสงปนเปอนออกและอนทอณหภม 80 ºC (องศาเซลเซยส) เปนเวลาอยางนอย 3 นาท

กอนน ามาใชอกครงหนง

ก.2.3.4 สารเคมทใชท าความสะอาดผวไข และสารเคลอบไข ตองพจารณาใชสารเคมทไมมกลนทผดปกต/

กลนทไมพงประสงค (off odor) และไมเปนอนตรายตอผบรโภค

ก.2.3.5 ไขทผานกระบวนการท าความสะอาดผวไขและเคลอบเปลอกไขแลว ควรมการท าใหแหงกอน

การคดและบรรจลงในบรรจภณฑ

มกษ. 6910-2555

10

ก.2.3.6 คดเลอกไขทมคณภาพและสะอาด โดยใหคดไขตามขนาดในมาตรฐานสนคาเกษตร เชน ไขไก

เปนไปตาม มกษ. 6702 เรอง ไขไก

ก.2.3.7 ถามไขสกปรก ไขบบราวใหแยกออก เพอด าเนนการตามความเหมาะสม

ก.2.3.8 น าและของเสยจากกระบวนการท าความสะอาดผวไขและการเคลอบไขตองจดการน าไปทงลง

ระบบระบายของเสยโดยตรง

ก.2.3.9 ตองมผควบคมการคดไขทมความช านาญสามารถควบคมการปฏบตงานไดถกตอง มเอกสาร

ขนตอนการด าเนนงานทถกตองส าหรบการปฏบตไวอยางชดเจน

ก 2.4 การปฏบตหลงการคดไข

ก.2.4.1 การบรรจ

(1) ไขทผานขนตอนการคดขนาดใหบรรจในภาชนะทสะอาด เพอปองกนและรกษาไขไดเปนอยางด

(2) ควรบรรจไขในแตละภาชนะบรรจตองมความสม าเสมอของขนาด และมคณภาพตามทก าหนดไว

(3) ใหสมตวอยางไขเพอตรวจวเคราะหเชอจลนทรย และสารเคม อยางนอยปละ 1 ครง

(4) ภาชนะบรรจเพอการจ าหนายปลกส าหรบผบรโภค ใหแสดงฉลากตาม มกษ. 6702 เรอง ไขไก

(5) ควรมผควบคมการบรรจไขทมความช านาญใหปฏบตงานไดถกตอง

ก.2.4.2 การเกบรกษาไข

(1) มมาตรการในการปองกนการปนเปอนและการเสอมคณภาพของไขระหวางการเกบรกษา ไขทผ าน

กระบวนการบรรจแลวควรน าสงไปยงสถานทจ าหนายใหเรว ภายใน 24 ชวโมง ถาจ าเปนตองเกบรกษา

นานกวา 24 ชวโมง ควรเกบไขในหองทมอณหภมไมเกน 25 ºC ทงน คณภาพความสดของไข ทออกจาก

ศนยรวบรวมไขควรม คาความสด (haugh unit) ไมต ากวา 65

(2) ไขในภาชนะบรรจ ทรอการขนสง ตองเกบรกษาในสถานทสะอาด มการควบคมอณหภมและ

การระบายอากาศได ไมมกลนผดปกตจากสภาพแวดลอม

(3) ภาชนะบรรจทบรรจไขแลว ไมควรวางกบพนโดยตรงในระหวางการเกบรกษา

(4) กรณเกบรกษาไข โดยใชหองเยนควรดแลไมใหเกดหยดน าเกาะผวเปลอกไขหรอเหงอไข รวมถง

รกษาความสะอาด และรกษาระบบใหมความเยนสม าเสมอ

(5) ใหเกบรกษาไขและจ าหนายใหเปนไปตามหลกการ ก.2.1.5 “เขากอน น าไปผลตกอน” ตามล าดบ

ชดการผลต ไขทผานกระบวนการผลตไขกอนควรเกบรกษาและจ าหนายกอน

ก.2.4.3 การขนสง (ไขหลงการบรรจ)

(1) กอนและหลงขนสงตองท าความสะอาดพาหนะทนท ดวยน าและสารฆาเชอทขนทะเบยนไวกบ

หนวยงานทมอ านาจหนาท แลวปลอยใหแหง

(2) พาหนะขนสงทผานเขาและออกจากศนยรวบรวมไขทกคน ตองผานการฆาเชอ

(3) พาหนะขนสงควรพรอมใชงาน ไดรบการดแล รกษาความสะอาดและบ ารงรกษาใหอยในสภาพท

เหมาะสม ควรควบคมอณหภมหรอมชองระบายอากาศทถกสขลกษณะในบรเวณทใชบรรทกไข

มกษ. 6910-2555

11

(4) พาหนะขนสงควรเกบรกษาไขโดยไมใหเกดความเสยหายตอคณภาพของไข มมาตรการปองกนการ

ปนเปอนจากสตวพาหะน าโรคและน าเขาสบรเวณทใชบรรทกไข รวมทงปองกนสงสกปรกสมผสผวเปลอกไข

(5) ในกรณตองขนสงไขในระยะทางไกล พาหนะทขนสงควรมระบบถายเทอากาศบรเวณทใชบรรทกไข

ไดด และกรณใชระบบท าความเยนตองระวงการเกดหยดน าบนเปลอกไขเมอกระทบกบอณหภมสง

ก.2.4.4. การเรยกคน

ใหระบรนการผลตทท าใหตดตามทมาทไปของไข ในแตละขนตอนเพอใหเรยกคนไขรนใดๆ ทเกยวของ

จากแหลงจ าหนายได

ก.3 การบ ารงรกษาและการสขาภบาล

ก.3.1 การบ ารงรกษาและการท าความสะอาด

ก.3.1.1 มแผนการปฏบตงาน การใชงาน การตรวจเชค การซอม การบ ารงรกษาเครองมอและอปกรณ

ก.3.1.2 มการท าความสะอาด การบ ารงรกษา พน ผนง เพดาน โดยมเอกสารระบวธการและความถ

ของการท าความสะอาด การบ ารงรกษา รวมถงผรบผดชอบ

ก.3.1.3 การท าความสะอาด ควรขจดสงสกปรกทอาจเปนแหลงการปนเปอน หลงการท าความสะอาด

ควรมมาตรการในการฆาเชอทเหมาะสมในพนททมความเสยง

ก.3.1.4 สารเคมทใชท าความสะอาดใหใชดวยความระมดระวง และปฏบตตามค าแนะน าของผผลต

สารเคม เกบในภาชนะทมฉลากและรายละเอยดระบไวชดเจน

ก.3.1.5 อปกรณและสารเคมส าหรบท าความสะอาดใหเกบเปนสดสวนในทเหมาะสม

ก.3.1.6 กรณมไขแตกระหวางการคดขนาด ใหท าความสะอาดเครองมอและอปกรณในเบองตนโดยเรว

ก.3.1.7 หลงการผลตในแตละวน ใหท าความสะอาดเครองมอและอปกรณ

ก.3.1.8 แยกบรเวณท าความสะอาดวสดอปกรณใหเปนสดสวน เพอปองกนการปนเปอนของเชอโรค

ก.3.1.9 ใหสมตรวจวเคราะหเชอจลนทรยจากเครองมออปกรณ และอากาศภายในอาคาร อยางนอยปละ 1 ครง

ก.3.2 การควบคมสตวพาหะน าโรค

ก.3.2.1 บรเวณรอบอาคารส าหรบการรวบรวมและคดไข ตองสะอาด ไมเปนแหลงหลบซอนของสตว

พาหะน าโรค

ก.3.2.2 มแผนควบคมและก าจดสตวพาหะน าโรคตางๆ

ก.3.2.3 มมาตรการควบคม สตวพาหะน าโรคเขาในบรเวณผลตไข มการซอมบ ารงอาคารใหอยในสภาพ

ดเพอปองกนสตวพาหะน าโรคเขามา และเพอก าจดแหลงเพาะพนธ ปดชองตางๆ ทางระบายน า และ

บรเวณทสตวพาหะน าโรคเขามาใหสนท เชน ตดมงลวดหรอตาขาย มระบบการจดการของเสย และ

สงปฏกล ไมใหเปนแหลงแพรพนธของสตวพาหะน าโรค

มกษ. 6910-2555

12

ก.3.2.4 ดแลรกษาบรเวณทงภายในและภายนอกอาคารใหสะอาด เศษวสดทไมใชแลวใหเกบในภาชนะ

ทปองกนสตวเลยง สตวพาหะน าโรคได

ก.3.2.5 การใชสารเคม ชวภาพ หรอวธทางกายภาพ ก าจดสตวพาหะน าโรค ใหท าโดยไมเกดผลเสย

ตอไข หากใชสารเคม ชวภาพในบรเวณผลต ใหปฏบตตามกฎหมายทเกยวของและใหปองกนความเสยง

ทจะเกดการปนเปอนในไขดวย

ก.3.3 การจดการของเสย

ก.3.3.1 สถานทรวบรวมสงทไมใชแลวหรอสงปฏกล ตองแยกจากพนทผลต พนทรวบรวมและคดไข

ตองมทใสขยะจ านวนเพยงพอ โดยแยกขยะแหงและเปยก และก าจดขยะทกวน

ก.3.3.2 ใหมระบบการก าจดของเสยอยางเหมาะสมภายหลงการผลตไขทกครง ไมควรมเศษทเหลอจาก

การผลตตดคางในระบบการผลต เชน เปลอกไข ไขแตกบนพนหรอบนเครองคดขนาดไข

ก.3.3.3 ทใสขยะตองแยกเกบเปนสดสวนและมปายระบอยางชดเจน

ก.3.3.4 มภาชนะใสไขเนาหรอไขเสย แยกไวตางหากเปนสดสวนจากขยะอน เพอน าไปก าจดอยางเหมาะสม

ก.4 สขลกษณะสวนบคคล

ก.4.1 ตองตรวจสขลกษณะสวนบคคลของผปฏบตงานและมบนทกไวตรวจประเมน ดงน

ก.4.1.1 ผปฏบตงานตองมสขภาพด ไมเปนโรคตดตอ และตองตรวจสขภาพอยางนอยปละ 1 ครง

ก.4.1.2 ผปฏบตงานตองรกษาความสะอาดสวนบคคลไวในระดบทเหมาะสม ควรสวมชดกนเปอน

หมวกคลมผม และรองเทา ทจดโดยทางศนยรวบรวมไข

ก.4.1.3 ผปฏบตงานตองประพฤตและปฏบตงานอยางถกสขลกษณะ เชน ไมสบบหร บวนน าลาย และ

เคยวหมากฝรง ขณะปฏบตงาน

ก.4.1.4 บคคลภายนอกทเขาเยยมชมศนยรวบรวมไข ตองสวมชดกนเปอนและรองเทาทศนยรวบรวมไข

จดเตรยมไวให และปฏบตตามหลกเกณฑทศนยก าหนดไว

ก.5 การฝกอบรม

ก.5.1 ผปฏบตงานตองไดรบการฝกอบรมใหมความรและความช านาญเกยวกบกระบวนการผลตไข การใช

เครองมออปกรณ การใชสารเคม และสขลกษณะทเหมาะสมตอการปฏบตงานเพอความปลอดภย

ตอผปฏบตงานและปองกนการปนเปอนสไข

ก.5.2 ควรจดท าโปรแกรมการฝกอบรม โดยก าหนดหวขอการฝกอบรมทเหมาะสม และมการประเมน

ประสทธผลของโปรแกรมการฝกอบรม และตดตามเปนระยะๆ

มกษ. 6910-2555

13

ก.5.3 ควรทบทวนโปรแกรมการฝกอบรมและปรบใหทนสมยเปนประจ า ควรจดใหมระบบทจะท าใหแนใจ

วาผปฏบตงานยงคงตระหนกถงขนตอนการด าเนนงานทจ าเปนทงหมด เพอคงไวซงความปลอดภยและ

ความเหมาะสมของไข

ก.6 การบนทกขอมล

ก.6.1 ศนยรวบรวมไข ตองบนทกขอมลในกระบวนการผลต ไดแก บนทกการรบไข การคดแยกไข

การคดขนาดไข การบรรจและการจ าหนายไข ผลการตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการ การปฏบตงาน

การท าความสะอาด การบ ารงรกษาเครองมอและอปกรณตางๆ การควบคมสตวพาหะน าโรค และขอมล

ของบคลากรทเกยวของ

ก.6.2 ตองเกบบนทกขอมลตางๆ อยางเปนระเบยบ คนหางาย และควรเกบบนทกไวอยางนอย 1 ป

เพอใหเจาหนาทตรวจสอบได

มกษ. 6910-2555 14

ภาคผนวก ข

ตวอยางแบบบนทกขอมลของศนยรวบรวมไข ข.1 ตวอยางแบบบนทกขอมลการรบไขจากฟารม

ชอเจาของฟารม/เกษตรกร......................................................ชอฟารม..............................................เลขทะเบยนฟารม................................................

สญลกษณ/เครองหมายฟารม........................ทตงฟารมเลขท..............ถนน.....................ต าบล.....................อ าเภอ.....................จงหวด.........................

หมายเลขโทรศพท.............................................วน เดอน ป ทสงไข.......................................รหสชดการผลต...............................................................

เวลาทรบไข ล าดบ

ยานพาหนะ หมายเลขทะเบยนรถ สภาพรถขนสง พนกงานขบรถ จ านวนไขทสง

(ฟอง)

ลกษณะกายภาพ

ภายนอกไขทรบ

หมายเหต

รวมจ านวนไขทงสนทสงเขาศนยรวบรวมไข............................ฟอง ผตรวจ..............................................................................

มกษ. 6910-2555

15

ข.2 ตวอยางแบบบนทกขอมลการรบไข

ล าดบท รหสชดการผลต วน เดอน ป

ทรบไข

เวลาท

รบไข

ชอฟารม

ทสงไข

จ านวนไข

ทรบเขาศนยฯ

(ฟอง)

ลกษณะกายภาพ

ภายนอกของไขทรบเขา

ผบนทก หมายเหต

ผตรวจ..........................................................................................

มกษ. 6910-2555 16

ข.3 ตวอยางแบบบนทกขอมลการคดแยกไข

รหสชด

การผลต

วน เดอน ป

ทคดแยกไข

เวลาท

คดแยกไข

จ านวนไขรวม

ทรบเขาศนยฯ

(ฟอง)

จ านวนไขแตก/

บบราว (ฟอง)

จ านวนไขเปอน/เปลอก

ไขมจดกระ (ฟอง)

จ านวนไขทม

รปราง/ขนาด

ผดปกต (ฟอง)

จ านวนไขทเขาส

การคดขนาด

(ฟอง)

ผบนทก

ผตรวจ..........................................................................................

มกษ. 6910-2555

17

ข.4 ตวอยางแบบบนทกขอมลการคดขนาดไข (กรณไขไก)

รหสชด

การผลต

วน เดอน ป

ทคดขนาดไข

เวลาท

คดขนาดไข

จ านวนไขรวม

ทรบเขาคดขนาด

(ฟอง)

จ านวนไขเบอรตางๆ (ฟอง)* จ านวนไขแตก

(ฟอง) ผบนทก

0 1 2 3 4 5

*หมายเหต ขนาดของไขไกพจารณาจากน าหนกตอฟอง เปนไปตามมาตรฐานสนคาเกษตรเรอง ไขไก (มกษ. 6702-2553): เบอร 0, 1, 2, 3, 4 และ 5

มน าหนกดงน >70, >65 ถง 70, >60 ถง 65, >55 ถง 60, >50 ถง 55, >45 ถง 50 กรมตอฟอง ตามล าดบ

ผตรวจ..........................................................................................

มกษ. 6910-2555 18

ข.5 ตวอยางแบบบนทกขอมลการบรรจไข (กรณไขไก)

รหสชดการ

ผลต

วน เดอน ป

ทบรรจไข เวลาทบรรจไข

จ านวนไขรวม

ทรบเขาบรรจ

(ฟอง)

บรรจไข..................ฟอง/บรรจภณฑ

จ านวนบรรจภณฑแบงตามขนาดไขเบอรตางๆ * (กลอง/ถาด) จ านวนไข

แตก

(ฟอง)

ผบนทก

0 1 2 3 4 5

*หมายเหต ขนาดของไขไกพจารณาจากน าหนกตอฟอง เปนไปตามมาตรฐานสนคาเกษตรเรอง ไขไก (มกษ. 6702-2553): เบอร 0, 1, 2, 3, 4 และ 5

มน าหนกดงน >70, >65 ถง 70, >60 ถง 65, >55 ถง 60, >50 ถง 55, >45 ถง 50 กรมตอฟอง ตามล าดบ

ผตรวจ..........................................................................................

มกษ. 6910-2555

19

ข.6 ตวอยางแบบบนทกขอมลการเกบรกษาไข (กรณไขไก)

รหสชดการ

ผลต

วน เดอน ป

ทไขเขาเกบ

รกษา

เวลาทไขเขา

เกบรกษา

จ านวนไขรวม

ทเขาเกบ

รกษา (ฟอง)

บรรจไข..................ฟอง/บรรจภณฑ

จ านวนบรรจภณฑแบงตามขนาดไขเบอรตางๆ * (กลอง/ถาด) เขาเกบรกษา

จ านวนไข

แตก

(ฟอง)

ผบนทก

0 1 2 3 4 5

*หมายเหต ขนาดของไขไกพจารณาจากน าหนกตอฟอง เปนไปตามมาตรฐานสนคาเกษตรเรอง ไขไก (มกษ. 6702-2553): เบอร 0, 1, 2, 3, 4 และ 5

มน าหนกดงน >70, >65 ถง 70, >60 ถง 65, >55 ถง 60, >50 ถง 55, >45 ถง 50 กรมตอฟอง ตามล าดบ

ผตรวจ..........................................................................................

มกษ. 6910-2555 20

ข.7 ตวอยางแบบบนทกขอมลการจ าหนายไข (กรณไขไก)

รหสชดการ

ผลต

วน เดอน ป

ทจ าหนายไข

เวลาท

จ าหนายไข

จ านวนไขรวม

ทจ าหนาย

(ฟอง)

บรรจไข..................ฟอง/บรรจภณฑ

จ านวนบรรจภณฑแบงตามขนาดไขเบอรตางๆ * (กลอง/ถาด) ทจ าหนาย

จ านวนไข

แตก

(ฟอง)

ผบนทก

0 1 2 3 4 5

*หมายเหต ขนาดของไขไกพจารณาจากน าหนกตอฟอง เปนไปตามมาตรฐานสนคาเกษตรเรอง ไขไก (มกษ. 6702-2553): เบอร 0, 1, 2, 3, 4 และ 5

มน าหนกดงน >70, >65 ถง 70, >60 ถง 65, >55 ถง 60, >50 ถง 55, >45 ถง 50 กรมตอฟอง ตามล าดบ

ผตรวจ..........................................................................................

มกษ. 6910-2555

21

ข.8 ตวอยางแบบบนทกขอมลการขนสงไข (กรณไขไก)

ประเภทรถขนสง............................................หมายเลขทะเบยนรถ...................................ชอพนกงานขบรถ..................................................................

ลกษณะบรเวณจดเกบไขบนรถ.................................................................................................................................................................. ................

เวลารถขนสงออกจากศนยฯ............................................................เวลารถขนสงถงแหลงจ าหนาย..................................................................................

รหสชด

การผลต

วน เดอน ป

ทขนสงไข

เวลาทเรม

ขนไขใสรถ

ขนสง

เวลาทขน

ไขใสรถ

ขนสง

เสรจ

จ านวนไข

รวมทขนสง

(ฟอง)

บรรจไข..................ฟอง/บรรจภณฑ

จ านวนบรรจภณฑแบงตามขนาดไขเบอรตางๆ *

(กลอง/ถาด) ทขนสง

จ านวนไข

แตก

(ฟอง) ผบนทก

0 1 2 3 4 5

*หมายเหต ขนาดของไขไกพจารณาจากน าหนกตอฟอง เปนไปตามมาตรฐานสนคาเกษตรเรอง ไขไก (มกษ. 6702-2553): เบอร 0, 1, 2, 3, 4 และ 5

มน าหนกดงน >70, >65 ถง 70, >60 ถง 65, >55 ถง 60, >50 ถง 55, >45 ถง 50 กรมตอฟอง ตามล าดบ

ผตรวจ..........................................................................................

มกษ. 6910-2555 22

ข. 9 ตวอยางแบบบนทกขอมลการท าความสะอาด ฆาเชอ และการตรวจสอบสภาพอาคาร เครองมอและอปกรณ

วนท เวลา

การท าความสะอาด การฆาเชอ การตรวจสอบสภาพ ซอมบ ารง บนทก

หมายเหต

ผปฏบต ผตรวจ

อาคาร เครองมอ/

อปกรณ อาคาร เครองมอ/

อปกรณ

อาคาร เครองมอ/

อปกรณ

อาคาร เครองมอ/

อปกรณ

มกษ. 6910-2555

23

ข. 10 ตวอยางแบบบนทกประวตบคลากร

ชอ (นาย/นาง/นางสาว)..........................นามสกล.........................................อาย...............ป

วฒการศกษา..................................หนาทปฏบตงาน.............................................................

วนทเขาท างาน...................................................................................................................

เรองท

ฝกอบรม

วนทฝกอบรม ระยะเวลาใน

การฝกอบรม

สถานท

ฝกอบรม

ผจดการ/

ผประเมน

วนทตรวจ

สขภาพ

ประจ าป

มกษ. 6910-2555 24

ภาคผนวก ค

หนวย

หนวยและสญลกษณทใชในมาตรฐานน และหนวย SI (International System of Units หรอ Le Système

International d’ Unités) ทยอมรบใหใชได ดงน

รายการ ชอหนวย สญลกษณหนวย

มวล มลลกรม (milligram) mg

กโลกรม (kilogram) kg

ความเขมแสง ลกซ (lux) lx

อณหภม องศาเซลเซยส (degree Celsius) ºC