che guevara savas anilari

8/3/2019 Che Guevara Savas Anilari

1/85

Ernesto Che Guevara

Sava Anlar

Reminiscences of the Cuban Revolutionary WarKbanisches Tagebuch

(Trke evirisi: Che Guevara, Sava Anlar, Yar Yaynlar, ubat 1990)

Eri Yaynlar tarafndan [email protected]

N D E K L E R

nsz 51. Bir Devrim Balyor 72. Alegria De Pio 153. Yanl Yolda 214. La Plata arpmas (17 Ocak 1957) 295. Arroyo del nfierno Sava (22 Ocak 1957) 376. Hava Saldrs (30 Ocak 1957) 417. Altos de Espinosa Baskn (19 ubat 1957) 478. Bir Hainin Sonu 559. Ac Gnler 6110.Takviye 67

11.Birliimiz Savata elikleiyor 7312.nl Rportaj 7913.Yry Gnleri 8514.Silahlar Geliyor 9115.El Uvero arpmas (28 Mays 1957) 9916.Yarallarn Bakm 10917.Dn 11518.Bir hanet Tezgahlanyor 12319.Bueycito Saldrs 13120.Lidia ve Clodomira 13921.El Hombrito arpmas 14322.Pino Del Agua'daki lk Sava 15123.Ac Bir Olay 16324.Haydutlua Kar Mcadele 171

25.ldrlen Kpekik 17926.Marverde arpmas 18327.Altos de Conrado 18928.Bir Yllk Silahl Mcadele 197Fidel Castro'nun Mektubu (14 Aralk 1957) 21529.kinci Pino del Agua arpmas 23330.Pino Del Agua 24531.Camilo 25132.Ksa Ara Oyunu 25733.nemli Bir Toplant 26534.Son Saldr: Santa Clara arpmas 273Haritalar 288
mailto:[email protected]:[email protected]://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b0http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b1http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b2http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b3http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b4http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b5http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b6http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b7http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b8http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b9http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b10http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b10http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b11http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b11http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b12http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b12http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b13http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b13http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b14http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b14http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b15http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b15http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b16http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b16http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b17http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b17http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b18http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b18http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b19http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b19http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b20http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b20http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b21http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b21http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b22http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b22http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b23http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b23http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b24http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b24http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b25http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b25http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b26http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b26http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b27http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b27http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b28http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b28http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b28bhttp://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b29http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b29http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b30http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b30http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b31http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b31http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b32http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b32http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b33http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b33http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b34http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b34http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaharita.htmlhttp://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b0http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b1http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b2http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b3http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b4http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b5http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b6http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b7http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b8http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b9http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b10http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b11http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b12http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b13http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b14http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b15http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b16http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b17http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b18http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b19http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b20http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b21http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b22http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b23http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b24http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b25http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b26http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b27http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b28http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b28bhttp://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b29http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b30http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b31http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b32http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b33http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#b34http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaharita.htmlmailto:[email protected]


2/85

NSZ

Uzun sreden beri, devrim tarihimizi tm ok ynll ve ayrntlaryla yazmay dnyorduk.Devriminnderlerindenbirou -zelyada resmiolarak-bu tarihiyazmak istediklerinibelirtirler,ama,yaplacakilerioktu.Oysa,yllargeiyorveartkbtnAmerika'nntarihiolmudevrimcihareketimizinanlar, yaanlan olaylar doru ve gvenilir biimde saptanmakszn,giderek gemiegmlyor. Bunedenlebiz,katldmzbazsaldr,atmavearpmalara ilikinbirdizikiiselanyyaynlamayabalyoruz.Amacmz, kendi yaadklarmza ve baz yazl notlara dayanarak tarihin birparasnyazmak deildir. Tam tersine, bu konunun, olaylar yaayan herkes tarafndan ele alnmasnamalyoruz.

Biz, btn sava boyunca Kba topraklarnn belli bir blmnde savatk. O nedenle, bakayerlerde gerekleen arpmalarn ve eylemlerin tan deiliz. Devrimci savaa katlan herkesinanlatacaklarn kolaylatrmak ve anlarn ak bir biim almasn salamak iin, Fidel'in de katlmolmasna karn, ansmzn pek iyi gitmedii Alegria de

Pio'daki ilk arpmamzla balayabiliriz.Buarpmayakatlanlarnbiroubugnhlhayatta.Bizonlar,buarpmadantamvedorubir

tablosunu oluturarak tarihe kaydetmek iin, anlarn yazmaya aryoruz. stediimiz tek ey, anyazarlarnn gereklerden sapmamalar; kiisel durumlarn abartmamalar, kendilerini olduklarndanbaka gstermemeleri ya da olmadklar bir yerde bulunduklar izlenimini yaratmamalardr. Her anyazar, yeteneklerine ve eitimine gre, yazd her birka sayfadan sonra, gerek olaylar zerinde

temellenmemiyadagerekliineyazarntamamylagvenmediiherszckarmakamacyla,katbirzeletirelerevenindnakmamasdr.Bizdebudnceyle balyoruzanlarmz yazmaya.[sayfa 6]

1| BR DEVRM BALIYOR

Kba halkna kar askeri saldrnn tarihi, Fulgencio Batta tarafndan ynetilen kansz hkmetdarbesinin tarihi olan 10 Mart 1952 gn balamaz elbette. Bu saldrnn kklerini, Kba tarihinin okgerilerde kalm dnemlerinde aramak gerekir. Amerikan Bykelisi Summer Welles'in[1] 1933

ylndaki mdahalesinden, 1901 tarihli Enmienda Platt. Belgesinden[2], Kuzey Amerika'nn ilhakpolitikaclarnn dorudan temsilcisi olarak gelen Narciso Lopez'in[3], karaya kndan bile nceleredayanr bu kkler. Bu sorunun balangc, 19. yzyl banda, lkesinin Kba politikasna ilikin [sayfa 7]aklayan John Quincy Adams[4] zamanna kadar gider: Kba, spanya'dan kurtulduu anda SamAmca'nn eline decek olgun bir elmadr. Sz konusu olan, yalnzca Kba'y hedef almakla kalmayan,ktasal lekte, uzun bir saldr zinciridir.

Emperyalizmin saldr dalgalarnn bir ykselip bir alalmasn, demokratik hkmetlerin devrilmesiya da halk kitlelerinin durdurulmaz basklaryla, yeni hkmetlerin kurulmas, belirlemektedir. Btn LatinAmerika tarihi ayn zellikleri gsterir: Diktatrlk rejimleri, kk bir aznln karlarn temsil eder vedarbeyle iktidara gelir; geni bir kitle tabanna dayanan demokratik hkmetler ise, ok byk zorluklarlakarlamakta ve ou kez, davalarnn baarsn gvence altna almak iin, bir dizi dn vererek, dahaiktidara gelmeden nce lekelenmektedir. Kba, Amerika'nn btn iin, bu adan bir istisna oluturuyorolsa da, btn bu geliim srecinin tarihine dikkat ekmek gerekiyordu, nk Amerika'y sarsantoplumsal hareketler dalgasnda oraya buraya savrulan bu satrlarn yazar, bu koullar sonucunda,

srgnde yaayan bir baka amerikalyla, yani Fidel Castro'yla tanma frsat bulmutu.O souk Meksika gecelerinden birinde tanmtm onu. lk konumamzn uluslararas politikazerine olduunu anmsyorum. Ayni gece, birka saat sonra -tan aarrken-, Fidel'in planlad seferekatlacaklardan biri olmutum. nce, Kba'nn u anki hkmet bakanyla Meksika'da nasl ve nedentantm anlatmalym. Demokratik hkmetlerin iktidardan uzaklatrldklar, bu blgede ayaktakalm ktann son devrimci demokrat hkmetinin -Jacobe Arbenz Guzman'n[5] hkmeti - ABD'nin,ktasal propagandasnn [sayfa 8] sis perdesi arkasnda gerekletirdii acmaszca planlanan bir saldryayenik dt 1954 ylyd. Bu oyunda ABD Dileri Bakan Foster Dulles'in rol ald grlyordu. inilgin yan, Dulles, Guatemala'daki en nemli emperyalist kurululardan biri olan United FruitCompany'nin, hem hissedar hem de hukuk danmanyd.

Bu lkeden, yenilgiye uram olarak ve btn guetamallarla paylatm ac iinde dnyordum;korkuyla ezilmi bu lkeye yine de bir gelecek sunabilme umudu ierisindeydim ve bunun iin bir yolaryordum. Fidel ise, tarafsz bir lkede adamlarn byk eylem gnne hazrlamak iin Meksika'yagelmiti. Moncada Klasna yaplan basknn hemen ardndan bir i blnme yaanm, yreksizlerin

hepsi saflar terk etmiler, u ya da bu nedenle, daha az zveri isteyen politik partilere ya da devrimcigruplara katlmlard. Fakat, 1953 ylnda Moncada Klas'na yaplan saldrnn tarihini kendisine adolarak alan "26 Temmuz Hareketi"ne yeni katlmlar olmaktayd. Bu yeni katlanlarn eitilmesiyle
http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt1%23nt1http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt1%23nt1http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt2%23nt2http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt2%23nt2http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt3%23nt3http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt3%23nt3http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt4%23nt4http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt4%23nt4http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt5%23nt5http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt1%23nt1http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt2%23nt2http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt3%23nt3http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt4%23nt4http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt5%23nt5


3/85

grevlendirilenlerin ileri ok zordu, nk Meksika'da, illegal alma ilkelerine ok sk biimde uymakve Meksika hkmetine, Kuzey Amerika rgt FBI ajanlarna ve Batista'ya kar mcadele etmekgerekiyordu. Bu dman, deien biimlerde ortak etkinlik gsteriyorlar, aralarndaki ilikide para,rvet, kiisel karlar iin dalavere nemli rol oynuyordu. Bunun dnda Trujillo'nun[6] casuslaryla veinsan seimindeki olumsuzluklarn -zellikle Miami'de- yaratt zorluklarla da mcadele ediyorduk.Btn bu glkleri atktan sonra, ok byk bir hedefe ulamalydk: Meksika'dan ayrl... ve sonra...Kba'ya var ve o gnlerde bize kolay grnen baka eyler. Bugn, bunun, ne byk abalara,

zveriye ve ne ok insan yaamna mal olduunu kavrayabiliyoruz.Dostlarndan oluan kk bir grup tarafndan desteklenen Fidel Castro, btn gcn ve ona zg

alma azmini, [sayfa 9] Kba'ya gidecek olan savalar rgtlemeye adamt. Zaman bulamad iin,hemen hemen hi askeri taktik dersleri vermiyordu. Bizse, General Alberto Bayo'dan [7] epeyce ok eyrendik. lk katldm derste, o an edindiim izlenim, zaferin olanakl olduuydu. Bylesine yce birama iin, yabanc bir kyda lmeye deecei yolundaki dnceyle ve bir tr romantik servencilieduyulan sempatiyle, balandm direni ordusu komutanna[8] katldmda, zafere ulaacamzdanhenz kukuluydum.

Bylece birka ay geti. Giderek nianclmz geliiyordu, bazlarmz artk keskin nianc olmutu.Meksika'da bir iftlik bulmu ve General Bayo'nun ynetiminde - ben personel eflii greviniyrtyordum- 1956 Martnda hareket etmek iin, son hazrlklarmz yapmtk. O gnlerde, cretleriBatista tarafndan denen Meksika polisinin iki ubesi, Fidel'i ele geirmeye alyordu. Bu ubelerdenbiri, verilecek dl iin, Fidel'i tutuklama baarsn gsterdi, ne var ki, yine verilecek dl iin, onuldrmemekle byk ahmaklk etti. Ksa sre iinde, Fidel'in sava arkadalarnn byk ounluu

yakaland; Mexico kentinin yaknlarnda bulunan iftliimiz de polisin eline geti ve hepimizi hapishaneyetktlar.

Bu durum, savan ilk aamasnn son blmn geciktirmiti. Kimimiz, lkelerimize geri gnderilmetehdidi altnda geen -Komutan Calbrto Garcia ve ben buna tanz- 57 gn kalmtk hapishanede.Fakat Fidel Castro'ya duyduumuz kiisel gveni bir an bile yitirmedik. Ama Fidel, arkadalk uruna,denilebilir ki, kendi devrimci konumunu tehlikeye drebilecek baz eyler yapt.

Ona kendi durumumu anlattm anmsyorum: Meksika'da yasad yaayan ve hakknda eitlisulamalar bulunan [sayfa 10] bir yabancydm. Benim yzmden devrimin ertelenmemesini, beni geridebrakabileceklerini, durumu anlayla karlayacam, gnderdikleri yerde savaacam, kendilerindenyalnzca Arjantin'e deil, yakn bir lkeye gnderilmem iin uramalarn istediimi syledim. Fidel'inkesin yantn da anmsyorum: "Seni yzst brakamam." Sonuta byle de oldu. Meksika'dakicezaevinden kabilmemiz iin ok deerli zaman ve ok para harcand. Fidel'in deer verdii insanlarakar bu kiisel davran, ona yakn olan insanlarda yaratt derin ball aklar. Direni ordusunublnmezcesine btnletiren bu ballk, ortak ilkeleri insanca beraberliklerle badatrmaktadr.

Gnler geiyordu. Yasad alyor, gizleniyor, kalabalk iinde olanaklar elverdiince grnmyor,hemen hemen hi darya kmyorduk. Birka ay getikten sonra, saflarmzda bir hain olduunu farkettik. Bir parti silahmz satan bu kiinin adn bilmiyorduk. Ayn kiinin, yat ve telsizi de, henz "yasalkontrat" yaplmam olmasna karn sattn biliyorduk. Bizim donanmmzdan baz paralarn Kbayetkililerine iletilmesinden ama, hainin gerekten srlarmza ortak olduunun kantlanmasyd. Fakatbylece ondan kurtulduk. nk bu ayn zamanda ihanetini de kantlyordu. Bu andan itibaren youn biralma balad. Granma olaanst bir hzla hazrland; bulabildiimiz tm, ama yine de olduka azyiyecek maddesi, niformalar, silahlar, donanm ara-gereci ve hemen hemen hi mermisi olmayan ikitanksavar ykledik. Sonunda, 25 Kasm sabah saat 2'de Fidel'in resmi basnda elence konusu olanszleri gereklemeye balamt: "1956 ylnda ya zgr ya da ehit olacaz."5

Her trl malzeme ve insanla tklm tklm 6dolu olan Granma, klar sndrlm olarak Tuxpanlimanndan[9] denize ald. Hava ok ktyd. Her trl geminin denize almas yasak olmasnakarn, nehrin denize kavutuu yer sakindi. Yukaten limann getikten bir sre sonra klar yaktk.Sonra da deniz tutmasna kar deli gibi ila aramaya [sayfa 11] baladk, ama yoktu. Kba ulusal marnve 26 Temmuz marn syledik, hepsi belki be dakika srmt. Sonrasnda gemide trajik-komik birgrnt olutu. Yzlerinden korku okunan ve elleriyle karnlarn tutan adamlar. Bazlar kafalarnkovalarn iine daldrmlard, bazlarysa, stleri kusmuk iinde, en ilgin durumlarda, yerde hareketsizbiimde yatyorlard, iki- gemiciyle, drt-be kiinin dnda, 83 kiinin tmn deniz tutmutu.Drdnc ya da beinci gn, genelde durum dzeldi. Bir ara, teknede aldn sandmz yarn,aslnda var olmadn, tuvalette bir musluun ak unutulduunu anladk. Oysa biz yk hafifletmek iinbtn arlklar atmtk bile.

Hareket iin seilen rota yleydi: Kba'nn gneyini, geni bir kavis izip dolaacak, Jamayka vebyk Cayman[10] adalar nnden kyya yakn geerek, Oriente eyaletindeki Nigaero blgesiyaknlarnda bir yerde karaya kacaktk. Plann uygulanmasnda epeyce gecikmitik: Radyodan ayn30'unda, yoldamz Frank Pais[11] tarafndan, Santiago de Cuba'da bir ayaklanma balatldnduyduk. Bu ayaklanmayla bizim Kba'ya varmz ayn anda olmalyd. Ertesi gn, 1 Aralk gecesi,rotay dorudan Kba'ya ynelttik ve umutsuzca Cabo Cruz fenerini grmeye altk. Suyumuz,yaktmz ve yiyeceimiz azalmt. Sabaha kar ikide, zifiri karanlk ve frtnal havada durum kaygvericiydi. Gzcler, bir o yana bir bu yana gidip gelerek, ufukta kaybolmayan bir k aryorlard. Eskiden

Kba deniz kuvvetlerinde temenlik yapm olan Roque, fenerin yerini belirlemek iin bir kez daha stkprye ktnda, aya bir yere taklarak denize dt. Yolumuza bir sre daha devam ettikten sonra
http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt6%23nt6http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt6%23nt6http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt7%23nt7http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt7%23nt7http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt8%23nt8http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt9%23nt9http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt10%23nt10http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt11%23nt11http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt11%23nt11http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt6%23nt6http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt7%23nt7http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt8%23nt8http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt9%23nt9http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt10%23nt10http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt11%23nt11


4/85

sonunda feneri grebildik, fakat kk teknemizin, bir astml gibi yol almas nedeniyle, bize yolculuunson saatleri hi bitmeyecek gibi geliyordu. Kba'ya, Las Coloradas kysnda, Belic adl yere ayakbastmzda, gn aarmt. [sayfa 12]

Bizi bir ky koruma gemisi grm ve kefini telgrafla Batista ordusuna bildirmiti. Bize en okgerekli olan eyay yanmza alp, alelacele karaya ktmz an, hemen bir batakla daldk. stelik dedman uaklarnn saldrsna uradk. Tropik bitkilerin yapraklar altndaki bataklkta yrrkenuaklarn bizi grmesi ve saldrmas olanakszd elbette, ne var ki diktatrn ordusu peimize dmt

bile.Bu blgeyi tandn syleyen bir compnero'nun[12] deneyimsizlii ve sorumsuzluu nedeniyle

iine dtmz bataklktan kmak iin, saatler geirdik. Sendeleyerek salam topraa ayakbasmtk, ynmz bulamyor, bir blgeler ordusu, beyinlerindeki bilinmedik bir aygt tarafndanynlendiriliyorlarm izlenimi veren bir hayaletler ordusu oluturuyorduk. Yolculuumuz srasndaaralksz yedi gn sren al, deniz tutmasn, ayrca korkun gn arkamzda brakmtk.Meksika'dan ayrlmzdan tam on gn sonra, gszlk, yorgunluk belirtilerinin ve molalarn sk skkestii bir gece yrynn ardndan, 5 Aralk'ta, gn aarrken, beklenmedik biimde Alegrio dePio[13] denilen yere ulatk. Bu, bir yannda eker kam tarlalarnn yer ald, te yanndansa bazaasz alanlara bakan kk bir ormand. Daha uzaktaysa sk ormanlar balyordu. Kamp kurmak iinuygun bir yer olmamasna karn, gnn gemesini beklemek iin mola verdik. Yrymz gecesrdrecektir.

lk kez 16 Haziran, 1 Temmuz ve 16 Temmuz 1959 tarihlerinde "O Cruzeiro" da "Bir DevrimBalyor"un giri blm olarak yaynland. [sayfa 13]

2| ALEGRA DE PO

Alegria de Pio, Oriente eyaletinin Niguero blgesinde, Cabo Cruz yaknlarnda bir yerdir. 5 Aralk1956'da, diktatrn kuvvetleri burada bize saldrd.

Ksa ama zorlu bir yryn ardndan, hepimiz dermansz kalmtk. 2 Aralkta, Las Coloradaskys diye bilinen yerde karaya ktmzda, hemen hemen btn donanmmz yitirmi, tuzlu subataklklarnda, ayamzda yeni botlar olduu halde saatler boyu yrmtk; ayaklarmz yara iindekalmt. Ne var ki tek dmanmz ayamzdaki botlar ya da mantar hastal deildi. Kba'ya, kt bir

tekneyle, a ana, Meksika Krfezini ve Kara ipler Denizini aarak yedi gnde ulamtk. Bu tr biryolculua alkn olmadmz iin de, hemen hemen hepimizi deniz tutmutu. Ayrca, 25 Kasm gn,iddetli esen kuzey rzgar nedeniyle gemilere denize alma izni verilmedii bir zamanda, Tuxpanlimanndan hareket etmitik. Btn bunlar, henz hi savaa katlmam bu acemi birlik stndeolumsuz

ynde etki brakmt. [sayfa 15]Tfekler, fieklikler ve biraz slak mermi dnda sava donanmmzn tmn yitirmitik. la

stokumuz kalmam, srt antalarmzn ou bataklkta kaybolmutu. Bir gn nce, o zamanlar JulioLobo'ya ait olan Niquero eker fabrikasnn, ekerkam tarlalarnn iinde, gece vakti yrmtk.Deneyimsizliimiz sonucu, almz ve susuzluumuzu gidermek iin eker kamlarn yolunkenarnda yemi, artklarn orada brakmtk. Geri askerlerin bylesine dolayl yollardan iz srmelerinegerek yoktu; nk, yllar sonra rendiinize gre, askerleri bize ulatran, ihanetin ba sorumlusu,rehberimizdi. Rehberi bir gece nce salvermitik. Bu hatay, daha nceki karanlk yaamlarn bildiimizsivil halktan insanlarn, tehlikeli blgelerde, kesinlikle denetim altnda tutulmas gerektiini reninceye

kadar, birka kez daha yineledik. Hain rehberimizin yanmzdan ayrlmasna asla izin vermemeliydik.5 Aralk gn afak skerken, pek azmz yryebilecek durumdayd: tmden yorgun dmadamlar, biraz yrdkten sonra, uzun sre dinlenmek istiyorlard. O nedenle, sk aal bir ormannyaknndaki kk, seyrek aal bir ormanda mola verildi; bu kk orman, bir eker kam tarlasnnkenarndayd. oumuz hemen uyuduk.

le zaman, olaanst bir durumun ilk belirtileri grld: "Piper" tipi uaklarla orduya ve zelkiilere ait kk uaklar, yaknmzda dolanmaya balamt. Uaklar geerken, iimizden bazlar,alaktan ve yava umalar nedeniyle dman uaklar tarafndan grlebileceklerini dnmeksizin,rahat rahat eker kam kesiyorlard. Birliin doktoru olarak, o zamanki grevim, ayaklarda kanyaralar iyiletirmekti. O gn gerekletirdiim son tedaviyi hatrladm sanyorum. Humberto Lamotteadnda bir companeroydu ve o gn mrnn son gnn yayordu. Sahra eczanemizden kp grevyerine dnerken anmsyorum onu; giymeye frsat bulamad ayakkablar elindeydi, yznde korku vebitkinlik okunuyordu. [sayfa 16]

Companero Montane ile bir aaca yaslanm, ocuklarmzdan sz ederek yarm sosis ve ikipeksimekten oluan yemeimizi yerken, ilk silah sesini duyduk. Bir saniye sren sessizlikten sonra da

82 kiilik birliimizin zerine bir mermi kasrgas kt, ya da biz, o ilk ate deneyinde yaadmzkorkuyla, yle olduunu sandk. Silahm pek iyi deildi; o silah zellikle ben istemitim, nk yolculuksrasnda yakalandm uzun bir astm krizi nedeniyle, salm ok ktyd; iyi bir silahn benim elimde
http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt12%23nt12http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt12%23nt12http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt13%23nt13http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt13%23nt13http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt12%23nt12http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt13%23nt13


5/85

yrarszlamamas iin almtm bu kt silah. O anda olaylarn nasl gelitiini pek iyianmsayamyorum. Tek anmsayabildiim, o srada yzba olan Almeida'nn, arpma srerken,verilen emri sormak iin yanma geldii. Ama ortada emir verecek kimse yoktu. Daha sonra rendiimegre, meerse Fidel, yolu geince ulalabilecek, yakndaki bir eker kam tarlasnda adamlar biraraya getirmek iin bo yere urayormu. Baskn ok ani, atese ok youn olmutu. Almeida yenidenbirliinin bana dndnde, companerolardan biri, ayaklarmn dibine bir cephane sand brakt.Kendisine ne olduunu sorduumda, korkunun yansmasn grdm iin ok iyi anmsadm bir yz

ifadesiyle "cephane sandyla uramann sras deil" gibi bir ey syledi ve eker kam tarlasnagiden yolda komaya balad (bu compenero sonra, Batista'nn zaptiyelerinden birinin kurunlaryla canverdi). Belki de, doktor olarak grevlerimi mi, yoksa devrim askeri olarak grevlerimi mi yerine getirmemgerektii konusunda amaza dtm ilk olayd bu. nmde, bir srt antas dolusu ilala, bir sandkcephane vard. ok ar olaca iin ikisini birden tamam olanakszd. Cephane sandm aldm veeker kam tarlasna ulamak iin gemem gereken yolda yrmeye baladm. Yola diz kerekmakineli tfeiyle ate eden Faustino Perez'i ok iyi anmsyorum. Yanmda Arbentosa adnda bircompanero kouyordu. tekilerden farkl olmayan bir kurun salvosu ikimizi de yakalad. Gsmde veboazmda bir darbe hissettim, ldrc yaralar aldm sanyordum. 45 kalibrelik bir kurunun atbyk bir yaradan, azndan ve burnundan oluk

gibi kan akan Arbentosa, [sayfa 17] "Beni ldrdler!" gibi bir ey bardktan sonra, o anda grnrdekimse olmamasna ramen, lgnlar gibi ate etmeye balad. Ben de yattm yerden Faustino'ya "Beniavladlar" dedim (aslnda daha sunturlu bir ifade kullanmtm). Ate etmeye ara vermeksizin bana birgz atan Faustino, nemli bir ey olmadn syledi. Ne var ki baklarndan yaramn nemli olduunu

okumutum.Yerde uzanm yatyordum, bir yaraly yle davranmaya zorlayan bilinmez igdye uyarak, ormanadoru bir el ate ettim. Her eyin yitirilmi grnd o an, aniden, en iyi nasl lebileceimi dndm.Aklma Jack London'n eski bir yks geldi. Alaska'nn buz llerinde donarak leceini anlayan ykkahraman, bir aaca yaslanarak hayatna onurlu bir biimde son vermeyi kararlatrr. Buanmsayabildiim tek tablo. Diz km durumda olan biri, teslim olmamz gerektiini syledi. O srada,arka taraftan, daha sonra Camilo Cienfuegos olduunu rendiim birinin sesi duyuldu: "Burada hikimse teslim olmayacak!" ve ardndan bir sr kfr geldi. Sendeleyerek yanma ulaan Ponce soluksolua yarasn gsterdi; kurunun cierini deldii grlyordu. Yaralandn syleyince, byk birkaytszlkla, ona, benim de yaralanm olduum yantn verdim. Ponce, yaralanmam comanerolarlabirlikte, ekerkam tarlasna kadar srnerek gitti. Bir dakika iin yalnz kalmtm, orada uzanmyatyor ve lm bekliyordum. O srada yanma gelen Almeida bana, yrmem iin cesaret verdi;duyduum acya karn kendimi toparladm ve ekerkam tarlasna ulatk. Orada, mkemmelcompanero Raul Suarez'i grdm. Faustino Perez bir aacn dibinde, onun bir kurunun paralad baparman saryordu. Sonra, alaktan uan uaklarn bizi kuatmalar genel bir kargaaya yol at.Makineli tfeklerle taranmamzsa, kargaay daha da boyutlandrd, yle ki bazen gln, bazen acklsahneler yaand. rnein, iman bir sava, bir ekerkamnn ardna gizlenmeye alyordu, birbakasysa, kurun yamuru srerken ortaya kp sessiz olmamz istiyordu, o anda sessizlik ne ieyarayacaksa. [sayfa 18]

Almeida'nn ynetiminde bir grup kurduk. Grupta, o zaman temen olan komutan Ramiro Valdes,companerolardan Chao ve Benitez de vard. Bamzda Almeida olduu halde, snamz olacakormana ulamak iin, ekerkam tarlasndan geen yolu amaya baladk. O srada, ekerkamlarnnolduu yerden ilk sesler duyuldu. "Yangn var!" Ayn anda da ortal duman ve ate sard. Yine de buverilerin doruluu konusunda gvence veremem, nk arpmada bamzdan geen olaylardan ok,yenilginin acsn ve yaklaan lmm dnyordum. Gece karanl, yrymze engel olana dekyolumuza devam ettik. Sivrisineklerle dolu bir yerde, birbirimize sokularak, a, susuz uyuduk. te bizim,5 Aralk 1956'da Niquero yaknlarnda atele ilk karlamamz byle oldu. Daha sonraki devrimordusunun iinde elikletii savamz, ite byle balad. [sayfa 19]

3| YANLI YOLDA

Alegrio de Pio basknnn ertesi gn, krmz topran yerini Diente de Perro [14] diye adlandrlankayalarn ald dalardan getik. Ayn gte gelen tek tk silah sesleri duyuluyordu. spanya savanakatlm eski bir sava olan Chao, bu tarz bir yryn, bizi, kanlmaz olarak, herhangi bir dmantuzana dreceini syledi ve geceyi bekleyeceimiz bir yer bulup, karanlkta yrmemizi nerdi.

Hi suyumuz yoktu. Tek st dolu kabmz da kazaya urad; st kabn tamas iin kendisineverdiimiz Benitez, kab, cebine ba aa koymutu. Kabn zerine ufak delikler amtk. Paymzimek istediimiz zaman, sttozu ve bir yudum suyla doldurduumuz bo bir vitamin ampulnden

yararlanyorduk. Btn stn Benitez'in cebine ve niformasna dkldn dehetle grdk.Sonunda, tek tarafta geni bir gr as sunmasna karn, teki taraftan ilerleyecek dman

grmemizin olanaksz [sayfa 21] olduu maara gibi bir yerde kamp kurduk. Kendimizi savunmaktan ok,
http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt14%23nt14http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt14%23nt14http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt14%23nt14


6/85

grlmemeyi dnyorduk. Bu nedenle gn orada geirmeye karar verdik. Ama beimiz de lnceyekadar savamaya and imitik; Ramiro Valdes, Juan Almeida, Chao, Benitez ve bu satrlarn yazar.Beimiz de yenilginin korkun deneyini ve daha sonraki sava atlattk.

Gece olunca yeniden harekete getik. Bilgilerime dayanarak, bu blgede kutup yldznn hangisiolduunu saptadm ve birka gn ynmz ona gre ayarladk; doruya doru yryerek SierraMaestra'ya vardk. (ok sonralar, ynmz belirlediimiz ve bizi douya gtren yldzn kutup yldzolmadn rendim. Yaklak olarak bu yn ve kyya ok yakn olan kayalklara bir afak vakti

ulamamz rastlantyd.)Aada deniz uzanyordu, aramzda yaklak 50 metre yksekliinde dik bir kaya vard ve dipte tatl

suyla dolu olduu izlenimini veren son derece ekici bir su birikintisi grlyordu. En byk derdimizsusuzluktu. O gece, bir sr yenge vard etrafmzda; a olduumuz iin bazlarn ldrm, fakat ateyakamadmzdan etli ksmlarn i yemitik, bu da susuzluumuzu iyice arttrmt.

Uzun aramalardan sonra, suya ulaabilmemiz iin kullanabileceimiz bir yol bulmu, ancak buarada, inip kma ura dolaysyla, yukardayken grdmz su birikintisini yitirmitik. Bu yzden,sivri kayalklarda birikmi yamur sularyla susuzluumuzu gidermeye altk; ukurlardan suyukarmak iin bir astm plverizatr kullanyorduk. Her birimiz yalnzca birka damla su iebildik.

Keyifsizce ve ynmz saptayamakszn yrymz srdrdk; zaman zaman denizinzerinden bir uak geiyordu. Kayalklarda ilerlemek ok yorucuydu, iimizden bazlar, ky boyuncayrmemizi nerdiler, ama bu da.sakncalyd, nk grlebilirdik. En sonunda allklarn glgesineuzanp, gnein yakc olmad saatleri bekledik. Karanlk basnca kk bir plaj bulup denize girdik...

Bir popler-bilimsel dergide ya da herhangi bir romanda okuduum bir eyi denemeye kalktm.

te bir deniz suyuyla [sayfa 22] kartrlan tatl suyun, iyi nitelikte ime suyu olduu ve bylece miktarnfazlalat savlanyordu. Bir matara iinde kalm son suyumuzu da bu deneye harcam ve kt birsonu elde etmitim; bu bileim, companerolar tarafndan eletirilmeme yol aan tuzlu bir iecekolmutu, denize girmek bizi serinletmiti, bylece yolumuza devam ettik. Geceydi, anmsadma gremehtap vard. Almeida ile birlikte en nde ilerliyorduk. Deniz kenarnda, kt havalarda barnmak iinbalklar tarafndan yaplan kk kulbelerde, uyuyan insan glgeleri grmtk. Bunlarn askerolduunu dnmemize karn, geri dnemeyecek kadar yaklam olduumuzdan hzla ileriye, onlaradoru atldk. Almeida, teslim olmalarn istemek iin baracakt ki ho bir srprizle karlatk: BunlarGranma seferinden yoldamzd; Camilo Cienfuegos, Pancho Gonzales ve Pablo Hurtado. Hemen,bamzdan geenleri, yeni haberleri, yoldalar ve sava hakknda bildiklerimizi anlatmaya koyulduk.Camilo'nun grubu bize, kamadan nce sktkleri ekerkamlarndan ikram ettiler. Bu tatl ve sulumadde, almz biraz bastryordu. Bu arada, onlar da, kaygszca yengeleri yediler.Susuzluklarnysa bir tp ya da kamla toprakta birikmi sular emerek gideriyorlard.

Yry hep birlikte srdrdk. Granma seferinden geriye kalan savalarn says, imdi sekizeulamt ve biz, hayatta kalan bakalarnn olup olmadn bilmiyorduk. Bizim grubumuz gibi kurtulanbaka gruplarn olabilecei bize mantkl geliyordu, ama, nerede olduumuzu bile bilmiyorduk, bildiimiztek ey, denizi samza alarak, douya, yani Sierra Maestra'ya, gvenlikte olacamz bu blgeye,ulaabileceimizdi. Bir dman birliiyle karlamamz koullarnda, kayalarla denizin ka yollarmzkeseceinin de bilincindeydik. Ky boyunca bir gn m yoksa iki gn m ilerlediimizi imdianmsamyorum. Anmsadm tek ey, kyda yetien birka frenkinciri yediimiz. Bunlardan kii banabir ya da iki tane dyordu ve almz gidermiyordu. Ayrca, elimizdeki birka damla suyunkullanmn iyice azalttmz iin, susuzluk da tam bir ikence olmutu. [sayfa 23]

Bir sabah olaanst bitkin durumda deniz kysna vardk, sanki yar baygndk; burada hangi yoluizleyeceimizi grebilmek iin havann masn bekliyorduk. Kayalklar birden diklemi gibi geliyordubize.

Hava aydnlandnda araziyi kefe kovulduk. O srada gzmzn nnde zengin bir kylye aitolduu izlenimini veren, palmiyeden yaplm byk bir ev belirdi. Benim dnceme gre, bu tr evlereyaklamamalydk, nk, buralarda oturanlar, byk bir olaslkla bizim dmanmzd ya da evaskerlerin igali altnda olabilirdi. Benitez ise, tam tersini dnyordu. Sonunda ikimiz de eve

yaklamaya baladk.Benitez, dikenli telden yaplm bir iti aarken, ben darda kalmtm (bize, imdi anmsamadmbiri daha elik ediyordu). Aniden alacakaranlkta elinde M-I tfeiyle niformal birinin siluetini grdm;sonumuzun geldiini dndm, zellikle Benitez iin byleydi; nk adama bana olduundan dahayaknd, onu uyarmam da olanakszd. Benitez, neredeyse askerin yanna varmken, ayn yoldan geriyednd ve bana btn saflyla "silahl bir adam" grdn, ona herhangi bir ey sormamn akllca biri olmayacan dnd iin geri dndn syledi.

Gerekten de Benitez ve bizler bir kez daha kurtulmutuk, fakat servenimiz bununla bitmiyordu.Dikkatli bir kavis izdikten sonra, burada daha alak olan kayalara trmanmay denedik. Kk birakarsuyun, denize dklrken kayalklarda geit oyduu bir blgeye, Ojo de Buey'e [15] varmtk.

Kayalar trmanmay tamamlamadan nce gn d ve evreyi btnyle grebildiimiz bir maarabulabildik. evre tamamen sakin grnyordu, Deniz Kuvvetleri'ne ait bir filikadan otuz kadarbahriyelinin indiini, bakalarnn ise filikaya ktklarn grdk. Nbet deitirme hareketi gibigrnyordu. Daha sonra bunlarn, Deniz Kuvvetlerinin nl katili Laurent'in adamlar olduunu

rendik. Bir grup companeroyu ldrme gibi korkun bir grevi yerine getirdikten sonra, o anda,adamlarn deitiriyormu. [sayfa 24]Benitez'in korkulu gzleri nnde "silahl adamlar", btn trajik gereiyle belirmiti. Durum olduka
http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt15%23nt15http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt15%23nt15http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt15%23nt15


7/85

ktyd, eer fark edilecek olsaydk, en ufak bir kurtulma ansmz yoktu. Tek yol, orada sonuna kadarsavamak olacakt.

Gn azmza tek lokma koymadan geirmi, su kullanmn da ok kstlamtk. Adam bana birdrbnn mercei kadar su dyordu, herkese eit datm iin bu lei bulmutuk. Gece yenidenyrye getik. Savan en korkulu gnlerini geirdiimiz, a ve susuz bir durumda, yenilgimizin ve okyaknmzda bulunan kanlmaz tehlikenin bilincinde olarak, kendimizi kapana kslm fareler gibihissettiimiz bu blgeden uzaklamak istiyorduk.

Bir oraya bir buraya gidip geldikten sonra, denize dklen bir dereye, ya da onun kollarndan birinerastladk; yere uzanarak, uzun sre, atlar gibi hrsla su itik, ta ki bo midelerimiz daha fazlasn almayreddedinceye kadar. Mataralarmz doldurup yrymz srdrdk. afak skerken, birka aacnolduu kk bir tepeye vardk. Daha iyi direnebilmek ve gizlenebilmek iin daldk. Btn gnbamzn zerinden, hoparlrlerle donatlm kk uaklar geti. Hoparlrlerden gelen seslerin nedediini anlamyorduk ama, Moncada Klas'na saldran savalardan olan Almeide ve Benitez,uaklardan teslim ol ars yapldn sylediler. Ormandan da zaman zaman, ne olduunuanlayamadmz sesler geliyordu.

O gece, iinden mzik sesleri taan bir evin yaknlarna kadar sokulduk. Yeniden heyecanl birtartma balad. Ramiro, Almeida ve ben, bir dans partisinde ya da benzer bir elencedegrlmememiz gerektiini dnyorduk, nk kyller, kt bir niyetle olmasa bile, varlmz hemenevreye yayacaklard. Benitez ve Camilo Cienfuegos ise, sonucu ne olursa olsun gitmemiz ve yiyecekbir eyler bulmamzda srar ediyorlard. Sonu olarak, yeni haberler almak ve yiyecek bir eylersalamak iin eve gitmek grevi bana ve Ramiro'ya verildi. Eve yaklamtk ki mzik kesildi ve derinden

gelen bir erkek sesinin yle dedii duyuldu: "imdi, byk [sayfa 25] i baaran silah arkadalarmznerefine kadeh kaldralm" vs. Bu bize yetti, arkadalarmza, bu evde elenenlerin kimler olduunubildirmek iin, olanaklar elverdiice abuk ve dikkat ekmeden geri ekildik.

Yola devam ediyorduk, ama adamlar giderek daha az yrmek istiyorlard. O gece ya da dahasonraki gece, neredeyse btn companerolar yry srdrmeyi reddettiler ve bylece, yrede yolzerindeki bir kulbede oturan Puercas Gordas adl bir kylnn kapsn almak zorunda kaldk.

Dosta karlandk, ky kulbesinde bitmez tkenmez bir len dzenlenmiti. Saatler boyu yemekyedik, yle ki gnn dn bile fark edemedik. Bunun sonucunda yrymz srdremedik. Oradaolduumuzu renip bizimle tanmak isteyen, yiyecek bir eyler, ya da herhangi bir hediye getirenmerakl ve yardmsever kyller sabah olunca kulbeye akn ettiler.

Bir sre sonra kaldmz ev cehenneme dnd: lk ishal olan Almeida idi; ksa sre sonra,kendilerine ekilen ziyafetin kymetini anlayamayan sekiz barsak birden isyan etmi ve o kk yeribatrmt, hatta iimizden bazlar kustu. Deniz tutmasndan, gnler sren yryten, srekli alk vesusuzluktan bitkin duruma gelen Pablo Hurtado ayaa kalkamayacak durumdayd.

Yola o gece kmaya karar vermitik. Kyller, Fidel'in hayatta olduu, byk bir olaslklaCrescencio Perez ile birlikte bulunduu blgeye, bizi gtrebileceklerini sylyorlard, ancak,niformalarmz ve silahlarmz brakmalydk. Almeida ve ben Star marka iki otomatik tabancayyanmza almtk, geriye kalan sekiz tfek ve btn cephanemizse kylnn evinde kalmt. Bir l,bir de drtl grup oluturarak, kyllerin evlerinde konaklayp, Maestra'ya aamal biimde ulamaydnyorduk.

Eer yanlmyorsam, bizim grupta Pancho Gonzales, Ramiro Valdes, ve Almeida ile ben vardk.teki gruptaysa Camilo, Benitez ve Chao yer alyordu. Pablo Hurtado ise, hasta olduu iin kylnnkulbesinde kalmt. [sayfa 26]

Evden ayrldmz anda evin sahibi, yeni haberleri ulatrmak ve onunla silahlar nereyesaklayacan tartmak iin bir arkadana olay aktarmaktan kendini alamamt. Arkadaysa onu,silahlarmz satmaya ikna etmiti. Bunun iin nc bir kiiyle ilikiye getiler, ite bu nc kii biziorduya ihbar etti. Kba'da karlatmz ilk konuksever yeri terk etmemizden birka saat sonra, orasordu tarafndan igal edilmi, Pablo Hurtado tutsak dm ve btn silahlar ordunun eline gemiti.

Herkesin "rahip" diye tand Argelio Rosabal adl birinin evinde kalyorduk. Argelio Rosabal,

Adventist mezhebindendi. Kt haber geldiinde, bu companero, blgeyi iyi tanyan ve devrimcileresempati duyan bir kylyle iliki kurmutu. Ayn gece, bizi oradan alp, daha gvenli bir baka snaagtrdler. O gn tandmz kylnn ad Guillermo Garcia idi. Garcia bugn Bat Ordusu komutan vepartimizin yneticilerinden biridir.

Daha sonralar da baka kyllerin evlerinde kaldk: rnein, sonralar oraya alnan Carlos Mas'nya da Perucho ve adn anmsamadm baka yoldalarn evleriydi bunlar. Bir afak vakti, Pilon yolunugeip rehber olmadan yrymz srdrerek, Crescencio'nun kardei Mongo Perez'in iftliinevardk. Karaya kan birlikten sa kalanlar ve o gne kadar yakalanmayanlar bu iftlikteydi: Fidel Castro,Universo Sanchez, Faustino Perez, Raul Castro, Ciro Redondo, Efigenio Ameijeiras, Rene Rodriguez,Armendo Rodriguez. Birka gn sonra da, Moran, Crespo, Julito Diaz, Calbcto Garcia, Calixto Moralesve Bermudez bize katldlar.

Kk birliimiz ne niformaya ne de silaha sahipti, nk felaketten kurtarabildiimiz iki tabancamzvard yalnzca. Bu yzden Fidel, bizi epeyce azarlamt.

Btn sava sresince bu szler hi aklmzdan kmad, uyarsn bugn bile anmsyoruz: [sayfa 27]

"Yaptnz hatann cezasn ekmediniz, nk bu koullarda silahlar terk etmenin bedelihayatlarnzla denir. Orduyla karlama koullarnda, hayatta kalmanz iin tek umut, silahlarnzolacakt. Silahlan terk etmek byk bir su ve aptallktr." [sayfa 28]


8/85

4| LA PLATA ARPIMASI17 OCAK 1957

Sierra Maestra'da, La Plata Nehri azndaki kk garnizona yaptmz saldr bize ilk zaferikazandrd. Bu zaferin yanklar, arpmann getii bu kayalk blgeden ok uzaklara yayld. Bu, btndikkatleri zerimize ekti, herkese Direni Ordusu'nun efsane olmadn, savamaya kararl olduunukantlad. Bizim nihai zafere inancmz pekitirdi.

Alegria de Pio'da beklenmedik biimde saldrya uramamzdan yaklak bir ay sonra, 14 Ocak1957'de, La Plata'dan Maestra'nn kayalk bir uzantsyla ayrlan Magdalena nehri yaknlarndadurmutuk. Bu nehir iki vadi arasndan denize dklyordu. Burada, Fidel'in emri zerine, adamlarmzanian talimleri yaptrdk; ilerinden bazlar, hayatlarnda ilk kez ate ediyorlard. Ayn yerde ykanmafrsat bulabildik, ka gndr salk kurallarn unutmutuk, olana olanlar amarlarn da deitirdiler.O sralar kullanlabilir 23 silahmz vard: dokuzu drbnl, bei yar otomatik, drd arkadan dolmatfek, iki Thomson hafif makineli tfek, iki otomatik tabanca, ve 16 kalibrelik bir tfek. O gn ledensonra, [sayfa 29] La Plata blgesine varmak iin, son da srtn ayorduk. Bu blgenin kyllerinden ad

Melguiades Elias olan birinin, bakla oyduu iaretleri izleyerek ormandaki olduka az kullanlan birpatikadan yryorduk. Bu kylnn adn o sralar bizim iin vazgeilmez olan rehberimiz Eutio'danrenmitik. Eutimio o zamanlar, isyanc kyllerin tipik bir temsilcisi olarak grnyordu, ama bir sresonra Casillas tarafndan tutsak edilmi, ldrlmeyerek, on bin peso ve orduda bir mevki karl satnalnmt; Fidel'i ldrmekle grevliydi. Amacn gerekletirmeye ok yakn olmasna karn, yreksizliinedeniyle bunu yapamamt. Yine de, yaptklar bizim amzdan ok zararl olmutu, dmana kampyerimizi bildirmiti nk.

O sralarda, Eutimio bize henz, drste hizmet etmekteydi. Topraklar iin, blgedeki topraksahiplerine kar mcadele eden birok kylden biriydi Eutimio. Toprak sahiplerine kar mcadeleedenler, ayn zamanda, o snfn hizmetinde olan polise kar da mcadele ediyordu.

O gn, sonradan rehberimizin akrabalar olduunu rendiimiz iki kyly tutuklam, ilerindenbirini daha sonra brakm ama tekini gvenlik asndan alkoymutuk. Ertesi gn, 15 Ocak'ta henzyapm srmekte olan inko daml La Plata Garnizonunu grdk. Ortalkta, yar plak olmalarna karn,dman niformas giydikleri anlalan bir grup adam dolamaktayd. Akamst 6'da askerle dolu bir

motorbot geldi. Askerlerden bazlar indi, bir ksmysa yeniden deniz aracna bindi. Hareketi tam olarakdeerlendiremediimiz iin, saldry ertesi gne brakmaya karar verdik.Ertesi gn, ayn onaltsnda, afakla birlikte gzetlemeye koyulduk. Ky koruma gemisi gece

ekilmiti. Keif almasna baladk, ama hibir yerde asker grnmyordu. leden sonra saat 3'te,bir eyler grebilmek amacyla, garnizondan nehre ulaan yola yaklamaya karar verdik. Akamolduundaysa ok s olan La Plata nehrini geip yolda mevzilendik; be dakika sonra iki kylytutuklamtk. Adamlardan biri eskiden birka kez muhbirlik yapmt. Kim olduumuzu renipkonumazlarsa haklarnda iyi eyler dnmeyeceimizi [sayfa 30] anlaynca, ok nemli bilgiler verdiler.Garnizonda yaklak onbe asker varm, ayrca blgede en kt hretli iftlik kahyasndan biri olanChico Osorio, ksa sre iinde buraya urayacakm. Bu kahyalar, muazzam topraklar edinen vebunlar, Chico Osorio gibilerinin terr sayesinde elinde tutabilen Laviti ailesinin iftliinde alyorlard.ok gemeden Chico grnd; sarhotu, bir katra binmi, arkasnda ise kk bir zenci ocuk vard.Universa Sanchez, onu Guardiya Rural[16] adna durdurdu ve Chico hemen yantlad: "Moskito!" Buparolayd.

Perian grnmemize karn, belki de Chico ar lde sarho olduu iin, onu kandrabilmitik.Fidel, fkeli bir ifadeyle, kendisinin, isyanclarn neden hl yok edilmediini aratrmaya gelmi bir albayolduunu syledi. Bizzat ormanlara girip asilerin peine decei iin tra olmamm gya. Ordununu sralar yaptklarnn "palavra" olduunu belirtip, dman gleri hakknda epeyce ar szler sarf etti.Chico Osorio, byk bir dalkavuklukla, muhafzlarn gerekten de garnizonda zamanlarn bombogeirdiklerini, yalnzca yiyip itiklerini, i olsun diye kefe ktklarn anlatmaya koyuldu; Daha da ilerigiderek, btn isyanclarn yok edilmesi gerektiini syledi. Bu blgede dost ve dmanlarn saptanmasiin, gizli bir biimde dkm yapmaya baladk; Chico'ya insanlara ilikin sorular soruyor, onun iyidediklerini bizim iin kt, kt dediklerini iyi olarak deerlendiriyorduk. Bylece yirmiden fazla kii iinbilgi toplamtk, muhbirse hl konumasn srdryordu. Bu blgede iki kiiyi nasl ldrdnanlatt bize; "Fakat generalim Batista hemen serbest brakt beni" diye de ekledi. Ayrca, az nce "birazkstaha davranan" birka kyly nasl dvdn anlatt. [sayfa 31] Sylediine gre, muhafzlar bunuyapmaya cesaret edemezlermi; karlarnda insanlarn konumalarna izin veriyorlarm, onlarcezalandrmyorlarm. Fidel, ona, Fidel Castro'yu yakalamas halinde ne yapacan sordu. Chico,sylediine uygun bir yz ifadesi taknarak onu... ezmek gerektiini... syledi. Ayn eyi Crescencio'ya

da yapacan belirtti. Sonra da, ayaklarndaki bizim birliin Meksika yaps ayakkablarn gstererek,"Bakn" dedi, "ldrdmz orospu ocuklarndan birinindi bunlar." Bylece Chico Osorio, farkndaolmadan, kendi lm fermann imzalamt, sonunda Fidel'in beceriklilii sayesinde, askerleri habersiz
http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt16%23nt16http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt16%23nt16


9/85

yakalayp ne kadar kt durumda olduklarn, grevlerini ne lde savsakladklarn kantlamak iin,bizi, onlarn yanna gtrmeyi kabul etti.

Chico Osorio'nun rehberliinde garnizona yaklayorduk. Ben, bu adamn numaramz yuttuundanpek emin deildim. Fakat o, kaygszca yryordu nmzde, nk olay deerlendiremeyecek kadarok imiti. Garnizona gidebilmek iin nehri geerken Fidel, askeri kurallara gre tutsaklarn bal olmasgerektiini bildirdi. Adam hi kar koymadan kendisini balatt ve bilmeksizin, tutsamz olarak yoladevam etti. Tek nbetinin, henz inaat halinde bulunan garnizonun giriinde ya da Honorio adl dier

avuun evinde bulunduunu Chico'dan rendik. Chico, bizi, Macio yolunun kestii garnizona yakn biryere kadar gtrd. Bugn komutan olan companero Luis Crespo, keif iin ileri gnderildi ve adamnverdii bilgileri dorulayarak dnd; iki binay ve arasnda nbet bekleyen askerin sigarasnn ateinigrmt. Tam ilerleyecekken, tutsak bir kyly, katr gibi gderek gtren atl muhafz geince,gizlenmek zorunda kaldk. nmden geerken u szleri sylediini tam tamna anmsyorum: "Ben desizin gibi insanm." Daha sonra onba Basol olduunu rendiimiz adamnsa yant u oldu: "enenikapa ve yr, yoksa seni krbala yrtmesini bilirim." Garnizonda olmayaca iin kurunlarmzdankendisine [sayfa 32] bir zarar gelmeyeceini dnmtk, ne var ki, bir gn sonra, arpma ve bununsonucuyla ilgili haberler etrafa yaylnca, bu kyly, Macio'da vahice ldrdklerini rendik.

Saldry elimizdeki kullanlabilir 22 silahla hazrlamtk. nemli bir and, nk cephanemiz okazd. Garnizonu kesinlikle ele geirmeliydik. Yoksa, btn cephanemizi harcayacak ve pratik olaraksavunmasz kalacaktk. Camilo Cienfuegos, Benitez, Calbrto Morales ve daha sonra El Uvero'dakahramanca ehit den Temen Julito Diaz, yar otomatik tfeklerle, palmiyeden yaplm evi ensandan kuatacaklard, Fidel, Universo Sanchez, Luis Crespo, Calbrto Garcia, Fajardo -bugn

komutan olan Fajardo, Escambray'da den doktorumuz Piti Fajardo ile ayn ad tamaktadr- ve benmerkezden saldracaktk. Raul ve Almeida da, kendi gruplaryla soldan hcuma geeceklerdi.Dman mevzilerine yaklak 40 metre kalana kadar byle sokulduk. Ay vard. Fidel, iki makineli

tfek salvosuyla balatt atei, bunu dier silahlar izledi. Askerlere hemen teslim ol ars yapld, fakatsonusuz kald. Muhbir ve katil Chico Osorio, arpmann balad an idam edildi.

Saldr sabaha kar 2.40'ta balamt; askerler beklediimizden daha fazla direndiler. M-I tfekli birbaavu, her teslim ol armza bir salvoyla karlk veriyordu. Brezilya tipi eski el bombalarmzkullanma emri verilince, Luis Crespo ve ben, bizimkilerini frlattk, gel gr ki ikisi de patlamad. RaulCastro'nun kapslsz att dinamit de etkisiz kald. Hayatlarmz tehlikeye sokmak pahasna, daha okyaklaarak evleri atee vermemiz gerekiyordu. nce Universo Sanchez bir deneme yapt, amabaaramad. Daha sonra harekete geen Camilo Cienfuegos da baarsz kald. Sonunda, Luis Crespoile ben kulbeye yaklamaya baladk ve Crespo bu kulbeyi atee verdi. Yangn balaynca, burann,komu iftliin hindistancevizlerinin konmas iin yaplm basit bir depo olduunu anladk. kanyangn, askerleri ylesine korkutmutu [sayfa 33] ki arpmay brakp katlar. Kaan askerlerden biri,Luis Crespo'nun tfeine neredeyse arpmt. Askeri gsnden yaralayan Crespo, ayn zamandasilahn da ald. Atei srdrdk. Bir aac siper alan Camilo Cienfueges, kaan baavulara ateederek elindeki az saydaki kurunu da bitirmiti.

Nerdeyse bsbtn sipersiz kalan askerler kurunlarmza acmaszca hedef olmulard. lk olarakCamilo Cienfuegos, teslim olduklarn bildiren seslerin geldii binaya girdi. arpma sonunda elimizegeen silahlar hemen saydk: Sekiz Springfield, bir Thomson makineli tfek ve yaklak bin kurun.Yaklak be yz mermi yakmtk. Bunun dnda fieklik, yakt, bak, giyecek ve baz yiyecek maddesiele geirdik. Kayplarsa yleydi: Onlardan iki l, be yaral ve tutsak. Muhbir Honorio ile bazlarysakamlard. Bizden syrk alan bile yoktu. Askerlerin barakalarn atee vererek geri ekildik.ekilmeden nce, yarallara gerekli tbbi mdahaleyi olanaklar elverdiince yapmtk. Yarallardannn durumu ard, daha sonra rendiimize gre lmler. Bu yarallar tutsak aldmzaskerlerin korumasna braktk. Bunlardan biri daha sonra Raul Castro'nun birliine katlp temenliekadar ykseldi ve sava kazanldktan sonra bir uak kazasnda ld.

Bizim yarallara kar davranmzla Batista ordusunun tutumu birbirine taban tabana ztt. Batistaordusu, bizim yarallarmz hemen ldrmekle kalmyor, kendi yarallarn bile lme terk ediyordu. Bu

iki gcn birbirine kart tutumu, zamanla, bizi zafere gtren etkenlerden biri oldu. O gn de Fidel,elimizdeki btn ilalar yaral tutsak askerlere brakmamz emretmiti ve bu emir, doktor olarakbirliimiz iin yedek ilacn bulunmasn gerekli grdmden kar koyduum halde uyguland. Sivilleride serbest braktktan sonra, ayn 17'sinde, sabah drtte Palma Mocha'ya hareket ettik. Palma Mocha'yaafak skerken vardk ve hemen Sierra Maestra'nn en dik kayalklarnn bulunduu blgeye doru yolaktk. [sayfa 34]

Burada ac bir sahneyle karlatk. Bir onbayla bir iftlik kahyas, nceki gece, blgedeki kylailelerine, hava kuvvetlerinin, blgeyi bombalayacan sylemiler. Bu nedenle kyya doru bir kitleg balamt. Oraya gideceimizden kimsenin haberi olmadna gre, muhafz ve kahyalarn,kylleri topraklarndan edip oralara el koymak amacyla evirdikleri bir dmen olmalyd bu. Fakat buadamlarn yalanlar, bizim saldrmzla aknca, yalan geree dnm ve o an, korkununyaygnlamas sonucu, blge halknn kitle halinde g etmesini nlemek olanakszlamt.

Bu, direni ordusunun zaferle sonulanan ilk arpmasyd; daha sonraki arpmada da yenen bizolduk. Birliimiz kurulduundan bu yana, ilk kez silah says adam saysndan fazlayd... Kyller henz

savaa katlmaya hazr deillerdi, kentteki taban rgtlenmesiyle de, pratikte ilikimiz yoktu. [sayfa 35]


10/85

5| ARROYA DEL NFERNO SAVAI22 OCAK 1957

Arroyo del nferno, Palma Moncha nehrine dklen dar ve pek uzun olmayan kk bir deredir.

Palma Mocha'dan uzaklap dada, deirmi bir su kaynana ulancaya dek dere kylarn izleyerektepelere trmandk. ki kk kulbenin bulunduu bu yerde kamp kurduk. Her zamanki gibi, kyllerin,kulbelerinden uzak duruyorduk.

Fidel, ordunun bizi arayp, yerimizi, tam olarak olmasa bile, aa yukar renebileceinidnyordu, pusu kurup birka dman askeri tutsak almay kararlatrd. Adamlarmz buna uygunbiimde mevzilendirildiler.

Fidel, savunma nlemlerinin ne kadar etkili olduunu anlamak iin mevzileri sk sk kontrol ediyordu.O zamanlar, orada ykseklik lmleri yaplrd; bu lmler, her be metrede bir ykseklik farknolduka hatal biimde verirdi. 19 Ocak sabah birliimizi denetlerken, tehlikeli sonular dourabilecek birolay yaadk. La Plata savann ansna, Batista ordusu onbalarnn giydii apkalardan bir tane [sayfa37] getirmitim ve gururla tayordum bamda. Birliimizi denetlemek iin ormann iine doru yrrken,nc g geldiimizi duymutu. Grebildikleri tek ey, dman kuvvetlerinin apkasn giymi bir adamnban ektii bir gruptu. yi ki o srada Camilo Cienfuegos dnda herkes silahn temizliyordu. Ateedebilecek durumda olan tek silah Camilo'dayd. Camilo Cienfuegos, zerimize ate ettii anda hatasn

anlad. lk kurun isabetsizdi ve otomatik tfek tutukluk yapnca atee devam edememiti. Bu olay, nekadar gerginlik iinde olduumuzu gstermektedir. En soukkanl insanlarn bile hafife dizlerinintitredii anlar vardr. Hepimiz savan byk olayn, yani arpmann balad an heyecanlabekliyorduk. Yine de, hibirimiz, hibir biimde sava istemiyorduk, yalnzca gerekli olduu iinsavayorduk.

Ayn 22'sinde, afakta, Palma Mocha nehri taraflarndan gelen tek tk silah sesleri duyduk. Bu,dman birliiyle yaknda karlamay beklerken, mevzilerimizi daha da salamlatrmamza, dahadikkatli davranmamza neden oldu.

Askerlerin yaknda olduunu sezinlediimizden, sabah kahvaltsn da, le yemeini de bir yanabraktk. Bir sre nce, kyl Crespo'nun yardmyla bir tavuk kmesi kefetmitik. Her defasnda,tavuun rahata yumurtlamas iin, adet olduu zere bir tane brakyorduk orada. O gn, geceduyduumuz silah sesleri nedeniyle son yumurtay yememizi nerdi Crespo, biz de dediini yaptk. levakti, kulbelerden birinde, birisinin dolatn grdk. nce, evlere yaklamama emrine uymayan biryoldamz sandk. Ne var ki durum farklyd, diktatrn askerlerinden biri kulbede arama yapyordu.Sonra alt asker daha geldi. Bu gelenlerin ayrld, de gr alanmzda kald. Nbetinin, heryana baktktan sonra, kamuflaj gibisine kulann arkasna birka al paras yerletirdiini ve drbnleok yakndaym gibi grnen yznde en ufak bir kayg belirtisi olmakszn glgeye oturduunu grdk.Atei balatan Fidel'in kurunu, onu yere ykt, "Ah, anacm!" gibi bir ey bararak dt yere [sayfa 39]ve bir daha kmldamad. Her yandan ate ediliyordu. Talihsiz askerin iki arkada da vuruldu. Benimmevzilin yaknndaki kulbede, ateimizden korunmaya alarak nian alan bir asker grdm aniden.Bulunduum yer daha yksekte olduu iin, yalnzca bacaklar grnyordu. lk kurunum isabetsizdi.kinci kurun tam gsn deldi ve adam, tfeinin sngs yere saplanm durumda ykld. KylCrespo'nun korumas altnda eve ulatm ve ceset zerinde aratrma yapp mermilerini, tfeini ve bazkiisel eyalarn aldm. Gsne giren kurun kalbini delmi olmalyd, hemen lmt. Belki deormanda geirdii son gnn yorgunluundan, lm katlnn ilk belirtileri imdiden grlmeyebalamt.

Sava olaanst acmasz olmutu. Koyduumuz hedefe ulatktan sonra abucak geri ekildik.Savan bilanosu yleydi: Dokuz yz mermi harcanm, yetmi kurun ve "Garand" tipi bir tfek

ele geirmitik. Bu tfek, komutan Efigenio Ameijeiras'a verildi ve savan byk bir blmnde onun

silah oldu. Dmann drt l verdiini grmtk, fakat aylar sonra, bir ajan tutukladmzda, lsaysnn be olduunu rendik. Tam anlamyla bir zafer olmamasna karn, bir Pirs [17] zaferi dedeildi. Glerimizi ordu karsnda, yeni durumlarda denemi ve snav baaryla vermitik.

Ykselen moralimiz, daha byk dman glerinin bizi izlemesini engellemek amacyla, dalarn engeit vermez yerlerine ulamak iin, btn gn yol almamz salayacak gc bize kazandrmt.Bylece, sonunda dan te tarafna ulatk. Artk, Batista ordusuna paralel olarak yol alyorduk.Dman birlii de geri ekiliyordu. Onlar da, teki tarafta ilerleyebilmek iin ayn doruu amlard.Dman birliiyle bizim birlikler, iki gn boyuca, birbirlerinin farkna [sayfa 39] varmakszn, neredeyse yanyana yrmlerdi. Hatta bir kez, birbirinden, yalnzca La Plata nehriyle ayrlan iki kulbede uyumutuk.Birliin komutan, Sanchez Mosquera adnda, Sierra Maestra'da yapt yamalarla nl bir temendi.Savatan birka saat nce duyduumuz bir ses, askeri birlii, gizlendiimiz yere getirmeyi reddeden bir"Pichon de Haitiano"yu[18] ldrmek iin alan ateti; bunu belirtmem gerekiyor. Eer bu cinayetgereklemeseydi, dman gleriyle karlatmzda hazrlkl olamayacaktk.

Ykmz yine ok arlamt. oumuz iki tfek birden tayordu; bu koullar altnda yol almak

pek kolay deildi, fakat, Alegrio de Pio yenilgisinden sonra egemen olan havadan ylesine deiik birmoral gcmz vard ki, ilerleyiimizi kolayca baaryorduk. Birka gn nce, bir garnizona yerlemisayca nispeten az bir grubu yenilgiye uratmtk. imdi de, bizden sayca fazla olan bir yry kolu
http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt17%23nt17http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt18%23nt18http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt18%23nt18http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt17%23nt17http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt18%23nt18


11/85

yenilmiti. Bu tr savata, dmann nc gcn yok etmenin ne kadar nemli olduunu kavramtk;nk bir ordu nc gc olmakszn hareket edemez. [sayfa 40]

6| HAVA SALDIRISI30 OCAK 1957

Sanchez Mosquera'nn glerine kar kazandmz zaferin ardndan, La Plata nehri kys boyuncailerleyiimizi srdrdk. Sonra, Magdalena nehrini geerek, daha nceden bildiimiz Caracas[19]blgesine dndk.

Ancak, bu kez durum, ayn tepede gizlendiimiz ve halk tarafndan desteklendiimiz ilkgeliimizdekinden farklyd. Buradan geen Casillas'n birlikleri, blgeye korku salmlard. Kyllergitmi, geriye bo kulbeler ve az sayda hayvan brakmlard. Terk edilen bu hayvanlar biz yedik.Deneylerimizden evlerde kalmann tehlikeli olduunu renmitik. Bu nedenle, dierlerinden ayr biryerde bulunan bir kulbede geceyi geirdikten sonra, daa kp kampmz, neredeyse Caracas'ndoruunda, bir su banda kurduk.

Burada Manuel Fajardo ile konutum; bana sava kaybetmemizin olas olup olmadn sormutu.

Yantmz her [sayfa 41] zaman, herhangi bir zaferin sarholuuna bal olmakszn aynyd: Savakesinlikle kazanlacakt. Fajardo, Galicier[20] Moran'n kendisine, sava kazanmamzn olanakszolduunu ve bizim her eyi yitirdiimizi syledii iin bu soruyu sorduunu anlatt bana. Moran, ona,birlikte savatan ekilmeyi de nermi. Bunu hemen Fidel'e bildirdim, ama, Galicier Moran'n, tedbirlidavranarak, olaydan Fidel'e daha nce sz ettii anlalyordu. Fidel'e birliin moralini snamak iin bazdenemeler yaptn sylemi. Byle bir yntemin sakncal olduu konusunda gr birliine vardk.Fidel bir konuma yaparak disipline daha fazla uyulmasn istedi ve disipline uyulmamasnn ne gibitehlikeler douracan aklad. Ayrca lmle cezalandrlacak suu bildirdi: Emre uymama, firar vebozgunculuk.

O gnlerde durum pek i ac deildi; henz sava azmi arpma iersinde eliklememi, henznet ideolojik bilin kazanamam olan grubumuz, tam bir salamlk iersinde grnmyordu. Bir gn ucomperanonun, bir baka gn, bu companeronun bizi terk ettiini gryorduk; bunlar, kendilerine kenttegrev verilmesini istiyorlard. Bu kent grevleri bazen daha da tehlikeliydi, yine de, her eye karn,dadaki ar koullardan ka saylabilirdi. Buna karlk, savaan birliimizin yaam normal srecine

girmiti; Gelicier Moran, yiyecek bir eyler salamak ve komu blgelerdeki kyllerle iliki kurmak iinyorulmakszn alyordu.30 Ocak sabah durumumuz byleydi. Hain Eutimio Guerra hasta annesini ziyaret bahanesiyle izin

istemi, Fidel kendisine izin verdikten sonra, yolculuk iin cebine bir miktar da para koymutu. Eutimio'yagre yolculuu birka hafta srecekti. O zaman, bu kiinin daha sonra yaptklaryla iyice aklk kazananbaz olaylarn nedenlerini henz kavrayamamtk. [sayfa 42]

Eutimio, birlie yeniden dndnde, hkmet kuvvetlerinin bizim izimizde olduunu PalmaMocha[21] yaknlarnda rendiini, bunun zerine durumdan bizi bilgilendirmeye altn, amaArroyo del nfierno arpmasnn yapld topraklarn sahiplerinden biri olan Delfin'in kulbesinde birkaasker cesedinden baka bir eye rastlamadn; bizi buluncaya kadar Sierra'da izimizi srdnsyledi. Oysa gerekte dman kuvvetlerine tutsak dmt ve artk bir dman ajan olarakalmaktayd, nk Fidel'i ldrmek zere para ve rtbe karlnda dmanla anlamt.

Plannn bir blm olarak, 30 Ocak'tan bir gn nce, kamptan ayrlmt. 30 Ocak sabah, souk birgeceden sonra, tam yattmz yerlerden kalkacamz srada, uak sesleri duyduk. Dalk bir yerde

kamp kurduumuz iin, uaklarn nereden geldiini tam anlamyla belirleyemiyorduk. Sahramutfamzn atei yanyordu; mutfak, iki yz metre aada kk bir suyun bandayd. nc gcmzde ayn yerde bulunuyordu. Birdenbire bir sava uann pike uuuna getiini ve iinden makinelitfeklerle ate edildiini duyduk. Ayn anda bombardman balad. O zaman henz deneyimimiz okazd, her yandan ate edildiini dnyorduk. 50 kalibrelik kurunlar yere arptklarnda patlarlar. Bumermiler yaknmza dnce orman tarafndan ate ediliyormu izlenimi brakyordu bizde. Aynzamanda, uaklardan zerimize savrulan makineli tfek kurunlarnn sesleri de kulamza geliyordu.Bu yzden hem hava hem de kara kuvvetlerinin saldrsna uradmz, dman tarafndanevrildiimizi dndk.

Bana ileri nc gc beklemek ve hava saldrs nedeniyle braklan baz malzemeleri toplamakgrevi verilmiti. Cueva del Humo'da[22] bulumay kararlatrmtk. spanya Savann eski tfeksavalarndan Chao, bana elik etmekteydi. Bir sre, gzden yitirdiimiz baz companerolar bekledik,[sayfa 43] ama kimse gelmedi. Gerilla kolunun izinden gidiyorduk; yol olduka belirsiz, ykmzse ard.Sonunda, bir su kayna banda mola vermek iin durduk. Bir sre sonra, baz sesler duyup birhareketlilik fark ettiimizde, bugn komutan olan Guillermo Garcia ve Sergio Acuna'nn da ayn yoldanyrdn grdk; ikisi de nc gruptayd, dierleriyle bulumak iin toplanma noktasna gidiyorlard.Ksa bir sre, ne yapacamz konutuktan sonra, Guillermo Garcia ile ben yeniden kampa dndk;
http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt19%23nt19http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt19%23nt19http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt20%23nt20http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt21%23nt21http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt21%23nt21http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt22%23nt22http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt22%23nt22http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt19%23nt19http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt20%23nt20http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt21%23nt21http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt22%23nt22


12/85

kampta neler olup bittiini anlamak istiyorduk. Kamp yerinden tek bir ses bile gelmiyordu; uaklar dayoktu ortada. Ackl bir grnmle karlatk: Sahra mutfamz, sava sresince bir dahatekrarlanmayan olaanst bir kesinlikle isabet almt. Ocak, makineli tfek ateiyle parampara olmu,nc gcmzn kamp kurduu yerin tam ortasnda bir bomba patlamt; neyse ki, bomba atldndaorada kimse yoktu. Galicier Moran ve baka bir companero, kefe ktlar, bir sre sonra Moran tekbana dnd. Uzaktan baz uaklar grdn, bunlarn be tane olduunu, bunun dnda yaknlardaherhangi bir birlie rastlamadn bildirdi. Biz be companero, ar yklerle, eski dostlarmzn evlerinin

yanndan geerken feci bir grntyle karlatk: Evlerin hepsi yaklp yklm ve kl edilmiti. Geriyecanl olarak, bize ac ac miyavlayan bir kediyle, varlmz fark edince homurdanarak dar kan birdomuz kalmt. Cueva del Humo'nun adn biliyorduk, ama tam olarak nerede olduundan habersizdik.Bylece geceyi, belirsizlik iinde, companerolarmz bulabilmek umuduyla, ama ayn zamandadmanla karlamak korkusuyla geirdik.

31 Ocak'ta ekili baz alanlara bakan kk bir tepede mevzi aldk. Cueva del Humo olduunusandmz yerde baz aratrmalar yaptk, fakat bir ey bulamadk. Bizimle birlikte olan Sergio,balarnda beysbol apkalaryla iki kii grdn syledi, fakat bize bunu bildirmekte ge kald iin,adamlar bulamadk. Aji nehrinin kysndaki vadiyi ke bucak [sayfa 44] aratrmak iin, Guillermo ilebirlikte ktk. Orada, Guillermo'nun bir arkada, bize yiyecek bir eyler verdi, fakat insanlarn hepsikorku iindeydi. Bu arkada, bize, Ciro Frias'a ait olan mallarn tmne ordunun el koyduunu ve bunlaryaktn bildirdi; katrlara el konmu, katrcysa ldrlmt. Ciro Frias'n dkkann muhafzlar klhaline getirmiler, karsnysa tutuklamlard. Sabahleyin buradan geen adamlar, evin yaknlarndagecelemi olan Binba Casillas'n komutas altndayd.

1 ubat gn, btn rzgarlara ak olan kk kampmzdan ayrlmadk. Bir gn nceki uzun veyorucu yryten sonra kendimizi toparlamamz gerekiyordu. leden nce 11 dolaylarnda, danteki tarafndan silah sesleri duyuldu. Daha sonra da bize yakn bir yerden alamakl barmalar geldi,sanki biri yardm arsnda bulunuyordu. Btn bunlar Sergio Acuna'nn sinirini bozmu olmal ki,silahn ve fiekliini brakarak, mevzilendii yerden sessizce kat. Sahra gnlmze Sergio'nun birkyl apkas, bir kutu sttozu, sosis aldn kaydettik. O anda en ok zldmz sttozu vesosisler olmutu. Birka saat sonra sesler duyduk ve kaan bizi ihbar edip etmediini bilmediimizdensavunma iin hazrlandk. Ama gelenlerin Crescencio ile birlikte bizim adamlarmz olduu ortaya kt.Anlalan, bizimkilerin dnda gerilla koluna, Roberto Pesant'n ynetiminde, Manzanillo taraflarndanyeni insanlar katlmt. Birliimizde kaak Sergio Acuna ile Calbcto Garcia, Calixto Morales ve ManuelAcuna eksikti. Bize yeni katlan biri de, ilk gndeki atma srasnda kaybolmutu.

Yeniden Aji vadisine indik. Yolda, Manzanillo'dan gelenlerin getirdii eyalar dattk. Benim iincerrahlk malzemesi, herkes iin de giyecek vard paketlerin iinde. Manzanillo'lu kzlarn zerineadlarmzn ilk harflerini iledikleri niformalar grnce ok duygulandk.

Ertesi gn, 2. ubat'ta, Granma karmasndan iki ay sonra, doru dzgn bir grup haline gelmitik;gruba, Manzanillo'dan [sayfa 45] gelen, yaklak on kii daha katlmt. Her zamankinden daha gl vecesur hissediyorduk kendimizi. Uaklarn beklenmedik saldrsn genie konutuk; gndz yemekpiirmek iin yaktmz atein ve dumannn dman uaklarna rehber olduu konusunda dncebirliine vardk. Aylar boyunca, belki de btn sava sresince bu saldrnn ans, birliin manevidurumunu etkiledi ve biz savan sonuna dek, geceleri ak havada ate yakmadk, nk kt sonulardouracandan korkuyorduk.

Keif uanda bulunan ve Casillas'a bulunduumuz yeri gsteren adamn hain Eutimio Guerraolduu kimsenin aklna gelmedi, bu bize olanaksz grnyordu. Ama gerek buydu, annesinin hastalyanmzdan ayrlmak ve katil Casillas'la balant kurmak iin kulland bir bahaneydi.

Eutimio Guerra, kurtulu savamzn geliiminde daha uzun bir sre olumsuz rol oynad. [sayfa 46]

7| ALTOS DE ESPNOSA BASKINI19 UBAT 1957

Ani hava saldrsndan sonra, Caracas'n dalk blgesini terk ederek, daha nce kullandmzyoldan, bildiimiz blgelere geri dnmeye urayorduk. Buralarda Manzanillo ile dorudan balantkurabilecek, dardan daha fazla yardm alabilecek ve lkenin geri kalan blmndeki durumu daha iyianlayabilecektik.

O nedenle, Aji nehrini ap, tandmz blgelerden geerek, Mendoza'nn evine varncaya dekyrdk. Da srtlarnda yolumuzu ancak machetelerle[23] aabiliyorduk, yllardan bu yana hikullanlmamt bu yollar. Bu yzden ok yava ilerleyebiliyorduk. Geceyi tepelerden birinde hibir eyyemeden geirdik. Hayatmn en byk lenlerinden biri olan o an hl anmsyorum: Kyl Crespo,tutumluluunun sonucu olarak, iinde drt tane sosis bulunan bir kutu karmt ortaya. Arkadalar iin

olduunu da belirtmiti kutuyu karrken. Crespo, Fidel, bir baka yolda ve benim iin bu [sayfa 47] azmiktardaki yiyecek, byk bir lendi. Yrymz srdrdk. Mendoza'nn bize yiyecek bir eylerhazrlayaca Caracas'n sana den eve ulancaya dek yrdk. Mendoza ok korkmasna karn,
http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt23%23nt23http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt23%23nt23http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt23%23nt23http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt23%23nt23


13/85

oradan her geiimizde tam bir kyl drstlyle karlad bizi. Bylece, Crescencio Perez vebirliimizde bulunan baka kyllerle olan arkadalk bann gereini yerine getiriyordu.

Benim iin yry ok zor olmutu, nk stma nbeti geiriyordum; kyl Crespo ve unutulmazcompanero Julio Zenon Acosta o azap verici yrye dayanmama yardmc oldular. Herhangi bir yerevardmzda, hibir zaman evlerde uyumazdk. Fakat benim ve her zaman hasta olmak iin frsat bulanGalicier Moran'n salk durumumuz nedeniyle bizi evlerden birine yolladlar. Adamlarmzsa yaknlardabir yerde nbetteydi, yalnzca yemek iin geliyorlard eve.

Grubumuzu sayca azaltmak gerekmiti. Adamlarn bir blmnn morali ok dkt, birblmyse ciddi biimde yaralyd. Bu yarallar arasnda, bugnk iileri bakan Ramiro Valdes veCrescencio'nun olu gnacio Perez de vard. gnacio Perez, daha sonra, yzbayken kahramanca ehitoldu. Ramiro, dizinden yaralanmt. Moncada Klas baskn srasnda yaralanan dizi, henziyilememiken yeniden yara almt. Bu yzden onu brakmak zorunda kaldk. Baz delikanllar dagerilla rgtn brakp gitmilerdi, ama onlarn ka birliimiz iin kazant. Bir hava saldrsndansonra sinir krizi geiren birini anmsyorum; ormann sessizlii iinde, kendisinin yeterli yiyecee ve havasavunmasna sahip bir kampa gnderildiini sanrken, uaklarn durmadan saldrdndan, ne snacakbir yeri, ne yiyecei olduundan, iecek su bile bulamadndan bara ara yaknyordu. Yenigerillaclar az ok byle bir ruh hali iine girerler. Daha sonra, kalanlar ve ilk snavlar verenler,barnakszla, gvenlikten yoksun bir yaama alp yalnzca silahlarna gvenmeyi, kk gerillagrubunun birlik ruhu ve direnme gcnn korumas altnda yaamay renirler. [sayfa 48]

Ciro Frias, gerilla rgtne yeni katlan companerolar ve bir sr bilgiyle kagelmiti. Bugnglmsememize neden olan bu haberler, o zaman eliik izlenimler yaratmt bizde. Frias'n anlattna

gre, Diaz Tamayo saf deitirmek ve devrimci glerle yaknlamak zereymi; Faustino binlerce pesotoplamay baarm; ayrca, btn lkede sabotaj hareketi hkm srmekteymi ve hkmetin sonu pekuzak deilmi. Bunlarn dnda, zc fakat retici bir haber daha vard: Birka gn nce kaak SergioAcuna, akrabalarn ziyarete gitmi ve orada kuzenlerine gerilla olarak gerekletirdii kahramanlklaranlatm. Bunu Pedro Herrara diye biri duymu ve polise ihbar etmi. Bunun zerine nl onbaRosllo (daha sonra halk tarafndan idam edildi) ortaya kp ona ikence yapm, birka el ate etmi,en sonunda da asm. Bu olay grubumuza, birliin ne kadar nemli ve ortak kaderden, bireysel birkala kurtulmak istemenin ne kadar yararsz olduunu aka gsterdi. Ayrca bu olay nedeniyleyerimizi deitirmek zorunda da kaldk, nk byk bir olaslkla Acuna, lmeden nce ikence altndakonumutu. Kaldmz Florentino'nun evini de biliyordu Acuna. O zaman bize garip grnen, dahasonra ayrntlar birletirerek tam olarak kavrayabildiimiz bir ey oldu: Eutimio Guerra, Sergio Acuna'nnlmn dnde grdnden sz etmi, hatta onu ldrenin, onba Rosllo olduunu sylemiti. Bu,uzun felsefi bir tartmaya neden olmu, olaylar, dlerin yardmyla nceden renmenin olanakl olupolmadn tartmtk. Birlie, kltrel ya da politik konularda aklamalarda bulunmak benim gnlkgrevlerim arasndayd, bu nedenle adamlarmza, gayet ak bir biimde, bunun olanaksz olduunu,ancak byk bir rastlantyla aklanabileceini anlattm. Sergio iin byle bir sonu hepimizindnebileceini, Rosllo'nun ise bu blgede faaliyet gsterdiini hepimizin bildiini vs. syledim.stelik Universo Sanchez de, Eutimio'nun palavrac olduunu, bir gn nce elli kutu st ve askeri feneralmak iin gittiinde olay birisinden duymu [sayfa 49] olacan belirtti. Gelecein nceden bilinebileceigrnde en ok srar edenlerden biri, daha nce szn ettiim, Julio Zenon Acosta adnda, elli drtyanda, okuma yazma bilmeyen bir kylyd. Benim Sierra'daki ilk rencimdi Acosta. Ona okumayazma retmek iin urayor, mola verdiimiz yerlerde ilk harfleri gsteriyordum. O srada A O E gibiharfleri reniyordu. Geen yllara deil gelecee bakan Zenon, byk bir srarla, nne okuma yazmayrenme grevini koymutu. O, bu blgede oturan companerolara ya da onun hayatn bilen birokkylye rnek olabilir. O yllarda Zenon, ayn zamanda, bizi etkin biimde destekleyen insanlardanbiriydi. Yorulmak bilmeden alrd; blgeyi tanr, zorluklarla karlaan companerolara yardm eder, yada kentten yeni gelmi, tehlikeli bir durumdan kurtulmak iin henz yeterli direnme gcne ulaamamcompanerolara destek olurdu. Uzaktaki kuyulardan su tayan, abucak ate yakan, yamur yadndaate yakabilmek iin gerekli al rpy bulan hep oydu. Ksaca sylendiinde, onun elinden gelmeyen i

yoktu.Eutimio, ihanetini renmemizden ksa bir sre nce, son gecelerden birinde, battaniyesi olmadnsyleyerek Fidel'den dn istemiti. O da doruunda, ubat aylarnda hava ok souk olurdu. Fidel,birer battaniyeyle ikisinin birden yeceklerini, Eutimio kendisinin yannda yatarsa iki battaniyeninyeterli olacan syleyerek, ona birlikte uyumay nermiti. Ve byle de oldu, Eutimio, btn geceyiFidel'in yannda geirdi. Yannda Fidel'i ldrmek iin kullanaca 45'lik bir tabanca ve doruktan aayakanda kullanaca iki el bombas vard. Bana ve Sanchez'e -o sralar Fidel'in yaknnda hep bizoluyorduk- nbetilerin durumu hakknda sorular sormutu. "Nbetilerin durumu beni ok ilgilendiriyor,nk dikkatli olmamz gerekiyor" demiti bize. Fidel'in yaknnda kiinin nbet tuttuunu, Granmaseferinde bulunan ve Fidel'in dostlar olan bizlerin de, onun hayatn korumak iin, gece boyunca sraylanbet beklediimizi [sayfa 50] syledik. Bylece Eutimio, o geceyi, hayat kendisine dorultulmu birtabancaya bal olan devrimin lideriyle geirdi. Onu ldrmek iin en iyi frsat kolluyordu. Ancak, birtrl cesaret edip tetie basamad Eutimio. O gece, Kba Devriminin kaderi, byk lde, bir haininkarmak dnce akmlarna, cesaret ve korkunun drtc ya da engelleyici bileimlerine, korkuya ve

belki de vicdan azabna, g ve para hrsna balyd. Neyse ki Eutimio'yu engelleyici etkenler daha arbasmt. Herhangi bir ey olmadan gn d.Florentino'nun evini terk etmi ve kampmz kurumu bir dere yatanda kurmutuk. Ciro Frias,


14/85

olduka yakn olan evine gitmi ve birka tavukla baka yiyecekler getirmiti. Bylece, scak et suyu iipbaka yiyecekler yiyerek akta, yamurun altnda, hemen hemen hibirimizde yamurluk olmakszngeirdiimiz gecenin dln aldk. Eutimio'nun da oralarda olduunu renmitik. Ona gvenduyduumuz iin istedii yere gidip gelirdi. Bizi Florantino'nun evinde bulmu, hasta annesini ziyaretegitmek iin bizden ayrldktan sonra, Caracas'ta olanlar grdn, olaylarn nasl gelitiini anlamakiin izimizi srdn sylemiti. Ayrca annesinin salnn iyiye gittiini de belirtmiti. Eutimio'nun ennemli karakter zelliklerinden biri, olaanst cretkar oluuydu. El Lamon del Burro ve Caracas'tan

oluan kk da dizisine ok yakn Altos de Espinosa denilen bir yerde bulunuyorduk; buras uaklartarafndan srekli bombalanyordu. Eutimio, gelecei nceden gren birinin yz ifadesiyle, "ite siz'esylyorum, bugn Lomo del Burro'yu bombalayacaklar;" dedi. Gerekten de Lomo del Burrobombaland. Eutimio sevinten umu, szm ona kehanetinin gereklemesinden mutlu olmutu.

9 ubat 1957'de, Ciro Frias ve Luis Crespo, her zamanki gibi, yiyecek aramak iin kamptanayrldlar. Sabah saat 10'da gruba yeni katlan kyl genlerden Labrada adl biri, kampn yaknnda biradam yakalayncaya dein ortalk sakindi. Adamn Crescencio'nun bir akrabas olduu, Casillas'n [sayfa51] mfrezesinin slendii Celestino'nun bakkal dkkannda alt ortaya kt. Adamdanrendiimize gre, evde yz krk asker varm, gerekten de bulunduumuz yerden, onlardanbazlarn uzaktaki bir dzlkte grebiliyorduk. Ayrca tutsamz, Eutimio ile konutuunu, onunkendisine ertesi gn btn blgenin bombalanacan sylediini bildirdi.

Casillas'n mfrezesi hareketlenmiti, ama yry ynn saptayamyorduk. Fidel durumdankukulanmt. Bu arada, Eutimio'nun garip davranlar, sonunda bizim de dikkatimizi ekti ve eit eityorumlar balad. leden sonra saat 1.30'da Fidel, oray terk etme karar ald. Kefe kan

companerolar bekleyeceimiz da doruuna ktk. Ksa bir sre sonra gelen Ciro Frias ve Luis Crespo,olaand bir eye rastlamamlard, her ey normal grnyordu. Bu konuyu konuurken, CiroRedondo, oraya buraya hareket eden bir glge grdn syleyerek susmamz istedi ve tfeinidorulttu. O anda bir silah sesi duyuldu, ardndan da yaylm atei balad. Ksa srede her yerdenyaylm ateleri ve patlamalar duyulur oldu. Daha nce kamp kurduumuz yere youn biimdesaldryorlard. Yeni kamp da hemen boalttk; daha sonra, Julio Zenon Acosta'nn ebedi olarak oradakaldn rendim. Okuma yazma bilmemesine karn, zaferden sonra devrimin stesinden gelmekzorunda olduu byk grevlerin bilincinde olan ve bunun iin, ilk harfi renmekten balayarakkendisini hazrlayan bu eitimsiz kyl; balad iin sonunu getiremeyecekti artk. Zenon'un dndahepimiz dank biimde kaabilmitik; bana byk gurur veren srt antam, iindeki ilalar, zor gnleriin sakladmz baz yiyecekler, kitaplar ve battaniyelerle birlikte, orada kalmt. Srt antamdan, LaPlata'da Batista'nn ordusundan zafer ans olarak aldm battaniyeyi karabilmi ve onu yanma alarakkamay baarmtm.

Ksa bir sre sonra kk bir gruba katldm; Almeida, Julito Diaz, Universo Sanchez, CamiloCienfuegos, Guillermo [sayfa 52] Garcia, Ciro Frias, Motola, Pesant, Emilio Labrada, Yayo ve benbulunuyorduk bu grupta. Kurunlara hedef olmamak iin yan dorultuda ilerliyorduk. Diercompanerolarn bana gelenlerden habersizdik. Arkamzdan tek tk silah sesleri duyuluyordu. zimizikolayca srmek mmknd, nk hzl geri ekilmek zorunluluu yznden braktmz izlerisilemiyorduk. leden sonra, benim saatime gre 17.15'te kayalk bir yere vardk; orman orada sonbuluyordu. Bir an duraksadktan sonra geceyi orada beklemeye karar verdik, nk eer gn ndanmzdeki akl gemeye kalksaydk dman tarafndan grlecektik. zimizi srp gelmi olsalarbile burada kendimizi savunabilecektik, kurduumuz kamp buna elveriliydi. Ne var ki dmangzkmedi, biz de yolumuza devam edebildik. Bize blgeyi az ok tanyan Ciro Frias rehberlik ediyordu.Yry hzlandrmak ve daha az iz brakmak amacyla iki kola ayrlmamz nerilmiti bazlarnca, amaAlmeida ve ben, grubumuzun btnln bozmamak iin buna kar ktk. Vardmz yerin Limonesolduunu sonradan anladk. lk nce biraz duraksadktan sonra -nk baz companerolar blgedenayrlmak istemiyorlard-, yzba rtbesinde -olduu iin grubumuza nderlik eden Almeida, Fidel'insaptad buluma noktas olan El Lomon'a kadar yry srdrme emri verdi. Baz companerolar, ElLomon'un Eutimio'nun bildii bir blge olduunu, o nedenle de ordunun bizi orada bekleyeceini

sylyorlard. Eutimio'nun bir hain olduu konusunda artk hibir kukumuz yoktu. Ancak, Almeida'nnkarar, Fidel'in emrine uyma ynnde oldu. gnlk bir ayrlktan sonra, 12 ubat'ta El Lomon yaknlarnda Derecha de la Caridad adl bir

yerde, Fidel'le bulutuk. Burada Eutimio'nun hain olduu doruland ve yk aklk kazand: Olay LaPlata savandan sonra Eutimio'nun tutsak edilii fakat ldrlmeyiiyle balamt. Casillas onuldrmemi, Fidel'in hayatna karlk kendisine para vaat etmiti. Caracas'taki yerimizi dmanabildirenin; bu tepeden [sayfa 53] geen yolu, yry rotamzda bulunduu iin -rotay son andadeitirmitik- Loma del Burro'yu bombalama emrini verenin o olduunu rendik. Sndmz dereyatana yaplan youn saldry rgtleyen de oydu. Buradan Fidel'in zamannda verdii geri ekilmeemriyle kurtulmu, ama bir adammz yitirmitik. Ayrca, Julio Acosta'nn lm de doruland.Anlatldna gre, en az bir asker lm, bazlar da yaralanmt. Ne askeri ldren, ne de dierleriniyaralayan kurunlarn benim silahmdan ktn itiraf etmek zorundaym, nk szkonusu arpmadaben, yalnzca son derece hzl "stratejik geri ekilmeyle" urayordum. Artk biz on iki kii (bir gn nceLabrada kaybolmutu) ve grubun geri kalan ksmn oluturanlar -Raul, Ameijeiras, Ciro Redondo,

Manuel Fajardo, Echavarria, Galicier Moran ve Fidel- yeniden bir araya gelmitik; toplam ons ekizkiiydik. Bu, 12 ubat 1957'de "Yeniden Birleen Devrim Ordusu"ydu. Baz companerolar dalmdurumdayd, yeni katlanlardan bazlar gerilladan ayrlm, Granma seferine katlan deneyimli


15/85

askerlerden biri ortadan yok olmutu; Armando Rodriquez'di ad ve elinde Thomson marka makinelitfek vard. Son gnlerde, uzaklardan, ama yine de bulunduumuz blgenin evresinde, silah sesleriduyulmaya balaynca, yznde yle bir korku ve dehet ifadesi beliriyordu ki, sonradan bu yzifadesine "kuatma yz" adn vermitik. Bu olaydan sonra, ne zaman bir adammzn yznde eskicompaneronun, Altos ve Espinosa arpmasndan nceki gnlerde gsterdii, korkuya kaplm birhayvann ylgn ifadesini grsek, onun sonunun kt olacan anlyorduk. nk kuatma yzylegerilla yaamnn badamas olanakszdr. Yeni gerilla deyimimizle "kuatma yzl adam" kirii

krmt. Tfeini daha sonralar, ok uzaktaki bir Kyl kulbesinde bulduk. Tabanlar epeyceglym demek ki.

8| BR HANN SONU

Bu kk orduyu topladktan sonra, El Lomon blgesinden ayrlp yeni blgelere doru hareketetmeye karar verdik. O blgedeki kyllerle iliki kurup, gerekli yiyecek maddesi kaynaklarn gvencealtna almtk. Bylece, Sierra Maestra'y terk ederek ovaya doru yrye getik. Buralarda kentrgtnden yoldalarla buluacaktk.

La Monteria adl bir yerleim blgesinden geip, bir dere kenarndaki ormanlk blgede kamp kurduk.Bu arazi, oullar devrimci savaa katlan Epifanio Diaz adl bir toprak sahibine aitti.

Kentlerdeki hareketle daha yakndan balant kurmak istediimiz iin gelmitik buraya. nk,gebe hayatmz ve yeralt savalar olmamz, 26 Temmuz hareketinin iki kanad arasnda ibirliiniolanaksz klyordu.

Uygulamada taktik ve stratejileri farkl olan iki grup vard. Birka ay sonra, hareketin birliini tehlikeyedrecek olan derin blnme henz yaanmyordu, ne var ki, farkl anlaylara sahip olunduu ortayakmt. [sayfa 55]

Diaz'n iftliinde kent hareketinin en nemli temsilcileriyle bulutuk, aralarnda, bugn btnKba'nn tand kadn da vard: Bugn, Kadnlar Birlii'nin bakan olan Vilma Espin, Raul'un kars;Casa de las America'nn[24] bakan olan, Haydee Santamaria, Armando Hart'n kars ve savasresince bizimle birlikte kalan sevgili yoldamz Celia Sanchez. Celia Sanchez, bu bulumadan ksasre sonra, bir daha hi ayrlmamak zere gerilla birliine katlacakt. Sonra Faustino Perez de geldi.Eski bir tandmz, Granma seferinde companeromuzdu Perez. Kentte kendisine verilen baz grevleri

yerine getirmi, imdi rapor vermek iin gelmiti. Grevleri gerei yeniden dnecekti kente. Ksa sresonra yakalandn rendik.Ayrca, tantklarmzn arasnda Armando Hart da vard. Santiago'lu byk devrimci lider Frank

Pais'la da ilk ve son kez burada karlama olana buldum.Frank Pais, ilk karlamada insanda unutulmaz izlenimler brakan biriydi; yz, bugn elimizde olan

fotoraflarna az ok benziyordu, fakat gzlerinin olaanst bir derinlii vard.Bugn, yalnzca bir kez karlatm, yaam yks halkn ortak mal olmu l bir companerodan

sz etmem zor. u anda yalnzca, gzlerinin, bir davaya inanml ve o davaya adanml hemenbelli ettiini syleyebilirim. Frank Pais, stn nitelikli bir insand. "Unutulmaz Frank Pais" deniliyor bugnona. Onu sadece bir kez grm olmama karn benim iin byle. Yaam gen yata yok edilen sayszcompanerolardan biri olan Frank, yaasayd, sosyalist devrimin nmze koyduu ortak grevlereadayacakt kendini. Frank'n yaam, zgrlne ulamak iin halkn dedii ar bedellerden biridir.[sayfa 56]

Frank Pais kirlenmi silahlarmz temizleyerek, kurunlarmz yitmemeleri iin ayrp sayarak, sessizsedasz bir dzen ve disiplin dersi vermiti bize. O gnden sonra silahma daha iyi bakmaya kararverdim. Bir temizlik rnei olamadysam da, szme bal kaldm her zaman.

Bu kk koru baka olaylara da sahne oldu. Bizi ilk kez bir yabanc gazeteci ziyaret ediyordu. nlgazeteci Matthews[25], bu rportaj iin beraberinde yalnzca kk bir fotoraf makinesi getirmiti. Dahasonra her tarafa yaylarak nlenen ve Batista'nn bakanlarndan birinin aptalca aklamalar nedeniyle,sert tartmalara yol aan fotoraflar, bu makineyle ekmiti Matthews. evirmenlii Javier Pazosyapmt. Pazos daha sonra gerilla birliine katld ve bir sre hareketin iinde kald.

Bu rportajda ben bulunmamtm. Fidel'in anlattna gre Matthews art niyetli olmayan somutsorular sormutu; devrime sempati duyduu akt. Fidel'in anlattklarn anmsyorum. Fidel'in sorusuzerine anti-emperyalist olduunu sylemi, Batista'ya silah yardm yaplmasna kar km, busilahlarn kta savunmas iin deil, halkn ezilmesi iin kullanldn belirtmiti.

Matthews'in ziyareti elbette ki ok ksa srmt. O ayrldktan sonra biz de harekete hazrdk.Eutimio yaknlarda bulunduu iin ok dikkatli olmamz sylenmiti. Almeida'ya Eutimio'yu bulup tutsaketme emri verildi. Bu emri yerine getirecek grupta ayrca, Julito Diaz, Ciro Frias, Camilo Cienfugeos veEfigenio Ameijeiras vard. Ciro Frias, Eutimio'yu ele geirmekle grevlendirilmiti. Bu grev olduka

kolay baarld ve hain yakalanarak yanmza getirildi. stnde 45'lik bir tabanca, iki el bombas veCasillas tarafndan verilmi bir gei belgesi bulundu. Tutsak dp stndekileri ele geirdiimizigrdkten sonra, kendisini nasl bir sonun beklediini anlamt kukusuz. Fidel'in nnde diz kerek
http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt24%23nt24http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt24%23nt24http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt25%23nt25http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt24%23nt24http://www.kurtuluscephesi.com/gerilla/chekubaanilar.html#nt25%23nt25


16/85

[sayfa 57] kendisinin ldrlmesini istedi. lm hak ettiini sylyordu. O an birden yalanmt sanki;akaklarnda, imdiye kadar farkna varmadmz ok sayda beyaz sa grlyordu. Olaanst gerginbir and. Fidel, ihaneti nedeniyle ok sert konutu onunla. Suunu kabul eden Eutimio, artk sadeceldrlmesini istiyordu. Ciro Frias'n konumaya balad an, olay yaayan bizler, hibir zamanunutmayacaz. Kendisinin onun iin yaptklarn anmsatyordu Frias; kendisinin ve kardeininEutimio'nun ailesi iin nasl kk yardmlarda bulunduklarn, Eutimio'nun ise, nce kardeini ldrterekbirka gn nce Eutimio tarafndan ihbar edilen Frias'n kardei polis tarafndan ldrlmt- sonra da

btn grubumuzu yok etmeye alarak nasl ihanet ettiini anlatt. Uzun ve dokunakl bir konumayd.Eutimio, ba nnde sessizce dinlemiti. Herhangi bir isteinin olup olmad sorusunu bir istektebulunarak yantlad. ocuklarna devrimin, daha dorusu bizlerin sahip kmasn istedi.

Devrim sznde durdu. Eutimio Guerra ad, bu anlar nedeniyle yeniden anmsanyor, yoksa, belkide kendi ocuklar tarafndan bile unutulmutur. Eutimio'nun ocuklar baka bir ad tayorlar artk.Kba'daki birok okuldan birine yerletirilen bu ocuklara, dier halk ocuklarna davranld gibidavranlyor. Onlar da kendilerini daha iyi bir yaama hazrlyorlar. Ne var ki, gnn birinde, babalarnnihanet suuyla devrim tarafndan yarglanp idam edildiini renecekler. Fakat onlara, hret ve parahrs uruna ihanet eden bu kylnn, sadece suunu kabul edip af edilmesi iin en ufak bir giriimdebulunmamakla -bunu hak etmediini kendisi de biliyordu- kalmayp, son annda ocuklarndndn ve onlar iin devrimin nderinin himayesini ve onlara iyi davranmamz istediini desyleyerek, adaleti yerine getirebiliriz. Guerra'nn son isteini bildirdii anda korkun bir frtna kt, hertaraf kararmt; gkyz imekler ve ardndan kopan gk grltsyle yrtlyor, sanak halindeyamur yayordu. Yaknlarda bir imek akp gk grlemeye baladnda, Eutimio Guerra'nn yaam

son bulmutu. Ona yakn duran companerolar bile kurun sesini duymamlard. [sayfa 58]Ertesi gn Eutimio'yu ayn yerde gmdk, bu arada bir olay anmsyorum. Manuel Fajardo onuniin bir ha koymak istemiti mezara. Byle bir iaret iftliin sahiplerini tehlikeye atacandan, ben karktm bu istee. Bunun zerine Fajardo, yaknda bulunan aalardan birine bir ha izdi. Hainin gmlolduu yeri gsteren tek iaret bu.

O srada Galicier Moran ayrlmt bizden. Ona ne kadar az deer verdiimizi, gnn birindekaacan dndmz biliyordu artk. Bir kez, Eutimio'nun izini srerken ormanda kaybolduunusyleyerek, iki ya da gn ortalarda grnmemiti.

Harekete gemeye hazrlandmz srada bir silah sesi duyduk ve Moran' bacandan yaralanmbir halde bulduk. O srada, onun yaknnda bulunmu olan companerolar, o gnlerde bu konu zerindesert tartmalar yapmlard. Bazlar, Moran'n kazayla yaralandn sylerken, dierleri bizimle birliktegelmek zorunda kalmamak iin kendi kendini vurduunu sylyorlard.

Moran'n daha sonraki yaam, ihaneti, Guantanamo'daki devrimciler tarafndan idam edilmesi,bacana kurunu bilerek sktn gsteriyor.

Bulunduumuz yerden ayrlrken Frank Pais, mart aynn ilk gnlerinde bir grup adam gndereceinisyledi; buluma noktas, Jibaro yaknlarnda Epifanio Diaz'n eviydi. [sayfa 59]

9| ACI GNLER

Epifanio Diaz'n evinden ayrlmz izleyen gnler, benim iin, savan en ac gnleriydi. Bu notlar,savamzn ilk aamasnn btn savalar iin ne anlama geldiini anlatmay amalamaktadr. Eeranlarmn bu blmnde, kiisel katlmmdan daha ok sz etmisem bunun nedeni, bunlarn ilerdekiblmlerle bantl oluundan, anlatmn btnln bozmakszn, bunlar ayr ele almannolanakszlndandr.

Epifanio'nun evinden ayrldktan sonra devrimci grubumuz, ilk devrim ordusundan on yedi kii ve yeni companerodan olumaktayd. Bunlar Gil, Sotolongo ve Raul Diaz'd. Granma'yla gelen bu companero, belirli

che guevara savas anilari

Documents