bộcôngthương tổng quan các bước đánh giá sxsh sản xuất

1

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Tổng quan các bước đánh giá SXSH

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương

Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp

5. Tổng quan các bước đánh giá sảnxuất sạch hơn

1. Tổ chức & lập kế hoạch

2. Chuẩn bị đánh giá

3. Đánh giá SXSH

4. Phân tích khả thi

5. Thực hiện và duy trì SXSH



Tổng quan các bước thực hiện đánh giá SXSH

• Công bố cam kết của lãnh đạo

• Thành lập đội SXSH

• Phát động chương trình SXSH

• Chuẩn bị các điều kiện cần thiết

I. Tổ chức & lập kế hoạch

• Lập sơ đồ quá trình sản xuất

• Tổng hợp số liệu nền

• Xác định các dữ liệu cần thu thập

• Xác định trọng tâm đánh giá

II. Chuẩn bị đánh giá

• Thực hiện các giải pháp SXSH

• Đo lường & đánh giá kết quả

• Duy trì và cải tiến hoạt độngSXSH

V. Thực hiện & duy trì• Cân bằng vật chất & năng lượng

• Phân tích nguyên nhân tổn thất

• Định giá dòng thải

• Phát triển các lựa chọn SXSH

• Sàng lọc/phân loại các lựa chọn

III. Đánh giá

• Đánh giá tính khả thicủa các giải pháp

• Lựa chọn các phươngán khả thi

IV. Phân tích khả thi

2

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



1. Công bố cam kết của lãnh đạo

2. Thành lập đội SXSH

3. Phát động chương trình SXSH

4. Chuẩn bị các điều kiện cần thiết

Bước 1. Tổ chức & lập kế hoạch:

SẢN XUẤT SẠCH HƠN



1. Công bố cam kết của lãnh đạo

Lãnh đạo công ty cần cam kết việc thực hiện

SXSH và cụ thể hóa cam kết đó bằng các

hành động:

Ban hành “Chính sách SXSH” (có thể

thông qua một khẩu hiệu thực hiện

SXSH)

Thành lập đội SXSH

Trực tiếp chỉ đạo hoặc chỉ định người đại

diện chỉ đạo thực hiện SXSH

Chủ trì các buổi họp quan trọng về SXSH


3

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



2. Thành lập đội SXSH

Đội SXSH là hạt nhân thực triển khai SXSH

trong công ty, bao gồm các thành phần:

Đội trưởng (giám đốc hoặc phó giám

đốc)

Cán bộ quản lý các bộ phận sản xuất và

liên quan đến sản xuất (các phân

xưởng, các phòng kỹ thuật, kế hoạch,

vật tư, kế toán, quản lý chất lượng...)

Các tổ trưởng sản xuất đại diện cho tập

thể công nhân




3. Phát động chương trình SXSH

Để lôi kéo mọi người tích cực tham gia thực

hiện SXSH cần tổ chức phát động chương

trình SXSH:

Có thể kết hợp với các sự kiện khác

như đại hội công nhân viên chức, các

cuộc họp tổng kết...

Công bố chính sách & khẩu hiệu SXSH

Giới thiệu đội SXSH

Giới thiệu tóm tắt về tác dụng & ý

nghĩa của SXSH

Công bố các chính sách khen thưởng..


4

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



4. Chuẩn bị các điều kiện cần thiết

Các công việc sau cần chuẩn bị cho việc

đánh giá SXSH:

Lên kế hoạch đánh giá SXSH

Bố trí kế hoạch sản xuất phù hợp

với kế hoạch khảo sát đánh giá

SXSH

Chuẩn bị các công cụ cần thiết:

bảng ghi chép số liệu, máy ảnh, các

dụng cụ đo...

Chuẩn bị các thông tin cơ bản




5. Lập sơ đồ quá trình sản xuất

6. Tổng hợp số liệu nền

7. Xác định các dữ liệu cần thu thập

8. Xác định trọng tâm đánh giá

Bước 2. Chuẩn bị đánh giá:

5

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương




Sơ đồ dòng quá trình sản xuất

sẽ giúp trả lời câu hỏi: “Chất

thải sinh ra ở đâu?”


Nước

Phụ liệu

Hóa chất

Năng lượng

Nguyên liệu

Công đoạn 1

Công đoạn 2

Công đoạn…

Sản phẩm

Dòng vào Dòng ra

Nước thải

Nhiệt thải

CTR

...




Cần liệt kê & vẽ sơ đồ các bước công nghệ/công đoạn bao gồm:

Các bước công nghệ của quy trình sản xuất

Các hoạt động vận chuyển/lưu trữ nguyên liệu và nhiên

liệu

Các hoạt động định kỳ như vệ sinh, bảo trì/bảo dưỡng thiết

bị

Xác định các dòng vào - ra: nước, hoá chất, nguyên liệu,

năng lượng, chất thải… của mỗi bước công nghệ/công đoạn


6

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



5. Lập sơ đồ quá trình sản xuất (tiếp)

Chú ý:

Đi từ tổng thể đến chi tiết

Cần phân biệt các quá trình chính &

phụ trợ

Chưa cần định lượng chính xác các

dòng vật chất và năng lượng, chi

phí của các dòng vật chất và năng

lượng đó và độc tính/tiềm năng gây

ô nhiễm của các dòng vật chất




6. Tổng hợp số liệu nền

Số liệu nền:

Dữ liệu hiện trạng ban đầu (nền) trước khi làm SXSH

(Cơ sở để xác định sơ bộ tiềm năng cải tiến, tiết kiệm)

Cơ sở để đánh giá hiệu quả sau khi thực hiện các giải pháp

SXSH

Số liệu nền thể hiện mức tiêu hao nguyên vật liệu năng lượng

thực tế trên 1 đơn vị sản phẩm (m3 nước/tấn sản phẩm, tấn

than/tấn sản phẩm, kWh điện/tấn sản phẩm…)

Không lấy số liệu định mức có sẵn làm số liệu nền


7

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



7. Xác định các dữ liệu cần thu thập

Trong nhiều trường hợp, các số liệu sẵn có

không đủ để đánh giá hiện trạng sản xuất do

đó cần thu thập thêm các dữ liệu:

Xác định các số liệu cần thu thập

Xác định nguồn cung cấp số liệu

Xác định phương pháp lấy số liệu: thời

gian, chu kỳ, cách thức (bao gồm cả thiết

bị đo nếu cần thiết), biểu mẫu ghi chép...

Lắp đặt thiết bị đo, phổ biến cho những

người liên quan và tiến hành lấy số liệu




Lưu ý về việc thu thập số liệu:

- Sử dụng các bảng biểu & phân công người đo/ghi chép

- Tính mùa vụ/chu kỳ

- Đặc điểm sản xuất: liên tục hay theo mẻ/lô…

- Độ dài của chuỗi số liệu có ảnh hưởng tới kết quả thống kê


7. Xác định các dữ liệu cần thu thập (tiếp)

8

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



8. Xác định trọng tâm đánh giá SXSH


Mục đích của việc xác định trọng tâm đánh giá:

Xác định phạm vi/giới hạn tiến hành đánh giá: phân xưởng,

dây chuyền, thiết bị…: lựa chọn các khu có tiềm năng lớn

Tập trung nguồn lực vào nơi có tiềm năng cải tiến/tiết kiệm

cao trong toàn bộ quá trình sản xuất của công ty. Tuy nhiên

trong trường hợp quy mô sản xuất nhỏ, có thể tiến hành với

toàn bộ quy trình sản xuất

Kết quả tốt từ trọng tâm sẽ là động lực thúc đẩy và duy trì

thực hiện SXSH trong công ty



Cần chuẩn bị một số công cụ:

- Sơ đồ qui trình công nghệ với các dòng vào - ra cơ bản đã được

xác định sơ bộ (kết quả của bước 1)

- Các bảng danh mục các công việc cần làm trong quá trình đánh

giá tại mỗi bộ phận/công đoạn/thiết bị

- Các biểu mẫu: dùng để ghi chép dữ liệu chi tiết về các dòng vào

– dòng ra

- Các tài liệu liên quan: đơn công nghệ phối trộn nguyên liệu, hồ

sơ/tài liệu kỹ thuật của thiết bị (nếu có)…

- Các dụng cụ/thiết bị đo: nhiệt độ, thể tích, thời gian…

- Máy ảnh KTS


9

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



9. Cân bằng vật chất & năng lượng

10. Phân tích nguyên nhân tổn thất

11. Định giá dòng thải

12. Phát triển các lựa chọn SXSH

13. Sàng lọc/phân loại các lựa chọn

Bước 3. Đánh giá:




Việc tính toán cân bằng vật chất

& năng lượng sẽ giúp trả lời câu

hỏi “Lượng chất thải sinh ra

là bao nhiêu?”


120 lít nước

30 kg phụ gia

0,5 kg hóa chất

120 kg hơi

Nguyên liệu

Công đoạn 1

Công đoạn 2

Công đoạn…

Sản phẩm

Dòng vào Dòng ra

?? lít nước thải

?? kg bùn thải

?? kg CTR

...

10

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



Khăn 375 kg xử lý trên máy Winch

Giặt (1)

t=20’, t0 = 60 - 700CNước, hơi: Nước thải nóng

Nấu (2)

t=90’, t0 = 98 - 1000C

Nước, hơi Hơi nóng

Hoá chất nấu Nước thải nóng (hoá chất, tạp chất)

Giặt (3)

t=20’, t0 = 98 - 1000C

Hơi nóng

Nước thải nóng, (hoá chất, tạp chất)

Nước, hơi

Dòng vào Dòng ra


a. Hoàn thiện sơ đồ dòng chi tiết cho từng công đoạn đánh giá

(dựa vào sơ đồ quá trình sản xuất đã lập ở bước 2):




b. Xác định số liệu vào - ra: sử dụng các dữ liệu đã chuẩn bị ở bước 2

bổ sung vào sơ đồ dòng các dữ liệu về các dòng vật chất & năng

lượng phục vụ cho việc tính toán cân bằng

9. Cân bằng vật chất & năng lượng (tiếp)

nguyên liệu thô

phụ liệu

năng lượng

bán thành phẩm

sản phẩm

sản phẩm phụ

chất thải

tổn thất NL


11

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



Chất thải

Tổn hao năng lượng

c. Cân bằng dòng vật chất:

Nguyên tắc:

Vật liệu vào = Vật liệu ra + Tổn thất





Bảng cân bằng vật liệu

Cân bằng vật liệu tại Công ty CP Sơn Tổng hợp Hà nội

Cơ sở tính: năm 2008

Đầu vào Đầu ra Dòng thải Công đoạn

Loại Lượng

(kg)

Loại Lượng Lỏng Rắn (kg) Khí (kg)

Bột màu,

độn

Dung môi

Chất tạo

màng

Phụ gia

228

253

506

25

Điện -

Toàn bộ

quá trình

sản xuất:

gồm 4 công

đoạn muối

ủ, nghiền,

pha sơn và

đống gói

Nước

(làm mát)

-

Sơn

dung

môi

1 tấn L1.

Nước

thải

L2

Dung

môi

thải

R1.Bao bì

Thùng

dính sơn:

-

R2.Cốc

dính sơn:

R3Cặn

sơn: 0.03

K1Bụi:kg

K2Hơi

dung môi:

6


12

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



Bảng cân bằng cấu tử (nước)

Nồng độ Nước sử dụng

m3/ngày

Nước dùng cho

công nghệ Công đoạn

Vào Ra

Lượng

nước

trong bột

thay đổi

Tuần

hoàn

Cấp

thêm Tổng

Thực

dùng

Nước nồi nấu, hơi, hàm

ẩm mảnh

Nghiền thủy lực

Rửa

Rửa bột

Chuyển bột

Sàng

Rửa ly tâm

Làm đặc

Tẩy

Nghiền đĩa

Chuản bị bột xeo

Rửa ly tâm máy xeo




d. Cân bằng năng lượng:


Nguyên tắc: Đầu vào = Đầu ra (biến đổi) + Tổn thất

CUNG CẤP

- Điện lưới

- Than, gas, dầu

CHUYỂN ĐỔI

- Biến áp

- Máy phát điện

- Lò đốt…

PHÂN PHỐI

- Mạng điện

- Hệ thống cấp hơi

- Hệ thống cấp nhiệt

TIÊU THỤTHU HỒI NHIỆT

THẢI BỎ


13

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



d. Cân bằng năng lượng:


Thông thường rất khó có số liệu để làm cân bằng năng lượng

một cách chính xác

Thông qua khảo sát những tổn thất năng lượng:

- tại dây chuyền sản xuất

- trong hệ thống phân phối năng lượng

- tại các thiết bị cung cấp năng lượng (lò hơi, máy nén khí,

thiết bị lạnh…v…v…)

để xác định hiệu quả sử dụng năng lượng




d. Cân bằng năng lượng: Thông qua khảo sát các tổn thất

Ví dụ: cân bằng nhiệt cho qui trình sản xuất sử dụng hơi

Để thuận tiện hơn thì thực hiện khảo sát tổn thất năng lượng tại:

- Tổn thất ở nồi hơi.

- Tổn thất theo hệ thống phân phối.

- Tổn thất ở hộ sử dụng hơi.



14

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



Tổn thất nhiệt tại nồi hơi:

NỒI HƠI

Nhiệt trong hơi(hữu ích)

Tổn thất qua khói lò:

- Tổn thất khói lò dạng khô

- Tổn thất ẩm (do H2 trong nhiên liệu

& độ ẩm trong nhiên liệu/không khí)

- Tổn thất do nhiên liệu cháy không

hết

Tổn thất do bức xạ và đối lưu

Tổn thất do xỉ

Tổn thất qua nước xả đáy

Nhiên liệu

Nước

Không khí




Tổn thất nhiệt tại hệ thống phân phối hơi:

- Rò rỉ hơi.

- Bảo ôn không tốt: tổn thất do bức xạ, đối lưu….

- Bố trí hệ thống ống dẫn hơi không hợp lý: quá dài, có nhiều

điểm gấp khúc...

Tổn thất nhiệt tại hộ sử dụng (sản xuất):

- Rò rỉ hơi

- Thiết bị hở

- Bảo ôn không tốt (tổn thất do bức xạ, đối lưu…)

- Chưa tận thu nhiệt


15

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



Mục đích:

Tìm lời giải cho các câu hỏi:

“Nguyên nhân phát sinh các dòng thải là gì?”

Nguyên tắc:

- Tiếp cận có hệ thống & xem xét tới tất cả các yếu tố ảnh

hưởng

- Phải xác định tới nguyên nhân gốc rễ của vấn đề

10.Phân tích nguyên nhân gây tổn thất




Nguyên nhân của dòng thải

Kế hoạch sản xuất,

hệ thống quản lý và

trao đổi thông tin

Tay nghề và

kỷ luật của

người lao động

Điều kiện vận

hành và bảo trì

Chủng loại và

chất lượng

nguyên liệu

Tình trạng thiết bịCông nghệ

sản xuất

Thiết kế và

bố trí thiết bị

Đặc tính

sản phẩm

Tiếp cận hệ thống & xem xét các yếu tố ảnh hưởng


10.Phân tích nguyên nhân gây tổn thất

16

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



10.Phân tích nguyên nhân gây tổn thất (tiếp)

Công đoạn Chất thải Nguyên nhân Chủ quan

Khách quan

Máy làm sạch ly tâm (W3)

Bột giấy Máy rửa ly tâm rất cũ và chỉ có 3 mức

Sàng W4 Bột giấy Mắt sàng rộng hơn hộp đầu

Nước trắng Nước trắng không được tận dụng tối đa.Vẫn còn một số bước có thể dùng đượcnước trắng nhưng hiện chưa được ápdụng

Ép và sấyW5, W6

Bột giấyGiấy phế

Tỷ lệ giấy đứt cao (6%) do độ dai kém

Giấy đứt do vận hành hoặc do kỹ năngcủa công nhân vận hành kém

Bảng phân tích nguyên nhân




11.Định giá dòng thải


Mục đích:

- Định lượng về chi phí cho mỗi dòng thải

- Xác định dòng thải cần ưu tiên về kinh tế (có giá trị cao)

- Là số liệu cần thiết để tính toán khả thi về mặt kinh tế cho

giải pháp SXSH

Chi phí dòng thải bao gồm:

- Chi phí nguyên liệu, năng lượng trong dòng thải

- Chi phí xử lý, thải bỏ chất thải

- Chi phí xử lý lại sản phẩm

17

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương





Chi phí hữu hình

Chi phí xử lý chất thải

Chi phínăng lượng

Chi phí mua nguyên vật liệu biến thành

phế thải

Chi phí phát sinh khác như diện tíchchứa chất thải…

Chi phí gia công nguyên vật liệu

biến thành phế thải

Chi phí khấu hao máy móc

Chi phí ẩn

Chi phí nhân công



Chi phí xơ Chi phí nước Chi phí xử lý Chi phí khác Tổng Nguồn nước

thải Lượng Chi

phí

Lượng Chi phí Lượng Chi phí Lượng Chi phí Lượng Chi phí

Tháp phóng

Rửa bột

Rửa sau tẩy trắng

Phế phẩm từ rửa

ly tâm

Tràn do rò rỉ

Nước lọc từ bong

chứa

Chảy tràn từ làm

đặc

Bảng tổng hợp chi phí dòng thải



18

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



12.Phát triển các lựa chọn SXSH


Mục tiêu: tìm ra các cơ hội (lựa chọn) thực hiện SXSH

Phương pháp: đi từ nguyên nhân đến giải pháp:

- Đối với mỗi nguyên nhân, đều có thể có một hay vài cơ hội

khắc phục

- Để tìm các cơ hội, nhóm SXSH nên tổ chức các buổi thảo

luận với sự tham gia của lãnh đạo & người lao động

- Trong các buổi thảo luận, cần cố gắng suy nghĩ để tìm càng

nhiều càng tốt các cơ hội

Trước hết hãy liệt kê tất cả các cơ hội rồi sau đó mới phân tích

& đánh giá các cơ hội đó



12.Phát triển các lựa chọn SXSH (tiếp)


Quá trình

Tuần hoàn tái sử

dụng

Sản xuất sản

phẩm phụ

Cải tiến sản

phẩm

Cải tiến thiết bị

Thay thế

nguyên vật liệu

Quản lý nội vi

tốt

Kiểm soát qui

trình tốt

Thay đổi

công nghệ

Các phương án SXSH:

19

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương





Dòng thải Nguyên nhân Giải pháp

Dòng thải A Nguyên nhân A1 Giải pháp quản lý nội vi A11Giải pháp quản lý nội vi A12

Giải pháp cải tiến thiết bị A11Giải pháp cải tiến thiết bị A12

Giải pháp kiểm soát quá trình A11Giải pháp kiểm soát quá trình A12

Giải pháp tái xử dụng A11…

Nguyên nhân A2 Giải pháp quản lý nội vi A21…Giải pháp tuần hoàn/tái xử dụng…



Khả năng

Giảm thiểu tại nguồn Tuần hoàn

Khu vực Cơ hội

SXSH

QLNV TĐNL KSQT CTTB TĐCN TH&TSD SPP

Chuẩn bị

nguyên liệu

1

2

3

Sản xuất bột 1

2

3

Chuẩn bị phối

liệu bột

1

2

3

Xeo giấy 1

2

3

Bảng tổng hợp các lựa chọn SXSH



20

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



13.Sàng lọc và phân loại các lựa chọn SXSH


Các cơ hội SXSH có thể được phân loại như sau:

Các cơ hội SXSH có thể thực hiện được ngay

Các cơ hội cần phân tích thêm tính khả thi về kỹ thuật, kinh tế

và môi trường

Các cơ hội cần loại bỏ



13.Sàng lọc và phân loại các lựa chọn SXSH (tiếp)


Phân loại & lựa chọn phương án:

Liệt kê tất cả các ý kiến đề xuất giải pháp SXSH

Lựa chọn & quyết định những giải pháp đơn giản có thể áp

dụng được ngay

Xác định những giải pháp cần phải nghiên cứu thêm

Bỏ qua những giải pháp không khả thi tại thời điểm hiện tại

Hãy bắt đầu với những phương án đơn giản nhưng đem lại hiệu

quả nhanh chóng để thu hút sự quan tâm của mọi người và

tăng tính thuyết phục của chương trình SXSH.

21

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



13.Sàng lọc và phân loại các lựa chọn SXSH (tiếp)


Phân loại & lựa chọn phương án:

Các phương án đề xuất

Phân loại Thực

hiện

ngay

Nghiên

cứu

thêm

Loại bỏ Nhận xét

1. Lắp vòi rửa có đầuxịt và van khóa ởtay cầm

Mua thiết bị mới X

Cải thiện hiệu quả rửavới chi phí không lớn

2. Đầu tư phòng rửa tựđộng

Mua thiết bị mới X

Chi phí quá lớn

3. Tăng cường kiểm tra/bảo dưỡng để ngănngừa rò rỉ

Quản lý nội viX

Chỉ tốn 45 phút kiểmtra mỗi ngày

4. Lắp giá treo dụng cụcần rửa

Cải tiến qui trình & thiết bị

XCần thử nghiệm



14. Đánh giá tính khả thi của các giải pháp

15. Lựa chọn các phương án khả thi

Bước 4. Phân tích khả thi:

22

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



14.Đánh giá tính khả thi của các giải pháp

Tính khả thi cần phải được đánh giá trên 3 yếu tố:

a. Tính khả thi về kỹ thuật

b. Tính khả thi về tài chính (kinh tế)

c. Tính khả thi về môi trường

Đối với những giải pháp đơn giản không tốn chi phí hoặc tốn rất ít

chi phí thì việc đánh giá tính khả thi sẽ rất đơn giản.




14.Đánh giá tính khả thi của các giải pháp (tiếp)

a. Tính khả thi về kỹ thuật:

Các yếu tố cần xem xét khi phân tích đánh giá:

Mức (suất) tiêu thụ nguyên vật liệu và năng lượng

Năng suất

Tính sẵn có và tin cậy của thiết bị và công nghệ

Tính tương thích với hệ thống và điều kiện địa phương

Tính linh hoạt

Yêu cầu tay nghề/đào tạo vận hành

Yêu cầu bảo trì/bảo dưỡng

Các yêu cầu đặc biệt (an toàn, sức khỏe nghề nghiệp...)


23

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương




a. Tính khả thi về kỹ thuật: ví dụ


Giải pháp và mô tảKhông gian Thiết bị

Thời gian lắp đặt

Bảo dưỡng

Đào tạo An toàn

Giải pháp 2 – Sử dụng hợp lý nước trắng từtháp nước trằngĐầu tư một hệ thống để bơm lớp nước trắngở phía trên của tháp.

Thấp Sẵn có Nhanh Thấp Không Không

Giải pháp 3 - Tuần hoàn nước thải của rửa 2để tái sử dụng cho rửa 1Đầu tư một hệ thống tuần hoàn nước thải từphần ra của rửa 2 để tái sử dụng ở rửa 1nhằm tuần hoàn bột và nước

Thấp Sẵn có Thấp (nhanh) Thấp Không Không

Giải pháp 4 – Cải tiến tháp nước trắngĐầu tư để cảI tiến phần lắng đã bị hỏng củatháp để lắng hiệu quả hơn và vì thế có thểthu hồI được nhiều bột hơn

Không Thấp (Hầuhết cácthiết bị đềusẵn có)

Thấp (nhanh) Thấp Không Không





b. Tính khả thi về tài chính:

Lợi ích của việc đầu tư trên góc độ hạch toán kinh tế:

- Xác định và đánh giá các chi phí, lợi ích

- Tính toán khả năng sinh lợi tiềm năng trong tương lai

Lựa chọn phương án:

- Hỗ trợ ra quyết định giữa các phương án đầu tư khác

nhau

- Lựa chọn phương án có triển vọng nhất

24

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương






Xác định và đánh giá chi phí, lợi ích của giải pháp:

Chi phí đầu tư ban đầu: ví dụ: thiết bị, lắp đặt, đào tạo

Chi phí vận hành

Lợi ích do tiết kiệm chi phí và tăng thu nhập hàng năm

- Tiết kiệm nguyên/nhiên liệu, năng lượng

- Tiết kiệm do giảm phế phẩm

- Tiết kiệm chi phí nhân công

- Tiết kiệm chi phí xử lý

- Các tiết kiệm khác..






Đánh giá qua thời gian hoàn vốn giản đơn:

- Là thời gian (năm hoặc tháng) cần thiết để các dòng tiền

tương lai dự tính có thể hoàn lại được dòng tiền đầu tư

ban đầu

- Được sử dụng chủ yếu để đánh giá các đầu tư về thiết bị

khi thời gian hoàn vốn ngắn (1 - 3 năm) và không cần

phải dùng đến các phương pháp đánh giá chi tiết

Vốn đầu tư ban đầu

Dòng tiền một nămPB =

25

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương





b. Tính khả thi về tài chính: (ví dụ)

Giải pháp và mô tảChi phí đầu tư VND Chi phí vận hành tăng

thêm, VNDLợi ích/ tiết kiệm Hoàn

vốn

GP1 – Sử dụng hiệu quả nướctrắng trong thápĐầu tư hệ thống bơm nước trắng ởlớp mặt trong tháp. Như vậy nướctrắng sẽ được sử dụng hiệu quảhơn: lớp nước dưới cùng có thểdùng để hòa loãng bột giấy và lớpnước trên dùng để rửa. (Hiện nay,chỉ có bơm từ đáy tháp)

21 triệu VND cho:Bơm bột: 10 triệuỐng (150, 50m): 10triệuLắp đặt: 1 triệu

44.820.000 đồng điện chạymáy bơm10Kw x 18 giờ/ngày x 300ngày x 830đ/Kwh =44.820.000 đồng

75.600.000 đồng từ:Thu hồi 2% bột giấy từtháp nước trắng7000 tấn/năm x 7,2kg/tấnx 25% x 6000 đ/kg =75.600.000 đồng

5 tháng

GP2 – Cải tiến tháp nước trắngĐầu tư cải tiến bộ phận lắng đã hưhại của tháp để quá trình lắng đạthiệu quả cao hơn, từ đó thu hồiđược nhiều bột giấy hơn

40 triệu VND để cảitiến bộ phận lắng

Không 42.000.000 đồng từ:Thu hồi bột giấy trongnước trắng7000 tấn/năm x 1 x6000đ/kg = 42.000.000đồng

12 tháng





c. Tính khả thi về môi trường:

Các yếu tố cần xem xét:

- Ảnh hưởng môi trường trong toàn bộ vòng đời

- Cải thiện môi trường tại chỗ hoặc các khu vực lân cận

- Giảm lượng chất thải/phát thải

- Giảm độ độc của dòng thải

- Giảm tiêu thụ tài nguyên

- Giảm rủi ro về an toàn & sức khỏe nghề nghiệp

26

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



15.Lựa chọn các phương án khả thi

So sánh & lựa chọn các phương án khả thi nhất nhằm:

a. Xác định phương án ưu tiên thực hiện

b. Đảm bảo sử dụng hiệu quả nguồn lực


Thông thường, mức độ ảnh hưởng giữa các

khía cạnh được xác định như sau:

- kỹ thuật: 30%

- kinh tế: 40%

- môi trường: 30%

Tỷ lệ này thay đổi tùy theo mức độ ưu tiên của từng doanh nghiệp

hoặc yêu cầu của bên cho vay vốn




Kỹ thuật Kinh tế Môi trường Điểm

Cao: rất dễ thực hiện Cao: thời gian hoàn vốn dưới 1năm

Cao: mức giảm ô nhiễm cao +5

Trung bình: Dễ thực hiện Trung bình: Thời gian hoàn vốndưới 3 năm

Trung bình: Giảm phần nàoô nhiễm

+3

Thấp: Có thể thực hiện được Thấp: Không thay đổi Thấp: Ô nhiễm không thayđổi

0

Khó thực hiện Chi phí vận hành cao hơn Ô nhiễm hơn -3

Rất khó thực hiện Đầu tư cao + các chi phí vậnhành cao hơn

Ô nhiễm hơn nhiều -5

15.Lựa chọn các phương án khả thi (tiếp)

Tính khả thi trong từng khía cạnh lại được cho điểm về mức độ

khả thi:

27

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương




Tính khả thi Giải pháp SXSH Kỹ thuật

30% Kinh tế

50% Môi trường

20%

Tổng điểm

Xếp loại chung

Nâng cao chất lượng bột giấy 5 1,5 5 2,5 3 0,6 4,6 1 Sử dụng hiệu quả nước trắng trong tháp

5 1,5 4 2 3 0,6 4,1 2

Tuần hoàn nước thải từ rửa 2 để tái sử dụng ở rửa 1

3 0,9 3 1,5 5 1 3,4 4

Cải tiến tháp nước trắng 3 0,9 3 1,5 5 1 3,4 4 Đầu tư thiết bị làm đặc bột giấy từ giấy phế liệu

2 0,6 -3 -1,5 4 0,8 -0,1 5

Đầu tư thiết bị làm sạch ly tâm mới

Đầu tư thiết bị rửa mới 2 0,6 -5 -2,5 5 1 -0,9 6


Ví dụ về việc so sánh & lựa chọn các phương án khả thi:





Việc đánh giá & lựa chọn các phương án khả thi cần lưu ý:

a. Thứ tự ưu tiên phù hợp với thực tế doanh nghiệp

b. Đảm bảo cân đối hợp lý mức độ ảnh hưởng của các khía cạnh

kỹ thuật - kinh tế - môi trường

c. Cân nhắc tới các kế hoạch đầu tư mở rộng của doanh nghiệp

28

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



16. Thực hiện các giải pháp SXSH

17. Đo lường & đánh giá kết quả

18. Duy trì & cải tiến hoạt động SXSH

Bước 5. Thực hiện & duy trì:



16.Thực hiện các giải pháp SXSH

Việc thực hiện các giải pháp SXSH bao gồm:

Xây dựng các kế hoạch cụ thể

Triển khai thực hiện các kế hoạch/giải pháp

Giám sát quá trình thực hiện


29

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



Phương án Các công việc cần thực hiện

Trách

nhiệm

Thời

hạn

Giám sát

1. Lắp vòi rửa có đầu

xịt & van khóa ở tay

cầm

- Lựa chọn & mua

- Lắp đặt vòi & đồng hồ

- Hướng dẫn sử dụng

- Vật tư

- Kỹ thuật

- P.xưởng

- 15/6

- 22/6

- 27/6

Lượng nước tiêu thụ

tại phòng rửa

2. Bảo dưỡng/kiểm tra

ngăn ngừa rò rỉ

- Khắc phục ngay các chỗ

rò rỉ

- Lập lịch kiểm tra & phân

công thực hiện

- Soạn thảo “Sổ tay bảo

dưỡng”

- B.dưỡng

- B.dưỡng

- Tổ trưởng

b. dưỡng

- 10/6

- 15/6

- 15/7

Đánh giá chung về

lượng nước tiết

kiệm hàng tháng

3. Lắp giá treo dụng cụ

cần rửa

Nghiên cứu hệ thống giá

treo

Kỹ thuật - 15/12 Định kỳ báo cáo tại

các buổi họp nhóm

SXSH


Ví dụ về một bản kế hoạch:

16.Thực hiện các giải pháp SXSH (tiếp)



Cần thực hiện các hoạt động đo lường để đánh giá kết quả của

các giải pháp SXSH về:

Mức độ tiết kiệm nguyên liệu

Mức độ tiết kiệm năng lượng

Mức độ giảm ô nhiễm

Hiệu quả kinh tế


17.Đo lường & đánh giá kết quả

30

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



Các công việc cần thực hiện:

1. Thiết lập hệ thống giám sát & đánh giá

a. Xác định các chỉ số giám sát

b. Xác định điểm đo & lắp đặt thiết bị

c. Xác định tần suất giám sát

d. Chuẩn bị các biểu mẫu ghi số liệu

e. Lập kế hoạch giám sát & đánh giá

2. Thực hiện giám sát & đánh giá


17.Đo lường & đánh giá kết quả (tiếp)



a. Xác định các chỉ số giám sát & đánh giá:

Các chỉ số về tình trạng tiêu hao nguyên vật liệu, năng lượng

(tấn/tấn s.phẩm, m3/tấn s.phẩm, kWh/tấn s.phẩm)

Các chỉ số tình trạng môi trường: nước thải, khí thải (m3 nước

thải/tấn s.phẩm, kg COD/tấn s.phẩm, tấn CO2/tấn s.phẩm)

Các chỉ số về hiệu quả kinh tế: chi phí nguyên liệu, điện,

nước… cho một đơn vị sản phẩm




31

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



b. Xác định các điểm đo & lắp đặt thiết bị đo:

Lập sơ đồ điểm đo cho từng thông số

Rà soát & điều chỉnh cho phù hợp với thực tế (điều kiện cơ sở

vật chất/hạ tầng kỹ thuật và quản lý)

Quyết định các điểm đo

Mua sắm & lắp các thiết bị đo, đánh mã số thiết bị






c. Xác định tần suất đo & giám sát:

Tần suất giám sát phụ thuộc:

- Hoạt động SX của công ty (ca? giờ…)

- Mức độ biến động của các thông số

- Mức độ ảnh hưởng của thông số đến chỉ số chung & hiệu

quả kinh tế

- Nhân sự/phân công trong công ty




32

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



d. Chuẩn bị các biểu mẫu ghi số liệu:

Biểu mẫu ghi chép số liệu:

- Phù hợp với tần suất lấy số liệu

- Biểu ghi chép phải chỉ rõ vị trí đo, thiết bị đo (mã số) thời

điểm đo, người đo...

Cố gắng thống nhất với hệ thống quản lý số liệu hiện có (cải

tiến nếu cần)








Ngµy ChØ sè ®ång hå Ghi chó Ngêi theo dâi

1 1230 NguyÔn V¨n A

2 1371

…

31

C«ng ty …… BiÓu mÉu sè…..

BiÓu mÉu theo dâi chØ sè ®ång hå ®iÖn. Th¸ng …..N¨m 2008

M· hiÖu ®ång hå: §2.

VÞ trÝ l¾p ®Æt ®ång hå: Nhµ m¸y ®¸

Môc ®Ých sö dông: Theo dâi tæng ®iÖn côm 2

Thêi gian ghi chØ sè hµng ngµy: 7h s¸ng

HÖ sè ®ång hå: 50

33

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



e. Lập kế hoạch giám sát & đánh giá:

Nội dung kế hoạch giám sát:

- Hoạt động SX của công ty (ca? giờ…)

- Giám sát các chỉ tiêu/thông số gì?

- Khi nào giám sát? chu kỳ giám sát?

- Giám sát như thế nào? sử dụng thiết bị gì?

- Ai giám sát? Ai kiểm tra?

- Báo cáo như thế nào…








Stt Chỉ số giám sát Đơn vị Số liệu cần đoPhương pháp đo Trách

nhiệm Tần suất Thiết bị

1 Chỉ số sản xuất

1.1 Nguyên liệu đầu vào kg Vỏ dừa Mỗi ngày Cân K.toán

1.2 Hóa chất kg Keo latex Mỗi ngày Cân Tổ sơn

1.3 Năng lượng kw/h Điện Hàng tháng Đồng hồ K.thuật

Củi, trấu Hàng tháng Cân

1.4 Sản phẩm kg Chỉ suông Mỗi ngày Cân Kho

kg Chỉ rối Mỗi ngày Cân Kho

kg Mụn block Mỗi ngày Cân Kho

1.5 Nước m3 Nước ngâm Hàng tháng Đồng hồ K.thuật

2 Chỉ số môi trường

2.1 Khí thải mg/m3 Bụi, SOx, NH3 6 tháng/lần Chuyên dụng Thuê đo

2.2 Nước thải mg/l pH, BOD, COD, SS 6 tháng/lần Chuyên dụng Thuê đo

e. Lập kế hoạch giám sát & đánh giá:

34

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



a. Thu thập và tổng hợp số liệu:

Phân công cụ thể trách nhiệm

Ấn định thời biểu nhịp nhàng giữa các khâu thu thập số liệu

b. Phân tích số liệu:

Tính toán các chỉ số dựa trên các thông số đã đo/thu thập

Sử dụng các bảng tính Excel, biểu đồ, đồ thị...

Phân tích các điểm đột biến/bất thường

c. Báo cáo kết quả: báo cáo kết quả định kỳ/đột xuất






18 h ngµy h«m tríc

18 h ngµy h«m tríc

7 h

Sè liÖu vÒ NLSX,

SP, CTR

Số liÖu tiªu thô ®¸

Sè liÖu vÒ tiªu

thô ®iÖn

Sè liÖu vÒ tiªu

thô níc

Sè liÖu vÒ

Níc th¶i

7 h

8h

8h

8h

8h

Ngày 5 hàng tháng




35

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



Tại sao cần duy trì & cải tiến hoạt động SXSH:

Các công nghệ/máy móc thiết bị sẽ lạc hậu theo thời gian

Hệ thống số liệu nền không còn phù hợp do các thay đổi

Các thất thoát lãng phí lại xuất hiện

Các vấn đề môi trường lại nảy sinh

...v...v...


18.Duy trì & cải tiến hoạt động SXSH

Sản xuất sạch hơn là công cụ quản lý giúp cải

thiện hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp

Duy trì SXSH sẽ góp phần giúp doanh nghiệp phát triển

bền vững



Duy trì & cải tiến hoạt động SXSH như thế nào?

1. Xây dựng văn hóa cải tiến

2. Duy trì động lực cải tiến

3. Duy trì các mục tiêu cải tiến

4. Duy trì hoạt động SXSH

5. Kết hợp SXSH với các hoạt động quản lý tác nghiệp


18.Duy trì & cải tiến hoạt động SXSH (tiếp)

36

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



1. Xây dựng văn hóa cải tiến:

Luôn có cách làm tốt hơn so với cách

làm hiện tại

Hãy xây dựng “tư duy cải tiến” trong mỗi

thành viên của doanh nghiệp

Luôn trân trọng mọi sáng kiến cải tiến

cho dù sáng kiến đó chỉ đem lại hiệu quả

khiêm tốn





2. Duy trì động lực cải tiến:

Không có gì là hoàn hảo, các cơ hội cải tiến luôn hiện hữu

trong mọi hoạt động của doanh nghiệp

Không nên đánh giá thấp, bỏ qua các cơ hội cải tiến nhỏ

Văn hóa cải tiến trong doanh nghiệp sẽ góp phần tạo tạo

ra động lực cải tiến



37

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



3. Duy trì các mục tiêu cải tiến:

Động lực và các cơ hội cải tiến cần phải được cụ thể hóa

thành các mục tiêu cải tiến

Không nhất thiết phải đặt ra các mục tiêu tham vọng

Các mục tiêu cần được đánh giá & xem xét thường xuyên

để thích ứng với các thay đổi





4. Duy trì hoạt động SXSH:

Duy trì hoạt động của đội SXSH

Duy trì hệ thống đo lường/giám sát (các thiết bị phần

cứng & các qui định liên quan)

Duy trì việc trao đổi thông tin về hoạt động SXSH

Duy trì hoạt động khuyến khích như quĩ thưởng sáng

kiến...



38

………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………


………………………….……………………………………………………

………………………….……………………………………………………

Bộ Công thương



5. Kết hợp SXSH & các hoạt động quản lý

tác nghiệp:

Hãy làm cho SXSH trở thành hoạt

động hàng ngày của doanh nghiệp

Tiêu chuẩn hóa & hệ thống hóa các

hoạt động để việc duy trì trở nên đơn

giản

Tích hợp SXSH với các hệ thống quản

lý ISO 9001 hoặc ISO 14001





• Xác định & đánh giá các cơ hội

• Xác định các mục tiêu cải tiến

• Xây dựng kế hoạch cải tiến

• Chuẩn bị các điều kiện cần thiết

A - Mục tiêu & kế hoạch

• Thực hiện kế hoạch cải tiến

• Triển khai các giải pháp SXSH

• Thực hiện các điều chỉnh để thíchứng với các thay đổi

B - Thực hiện

• Đo lường & quan trắc số liệu

• Tổng hợp/đánh giá kết quả & chiasẻ thông tin

• Thực hiện các biện pháp khắc phục& điều chỉnh cần thiết

C- Đo lường & đánh giá



Hoạt động duy trì & cải tiến SXSH

bộcôngthương tổng quan các bước đánh giá sxsh sản xuất

Documents